Professional Documents
Culture Documents
Balok Kantilever
Balok kantilever (overstek) adalah balok yang hanya disangga atau dijepit
pada salah satu ujungnya dan ujung lainnya bebas atau tanpa tumpuan. Konstruksi
ini sering dijumpai pada bagian dari sebuah konstruksi gedung. Adapun contoh
penerapan atau aplikasi dari balok kantilever dapat dilihat pada Gambar 4.1
berikut.
Berikut ini beberapa contoh soal dan penyelesaian untuk struktur balok kantilever.
Noviyanthy H. MT. 49
Statika dan Mekanika Bahan 1
Contoh Soal 1
P1 = 3 ton P2 = 2 ton
A 1 B 2
VA VB
2,5 m 3,0 m 1,5 m
7,0 m
Penyelesaian :
ΣMA = 0
-VB . 5,5 + P2 . 7 + P1 . 2,5 = 0
-VB . 5,5 + 2 . 7 + 3 . 2,5 = 0
VB = 3,909 ton ( )
Kontrol :
ΣV = 0
VA + VB = P1 + P2
1,091 + 3,909 = 3,0 + 2,0
5,0 ton = 5,0 ton (oke!!!)
Noviyanthy H. MT. 50
Statika dan Mekanika Bahan 1
2. Perhitungan Gaya-gaya Dalam
a) Bentang A – 1 ( 0 ≤ x ≤ 2,5 meter )
Mx
Nx
VA Lx
x
ΣMx = 0
VA . x – M x = 0
Mx = 1,091 x
x = 0 ; MA = 0 tm
x = 2,5 ; M1 = 2,728 tm
ΣV = 0
VA – Lx = 0
Lx = 1,091
x = 0 ; LA = 1,091 ton
x = 2,5 ; L1 = 1,091 ton
ΣH = 0
Nx = 0
Noviyanthy H. MT. 51
Statika dan Mekanika Bahan 1
b) Bentang 1 – B ( 0 ≤ x ≤ 3,0 meter )
P1 = 3 ton
Mx
Nx
VA Lx
2,5 m x
ΣMx = 0
VA . (2,5 + x) – P1. x – Mx = 0
Mx = 1,091 (2,5 + x) – 3. x
= 2,728 – 1,909x
x = 0 ; M1 = 2,728 tm
x = 3 ; MB = - 2,999 tm
ΣV = 0
VA – P1 – Lx = 0
Lx = 1,091 - 3
= - 1,909
x = 0 ; L1 = - 1,909 ton
x = 3 ; LB = - 1,909 ton
ΣH = 0
Nx = 0
Noviyanthy H. MT. 52
Statika dan Mekanika Bahan 1
c) Bentang 2 – B ( 0 ≤ x ≤ 1,5 meter )
P2 = 2 ton
Mx
Nx
Lx
x
ΣMx = 0
P . x + Mx = 0
Mx = - 2x
x = 0 ; M2 = 0 tm
x = 1,5 ; MB = - 3,0 tm
ΣV = 0
- P2 + Lx = 0
Lx = 2
x = 0 ; L2 = 2,0 ton
x = 1,5 ; LB = 2,0 ton
ΣH = 0
Nx = 0
Noviyanthy H. MT. 53
Statika dan Mekanika Bahan 1
3. Gambar Bidang Momen, Lintang dan Normal
P1 = 3 ton P2 = 2 ton
A 1 B 2
VA VB
2,5 m 3,0 m 1,5 m
7,0 m
3 tm
MOMEN 0 tm 0 tm
+
2,728 tm
2t
1,091 t
+
+
LINTANG 0t 0t
1,909 t
NORMAL 0t 0t
Noviyanthy H. MT. 54
Statika dan Mekanika Bahan 1
Contoh Soal 2
PV P = 2,5 ton
q = 4 t/m
HA = 60°
PH
A B 1
VA VB
4,0 m 2,0 m
6,0 m
Penyelesaian :
ΣMA = 0
-VB . 4 + P sin 60° . 6 + q . 4 (½ . 4) = 0
-VB . 4 + 2,5 sin 60°. 6 + 4 . 4 (½ . 4) = 0
VB = 11,248 ton ( )
Kontrol :
ΣV = 0
VA + VB = q . L + P sin 60°
6,917 + 11,248 = 4 . 4 + 2,5 sin 60°
18,165 ton = 18,165 ton (oke!!!)
ΣH = 0
HA – P cos 60° = 0
HA = 1,250 t ( )
Noviyanthy H. MT. 55
Statika dan Mekanika Bahan 1
2. Perhitungan Gaya-gaya Dalam
a) Bentang A – B ( 0 ≤ x ≤ 4,0 meter )
q = 4 t/m
Mx
HA Nx
VA Lx
X
ΣMx = 0
VA . x – q . x (½. x) - Mx = 0
Mx = 6,917 x – 2x2
x = 0 ; MA = 0 tm
x = 4 ; MB = - 4,332 tm
ΣV = 0
VA – q . x – Lx = 0
Lx = 6,917 – 4x
x = 0 ; LA = 6,917 ton
x = 4 ; LB = - 9,083 ton
ΣH = 0
- HA – Nx = 0
Nx = - 1,250
x = 0 ; NA = - 1,250 ton
x = 4 ; NB = - 1,250 ton
Noviyanthy H. MT. 56
Statika dan Mekanika Bahan 1
b) Bentang 1 – B ( 0 ≤ x ≤ 2,0 meter )
V P = 2,5 ton
Mx
= 60°
1 PH
Nx
Lx
X
ΣMx = 0
P sin 60° . x + Mx = 0
Mx = - 2,165x
x = 0 ; M1 = 0 tm
x = 2 ; MB = - 4,330 tm
ΣV = 0
- P sin 60° + Lx = 0
Lx = 2,165
x = 0 ; L1 = 2,165 ton
x = 2 ; LB = 2,165 ton
ΣH = 0
P cos 60° + Nx = 0
Lx = - 1,250
x = 0 ; L1 = - 1,250 ton
x = 2 ; LB = - 1,250 ton
Noviyanthy H. MT. 57
Statika dan Mekanika Bahan 1
3. Gambar Bidang Momen, Lintang dan Normal
P V P = 2,5 ton
q = 4 t/m
HA = 60°
PH
A B 1
VA VB
4,0 m 2,0 m
6,0 m
4,332 tm
MOMEN 0 tm 0 tm
6,917 t
2,165 t
+
+
LINTANG 0t 0t
9,083 tm
NORMAL 0t - 0t
1,250 t
Noviyanthy H. MT. 58
Statika dan Mekanika Bahan 1
Contoh Soal 3
HA = 60°
PH
A 1 B 2
VA VB
2,0 m 3,0 m 2,0 m
7,0 m
Penyelesaian :
ΣMA = 0
-VB . 5 + P sin 60° . 7 + ½ q . 3 (2 3 . 3 + 2) = 0
-VB . 5 + 2,5 sin 60°. 7 + ½ 3 . 3 (2 3 . 3 + 2) = 0
VB = 6,631 ton ( )
Kontrol :
ΣV = 0
VA + VB = ½ q . L + P sin 60°
0,034 + 6,631 = ½ 3 . 3 + 2,5 sin 60°
6,665 ton = 6,665 ton (oke!!!)
ΣH = 0
HA – P cos 60° = 0
HA = 1,250 t ( )
Noviyanthy H. MT. 59
Statika dan Mekanika Bahan 1
2. Perhitungan Gaya-gaya Dalam
a) Bentang A – 1 ( 0 ≤ x ≤ 2,0 meter )
Mx
HA Nx
VA Lx
X
ΣMx = 0
VA . x – M x = 0
Mx = 0,034 x
x = 0 ; MA = 0 tm
x = 2 ; M1 = 0,068 tm
ΣV = 0
VA – Lx = 0
Lx = 0,034
x = 0 ; LA = 0,034 ton
x = 2 ; L1 = 0,034 ton
ΣH = 0
- HA – Nx = 0
Nx = - 1,250
x = 0 ; NA = - 1,250 ton
x = 2 ; N1 = - 1,250 ton
Noviyanthy H. MT. 60
Statika dan Mekanika Bahan 1
b) Bentang 1 – B ( 0 ≤ x ≤ 3,0 meter )
q = 3 t/m
𝑞𝑥 𝑥
Mx =
HA 𝑞𝑜 𝐿
Nx
𝑞𝑜
VA Lx 𝑞𝑥 = 𝑥
𝐿
2,0 m X
𝑞𝑥 = 𝑥
ΣMx = 0
VA . (2 + x) – ½ qx . x (1 3. x) - Mx = 0
Mx = 0,034 (2 + x) – ½ x . x (1 3 x)
= 0,068 + 0,034x – 1 6 x3
x = 0 ; M1 = 0,068 tm
x = 3 ; MB = - 4,330 tm
ΣV = 0
VA – ½ qx . x – Lx = 0
Lx = 0,034 – ½ x . x
= 0,034 – ½ x2
x = 0 ; L1 = 0,034 ton
x = 3 ; LB = - 4,466 ton
ΣH = 0
HA – N x = 0
Nx = - 1,250
x = 0 ; N1 = - 1,250 ton
x = 3 ; NB = - 1,250 ton
Noviyanthy H. MT. 61
Statika dan Mekanika Bahan 1
c) Bentang 2 – B ( 0 ≤ x ≤ 2,0 meter )
P V P = 2,5 ton
Mx
= 60°
PH
Nx
Lx
X
ΣMx = 0
P sin 60° . x + Mx = 0
Mx = - 2,165x
x = 0 ; M2 = 0 tm
x = 2 ; MB = - 4,330 tm
ΣV = 0
- P sin 60° + Lx = 0
Lx = 2,165
x = 0 ; L2 = 2,165 ton
x = 2 ; LB = 2,165 ton
ΣH = 0
P cos 60° + Nx = 0
Lx = - 1,250
x = 0 ; L2 = - 1,250 ton
x = 2 ; LB = - 1,250 ton
Noviyanthy H. MT. 62
Statika dan Mekanika Bahan 1
3. Gambar Bidang Momen, Lintang dan Normal
q = 3 t/m PV
P = 2,5 ton
HA = 60°
PH
A 1 B 2
VA VB
2,0 m 3,0 m 2,0 m
7,0 m
4,332 tm
MOMEN
0 tm +
0 tm
0,068 tm
2,165 t
0,034 t +
LINTANG +
0t 0t
4,466 tm
NORMAL -
0t 0t
1,250 t
Noviyanthy H. MT. 63
Statika dan Mekanika Bahan 1
Contoh Soal 4
P2 = 4 ton P1 = 6 ton
q = 10 t/m
P3 = 3 ton
A 1 2 B
VB
2,0 m 3,0 m 5,0 m
10,0 m
Penyelesaian :
ΣV = 0
VB – P1 – P2 – q . L = 0
VB – 4 – 6 – 10 . 5 = 0
VB = 60 ton ( )
ΣH = 0
HB + P3 = 0
HB = - 3 ton ( )
= 3 ton ( )
Noviyanthy H. MT. 64
Statika dan Mekanika Bahan 1
2. Perhitungan Gaya-gaya Dalam
a) Bentang A – 1 (0 ≤ x ≤ 2,0 meter )
P2 = 4 ton
Mx
P3 = 3 ton Nx
Lx
X
ΣMx = 0
- P 2 . x – Mx = 0
Mx = - 4 x
x = 0 ; MA = 0 tm
x = 2 ; M1 = - 8,0 tm
ΣV = 0
- P2 – Lx = 0
Lx = - 4
x = 0 ; LA = 4,0 ton
x = 2 ; L1 = 4,0 ton
ΣH = 0
P3 – Nx = 0
Nx = 3
x = 0 ; NA = 3,0 ton
x = 2 ; N1 = 3,0 ton
Noviyanthy H. MT. 65
Statika dan Mekanika Bahan 1
b) Bentang 1 – 2 (0 ≤ x ≤ 3,0 meter )
P2 = 4 ton P1 = 6 ton
Mx
P3 = 3 ton Nx
Lx
2,0 m X
ΣMx = 0
- P2 .(2 + x) – P1 . x – Mx = 0
Mx = - 4 (2 + x) – 6 x
x = 0 ; M1 = - 8,0 tm
x = 3 ; M2 = - 38,0 tm
ΣV = 0
- P2 – P1 – Lx = 0
Lx = - 4 – 6
x = 0 ; L1 = - 10,0 ton
x = 3 ; L2 = - 10,0 ton
ΣH = 0
P3 – Nx = 0
Nx = 3
x = 0 ; N1 = 3,0 ton
x = 3 ; N2 = 3,0 ton
Noviyanthy H. MT. 66
Statika dan Mekanika Bahan 1
c) Bentang 2 – B ( 0 ≤ x ≤ 5,0 meter )
P2 = 4 ton P1 = 6 ton
q = 10 t/m
Mx
P3 = 3 ton Nx
Lx
2,0 m 3,0 m X
ΣMx = 0
- 4 (5 + x) – 6 (3 + x) – q . x ( ½ x) – Mx = 0
Mx = - 20 – 4x – 18 – 6x – 5x2
= - 38 – 10x – 5x2
x = 0 ; M2 = - 38,0 tm
x = 5 ; MB = - 213,0 tm
ΣV = 0
- P2 – P1 – q . x – Lx = 0
Lx = - 4 – 6 – 10x
= - 10 – 10x
x = 0 ; L2 = - 10,0 ton
x = 5 ; LB = - 60,0 ton
ΣH = 0
P3 – Nx = 0
Nx = 3
x = 0 ; N2 = 3,0 ton
x = 5 ; NB = 3,0 ton
Noviyanthy H. MT. 67
Statika dan Mekanika Bahan 1
3. Gambar Bidang Momen, Lintang dan Normal
P2 = 4 ton P1 = 6 ton
q = 10 t/m
P3 = 3 ton
A 1 2 B
VB
2,0 m 3,0 m 5,0 m
10,0 m
213,0 tm
38,0 tm -
8,0 tm
MOMEN
0 tm 0 tm
4,0 t
LINTANG +
0t 0t
-
10,0 t
60,0 t
0t 0t
NORMAL +
3,0 t
Noviyanthy H. MT. 68
Statika dan Mekanika Bahan 1
SOAL LATIHAN
= 45°
2m 2m 2m 2m
q = 3 t/m q = 2 t/m
2m 2m 2m 2m
1m 0,5 m 3m
Noviyanthy H. MT. 69
Statika dan Mekanika Bahan 1