You are on page 1of 15

Razones Trigonométricas de Ángulos Agudos I

Son aquellos números que resultan de dividir dos lados de un triángulo


rectángulo.
Razón Trigonométrica B

c
sa a
te nu
po
Hi Cateto

A C
Cateto om b

Teorema de Pitágoras
1.c

³/D VXPD GH FXDGUDGRV GH ORV FDWHWRV HV LJXDO DO FXDGUDGR GH OD
a
tic

hipotenusa”
ma

a2 + b2 = c2
te
Ma

Teorema
w.

³/RViQJXORVDJXGRVGHXQWULiQJXORUHFWiQJXORVRQFRPSOHPHQWDULRV´
ww

$ˆ  %ˆ ž

Definición de las razones trigonométricas para un ángulo agudo


'DGRHOWULiQJXOR$%&UHFWRHQ³&´VHJ~QOD¿JXUD  VHHVWDEOHFHQODV
VLJXLHQWHVGH¿QLFLRQHV
Cateto Opuesto a
Sen α = =
Hipotenusa c B
Cateto Adyacente b
Cos α = = c
Hipotenusa c
Cateto Opuesto a a
Tan α = =
D
Cateto Adyacente b
Cateto Adyacente b
Cot α = = A C
Cateto Opuesto a
Hipotenusa c b
Sec α = =
Cateto Adyacente b Fig. (1)
Hipotenusa c
Csc α = Cateto Opuesto
=
a
U N F V – C E P R E V I
Ejemplo
En un triángulo rectángulo ABC (Ĉ = 90°), se sabe que la suma de catetos es
LJXDO³N´YHFHVla hipotenusa. Calcular la suma de los senos de los ángulos
agudos del triángulo.

Resolución
Nótese que en el enunciado del problema tenemos:
B
E
a+b=k·c
Nos piden calcular:
a b ab
c a

D
Senα + Senβ =  =
A C c c c
b
k‡c
Luego: Senα + Senβ = =K
c
Ejemplo
Los tres lados de un triángulo rectángulo se hallan en progresión arítmetica,
hallar la tangente del mayor ángulo agudo de dicho triángulo.
Resolución
Nótese que dado el enunciado, los lados del triángulo están en progresión
DULWPHWLFDGHUD]yQ³U´DVXPDPRVHQWRQFHV

Cateto menor = x - r
Cateto mayor = x x+r x
Hipotenusa = x + r

Teorema de Pitágoras
(x - r)2 + x2 = (x + r)2
x + 2xr + r2 + x2
2
= x2 +2xr + r2 x-r
x2 - 2xr = 2xr Fig. (A)
x2 = 4xr ! x = 4r

Importante
³$PD\RUFDWHWRVHRSRQHPD\RUiQJXORDJXGR´OXHJRUHHPSOD]DQGRHQOD
¿JXUD $ WHQHPRV

4r 4
Nos piden calcular: Tanα = = 5r
3r 3 4r

D
3r
U N F V – C E P R E V I
Ejemplo
Calcular el cateto menor de un triángulo rectángulo de 330 m de perímetro, si
la tangente de uno de sus ángulos agudos es 2,4.
Resolución
ž 6HD³α” un ángulo agudo del triángulo que cumpla con la condición:
24 12
7DQĮ 
10 5
8ELFDPRV³α” en un triángulo rectángulo, cuya relación de catetos guardan la
relación de 12 a 5.
La hipotenusa se calcula por pitágoras
Triángulo Rectángulo Particular Triángulo Rectángulo General

13 13K
12 12K

D D
om
5 5K
a 1.c

ž (OSHUtPHWURGHOWULiQJXORUHFWiQJXORHV
SHUtPHWURGHOWULiQJXORUHFWiQJXORHV
tic

 6HJ~QOD¿JXUD  ...
... .
ma
te

Según dato del enunciado: = 330 m


Ma

Luego: 30K = 330


w.
ww

K = 11

ž /DSUHJXQWDHVFDOFXODUODORQJLWXGGHOPHQRUFDWHWRHVGHFLU
Cateto = 5K
= 5 · 11 m
= 55 m

Propiedades de las Razones Trigonométricas


Razones Trigonométricas Recíprocas
³$OFRPSDUDUODVVHLVUD]RQHVWULJRQRPpWULFDVGHXQPLVPRiQJXORDJXGR
notamos que tres pares de ellas al multiplicarse nos producen la unidad”.

Senα‡&VFα = 1 ½
La parejas de las R.T. recíprocas son entonces:

Cosα‡6HFα = 1 ¾ 1yWHVH³iQJXORV
Seno y Cosecante:

¿
Coseno y Secante:
Tangente y Cotangente: Tanα‡&RWα = 1 iguales”

U N F V – C E P R E V I
Ejemplo
Indicar la verdad de las siguientes proposiciones:
, 6HQž‡&VFž 
,, 7DQž‡&RWž 
,,,&RVž‡6HFž 

Resolución
Nótese que en las parejas de razones trigonométricas recíprocas el producto
HV³´VLHPSUHTXHVHDQiQJXORVLJXDOHV
/XHJR 6HQž‡&VFž≠ 1; sus ángulos NO son iguales
  7DQž‡&RWž ≠ 1; sus ángulos NO son iguales
  &RVž‡6HFž VXViQJXORV6,VRQLJXDOHV
! I) F II) F III) V

Ejemplo
5HVROYHU³[´ÈQJXORDJXGRTXHYHUL¿TXH
‡&RW [ž = 1
7DQ [žα ‡&RW [žα)
om
Resolución
1.c

Nótese que en la ecuación intervienen, razones trigonométricas recíprocas;


a
tic

luego los ángulos son iguales.


ma

   ‡&RW [ž ) = 1
7DQ [žα ‡&RW [žα
te
Ma

ANGULOS IGUALES
w.

[žα [žα
[ž
ww

     [ ž
     [ ž
Ejemplo
3
Se sabe: Senθ‡&RVθ‡7DQθ‡&RWθ‡6HFθ =
7
Calcular:
E = Cosθ‡7DQθ‡&RWθ‡6HFθ‡&VFθ

Resolución
Recordar: Cosθ‡6HFθ = 1
Tanθ‡&RWθ = 1
Secθ‡&VFθ = 1
Luego, reemplazando en la condición del problema:
3
Senθ‡&RVθ‡7DQθ‡&RWθ‡6HFθ

=7
1 3
Senθ = ... (I)
7

U N F V – C E P R E V I
Nos piden calcular:
E =

Cosθ‡7DQθ‡&RWθ‡6HFθ‡&VFθ
1
1
SenT
3
E = Cscθ = , pero de (I) tenemos: Senθ =
7
7
! E=
3
Razones trigonométricas de ángulos complementarios
³$OFRPSDUDUODVVHLVUD]RQHVWULJRQRPpWULFDVGHiQJXORVDJXGRVQRWDPRV
que tres pares de ellas producen el mismo número, siempre que su ángulos
sean complementarios”.
NOTA:
³8QDUD]yQWULJRQRPpWULFDGHXQiQJXORHVLJXDODODFRUD]yQGHOiQJXOR
complementario.”
RAZÓN CO-RAZÓN
Seno Coseno
om
Tangente Cotangente
a 1.c

Secante Cosecante
tic
ma

Dado: α + β žHQWRQFHVVHYHUL¿FD


te
Ma

Senα = Cosβ
Sen
w.

Tanα
Tan = Cotβ
ww

Secα = Cscβ
Así por ejemplo:
$  6HQž &RVž

%  7DQž &RWž

& 6HFž &VFž

Ejemplo
Indicar el valor de verdad según las proposiciones:
, 6HQž &RVž
,, 7DQž &RWž
,,,6HF ž±[  &VF ž[

U N F V – C E P R E V I
Resolución
Nótese que dada una función y cofunción serán iguales al evaluar que sus
ángulos sean complementarios.
, 6HQž≠&RVž6LQHPEDUJR6HQž &RVž

Porque suman 100° Suman 90°


,, 7DQž=&RWž
Suman 90°

,,,6HF ž±[  &VF ž[


Suman 90°

Ejemplo
5HVROYHUHOPHQRUYDORUSRVLWLYRGH³[´TXHYHUL¿TXH
Sen5x = Cosx
Resolución
om
'DGD OD HFXDFLyQ VHQ[  &RV[ OXHJR ORV iQJXORV GHEHQ VXPDU ž
1.c

entonces:
a

    [[ ž
tic

    [
[ ž
ma

    [
[ ž
te
Ma
w.

Ejemplo
ww

5HVROYHU³[´HOPHQRUSRVLWLYRTXHYHUL¿TXH
Sen3x – Cosy =0
   7DQ\‡&RWž± 
Resolución
Nótese que el sistema planteado es equivalente a:
Sen3x = Cosy ![\ ž 57iQJXORVFRPSOHPHQWDULRV
7DQ\‡&RWž  !\ ž 57UHFtSURFDV
'HODVHJXQGDLJXDOGDG\ ž
Reemplazando en la primera igualdad:
    [ž 
    [ ž
    [ ž

Ejemplo
6HVDEHTXH³[´H³\´VRQiQJXORVFRPSOHPHQWDULRVDGHPiV
Senx = 2t + 3
Cosy = 3t + 4,1
Hallar: Tan x
U N F V – C E P R E V I
Resolución
'DGR[\ ž!Senx = Cosy
Reemplazando: 2t + 3 = 2t + 4,1
–1,1 = t
&RQRFLGR³W´FDOFXODUHPRV6HQ[  ± 
Senx = 0,8
4
Senx = ... (I)
5
Nota:
Conocida una razón trigonométrica, luego hallaremos las restantes;
JUD¿FDQGRODFRQGLFLyQ , HQXQWULiQJXORUHFWiQJXORWHQHPRV

5 Cateto Opuesto 4
4 ! Tanx
Cateto Adyacente 3
x
3
Por Pitágoras
om
1.c

Razones trigonométricas en ángulos notables


a
tic

I. Triángulos
riángulos rectángulos notables exactos
ma

 ž\ž
te
Ma

ž ž
w.

2 2k
ww

1 1k
!
ž ž
—3 k—3

 ž\ž

ž ž

—2 ! k—2
1 k

ž ž
1 k

U N F V – C E P R E V I
II. Triángulos rectángulos notables aproximados
 ž\ž

ž ž
5
3 ! 5k
3k

ž ž
4 4k

 ž\ž

ž ž
25 ! 25k
7 7k

ž ž
24 24k
om
Tabla de las razones trigonométricas de ángulos notables
1.c

<
)
a

30º 60º 45ºº 37º


3 53º 16º 74º
tic

R.T.
ma

Sen <
) 1/ 2 3 /2 2 /2 3/ 5 4/ 5 7/ 25 24 / 25
te
Ma

Cos <
) 3 /2 1/ 2 2 /2 4/ 5 3/ 5 24 / 25 7/ 25
w.
ww

Tan <
) 3 /3 3 1 3/ 4 4/ 3 7/ 24 24 / 7
Cot <
) 3 3 /3 1 4/ 3 3/ 4 24 / 7 7/ 24
Sec <
) 2 3 /3 2 2 5/ 4 5/ 3 25 / 24 25 / 7
Csc <
) 2 2 3 /3 2 5/ 3 5/ 4 25 / 7 25/ 24

Ejemplo
Calcular:
 ‡ 6HQž   ‡ 7DQž
 ‡ &RVž   ‡ 6HFž
F

Resolución
Según la tabla mostrada notamos:
4˜  3˜ 3 23
1

82
5
2 F=
10 ˜  2 ˜ 2
F 10
4
5 1
! F=
2
U N F V – C E P R E V I
9T
6HQT ‡ &RVT ‡ &VF §¨ ·¸
Ejemplo

© 2 ¹
9T
7DQT ‡ 6HFT ‡ &RW ¨ ·¸
§
Sea: F(θ) =
© 2 ¹
Evaluar para: θ ž

Resolución
Reemplazando θ žHQ³) θ) tenemos:
6HQž ‡ &RVž ‡ &VFž
) ž 
7DQž ‡ 6HFž ‡ &RWž
Reemplazando sus valores notables tenemos:
1 1
‡ ‡ 2
    ) ž  2 2
3
‡ 2‡1
3
2
om
4 3 2
   ) ž 
1.c

=
2 3 8 3
a
tic

3
ma

6
te

5DFLRQDOL]DQGR) ž 
Ma

8
w.
ww

Ejemplo
A B 6L$%&'HVXQFXDGUDGRFDOFXODU³7DQα”
A

P
53º
D C
Resolución H
D
A B
&RPR³α” no está en un triángulo rectángulo:
/XHJRHIHFWXDUHPRVWUD]RVGHPRGRTXH³α”
\žHVWpQHQWULiQJXORUHFWiQJXOR
'HOD¿gura: 5k
4k
30'QRWDEOHGHž\ž M
P
luego suponemos DP = 5k. ž
3k
ž 5k
Como: DP = BC = 5k
D C
5k
U N F V – C E P R E V I
Luego el lado del cuadrado mide 5K
- Sumando: PH + MD = AD
PH + 3K = 5K
! PH = 2K
- Sumando: PM + HB = AB
4K + HB = 5K
! HB = K
PH 2K
- Finalmente: Tanα = 2
HB K
Ejemplo
A (Q OD ILJXUD PRVWUDGD ³2´ HV HO FHQWUR GHO
P
FXDGUDQWH$2%KDOODU³&RWθ”

T
1

4 om
3
1.c
a
tic

O 2 H 2 B
tema

Resolución A
Ma

Construimos un triángulo rectángulo OPH; P


w.
ww

luego aplicando el teorema de Pitágoras

4
x
x 2 3

O 2 H 2 B

(QOD¿JXUDLQLFLDOWUD]DPRV4( PH
PE = 2 3  3
A
 4( 
2 3 3
P
T
PE 1
! Cot θ =
4( 
4 E
2— 3
3

O 2 H 2 B

U N F V – C E P R E V I
Problemas I 6. En un triangulo rectángulo de perímetro
60 m, calcular su área, si el coseno de
 'HOD¿JXUDFDOFXODU
A = Cosec T – Ctg T
uno de los ángulos agudos es 0,8.
D Pð E Pð F Pð
x+2 G Pð H Pð
8
Sen28°·Sec T = 7Cos62°–4Sen28°;
7. Si se cumple:

x 0°<T< 90°

K = Sec 45° (Tg T + 3 Sen T)


Calcula:
1 1 1
a) b) c) a) 2 b) 4 c) 6
2 3 4
d) 8 e) 10
1 1
d) e)  'HOD¿JXUD³
6HFT" es:
5 6
2. En triangulo rectángulo la tangente
de uno de los ángulos agudos a
es el triple de la tangente de su
complemento; calcular el coseno del
mayor ángulo agudo.
om
b
1 1 1
1.c

a) b) c)
a

2 3 4 a 1
tic

a) b) ab c)
ma

1 1 b ab
d) e)
te

5 6
b 2a
Ma

d) e)
a b
w.

 &DOFXODU³[´ ! agudo), si se cumple:


Sen §¨ 7x  1q ·¸ Tg 50°·Cosec(x+13°)·Ctg 40°=1
ww

 'HOD¿JXUDFDOFXODU
© 2 ¹ K = Ctg2T + 4 Tg D
·
a) 1° b) 3° c) 5°
d) 7° e) 9°
4. Calcular:
Tg10q ˜ Tg80q  Tg 60q
2

Sen50q ˜ Sec40q  Sen30q


A

a) 1 b) 2 c) 4 a) 1 b) 2 c) 3
d) 8 e) 16 d) 4 e) 6
 'HOJUi¿FRFDOFXODU &DOFXODU³[´ ! agudo)
K = Cosec2T + 3 Sen(3x+y+10°)·Sec(2x-y+30°)=2Cos 60°
a) 10° b) 20° c) 30°
d) 15° e) 25°

2SenT+Cosec T = 3 ; 0° < T < 90°


11. Si:

K = 6Cos 2T + Ctg2T
45° Calcular:

a) 15 b) 14 c) 13 a) 2 b) 4 c) 6
d) 12 e) 11 d) 8 e) 10
U N F V – C E P R E V I
'HOD¿JXUDFDOFXODU
T
17. Dado un triangulo rectángulo ABC. Si:
Sec A + Ctg C = 5
K = Ctg(T-15°) + Tg
15(Co sec C  TgA)  1
3 Calcular:
K
2ab
a a) l b) 2 c) ±1
d) ±2 e) 4
b
(QOD¿JXUDFDOFXODU
K = 8Tg T – 3
a) 1 b) 2 c) 3
d) 4 e) 5
Q
13. Si:
37°
Tg x – Sen 30° = 0 ; 0° < x < 90° ^
Cosec y=Tg 60°·Cosec x; 0°<y<90°
Calcular:
A=Sec45°·Ctgy– Co sec 2 x  Sec60q
a) 1 b) 2 c) 1/2
e) 0 e) –1
a) 3 b) 5 c) 6 19. Dado un triángulo ABC, la expresión:
d) 7 e) 10 K = a(1+Cos B) + b(1+Cos A)
(QOD¿JXUD &WJD = 2 ^ Ctg T = 3
representa:
a) Área
om
b) Doble del área
1.c

c) Perímetro
a

d) Doble del perímetro


tic

e) Semiperimetro
ma

x 10 (QOD¿JXUDFDOFXODU7JT
te
Ma

&DOFXODU³[´
6ab
w.

a) 1 b) 2 c) 3
a
ww

d) 4 e) 5
(QOD¿JXUD6 ÈUHD
Calcular: Tg T
b
a) 2 2 +1 b) 2( 2 +1) c) 2 2 +3
d) 2( 2 +2) e) 2 2 +5
S CLAVES I
1. c 2. a 3. c 4. d 5. c
Q
45° 2S 6. d 7. d 8. a 9. e 10. a
11. c 12. b 13. d 14. b 15. d
a) 1 b) 2 c) 5 16. c 17. b 18. d 19. c 20. c
d) 1/5 e) 4
16. En un triangulo ABC (recto en B) se Problemas II
cumple:
4Tg A · Ctg C =Sen A · Sec C Sen x
Calcular: 1. Si: = 0,333… ^
2
K = 5 · Cosec A + Tg C
a) 3 b) 5 c) 7 Cos y
= 0,2
d) 9 e) 11 7
³[´H³\´VRQiQJXORVDJXGRV
U N F V – C E P R E V I
D
TanY ˜ CotX  CosX ˜ SecY
Calcular:
 +DOODU³6HQ ´GHOJUi¿FRVLJXLHQWH
CscY ˜ CscX  CotY ˜ CotX
H 2

7 2 1 16
a) b) c) 9
2 7 7 A
d) 7 e) 7
2. En un triángulo rectángulo ABC (recto
HQ$ +DOODU³7J&´VLVHYHUL¿FDOD

CscB  SenB
relación: 24 7 25
a) b) c)
SecB  CosB
=8 25 24 7
25 7
a) 1 b) 2 c) 8 d) e)
d) 1/2 e) 1/8 24 25

3. Calcular el perímetro de un triángulo  (QFRQWUDU³[´DSDUWLUGHODUHODFLyQ


UHFWiQJXORFX\DiUHDHVFPðVLHO Sen(3x  20q) ˜ Csc40q Cos(2x  30q) ˜ Sec50q
valor de la tangente trigonométrica de Tan(10q  x) Cot(80q  x)
uno de sus ángulo agudos es 5/12.
a) 16° b) 8° c) 18°
om
a) 12 cm b) 13 cm c) 15 cm
d) 24 cm e) 30cm d) 9° e) 20°
1.c

4. La altura desigual de un triángulo   +


+DOODU³[´H³\´GHOVLVWHPD
a
tic


isósceles mide 15 cm; siendo su Sec(4x+y)–Csc(y–x) =0 ...(i)
ma

Tan(5x y)
Cot(2y  x)
perímetro 50 cm, calcular el coseno =1 ...(ii)
te

de uno de sus ángulos iguales.


Ma

a) x = 5° ; y = 35°
w.

15 17 17 b) x = 10° ; y = 30°
ww

a) b) c)
17 15 8 c) x = 30° ; y = 10°
d) x = 15° ; y = 25°
8 8 e) x = 25° ; y = 15°
d) e)
17 15
S
 = 25g.
 'HOD¿JXUDPRVWUDGDFDOFXODU C D
9. Si: 2A+2B = rad y
W = 2Tan I – Tan 2 I , si:
CD 3 2 2
= BD Calcular:
B 3 M= Sen 3A – Cot 2D + Tan 2C – Cos 3B
D a) 0 b) 1 c) 2
d) 4 e) F.D.
10. Reducir:
A H C Sen5 15q ˜ Csc 3 15q  Cos6 15q ˜ Sec 4 15q
Tan2 15q ˜ Cot 2 15q
H
3 3
a) 0 b) 2 c) – 2
a) 1 b) 2
d) 2 2 e) –2 2 c) 2sen215° d) 2Cos215°
e) 1/2

U N F V – C E P R E V I
'HOJUi¿FRFDOFXODU³&RVI”.
[Sen2I]SecI=[Csc3I]–Cos I ; 0°<I <90°.
11. Si:

P = [Tan3I]&RWðI
Calcular el valor de: 45°
F

1
a) 4 8 b) c) 4
1 4
d) e) 8
8
2 3
12. Si: Ctg[2x+10g] · Ctg[11° + 5x] = 1 ; a) b) 2 c)
KDOOH³[´ 2 3

S S S
6
d) 3 e)
a) rad b) rad c) rad 3
20 18 10
S S
17. En el triángulo ABC mostrado, si:

7DQT  &RWT
d) rad e) rad 5AB = 6BC; calcular el valor de:
9 2 4
B
6LHQGR³I" y "E" las medidas de dos
ángulos agudos y complementarios 127°

SenI
indicar la alternativa incorrecta:
om
CosE
1.c

a) =1
b) Cos E – Sen I = 0
A C
a

c) Sen I· Sec E = 1


tic

d) Tg E· Ctg I = 1
6 6 5
ma

a) b) – c)
e) Cos I · Csc E – 1 = 0
5 5 6
te
Ma

5
w.

14. Calcular el valor de: d) – e) 1


S
6
Sen2 30q  0,5Csc 4 60q  62 Sec 3 §¨ ·¸
ww

©3¹ (QFRQWUDU ³7DQ D” de la semi-


S S
Cot 4 §¨ ·¸  Sec 2 §¨ ·¸  3Tan 37q ˜ Tan 53q
4
FLUFXQIHUHQFLDGHFHQWUR³2´PRVWUDGD
©6¹ ©4¹ HQOD¿JXUD
1 1
a) 1 b) c)
12 14
d) 12 e) 14

§ 5S ·
15. En un triángulo ABC, si: 60° A
A=¨ ¸ rad ; B = 50g y AB = 18
© 12 ¹
O

&DOFXODUHOODGR³E´ 1 3 3
c) 6  2
a) b) c)
a) 2 2 b) 3 2 7 7 8
d) 2 2 e) 2 3 7 3 8 3
d) e)
3 3

U N F V – C E P R E V I
(QOD¿JXUDFDOFXODU³&RWI" 'HOD¿JXUDPRVWUDGDKDOODU
M = 32Tan E + 3Cot E
37°
37°

F 45°

3 4 7 60° B
a) b) c)
7 7 3
a) 4 3 b) 12 c) 8 3
7 d) 24 e) 35
d) e) 7
4
CLAVES II
1. a 2. b 3. c 4. d 5. c
6. e 7. a 8. b 9. a 10. a
11. d 12. b 13. d 14. b 15. e
16. c 17. d 18. b 19. c 20. d

om
1.c
a
tic
te ma
Ma
w.
ww

U N F V – C E P R E V I

You might also like