Pasong Tirad

Sinugod ng mga Amerikano ang mga Pilipino. Naglaban ang Pilipino at

Amerikano. Nasaksak si Antonio Luna ng dalawang beses. Pinoprotektahan ng
mga Pilipino o nila Gregorio Del Pilar ang Tirad Pass o kilala din sa tawag na
Pasong Tirad. Sinusundan o binabantayan ni Gregorio Del Pilar ang mga
Amerikano ng palihim.

Pinatay ng mga Pilipino ang ibang mga Amerikano gamit ang tabak o itak.
Noong nagkausap sina Emilio Aguinaldo at Hilaria, ipinangako ni Emilio kay Hilaria
na hindi niya ito iiwan. Nagparada na ang mga Pilipino upang ipagdiwang ang
Araw ng Kalayaan. Ang KKK o Kataas –taasan, Kagalang – galangan, Katipunan.

Lumikas sila sa La Union, Ilocos Sur. Itinuring na matatapang ang mga

kababaihan dahil ginagamot nila ang mga sugatang sundalo. Nagpapasabog ng
kanyon ang mga Amerikano upang magbigay hudyat na handa na sila sa digmaan
o pakikipaglaban sa mga Pilipino. Natalo sa digmaan ang mga Pilipino ngunit sa
puso’t isipan ng mga kapwa nilang Pilipino sila ay itinuturing na mga bayani.
Namatay si Gregorio Del Pilar sa pakikipaglaban at ipinagpatuloy ni Emilio
Aguinaldo ang digmaan.