Professional Documents
Culture Documents
Rudina Çupi
9 miqtë e mi
për fëmijët 4-5 vjeç
1
2
Plani i veprimtarive për grupmoshën 4-5 vjeç
(Grupi i dytë)
MUAJI – TETOR
Arusha ADA në kopsht
Java Ditët Temat Objektivat Formimi Metodat Mjete dhe materiale
E parë E hënë Ada në - të flasë për mjedisin e kopshtit Formimi personal prezantim Libri, f. 4-5
kopsht - të pasurojë fjalorin duke emërtuar figurat (social) njohja me mjedisin Etiketa, lidhëse (ose gjilpërë-
- të prezantohet me shokët dhe shoqet e Formimi gjuhësor bashkëbisedim kapëse),aparat fotografik, bojëra,
klasës lojëra motorike lapsa
9 miqtë e mi (per 4-5 vjeçarët)
lojëra logjike
E martë Ada - të prezantohet (të thotë emrin dhe Formimi personal bashkëbisedim, Libri, f. 4-5etiketa, letra, bojëra,
mëson të mbiemrin); (social) lojë lapsa, , shkronja të mëdha shtypi
shkruajë - të dallojë globalisht shkronjat e emrit të vet; Formimi gjuhësor punë praktike, (druri, magnetike, plastike etj.),
emrin e - të vizatojë e ngjyrosë emrin; Formimi artistik ngjyrosje, pjesë kartoni të prerë në formë
saj - të dallojë disa vija të drejta; ndërtim gjysmëharku dhe drejtkëndori në
- të dallojë elementet e motit. kolazh 2-3 madhësi të ndryshme, tabela e
kalendarit
E mërkurë Ada luan - të flasë rreth figurës duke u ndihmuar nga Formimi personal bashkëbisedim, Libri, f. 6-7, Libri “A je i turpshëm?”
me shokët pyetjet; (social) lojëra kartonë me ngjyra, ngjitës, lapsa
- t’i përgjigjet pyetjes: Çfarë po bën …?; Formimi fizik punë me librin, plumbi, lapsa me ngjyra, litar për
- të orientohet në hapësirë dhe të lëvizë lexon mësuesja lojë me litar, birila, top, plastelinë,
lirshëm në mjedisin përreth; vizatim e ngjyrosje, sende të vogla, fara të ndryshme,
- të emërtojë e të numërojë ditët e javës; kolazh makarona, guaska, gërshërë, revista
të dallojë veçoritë e motit. e gazeta të vjetra etj.
E enjte Ada - të dallojë ngjyrën e kuqe Formimi artistik bashkëbisedim, lojëra Libri, f. 6-7, lapsa, ngjyra, pastela
ngjyros - të ngjyrosë objektet e pangjyrosura brenda lexon mësuesja, punë fletë të modeluara (të fotokopjuara)
linjave me librin, ngjyrosje
E premte Ada - të përdorë lapsin; Formimi gjuhësor bashkëbisedim Libri, f. 6-7, fletë të modeluara,
vizaton - të vizatojë vija të drejta, zigzage dhe të Formimi artistik punë me librin fletë të bardha (A4),
lakuara, duke bashkuar pikat; vizatim e ngjyrosje lapsa, ngjyra
- të vizatojë një objekt duke bashkuar pikat; lojëra
- të aktivizohet në lojërat e ndryshme
lëvizore.
E hënë Ada në - të tregojë tregimin duke parë figurat dhe u Formimi social- bashkëbisedim, puna me Libri, f. 8-9, fletë të modeluara “Gjej
E dytë piknik ndihmuar nga pyetjet mjedisor librin, vizatim e ngjyrosje, rrugën”, sende për piknik (pjata, gota,
- t’i përgjigjet pyetjes: Çfarë po bën …? Gjuhësor, punë artistike lugë plastike, peceta, batanije etj.)
- Të numërojë objektet që sheh në figurë; matematikor,
- të bashkojë vijat e ndërprera shkencor
E martë Era ngre -të pasurojë fjalorin duke emërtuar figurat Formimi gjuhësor bashkëbisedim, (seria “Numrat e jetës”), materiale
balonat - të dallojë nëpërmjet figurave praninë e Formimi puna me librin, për të bërë balonë (pe, ngjitës,
dukurisë natyrore të erës matematikor vizatim e ngjyrosje kallama, tabak letre, letra ambalazhi,
- të dallojë madhësitë e ndryshme punë artistike ngjyra, gërshërë, letër punëdoreje,
pupla, pipa)
E mërkurë Ada në - të emërtojë objektet e mjedisit të kuzhinës Formimi personal bashkëbisedim, Libri, f. 10-11, libri “Shtëpia” (i serisë
kuzhinë - të dallojë ushqimet nga objektet e tjera të Formimi gjuhësor konkurs, “Me pak fjalë”), enë kuzhine e
kuzhinës; lexon mësuesja ushqime, 2 tabela me figurë frutash
- të flasë e të përshkruajë kuzhinën e vizatim e ngjyrosje dhe figurë enësh kuzhine, kurorë
shtëpisë së tij. koke me po të njëjtat figura; lapsa
me ngjyra, pastela, fletë-pune për
ngjyrosje.
E enjte Ada - të dëgjojë fjalë që fillojnë me A, B dhe të Formimi gjuhësor bashkëbisedim, Libri, f. 10-11, Pino “Alfabeti”,
kërkon dallojë tingullin A, B Formimi artistik lojë me role, lapsa me ngjyra, pastela, lodra
akulloren - të identifikojë grafikën e A-së dhe B-së në lexon mësuesja plastike: enë kuzhine e ushqime,
në dallim nga shkronjat e tjera pjata, gota, pirunë, lugë e thike prej
frigorifer - të vizatojë dhe të ngjyrosë shkronjat plastike, peceta letre, gjethe dhe
barishte, copa të vogla letrash ose
ambalazhesh etj.
E premte Ditëlindja - të tregojë tregimin duke parë figurat dhe Formimi personal bashkëbisedim, Libri, f. 12, lapsa me ngjyra,
e Adës ndihmuar nga pyetjet; (social) puna me librin, pastela,
- të flasë për ditëlindjen e vet; Formim gjuhësor vizatim e ngjyrosje kartonë me ngjyra,
- të dallojë globalisht fjalë të njëjta dhe t’i Formim muzikor figura të prera,
lidhë ato; kokoshka
- të këndojë këngën e ditëlindjes; sheqerka
- të numërojë sendet;
- të dallojë sendet sipas madhësisë.
3
Plani mësimor
4
E tretë E hënë Shtëpia e - të emërtojë objektet e shtëpisë që sheh në Formimi personal Libri, f. 13, libri “Shtëpia” i serisë
Adës figurë; (social) “Me pak fjalë”, ose libri “Flokarta”,
- të flasë për mjediset në shtëpinë e tij; Formimi logjik letra me ngjyra, ngjitës, shkopinj
- të dallojë mungesën e objekteve; akulloresh, letra dhuratash, fletë të
- të dallojë madhësitë: e madhe, mesatare, e modeluara
vogël.
E martë Familja - të tregojë çfarë sheh në figurë Formimi personal lojë me role, Libri, f. 14-15, libri “Bebushi erdhi në
ime - të flasë për pjesëtarët e familjes së vet (social) bashkëbisedim, shtëpi” i serisë “Sjelljet më të mira”,
Formim gjuhësor mësuesja lexon, punë (ose “Pema e familjes”), bojëra,
me librin, ngjyrosje, punë lapsa,
9 miqtë e mi (per 4-5 vjeçarët)
E mërkurë Arusha - të dallojë ngjyrën e verdhë; Formim artistik bashkëbisedim, Libri, f. 14-15, letra me ngjyra,
thur shallin - të dallojë ditën nga nata; puna me librin, ngjitës,
- të vizatojë mbi viza të ndërprera; vizatim e ngjyrosje fletë të modeluara të fotokopjuara,
- të ngjyrosë objektet e pangjyrosura brenda ngjyra
linjave;
- të dallojë figurat gjeometrike, si katrori,
trekëndëshi, rrethori.
E enjte Në oborr - të tregojë çfarë sheh në figurë Formim gjuhësor bashkëbisedim, Libri, f. 16-17, dy kartonë të gjatë me
- të dallojë numrin 1 si sasi dhe si grafikë Formim puna me librin, ngjyra, ngjitës, fletë të modeluara
- të vizatojë dhe të ngjyrosë numrin 1 matematikor vizatim e ngjyrosje të fotokopjuara, ngjyra , Pino ora
Formimi artistik (1745H1)
E premte Ada lan - të tregojë çfarë sheh në figurë Formim bashkëbisedim, lojë, Libri, f. 16-17, lapsa me ngjyra,
rrobat - të dallojë numrin 2 si sasi dhe si grafikë shëndetësor punë me librin, lexon fletë të modeluara për ngjyrosje,
- të vizatojë dhe të ngjyrosë nr. 2 Formim mësuesja, vizatim, lodra Pino radhitëse – Mësojmë të
matematikor ngjyrosje numërojmë (3973-1 / 4274-2)
Formimi artistik
Formim gjuhësor
E katërt E hënë Në cirk - të tregojë tregimin duke parë figurat dhe e Formim gjuhësor bashkëbisedim, lojë, Libri, f. 18-19, Pino “Alfabeti”
ndihmuar nga pyetjet Formim social punë me librin, punë Libri “Maçoku me çizme”, lapsa me
- të dallojë kostumet e secilit personazh dhe Formim me plastelinë, lexon ngjyra, fletë të modeluara,
numrat e cirkut matematikor mësuesja, vizatim, kuti kartoni me vrimë, plastelinë,
- të dëgjojë fjalë që fillojnë me C, Ç dhe të ngjyrosje libri “Maçoku me çizme”,
dallojë tingullin C, Ç Pino – Alfabeti
- të dallojë objektet rrethore dhe trekëndore.
E martë Ada artiste - të identifikojë grafikën e C-së dhe Ç-së në Formimi gjuhësor bashkëbisedim, kolazh, Libri, f. 18-19, lapsa me ngjyra, fletë
dallim nga shkronjat e tjera Formimi artistik lojë,punë me librin, të modeluara për ngjyrosje, kartonë
- të vizatojë dhe të ngjyrosë shkronjat vizatim e ngjyrosje me ngjyra, gërshërë, ngjitës
E mërkurë Ushqimet - të lidhë kafshën me ushqimin përkatës Formimi gjuhësor gjimnastikë, Libri, f. 20-21, lapsa, Pino,
mbi - të flasë se cilat nga ushqimet në figurë i ha Formimi shkencor bashkëbisedim, libri “Lojë me gjëegjëza”
tavolinë dhe fëmija Formimi punë me librin, ngjyra, gërshërë, ngjitës, kartonë me
- të dallojë numrin 3 dhe 4 si sasi dhe si matematikor lojë lëvizore, lexon ngjyra, fletë të modeluara
grafikë mësuesja, vizatim,
ngjyrosje, prit e ngjit
E enjte Peshku i - të dallojë numrin 3 dhe 4 nga numrat e Formimi lojë me letra, Libri, f. 20-21; Pino, lapsa,
fshehur tjerë matematikor lojë me role, Pino Radhitëse – (3973-1), Mësojmë
- të vizatojë dhe të ngjyrosë nr. 3 dhe 4 Formimi artistik punë me librin, lexon të numërojmë Pino Numrat (4515-1),
mësuesja, vizatim, letra bixhozi
ngjyrosje
E premte Gabimi i - të dallojë gjërat që thyhen; Formimi shkencor bashkëbisedim, Libri, f. 22, libri “9 miqtë e mi”,
Adës - të dallojë ngjyrën blu nga ngjyrat e tjera; Formimi artistik puna me librin, lapsa me ngjyra, fletë të modeluala
- të ngjyrosë me ngjyrën blu objektet brenda Formimi vizatim e ngjyrosje
linjave; matematikor
- të dallojë objektet e ngjashme dhe
madhësitë: e madhe/evogël.
5
Plani mësimor
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
6
Hyrje
Hyrje
r im
Ide për pritjen e fëmijëve j e
Lojëra
g
ditën e parë të kopshtit dhe
Su
aktivitete
për të
Çdo tetor shënon fillimin e një sfide të re në pritjen si inkurajuar
të fëmijëve të rinj që ndjekin kopshtin për herë të parë dhe shoqërizimin
të të tjerëve që tashmë janë familjarizuar me kopshtin, por e fëmijëve në
janë shkëputur për shkak të pushimeve. Me fëmijët të cilët ditën e parë
rikthehen në kopsht, kjo situatë është pak më e lehtë, ndaj të kopshtit.
mësueset duhet të tregojnë kujdes për ata fëmijë që ardhja në
kopsht shënon edhe shkëputjen nga njerëzit e tyre të dashur, siç
mund të jenë prindërit, gjyshërit, shokët e kopshtit tjetër.
Por, ka mënyra dhe teknika të ndryshme për ta bërë sa më të
gëzueshme dhe argëtuese ditën e parë për të gjithë fëmijët, pa përjashtim.
Një mënyrë e mirë dhe shumë e dobishme është të zhvillohen lojëra në grup,
shumë të thjeshta dhe të kuptueshme për të gjithë. Çdo mësuese me siguri njeh
shumë prej tyre, si lojëra popullore (roza-rozina, loja “tuneli dhe treni” me çifte
fëmijësh të rreshtuar që ngrenë duart lart dhe të tjerët kalojnë përmes “tunelit”
etj.), apo lojëra që fëmijët i njohin nga frekuentimi i mëparshëm i kopshtit (“Ne
jemi dy shqiponja”, lojëra me përplasje shuplakash etj.). Këto lojëra gjallëruese
janë të përshtatshme për ta bërë me të lehtë shoqërizimin mes fëmijëve, janë
të këndshme për t’u parë e dëgjuar, nxisin dëshirën për t’u aktivizuar dhe nuk
kërkojnë aftësi të veçanta e të ndërlikuara.
Një tjetër aktivitet i zakonshëm është edhe
eksplorimi i mjediseve të kopshtit, i cili organizohet
në grup. Edhe kjo është një mënyrë e mirë, e cila Fëmijët:
• të pranojn
stimulon kujtesën dhe sensin e familjarizimit të secilit, lojëra në g
ë të zhvillo
jnë
rup;
por bëhet edhe për të ndarë bashkë me të tjerët • të respek
tojnë rregu
kryesore të llat
përvoja të përbashkëta rritjeje dhe marrëdhënieje ba
• të mësojn shkëjetesës;
me të tjerët. ë të thonë
refrene të shkurtra disa
• të eksplo ;
rojë me sh
mjediset e okët
kopshtit;
• të lëvizë
lirshëm dh
drojë në m e pa
jediset e k
opshtit.
7
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
Objektivat Mjetet e materialet Metodat
Tetor - Java e parë
Fëmija të jetë i aftë: libri “9 miqtë e mi” prezantim
- të prezantohet me shokët etiketa njohja me mjedisin
dhe shoqet e kopshtit; lidhëse bashkëbisedim
- të flasë për mjedisin e (ose gjilpërë-kapëse) lojëra motorike
kopshtit; aparat fotografik lojëra logjike
- të pasurojë fjalorin duke bojëra
emërtuar figurat. lapsa
Pritja e fëmijëve
Zakonisht, kur flitet për “pritjen” e fëmijëve në kopsht nënkuptohet marrja e të gjitha masave
paraprake, në veçanti për të siguruar që mjedisi ku fëmijët do të zhvillojnë aktivitetin ditor të jetë
sa më mikpritës, i ngrohtë, me dritë, i ajrosur, të jetë mjedis i pëlqyeshëm për ta, objektet në të
të jenë sa funksionale aq edhe tërheqëse, të vendosura në vende (mobilie) ku fëmijët mund t’i
marrin vetë, që ata të ndihen si në “shtëpinë e tyre”. Po ashtu e rëndësishme është që kopshti të
jetë i pajisur me rafte, me sirtarë, ku fëmijët të venë sendet personale, vende ku të vihen dosjet e
punimeve, mjetet e punës, koshin e lodrave prej pelushi, kutitë e lodrave të vogla ose të atyre prej
plastike/gome etj., Po ashtu, ditën e parë nuk duhet të mungojë magnetofoni (ose kompjuteri, nëse
është e mundur), i cili nëpërmjet muzikës (këngë për fëmijë) ndihmon për të siguruar argëtimin dhe
ndjesinë festive, me të cilën duhet të përcillet kjo ditë e veçantë për fëmijët e për t’i lënë sa më
shumë mbresa.
Mësuesja ka përgatitur etiketa të vogla të pajisura me paramanë (me siguresë) për t’u kapur te
rrobat ose me lidhëse këpucësh për t’i varur në qafë. Sapo vjen një fëmijë ajo e pyet për emrin,
duke ia shkruar atë me lapostilë në etiketë dhe duke ia shqiptuar me zë, së cilës i shton edhe figura
të tjera, si buzëqeshje, yll, arush, diell, lule, zog (e pyet fëmijën se çfarë i pëlqen) etj. Pasi i tregon
edhe ajo si quhet, i vendos etiketën ajo dhe e drejton fëmijën nga të tjerët, duke ua prezantuar e
duke u kërkuar atyre ta thonë në kor emrin e fëmijës që po prezanton. Ajo e
pyet atë se çfarë gjërash pëlqen, nëse ka motër apo
vëlla, nëse dëshiron të ketë shumë shokë etj. Këto
pyetje e bëjnë fëmijën të ndihet i vlerësuar dhe biseda
shërben për të thyer akullin, për ta bërë më të lehtë
procesin e njohjes. Nëse mësuesja sheh se fëmija
është i turpshëm, nuk këmbëngul shumë me pyetjet,
sepse ai mund të vihet në silket.
Ajo e prezanton atë me shokët e tjerë.
8
1. Arusha Ada në kopsht
Të zbulojmë kopshtin
Është shumë e rëndësishme që përshtatja dhe familjarizimi i fëmijëve në kopsht të nisë nga njohja
e mjediseve të kopshtit, për t’u ndier rehat në vendin ku do të kalojnë pjesën më të madhe të ditës.
Këto mjedise janë pak më të ndryshme se mjediset e zakonshme familjare
(shtëpi ose apartament): janë më të gjera, me më shumë hapësirë, pa
..
shumë dyer dhe të mobiluara ndryshe. Në një moment tjetër atyre duhet Nje ide!
t’u mësohen rregullat kryesore që duhet të ndjekin në secilin prej këtyre
mikromjediseve.
Vendosni etiketa në dyer
Njohja me mjedisin mund të bëhet në shumë mënyra, duke e bërë këtë së
apo në zonat hyrëse
bashku me prindin që e shoqëron, me grupe fëmijësh etj.
të secilës dhomë: në
Por një mënyrë e mirë është edhe zbulimi i mjediseve të gjithë së bashku,
mensë, në tualet, në
në grup, në formën e një loje. Nga kjo metodë përftohet një përvojë më e
dhomën e fjetjes, në
plotë dhe zhvillohet te fëmijët pjesëmarrja në grupe.
sallon etj. për ta bërë sa
më të lehtë njohjen me to.
Lojë
Loja “Tren, tren, pipi-tren”. Fëmijët vihen në kolonë tamam si një tren. Edukatorja luan rolin e
lokomotivës, e cila i drejton në të gjithë lokalet e kopshtit, duke u folur për secilin prej tyre. Sipas
llojit të dhomës tregon orenditë e veçanta që ajo përmban dhe për se përdoren. Ja një mënyrë se si
mund të zhvillohet udhëtimi i trenit me fëmijë.
- Fëmijë, dëshironi të bëjmë një xhiro me trenin tonë? Secili duhet ta kapë shokun nga prapa te bluza.
Secili prej jush është një vagon. Ty-ty… treni po niset për të vizituar dhomën e parë… Ja, arritëm!
Shikoni sa e bukur është dhe sa shumë gjëra që ka aty. A mund të më thoni ndonjë nga ato gjëra?
- Çuf-çuf! Çuf-çuf! Çuf-çuf! Çuf-çuf!
- A shkojmë të hedhim një sy ç’bëhet në mensë? Sepse era e mirë e gatimit ka filluar të na ngacmojë
hundët, apo jo? Ju ka marrë uria? Gati? Nisemi!
(Fëmijët imitojnë zhurmën e trenit.)
- Çuf-çuf! Çuf-çuf! Çuf-çuf!
Çuf-çuf!
- Ja ku mbërritëm! Ja
dhe kuzhina. Përshëndetini Këngëza e ko
teta kuzhinieret. Çfarë pshtit
Kopshti më duket
shikoni në kuzhinë? A
si libër i rrallë
ktheje faqen dhe sh
janë tenxheret sa ato në
faqet një sallë
një dhomë e buku
r me shumë ngjyra
shtëpinë tuaj? Pse janë Ktheje faqen, shfa .
qet natyra
më të mëdha? Mirë. Tani ja ku jemi të gjithë
në oborr.
është koha të zbulojmë… Ktheje faqen dhe
fap: në dhomë,
Tualetin. aty ka krevate për
të pushuar.
- Çuf-çuf! Çuf-çuf! Ktheje faqen, vjen
erë e mirë
Çuf-çuf! Çuf-çuf! supa e shijshme na
pret në kuzhinë.
Ktheje faqen, në sa
llon jemi tani
aty po luajnë shum
ë fëmijë.
Ktheje faqen dhe
shihni mbi tavolinë
lapsa, letra, gërshë
rë, plastelinë
Ktheje faqen dhe
me kaq mbaron
Nesër sërish nga
fillimi fillojmë.
E kështu me radhë treni mbërrin në “stacione”, si: korridori, salla e punës etj.
9
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
Pasi u njohën me mjediset është koha që fëmijët të shkojnë në tualet të lajnë duart e më pas
të hanë mëngjes. Këtë ditë ushqimi duhet të jetë më i pasur, mundësisht me ushqime që u
pëlqejnë fëmijëve, sepse është pjesë e “paketës” së mirëseardhjes. Mësuesja kujdeset t’u
mësojë rregullat në secilën veprimtari, që për të larë duart ata duhet të mbajnë radhën e të
mos shtyjnë, po ashtu edhe në kuzhinë, ku secili ulet në vendin e tij, nuk flet me zë
të lartë, kujdeset të qëndrojë drejt në tryezë të mos ngacmojë shokun etj.
Loja “Bëjmë sikur.... lajmë duart”. Para se fëmijët të shkojnë të lajnë duart
mësuesja bën një ushtrim me ta. U propozon të bëjnë një lojë: të imitojnë
larjen e duarve. Duke imituar këto gjeste fëmijët mësojnë të lajnë duart me
shkathtësi, në mënyrë që të tjerët të mos presin gjatë në radhë.
I vë në dy rreshta përballë njëri-tjetrit. U kërkon të ngrenë duart lart dhe
të tregojnë pëllëmbët e duarve të ngritura lart. Më pas, hap pas hapi, u
kërkon:
Mësuesja:
1. Hapini gishtat
Fëmija: 2. Mbyllini gishtat
- të zhvillojë siç duhet praktikat 3. Mbyllini duart (grusht)
e të kujdesurit për veten, të 4. Hapini duart (pëllëmbë)
higjienës dhe të të ushqyerjes së
5. Fërkojini pëllëmbët e duarve me njëra-tjetrën (në fillim ngadalë,
shëndetshme.
pastaj pak më shpejt)
- të pranojë të hajë në mensën e
6. Fërkoni kurrizin e njërës dorë me pëllëmbën e dorës tjetër
kopshtit;
- të mësojë rregullat e të ngrënit sic (mësuesja u tregon atyre se Çfarë quhet kurrizi i dorës dhe si
duhet; duhet t’i bëjnë lëvizjet).
- të respektojë rregullat kryesore të 7. Tani fërkoni me gishtat e njërës dorë ndërmjet gishtave të dorës
higjenës gjatë ngrënies. tjetër (mësuesja i realizon të gjitha veprimet vetë, që fëmijët t’i
imitojnë)
8. Tani përsëri fërkoni pëllëmbët me njëra-tjetrën.
Mësuesja i vë fëmijët në rresht për një e duke i drejtuar te lavamani. Fëmijët, një në çdo lavaman,
lajnë duart.
Mësuesja i vëzhgon, i ndihmon ose i këshillon ta kryejnë sic duhet larjen e duarve, sidomos
kujdeset që ata të mos lagen dhe të mos luajnë me ujin. Me kalimin e kohës ajo mund të caktojë
edhe ata fëmijë që janë “më të mëdhenj” e më të kujdesshëm të kqyrin “më të vegjlit”.
Veprimet bazë për larjen e duarve. Duke qenë se është dita e parë, mësuesja ua demonstron
larjen e duarve. Pozicionohet në mënyrë të tillë, që të gjithë fëmijët ta shohin.
Mësuesja:
Hapim këtë rubinet, uji është i ngrohtë; hapim këtë tjetrin, uji është i ftohtë. Nëse duam
ujë të vakët, i hapim të dy rubinetet.
Nuk duhet ta hapim shumë ujin, që të mos lagemi.
I lagim duart.
Marrim sapunin dhe i shkumojmë mirë e mirë.
Lëmë sapunin.
Fërkojmë duart sic e bëmë në lojën më parë: në fillim fërkojmë pëllëmbët, pastaj njëra
dorë fërkon shpinën e dorës tjetër, pastaj i palosim duart dhe fërkojmë përsëri... Shikoni
Çfarë shkume!
I shplëjmë duart mirë e mirë, derisa të mos kenë më shkumë.
I shkundim pakduart në lavaman.
Pastaj i thajmë me peshqir, derisa të mos jenë më të njomura.
Ja, kaq ishte! Tani duart e mia janë shumë të pastra.
Tani është radha e secilit prej jush.
10
1. Arusha Ada në kopsht
Pasi fëmijët mbarojnë së lari duart drejtohen për në
mensë. Nuk është e nevojshme që të shkojnë
në rresht apo të kapur përdore dhe as të ulen
ku i vendos mësuesja, për t’i lënë të lirë e
për të mos krijuar skema në çdo veprim të
përditshëm që ata do të bëjnë. Mësuesja Në tryezë
Para se të ules
ndërhyn vetëm në rast se ka ndonjë h të hash
më parë duart du
përplasje mes fëmijëve, duke i sugjeruar një het të lash.
Fërkoji me sapu
tjetër vend. n mirë e mirë
pastaj fshiji me
peshqir.
Duhet kuptuar se e ngrëna në kopsht Zër vendin tënd
në tryezë
është sa pjesë e shoqërizimit (socializmit) dhe në gushë vë
r pecetë.
të fëmijëve me njëri-tjetrin, aq edhe Por, para se të
fillosh supën
veprimtari edukative, sepse pikërisht në thuaj: “Gotën, m
a mbush pak, të
kopsht merren mësimet bazë rreth të Meqë ti je fëmijë lutem!”
me edukatë
sjellit dhe shprehive të të ngrënit. Ndaj mos e merr me
dorë
është e nevojshme që mësueset e kësaj Përdor lugë edhe ushqimin në pjatë.
pirun
grupmoshe të ngulmojnë në automatizimin se je njeri, nuk
je majmun.
e disa veprimeve standarde, në mënyrë Në tryezë janë
shumë fëmijë
që të sigurojnë sjelljen e duhur në tryezë, ndaj duhet të m
duke i kthyer në zakone të mira. Për këtë bani qetësi.
Se po të flasim
të gjithë pa radh
dhe për problematika të tjera që lidhen Do të na vijë m ë
endja vërdallë.
me të edukuarit e ushqyerjes del e
nevojshme që të ideohen që në fillim të
vitit parashkollor mënyra didaktike sa më të mira
për t’i afruar fëmijët me mensën me qetësi dhe pa imponime. Siç e ..
dimë, jo të gjithë, e sidomos më të vegjlit, pranojnë të ushqehen në Nje ide!
një mjedis kaq të ndryshëm nga ai familjar. Ndaj, ngrënia e vaktit,
është një nga fazat më delikate për të menaxhuar shkëputjen Mund të ndërtoni me karton
nga familja dhe për t’i shoqëruar fëmijët drejt jetës në komunitet. një menu të madhe, për
Më poshtë po sugjerojmë një mënyrë se si t’i “tërheqim” fëmijët pesë ditët e javës (që ata
në mensë. janë në kopsht), ku figurat
e gatimeve të jenë të
lëvizshme e të kapen me
Një këlysh për të prezantuar mensën. Tregimi “Presja, qenushi thumba me kokë, që të
llupës” është një tekst i përshtatshëm që i ndihmon fëmijët e ndërrohen sipas rastit.
grupmoshës 4-5 vjeçare, i cili mund të përdoret për disa synime
didaktike. Kështu, teksti synon:
- të tregojë se cilat janë ushqimet e përshtatshme për kafshët shtëpiake, por dhe për
njeriun vetë;
- të edukojë rregullën e të ushqyerit, e cila mëson se të hash shumë ka edhe pasoja
jo të mira;
- të zbulojë rregullat relative të të ngrënit.
11
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
Presja është një qenush shumë llupës, që ka nevojë për disa rregulla, që të mos mbetet më i turpëruar.
Kjo mund të jetë një pikënisje për t’i afruar fëmijët me mensën, për të ngrënë në shoqëri, në orarin e
caktuar, me ushqime të përshtatshme dhe të shëndetshme për të gjithë fëmijët. Pra, duke u ndihmuar
nga ky tregim, mund të filloni prezantimin me mensën me shumë përkujdesje.
Menjëherë pas kësaj mësuesja i njeh fëmijët me orenditë e pajisjet e
mensës, si me tavolinat, karriget, pecetat, pjatat, pirunjtë, lugët etj. Ajo ndalet
Kujtojmë se është veçanërisht te sendet e rrezikshme, të cilat fëmijët nuk duhet t’i prekin.
përgjegjësi e mësu eses t’i Është e nevojshme që fëmijët të dinë:
pyesë paraprakisht prindërit - rregullat para se të fillosh të hash (të bësh çiçin, të lash duart, të vesh
nëse fëmija ka alergji nga pecetën në gushë që të mos ndotesh);
- rregullat e qëndrimit në mensë (të kujdesesh të mos derdhësh ujë a ushqimin
ndonjë ushqim apo nëse është
nga pjatat e gotat, t’i hash të gjitha ushqimet që janë në pjatë);
vegjetarian i lindur. - rregullat për të dalë nga mensa (të heqësh pecetën nga gusha, të lash
duart).
12
1. Arusha Ada në kopsht
Pas mëngjesit është koha e aktiviteteve të para në kopsht. Është e nevojshme që ata të
familjarizohen me njëri-tjetrin, duke qenë se për shkak të ditës së parë ata mund t’i përfshijë një
lloj hutimi. Që kjo të mos bëhet në mënyrë formale, e cila i bën të ndrojtur fëmijët (sidomos ata që
janë të turpshëm nga natyra), ka mënyra më të këndshme dhe më aktive. Më poshtë është trajtuar
njohja përmes lojës “Topi në mes”.
Lojë
Topi në mes
Zhvillimi i lojës:
Të gjithë fëmijët qëndrojnë të ulur në formë rrethi.
Njëri prej tyre e rrotullon topin drejt një shoku. Ky, sapo
e kap topin thotë emrin e vet.
Puna me librin
Pas këtyre lojërave njohëse, është koha që të flasin rreth ditës së parë
të kopshtit. Ata ulen të gjithë përtokë në formë rrethi dhe mësuesja u
tregon për librin “9 miqtë e mi”, me të cilin ata do të punojnë në kopsht.
Ajo i njeh ata me personazhet e kopertinës të cilët gjenden edhe në
brendësi të librit e që do t’u mësojnë fëmijëve shumë gjëra interesante
dhe të bukura.
Pastaj e hap librin në faqen 3, duke u treguar figurën. Ata njohin
arushën Ada dhe diskutojnë rreth figurës dhe mësuesja u drejton
pyetje, si:
Si është kopshti i Adës?
Ku ndodhet ai? Po kopshti ynë, a i ngjan nga jashtë kopshtit të Adës?
Si është moti në figurë? Po sot, si është moti?
Si është Ada, e kënaqur apo e mërzitur që po shkon në kopsht? Po ju
3
sot kur erdhët në kopsht, ishit të mërzitur apo të gëzuar? etj. Arusha ADA
Lojë
Shënim 1. Objektivat në krye të çdo dite kanë të bëjnë vetëm me objektivat e librit “9 miqtë e mi”. Në librin e mësuesit
shtjellohen edhe aktivitete të larmishme ditore, të cilat synojnë realizimin e objektivave të përgjithshme, si për edukimin
social, fizik, shëndetësor etj.
2. Veprimtaritë ditore të mëngjesit të shtjelluara hollësisht në këtë temë mësimi duhet të rimerren çdo ditë, që fëmijëve
t’u bëhen shprehi rregullat e higjienës dhe rregullat e të të ngrënit.
3. Çdo punim: vizatim, ngjyrosje apo ngjitje, fëmijët do ta vendosin në dosjen personale dhe punimet më të mira është
mirë të vendosen në xhamin e derës, që prindërit dhe fëmijët t’i shohin, në mënyrë që të motivohen të krijojnë punime
dhe të bëjnë shprehi kulturën e punës. Gjithashtu, çdo ditë mësuesja vlerëson fëmijë të ndryshëm, duke u vizatuar
në dorë, faqe, ballë figura të këndshme, si arush, flutur, yll, lule etj. Kjo duhet bërë zakon. Në trajtimet e temave të
mëtejshme nuk do të përmendet për të mos krijuar ngarkesë dhe përsëritje.
13
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
14
Objektivat Mjetet e materialet Metodat
Tetor - Java e parë
Fëmija të jetë i aftë: libri “9 miqtë e mi”, etiketa, bashkëbisedim,
- të prezantohet (të thotë letra, bojëra, lapsa, shkronja lojë
emrin dhe mbiemrin); të mëdha shtypi (druri, punë praktike,
- të dallojë globalisht magnetike, plastike etj.), ngjyrosje,
shkronjat e emrit të vet; pjesë kartoni të prerë në ndërtim
- të vizatojë e ngjyrosë formë gjysmëharku dhe kolazh
emrin; drejtkëndori në 2-3 madhësi
- të dallojë disa vija të të ndryshme, tabela e
drejta; kalendarit
të dallojë elementet e
motit.
Pritja e fëmijëve t u
Kë
Apeli. Pasi të gjithë fëmijët kanë ngrënë mëngjesin, ulen në
formë rrethi. Mësuesja kërkon që fëmijët t’i mbajnë si një ditë
më parë etiketat me emrin e tyre varur në qafë ose ngjitur në
bluzë. Ajo mban në dorë regjistrin (ose një fletë me emrat e
fëmijëve).
Bashkëbisedim
Mësuesja:
Tani do bëjmë një lojë: unë do them një emër dhe ai
që dëgjon emrin e tij do të thotë “Këtu”. Fillojmë.
Pasi i thotë të gjithë emrat me radhë u shpjegon se kjo lojë e ka
emrin APEL dhe bëhet çdo ditë për të kuptuar se cili nga shokët
mungon. Ju mund ta lozni këtë lojë edhe me kukullat tuaja në Mësuesja i udhëzon fëmijët si ta mbajnë lapsin
shtëpi, kur lozni mësuesesh. në mënyrën e duhur. Ndihmon ata fëmijë që e
kanë pak më të vështirë ose
ata që shkruajnë me të majtën.
Lapsi dhe fleta. Mësuesja:
Kjo është një fletë e bardhë dhe ky është një laps. Çfarë
mund të bëj me to?Ta shohim...
Në një cep vizaton një shkarravinë dhe pyet fëmijët:
Mësuesja: Çfarë është kjo?
Fëmija 1: Një shkarravinë.
Mësuesja vizaton një fytyrë të qeshur fëmije: Po kjo?
Fëmija 2: Një vizatim.
Mësuesja shkruan emrin ADA: A di ndonjëri nga ju të më
thotë se çfarë shenjash bëri lapsi mbi letër?
Fëmija 3: Shkronja.
Mësuesja: Po, janë shkronja. Fjalët që themi me
gojë mund të shkruhen në letër. Për këtë shërbejnë
shkronjat. Shkronjat shkruhen dhe lexohen.
Shënim.
1. Mësuesja që në ditët e para i informon prindërit dhe fëmijët për uniformën
2. Kujtojmë se nuk duhet anashkaluar që është shumë e rëndësishme që fëmijët
ta fillojnë ditën me gjimnastikën e mëngjesit.
15
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
Duke qenë se numri i fëmijëve nga një
Të gjejmë shkronja. Më pas ajo u sugjeron të
Lojë bëjnë një lojë: secili prej tyre të sjellë e të vendosë kopsht në tjetrin ndryshon dhe po ashtu
në qendër të rrethit nga një objekt që ka diçka të aftësia e tyre e nxënies, mësuesja mund
shkruar mbi të. Ata mund të tregojnë bluzën apo pantallonat, të zhvillojë me ta edhe veprimtari të
mund të sjellin etiketa të ndryshme, lodra.. pra, çdo gjë që hasin tjera që kanë lidhje me shkrimin e emrit
përreth. Mësuesja i merr sendet një e nga një dhe i lexon. të tyre. Nëse fëmijët arrijë t’i kryejnë në
Mësuesja:
Ju sot do të mësoni si ta shkruani emrin tuaj. Sepse kohë këto veprime (por edhe në ditë
emri juaj nuk do të përdoret vetëm kur bëjmë apelin. të tjera në vazhdim, për të fiksuar sa
Emri juaj do të shkruhet te dosja, te përparësja, te më mirë shkrimin e emrit, të cilin nuk
sirtari i sendeve personale, te kalendari që na kujton duhet ta pretendojë që të kryhet nga të
se kur e keni ditëlindjen etj. që ju t’i gjeni vetë sendet gjithë dhe që në fillim, mësuesja përdor
tuaja. Po ashtu sa herë të bëni një vizatim ju do ta
shkruani vetë emrin në fund të fletës, që të mos e teknikën e rimarrjes ditë pas dite)
ngatërrojmë me vizatimet e të tjerëve. Si thoni, jemi mësuesja mund t’u japë letra adezive të
gati? Fillojmë? prera, mbi të cilat ata të shkruajnë emrin
Diku pranë mësuesja afron tabelën me shkronja me magnet e tyre për ta vendosur te dosja, sirtari i
(ose të një lloji tjetër, si t’i ketë) dhe i njeh ata me shkronjat. sendeve personale, në karrigen e tij etj.
Mësuesja: Kush do të zgjedhë një shkronjë? (Thërret emrin
e njërit prej fëmijëve.) Gjithashtu, secili prej tyre, pasi ta ketë
Një fëmijë zgjedh një shkronjë, për shembull, shkronjën F. ngjyrosur figurën që i pëlqen (një nga
Mësuesja e shkruan atë të madhe dhe të dukshme në tabelë, figurat e dhëna në faqet 33-34), ta ngjisë
që të shquhet qartë. atë mbi dosje, si shenjë karakteristike.
Mësuesja:
Kjo është shkronja A. Cilit prej jush i fillon emri me A? Njeh ndonjëri ndonjë njeri,
të cilit i fillon emri me A? Po ndonjë kafshë?
Tani do të provojmë ta ndërtojmë atë. Di ndonjëri sesi mund të formohet shkronja
A me këto copa kartoni?
Fëmija i përzgjedhur e formon shkronjën në qendër të rrethit, i ndihmuar nga mësuesja.
16
1. Arusha Ada në kopsht
Puna me librin
5
Ada në kopsht
4
Cilët po luajnë me trenin? Ku ka hipur miushja?
Sot është dita e parë e arushës Ada në kopsht. Atje ajo takoi Trego me gisht lodrat në raft.
shumë shokë e shoqe. Ngjyros ku sheh të shkruar ADA.
Mësuesja i ndan në grupe dhe u thotë fëmijëve ta Trego me gisht arushën Ada. Çfarë po bën ajo?
Cili po vizaton? Po elefanti çfarë po bën?
Shkruaj emrin tënd në tabelën e bardhë.
Vizatim e ngjyrosje Po ashtu, në bazë të kohës, mësuesja i shkruan emrat e fëmijëve sipas
datës së lindjes në tabelën e kalendarit që ka parapërgatitur në fletë A3.
Në po këtë kalendar nga një nxënës (i ndryshëm çdo ditë) do të shënojë
me figura (diell, re, re me shi, re me vetëtima, borë, erë etj.) sesi është moti ose të ndërtojnë orën e
motit, akrepi i së cilës do të tergojë motin e ditës.
Prit e ngjit
Në fillim priten 8 drejtkëndësha me ngjyra: një për lokomotivën, të tjerët për secilën
..
nga ditët e javës. Më pas priten 16 rrathë (për rrotat dhe 7 shirita të ngushtë ngjyrë
gri (që do shërbejnë për lidhjen e vagonëve) dhe dy drejtëkëndësha: njëri sa gjysma
Nje ide!
e vagonit, tjetri sa çereku i vagonit (që do të shërbejnë për kabinën dhe tymnxjerrësin
e lokomotivës). Mësuesja ngjit vagonin e parë për t’ua demonstruar fëmijëve. Pastaj Ata gjithashtu mund të
ajo u ndan punët fëmijëve, të cilin do të ngjisin rrotat në vagonët e tjerë. Ndërkohë ndërtojnë trenin e ditëve,
ajo përgatit treguesin e ditës (pjesa me ngjyë të verdhë), e cila ka këtë formë: duke përdorur kartonë
me ngjyra të ndryshme.
Ja dhe treni është gati. Një fëmijë i
ndryshëm çdo ditë duhet të lëvizë
treguesin në vagonin e duhur.
Shënim. Fletët e mëposhtme mësuesja mund t’i fotokopjojë disa herë, në mënyrë që figurën që zgjedh një fëmijë të mund ta ngjisë mbi dosje,
në kokën e krevatit, në karrige e në vendin e sendeve vetjake në korridor.
17
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
18
1. Arusha Ada në kopsht
19
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
Objektivat Mjetet e materialet Metodat
Tetor - Java e parë bashkëbisedim,
Fëmija të jetë i aftë: libri “9 miqtë e mi”, Libri “A
- të flasë rreth figurës duke u je i turmpshëm?”, kartonë lojëra
ndihmuar nga pyetjet; me ngjyra, ngjitës, lapsa punë me librin,
- t’i përgjigjet pyetjes: Çfarë plumbi, lapsa me ngjyra, litar lexon mësuesja
po bën …?; për lojë me litar, birila, top, vizatim e ngjyrosje,
- të orientohet në hapësirë plastelinë, sende të vogla, kolazh
dhe të lëvizë lirshëm në fara të ndryshme, makarona,
mjedisin përreth; guaska, gërshërë, revista e
- të emërtojë e të numërojë gazeta të vjetra etj.
ditët e javës;
të dallojë veçoritë e motit.
Ditët e javës. Pasi është bërë apeli e gjimnastika dhe ka përfunduar ngrënia e mëngjesit, mësuesja
zgjedh një fëmijë të zhvendosë treguesin e ditës te “Treni i javës” dhe një
..
Nje ide! tjetër të vizatojë elementet e motit në tabelën e kalendarit, në kuadratin që
i tregon mësuesja. Mirë është që kuadratet e ditës së shtunë dhe të djelë
Për ta përforcuar më shumë të ngjyrosen me ngjyrë të kuqe.
Ndërkohë ajo i pyet:
mësuesja organizon një lojë.
- Sa ditë ka java?
Nxjerr 7 fëmijë dhe i emërton
Nëse fëmijët nuk e dinë, fillojnë të numërojnë njëzëri vetëm vagonët e
me emrat e ditëve të javës. trenit. Po ashtu, të ndihmuar nga mësuesja ata thonë disa herë në kor
Ata duhet të vrapojnë në emrat e ditëve të javës.
mënyrë të çrregullt, por pa - E dini pse i kam ngjyrosur me të kuqe të shtunën e të djelën?
ndaluar. Ai që dëgjon nga Përgjigjen e pret nga fëmijët. Por, nëse ata nukme dinë ose e thonë gabim,
mësuesja emrin e ditës së ajo shpjegon:
javës që i është caktuar, - Sepse ato janë pushim, domethënë ne këto dy ditë të javës nuk
duhet të vijë pranë saj. Loja jemi në kopsht. Ndryshe, këto dy ditë quhen edhe ditët e fundjavës,
mund të përsëritet, derisa të sepse janë në fund të javës.
marrin pjesë të gjithë fëmijët. - A ndryshojnë këto dy ditë nga ditët e tjera kur ju vini në kopsht?
- Çfarë bëni ju zakonisht gjatë këtyre dy ditëve? A argëtoheni?
- Në cilat ditë ju luani më shumë?
- Cilat ditë keni më qejf?
- Kush më thotë, sa ditë kanë kaluar nga e djela?
- Edhe sa ditë do që të vijë e shtuna? Di ndonjëri të ma thotë?
- Ç’ditë e javës është sot?
Lojëra
Mësuesja mund të zhvillojë aktivitete të tjera për të përforcuar mbajtjen mend të ditëve të javës.
Ajo mund t’u verë 7 fëmijëve emrin e një dite jave. Një fëmije tjetër i mbyll sytë me shami. Nëse ai
që i ka sytë e mbyllur prek njërin, ai nuk do t’i thotë emrin e ditës së javës, por do t’i thotë numrin
e saj. Për shembull, nëse fëmija që është prekur thotë “3”, ai që i ka sytë mbyllur duhet të thotë
“e mërkurë”. Nëse fëmija që ka mbyllur sytë gabon, ai zëvendësohet me një tjetër. Ndërsa ai që
gjendet, del nga loja. Loja zhvillohet derisa të mbetetn tre vetë.
* Një lojë tjetër. Mësuesja u ngjit 7 birilave nga një etiketë me emrin e një dite të javës dhe i vë në
largësinë 30 cm nga njëra-tjetra. Fëmijë të ndryshëm qëllojnë një birilë me top. Të tjerët thonë emrin
e ditës së javës që “u rrëzua”.
Shënim. Kujtojmë se nuk është e detyrueshme të mësohen nga të gjithë ditët e javës, sepse kjo shkallë
vështirësie rritet në grupin e vitit të ardhshëm, kur ata do të frekuentojnë grupin e 5-6 vjeçarëve.
20
1. Arusha Ada në kopsht
Bashkëbisedim
Të zësh shokë. Pas lojës fëmijët ulen përtokë në formë rrethi dhe bisedojnë.
Mësuesja:
E dini ju se ditët e javës janë miq shumë të mirë? Ato nuk ngatërrojnë radhën dhe
e duan njëra-tjetrën. Secila nga ditët është e rëndësishme. Edhe ju jeni shumë të
rëndësishëm. Por sa më shumë shokë të kesh, aq më i rëndësishëm je.
Sa shokë apo shoqe ke ti....? (Mësuesja pyet
dy-tre fëmijë.)
Por ju keni shokë vetëm në kopsht?
Keni shokë në pallatin apo vendin ku jetoni?
A zini shokë të rinj kur shkoni në një vend
me lodra në fundjavë? Për shembull në një A je i turpsh
ëm?
lokal me lojëra, apo në një qendër tregtare? Libri “A je i
Ju u përgjigjët shumë mirë dhe shumë prej jush turpshëm?” mun
d
janë shumë të zotët të zënë shoqëri. Por njerëzit të jetë një ide
janë të ndryshëm. Kështu që ka fëmijë që janë pak e mirë për të
të turpshëm, të ndrojtur dhe nuk e kanë të lehtë nd ihmuar fëmijët
e turpshëm e
të krijojnë shoqëri. Libri që do t’ju lexoj do t’ju
të ndrojtur që të
ndihmojë ju që ta keni shumë të thjeshtë të zini
shoqërizohen dh
shokë. e
të sillen natyrshë
m
me shokët e tje
Mësuesja lexon librin “A je i turpshëm?”. Pas leximit ajo rë.
bën disa pyetje apo dëgjon se kanë për të thënë fëmijët.
Puna me librin
Pas këtyre veprimtarive njohëse dhe bashkëbiseduese ka ardhur koha Kontakti me natyrën është shumë i
që fëmijët të punojnë me librin. Ashtu siç janë të ulur në rreth mësuesja rëndësishëm, sidomos kur dihet se
u shpërndan secilit librin e tij. I ndihmon ata ta hapin në faqen 6 dhe u mjediset e mbyllura shkaktojnë stres.
thotë të shohin figurën. Ndaj kjo bisedë, sidomos nëse koha
Më pas u drejton atyre pyetjet: është e mirë, mund të realizohet
- Si është moti në figurë? Po bie shi apo është kohë e mirë? në ndonjë mjedis natyror, për
- Ku janë shokët, brenda në ndërtesën e kopshtit apo në shembull në oborr (ose, nëse gjendet
natyrë, në park? mundësia, në ndonjë lëndinë të qetë
- Po juve, a ju pëlqen natyra? larg rrugës). Por fillimisht mësuesja
- Çfarë po bëjnë fëmijët? (Po luajnë dhe po vizatojnë.) duhet të sigurohet që fëmijët nuk
- Ju pëlqejnë lojërat në natyrë? mund të dalin jashtë gardhit apo
- A dini ju lojëra që zhvillohen në natyrë? parmakëve. Po ashtu, mirë është të
- Lodrat me të cilat lozni brenda, a janë po ato me të cilat kërkojë praninë e ndonjë pjesëtari
lozni në natyrë? tjetër të stafit të kopshtit, në mënyrë
- Ku e lozim lojën “kukafshehthi” (syllambyllazi)? që të sigurojë një mbikqyrje sa më të
- A mund të luajmë me top brenda në shtëpi? mirë të fëmijëve.
- Po me biçikletë, a mund të shëtisim nëpër shtëpi?
- Po lojën me kuba, ku e lozni ju?
- Po me kukullat apo trenin-lodër ku lozim?
- A dini lojëra të tjera që mund të luhen në natyrë?
Mësuesja bën kujdes që t’u mësojë fëmijëve dallimin mes lojës, veprimtaria, ajo që luhet, dhe lodrës,
objektit me të cilin luhet. Pra, lodrën e shohim, lojën e bëjmë. Për shembull, kur themi “Klea luan topadjegësi”,
loja është “topadjegësi” ndërsa lodra është topi.
Për të ndërtuar pyetjet ajo merr si shembull sende dhe lodra që janë në kopsht, duke caktuar fëmijë që
të shkojë e t’i marrin.
21
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
Më pas ajo i pyet fëmijët rreth figurës: Ada luan me shokët
6
- Ç’po bën elefanti? Po qenushi? Ada dhe shokët e saj janë në oborrin e kopshtit. Ata po
7
luajnë dhe po vizatojnë.
Vizatim e ngjyrosje
Prit e ngjit
Ashtu siç e përmendëm në mësimin më sipër, mirë është që në lidhje me
shkrimin të përdoret teknika e rimarrjes herë pas here. Mësuesja i shpërndan
secilit nga një copë të vogël kartoni me ngjyrë, në të cilin skicon me laps
një shkronjë. Sipër shkronjës së skicuar ata mund të ngjisin sende të imta,
si: fleta të prera punëdoresh, copa gjethesh, kopsa, fara të ndryshme, si
orizi, fasulesh, thjerrëzash etj. drithëra, makarona, guaska etj.
Po ashtu, sipas dëshirës, ata mund t’i krijojnë shkronjat që duan edhe me
plastelinë. Mësuesja nuk duhet t’i imponojë fëmijët për zgjedhjen e shkronjës,
ata duhet të zgjedhin atë që u bën përshtypje, edhe në rastet kur ka më shumë
se dy fëmijë që zgjedhin të njëjtën shkronjë, sepse objektivi kryesor është që
ata t’i njohin në mënyrë globale shkonjat si koncept dhe jo detyrimisht.
* Një ide tjetër. Një tjetër aktivitet që do t’i ndihmojë ata në të ardhmen në
lidhje me dallimin e shkronjës është edhe grumbullimi i revistave dhe gazetave
të vjetra, prej të cilave fëmijët të presin shkronjat e titujve.
Shënim. Mësuesja duhet të bëjë kujdes edhe në përzgjedhjen e gazetave e
sidomos të figurave/pamjeve që përmbajnë. Në këtë aktivitet mësuesja duhet
të ketë parasysh se fëmijët duhet të grumbullojnë vetëm shkronjat e mëdha të
shtypit. Për këtë, por edhe për arsyen se fëmijët nuk mund ta mbajnë dot
në dorë të gjithë gazetën apo revistën, ajo mund t’i presë vetë pjesërisht,
para se t‘ua japë fëmijëve për t’i prerë).
Lojë
Një karrige mangut. Mësuesja vendos disa karrige (mund t’i ndajë fëmijët në dy grupe, në
mënyrë që loja të realizohet) në formë rrethi, për shembull 8 karrige. Ndërsa fëmijët, të cilët
duhet të jenë një më shumë se karriget (pra, 9 fëmijë), enden sipas dëshirës nëpër hapësirën
e kopshtit.
Kur mësuesja të përplasë duart, ata duhet të ulen nëpër karrige. Ai që mbetet pa karrige, del
nga loja, duke hequr një karrige. Kështu vazhdohet me radhë, deri sa të mbetet fëmija i fundit
i grupit.
Edhe me grupin tjetër veprohet njëlloj. Mësuesja kujdeset që fëmijët jopjesëmarrës të
qëndrojnë në rresht në anë të sheshit ku luhet.
Shënim. Ne kemi dhënë disa alternativa për zhvillimin e veprimtarive ditore, nga të cilat mësuesja mund të zgjedhë, duke i
alternuar. Duhet theksuar se përsëritja e një teknike në mënyrë të vazhdueshme, për shembull, ngjyrosja, sjell te fëmijët lodhje dhe
mosinteresim. Duhet bërë kujdes që të mos krijohet rutinë, e për këtë duhen gërshetuar teknikat e metodat, për shembull, një ditë
punë me plastelinë, pastaj ngjyrosje, kolazh, lexime, lodra druri, si dhe shumë aktivitete fizike.
22
1. Arusha Ada në kopsht
Fletë e modeluar për t’u fotokopjuar
23
Objektivat Mje t e t e m a t e r i a l e t Metodat
Tetor - Java e parë Fëmija të jetë i aftë: libri “9 miqtë e mi”, bashkëbisedim
- të dallojë ngjyrën e lapsa, lojëra
kuqe; ngjyra, lexon mësuesja
- të ngjyrosë objektet pastela punë me librin
e pangjyrosura brenda fletë të modeluara ngjyrosje
linjave. (të fotokopjuara)
Pritja e fëmijëve
Fëmijët kanë mbërritur, është bërë apeli dhe ka përfunduar ngrënia e mëngjesit. Gjatë apelit
mësuesja ka bërë bisedën e ditës me fëmijët, është vënë treguesi i ditës te “Treni i javës”, kanë
vizatuar elementet e motit në tabelën e kalendarit, në kuadratin që u tregon mësuesja. Mësuesja
kujdeset që këto aktivitete të mos i kryejnë gjithnjë të njëjtët fëmijë. Nëse ndonjëri ka vështirësi,
ajo e ndihmon.
7
luajnë dhe po vizatojnë.
Çfarë po vizaton iriqi? Vizatoje dhe ti duke bashkuar pikat. Trego me gisht gjërat me ngjyrë të kuqe. Ngjyrosi mollët.
Vizato gardhin e kopshtit. Vizato lulen e Adës dhe ngjyrose me të kuqe.
Vizato rrugën e fluturës. Vizato kapelën e miushes dhe ngjyrose me të kuqe.
Mësuesja i ul fëmijët në rreth dhe kujton disa Elefanti po ujit lulet. Bashko pikat dhe ngjyros lulet.
24
1. Arusha Ada në kopsht
Lojë
Më pas mësuesja cakton disa fëmijë të gjejnë rreth e rrotull sende dhe lodra me ngyrë të kuqe e
të vendosin në qendër të rrethit. Më pas ata i vënë nëpër vende, aty ku i morën.
Puna me librin
Faza I. Dallimi i ngjyrës. Para se të fillojnë veprimtarinë e pavarur, mësuesja ngulmon që fëmijët
të dallojnë ngjyrën e kuqe.
Pas bisedës mësuesja i ndan fëmijët në grupe që të punojnë në tavolinat e punës. I udhëzon ata
që radha e punës është që fillimisht ata duhet të vizatojnë, pastaj të ngjyrosin.
Mësuesja:
- Fëmijë, i shikoni mollët në figurë?
- A kanë të gjitha të njëjtën ngjyrë?
- Sa janë të ngjyrosura? A mund të më thoni me ç’ngjyrë?
- E shikoni penelin këtu? Me ç’ngjyrë është lyer ai? (Ngre librin, për t’ua treguar në
figurë në të majtë, në faqen 6.) A është njësoj ngjyra e penelit me ngjyrën e mollëve të
ngjyrosura?
- A keni dëshirë t’i ngjyrosim edhe mollët e tjera të pemës? Me cilën ngjyrë do t’i
ngjyrosim? Ngrini lart të gjithë lapsin me ngjyrë të kuqe. Shumë mirë!
Nëse ka ndonjë fëmijë që nuk e dallon dot ngjyrën ajo e ndihmon, duke e afruar pranë ndonjë
sendi me ngjyrë të kuqe, duke i kërkuar më pas të emërtojë sende të tjera me këtë ngjyrë, derisa
ai të arrijë ta dallojë pa vështirësi. Gjithashtu mësuesja jep edhe udhëzime në lidhje me mënyrën
se si duhet t’i ngjyrosin (mundësisht në mënyrë rrethore), të mos lënë ndonjë cep pa ngjyrosur, të
përpiqen të mos dalin nga vija etj.
Faza II. Bashkimi i pikave dhe vizatimi. Duke bashkuar pikat ata duhet vizatojnë gardhin, iriqin,
lulet dhe rrugën që ndjek flutura. Duhet të përpiqen ta mbajnë lapsin drejt, të mos e shtrëngojnë
fort dhe të përpiqen t’i qëndrojnë sa më shumë vizës.
Faza III. Ngjyrosja e objekteve që vizatuan. Pasi t’i kenë vizatuar figurat, ata duhet t’i ngjyrosin. Por
më parë ata duhet të ngjyrosin me të kuqe lulen që vizaton Ada, kapelën e miushes dhe mollët.
Mësuesja:
- Me të njëjtin laps që keni në dorë do të ngjyrosim kapelën
..
Nje ide!
e miushes.
U lë kohën e nevojshme që të përfundojnë të gjithë. Mësuesja mu
nd t’u
- Tani po me të kuqe do të ngjyrosim edhe lulen që ka japë më të ve
gjëlve
vizatuar Ada. Kujdes, vetëm lulen, jo bishtin e lules. Atë do në grup ose a
tyre
ta ngjyrosim më vonë. Çfarë ngjyre ka bishti i lules? që mund të ke
në
vështirësi për
Pasi mbarojnë së ngjyrosuri me ngjyrën e kuqe, ata ngjyrosin me dalluar fletë të
ta
ngjyrat që duan iriqin, gardhin dhe lulet që po ujit elefanti. modeluara
(f. 40).
Shënim. Në faqet në vijim kemi dhënë disa fletë për ngjyrosje, të cilat trajtojnë temën e rregullave të kopshtit, rregulla të cilat është mirë që të
rimerren vazhdimisht, derisa fëmijëve t’u bëhen shprehi. Nuk është e detyrueshme që ata t’i ngjyrosin të gjitha me një herë, por ngjrosjen e tyre
mësuesja mund ta bëjë në ato tema që mendon se janë më të lehta nga aktivitetet. Theksojmë se nuk duhet tepruar me veprimtarinë e ngjyrosjes.
Më e rëndësishme është të flitet e të bashkëbisedohet për rregullat që ata duhet të zbatojnë në kopsht. Rregullat e ngjyrosura mësuesja mund t’i
vendosë në një karton të madh me ngjyrë, në një vend të dukshëm, duke qenë se fëmijëve do t’u duhet t’i ndjekin e t’i kenë parasysh gjatë gjithë
qëndrimit në kopsht.
25
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
26
1. Arusha Ada në kopsht
27
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
28
1. Arusha Ada në kopsht
29
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
30
1. Arusha Ada në kopsht
31
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
32
1. Arusha Ada në kopsht
33
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
Objektivat Mje t e t e m a t e r i a l e t Metodat
Tetor - Java e parë Fëmija të jetë i aftë: libri “9 miqtë e mi”, bashkëbisedim
- të përdorë lapsin; fletë të modeluara, punë me librin
- të vizatojë vija të fletë të bardha (A4), vizatim e ngjyrosje
drejta, zigzage dhe lapsa, lojëra
të lakuara, duke ngjyra
bashkuar pikat;
- të vizatojë një objekt
duke bashkuar pikat;
- të aktivizohet në
lojërat e ndryshme
lëvizore.
Veprimtaritë e mëngjesit
Pas apelit, ngrënies së mëngjesit, vendosjes së treguesit të ditës te “Treni i javës” dhe plotësimit të
tabelës së kalendarit, fëmijët duke qëndruar në këmbë, krijojnë një rreth.
Bashkëbisedim
Si hyrje për temën e ditës, për të bërë edhe lidhjen me mësimet e
mëparshme, mësuesja bashkëbisedon me fëmijët:
Mësuesja u tregon, duke ilustruar hap pas hapi në një copë letër: Fantazia
Në çdo vizë që
- Ne mësuam se me lapsin mund të bëjmë në letër një vizaton fëmija
rri e fshehur fa
shkarravinë, mund të shkruajmë emrin ose mund të bëjmë nt azia.
“Nga vjen ajo?
vizatime shumë të bukura. ” do të thoni ju.
Nga qielli vjen
• Për të bërë një shkarravinë duhet të dimë vetëm të ku r ti je në gjumë.
Ti nuk e sheh,
mbajmë lapsin. as nuk e ndien
sepse ajo zë ve
•Për të bërë një shkronjë, duhet jo vetëm të dimë të nd brenda teje.
Dhe sapo ti laps
mbajmë lapsin, por edhe ta njohim shkronjën dhe të in vë në fletë
ajo si ide, nga
mendja zbret.
dimë ta shkruajmë saktë atë. Vizatimi yt i bë
rë si me magji
•Ndërsa për të bërë një vizatim, përveçse duhet të i çudit të gjithë,
madhe edhe ty
dimë ta bëjmë vizatimin, por duhet edhe të përdorim .
pak fantazi. Fantazia është të kesh aftësi për të
përfytyruar ose krijuar. Në kopsht ne do të bëjmë gjëra të bukura me
sende që të tjerët i hedhin, si kartonin e mbetur të letrave higjienike, pjesët e mbetura
të letrave të punëdores, pambuk, fije, fara, gurë, lecka, çanta letre etj. Kështu, për
shembull, nëse unë them që sot do të bëjmë një pemë, Endri mund ta bëjë me copa të
grisura punëdoreje, dhe me pambuk të lyer me jeshile, Ana mund ta bëjë me kartonin
e letrës higjienike dhe degëza drurësh, duke i ngjitur gjethe prej letre të prerë, Ema
mund të përdorë qese plastmase... secili nga ata ka përdorur fantazinë.
Lojëra
Loja “Të bëjmë sikur...”. Mësuesja u kërkon fëmijëve “të bëjnë sikur janë një objekt tjetër”,
pra të imitojnë me duar, duke u hedhur apo duke u zvarritur lëvizjet e kafshëve, e bimëve apo
të sendeve që ajo përmend.
Mësuesja:
- Kush nga ju mund të imitojë lëvizjen e lepurit? Si hidhet ai?
- Po kanguri? Po flutura?
34
1. Arusha Ada në kopsht
Mësuesja merr në dorë një aeroplan (ose helikopter) lodër ose një aeroplan të bërë me letër.
- A do ndonjëri të më përshkruajë sesi lëviz aeroplani në ajër?
- Po anija mbi valët e detit?
- Po një pemë kur fryn era?
- Po gjarpri si lëviz?
- Po kërmilli?
- Keni parë ndonjëherë kërmill? Po rrugën që ai lë pas? Kërmilli, aty ku kalon. lë një lëng
që shkëlqen, të tejdukshëm aty ku kalon: mbi gjethe ose mbi mur... Nëse të gjithë këta
që thamë më lart, do të linim pas një lëng si kërmilli, por me ngjyrë, ne do ta kishim
shumë të thjeshtë ta shihnim se ç’lëvizje bëjnë. Ajo do të ishte si gjurma që lë lapsi në
letër. A e dini se si quhet gjurma/shenja që lë lapsi mbi letër? Quhet vijë. E dini sesi
krijohet një vijë? Nga pika shumë-shumë të vogla ngjitur njëra me tjetrën. Ja, doni ta
shikoni se si?
Loja “Pikë pas pike”. Mësuesja merr disa fara fasulesh ose ndonjë send tjetër të imët dhe i vendos në formë
rrethi. Pastaj në largësi të barabartë vë dy pika (në vend të syve) dhe 3-5 në vend të gojës që buzëqesh.
Mësuesja:
- A mund të më thoni, çfarë kam krijuar duke i vendosur fasulet ngjitur me njëra-tjetrën?
- Si thoni, a keni dëshirë të bëni sikur jemi pika që krijojnë figura?
- Pooooooo!
§ Vijat e drejta. Rruga. Mësuesja i udhëzon fëmijët të krijojnë dy rreshta përballë njëri-tjetrit. Pastaj u
tregon se kjo është një rrugë. Një fëmjë bënë sikur është makina dhe kalon nëpër rrugën e krijuar.
§ Vijat e lakuara. Zemra. Mësuesja i vendos fëmijët në dy reshta që kanë të njëjtat pikënisje dhe
pikëmbyllje, për të krijuar formën e zemrës.
§ Vijat zigzage. Gjethja. Mësuesja përpiqet që të krijojë formën e gjethes me dy rreshta zigzage
përballë njëra-tjetrës dhe me majë.
Puna me librin
Mësuesja:
Pra, siç e pamë, nuk ka vetëm një lloj vije.
· Ka vija të drejta, për shembull kur vizatojmë rrugën, shinat e trenit apo shkallët apo shtëpinë.
· Ka vija të lakuara, kur vizatojmë zemrën, valët ose flokët, ose gjarprin.
· Ka dhe vija zigzage, si te gjethja, gardhi, bredhi i vitit të ri, rrezet e diellit, bari etj.
Por ka edhe raste që për të vizatuar diçka, ne përdorim disa lloje vijash. Për shembull, nëse
duam të vizatojmë një pemë, përdorim edhe vijat e drejta, për trungun, edhe vijat e lakuara,
për kurorën e pemës (kështu quhet pjesa e pemës ku ndodhen gjethet).
Tani do të bëjmë një lojë: unë do të them emrin e diçkaje, ju do thoni se me çfarë vijash do ta
vizatoni. Gati? Fillojmë!
- Shtëpi. (Vija të drejta.)
- Mollë. (Vija të lakuara.)
- Çadër. (Vija të lakuara dhe të drejta.)
- Pemë. (Edhe vija të drejta, edhe vija të lakuara.)
- Re. (Vija të lakuara.)
- Gjethja e rrushit. (Vija zigzage.)
Tani, si thoni, doni t’i vizatojmë prej vërteti vijat që mësuam? Në fillim unë do t’ju jap një fletë
dhe ju me laps do të bashkoni pikat. Vizatimin me bashkim pikash ne do ta përdorim shumë
shpesh, kështu që përpiquni të mos dilni nga vija dhe të mos gaboni radhën e bashkimit të
pikave.
Mësuesja i ul fëmijët nëpër tavolinat e punës, u shpërndan lapsa dhe ngjyra, gjithashtu edhe fleta të gatshme,
me figura të pikëzuara. Disa ne i kemi paraqitur më poshtë. Pasi të mbarojnë së vizatuari, ata mund të
ngjyrosin sipas dëshirës. Nëse ka fëmijë që mbarojnë më shpejt se fëmijët e tjerë, u shpërndahen fletë të
bardha, për të vizatuar çfarë të duan. Mësuesja mund t’u sugjerojë çadrën dhe shiun, shtëpinë dhe pemën,
kukullën, trenin etj.
35
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
36
1. Arusha Ada në kopsht
37
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
38
1. Arusha Ada në kopsht
39
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
Objektivat Mjetet e materialet Metodat
Tetor - Java e dytë Fëmija të jetë i aftë: libri “9 miqtë e mi”,
- të tregojë tregimin duke bashkëbisedim,
fletë të modeluara puna me librin,
parë figurat dhe duke u “Gjej rrugën”, sende
ndihmuar nga pyetjet; vizatim e ngjyrosje
për piknik (pjata, gota, punë artistike
- të dallojë nëpërmjet figurave lugë plastike, peceta,
praninë e dukurisë natyrore batanije etj.)
të erës;
- të numërojë objektet që
sheh në figurë;
- të bashkojë vijat e
ndërprera.
Puna me librin
Ada në piknik
8
Mësuesja u shpërndan fëmijëve librat dhe i ndihmon
9
Ada dhe shokët e saj janë në piknik. Ata po kënaqen duke Pse nuk e nxë çadra elefantin?
ata ta hapin në faqet 8-9. Ata duhet të tregojnë me fjlaët luajtur me njëri-tjetrin.
Vizato perin e balonës së qenit. Ngjyrose balonën.
Vizato perin e balonës së miushes. Ngjyrose balonën.
Lidh secilën kafshë me çadrën e vet. Cili mbeti pa çadër?
Çfarë po bën Ada?
Trego me gisht pjatën më të madhe. E kujt është ajo?
e tyre atë që shohin në figurë. Mësuesja i ndihmon me Trego me gisht pjatën më të vogël. E kujt është ajo?
pyetje, si:
- Si mendoni, si është koha? A ka re në qiell?
- A ka pallate rreth e rrotull? Po rrugë makinash?
- Si mendoni, ku ndodhen arusha Ada dhe miqtë
e saj?A ndodhen më mal, në plazh, apo në kodër?
- A ka bimë atje? Cilat?
- Çfarë janë ato me ngjyra që ngjajnë si shtëpiza?
- Çfarë ka të shtruar mbi bar? Po sipër saj?
- Kush po merret me përgatitjen e ushqimeve?
- Ç’ushqime po pjek ajo?
- Ku po i pjek ajo salsiçet?
..
- Ç’po bën iriqi? Ku mendoni se i ka gjetur mollët? Nje ide!
- Ç’po bën elefanti?
- Kush po luan? Me se po luan? Mësuesja dhe
- Sa balona janë gjithsej? fëmijët mund të
- Siç e shikoni, balonat e kanë fijen shumë të gjatë dhe duken sikur janë ndërtojnë me
ngatërruar. Juve, me laps të kuq do të bashkoni vijat e ndërprera të perit kolazh pamjen e
të balonës së miushes, ndërsa me laps blu do të bëni perin e balonës së faqes 52, me letra
qenushit. dhuratash.
Vizatim e ngjyrosje
Mësuesja u lë kohë fëmijëve të kryejnë detyrën, pastaj ata do t’i ngjyrosin balonat
me ngjyrat që duan.
Pasi të mbarojnë më ngjyrosjen, mësuesja i ndan fëmijët në grupe dhe u shpërndan atyre fleta të
me figura për të gjetur rrugën e për ngjyrosje, si këto të mëposhtme. Gjatë kohës që ata përpiqen të
gjejnë rrugën, i lë të lirë të bisedojnë ose i ngacmon me pyetje rreth milingonave (figura 2).
41
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
Milingonat e vogla duan të takojnë Mbretëreshën e tyre, por nuk e dinë rrugën.
A mund ta gjesh ti rrugën që të çon ato te Mbretëresha e tyre?
42
1. Arusha Ada në kopsht
43
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
Tetor - Java e dytë Objektivat M j e t e t e materialet Metodat
Fëmija të jetë i aftë: libri “9 miqtë e mi”, bashkëbisedim,
- të pasurojë fjalorin libri “4 elementet” (seria puna me librin,
duke emërtuar figurat; “Numrat e jetës”) vizatim e ngjyrosje
- të dallojë nëpërmjet materiale për të bërë balonë punë artistike
figurave praninë e (pe, ngjitës, kallama, tabak
dukurisë natyrore të letre, letra ambalazhi, ngjyra,
erës; gërshërë, letër punëdoreje,
- të dallojë madhësitë e pupla, pipa etj.)
ndryshme.
9
Ada dhe shokët e saj janë në piknik. Ata po kënaqen duke Pse nuk e nxë çadra elefantin?
çdo çadre?
- Çfarë po bën elefanti?
- A është futur ai në çadrën e tij? Nga e
kuptuat?
- A e nxë çadra rozë elefantin? Pse?
- Cila çadër e nxë atë?
- E kujt është çadra ngjyrë rozë?
- Cila është kafsha më e madhe?
- Cila është kafsha më e vogël?
- Në ç’ngjyrë është çadra më e madhe?
- Ç’ngjyrë ka çadra më e vogël?
- Trego me gisht pjatën më të madhe. E kujt është ajo?
- Trego me gisht pjatën më të vogël. E kujt është ajo?
Pasi përfundon pyetjet rreth madhësive të objekteve, mësuesja flet për dukurinë natyrore të erës.
- Tani jemi në stinën e vjeshtës. Çfarë bëjnë gjethet e pemëve? (Ndryshojnë ngjyrë (zverdhen/
skuqen) dhe bien përtokë.)
- Cila i rrëzon gjethet?
- Po flamurin te çadrat që shihni në figurë, çfarë e valëvit?
- Cila e ndihmon varkën me vela të udhëtojë më shpejt?
- Cila i than rrobat në tel? (Era dhe rrezet e diellit.)
..
Nje ide!
të nxitur zhvillimin lëvizor të fëmijëve.
Aktiviteti i mëposhtëm ndihmon shumë për
në të shpërndarë, me krahët lart,
Zhvillimi i lojës. Të gjithë fëmijët qëndroj
uar lëvizjet e barkës.
duke u lëkundur majtas-djathtas për të imit
ë përtokë.
Pasi thuhet fjala “u fundos” ata bien të gjith
Barka e vogël
ël
Na ishte një barkëz e vogël-e vog
are
që nuk dinte të lundronte fare-f
dhe pas 1,2,3,4,5,6,7 ditëve
.
44 në fund të detit, u fundos nga era
1. Arusha Ada në kopsht
- Po ju, me se jua than mami flokët? Çfarë bën tharësja?
- Cila e ngre lart balonën? (Era.)
- Në cilat stinë fryn më shumë era?
- Pikërisht për erën do të flasim sot. Di ndonjëri si ta imitojë erën? Si bën era kur është
shumë e fortë?
- Nga se e kuptojmë se fryn erë?
- Doni të bëjmë një lojë që imiton Erën?
Lojë
Fëmijët zhvillojnë lojën Barka e vogël, duke e thënë vjershën
të gjithë disa herë në kor (shih faqen 56). Nëpërmjet kësaj
loje ata zhvillojnë aftësitë fizike, por edhe rikujtojnë numrat
4 elemente
dhe renditjen e tyre (nga 1-7) dhe mësojnë që era, kur është t
shumë e fortë, shkakton edhe dëme. Mësuesja mund të Libri “4
elementet” do
drejtojë dy-tre pyetje rreth kësaj çështjeje ose të kërkojë nga t’i
fëmijët të bëjnë pyetje, të cilave ajo u përgjigjet. ndihmojë fëmijë
t
të kuptojnë më
Pas aktivitetit fizik, mësuesja i mbledh përsëri në rreth mirë mjedisin
na rrethon, ve që
fëmijët, për të lexuar librin “4 elementet” të serisë “Numrat titë e tokës, ajr
e jetës”. Gjatë leximit mësuesja i pyet nëse e kuptuan dhe dhe zjarrit. Në it, ujit
këtë libër ju m
bën shpjegimet e rastit. Ajo vazhdimisht u tregon figurat dhe të gjeni edhe a und
ktivitete që mu
t’i realizoni së nd
i komenton ato së bashku me fëmijët. U përgjigjet pyetjeve bashku me fëm
të tyre, në rast se kanë paqartësi. ijët.
Prit e ngjit
Pas zhvillimit të veprimtarive të mësipërme, mësuesja mund t’i ftojë fëmijët të ndahen në tre grupe,
për të ndërtuar secili grup nga një balonë. Për këtë ajo duhet t’i ketë parapërgatitur materialet. Ajo
i ndan nëngrupe brenda grupeve, duke u kujdesur që të gjithë fëmijët të marrin pjesë. Disave u
cakton të bëjnë bishtin me rripa të prera letrash me ngjyra ose letrash ambalazhi, disa të tjerëve të
ndërtojnë skeletin (të ndihmuar nga mësuesja sepse është pjesa më e vështirë), të cilin mund ta
realizojnë edhe duke përdorur pipa të prerë së gjati (siç shihet në figurën balonës-flutur) e disa të
tjerëve të zbukurojnë “veshjen” e balonës me letra të ngjitura, pupla, bojëra etj.
Më poshtë po japim disa modele balonash, të cilat realizohen lehtë.
Shënim. Është e mira që mësuesja ta ketë lexuar fillimisht librin e pjesën tjetër të librit t’ua shpjegojë me fjalët e saj,
në rast se mendon se libri ka informacion më të zgjeruar për moshën.
45
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
Objektivat M j e t et e materialet Metodat
Tetor - Java e dytë Fëmija të jetë i aftë: Libri “9 miqtë e mi”, libri bashkëbisedim,
- të emërtojë objektet e “Shtëpia” (i serisë “Me konkurs,
mjedisit të kuzhinës pak fjalë”), enë kuzhine e lexon mësuesja
- të dallojë ushqimet ushqime, 2 tabela me figurë vizatim e ngjyrosje
nga objektet e tjera të frutash dhe figurë enësh
kuzhinës; kuzhine, kurorë koke me po
- të flasë e të të njëjtat figura; lapsa me
përshkruajë kuzhinën e ngjyra, pastela, fletë-pune për
shtëpisë së tij. ngjyrosje.
Bashkëbisedim
Pasi përfundojnë, ashtu të ulur në tryeza (kjo në rastet kur mensa dhe kuzhina janë në të njëjtin
mjedis, nëse jo, atëherë fëmijët shkojnë në kuzhinë) bashkëbisedojnë për sendet e kuzhinës dhe
ushqimet në të, të ndihmuar edhe nga pyetjet e mësueses, si:
- Kush më thotë, ku ndodhemi tani?
- A është e njëjtë kuzhina e kopshtit me kuzhinën në shtëpinë tuaj? Nga se ndryshojnë?
Cila është më e madhe? Pse?
- A mund të më thoni disa objekte që ndodhen në kuzhinë?
- Po në shtëpi, sa tryeza ngrënieje keni? Sa karrige? Cila prej tyre ka më pak karrige? Pse?
- Me çfarë e hamë ushqimin? Cilat janë disa nga enët e kuzhinës?
- Prej ç’material janë: thika, tenxherja, piruni?
- Po pjata, gota, shishet?
- Në kuzhinë shpesh vjen erë e mirë. Çfarë e shkakton atë, sendet që janë në kuzhinë apo
ushqimet?
- Cilat ushqime pëlqeni?
- Më thoni disa ushqime që duhen gatuar. (Orizi, fasulet, mielli, makaronat.)
- Më thoni disa ushqime që hahen pa u gatuar (Domatja, karota, frutat.)
Konkurs
Para se m
ësuesja të
konkursin zhv
e mëposhtë illojë
Paraprakisht mësuesja fëmijët, duh m me
et të ketë n
porositur kuz joftuar e
ka përgatitur me karton të hinieret që të
largojnë
Ushq
sendet e rrez
fortë dy tabela, në të cilat ikshme, si th
ka ngjitur: në njërën figurë grirëset, si dh ik at apo
e tenxheret e
e të jenë sig nxehta
i
Enë
met
zhvillimin e ojnë në
lojës, duke
pasur si
inës
qëllim që ajo
të zhvillohet
e sigurt. Koh sa më
ëzgjatja e lojë
të jetë rreth 3 s duhet
minuta.
46
1. Arusha Ada në kopsht
Drejtuesi i secilës skuadër duhet të qëndrojë në një tryezë, aty ku e cakton mësuesja. Të tjerët do
të rendin nëpër kuzhinë për të mbledhur sa më shumë gjëra: për shembull, pjesëtarët e grupit të
ushqimeve do të grumbullojnë sa më shumë ushqime.
Nëse kjo lojë nuk mun
d të zhvillohet
pë r ndonjë arsye, mësue
Mësuesja: sja mund të
zgjedhë të bëjë me fë
- Jeni gati që zhvillojmë një konkurs? Konkursi është një mijët një vizitë
në kuzhinë në kohën
garë, e cila nuk bëhet vetëm për të dalë i pari. Konkursi na kur kuzhinieret
përgatisin drekën, du
ndihmon të kuptojmë se sa të shkathët jemi dhe sa mirë ke i pyetur ato
rreth punëve që kryh
en në kuzhinë,
i dimë gjërat. sendeve që përdorin
dhe ushqimet
me të cilat gatuajnë.
Theksojmë se
tema si këto është m
Mësuesja i ndan fëmijët në dy grupe, duke i caktuar secilit grup irë të zhvillohen
në mjedisin konkret, në
nga një përfaqësues:
që ora didaktike të mënyrë
- Grupi i enëve të kuzhinës; mos bjerë në
rutinën e përditshme
- Grupi i ushqimeve. dhe që fëmijët
ta kuptojnë mjedisi
Pasi i cakton vendin secilit prej dy përfaqësuesve, mësuesja u n përreth me
të gjitha shqisat, kr
yesisht me të
shpjegon të gjithëve kushtet e lojës që do të zhvillojnë. prekurit.
Mësuesja:
- Loja do të zhvillohet shumë shpejt, kështu që do përpiqeni të jeni sa më të shkathët. Pasi
të them unë “Nisu!” ju do të shpërndaheni për të gjetur gjëra që i duhen skuadrës suaj,
pra ushqime ose ene kuzhine. Nëse teta kuzhinieret thonë “JO”, ju nuk duhet ta merrni atë
send, sepse ai nga pakujdesia mund t’ju dëmtojë, për shembull, nuk duhet të merrni thika,
pirunë, ose sende të nxehta. Po ashtu, ju të skuadrës së ushqimeve nuk duhet të merrni
ushqime të hapura, si për shembull pakon e miellit apo kutitë e drithërave apo orizin e
makaronat, sepse nga pakujdesia mund t’i derdhni. Cila skuadër sjell më shumë gjëra fiton.
Por skuadrës i hiqen pikë, nëse ka sjellë ndonjë gjë nga këto që thamë se nuk duhen sjellë.
Keni ndonjë pyetje? Gati? 1, 2, 3. Nisu!
Nëse mbetet kohë, mësuesja u jep fëmijëve të ngjyrosin fletë të parapërgatitura (në A5), si këto më
poshtë, duke i ndarë ata në tri grupe.
47
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
Punë me grupe: njëri grup ngjyros perimet, grupi tjetër ngjyros ushqimet.
48
1. Arusha Ada në kopsht
Objektivat Mjetet e materialet Metodat
Bashkëbisedim
Fëmijët kryejnë veprimtaritë e mëngjesit: apelin, shënimin e ditës, motit dhe ngrënien e mëngjesit.
Ata ulen të bëjnë bashkëbisedimin për temën e ditës.
Mësuesja:
- Si e ka emrin arusha e librit me të cilin ne punojmë çdo ditë?
- Me çfarë i fillon emri Adës?
- A e ka ndonjëri prej jush që emri i fillon me A?
- Pa thoni “A”!
- A njihni ndonjë tjetër që i fillon emri me A?
- A mund ta gjeni çfarë kam në mendje? Është një frutë e thatë, e vogël, ka dy thelpinj, me
lëvozhgë shumë të fortë, që i fillon emri me A. Me të bëjmë ëmbëlsira, sidomos bakllava. Cila
është? (Arra)
- Dini ndonjë frutë tjetër që fillon me A? Shihni në frigoriferin e figurës. (Ananasi)
- Kush më thotë ndonjë mjet transporti që fillon me A? (Anije, aeroplan)
- Po emri i B.... (emri i ndonjë fëmijë tjetër të kopshtit) me çfarë fillon?
- Pa thoni “B”!
- Dini ndonjë send, të cilit i fillon emri me B?
- Çfarë bie në dimër që është e bardhë dhe e ftohtë? (Borë)
- Po ato që janë zakonisht jeshile e që rriten në tokë, që kanë rrënjë si quhen? (Bimë)
- Po ushqime që fillojnë me B dini? (Bukë, byrek, biskota, banane.)
- Si e ka emrin vajza e përrallës me 7 xhuxhët? (Borëbardha)
Puna me librin
Mësuesja u shpërndan fëmijëve librat dhe i udhëzon ta hapin në faqen 10-11. Ata, duke parë
figurën, duhet të bashkëbisedojnë, të bëjnë pyetje dhe t’u përgjigjen pyetjeve të mësueses dhe më
pas të ngjyrosin, sipas udhëzimeve që u jep ajo.
Mësuesja:
- Cili prej sendeve të kuzhinës (po të jetë ndezur) është shumë e nxehtë? (Soba.)
- Për çfarë na shërben soba? (Për të gatuar.)
- Cili prej sendeve të kuzhinës (po të jetë Ada në kuzhinë
10
11
ndezur) është shumë i ftohtë? (Frigoriferi.) Ada dhe shokët e saj janë në kuzhinë. Ada ka hapur frigoriferin për Trego me gisht pjatat, lugën, pirunin, biçikletën. Ngjyros me
Zhvillimi i lojës. Mësuesja, fletët që ngjyrosën fëmijët në vende të dukshme, i ndan ata në grupe.
Mysafirët (ata që do të vijnë për “drekë”) do të jenë teta kuzhinieret, psikologu/ia e kopshtit ose
drejtoresha. Një grup (shumica) do të shtrojë tryezën, duke parë figurën. Mësuesja kujdeset
që të përforcojë konceptet e majta/e djathta. Grupi që mbetet do të ndihmojnë, për shembull të
grumbullojnë gjethe për t’i copëtuar e për të bërë “sallatën” (mund ta bëjnë edhe me copëra letrash
të vogla ose mund t’i vizatojnë dhe t’i presin për ushqimet e tjera (për shembull domatet, kastravecët,
supën, byrekun etj.)
Mësueset e arsimit parashkollor, në fillim të vitit shkollor hasin në një sërë nevojash
.. ide!
Nje
didaktike, por sidomos edukuese. Një nga këto është ajo që ka të bëjë me
ushqyerjen. Me të filluar frekuentimi i kopshtit fëmijëve u duhet të ndajnë së
ajtuam më
bashku me fëmijët e tjerë, përveç shumë aktiviteteve, edhe ushqyerjen. Ndaj
u r n g a sa tr
Nis
rojmë dy ide
del e nevojshme t’u kushtohet vëmendje t’i udhëheqim fëmijët drejt rregullave,
lart, po sugje ),
gimet në f. 63
sjelljeve e qëndrimeve të duhura, për t’i mësuar me situatën e re për ta. Në të
didaktike (tre
qëruar më së
ngrënit në shkollë përdoren pak a shumë të njëjtjat rregulla si në shtëpi, por
d u ke u sh o
që theski duhet të bierë në rregullat e ngrënies të gjithë së bashku. Për t’ia arritur
ve p ri m ta ri p ër përgatitjen
miri
yezës, është
kësaj duhet jo vetëm shumë durim nga ana e mësueseve, por edhe njohuri të
e shtrimit të tr
me. Kjo do t’i
shëndosha profesionale, për t’i ndjekur fëmijët hap pas hapi. Secili prej tyre
mjaft e frytsh n
familjarizohe
duhet përshtatet me butësi larg ngrënies me rehati në gjirin e familjes, por në
ih m o jë a ta të
nd
shërbejnë
shoqërinë e moshatarëve. Të gjithë duhet të drejtohen të eksperimentojnë
me mjetet që
dhe cili është
sjellje të reja, gradualisht, në mënyrë që t’i përjetojnë me qetësi dhe jo me
për të ngrënë ë
ur e sjelljes n
detyrim. Sidomos po të marrim parasysh raportin delikat që ka secili fëmijë me
m ë n yr a e d u h ushqimin. Fëmijët e kësaj moshe vendosin një lidhje të ngushtë mes raportit
tryezë. me nënën dhe me ushqimin që hanë. Prej kësaj ka disa tipa fëmijësh, si fëmijë
hamës, fëmijë pa oreks, fëmijë kureshtarë për të provuar çdo gjë, si dhe fëmijë
50
1. Arusha Ada në kopsht
që refuzojnë çdo lloj tjetër ushqimi përvec ushqimit me të cilin janë mësuar. Duke pasur këtë problematikë,
dhe duke dashur që të mësohen rregulla të reja drejt ushqyerjes së përbashkët, nevojiten disa mjete didaktike
për të punuar me fëmijët për temën e ushqyerjes, edhe në momente të tjera të ditës, jo vetëm kur vjen ora e
të ngrënit. Kjo praktikë, përvecse me anë të mjeteve jo funksionale me mjete didaktike siç është trajtuar më
lart në formë lojë, mund të realizohet konkretisht nga fëmijët në shtrimin e tryezës për mëngjes ose drekë,
sidomos ditëve të fillimit.
Të dashur fëmijë:
Kur të vini në tryezë përgatituni mirë:
• lani duart mirë e mirë;
• qëndroni ulur drejt në tavolinë;
• lugën dhe pirunin përdoreni vetëm për të ngrënë’
• mbarojeni të gjithë ushqimin;
• flisni me zë të ulët.
Fëmijët menjëherë i zbatuan ato që ishin shkruar në letër. Nxituan të lanin duart. Kur u kthyen,
si me magji të gjitha ato që ishin zhdukur, tani ishin mbi tavolinë dhe karriget në vendin e tyre.
Ata u ulën të hanin të gjithë bashkë, të lumtur e të gëzuar.
Shënim. Mësuesja i jep secilit prej fëmijëve një shënim për prindërit, ku u kërkon datën e lindjes së fëmijës. Këtë të dhënë ajo mund ta marrë
edhe nga të dhënat e regjistrimit. Por nëpërmjet shënimit synohet aktivizimi i vetë fëmijës dhe mbajtja mend e datës së tij të lindjes.
51
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
52
1. Arusha Ada në kopsht
53
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
Objektivat Mjetet e materialet Metodat
Fëmija të jetë i aftë:
Tetor - Java e dytë
libri “9 miqtë e mi”, bashkëbisedim,
- të tregojë tregimin duke parë
lapsa me ngjyra,
figurat dhe e ndihmuar nga puna me librin,
pastela, vizatim e ngjyrosje
pyetjet;
kartonë me ngjyra,
- të flasë për ditëlindjen e vet;
figura të prera,
- të dallojë globalisht fjalë të
kokoshka
njëjta dhe t’i lidhë ato;
sheqerka
- të këndojë këngën e ditëlindjes;
- të numërojë sendet;
- të dallojë sendet sipas
madhësisë.
Pas kësaj mësuesja mund të përgatisë së bashku me ta disa Ada sot ka ditëlindjen. Shokët e saj kanë ardhur për ta uruar. Në
tavolinë është etiketa me emrin e secilit shok.
Numëro qirinjtë mbi tortë që të gjesh sa vjeçe është Ada.
kartolina ditëlindjesh, etiketa, ftesa apo kapela me personazhe Lidh etiketën me tullumbacen dhe kapelën e secilit shok.
54
1. Arusha Ada në kopsht
..
Nje ide!
55
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
Fletë e modeluar për t’u fotokopjuar
56
1. Arusha Ada në kopsht
Fletë e modeluar për t’u fotokopjuar
57
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
Objektivat Mjetet e materialet Metodat
13
- Sa dhoma ka? Kjo është shtëpia ku jeton Ada me arushën mama dhe ariun baba.
dhoma e gjumit.
- Si e kuptove? Çfarë ka aty.
- ... (emri i një fëmijë) trego me gisht ku është
kuzhina. Çfarë ka aty?
- Në të dyja dhomat ka disa sende që mungojnë.
Shënoni me X sendet që mungojnë.
- Ja, e shikoni. Në dhomën e gjumit ariut pranë
ariut baba mungojnë shapkat.
- Çfarë mungon pranë krevatit të arushës mama?
- Po të krevati i arushës Ada?
- Në tavolinë çfarë mungon?
Vizatim e ngjyrosje
Mësuesja i ndan fëmijët me grupe. Grupi i parë dhe më i madhi do të ngjyrosë dhe grupi
tjetër do të ngjisë fletat e ngjyrosura. Ajo u shpërndan fëmijëve fletat e fotokopjuara që
kemi paraqitur me poshtë që ata t’i ngyrosin me ngjyrat që duan. Ndërkohë bashkëbisedon
me ata për rreziqet që mund t’u ndodhin fëmijëve të vegjël në mjedise të ndryshme të
shtëpisë dhe i nxit ata të tregojnë për raste konktete se si u ka ndodhur, pra të tregojnë
nga përvoja e tyre vetjake.
Shënim. Mësuesja mund të lexojë edhe librin “Flokarta”, duke qenë se flitet pikërisht për një familjë arushësh, për mjediset e
shtëpisë, si dhoma e ngrënies, dhoma e fjetjes etj.
59
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
60
1. Arusha Ada në kopsht
61
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
62
1. Arusha Ada në kopsht
63
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
Objektivat Mjetet e materialet Metodat
Lojë me role
Pasi përfundojnë .. de!
veprimtaritë e mëngjesit, Nje i
mësuesja bashkëbisedon
me fëmijët.
Mësuesja:
- Keni dëshirë të luajmë
“shtëpiash”? (Poooo.)
Mësuesja udhëzon
fëmijët dhe së bashku
të krijojnë me karrige
apo me sende të tjera
përreth një terren për të
imituar mjedisin familjar.
Ajo cakton disa fëmijë të
bëjnë rolin e dy gjyshërve,
dy prindërve dhe të dy
fëmijëve (motër e vëlla).
Ata duhet të improvizojnë
një skenë familjare. Për
shembull gjyshja është
duke gatuar, gjyshi sapo
ka marrë fëmijët nga shkolla. Ata e përshëndesin gjyshen, i thonë se vjen erë e mirë e me siguri
ajo ka gatuar ushqimin e tyre të preferuar. Më pas vjen mami me disa qese pazari e vajza nxiton ta
ndihmojë. Pastaj vjen babi. Të gjithë ndihmojnë të shtrohet tryeza.
..
Nje ide!
Një ide për t’i gjallëruar fëmijët e
për të mos bërë të mërzitshme orët
mësimore, është që fëmijët të luajnë
lojë me role, duke ndërtuar një teatër
me kuti kartoni dhe personazhet me
çorape të vjetra të improvizuara si
njerëz.
64
1. Arusha Ada në kopsht
Puna me librin
- Loja që ju lozët ishte loja shtëpiash.
(Mësuesja tregon figurën në libër). Në një
shtëpi jeton një ... (Familje.) Pra, njerëzit
Bebushi erdhi në shtëpi
që jetojnë në të njëjtën shtëpi bëjnë një
familje.
Mësuesja lexon librin
- .... (emri i një fëmije) sa vetë jeni në
“Bebushi erdhi në
familjen tuaj? (Mësuesja pyet disa vetë.)
shtëpi”. Gjatë leximit
- Kush nga ju është fëmijë i vetëm, pra që
ajo bashkëbisedon
nuk ka motër apo vëlla, të ngrejë dorën.
me fëmijët. Ata së
- A jetojnë gjyshërit me ju?
bashku bëjnë një nga
- A ka ndonjëri prej jush motër apo vëlla?
aktivitetet që tregohen
Kush është më i madh?
- A shkoni gjithnjë mirë apo ka raste që në fund të librit.
edhe grindeni?
- Si thoni, është mirë të kesh motër apo
vëlla?
- Që të krijohet një familje, në fillim duhet të jenë prindërit, pra një burrë e një grua. Ata
më pas lindin fëmijë, kështu familja është më e plotë. Çdonjëri nga pjesëtarët e familjes
merr dhe jep dashuri me pjesëtarët e familjes. Doni t’ju tregoj për një vajzë të vogël, e cila
do të bëhet motër e madhe?
..
Nje ide!
Fëmijët mund të krijojnë
mjediset e një shtëpie
me plastelinë. Mësuesja i
ndan ata sipas dhomave
që të bëjnë orenditë e
secilës. Ajo i ndihmon ata
hap pas hapi.
Vizatim e ngjyrosje
Pas kësaj mësuesja i ndan fëmijët në disa grupe, u shpërndan fletën e gatshme të pemës së
familjes, në të cilën do të ngjisin figura e personazheve që do të presë mësuesja.
Shënim. Mësuesja mund të zgjedhë për këtë temë edhe librin “Pema e familjes” të serisë “Numrat e jetës”.
65
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
mami babi
66
Objektivat Mjetet e materialet
1. Arusha Ada në kopsht
Metodat
Tetor - Java e tretë Fëmija të jetë i aftë: libri “9 miqtë e mi”, letra bashkëbisedim,
- të dallojë ngjyrën e verdhë; me ngjyra, ngjitës, puna me librin,
- të dallojë ditën nga nata; fletë të modeluara të vizatim e ngjyrosje
- të vizatojë mbi viza të fotokopjuara,
ndërprera; ngjyra
- të ngjyrosë objektet e
pangjyrosura brenda linjave;
- të dallojë figurat
gjeometrike, si katrori,
trekëndëshi, rrethori.
15
Më pas mësuesja
Puna me librin
Është mbrëmje. Ada me arushën mama dhe me ariun baba janë në Vizato duke bashkuar vijat e ndërprera.
dhomën e ndenjjes.
u shpërndan Trego me gisht gjërat me ngjyrë të verdhë.
Ngjyros me të verdhë hënën dhe yjet, filaxhanin dhe çajnikun. Mos
Ngjyros me të verdhë vijat e kapuçit.
Çfarë ngjyrash ka shalli që po thur arusha mama?
Ngjyrosi vijat e shallit.
fëmijëve librat dhe i harro abazhurin. Ngjyros me ngjyra të ndryshme bluzën e ariut baba.
ndihmon ta hapin në
faqen14-15. Mësuesja pyet:
- Ku është Ada?
- Me kë është ajo?
- Çfarë është, ditë apo natë? Si e
kuptuat?
- Ç’ngjyrë ka fustani i nënës arushë?
- Po lulja që ka në kokë ajo?
- A ka tjetër gjë me ngjyrë të verdhë
në shtëpi? Tregoji me gisht. (Tapeti,
thekët e abazhurit, fija me të cilën po
punon arusha.)
- Me çfarë ngjyrash po ia thur shallin nëna Adës?
- Merrni dhe ngrini lart lapsin me ngjyrë të verdhë.
- Vizato duke bashkuar vijat e ndërprera. - Ngjyros me të verdhë hënën, yjet, çajnikun,
filxhanët dhe abazhurin.
- Ngjyros vijat e shallit një pas një (me të kuqe e të verdhë).
- Ngjyros bluzën e ariut baba me ngjyrat që do.
- Vëzhgoni me kujdes motivet e bluzës së babait të arushës. Tregoni me gisht
trekëndëshat e pastaj katrorët. Po rrethorin ku e shihni? Tregoni me gisht objektet e
ngashme me rrethorin.
67
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
Vizatim e ngjyrosje
Më pas, nëse fëmijët kanë dëshirë, mund të ngjyrosin edhe fletë të modeluara e të
fotokopjuara. Ato janë me tematikë për të cilën folën.
68
1. Arusha Ada në kopsht
Preschool letter recognition worksheet Free educational kindergarten learning activities Printable worksheets to learn the alphabet Early learning skills: Writing, counting, colours, shapes, numbers and the alphabet
Name:
Fletë e modeluar për t’u fotokopjuar
What other
Rretho sendetcolours
me ngjyrë tëcan you see?
verdhë.
Pikaçuja
DIkaCHE
ngjyrë të verdhë,
COLORE si:
È PIKACHU? È GIALLO COME ...
70
1. Arusha Ada në kopsht
71
72
FILASTROCCA
Vjersha e ditës DELLA GIORNATA
Në
LAmëngjes
MATTINA IL POMERIGGIO
Pasdite UN GIOCO
luaj ndonjë lojë
MI RISVEGLIO.
herët zgjohem E’ IL MEGLIO.
Fletë e modeluar për t’u fotokopjuar
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
Emri, mbiemri...........................................................
ALLA
Kur SERA
erret haLA CENA
darkë
QUANDO
Pastaj E’ NOTTE
fle kur ASPETTO.
VADO A
bëhet natë.LETTO.
Data..............................
1. Arusha Ada në kopsht
Tetor - Java e tretë Objektivat
Fëmija të jetë i aftë:
M j e tet e materialet Metodat
libri “9 miqtë e mi”, dy bashkëbisedim,
- të tregojë çfarë sheh kartonë të gjatë me ngjyra, puna me librin,
në figurë; ngjitës, fletë të modeluara të vizatim e ngjyrosje
- të dallojë numrin 1 si fotokopjuara, ngjyra
sasi dhe si grafikë;
Pino ora (1745H1)
- të vizatojë dhe të
ngjyrosë numrin 1.
Dita 4 - Në oborr
Bashkëbisedim
Pasi përfundojnë veprimtarinë e mëngjesit fëmijët është mirë të
dalin në oborr nëse kopshti e ka një të tillë. Ata atje flasin për
oborrin, çfarë ka atje, kur lozin fëmijët në oborr etj. mësuesja
u shpjegon atyre se oborri është vendi përpara ose prapa
shtëpisë, i rrethuar me mur ose me gardh.
Mësuesja:
- Si quhet vendi nga dera e shtëpisë deri te rruga?
(Oborr.)
- Çfarë ka në oborr?
- A ka pemë? Po bar? Në ç’ngjyrë është tani bari dhe
pemët?
- Me çfarë është i shtruar oborri?
- A ka lulishte pranë oborrit?
Në oborr
16
Puna me librin. Më pas fëmijët kthehen brenda në kopsht. Bashko pikat. Ngjyros me të verdhë diellin dhe dardhën.
Ngjyros me kafe trungun e pemës dhe këmbën e tavolinës.
Vizatim e ngjyrosje
2
3
1
www.fun2write.com | Graphics by GraphicsFactory.com
Lidh me vijë numrin me atë
Learningqë është
to count një. Ngjyros
and number recognition figurën që është një.
Match the numbers worksheet
74
1. Arusha Ada në kopsht
Tetor - Java e tretë
Objektivat M j etet e materialet Metodat
Fëmija të jetë i aftë: libri “9 miqtë e mi”, lapsa me bashkëbisedim,
- të tregojë çfarë sheh ngjyra, fletë të modeluara për lojë, punë me librin,
në figurë; ngjyrosje, lodra Pino radhitëse lexon mësuesja,
- të dallojë numrin dy si – Mësojmë të numërojmë vizatim, ngjyrosje
sasi dhe si grafikë; (3973-1 / 4274-2)
- të vizatojë e të
ngjyrosë numrin 2.
17
mësuesja fillon bisedën, duke drejtuar disa pyetje të thjeshta, Ada dhe miushja kanë larë rrobat.
Cilat janë rrobat e Adës dhe cilat të miushes?
për përgjigjen e të cilave aktivizon sa më shumë fëmijë. Trego me gisht ku janë dy re, dy shkopinj, dy zogj. Ngjyrosi zogjtë.
Bashko vijat dhe vizato numrin 2.
Lojë
Mësuesja i ndihmon ata, që të mos bëhet rrëmujë. Fëmijët e tjerë që
mbeten pasi kanë përfunduar dyshet vajzë-djalë i udhëzon të rreshtohen
në kolonë. Secila dyshe duhet të vihet përballë, duke krijuar një kolonë
me dyshe. Ata duhet të bashkojnë duart dhe t’i ngrenë lart, duke krijuar
një si tunel me duar. Fëmijët e vendosur në kolonë që nuk janë çift
duhet të bëjnë rolin e trenit e të kalojnë dy herë përmes tunelit.
Lojë me Pino. Mësuesja merr lodrat Pino dhe, ashtu siç janë në
formë rrethi i vendos në qendër të rrethit, duke i vendosur përmbys
dhe duke i përzierë. Secili nga fëmijët tërheq nga një copë lodre dhe
atij që i bien dy sende të vizatuara ose numri 2 e ngre lart atë dhe
shpallet si fitues.
75
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
Me kë ngjan Numri 2?
Numri 2 po bënte shëtitje. Papritmas dëgjoi dikë të qante.
Zëri vinte nga një shkurre aty pranë.
- Ë...ë... Unë kam humbur!
Numri dy iu afrua shkurres për të parë më mirë. Aty vuri re
një zog të madh gri.
- Kush është nëna jote? – e pyeti Numri 2 zogun.
- Nëna ime është zogu më i bukur në botë. Ajo është e madhe
dhe ti i ngjan shumë asaj. – iu përgjigj zogu.
- Mos qaj, ne do ta gjejmë atë, - u përgjigj Numri 2.
Pastaj e mori zogun në kurrizin e saj dhe të dy shkuan të
kërkonin mamin e tij.
Pas pak, Numrit 2 i zunë sytë një zog të madh.
Ai qëndronte ulur në një fushë.
- Mos ju ka humbur njëri nga të vegjlit tuaj? – e pyeti Numri 2
me shumë mirësjellje.
- Unë nuk jam një zog. Unë jam një aeroplan.
Aeroplanët nuk bëjnë fëmijë.
- Ciu-ciu, ky nuk është mami im. Mami im ngjan si ty. –
tha zogu i vogël.
Papritur nga qielli po zbriste një mjellmë. Numri 2 pa
një shpend të bardhë me një qafë të gjatë si e tija.
- O biri im, ja ku qenke! Ku nuk të kam kërkuar... – tha
Mjelma duke qarë.
- Mami, ky është Numri 2. Ai më ndihmoi të të gjeja
ty. – tha zogu.
- Faleminderit për ndihmën tuaj, Numri 2. Ju jeni
shumë i sjellshëm dhe ngjani tamam si ne mjellmat.
Puna me librin
Prej kësaj ajo u tregon fëmijëve numrin 2 (grafikën) ne tabelë ose e vizaton në fletë..
Mësuesja i drejton fëmijët për te tavolinat e punës, duke u shpërndarë mjetet: lapsa
dhe ngjyra. Ata hapin librin në faqen 17 dhe tregojnë se çfarë shohin në figurë. Pastaj
dallojnë numrin dy si grafikë dhe si sasi.
- Sa zogj janë në figurë?
- Sa bluza janë?
- Sa funde?
- Sa re shihni në qiell?
- Ku e shihni të shkruar numrin 2?
- A mund t’i numërojë ndonjëri sa dysha ka të shkruar në figurë? (9)
- A dëshironi të mësoni se si ta shkruani numrin 2? Për ta shkruar numrin dy
ne e fillojmë nga sqepi i mjellmës, bëjmë një lakim dhe pastaj shkojmë drejt
për nga bishti. Ta provojmë?
76
Preschool letter recognition worksheet
Name:
Fletë e modeluar për t’u fotokopjuar
Draw
Emri, a line from the number to the corresponding
mbiemri........................................................... number of items
Data..............................
2
3
Lidh me vijë numrin me atë që është
www.fun2write.com dy. Ngjyros
| Graphics figurën që është dy.
by GraphicsFactory.com
4
Learning to count and number recognition Match the numbers worksheet
77
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
Objektivat Mjetet e materialet Metodat
Tetor - Java e katërt Fëmija të jetë i aftë: libri “9 miqtë e mi”, bashkëbisedim,
- të tregojë tregimin duke lapsa me ngjyra,
parë figurat dhe e ndihmuar lojë,
fletë të modeluara, punë me librin,
nga pyetjet kuti kartoni me vrimë,
- të dallojë kostumet e punë me plastelinë,
plastelinë, lexon mësuesja,
secilit personazh dhe libri “Maçoku me çizme”,
numrat e cirkut vizatim,
Pino – Alfabeti ngjyrosje
- të dëgjojë fjalë që fillojnë
me C, Ç dhe të dallojë
tingullin C, Ç;
- të dallojë objektet rrethore
dhe trekëndore.
Dita 1 - Në cirk
Bashkëbisedim
Kryhen veprimtaritë e mëngjesit: apeli, ngrënia e mëngjesit, shënimi i motit në tabelë dhe i ditës në
trenin e javës. Nëse e sotmja është ditë shiu (ose një nga ditët e mëparshme) mësuesja improvizon
pyetjet e bashkëbisedimit.
- Si është moti sot? (Bie shi.)
- Çfarë mbathim kur është shi, sandale, këpucë apo çizme? (Çizme.)
- Çfarë tjetër përdorim që të mbrohemi nga shiu? (Mushama, çadër.)
- Për çfarë shërben çadra? (Për t’u mbrojtur nga shiu dhe nga dielli.)
- A e dini ju se çadra përdoret edhe për diçka tjetër? Përdoret edhe në cirk nga
akrobatët e cirkut. Kështu quhen ata që bëjnë numra cirku.
- Keni qenë ndonjëherë në cirk?
- Si është çadra e madhe e cirkut që ngjan si shtëpi prej lecke? (Ka shumë ngjyra dhe
është e zbukuruar me flamuj festash.)
- Si janë veshur klounët? A kanë veshur veshje që vishen përditë? Si janë kostumet e
tyre?
- Pse ngjyrosen në fytyrë klounët? (Për t’u dukur shumë qesharakë, për të bërë të vegjlit për
të qeshur.)
Puna me librin
Mësuesja i ndihmon fëmijët ta hapin librin në faqet 18-19. Ata flasin rreth figurës së librit dhe u
përgjigjen pyetjeve.
- Çfarë bëjnë Ada dhe shokët e saj?
- Çfarë po bëjnë qeni, iriqi dhe miushja?
- Çfarë mban në feçkën e tij elefanti?
- Çfarë mban në dorë Ada?
- Trego me gisht ku shikon trekëndorë. Ku ka 5 trekëndorë? (Te daullja)
- Çfarë bëjnë akrobatët me rreth? Cilat janë objektet që kanë formë rrethore?
- Sa topa janë gjithsej përtokë? Ç’formë kanë topat?
- I shikoni shkronjat në fletët e bardha të ngjitura te shtylla? Ato ajnë C-ja dhe Ç-ja.
A mund të më thoni disa fjalë që të kenë C dhe Ç?
Nëse fëmijët e kanë të vështirë, mësuesja i pyet:
- Si quhet hunda e elefantit? (Feçkë.)
- Dëgjoni tingullin C apo Ç kur përmendim fjalën feçkë?
- Çfarë ka në feçkën e tij elefanti? (Tullumbace.) Ka C apo Ç?
- Po ajo që mban në dorë Ada? (Çadër.) Ka C apo Ç?
- Çfarë veshim te këmbët kur bie shi? (Çizme) Ka C apo Ç?
- Me Çfarë fillon fjala Cirku?
- Si bën zogu? (Ciu-ciu.)
- Si quhet kjo... (Mësuesja prek cepin e tavolinës)?
- Kur thyhet diçka ne themi se ajo bëhet... (Copa-copa.)
- Ç’po bën iriqi? (Po nget biçikletën.) Ka C apo Ç?
- Si quhet një ëmbëlsirë që fëmijët e kanë qejf që fillon me Ç, për shembull që e ka
emrin Kinder? (Çokollatë.)
- Çfarë është një gjë që fëmijët e kanë shumë qejf, mbahet në gojë, nuk gëlltitet, ka
78
1. Arusha Ada në kopsht
Në cirk
18
erë të mirë dhe fëmijët bëjnë poça
19
në gojë, për shembull Huba-Buba?
Ada dhe shokët e saj po japin një shfaqje në cirk. Ata kanë Çfarë mban në feçkën e tij elefanti? Ngjyros C me të kuqe
veshur rroba cirku. dhe Ç me të verdhë.
Çfarë po bëjnë qeni, iriqi dhe miushja? Çfarë mban në dorë Ada? Bashko vijat e ndërprera.
(Çamçakëz.) Vizato shkronjat te fletët e bardha. Ngjyros C me të kuqe dhe
Ç me të verdhë.
Ngjyrose çadrën me të kuqe (C) dhe me të verdhë (Ç).
Maçoku me
tani mund ta lexoni të shoqëruar me tinguj të
çizme
Gishtoja
Pas çdo faqeje ajo u drejton atyre pyetje, por edhe u sqaron Shtyp butonët dhe dëgjo
tinguj argëtues.
dhe fëmijët
kaçavidës.
Vizatim e ngjyrosje
nuk mund të riprodhohet në
Botues: Latif Ajrullai çfarëdolloj forme pa lejen
Rita Petro
këndshëm të
me shkrim të botuesit.
Përkthyese: Emine Oktrova
Redaktore: Rudina Çupi
Dizajni: Eva Kukaleshi
librit.
Tel.: 00355 4 2379184;
email: info@albas.al © “Azbukvarik Group”, 2012
Në Tetovë: Rr. “Iliden”, nr. 105 All right are reserved
Tel.: 00389 44 344047; www.azobookvarik.ru
ISBN 978-5-402-00686-7
fëmijët që të përdorin shumë ngjyra. cover puss in bots albanian.indd 1 8/17/2012 4:39:59 PM
Mësuesja mund t’i krijojë klounët me kolazh së bashku me fëmijët, duke parë modelet në figurë.
Nje..
ide!
79
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
80
1. Arusha Ada në kopsht
81
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
82
1. Arusha Ada në kopsht
83
Tetor - Java e katërt
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
Objektivat M j e t e t e materialet Metodat
Fëmija të jetë i aftë: libri “9 miqtë e mi”, lapsa me bashkëbisedim,
- të identifikojë grafikën ngjyra, fletë të modeluara për kolazh,
e C-së dhe Ç-së në ngjyrosje, kartonë me ngjyra, lojë,
dallim nga shkronjat e gërshërë, ngjitës punë me librin,
tjera;
vizatim,
- të vizatojë e të
ngjyrosje
ngjyrosë shkronjat.
Bashkëbisedim
Pas veprimtarive të zakonshme të mëngjesit mësuesja i ul fëmijët në formë rrethore, për të
bashkëbiseduar për shkronjat C dhe Ç.
Mësuesja:
- Kam vizatuar në këto dy fletë nga një fytyrë të gëzuar. Për ta bërë si ... (emri i
një fëmije) që i ka flokët e drejtë çfarë vijash do të bëj? (Vija të drejta.)
- Po te ky vizatimi tjetër, për të bërë flokët e.... (emri i një fëmije) çfarë vijash do
të bëj?
- Për të bërë A-në çfarë vijash na duhen? (Vija të drejta.)
- Po për të bërë C-në? (Vijë e lakuar.)
- C-ja është pak e kërrusur. A mund ta bëni formën e C-së duke përthyer pak
gishtat?
- Me çfarë ngjan C-ja? (Me Hënën, me krimbin.)
- Po Ç-ja nga se ndryshon nga C-ja? (Ka një bisht poshtë si çengel.)
Prit e ngjit
Ndërkohë që bën këtë bisedë, mësuesja pret nga kartonët dy shkronja C, duke u kujdesur
që shiritat të jenë paksa të gjerë, sepse fëmijët do të ngjisin mbi të letra të
.. vogla. Po ashtu nuk harron të presë edhe një gjysmëhark të vogël, për t’ia
Nje ide! ngjitur Ç-së. Veprimet e saj ajo i komenton me zë ose pyet fëmijët. Ndërkohë,
mbetje fletësh punëdoreje (për C-në jeshile në nuanca të ndryshme) ajo
Mund të ndërtoni me karton pret me dorë (jo me gërshërë) copa-copa. Këto copa fëmijët do t’i ngjisin në
Fëmijët mund të bëjnë kartonët e prerë. Mësuesja mund t’i animojë, pra t’i vizatojë sy, hundë, gojë dy
kolazh me titull “Pica shkronjave.
me C”, duke vendosur Ndërkohë që punojnë ata mund të mësojnë këtë vjershë gazmore:
në vend të sallamit C të
prera, duke shtuar edhe Liza, moj Liza
ushqime të tjera, emrat e me flokët me rrica
të cilëve, kur i shqiptojmë që ha vetëm pica
kanë C, si speca, salca dhe çamçakëza.
etj. Mësuesja mund të
përdorë edhe speca të
prerë për të stampuar me
bojë të kuqe ose jeshile
specat mbi picë.
84
1. Arusha Ada në kopsht
Në cirk
Puna me librin
18
19
Ada dhe shokët e saj po japin një shfaqje në cirk. Ata kanë Çfarë mban në feçkën e tij elefanti? Ngjyros C me të kuqe
veshur rroba cirku. dhe Ç me të verdhë.
Mësuesja i ndihmon fëmijët ta hapin Çfarë po bëjnë qeni, iriqi dhe miushja?
Vizato shkronjat te fletët e bardha. Ngjyros C me të kuqe dhe
Çfarë mban në dorë Ada? Bashko vijat e ndërprera.
Ngjyrose çadrën me të kuqe (C) dhe me të verdhë (Ç).
librin në faqet 18-19. Ata shikojnë Ç me të verdhë. Bashko pikat për të shkruar shkronjat te flamurët.
Vizatim e ngjyrosje
85
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
86
1. Arusha Ada në kopsht
Ndiq pikat.
87
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
88
1. Arusha Ada në kopsht
89
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
Tetor - Java e katërt Objektivat M j e t et e materialet Metodat
Fëmija të jetë i aftë: libri “9 miqtë e mi”, gjimnastikë,
- të lidhë kafshën me lapsa, Pino, bashkëbisedim,
ushqimin përkatës; libri “Lojë me gjëegjëza” punë me librin,
- të tregojë se cilët ngjyra, gërshërë, ngjitës, lojë lëvizore, lexon
nga ushqimet në kartonë me ngjyra, fletë të mësuesja, vizatim,
figurë i ha dhe modeluara ngjyrosje, prit e
fëmija;
ngjit
- të dallojë numrin 3
dhe 4 si sasi dhe si
grafikë.
Veprimtari lëvizore
Pas aktiviteteve të mëngjesit, ndryshe nga zakonisht mësuesja nuk e fillon ditën me bashkëbisedim,
por me një lojë, me synimin që të përdorim larmi metodash, si dhe të nxisë zhvillimin motorik. Ajo
i rreshton fëmijët në dy rreshta përballë njëri–tjetrit dhe u bën gjimnastikën e mëngjesit, duke u
kërkuar atyre të thonë në kor: “Një, dy tre, katër”; “Një, dy tre, katër”... ata e përsërisin këtë rreth 7-8
herë.
Bashkëbisedim
Mësuesja bën me fëmijët lojën “Çfarë hanë kafshët dhe njeriu?”. Ajo i udhëzon ata që kur ajo të
thotë emrin e një ushqimi, fëmijët do të thonë emrin e kafshës që e ha këtë ushqim dhe nëse atë e
hanë edhe njerëzit. Ajo u rikujton fëmijëve se duhet të ngrenë dorën për të folur dhe duhet të flasin
kur mësuesja t’u japë lejë.
Mësuesja:
- Kush e ha bananen? (Majmuni dhe njeriu.)
- Kush e pi qumështin? (Macja, viçi, njeriu etj.)
- Kush i ha gjethet? (Gjirafa, elefanti, dreri, dhia etj.)
- Kush ha kocka? (Qeni.)
- Cilës kafshë i pëlqejnë mollët? (Iriqit.)
- Përveç njerëzve, cilës kafshë i pëlqen djathi? (Miut.)
- Po peshkun, cila kafshë e ka qejf? (Macja, ariu, foka.)
Puna me librin
Mësuesja i ndihmon fëmijët ta hapin librin në faqet 20-21. Ata shohin figurën dhe bisedojnë rreth
figurës. Mësuesja:
- Cila është ajo me fjongo ngjyrë Ushqimet mbi tavolinë
20
21
rozë në kokë? (Arusha Ada.) Ada dhe shokët e saj janë ulur në tavolinë. Secili merr ushqimin që i Rretho me të kuqe pjatat që tregojnë 3.
90
1. Arusha Ada në kopsht
- Rrethoni me të kuqe pjatat që tregojnë tre.
- Sa tabaka janë me katër pjata? (2)
- Rrethoni me blu pjatat që tregojnë 4.
- E njihni ju numrin 3? Tregojeni me gisht në libër.
- Me çfarë vijash bëhet numri 3, me vija të drejta apo të lakuara? (Me vija të lakuara.)
- Po numrin 4 e njihni? Tregojeni me gisht në libër.
- Me çfarë vijash bëhet numri 3, me vija të drejta apo të lakuara? (Me vija të drejta.)
- Secili nga shokët ka një tabaka, por tabakatë janë ngatërruar dhe përpara ata nuk kanë ushqimin e
tyre. A mund t’i ndihmoni ju të gjejnë se cila është tabakaja e duhur?
- Çfarë ha qeni? (Kocka.) Lidheni me vijë qenin me tabakanë me kocka.
- Çfarë ha iriqi? (Mollë.) Lidheni me vijë iriqin me tabakanë me mollë.
- Çfarë ha elefanti? (Gjethe.) Lidheni me vijë elefantin me tabakanë me gjethe.
- Çfarë ha arusha? (Luleshtrydhe.) Lidheni me vijë arushën me tabakanë me luleshtrydhe.
- Çfarë ha miushja? (Djathë.) Lidheni me vijë miushen me tabakanë me djathë.
Veprimtari lëvizore
- Sa krahë ka flutura? (4)
- Po lepuri, sa këmbë ka? (4) Lojë me gjëegjëza
Mësuesja mund t’i ndajë fëmijët në dy grupe (vajza e Libri “Lojë me
djem): “Grupi i fluturave” dhe “Grupi i lepurushëve” e të gjëegjëza”
bëjnë një garë se cili grup është më i shpejtë. përmban gjëegjëza
zbavitëse, logjike
dhe inteligjente
që e ndihmojnë
fëmijën të
zhvillojë kujtesën,
shkathtësinë
mendore dhe
përqendrimin,
të pasurojë fjalorin dhe të nxisin
imagjinatën.
Stilolapsi elektronik, tregon
nëse përgjigjja është e saktë apo jo, duke e
vendosur lapsin në rrathët e vegjël të zinj.
Pritj e ngjit
Për ta bërë më zbavitëse këtë temë mësimore, mësuesja mund të sugjerojë t’i animojë numrat si
më poshtë,ose duke i “veshur” me letra dhuratash. Më pas këta numra, si dhe të tjerët në vazhdim,
mund të ngjiten në një karton me ngjyrë.
Shënim. Ne jemi munduar të paraqesim ide për aktivitete të ndryshme që mund të zhvillohen me fëmijët, duke synuar realizimin
e objektivave pa harruar që fëmijët e kësaj moshe duhet të mësojnë duke u argëtuar. Mësuesja duhet të zgjedhë sipas dëshirës apo
programimit të saj se cilat aktivitete të zhvillojë (natyrisht jo të gjitha).
91
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
92
1. Arusha Ada në kopsht
93
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
94
Tetor - Java e katërt
Objektivat Mjetet e materialet
1. ArushaMetodat
Ada në kopsht
Fëmija të jetë i aftë: libri “9 miqtë e mi”, lapsa, lojë me letra,
- të dallojë numrin 3 Pino Radhitëse – (3973-1), lojë me role,
dhe 4 nga numrat e Mësojmë të numërojmë punë me librin,
tjerë; Pino Numrat (4515-1), lexon mësuesja,
- të vizatojë dhe të letra bixhozi vizatim,
ngjyrosë numrin 3 ngjyrosje
dhe 4.
..
Nje ide!
Mësuesja mund ta fillojë
mësimin edhe me një lojë
më role. Duke qenë se
përralla “Tre derrkucët” (ose
edhe “Tre fluturat”) është
shumë e njohur për ta,
mësuesja zgjedh 4 fëmijë
më të shkathëtit, të luajnë
rolin e tre derrkucëve dhe
të ujkut. Ata vendosim
maskat, të cilat mësuesja i
ka përgatitur paraprakisht.
95
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
Numri 3
Na ishte një herë treshja e gëzueshme e dritave të
semaforit. Ato qëndronin gjithmonë në kryqëzim pa
lëvizur. Ndriçonin me radhë tre ngjyrat e tyre: Të kuqen,
Portokallinë dhe Të gjelbrën. Por një ditë tre dritat u
fikën.
Kjo shkaktoi një rrëmujë të madhe. Të gjitha
makinat, nga të gjitha anët, nisën të lëviznin në
të njëjtën kohë. Për fat, aty qëlloi një vajzë e
vogël që po kalonte rrugën. Ajo e dinte se dritat
e trafikut ishin shokë me Numrin 3. E mori atë
menjëherë në telefon:
- Alo, Numri 3, shoqet e tua, dritat e semaforit,
janë sëmurë. Ato kanë nevojë për ty! Nxito!
Numri 3 mbërriti shumë shpejt, duke
sjellë me vete tre biskota të shijshme
trekëndëshe. Ai ua dha shoqeve të tij
biskotat. Dritat e trafikut filluan punën
përsëri.
Puna me librin
Mësuesja i ndihmon fëmijët ta hapin librin në faqet 20-21. I udhëzon ata të bashkojnë pikat,
dhe më pas të ngjyrosin numrat 3 dhe 4 te kornizat e bardha. Në kornizën e mesit ata do të
ngjyrosin me blu, të kaltër, të verdhë, të kuqe, sipas numrave të kërkesës.
Gjithashtu, për fëmijët që kanë pasion të ngjyrosin mësuesja shpërndan edhe fleta të
modeluara.
21
Ada dhe shokët e saj janë ulur në tavolinë. Secili merr ushqimin që i Rretho me të kuqe pjatat që tregojnë 3.
pëlqen më shumë. Rretho me blu pjatat që tregojnë 4.
Lidh kafshën me ushqimin e saj. Zbulo peshkun në pikturë. Ngjyros me blu ku sheh 1, me të kaltër 2,
Vizato duke bashkuar pikat dhe ngjyros numrat në korniza; me të verdhë 3 dhe me të kuqe 4.
me të kuqe ku sheh 3 dhe me të verdhë, 4.
Katër këmbë
Katër këmbë
Karrigia ka
Katër ka dhe tavolina.
Macja e qeni - katër putra
edhe kali - katër thundra.
96
1. Arusha Ada në kopsht
97
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
4
4
2 2 1
2
4 4
3 4
3
2
4
3
2
2
4 4
1
2
98
Objektivat
1. ArushaMetodat
Mjetet e materialet
Ada në kopsht
Bashkëbisedim
Pas aktiviteteve të mëngjesit mësuesja i ul fëmijët në rreth dhe nisin bisedën. Mësuesja përpiqet të
improvizojë me sendet që ka përreth.
Mësuesja:
- Në ç’ngjyrë është bluza e ... (emri i një fëmije)?
- Po xhinset e ... (emri i një fëmije)?
- A dini ju se çfarë tjetër ka ngjyrë blu?
- Në ç’ngjyrë e ka uniformën polici?
- A ka babai i ndonjërit makinë ngjyrë blu?
- A shihni ndonjë gjë rreth e rrotull që ka ngjyrë blu? Shkoni dhe gjeni gjëra me ngjyrë blu dhe
sillini në qendër.
Puna me librin
Gabimi i Adës
22
Mësuesja u ndan fëmijëve librin dhe i ndihmon ata Ada ka bërë një gabim. Tregoje me gisht.
të hapin në faqen 22. Ata flasin për figurën dhe për Ngjyros me blu rrathët në fustanin e saj.
Trego me gisht dhe numëro enët me ngjyrë blu.
gabimin e Adës. Ngjyros: me blu 1 tas, 1 çajnik, 2 pjata.
me të kuqe 2 tasa, 1 çajnik, 1 gotë.
Mësuesja: me të verdhë 1 çajnik, 1 pjatë, 1 gotë, 1 filxhan.
Vizatim e ngjyrosje
Mësuesja i orienton fëmijët hap pas hapi të plotësojnë kërkesat e librit. Më pas ajo u shpërndan
fëmijëve fleta të modeluara të fotokopjuara.
99
Name:
Libër mësuesi p ë r “ 9 m i q t ë e m i”
100
1. Arusha Ada në kopsht
101