You are on page 1of 105

‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪1‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫اڄ جي شيڌ‬
‫‪٣‬ڪ ‪ٝ‬ىا‪٥ُٚ‬‬

‫‪ٝ‬ك‪:ٓ١‬‬
‫رڏ ؼ‪١‬ڋي‬

‫ؼاڻ‪ ٢٤٩‬اؿاَت گ‪٤‬ع ز‪٩‬طر“ةاد‬

‫ڊجيٽل ايڊيشن‪:‬‬
‫‪8102‬ع‬

‫سنڌ سالمت ڪتاب گهر‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪2‬‬
‫ رڪ سنڌي‬: ‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو‬

‫حق ۽ واسطا‬

٥ُٚ‫ىا‬ٝ ‫ڪ‬٣ ‫ڋۿ‬١‫ ؼ‬٧‫ اڄ د‬:٥ٚ‫ا‬٠ ٥‫ڪتاب د‬


‫ڋي‬١‫رڏ ؼ‬ :ٓ١‫ك‬ٝ
‫ڋ‬١‫طر“ةادۿ ؼ‬٩‫عۿ ز‬٤‫ اؿاَت گ‬٢٤٩‫ؼاڻ‬ :‫طڌ‬١٩‫ڈپائ‬
‫ع‬2005 ‫تع‬ٞ‫ڈؼ‬ :٥‫ڈاپ‬

Book: Aaj ji Sindh, Hiku mutalio


Author: Ruk Sindhi
Publisher: Saneeh Ishait Ghar, Hyderabad Sindh
Printer: Lahoot Art Printers, Hyderabad Sindh
First Edition: December, 2005

www.sindhsalamat.com 3
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫سنڌ سالمت پاران ‪:‬‬

‫سٍڌ سالىث ڊجٔٽم ةّڪ آڊٓضً سهسهْ جّ ٌئّن ڪحاب ”اڄ جْ سٍڌ ‪ُ :‬ڪ‬
‫ىعانعّ“ اوُان اڳٔان پٔش ڪجْ ٿّ‪ ُْ .‬ڪحاب نٔکڪ ۽ صحافْ ُرڪ سٍڌيَء جّ‬
‫نکٔم آُْ‪.‬‬

‫ًُ ڪحاب ”اڄ جْ سٍڌ‪ُ ،‬ڪ ىطانعّ“ ۾ اُا ڳانَِ ثاةث ڪرڻ جْ ڪّصش ڪئْ‬
‫وئْ آُْ جَ پاڪسحان ٺِڻ کان وٺْ اڄ جائًٔ دُضحگردي‪ ،‬ىذُتْ اٌحِا پسٍدي ۽‬
‫جٌٍّٔث سٍڌ جْ ڪک ىان جٍو ٌَ ورجّ آُْ‪ .‬سٍڌ جا حلٔلْ وارت ٽارچر سٔهً جا‬
‫خانق ٌَ رُٔا آًُ‪ ًٍُ ،‬ىائرن ۽ ڀٍٔرن کْ پٍٍِجً پٔارن جا الش ٻّرًٓ ۾ ةٍد ڪري‬
‫جحفْ طّر ٌَ ڏٌا آًُ‪ .‬خاٌگْ نضڪر ۽ ىجاُدن جا ٽّال سٍڌ جْ سرزىًٔ ىان ڦٽْ ٌَ‬
‫ٌڪحا آًُ‪ ،‬پر پٍجاب جّن ىخصّص آةادّٓن اًٌِ جْ ٌرسري رُّٔن آًُ‪.‬‬

‫ُْ ڪحاب ‪5002‬ع ۾ ساڻَِٔ اصاعث گِر‪ ،‬حٔدر آةاد پاران ڇپآّ وّٓ‪ .‬اسان ٿّرائحا‬
‫آُّٔن ُرڪ سٍڌي صاحب جا جًٍِ ڪحاب جْ ڪيپّز ڪاپْ ىّڪهْ سٍڌ سالىث‬
‫ڪحاب گِر ۾ پٔش ڪرڻ جْ اجازة ڏٌْ‪.‬‬

‫اوُان سڀٍْ دوسحً‪ ،‬ڀائرن‪ ،‬سڄڻً‪ ،‬ةزرگً ۽ ساڃاَُ وٌدن جْ كٔيحْ ىضّرن‪،‬‬
‫رآً‪ ،‬صالحً ۽ رٍُيائْ جّ ىٍحظر‪.‬‬

‫محمد سليمان وساڻ‬


‫مينيجنگ ايڊيٽر ( اعزازي )‬
‫سنڌ سالمت ڊاٽ ڪام‬
‫‪sulemanwassan@gmail.com‬‬
‫‪www.sindhsalamat.com‬‬
‫‪books.sindhsalamat.com‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪4‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ٔ‪٤‬عؼت‬

‫‪ٝ‬ك‪ٓ١‬‬ ‫پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬پاراـ‬


‫‪.1‬پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت َ‪٥‬اؿ ۽ ؼ‪١‬طس پارٽ‪٧‬‬
‫‪.2‬ؼ‪١‬ڋ ڪا ‪٘ٝ‬ط‪ :٢ٝ‬ت‪٩٘١‬طي دائغق‬
‫‪ٝ.3‬ىا‪ٚ‬تا ۽ ‪ٝ‬ظ‪ٝ‬ت‪٥‬ـ !!܁‬
‫‪.4‬اڄ د‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ‪٣ :‬ڪ ‪ٝ‬ىا‪٥ُٚ‬‬
‫‪ٝ ٧ٝ٥ٗ.5‬ا‪٩ٚ‬ات‪ ٧‬ڪ‪٩ٞ‬ـ‪ ٟ‬د‪ ٥‬ادالس ۽ ؼ‪١‬ڋ ڪ‪٩‬ػ‬
‫‪.6‬ؼ‪١‬ڋ‪ :‬ر‪٨‬اؼت‪ ٧‬۽ ّ‪٩‬ع ر‪٨‬اؼت‪ ٧‬تـطد د‪ ٥‬ؿڪار‬
‫‪.7‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ز‪ ٟ٩ٝ‬ت‪ٗ ٧‬تن‪ ٧‬د‪٣ ٧‬ٻڇ‬
‫‪.8‬ةعائ‪٥‬ـ تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪٥ٌ١ٝ ٧‬ري‬
‫‪ٗ.9‬ك‪ ٥‬ة‪٩١‬اد پعؼت ا‪٘٠‬الب “ڻڻ د‪٥‬‬
‫‪.11‬ڈڎق اڳ‪ ٟ٩‬دا پاؼتاـ ‪٨‬ا اق‪٠‬طا‪ ٟ٩٣‬دا رک‪٥‬اال‬
‫‪.11‬چع‪٨‬ائپ د‪ ٧‬و‪ٔ٥‬اـ ۾ ةا‪٠‬تڎا پائ‪١٩‬طڌ ؼ‪٩‬اڻا ؼ‪٩‬تتا ‪ٝ‬اڻ‪٥٤‬‬
‫‪٥٠.12‬از ؿع‪ ٓ٨‬د‪٥‬ـ ؼ‪١‬ڋ دقؼت‪َ٧‬ء قار‪٥٨‬ـ دَ‪٥‬ائ‪٥‬ـ‬
‫‪.13‬ؼ‪١‬ڋ د‪٥‬ـ ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬پارٽ‪٥٩‬ـۿ قڋا ‪ُ٠‬عا ۽ ‪١٣‬ت‪٥‬ڈ‪٥٩‬ـ‪:‬‬
‫‪.14‬ؼ‪١‬ڋ ةذ‪٩‬ٽ‪ :‬تُ‪٩ٞ‬ع ۽ تعٗ‪َ٧‬ء دا اډقرا ص‪٥‬اب‬
‫‪.15‬د‪٥٤ٞ‬ر‪٨‬ت ‪ٝ‬ٿاـ ‪ٚ‬ٽڪ‪١‬طڌ اٺ‪ ٟ٩‬تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪ ٧‬ت‪٥ٛ‬ار‬
‫‪.16‬ڪاال ةاغ ڈ‪ ٜ٨‬ٺا‪٣‬ڻ د‪ ٥‬اَالـ ۽ ‪١٠‬ڌـ ق‪٥‬ة‪ ٟ‬دا اَتعاض‬
‫‪.17‬ڪاالةاغ ڈ‪ ٜ٨‬د‪ ٧‬اڋاقت دا اَالـ ۽ ة‪ ٧‬قس ةڻا‪ ٟٝ٥ٗ ٙ٨‬د‪ ٥‬ڪ‪٩‬ػ‬
‫‪.18‬ڪعاچ‪ - ٧‬ز‪٩‬طر“ةاد ‪٥ٝ‬ٽعقي ۽ ؼ‪١‬ڋ زڪ‪ٝ٥‬ت د‪ ٥‬تازق ‪ٝ‬ؤٗٓ‬
‫‪ٝ“.19‬ع‪٨‬ڪا – ر‪٨‬ڊ ا‪٠‬ڊ‪١٨‬غ ۽ ؼ‪١‬ڋي‬
‫‪.21‬ة‪٩١‬اد پعؼت‪َ٧‬ء ڋا‪ ٟ٤٠‬قډ‪٠‬طڌ ؼ‪١‬ڋ‬
‫‪.21‬ٿع ک‪ ٧‬د‪٥٨‬ار ڋ‪٨‬اري ڈڍ‪!٥٨‬‬
‫‪.22‬ڪ‪٥‬ڌق ت‪٥‬ـ ڪٕع ؼ‪.ٟ٩‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪5‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫پيٍيجي پاران‬

‫ؼ‪١‬ڋ ک‪ ٧‬گظر‪ ٙ٨‬ٻ‪ ٟ‬ڋ‪٣‬اڪ‪ ٟ‬کاـ ڪ‪١٩‬ؽع د‪٤‬ڎق ‪٣‬ڪ صىع‪٠‬اڏ ‪ٝ‬عض ا‪٠‬طراـ ئ‪ ٧‬ا‪٠‬طراـ کائ‪٧‬‬
‫ک‪٥‬ک‪ ٥ٛ‬ڪعي ر‪ .٧٣“ ٥٩٣‬ڪ‪٥‬ة‪ ٢‬اـ ‪ٝ‬عض د‪ ٧‬دقا ڳ‪ٚ٥‬ڻ ۽ اـ ک‪٠ ٧‬اس ڪعڻ الِء ؼ‪١‬ذ‪٩‬طف ڪ‪ .٧٤٠٥‬ا‪٥٣‬‬
‫صىع‪٠‬اڏ ‪ٝ‬عض ‪٣‬ت‪ ٧‬ڋ‪٥٤١٨‬ـ ڋ‪ ٟ٤١٨‬قډ‪٠‬طڌ ة‪٩١‬اد پعؼت‪ ٧‬۽ ٔعٗ‪٥٩‬ار‪٨‬ت “‪ .٧٣‬د‪٩‬ڪا “‪٣‬ؽت‪٣“ ٧‬ؽت‪٧‬‬
‫اؼاـ د‪ ٧‬ا‪ٚ‬ڳ ٗ‪ ٧ٝ٥‬قد‪٥‬دۿ قو‪ٟ‬ۿ ٻ‪٧ٚ٥‬ۿ تار‪٨‬ض‪ ٧‬رقا‪٨‬ت‪ ٟ‬۽ ج٘أت‪ٗ ٧‬طرـ ک‪٥٤٠ ٧‬ڌي ‪٠‬اس ڪعي ر‪٧٣‬‬
‫“‪ .٧٣‬اؼاـ د‪٥٠ ٥‬د‪٥‬اـ ‪٠‬ؽ‪ٙ‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ ٥‬تار‪٨‬ض‪ ٧‬تؽ‪ٛ‬ؽ‪ ٙ‬۽ ارت٘ا د‪ ٧‬اق‪٥ٝ ٟٚ٥‬دب قډ‪٨‬ڪ ةاؿُ‪٥‬رۿ‬
‫َا‪ ٧ٞٚ‬ا‪ ٟٝ‬د‪ ٥‬پعچارڏۿ ‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬رقاداري ۽ ؼ‪٤‬پ د‪ٝ ٥‬ذؽ‪ ٥ٞ‬ةڻذڻ کپ‪٣ ٧‬اۿ ؼ‪ٝ ٥‬طي صارج ۽‬
‫دٗ‪٩‬ا‪٥٠‬ؼ‪ ٧‬رقا‪٨‬ت‪ٟ‬ۿ ‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬۽ ٔعٗ‪٥٩‬ار د‪٥١‬ـ د‪ ٧‬قر چڎ‪١٣‬طق پ‪ ٥٩‬قڃ‪١٤١ٝ .٧‬ذ‪ ٟ٣ ٧‬ڪتاب ‚اڄ د‪٧‬‬
‫ؼ‪١‬ڋۿ ‪٣‬ڪ ‪ٝ‬ىا‪ ‛٥ُٚ‬د‪ٝ ٧‬ضت‪٘ٝ ٓٛ‬ا‪ ٟٚ‬۽ ‪ٝ‬ن‪ ٟ٠٥ٞ‬۾ ؼ‪١‬ڋ ۾ قډ‪٠‬طڌ ة‪٩١‬اد پعؼت‪ ٧‬د‪ ٧‬ؼتت‪ ٟ‬ت‪٧‬‬
‫تٕك‪ ٧ٛ٩‬ةسث ٿ‪.٧٣“ ٙ٩‬‬
‫‪ ٟ٣‬ڪتاب ‚اڄ د‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋۿ ‪٣‬ڪ ‪ٝ‬ىا‪ ‛٥ُٚ‬۾ ا‪٣‬ا ڳا‪ ٢٤ٚ‬جاةت ڪعڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪ ٧‬قئ‪ ٧٣“ ٧‬ت‪٢‬‬
‫پاڪؽتاـ ٺ‪٤‬ڻ کاـ قٺ‪ ٧‬اڄ تائ‪ ٟ٩‬د‪٣‬ـتگعديۿ ‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬ا‪٠‬ت‪٤‬ا پؽ‪١‬طي ۽ د‪٩٠٥١‬ت ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ڪک ‪ٝ‬اـ‬
‫د‪ ٢٠ ٜ١‬قرت‪ .٧٣“ ٥‬ؼ‪١‬ڋ دا ز٘‪ ٧٘٩‬قارث ٽارچع ؼ‪ ٟٛ٩‬دا صا‪ ٢٠ ٖٚ‬ر‪٩٣‬ا “‪ٟ٣‬ۿ ‪ٝ ٟ١٣‬ائعـ ۽ ڀ‪١٩‬عـ ک‪٧‬‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬پ‪٩‬ارـ دا الش ٻ‪٥‬ر‪ ٟ٨‬۾ ة‪١‬ط ڪعي تسٕ‪ ٧‬و‪٥‬ر ‪ ٢٠‬ڋ‪٠‬ا “‪ .ٟ٣‬صا‪٠‬گ‪ٚ ٧‬ـڪع ۽ ‪ٝ‬ذا‪٣‬طـ دا ٽ‪٥‬ال‬
‫ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ؼعز‪ٝ ٟ٩ٝ‬اـ ڦٽ‪٠ ٢٠ ٧‬ڪتا “‪ٟ٣‬ۿ پع پ‪١‬ذاب د‪٥‬ـ ‪ٝ‬ضك‪٥‬ص “ةاد‪٥٨‬ـ ا‪ ٟ٤٠‬د‪٠ ٧‬عؼعي ر‪٥٩٣‬ـ‬
‫“‪ .ٟ٣‬اڄ ة‪ ٢‬د‪١‬گ‪ ٧‬د‪ ٟ٩٠٥١‬دا اڋا پ‪١‬ذاب د‪ ٧‬ؿ‪٤‬عـ ۾ ‪٥ٝ‬د‪٥‬د “‪.ٟ٣‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ د‪ٝ ٧‬اڻ‪٩ٞ٣ ٟ٤‬ـ‪ ٢‬د‪١‬گ‪ ٧‬ٽ‪ ٟٚ٥‬۽ د‪٣‬ـتگعد گعقپ‪ ٟ‬د‪ ٧‬ؼعقاڻ‪ ٧‬۽ قاډ ق‪٨‬ذ‪ ٢٤‬د‪ٝ ٧‬ضا‪ٕٚ‬ت‬
‫ڪئ‪٣ ٧‬ئ‪٧‬ۿ د‪ ٟ٤١‬قٗت ‪٥ٝ‬د‪٥‬د زڪ‪ٞ‬عاـ اڳ‪٥‬ڻ‪ ٧‬ؼ‪٥‬ق‪٨‬ت ‪ ٟ٩٠٥٨‬د‪ ٧‬أْا‪٠‬ؽتاـ ۾ ‪٥ٝ‬د‪٥‬دگ‪ ٧‬صالؼ‬
‫‛ٌَ‪ ٜ٩‬د‪٤‬اد‚ ۾ ‪ٝ‬كعقؼ ‪٣‬ئا‪ .‬اـ قٗت ة‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ د‪ٝ ٧‬اڻ‪ ٟ٤‬زڪ‪ٞ‬عا‪ ٟ٠‬د‪ ٧‬اـ ؼ‪٥‬چ ک‪ّٛ ٧‬ه ۽ َ‪٥‬اؿ الِء‬
‫‪٣‬اڃ‪٩‬ڪار ٗعار ڋئ‪٧‬ۿ اـ د‪ٝ ٧‬ضا‪ٕٚ‬ت ڪئ‪٣ ٧‬ئ‪ .٧‬ؼ‪١‬ڋ د‪٥َ ٧‬اؿ ‪ٝ‬ظ‪٣‬ب د‪٠ ٧‬اـُء ت‪٥َ ٧‬اؿ ‪١ٝ‬ذ‪٢٤‬‬
‫قڈ‪٥‬ٽ‪٥٩‬ـ پ‪٩‬طا ڪعڻ قاري َ‪ ٙٞ‬ک‪ ٧‬ا‪٠‬ؽا‪٠‬ظات الِء ز‪٣‬ع ٗات‪ٗ ٙ‬عار ڋ‪ .٥٣ ٥٠‬پع زڪ‪ٞ‬عا‪ ٟ٠‬د‪٥َ ٧‬اؿ‬
‫دؿ‪ ٟٞ‬پا‪٩ٚ‬ؽ‪٘ٔ ٢٠ ٟ٩‬ه ؼچ‪ٛٝ ٧‬ڪ ک‪ ٧‬ة‪٩١‬اد پعؼت‪ ٧‬د‪ ٧‬قر چاڌ‪ ٧٣‬ڈڍ‪ ٥٨‬پع ؼ‪١‬ڋ ة‪ ٢‬اـ د‪ٚ ٧‬پ‪٩‬ٽ ۾‬
‫اچ‪ ٧‬قئ‪ .٧‬ٻ‪ ٟ٩‬ق‪٥‬ة‪ٝ ٟ‬اـ “ةادي د‪ ٧‬ة‪ ٧‬زؽاب ‪ٚ‬ڍپالڻ ؼ‪١‬ڋ ۾ ة‪٩١‬اد پعؼت‪ ٧‬د‪ ٧‬قاډ ق‪٨‬ذ‪ ٢٤‬د‪ ٥‬ؼتب‬
‫ةڻ‪.٧‬‬
‫‪ ٟ٣‬ڪتاب ۾ ؼ‪١‬ڋ ۾ ر‪١٣‬طڌ اردق ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌ دا‪٠‬ـ‪٥‬ر وت٘‪ ٧‬د‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ دؿ‪ َٟٛٞ ٟٞ‬۽ ؼ‪٥‬چ ک‪ ٧‬د‪ٟٛ٩ٚ‬‬
‫ؼاـ رد ڪعڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪ ٧‬قئ‪ .٧٣“ ٧‬صاص ڪعي ‪٣‬ڪ اردق دا‪٠‬ـ‪٥‬ر ؿڪ‪ ٙ٩‬از‪ٞ‬ط م‪٩‬اُء د‪٧‬‬
‫ڪتاب ‚ؼ‪١‬ط‪ ٢٣‬ڪا ‪٘ٝ‬ط‪ ‛٢ٝ‬د‪ ٧‬د‪٥‬اب ۾ ‪ٚ‬ک‪٘ٝ ٙ٩‬ا‪ ٧ٚ‬۾ ا‪٣‬ا ڳا‪ ٢٤ٚ‬جاةت ڪعڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪٧‬‬
‫قئ‪ ٧٣“ ٧‬ت‪ ٢‬اردق ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌ ٽ‪ ٥ٚ٥‬پاڪؽتاـ ٺ‪٤‬ڻ د‪ ٧‬ق‪٥‬رت ۾ ‪٣‬ت‪ٝ ٧‬ؽ‪٩ٝ٥ٗ ٜٛ‬ت د‪ ٧‬ؼ‪٤‬اري ‪٩٣‬ٺ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪6‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫اچ‪٧‬ۿ ‪٣‬تاـ د‪ ٧‬اق‪ ٟٝ٥ٗ ٙ‬د‪ ٧‬ٻ‪٧ٚ٥‬ۿ ڪ‪ٛ‬چع ۽ اٗتكادي قؼ‪ ٟٛ٩‬ت‪ٗ ٧‬اةل ة‪١‬ذ‪ ٧‬ق‪ .٥٨‬اـ ڪعي ‪ٟ٣‬‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬اـ ٗتن‪ ٧‬۽ ڦع‪ٚ‬ٽ ک‪ ٧‬دائغ ٗعار ڋ‪٨‬ڻ الِء د‪٩٠‬ا د‪ٝ ٧‬ڎ‪ ٧٠‬تؽ‪ ٜ٩ٛ‬ڪ‪ ٙ٩‬اق‪ ٟٚ٥‬۽ ‪ٌ٠‬ع‪ ٟ٨‬ک‪٧‬‬
‫پٺ‪ ٧‬پاڋق اڈالئ‪٧‬ۿ ا‪٣‬ڎا ‪ٌ٠‬ع‪٨‬ا ۽ تض‪ ٙ٩‬گ‪٤‬ڎي قرتاۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ؼ‪١‬طـ ‪٠‬ادائغ ٗتن‪ ٧‬د‪ ٥‬ةچاُء ڪ‪ ٟ‬پ‪٩‬ا‪ٟ٣ .‬‬
‫‪٘ٝ‬ا‪ ٧ٚ‬۾ اردقداـ وت٘‪ ٧‬د‪ٝ ‚ ٧‬ؽ‪ ٜٛ‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ب‛ قاري تك‪٥‬ر ک‪ ٧‬رد ڪ‪١‬طي ا‪٣‬ا ڳا‪ ٢٤ٚ‬د‪ ٟٛ٩ٚ‬ؼاـ رک‪ ٧‬قئ‪٧‬‬
‫“‪ ٧٣‬ت‪ٝ ٢‬ؽ‪٨ ٜٛ‬ا ‪١٣‬طق ‪٠‬ا‪ ٧ٚ‬ڪاة‪ ٢‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ‪ ٢٠‬ٿ‪١٩‬طي “‪ ٧٣‬پع ٗ‪٥ٝ٥‬ـ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬داگعأ‪٩‬ائ‪ ٧‬قو‪ ٟ١‬ا‪٠‬طر‬
‫‪٣‬غار‪٣‬ا ؼا‪ ٟٚ‬د‪ ٧‬دطقد‪٤‬ط د‪٠ ٧‬ت‪٩‬ذ‪ ٧‬۾ ت‪٤‬ظ‪٨‬ت‪ ٟ‬د‪ ٧‬تـڪ‪ ٙ٩‬ڪ‪١‬ط‪٥٨‬ـ “‪ .ٟ٣‬اـ تـڪ‪ ٧ٛ٩‬د”ر ۾‬
‫ا‪ ٟٝ٥ٗ ٟ٤٠‬دا ‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪ٌ٠ ٧‬ع‪٨‬ا ۽ ٔڪع تتط‪ ٙ٨‬ٿ‪١٩‬طا ر‪١٣‬طا “‪.ٟ٣‬پاڪؽتاـ ۾ ر‪١٣‬طڌ ‪٣‬ع اردق ‪٩ٚ‬کڪ پ‪ِ٥‬ء‬
‫چا‪ ٧٣‬ا‪ ٥٣‬ٺ‪٩‬ٺ ردُت پؽ‪١‬ط ‪٣‬ذ‪٨ ٧‬ا تعٗ‪ ٧‬پؽ‪١‬طيَء د‪ ٧‬ق‪٨‬ػ ۾ ق‪٨‬ڎ‪ ٙ٩٣‬دط‪٨‬ط ردُت پؽ‪١‬ط ‪٣‬ذ‪٧‬ۿ اـ‬
‫د‪٣ ٧‬تاـ د‪ٟٝ٥ٗ ٧‬ۿ ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧ٝ٥ٗ ٧‬ٻ‪ ٟ٩ٚ٥‬۽ ت‪٤‬ظ‪٨‬ت‪ ٟ‬ڋا‪ ٟ٤٠‬ا‪٣‬ڎق ئ‪ ٧‬اڻ قڻ‪١‬طڌ ۽ ‪١ٝ‬أ٘ت ت‪ ٧‬ٻڋؾ رق‪٥٨‬‬
‫ر‪١٣‬طق “‪.٧٣“ ٥٨‬‬
‫دڍ‪ ٟ٣‬ؼ‪١‬ڋ ۾ ا‪“ ٜ٨‬ر ڈي د‪ ٧‬پ‪٩ٛ‬ٽ ٔارؿ تاـ د‪٥٤ٞ‬ري دطقد‪٤‬ط ؿعقع ٿ‪٣ ٧‬ئ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ٻ‪ ٟ٩‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪٧‬‬
‫ڪ‪٩‬تعـ دا‪٠‬ـ‪٥‬رـۿ اؼتادـۿ قڪ‪ ٟٛ٩‬۽ ؼ‪٩‬اؼتطا‪ ٟ٠‬ک‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬زا‪ٚ‬ت‪ ٟ‬د‪ ٧‬اڀ‪٩‬اس ڪعڻ د‪ ٥‬ؿ‪٥‬ؽ‬
‫داڳ‪ .٥٩‬ڪ‪ ٧‬اـ الِء “‪٨‬ا ت‪ ٢‬ڪٿ‪ ٧‬ؼ‪١‬طـ ‪ٕٝ‬ادـ ک‪٘٠ ٧‬كاـ رؼڻ د‪ ٥‬ا‪٠‬ط‪٨‬ـ‪ ٥‬ت‪٧٣“ ٢٠ ٢‬ۿ ‪٨‬ا ڪٿ‪٥ٌٛٝ ٧‬ؿ‬
‫ق‪٥‬ة‪ )ٟٝ٥ٗ( ٟ‬د‪٥َ ٧‬اؿ د‪ ٧‬واٗت ا‪٨‬تعي قډي ت‪ ٢٠ ٢‬قئ‪٧٣“ ٧‬ۿ د‪ ٥‬اـ ت‪ ٧‬ماةى‪ ٥‬رک‪ ٢٠ ٧‬ؼگ‪٤‬ذ‪ ٧‬۽ پ‪ِ٥‬ء‬
‫‪٩ٞ٣‬ـ‪ ٢‬الِء ؼ‪١‬طـ پع‪ٝ‬ار‪٨‬ت ت‪ ٧‬ٻڋؾ ‪ٌ٠‬اؿ تتا‪ ٢٣‬۽ ةعةاد ٿ‪ ٧‬قڃ‪ .٧‬اـ ئ‪ ٧‬ؼ‪ٛ‬ؽ‪ ٧ٛ‬۾ ‪٣‬ڪ پ‪١‬ذاة‪ ٧‬دا‪٠‬ـ‪٥‬ر‬
‫‪ٝ‬س‪٥ٞ‬د ‪ٝ‬عزا ؼ‪١‬ڋ د‪ ٥‬دقرق ڪعي ‚پ‪١‬ذاب ڪا ‪٘ٝ‬ط‪٠ ‛٢ٝ‬ا‪٣ ٧ٚ‬ڪ ڪتاب ؿا‪ ٍ٨‬ڪ‪ .٥٩‬د‪ ٟ٤١‬د‪٧‬‬
‫د‪٥‬اب ۾ ‪٥ٝ‬ـ ‚اڄ د‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋۿ ‪٣‬ڪ ‪ٝ‬ىا‪ ‛٥ُٚ‬د‪٥١َ ٧‬اـ ‪٩٣‬ٺ ‪٣‬ڪ تٕك‪٘ٝ ٧ٛ٩‬ا‪ٚ ٥ٚ‬ک‪ ٧‬ک‪٩‬ػ د‪٥‬اب ڋ‪٨‬ڻ‬
‫د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪ .٧‬د‪٩‬ڪ‪ ٟ٣ ٥‬ڪتاب د‪ٝ ٧‬ک‪٘ٝ ٢٩‬ا‪ ٟٚ‬۾ ؿا‪ٝ .٧٣“ ٙٝ‬س‪٥ٞ‬د ‪ٝ‬عزا پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ڪتاب‬
‫۾ ؼ‪١‬ڋ‪ ٟ٨‬ک‪٣ ٧‬ڪ ٗ‪٥‬ؿ ڪ‪٥‬ٺڻ ةطراـۿ ‪٣‬ڪ ت‪ٞ‬اؿ ‪١٠‬ڌڌي ‪ٚ‬ؽا‪٩ٝ٥ٗ ٧٠‬ت ٗعار ڋ‪٨‬ڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪.٧‬‬
‫ک‪٩‬ػ ؼ‪١‬طس اـ ‪ ٓٗ٥ٝ‬د‪ ٥‬د‪٥‬اب ڋ‪١٨‬طي ا‪٣‬ا ڳا‪ ٢٤ٚ‬جاةت ڪعڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪ ٧‬قئ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋي ٗ‪٥‬ؿ‬
‫ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪َٛ ٥‬سطف داگعأ‪٩‬ائ‪ ٧‬قو‪٧٣“ ٟ‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ ٥‬ڪ‪ٔ ٟ٤١‬عد ‪٨‬ا ‪ٌ٠‬عئ‪ ٧‬د‪ٝ ٧‬عم‪ ٧‬صالؼ ٗطرت د‪٧‬‬
‫ٗا‪٥٠‬ـ ۽ ا رت٘ا د‪ ٧‬اق‪ ٟٚ٥‬تست قد‪٥‬د ۾ “‪ .٧٣“ ٥٨‬اـ د‪٥‬ـ داگعأ‪٩‬ائ‪ ٧‬ؼعزطقـ ٗطرت‪ ٧‬وعح ‪٠‬عقار‬
‫ٿ‪ .ٟ٣“ ٙ٩‬د‪٩‬ڪ‪ ٧‬اـ زا‪ٚ‬ت ۾ قط‪ ٟ٨‬کاـ ر‪١٣‬ط‪٥٨‬ـ پ‪٥٩‬ـ اچ‪ .ٟ‬ٻ‪ ٥٩‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋي ٗ‪٥‬ؿ ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬دطا‬
‫تعٗ‪٨ ٧‬أت‪ ٢‬زةاـ “‪ .٧٣‬د‪٩‬ڪا ‪٣‬غار‪ ٟ٨‬ؼاؾ پعاڻ‪٣ ٧‬ذڻ ؼاـ گڍ قڋي َ‪ ٧ٞٛ‬ادة‪ ٧‬ؼع‪ٝ‬ائ‪ ٧‬ؼاـ ‪ٝ‬اال‪ٝ‬اؾ‬
‫“‪ .٧٣‬ؼ‪١‬ڋي ٗ‪٥‬ؿ ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪٣ ٧‬غار‪ ٟ٨‬ؼا‪ ٟٚ‬د‪ ٧‬تار‪٨‬ش “‪ .٧٣‬۽ ا‪٣‬ا چ‪١‬ط ٗت‪٨ ٟٛ٩‬ا ‪٠‬ؽ‪ ٟٛ‬د‪ ٧‬ڈڎقاڳ‬
‫گعق‪ ٢٣‬د‪٠ ٥‬ا‪ .٧٣“ ٢٠ ٥ٚ‬پع اـ د‪ ٧‬ارت٘ا ۽ قاډاري ۾ ‪٣‬غار‪ ٟ٨‬ؼا‪ ٟٚ‬د‪ ٧‬تار‪٨‬ش د‪٣ ٥‬ٿ “‪٣ .٧٣‬ت‪ٝ ٧‬ضت‪ٓٛ‬‬
‫ٗت‪٩‬الۿ ا‪٠‬ؽا‪ ٧٠‬گعق‪٢٣‬ۿ ‪٠‬ؽ‪ ٧ٛ‬گعق‪ ٢٣‬۽ ذات‪٥٩‬ـ ‪٣‬ڪ ٻئ‪ ٧‬۾ ڳ‪١‬ڊد‪١‬ط‪٥٨‬ـ ۽ ‪٥ٗ ٟ٣‬ؿ ک‪ ٧‬تـڪ‪ ٙ٩‬ڋ‪١٨‬ط‪٥٨‬ـ‬
‫ر‪٥٩٣‬ـ “‪ .ٟ٣‬د‪ ٟ‬گڍد‪٣ ٧‬ت‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬دٔاع د‪٥‬ـ د‪١‬گ‪ٚ ٟ٩‬ڎ‪٥٨‬ـ “‪ٝ .ٟ٣‬س‪٥ٞ‬د ‪ٝ‬عزا پاڪؽتاـ د‪٧‬‬
‫ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬گ‪٥٤‬ٽا‪ ٧ٚ‬دا د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ز‪ ٙ‬پ‪٩‬ؾ ڪعڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪٧‬ۿ ا‪ ٟ٤٠‬ک‪ ٧‬ة‪ ٢‬رد ڪ‪١‬طي ؼ‪١‬ڋي ٗ‪٥‬ؿ‬
‫د‪ ٥‬ا‪ ٓٗ٥ٝ ٥٣‬پ‪٩‬ؾ ڪعڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪ ٧‬قئ‪ ٧٣“ ٧‬ت‪ ٢‬پاڪؽتاـ د‪ ٥‬ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬گ‪٥٤‬ٽا‪٘ٔ ٥ٚ‬ه تڍ‪ٟ٣‬‬
‫ز‪ ٙ‬ٿ‪ ٧‬ؼگ‪ ٧٤‬ٿ‪٥‬ۿ دڍ‪ ٟ٣‬پاڪؽتاـ ۾ چئ‪ ٟٝ٥ٗ ٟ‬د‪ ٧‬دطاگا‪ ٧ٝ٥ٗ ٢٠‬قد‪٥‬دـ ک‪ ٧‬تؽ‪ ٜ٩ٛ‬ڪعيۿ‬
‫پاڪؽتاـ ک‪٣ ٧‬ڪ گ‪٤‬ڻ ٗ‪ٛٝ ٧ٝ٥‬ڪ ‪ٝ‬ڃ‪١٩‬طيۿ چئ‪ ٟٝ٥ٗ ٧١‬د‪ ٧‬قو‪( ٟ١‬ق‪٥‬ة‪ )ٟ‬ک‪“ ٧‬زاد ۽ ص‪٥‬د‪ٝ‬ضت‪٩‬ار‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪7‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ر‪٨‬اؼت‪ ٟ‬د‪ ٥‬درد‪ ٥‬ڋ‪ ٥٠‬قڃ‪ .٧‬پار‪٩ٚ‬ا‪ٝ‬ا‪ ٧٠‬وعز زڪ‪ٝ٥‬ت د‪ٝ ٧‬ىاةٖ پاڪؽتاـ د‪٣ ٥‬ڪ ا‪٣‬ڎق قٔاؽ ٗائ‪ٜ‬‬
‫ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪٧‬ۿ د‪ ٟ٤١‬۾ ةا‪ ِٚ‬راِء د‪َ٧٣‬ء د‪ ٧‬اق‪٥‬ؾ ت‪ ٧‬ؼڋق ؼ‪١‬ئ‪٥‬ـ چ‪٠٥‬ڊ‪ٗ ٙ٨‬ا‪٥٠‬ـ ؼاز اؼ‪ٞ٩‬ت‪َ٧ٛ‬ء ک‪٧‬‬
‫‪ٝ‬ڪ‪ ٙٞ‬ةاالدؼت‪ ٧‬زاق‪٣ ٙ‬ذ‪ ٧‬۽ قٔاٗ‪ٗ ٧‬ا‪٥٠‬ـ ؼاز اؼ‪ٞ٩‬ت‪َ٧ٛ‬ء ۾ ‪ٝ‬ڎ‪ ٟٝ٥ٗ ٧٠‬ک‪٣ ٧‬ڪ د‪٩‬تعي ‪ٞ٠‬ائ‪١‬طگ‪٧‬‬
‫ڋ‪ ٧٠‬قڃ‪ .٧‬قٔاٗ‪ ٧‬زڪ‪ٝ٥‬ت قعؼ ٽ‪ ٧‬کاتا دٔاعۿ پعڋ‪ُٝ ٧٤٨‬ا‪ٝ‬ال ۽ ڪع‪٠‬ؽ‪ ٧‬پاڻ قٽ رک‪ .٧‬د‪ ٟ٤١‬د‪٧‬‬
‫ا‪٠‬تٌا‪ ٢٩ٝ‬۾ چئ‪ ٟٝ٥ٗ ٧١‬د‪٣ ٧‬ڪ د‪٩‬تعي ‪ٞ٠‬ائ‪١‬طگ‪٣ ٧‬ذ‪ .٧‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪ ٧‬قچ ۾ ؼع‪ٝ‬ائ‪ ٧‬د‪“ ٧‬زادا‪٢٠‬‬
‫‪١ٝ‬ت٘‪َ٧ٛ‬ء ت‪ ٧‬ة‪١‬طش قډي قڃ‪ ٧‬۽ قٔاٗ‪٠٥٨ ٧‬ٽ‪ ٟ‬ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٥‬ا‪ٚ‬ڳ ةئ‪١‬ڪ ؼع‪ٝ‬ا‪ٝ ٥٨‬سٕ‪٥‬ظ ڪعڻ د‪ ٥‬زٖ‬
‫‪٣‬ذ‪ ٧‬۽ ؼ‪١‬طـ الِء ا‪ٚ‬ڳ ةئ‪١‬ڪۿ ةذ‪٩‬ٽ ۽ ‪ٝ‬ا‪٩ٚ‬ات‪ٌ٠ ٧‬اؿ ‪٣‬ذ‪ .٧‬ٽ‪٩‬ڪؽ‪ ٟ‬د‪ٕ٠ ٧‬اذ ۽ قق‪َ٧ٚ٥‬ء د‪ ٥‬اصت‪٩‬ار‬
‫قٔاٗ‪٠٥٨ ٧‬ٽ‪ ٟ‬قٽ ‪٣‬ذڻ گ‪٤‬عد‪ ٧‬۽ قٔاؽ ک‪ ٧‬صعچ پک‪ ٧‬الِء ‪٠٥٨‬ٽ ‪٣‬ڪ د‪٩‬تعق ٽ‪٩‬ڪػ ادا ڪ‪ .ٟ‬ا‪٣‬ڎي‬
‫وعح قٔاؽ وعٔاـ ‪١ٛٝ‬طڌ گعا‪٠‬ٽ‪٥‬ـ ‪٨‬ا ٻ‪٥٩‬ـ ا‪ٝ‬طادقـ ‪٣‬ڪ د‪٩‬تعي ت‪١‬اؼب ؼاـ ‪٠٥٨‬ٽ‪ ٟ‬۾ قر‪٣‬ا‪٥٨‬ـ قڃ‪.ٟ‬‬
‫قٔاٗ‪٠٥٨ ٧‬ٽ‪ ٟ‬ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪٥ٔ ٜ٩٠ ٧‬د‪ ٧‬ت‪٩ٛٝ( ٜ٩ٌ١‬ـ‪٩‬ا) رکڻ د‪ ٥‬اصت‪٩‬ار ‪٣‬ذ‪ .٧‬د‪ ٟ٤١‬د‪ ٧‬ا‪٠‬تٌا‪٧ٝ‬‬
‫ڪ‪ ٟٞ‬۾ قٔاٗ‪٠٥٨ ٧‬ٽ “زاد ۽ ص‪٥‬د‪ٝ‬ضت‪٩‬ار ‪٣‬ذ‪ .ٟ‬چئ‪ ٟٝ٥ٗ ٧١‬د‪ ٧‬ٻ‪ ٟ٩ٚ٥‬ک‪ ٧ٝ٥ٗ ٧‬ٻ‪ ٟ٩ٚ٥‬د‪ ٥‬درد‪ ٥‬ڋ‪٥٠‬‬
‫قڃ‪ ٧‬۽ ‪٣‬ع ٻ‪َ٧ٚ٥‬ء ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬قاؼى‪٩‬طار ‪٠٥٨‬ٽ ا‪٠‬طر ؼعڪاري ت‪٥‬ڌي صا‪٠‬گ‪ٚ ٧‬کپڎ‪ ٢٣‬د‪ ٧‬ڪ‪ ٟٞ‬۾‬
‫اؼتُ‪ٞ‬اؾ ۾ “‪٠‬طق قڃ‪.٧‬‬
‫‚اڄ د‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋۿ ‪٣‬ڪ ‪ٝ‬ىا‪ ‛٥ُٚ‬ڪتاب ۾ ق‪٥‬ة‪ ٟ‬قچ ۾ ‪٠‬اڻ‪ ٧‬قرڇ د‪ ٧‬ا‪٥٨‬ارڈ ةاةت ة‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ د‪ٓٗ٥ٝ ٥‬‬
‫چٽ‪ ٧٠٥ٞ٠ ٧‬پ‪٩‬ؾ ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٧٣“ ٥٨‬د‪٥ٝ ٟ٤١‬دب ٗ‪ٝ ٧ٝ٥‬ا‪٩ٚ‬ات‪ ٧‬ڪ‪٩ٞ‬ـ‪“ ٟ‬ڋق ا‪ ٓٗ٥ٝ ٥٣‬رکڻ د‪ ٧‬گ‪٤‬ع‬
‫ڪئ‪ ٧‬قئ‪ ٧٣“ ٧‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ د‪ُٝ ٧‬ط‪ ٧٠‬قؼ‪ ٟٛ٩‬د‪ٝ ٧‬ا‪ٚ‬ڪ‪ ٧‬ت‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٥‬زٖ تؽ‪ ٜ٩ٛ‬ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪ ٢٠ .٧‬قعؼ‬
‫ت‪ٙ٩‬ۿ گئػۿ ڪ‪٥‬ئ‪ ٧ٛ‬۽ ة‪١‬طر د‪ ٧‬ڪ‪ٞ‬ائ‪ ٧‬ت‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٥‬زٖ تؽ‪ ٜ٩ٛ‬ڪعائڻ د‪ ٧‬معقرت “‪٧٣‬ۿ پع قٔاؽ‬
‫ک‪ ٧‬ا‪ ٥٣‬ة‪ ٢‬ٻڋائڻ‪ ٧٣“ ٥‬ت‪ ٢‬ا‪ ٟ٤٠‬ذر‪ٝ ُٟ٨‬اـ پئطا ٿ‪١٩‬طڌ ‪ٝ‬الز‪ٝ‬ت‪ ٟ‬ت‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋي ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ ٥‬زٖ “‪ .٧٣‬اـ ؼاـ‬
‫گڍ ؼ‪١‬ڋ ۾ ٻا‪٣‬ع‪٨‬اـ ‪ٝ‬اڻ‪ ٥٤‬د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ة‪ ٢‬ق‪ُ١‬ت‪٥‬ـ ٗائ‪ ٜ‬ڪعي چڪا “‪ٟ٣‬ۿ ت‪ ٟ‬ت‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ زڪ‪ٝ٥‬ت ک‪٧‬‬
‫رائ‪ٛ‬ٽ‪ ٧‬ڋ‪٨‬اري قڃ‪ .٧‬ا‪ ٟ٤٠‬ڪارصا‪ ٟ٠‬۾ ؼ‪١‬ڋي ‪ٝ‬الزؿ ۽ ‪ٝ‬غدقر ‪ 80‬ؼ‪٩‬ڪڎق رکائڻ الِء ٗا‪٥٠‬ـ د‪٥‬ڌ‪ ٥٨‬۽ اـ‬
‫ت‪ َٙٞ ٧‬ڪعا‪ ٥٨‬قڃ‪ .٧‬ڈاڪاڻ ت‪ٝ ٢‬ا‪ ٧ٚ‬ص‪٥‬د ‪ٝ‬ضت‪٩‬اري زاق‪ ٙ‬ڪعڻ ۽ پ‪١٤١‬ذ‪ٝ ٧‬ستاد‪َ٧‬ء قاري زا‪ٚ‬ت‬
‫‪ٝ‬اـ ڈ‪٥‬ٽڪارق زاق‪ ٙ‬ڪعڻ کاـ ؼ‪٥‬اِء ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬قس‪٩‬ر صط‪ٝ‬ت ڪعي ‪ ٢٠‬ٿ‪ ٧‬ؼگ‪٤‬ذ‪.٧‬‬
‫‪ ٟ٣‬ڪتاب ۾ ؼ‪١‬ڋ ۾ ا‪٠‬ؽا‪ ٧٠‬ز٘‪ ٟ‬د‪ ٧‬ڀڃڪڎ‪ ٟ٨‬ت‪ ٧‬ة‪ ٢‬تٕك‪ ٧ٛ٩‬ةسث ٿ‪‚ .٧٣“ ٙ٩‬ؼ‪١‬ڋ‪ :‬ر‪٨‬اؼت‪٧‬‬
‫۽ ّ‪٩‬ع ر‪٨‬اؼت‪ ٧‬تـطد د‪ ٥‬ؿڪار‛ د‪٥١َ ٧‬اـ ‪٩٣‬ٺ تٕك‪ٝ ٧ٛ٩‬ن‪٥ٞ‬ـ ۾ ٻڋائڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪٧‬‬
‫قئ‪ ٧٣“ ٧‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ ۾ر‪٨‬اؼت‪ ٧‬ادارـ وعٔاـ َ‪٥‬اؿ ک‪ ٧‬قڋي پئ‪ٞ‬ا‪ ٧٠‬ت‪ ٧‬تـطد د‪٠ ٥‬ـا‪ ٥٠‬ةڻا‪ ٥٨‬پ‪ ٥٩‬قڃ‪.٧‬‬
‫ر‪٨‬اؼت‪ ٧‬ادارا ة‪٩١‬ادي ا‪٠‬ؽا‪ ٧٠‬ز٘‪ ٟ‬د‪٥‬ـ ډڅ‪٥٩‬ـ اُڋائ‪ ٧‬ر‪٩٣‬ا “‪ .ٟ٣‬ؼ‪١‬ڋ ۾ زڪ‪ٝ٥‬ت‪ٗ ٧‬ط‪ ٟٝ‬د‪ٝ ٧‬ضا‪ٕٚ‬ت‬
‫ڪ‪١‬طڌ ۽ ؼ‪١‬طـ ٗا‪ ٟ٠٥٠‬د‪ٝ ٧‬غاز‪ٞ‬ت ڪ‪١‬طڌ ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬اڳ‪٥‬اڻ‪ ٟ‬۽ ڪارڪ‪ ٟ١‬ک‪ ٧‬د‪ ٟٛ٩‬۽ تـطد گ‪٤‬عـ ۾‬
‫قاڌيۿ ا‪ٝ ٟ٤٠‬ٿاـ ؼعڪاري ا‪٨‬ذ‪١‬ؽ‪ ٟ٩‬ذر‪ ٧ُ٨‬قزـ‪٩‬اڻ‪ ٥‬تـطد ڪعا‪ ٥٨‬پ‪ ٥٩‬قڃ‪ .٧‬ؼ‪١‬ڋ ا‪٠‬طر ٿاڻاۿ د‪ ٙ٩‬۽‬
‫ٻ‪٩‬ا َ٘‪٥‬ةت صا‪٠‬ا ٗا‪٥٠‬ـ د‪ ٧‬زڪ‪ٞ‬عا‪َ٧٠‬ء الِء “قاز اُٿار‪١٨‬طڌ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬ؼاـ ؼٿ‪٩‬ا پ‪٩‬ا قڃ‪.ٟ‬‬
‫پاڪؽتاـ ٺ‪٤‬ڻ کاـ پ‪ِ٥‬ء ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ز‪ ٟ٩ٝ‬ت‪ٗ ٧‬تن‪ ٧‬ةاةت ةسث ڪعي اـ ک‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧ٝ٥ٗ ٧‬قد‪٥‬د‬
‫صالؼ ؼازش ٗعار ڋ‪ ٥٠‬ق‪‚ .٧٣“ ٥٨‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ز‪ ٟ٩ٝ‬ت‪ٗ ٧‬تن‪ ٧‬د‪٣ ٧‬ٻڇ‛ قاري ةاب ۾ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ز‪ ٟ٩ٝ‬ت‪٧‬‬
‫ر‪٨‬اؼت‪ ٧‬ادارـ ذر‪ ٧ُ٨‬ٿ‪ٗ ٙ٩‬تن‪ ٟ‬د‪ ٧‬داؼتاـ ک‪ ٧‬ةسث ‪٩٣‬ٺ “‪٠‬طق ق‪ .٧٣“ ٥٨‬ؼاڳ‪ ٧‬وعح ڪاال ةاغ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪8‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ڈ‪ ٜ٨‬ک‪ ٧‬رد ڪعڻ ةاةت ؼ‪١‬ڋ د‪ ٓٗ٥ٝ ٥‬چٽ‪ ٧٠٥ٞ٠ ٧‬رکڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪ ٧‬قئ‪ .٧٣“ ٧‬ا‪٣‬ا ڳا‪٢٤ٚ‬‬
‫جاةت ڪعڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪ ٧‬قئ‪ ٧٣“ ٧‬ت‪١٠ ٢‬ڌـ ق‪٥‬ة‪ ٟ‬صالؼ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ة‪٩ٔ ٢‬كال ڪ‪٩‬ا پ‪٩‬ا قڃ‪ٟ‬ۿ اـ‬
‫ک‪ٛٝ ٧‬ڪ‪ٕٝ ٧‬ادـ د‪٠ ٥‬ا‪ ٥ٚ‬ڋ‪ ٥٠‬پ‪ ٥٩‬قڃ‪ ٧‬۽ َ‪٥‬اؿ ک‪ٛٝ ٧‬ڪ‪ ٧‬اؼتسڪاؿ دا قاؼىا قډا پ‪٩‬ا قڃ‪١٠ .ٟ‬ڌـ‬
‫ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪٥َ ٧‬اؿ ک‪ ٧‬اڃا تائ‪ ٟ٩‬ا‪٣‬ا ڳا‪ ٢٤ٚ‬ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٢٤‬۾ ‪ ٢٠‬ٿ‪ ٧‬اچ‪ ٧‬۽ پ‪١‬ذاب د‪ٞ٠ ٧‬ائ‪١‬طگ‪ ٧‬ڪ‪١‬طڌـ د‪ ٥‬ا‪٥٣‬‬
‫‪ ٓٗ٥ٝ‬پ‪١٤١‬ذ‪ َٙ٘ ٧‬۽ ٔ‪ ٜ٤‬کاـ ‪ٝ‬ٿا‪٥٤٠‬ـ ٿ‪ٚ ٥‬ڳ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ڪاالةاغ ڈ‪ ٜ٨‬ةاةت ق‪٥‬ة‪ ٟ‬قچ ۾ اتٕاؽ راِء پ‪٩‬طا‬
‫ڪ‪ ٥٩‬ق‪١٨‬طق‪“ .‬صعڪار ‪٥َ ٧٣‬اؿ ک‪ ٧‬ة‪ ٧‬قٗ‪٥‬ؼ ة‪١‬ائڻ قارا زعةا ڪ‪٩‬ؽتائ‪ ٟ٩‬اؼتُ‪ٞ‬اؾ ٿ‪١٩‬طا ر‪١٣‬طا ۽‬
‫ڪارگع ةڻتاۿ ڈاڪاڻ ت‪ ٢‬دڍ‪ٟ٣‬ۿ ؼ‪١‬ڋ ۽ ؼعزط د‪٥‬ـ اؼ‪ٞ٩‬ت‪٥٩ٛ‬ـ ٻ‪ ٢‬ٽ‪ ٧‬ڀ‪٩‬عا اتٕاؽ راِء ؼاـ ٺ‪٤‬عاُء ‪٥ٌ١ٝ‬ر‬
‫ڪعي ڪاال ةاغ ڈ‪ ٜ٨‬ک‪ ٧‬رد ڪعي چڪ‪٥٩‬ـ “‪ .ٟ٣‬ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء اڃا ک‪ ٟ٩‬ڪ‪٤‬ڎق ا‪٠‬ڪار راِء گ‪٤‬عد‪.٧‬‬
‫زڪ‪ٞ‬عا‪ ٟ٠‬وعٔاـ ڪاالةاغ ڈ‪ ٜ٨‬د‪٥٣ ٧‬ڋ ت‪ ٧‬ةعٗعار ر‪٣‬ڻ قاري ڳا‪ٝ ٢٤ٚ‬اـ جاةت ٿئ‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪ ٢‬قٔاٗ‪٧‬‬
‫زڪ‪ٝ٥‬ت ۽ پ‪١‬ذاب ک‪ ٧‬اـ ‪ُٝ‬ا‪ ٧ٛٝ‬ت‪ ٧‬ةاٗ‪ ٧‬ٽ‪ ٟ‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪ ٧‬رما‪١ٝ‬طيَء د‪ ٧‬ڪاة‪ ٢‬معقرت ‪.٧٣“ ٢٠‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ وعٔاـ ڪاالةاغ ڈ‪ ٜ٨‬ةاةت ا‪ ٓٗ٥ٝ ٥٣‬اصت‪٩‬ار ڪ‪ ٥٩‬ق‪١٨‬طق “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬ڪاالةاغ ڈ‪ ٜ٨‬ٺ‪٤‬ڻ ؼاـ ؼ‪١‬ڋ‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪٤٠ ٧‬عي پاڻ‪ ٧‬قاري زك‪ ٧‬کاـ ‪ٝ‬سعقؿ ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬طيۿ د‪ ٟ٤١‬ؼاـ ‪٣‬ت‪ ٢٠ ٧‬قعؼ زرَ‪٩ُٝ ٧‬ـ‪٩‬ت‬
‫‪ٝ‬ڪ‪ ٙٞ‬و‪٥‬ر تتا‪ ٢٣‬ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬طيۿ پع اـ ؼاـ ٻ‪ ٧ٛ٩‬د‪ ٧‬تتا‪ ٧٣‬اچڻ ؼتب ‪ٝ‬از‪٩ٚ٥‬ات د‪ ٥‬ة‪ٝ ٢‬ؽئ‪ ٥ٛ‬د‪ٜ١‬‬
‫قٺ‪١‬طقۿ ٻ‪ ٟٛ٩‬د‪ ٧‬ؼڪ‪ ٧‬ؼڎي ‪٠‬اس ٿ‪ ٧‬قڃڻ ؼتب د‪١٤‬گ‪ ٧ٛ‬د‪٥٩‬ت د‪ ٥‬ا‪٠‬ت اچ‪ ٧‬ق‪١٨‬طق‪ .‬دڍ‪ ٟ٣‬ت‪٢‬‬
‫ؼ‪١‬ڋق در‪٨‬ا‪ٝ ٢٣‬اـ ‪١ٝ‬اؼب ‪٘ٝ‬طار ۾ ؼ‪١ٞ‬ڊ ۾ پاڻ‪ ٢٠ ٧‬ڈڍڻ ؼتب ؼ‪١ٞ‬ڊ پ‪١٤١‬ذ‪٥‬ـ زطقـ اقرا‪٠‬گ‪ٝ ٧٤‬ٿ‪٧‬‬
‫چڎ‪٣ ٧٣‬غار‪ ٟ٨‬ا‪٨‬ڪڎ زرَ‪ ٧‬ز‪ ٟ٩ٝ‬۽ قؼ‪١‬ط‪٥٨‬ـ پ‪١٤١‬ذ‪ٚ ٧‬پ‪٩‬ٽ ۾ “ڻ‪٠ ٧‬اس ڪعي ڈڍ‪١٨‬طق‪ .‬د‪ ٟ٤١‬ؼاـ‬
‫ؼ‪١‬ڋ دا ٺٽ‪ ٥‬۽ ةط‪ ٟ٨‬م‪ُٛ‬ا قڋي پئ‪ٞ‬ا‪ ٧٠‬ت‪ٝ ٧‬تاجع ٿ‪١٩‬طا‪.‬‬
‫‪ ٟ٣‬ڪتاب ۾ ‪١٤١ٝ‬ذا ‪1987‬ع کاـ ‪2004‬ع تائ‪ ٟ٩‬دا ‪ٚ‬ک‪ٝ ٙ٩‬ن‪٥ٞ‬ـ ۽ ‪٘ٝ‬اال ؿا‪ .ٟ٣“ ٙٝ‬د‪٩‬ڪ‪٧‬‬
‫‪ٝ‬ضت‪ ٓٛ‬اصتارـ ۽ رؼ ا‪ ٟٚ‬۾ قٗت ة‪ٗ٥‬ت ؿا‪ ٍ٨‬ٿ‪١٩‬طا ر‪٩٣‬ا‪ ٟ٣.‬ڪتاب ۾ “‪٘ٝ ٙ٨‬ا‪ ٟٚ‬۽ ‪ٝ‬ن‪ ٟ٠٥ٞ‬ک‪ ٧‬اـ‬
‫قٗت د‪ ٧‬پؽ‪ٌ١ٞ‬ع ۾ پڎ‪٣‬ڻ گ‪٤‬عد‪.٧‬د‪ ٟ٤١‬قٗت ا‪ٚ ٧٣‬ک‪٩‬ا ق‪٨‬ا ‪٣‬ئا‪٘ٝ ٧٣ .‬اال اڳت‪ ٧ٛ٣ ٧‬ؼ‪١‬ڋ د‪٥ٝ ٧‬د‪٥‬دف‬
‫دقر د‪ ٧‬تار‪٨‬ش ک‪ٚ ٧‬کڻ ۽ ؼ‪٩٤‬ڎڻ ۾ ‪ٝ‬طدي ‪٥ٝ‬اد و‪٥‬ر ڪتب اچ‪ ٧‬ؼگ‪٤‬ذ‪ ٟ‬ٿا‪.‬‬

‫رڪ شيڌي‬
‫‪ 26‬د‪٥‬الِء ‪2005‬ع‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪9‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫پَرٌيت عَام ۽ شيدس پارٽي‬

‫ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬پارٽ‪َ٧‬ء ک‪ ٧‬ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ ٢‬وت٘‪ ٧‬د‪ ٥‬ا‪٣‬ڎق گعقپ ؼڍة‪٧٣“ ٥‬ۿ د‪٩‬ڪا اـ وت٘‪ ٧‬د‪ٕٝ ٧‬ادـ‬
‫د‪ٞ٠ ٧‬ائ‪١‬طگ‪ ٧‬ڪ‪١‬طڌ ‪٣‬ذ‪ ٧‬۽ اـ ؼاـ گڍ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬وت٘‪ ٧‬د‪ٕٝ ٧‬ادـ کاـ ڀعپ‪٥‬ر و‪٥‬ر ت‪“ ٧‬گا‪٣ ٢٣‬ذ‪.٧‬‬
‫ڪاة‪ ٢‬پارٽ‪ ٧‬ؼ‪ٞ‬اج د‪ٝ ٧‬ڎ‪ ٧٠‬وت٘‪ ٟ‬د‪ٞ٠ ٧‬ائ‪١‬طگ‪ ٧‬د‪ ٧‬دَ‪٥‬يٰ ت‪ ٢‬ڪعي ؼگ‪ ٧٤‬ٿ‪٧‬ۿ پع اق‪ ٙ‬۾ ا‪٣‬ا‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ا‪٠‬طر ۾ ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪٣ ٢‬ڪ وت٘‪ ٧‬د‪ٞ٠ ٧‬ائ‪١‬طگ‪ ٧‬ڪ‪١‬طڌ ‪٠٥٣‬طي “‪ ٧٣‬۽ ا‪َ٧٤٠‬ء وت٘‪ ٧‬د‪ٕٝ ٧‬ادـ الِء‬
‫د‪١‬گ ڪ‪١‬طي “‪ .٧٣‬اـ ڪعي ‪٣‬ع ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬پارٽ‪َ٧‬ء ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذا صاص گعق‪ٕٝ ٧٣‬اد ‪٠٥٣‬طا “‪ .ٟ٣‬وت٘ات‪٧‬‬
‫ؼ‪ٞ‬اج د‪ ٧‬ا‪٠‬طرۿ ‪ٝ‬ٿ‪٩‬اـ وت٘ا ‪ ٧١ُ٨‬ؼع‪ٝ‬ائ‪٩‬طار ۽ داگ‪٩‬عدارۿ پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت وت٘‪ ٧‬ت‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ٗ ٥‬تن‪ ٥‬ةعٗعار‬
‫رکڻ ۽ ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬ڦع‪ٚ‬ٽ ک‪ ٧‬قډ‪٨‬ڪ ‪ ٌٜ١ٝ‬ڪعڻ ۽ ڦع‪ٚ‬ٽ قاري ؼ‪ٞ‬اج د‪ ٥‬ةچاُء ڪعڻ الِء پ‪١٤١‬ذ‪٥‬ـ‬
‫پارٽ‪٥٩‬ـ د‪٥‬ڌيۿ َ‪٥‬اؿ صالؼ پاڻ ک‪ٝ ٧‬تسط ڪ‪١‬طا “‪ .ٟ٣‬داگ‪٩‬عدارـ ۽ ؼع‪ٝ‬ائ‪٩‬طارـ ا‪٠‬طر ة‪ ٢‬پ‪١٤١‬ذ‪ٟ‬‬
‫گعق‪ٕٝ ٧٣‬ادـ صاوع د‪١‬گ داري ر‪١٣‬طي “‪ .٧٣‬اٗتطار ت‪ ٧‬پ‪٤‬چڻ د‪ ٧‬ص‪٥‬ا‪٣‬ؾ ۽ پ‪١٤١‬ذ‪ٕٝ ٟ‬ادـ ک‪٧‬‬
‫قډ‪٨‬ڪ قؼ‪ ٍ٩‬۽ ؼگ‪٤‬ارق ڪعڻ الِء ‪ٝ‬ٿئ‪ ٟ٩‬وت٘‪ ٧‬ا‪٠‬طر ‪٣‬ڪ کاـ قډ‪٨‬ڪ پارٽ‪٥٩‬ـ ‪٠٥٣‬ط‪٥٨‬ـ “‪ .ٟ٣‬پع‬
‫ؼ‪١‬طـ ‪٣‬ڪ کاـ ة‪ ٢‬قډ‪٨‬ڪ پارٽ‪٥٩‬ـۿ پاڻ ۾ ڪ‪٩‬تعا ة‪ ٢‬اصتالؼ رک‪١‬طيۿ پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت وت٘‪ ٧‬د‪ ٧‬ڦع‪ٚ‬ٽ ڪعڻ‬
‫۽ ‪ٝ‬ٿ‪ ٟ‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬زاڪ‪٩ٞ‬ت ةعٗعار رکڻ قاري ‪٘٠‬ى‪ٌ٠ ٧‬ع ت‪ٝ ٧‬تٕٖ ‪٠٥٣‬ط‪٥٨‬ـ “‪ .ٟ٣‬دڍ‪ ٟ٣‬ة‪ ٢‬ا‪٣‬ڎـ پارٽ‪ٟ٩‬‬
‫صالؼ پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت َ‪٥‬اؿ پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬پ‪٩ٛ‬ٽ ٔار‪ ٟٝ‬ت‪ٝ ٧‬تسط ٿ‪٩‬ڻ ؿعقع ڪ‪١‬طق “‪٧٣‬ۿ ت‪ ٧٣ ٢‬پاڻ ۾ ؼ‪ٟ٨٥‬‬
‫اصتالؼ رک‪١‬طي ة‪٥َ ٢‬اؿ صالؼ ‪ٝ‬تسط ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬ط‪٥٨‬ـ “‪ٝ .ٟ٣‬ٿئ‪ ٟ٩‬وت٘‪ ٧‬د‪٥‬ـ پارٽ‪٥٩‬ـۿ د‪٩‬ڪ‪ً ٧‬ا‪٣‬عي‬
‫و‪٥‬ر ت‪ٛٝ ٧‬ڪ د‪ ٧‬ؼچ‪٥َ ٧‬اؿ د‪ٞ٠ ٧‬ائ‪١‬طگ‪ ٧‬د‪ ٧‬دَ‪٥‬يٰ ڪ‪١‬ط‪٥٨‬ـ “‪ ٟ٣‬۽ ‪ٝ‬ڎ‪ ٧٠‬وت٘‪ٟ‬ۿ داگ‪٩‬عدارـ‬
‫ز‪٩ٝ‬طار ـۿ ؼع‪ٝ‬ائ‪٩‬طارـۿ ‪٣‬ار‪ٟ٨‬ۿ ‪ٝ‬غدقرـۿ قچ‪ ٧ٚ٥‬وت٘‪ ٧‬ک‪٣ ٧‬ڪ ‪ٚ‬ڎ‪ ٧٣‬۾ پ‪٥‬ئ‪ٛ٣ ٧‬ڻ ۽ ‪ٝ‬ڎ‪ ٧٠‬وت٘‪ ٟ‬د‪٧‬‬
‫ز٘‪ ٟ‬د‪ ٧‬زٕاًت ڪعڻ د‪٣ ٧‬اؿ ‪٣‬ڻ‪١‬ط‪٥٨‬ـ “‪ .ٟ٣‬پع اق‪ ٙ‬۾ ا‪٣‬ڎ‪٥٨‬ـ پارٽ‪٥٩‬ـۿ َ‪٥‬اؿ د‪ ٧‬ؼادگ‪٧‬ۿ‬
‫اٻ‪٥‬د‪٤‬ائپ ۽ ‪٠‬اؼ‪ٞ‬ذ‪ٝ ٧٤‬اـ ٔائطق زاق‪ ٙ‬ڪ‪١‬طيۿ قڋي چاالڪ‪َ٧‬ء ۽ چا‪ٚ‬تازيَء ؼاـ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬وت٘‪٧‬‬
‫‪ ٧١ُ٨‬داگ‪٩‬عدار ۽ ؼع‪ٝ‬ا ئ‪٩‬طار د‪ ٧‬ڦع‪ٚ‬ٽ قاري ‪ٌ٠‬اؿ ک‪ ٧‬ةچاُء ۽ ؼگ‪٩٤ٝ ٢٤‬ا ڪ‪١‬ط‪٥٨‬ـ “‪ .ٟ٣‬ا‪ٝ ٟ٤٠‬ٿئ‪ٟ٩‬‬
‫وت٘‪ ٧‬د‪ ٧‬پارٽ‪ ٟ٩‬۾ ًا‪٣‬عي اصتالؼ ۽ ٽڪعاَءۿ د‪ ٟ٤١‬ؼاـ ‪٥َ ٥٣‬اؿ ک‪١ٝ ٧‬ذ‪٤‬ائڻ ۽ ؼ‪١‬طـ ‪ٕٝ‬ادـ د‪٧‬‬
‫دٔاع د‪ٝ ٧‬ڪاري ڪ‪١‬ط‪٥٨‬ـ “‪ٟ٣‬ۿ ؼ‪ ٧‬قعؼ پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬گعق‪ٕٝ ٧٣‬ادـۿ پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬ٽ‪ٟٚ٥‬‬
‫ک‪ ٧‬قډ‪٨‬ڪ ؿا‪٥٣‬ڪار ةڻائڻ ۽ َ‪٥‬اؿ ‪ٝ‬ٿاـ زاڪ‪٩ٞ‬ت د‪ ٥‬زٖ قعؼ پاڻ الِء زاق‪ ٙ‬ڪعڻ الِء ‪٠٥٣‬طا‬
‫“‪٥َ .ٟ٣‬اؿ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬تذعة‪ ٧‬د‪ ٧‬گ‪٤‬ٽتائ‪ ٧‬۽ ؿُ‪٥‬ر ‪ ٧١ُ٨‬تُ‪ ٜ٩ٛ‬د‪٣ ٢٠ ٧‬ذڻ ڪعي ا‪٣‬ڎ‪ ٟ٨‬پارٽ‪ ٟ٩‬د‪٧‬‬
‫ک‪٥‬ک‪ُ٠ ٟٛ‬عـۿ ؼ‪٤٠٥‬عي پعقگعا‪ ٟٝ‬۽ قڋ‪ ٟ٨‬دَ‪٥‬ائ‪ ٟ‬د‪ ٧‬دڪڎ ۾ اچ‪ ٧‬ق‪١٨‬طق “‪ .٧٣‬ڈاڪاڻ ت‪ ٢‬ا‪٣‬ڎـ‬
‫پارٽ‪ ٟ٩‬۽ ؼ‪١‬طـ ٗ‪٩‬ادت قٽ قؼ‪ ٧١ُ٨ ٟٛ٩‬پئؽ‪٧‬ۿ ًا‪٣‬عي ؿاـ ؿ‪٥‬ڪت ۽ څات‪ ٙ‬ؼڃات‪ ٙ‬ؿضك‪٩‬ت‪ ٟ‬د‪٧‬‬
‫ک‪٥‬ٽ ‪٠٥٣ ٢٠‬طي “‪ .٧٣‬ک‪٥َ ٟ٩‬اؿ ک‪١ٝ ٧‬ذ‪٤‬ائڻ ۽ ةتاؾ ة‪١‬ائڻ الِء پعچار دا ؼڀ ذر‪ُ٨‬اۿ ‪ ٧١ُ٨‬ٽ‪٨٥٩ٛ٩‬غـۿ‬
‫ر‪٨‬ڊ‪٥٨‬ۿ اصتارقـ قّ‪٩‬عف ‪٩٤ٝ‬ا ‪٠٥٣‬ط‪٥٨‬ـ “‪ .ٟ٣‬ا‪ ٟ٤٠‬قؼ‪ ٟٛ٩‬ذر‪٥َ ٥٣ ٧ُ٨‬اؿ ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬صالؼ ‪ٝ‬تسط ٿ‪٩‬ڻ‬
‫‪ ٢٠‬ڋ‪١٨‬ط‪٥٨‬ـ “‪٥َ .ٟ٣‬اؿ د‪ ٧‬قس‪٩‬ر ا‪٘٠‬الة‪ ٧‬پارٽ‪َ٧‬ء ک‪ ٧‬قډڻ ق‪٨‬ذ‪٤‬ڻ کاـ رقڪڻ ۽ ؼ‪١‬طـ ٗ‪٩‬ادت ک‪٧‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪10‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫َ‪٥‬اؿ تائ‪ ٟ٩‬پ‪٤‬چڻ کاـ رقڪڻ الِء ‪٣‬غار‪ ٟ٨‬ز‪٩‬ال ة‪٤‬ا‪٠‬اۿ ڪ‪٥‬ڌ ۽ ‪ٝ‬ڪار‪٥٨‬ـۿ واٗت ۽ تـطدۿ ا‪ ٟ٤٠‬پارٽ‪ٟ٩‬‬
‫د‪ ٥‬اق‪٘ٝ ٙ‬كط ‪٠٥٣‬طق “‪.٧٣‬‬
‫داگ‪٩‬عدارـ ۽ ؼع‪ٝ‬ائ‪٩‬طارـ د‪ ٧‬ا‪ ٟ٤٠‬پارٽ‪ ٟ٩‬کاـ ؼ‪٥‬اِء د‪٩٠‬ا ا‪٠‬طر ا‪٣‬ڎ‪٥٨‬ـ پارٽ‪٥٩‬ـ ة‪٥ٝ ٢‬د‪٥‬د‬
‫‪٠٥٣‬ط‪٥٨‬ـ “‪ٟ٣‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ً ٧‬ا‪٣‬ع ۾ ت‪ ٢‬پاڻ ک‪ ٧‬پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت َ‪٥‬اؿ د‪٥‬ـ ‪ٞ٠‬ائ‪١‬طف ۽ ا‪٘٠‬الب د‪٥‬ـ دَ‪٨٥‬طار‬
‫چ‪٥‬ائ‪١٩‬ط‪٥٨‬ـ “‪ ٟ٣‬۽ ؼ‪١‬طـ ٗ‪٩‬ادت ة‪٥َ ٢‬اؿ ‪١ٝ‬ذ‪٤‬اـ ‪٠٥٣‬طي “‪ .٧٣‬پع پ‪ِ٥‬ء ة‪ ٢‬ا‪٣‬ڎ‪٥٨‬ـ پارٽ‪٥٩‬ـ َ‪٥‬اؿ د‪٧‬‬
‫ز٘‪ٞ٠ ٧٘٩‬ائ‪١‬طگ‪ ٧‬ڪعڻ ۽ ؼ‪١‬طـ ‪ٕٝ‬ادـ د‪ ٥‬تسٕي ڪعڻ کاـ ڪ‪ ٟ٩٣٥‬ڋقر ‪٠٥٣‬ط‪٥٨‬ـ “‪ .ٟ٣‬ا‪٣‬ڎ‪٥٨‬ـ‬
‫پارٽ‪٥٩‬ـ ز٘‪٘٩‬ت ۾ داگ‪٩‬عدارـ ۽ ؼع‪ٝ‬ائ‪٩‬طارـ د‪ ٧‬ة‪ ٧‬ٽ‪ٜ٩‬ۿ ‪ ٧١ُ٨‬ڪ‪ٞ‬طاري قارق ڪعدار ادا ڪ‪١‬ط‪٥٨‬ـ‬
‫“‪ .ٟ٣‬د‪٩‬ئ‪٥َ ٟ‬اؿ ک‪ ٧‬ز٘‪ ٧٘٩‬ا‪٘٠‬الة‪ ٧‬پ‪٩ٛ‬ٽ ٔارؿ ت‪ ٧‬ڪٺ‪ ٧‬ٿ‪٩‬ڻ ۽ ڦع‪ٚ‬ٽ قاري ‪ٌ٠‬اؿ د‪٥‬ـ پاڌقـ پٽ‪٧‬‬
‫ڈڍڻ قاري دطقد‪٤‬ط کاـ رقڪ‪ ٧‬ؼگ‪ .ٟ٤‬ا‪٣‬ڎ‪٥٨‬ـ پارٽ‪٥٩‬ـ ۽ ؼ‪١‬طـ ٗ‪٩‬ادتۿ َ‪٥‬اؿ ک‪ ٧‬ز٘‪ ٧٘٩‬ا‪٘٠‬الة‪٧‬‬
‫دطقد‪٤‬ط ڪعڻ ةطراـ ا‪٣‬ڎي قاٽ ڋؼ‪١٩‬ط‪٥٨‬ـ “‪ٟ٣‬ۿ د‪٩‬ئ‪ ٥٣ ٟ‬ڦ‪٥‬رق ٽ‪ ٟٚ٥‬ؼاـ ‪ٕٝ‬ا‪ٞ٣‬ت ڪ‪ٟ‬ۿ ڪذ‪٢٤‬‬
‫رَا‪٨‬ت‪ ٟ‬ت‪ ٧‬رام‪ ٧‬ٿ‪ ٧‬قڃ‪ .ٟ‬ا‪٣‬ڎ‪٥٨‬ـ پارٽ‪٥٩‬ـ َ‪٥‬اؿ ک‪ ٧‬ا‪ ٥٣‬ؼ‪ٞ‬ذ‪٤‬ائڻ ۽ ذ‪٠ ٟ٣‬ـ‪ ٟ٩‬ڪعائڻ د‪٧‬‬
‫ڪ‪٥‬ؿؾ ڪ‪١‬ط‪٥٨‬ـ “‪ ٟ٣‬ت‪ ٥٣ ٢‬ڦع‪ٚ‬ٽ قاري ‪ٌ٠‬اؿ د‪ ٧‬صات‪ ٧ٞ‬الِء دطقد‪٤‬ط ڪعڻ ةطراـ ڦ‪٥‬رق ٽ‪ ٟٚ٥‬ک‪٧‬‬
‫ؿع‪ٝ‬ؽار ڪعيۿ ک‪“ ٟ٩‬ز‪٥٨‬ـ ‪٩٠‬از‪٥٨‬ـ ڪعيۿ ‪ٝ‬ىا‪ٚ‬تا ۽ ‪ٝ‬ظ‪ٝ‬ت‪٥‬ـ ڪعي ڪذ‪ٔ ٢٤‬ائطا زاق‪ ٙ‬ڪ‪ ٟ‬۽ ڦ‪٥‬رق‬
‫ٽ‪ ٟٚ٥‬ک‪ ٧‬ڪذ‪ٝ ٢٤‬اڻ‪٤‬پ‪ ٧‬۽ “پ‪ ٧‬۾ “ڻڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪ‪ .ٟ‬ا‪٣‬ڎ‪٥٨‬ـ پارٽ‪٥٩‬ـۿ َ‪٥‬اؿ ک‪ ٧‬ا‪ ٥٣‬ةاقر ڪعائڻ‬
‫د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪ‪١‬ط‪٥٨‬ـ “‪ ٟ٣‬ت‪ ٢٠ ٢‬ا‪٘٠‬الب اچ‪ ٧‬ؼگ‪ ٧٤‬ٿ‪ ٥‬۽ ‪ ٢٠‬قري اـ الِء واٗت ۽ ٗ‪٥‬ت ‪٥ٝ‬د‪٥‬د “‪.٧٣‬‬
‫اق‪ ٙ‬۾ ا‪٣‬ع‪٥٨‬ـ پارٽ‪٥٩‬ـۿ ا‪٘٠‬الة‪ ٢٠ ٧‬پع اقالز‪ ٧‬پارٽ‪٥٩‬ـ ‪٠٥٣‬ط‪٥٨‬ـ “‪ٟ٣‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ڦ‪٥‬رق ٽ‪ ٟٚ٥‬د‪ ٧‬صط‪ٝ‬ت‬
‫ؼعا‪٠‬ذاؿ ڋ‪١٨‬ط‪٥٨‬ـ “‪ ٟ٣‬۽ ؼ‪١‬طـ ڪ‪“ ٜ‬ؼاـ ة‪١‬ائ‪١٩‬ط‪٥٨‬ـ “‪ .ٟ٣‬تار‪٨‬ض‪ ٧‬تذعة‪ٝ ٟ‬اـ ا‪٣‬ا ڳا‪ ٢٤ٚ‬جاةت ٿ‪٧‬‬
‫“‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬ص‪٥‬د داگ‪٩‬عدار ۽ ؼع‪ٝ‬ائ‪٩‬طارۿ ا‪٣‬ڎ‪٥٨‬ـ پارٽ‪٥٩‬ـۿ پاڻ قد‪٥‬د ۾ “ڻائ‪١٩‬طا “‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬د‪٩‬ئ‪٥َ ٟ‬اؿ ز٘‪٧٘٩‬‬
‫ا‪٘٠‬الة‪ ٧‬پارٽ‪ ٟ٩‬۾ ‪ٝ‬تسط ٿ‪٧‬ۿ ؼ‪١‬طـ ڦع‪ٚ‬ٽ قاري ‪ٌ٠‬اؿ صالؼ دطقد‪٤‬ط ‪ ٢٠‬ڪعي ؼگ‪٧٤‬ۿ پع ‪١ٝ ٥٣‬ذ‪ ٙ٩٤‬۽‬
‫ةتاؾ ٿ‪٧‬ۿ ‪ٝ‬ا‪٥٨‬ؼ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬ډٻڻ ۾ ڦاؼ‪ ٧‬قڃ‪٥َ .٧‬اؿ د‪٠ ٧‬ا‪ ٧ٚ‬۾ َ‪٥‬اؿ دؿ‪ ٟٞ‬پارٽ‪٥٩‬ـۿ ‪ٝ‬ضت‪ ٓٛ‬د‪ ٟٛ٩ٚ‬ؼاـۿ‬
‫َ‪٥‬اؿ ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬اق‪ ٙ‬قاٽ تاـ ‪٣‬ٽائ‪ ٧‬۽ پ‪١٤١‬ذ‪ٗ“ ٟ‬ائ‪ ٟ‬ک‪ ٧‬ص‪٥‬ش ڪعڻ الِء ‪ٝ‬ڪعق‪ ٢٣‬ؼازؿ‪٥‬ـ‬
‫ڪ‪١‬ط‪٥٨‬ـ “‪ .ٟ٣‬ڦ‪٥‬رق ٽ‪٥‬الۿ ا‪٣‬ڎ‪٠ ٟ٨‬اؿ ‪٤٠‬اد َ‪٥‬ا‪ ٧ٝ‬۽ ا‪٘٠‬الة‪ ٧‬پارٽ‪ ٟ٩‬ک‪ ٧‬قعؼ اـ الِء ز‪٠‬طف رکڻ الِء چ‪٥‬ڻ‪٥‬‬
‫پاڻ‪ ٧‬ڋ‪١٨‬طا “‪ٟ٣‬ۿ ت‪ ٢‬د‪٩‬ئ‪ ٟ‬ا‪٥َ ٧٣‬اؿ د‪ ٧‬ز٘‪ ٧٘٩‬دقؼت پارٽ‪ ٟ٩‬ک‪ ٌٜ١ٝ ٧‬۽ ؼگ‪٤‬ارق ٿ‪٩‬ڻ ‪ ٢٠‬ڋ‪.ٟ٨‬‬
‫اـ ؼچ‪َ٧‬ء ق‪٥‬رتساؾ ۾ ‪٥ٌٛٝ‬ؿ ۽ پ‪٩‬ڎ‪٥َ ٙ٩٣‬اؿ ۽ ؼ‪١‬طس گ‪٤‬ڻگ‪٤‬عـۿ تار‪٨‬ض‪ ٧‬تذعة‪ٝ ٧‬اـ ا‪٣‬ا‬
‫ڳا‪ ٢٤ٚ‬ؼک‪ ٧‬قرت‪ ٧٣“ ٧‬ت‪٥َ ٢‬اؿ ک‪ ٧‬ا‪٣‬ڎي پارٽ‪ ٌٜ١ٝ ٧‬ڪعڻ گ‪٤‬عد‪ ٧‬۽ اـ د‪٩ٗ ٧‬ادت ا‪٣‬ڎـ ‪٣‬ٿ‪ ٟ‬۾‬
‫‪٣‬ذڻ گ‪٤‬عد‪٧‬ۿ د‪٩‬ڪا ڦع‪ٚ‬ٽ قاري ‪ٌ٠‬اؿ ک‪ ٧‬پاڌـ کاـ پٽ‪٧‬ۿ اـ د‪ ٧‬داِء ت‪ ٧‬ڦع‪ٚ‬ٽ کاـ پاڏ ۽ ص‪٥‬ؿساؾ‬
‫ؼ‪ٞ‬اد‪ٌ٠ ٧‬اؿ الِء ز٘‪ ٧٘٩‬د‪١‬گ قڌ‪٣‬ڻ د‪ٗ ٧‬اة‪٣ ٙ‬ذ‪٥َ .٧‬اؿ د‪ ٧‬ز٘‪ ٧٘٩‬پارٽ‪٧‬ۿ اقالز‪ ٢٠ ٧‬پع ا‪٘٠‬الة‪٧‬‬
‫پارٽ‪٣ ٧‬ذ‪٧‬ۿ د‪٩‬ڪا َ‪٥‬اؿ د‪ ٧‬ؼ‪ٞ‬اج ا‪٠‬طر قس‪٩‬ر ڪعدار د‪ ٧‬قمازت ڪعي ۽ ک‪ ٟ٩‬ا‪ ٥٣‬ٻڋائ‪ ٧‬ت‪٥٣ ٢‬‬
‫ئ‪ُٝ ٧‬اؿعي د‪ٝ ٧‬ڎ‪ٝ ٧٠‬ادي ۽ ج٘أت‪ٗ ٧‬طرـ ۽ تار‪٨‬ض‪ َٙٞ ٧‬دا صا‪ ٥٣ .ٟ٣“ ٖٚ‬ک‪ ٟ٩‬ا‪٘٠‬الب د‪ ٧‬ز٘‪٧٘٩‬‬
‫ٔائطـ ۽ وت٘ات‪ ٧‬دطقد‪٤‬ط د‪ٗ ٧‬ا‪ ٟ٠٥٠‬کاـ قاٗٓ ڪعڻ ؼاـ گڍۿ ک‪ ٟ٩‬وت٘ات‪ ٧‬ؿُ‪٥‬ر ۽ ت‪ ٜ٩ٌ١‬د‪٧‬‬
‫ٔائطـ کاـ ‪ٝ‬تُارؼ ڪعائ‪.٧‬‬
‫د‪٩٠‬ا د‪ٝ ٧‬ضت‪ ٓٛ‬زك‪ ٟ‬۾ “‪ ٙ٨‬ا‪٘٠‬الة‪ٟ‬ۿ اتاـ د‪ ٧‬دطقد‪٤‬طـ پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت وت٘‪ ٧‬ت‪ ٧‬ا‪٣‬ا ڳا‪ ٢٤ٚ‬جاةت‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪11‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ڪئ‪ ٧٣“ ٧‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬طـ “زادي ۽ ص‪٥‬ؿسا‪ ٧ٚ‬قعؼ اـ ق‪٥‬رت ۾ ‪ٞٝ‬ڪ‪ ٧٣“ ٟ‬ت‪ ٌٜ١ٝ ٥٣ ٢‬۽ ‪ٝ‬تسط ٿ‪٧‬‬
‫زاڪ‪ ٟٝ٥ٗ ٜ‬۽ ڦ‪٥‬رق ٽ‪ ٟٚ٥‬ک‪ ٧‬دطقد‪٤‬ط ذر‪ ٧ُ٨‬ؿڪؽت ڋ‪٨‬ئ‪٧‬ۿ ؼ‪١‬طـ پاڌقـ ‪٩ٞ٣‬ـ‪ ٢‬الِء پٽ‪ ٧‬ڈڍ‪.ٟ٨‬‬
‫د‪٩٠‬ا د‪ ٧‬پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت وت٘‪ ٧‬ک‪ ٧‬تذعة‪ ٟ‬ا‪ ٥٣‬ؼ‪٩‬کار‪ ٧٣“ ٥٨‬ت‪ ٢‬ک‪٩‬ػ پاڻ ک‪ ٧‬ا‪٣‬ڎي وعح ‪ ٌٜ١ٝ‬ڪعڻ‪٥‬‬
‫پ‪٠٥‬طقۿ د‪ ٢٠ ٥٣ ٥‬قعؼ پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬تڪڎـ ‪٨‬ا ٔ‪٥‬ري ‪ٕٝ‬ادـ د‪ ٥‬دٔاع ڪعيۿ پع اٗتطار د‪٥‬ـ قاڳ‪٥‬ـ ڦ‪٥‬رق ٽ‪ٟٚ٥‬‬
‫کاـ کؽ‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪٣ ٧‬ٿ قس ڪعڻ الِء ‪ٝ‬ؽت٘‪ ٙ‬دطقد‪٤‬ط ڪعي‪ٝ .‬ؽت٘‪ ٙ‬دطقد‪٤‬ط ‪٨‬ا ڈگ‪ ٧٤‬ق‪٨‬ڎ‪ ٢٣‬الِء‬
‫معقري “‪ ٧٣‬ت‪٥َ ٢‬اؿ پ‪١٤١‬ذ‪ٕٝ ٟ‬ادـ الِء ‪ٞ٠‬ائ‪١‬طف ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬پارٽ‪ ٧‬د‪٥‬ڌيۿ د‪ ٟ٤١‬ؼاـ ئ‪٥٣ ٧‬ۿ وت٘ات‪٧‬‬
‫دطقد‪٤‬ط ک‪ ٌٜ١ٝ ٧‬ڪعيۿ اـ د‪ ٧‬ر‪ٞ١٣‬ائ‪ ٧‬۾ ڈ‪٥‬ٽڪارق زاق‪ ٙ‬ڪعي ؼگ‪ ٧٤‬ٿ‪٘ٔ .٥‬ه پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت وت٘‪٧‬‬
‫د‪ ٧‬پارٽ‪ ٧‬ئ‪٥َ ٧‬اؿ ک‪ ٌٜ١ٝ ٧‬ڪ‪١‬طي “‪ ٧٣‬۽ ؼ‪١‬طس ٗ‪٩‬ادت ۽ ر‪ٞ١٣‬ائ‪ ٧‬ڪعي ؼگ‪١٤‬طي “‪٥َ .٧٣‬اؿ‬
‫د‪٩‬ؽتائ‪ ٟ٩‬پاڻ ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬پارٽ‪َ٧‬ء ۾ ‪ ٌٜ١ٝ‬۽ ‪ٝ‬تسط ‪ ٢٠‬ڪ‪١‬طقۿ ت‪٩‬ؽتائ‪ ٟ٩‬ا‪٣‬ا پارٽ‪ ٧‬ؼ‪١‬طس ‪ُٝ‬اؿ‪ ٧‬۽‬
‫ؼ‪٩‬اؼ‪ ٕٝ ٧‬ادـ د‪ ٥‬تض٘ه ڪعي ‪ ٢٠‬ؼگ‪١٤‬طي‪ .‬ڈاڪاڻ ت‪ ٢‬ا‪٘٠‬الة‪ ٧‬پارٽ‪ ٧‬ئ‪ ٧‬پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت وت٘‪ ٧‬د‪ ٧‬ؿُ‪٥‬ر‬
‫ک‪ٝ ٧‬تسعڏ ڪعيۿ ک‪٩‬ػ ڦ‪٥‬رق ٽ‪ ٟٚ٥‬صالؼ د‪١‬گ الِء ت‪٩‬ار ڪ‪١‬طي “‪.٧٣‬‬
‫َ‪٥‬اؿ د‪ ٧‬ز٘‪ ٧٘٩‬ا‪٘٠‬الة‪ ٧‬پارٽ‪ ٧‬ڪ‪٩‬ئ‪٣ ٟ‬ذڻ گ‪٤‬عد‪ ٧‬۽ اـ ‪ٝ‬اـ ڪ‪٩‬ئ‪ ٟ‬صتع پ‪٥‬ي ت‪ ٢‬ا‪٣‬ا َ‪٥‬اؿ‬
‫د‪ ٧‬ؼچ‪ ٧‬۽ ‪٣‬ڍڋقک‪ ٧‬پارٽ‪٧٣“ ٧‬܁ اـ الِء معقري “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت َ‪٥‬اؿ د‪ ٧‬ز٘‪ ٧٘٩‬ا‪٘٠‬الة‪ ٧‬پارٽ‪٧‬‬
‫د‪ٝ ٧‬ڎ‪ ٧٠‬ؼعگع‪ ٟ٩ٝ‬۽ ڪارڪعدگ‪ٝ ٟ٩‬اـ ا‪٣‬ا ڳا‪ ٢٤ٚ‬جاةت ٿئ‪ ٧‬ت‪ ٧٣ ٢‬ئ‪ ٧‬ز٘‪ ٧٘٩‬پارٽ‪ .٧٣“ ٧‬د‪٩‬ڪا‬
‫پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت َ‪٥‬اؿ د‪٣ ٧‬ع اقؾ دؼت‪ .٧٣“ ٥‬ٻ‪ ٌٟٕٚ ٟ٩‬۾ ا‪٣‬ا پارٽ‪٥َ ٧‬اؿ د‪ ٥‬ا‪٣‬ڎق ؼڀ کاـ قډ‪٨‬ڪ ةاؿُ‪٥‬ر ۽‬
‫‪ ٌٜ١ٝ‬دؼت‪٣ ٥‬ذ‪٧‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ ٥‬ا‪٘٠‬الة‪ ٧‬وت٘ات‪ ٧‬دطقد‪٤‬ط الِء َ‪٥‬اؿ د‪٩ٗ ٧‬ادت ڪعي ؼگ‪ .٧٤‬ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪٢‬‬
‫پارٽ‪َ٧‬ء الِء پاڻ ک‪ ٧‬پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت وت٘‪ ٧‬د‪٣ ٥‬ع اقؾ دؼت‪ٗ ٥‬عار ڋ‪٨‬ڻ ت‪“ ٢‬ؼاـ ڳا‪٧٣“ ٢٤ٚ‬ۿ پع ز٘‪٧٠٥ٞ٠ ٧٘٩‬‬
‫پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت َ‪٥‬اؿ قٽ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ؼڃاڻپ ڪعائڻ ۽ پاڻ ک‪ ٧‬ز٘‪٣ ٧٘٩‬ع اقؾ دؼت‪ ٥‬۽ ر‪ٞ١٣‬اُء تؽ‪ ٜ٩ٛ‬ڪعائڻ‬
‫ا‪٠‬ت‪٤‬ائ‪ٝ ٧‬ـڪ‪ ٙ‬ڪ‪ .٧٣“ ٜ‬اـ ‪٘ٝ‬كط الِء پارٽ‪َ٧‬ء ک‪ ٧‬ة‪ ٧‬پ‪١‬ا‪ٝ ٢٣‬س‪١‬ت ۽ ة‪ّ ٧‬عض دطقد‪٤‬ط ڪعڻ‬
‫گ‪٤‬عد‪ .٧‬پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت َ‪٥‬اؿ د‪ ٧‬ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬پارٽ‪ ٢٠ ٧‬قعؼ پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت وت٘‪ٝ ٧‬ٿاـ پ‪١٤١‬ذ‪٩ٗ ٧‬ادت ‪ٝ‬ڎ‪٧٣‬ۿ پع‬
‫ک‪٩‬ػ ا‪٣‬ڎي ‪ ٧٠٥ٞ٠‬ڪ‪ ٜ‬ڪعڻ گ‪٤‬عد‪٧‬ۿ د‪٩‬ئ‪٥َ ٟ‬اؿ د‪ ٥‬قڋق تُطاد ا‪٣‬ا ڳا‪ ٢٤ٚ‬تؽ‪ ٜ٩ٛ‬ڪعي ت‪ ٢‬ا‪٣‬ا پارٽ‪٧‬‬
‫ئ‪ ٧‬ؼ‪١‬طـ ‪٘ٝ‬كط ۽ ‪ٝ‬عادقـ زاق‪ ٙ‬ڪعي ؼگ‪ ٧٤‬ٿ‪.٧‬‬
‫ا‪ ٥٣‬اَ‪٘ٝ ٰ٧ٛ‬اؿ زاق‪ ٙ‬ڪعڻ الِء معقري “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت پارٽ‪ ٧‬ا‪٣‬ڎ‪ ٟ٨‬صاص قٕت‪ ٟ‬د‪٧‬‬
‫‪ٝ‬ا‪ٚ‬ڪ ‪٣‬ذ‪٧‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ک‪٩‬ػ ٻ‪ ٟ٩‬ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬پارٽ‪ ٟ٩‬کاـ ‪ٞٝ‬تاز ز‪٩‬ح‪٩‬ت ڋ‪ .ٟ٨‬ا‪ ٟ٤٠‬ققٕ‪ ٟ‬۾ ‪ ٧٣‬ڳا‪٥٩٤ٚ‬ـ‬
‫ؿا‪٣ ٙٝ‬ذڻ گ‪٤‬عد‪ .ٟ‬پ‪٤‬ع‪٥٨‬ـ ت‪ ٢‬اـ پارٽ‪َ٧‬ء ک‪٥َ ٧‬اؿ د‪ ٧‬ڈ‪٥‬ٽڪاري ۽ ا‪٘٠‬الب الِء ؼائ‪١‬ؽ‪ ٧‬ة‪٩١‬ادـ ت‪٧‬‬
‫ٻڋؾ پعقگعاؿ ‪٣‬ذڻ گ‪٤‬عد‪ ٧‬۽ ک‪٩‬ػ ؼ‪ٞ‬اد‪٠ ٧‬ـ‪ٞ٠٥‬ا ۽ تعٗ‪ ٧‬د‪ٗ ٧‬ا‪ ٟ٠٥٠‬د‪ ٧‬څاڻ ‪٣‬ذڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬ٻ‪ ٥٩‬ت‪٢‬‬
‫اـ پارٽ‪َ٧‬ء ک‪ ٧‬قٗت ۽ زا‪ٚ‬ت‪٣“ ٟ‬ع قس‪٩‬ر پا‪٩ٚ‬ؽ‪٥٩‬ـ د‪٥‬ڌڻ ۽ ا‪ ٟ٤٠‬ت‪ َٙٞ ٧‬ڪعائڻ د‪ ٥‬ڋاـُء ‪٣‬ذڻ‬
‫گ‪٤‬عد‪ .٧‬ٽ‪٥٩‬ـ ت‪ ٢‬اـ پارٽ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬ا‪٠‬طر ‪ٌ٠‬ع‪٨‬ات‪ ٧‬۽ ت‪ ٧ٞ٩ٌ١‬اتساد ‪٥ٝ‬د‪٥‬د ‪٣‬ذ‪٧‬ۿ چ‪٥‬ٿ‪٥‬ـ ت‪ ٢‬اـ دا َ‪٥‬اؿ‬
‫ؼاـ قؼ‪ ٍ٩‬۽ گ‪٤‬عا راةىا ۽ الڳاپا ‪٣‬ئڻ گ‪٤‬عد‪ٟ‬ۿ پ‪١‬ذ‪٥‬ـ ت‪ ٢‬ا‪٣‬ا پارٽ‪ ٧‬۽ ؼ‪١‬طس ٗ‪٩‬ادت پ‪١٤١‬ذ‪ َٙٞ ٧‬۽‬
‫ؼعگع‪ ٟ٩ٝ‬د‪ٚ ٥‬ڳاتار ت‪٩٘١‬طي دائغق قٺ‪١‬طي ر‪ .٧٣‬اؼاـ ‪٩٣‬ٺ ا‪٘٠‬الة‪ ٧‬پارٽ‪ ٧‬۾ ‪١ٝ‬ذ‪٥ٝ ٢٤‬د‪٥‬د ا‪5 ٟ٤٠‬‬
‫ققٕ‪ ٟ‬د‪ ٥‬تٕك‪ ٧ٛ٩‬دائغق قٺ‪١‬طاؼ‪.ٟ٩‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪12‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫(‪ )1‬پعقگعاؿ ‪٨‬ا ‪١ٝ‬ـ‪٥‬ر‪:‬‬


‫ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ ٢‬ا‪٘٠‬الة‪ ٧‬پارٽ‪َ٧‬ء الِء َ‪٥‬اؿ ‪١ٝ‬ذ‪ ٢٤‬پ‪١٤١‬ذ‪٥‬ـ پاڌقـ پضت‪٥٩‬ـ ڪعڻ الِء معقري “‪ ٧٣‬ت‪٢‬‬
‫اـ د‪ ٥‬پعقگعاؿ ‪٨‬ا ‪١ٝ‬ـ‪٥‬ر قٗت ۽ زا‪ٚ‬ت‪ ٟ‬د‪َ ٧‬ڪاؼ‪ ٧‬ڪ‪١‬طڌ ‪٣‬ذ‪ .٧‬ا‪ ٥٣‬پعقگعاؿ َ‪٥‬اؿ د‪ ٧‬قؼ‪ ٍ٩‬تع‬
‫“ةاديَء الِء ٗاة‪ٗ ٙ‬ت‪٥‬ؾ ‪٣‬ذڻ ؼاـ گڍ ؼ‪١‬طـ دظة‪ ٟ‬۽ ا‪١ٝ‬گ‪ ٟ‬د‪َ ٧‬ڪاؼ‪ ٧‬ڪ‪١‬طڌ ‪٣‬ذ‪ .٧‬ؼ‪ٞ‬اد‪٧‬‬
‫ؼائ‪١‬ػ د‪ٝ ٧‬ا‪٣‬عـ د‪ ٥‬چ‪٥‬ڻ “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬ڪاة‪ ٢‬ا‪٘٠‬الة‪ ٧‬پارٽ‪٥َ ٧‬اؿ د‪ٗ ٧‬ائطۿ ت‪ ٜ٩ٌ١‬ؼاز ۽ ‪ ُٜٛٝ‬د‪٥‬‬
‫ڪعدار قعؼ اـ ق‪٥‬رت ۾ ادا ڪعي ؼگ‪١٤‬طي “‪٧٣‬ۿ دڍ‪ ٟ٣‬ا‪٣‬ا ة‪٤‬تع ‪ٌ٠‬عئ‪ ٧‬ؼاـ ‪٣‬ٿ‪٩‬ارة‪١‬ط ‪٣‬ذ‪.٧‬‬
‫تار‪٨‬ض‪ ٧‬معقرت‪ ٟ‬ؼاـ ٺ‪٤‬ڪ‪ٌ٠ ٙ٩‬عئ‪ ٧‬ؼاـ ‪٣‬ٿ‪٩‬ارة‪١‬ط ‪٣‬ذڻ ئ‪ ٧‬پارٽ‪َ٧‬ء ک‪ ٧‬ؼ‪ٞ‬اد‪ ٧‬اقؼع ۽ تعٗ‪ ٧‬د‪٧‬‬
‫ٗا‪ ٟ٠٥٠‬د‪ ٧‬څاڻ ڋ‪١٨‬طق “‪ ٧٣‬۽ تار‪٨‬ش د‪ٝ ٧‬ضت‪ٝ ٓٛ‬عز‪ ٟٛ‬ت‪ ٧‬اـ ک‪ ٧‬اـ ٗاة‪ ٙ‬ةڻائ‪١٩‬طق “‪ ٧٣‬ت‪ ٥٣ ٢‬ٺ‪٥‬س‬
‫زا‪ٚ‬ت‪ ٟ‬د‪ ٥‬قس‪٩‬ر ا‪٠‬طازق ‪ٚ‬ڳائ‪٧‬ۿ ٗ‪ ٧ٝ٥‬ؼىر ؼ‪٩ٞ‬ت َا‪ٌ١ٝ ٧ٞٚ‬ع ت‪ ٧‬ٿ‪١٩‬طڌ قٕت‪١‬طي د‪٩َ٥٠ ٧‬ت‬
‫‪٥ُٛٝ‬ؿ ڪعي ؼگ‪ .٧٤‬پارٽ‪ ٧‬۽ ؼ‪١‬طس ٗ‪٩‬ادت ک‪ٌ٠ ٧‬ع‪( ٥٨‬پعقگعاؿ‪١ٝ/‬ـ‪٥‬ر) ‪ ٢٠‬قعؼ ا‪ ٜ٣‬تع‪ ٟ٨‬قاُٗ‪ٟ‬‬
‫۽ اٿ‪ ٙ‬پٿ‪ ٙ‬د‪َ ٧‬اؿ څاڻ ‪٩٤ٝ‬ا ڪعڻ ۾ ‪ٝ‬طدگار جاةت ٿ‪١٩‬طق “‪٧٣‬ۿ پع ‪ ٥٣‬اـ ڳا‪ ٢٤ٚ‬د‪ٗ ٧‬ىٍ ‪ٌ٠‬ع ت‪ ٢‬قاُٗا‬
‫ڪ‪٤‬ڎق رخ اصت‪٩‬ار ڪ‪ ٟ‬ٿاۿ ق س‪٩‬ر پا‪٩ٚ‬ؽ‪ ٧‬ٺا‪٣‬ڻ ۾ ‪ٝ‬طدگار جاةت ٿ‪١٩‬طق “‪ .٧٣‬پارٽ‪ ٧‬قٽ قس‪٩‬ر ۽‬
‫َ‪٥‬اؿ د‪ ٧‬ص‪٥‬ا‪٣‬ـ‪ ٟ‬پٽا‪٠‬طڌ ‪ٌ٠‬ع‪٥٨‬ۿ ‪ ٢٠‬قعؼ اـ ک‪ٔ ٧١٩٘٨ ٧‬تر ڋا‪ ٟ٤٠‬قٺ‪ ٧‬ق‪١٨‬طق “‪٧٣‬ۿ پع ؼچ‪ ٥‬پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت‬
‫َ‪٥‬اؿ اـ ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬ا‪١ٝ‬گ‪ ٟ‬۽ گ‪٤‬عد‪ ٟ‬د‪ ٥‬تعد‪ٞ‬اـ ؼ‪ٞ‬ذ‪١٤‬طيۿ اـ ت‪ ٧‬اَت‪ٞ‬اد ڪعڻ ۽ اـ پارٽ‪َ٧‬ء ک‪٧‬‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ٗ ٥‬ائط تؽ‪ ٜ٩ٛ‬ڪ‪١‬طيۿ اـ ۾ ؿا‪ ٙٝ‬ٿ‪ ٧‬دطقد‪٤‬ط ڪعڻ ؿعقع ڪ‪١‬طق “‪.٧٣‬‬
‫ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ ٢‬ا‪٘٠‬الة‪ ٧‬پارٽ‪َ٧‬ء الِء ‪ٌ٠‬ع‪ ٥٨‬ؼ‪١‬طس رقزا‪ّ ٧٠‬ظا ‪٠٥٣‬طق “‪٧٣‬ۿ ‪ٌ٠‬عئ‪ ٧‬کاـ ؼ‪٥‬اِء پارٽ‪٧‬‬
‫قعؼ ‪٣‬ڍ ۽ چ‪ ٜ‬د‪٣ ٥‬ڪ ة‪٥‬ت‪٠٥٣ ٥‬طي “‪ .٧٣‬اـ د‪ ٧‬اق‪ ٙ‬رقح ۽ تعٗ‪ ٧‬الِء ّظا ‪ٌ٠‬ع‪٠٥٣ ٥٨‬طق “‪.٧٣‬‬
‫‪ٌ٠‬عئ‪ ٧‬د‪ ٧‬رقؿ‪َ٧١‬ء ۾ ئ‪ ٧‬پارٽ‪ ٢٠ ٧‬قعؼ ‪٠‬ئ‪ُٝ ٟ٩‬اؿعي د‪ ٧‬تُ‪٩ٞ‬ع الِء پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت َ‪٥‬اؿ د‪ ٧‬دطقد‪٤‬ط ۾‬
‫ٗائطا‪ ٢٠‬ڪعدار ادا ڪ‪١‬طي “‪ .٧٣‬پع پارٽ‪٥َ ٧‬اؿ د‪ ٢ٞ٣ ٧‬گ‪٩‬ع تعٗ‪٧‬ۿ تُ‪ ٜ٩ٛ‬۽ تعة‪٩‬ت د‪ ٥‬ة‪١‬طقةؽت‬
‫ڪ‪١‬طي “‪ .٧٣‬پارٽ‪َ٧‬ء الِء پ‪١٤١‬ذ‪٘ٝ ٟ‬كطـ ک‪ ٧َٛٞ ٧‬دا‪ ٥ٝ‬پ‪٤‬عائڻ الِء معقري ‪٠٥٣‬طق “‪ ٧٣‬ت‪َ٥٣ ٢‬ء‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ؼعگع‪ ٟ٩ٝ‬۾ ‪ٌ٠‬ع‪٨‬ات‪ ٧‬ؼعگع‪ ٟ٩ٝ‬ک‪ ٧‬اق‪٩ٚ‬ت د‪ ٧‬ز‪٩‬ح‪٩‬ت ڋئ‪ .٧‬ڈاڪاڻ ت‪ ًٜٛ ٢‬۽ ڦع‪ٚ‬ٽ د‪٥‬‬
‫صات‪ ٥ٞ‬۽ ‪٣‬ڪ ‪٠‬ئ‪ُٝ ٟ٩‬اؿعي د‪ ٧‬تـڪ‪ ٙ٩‬ص‪٥‬دةض‪٥‬د تعٗ‪َ٧‬ء د‪٠ ٧‬ت‪٩‬ذ‪ ٧‬۾ ‪ ٢٠‬ٿ‪١٩‬طي “‪٧٣‬ۿ پع اـ الِء‬
‫معقري “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬پارٽ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬ر‪ٞ١٣‬ائ‪ ٧‬۾ ؿُ‪٥‬ري ؼعگع‪٥٩ٝ‬ـ ڪ‪٥٩‬ـ قڃ‪ .ٟ‬ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ ٢‬ا‪٘٠‬الة‪ ٧‬پارٽ‪ ٧‬الِء‬
‫معقري ‪٠٥٣‬طق “‪ ٧٣‬ت‪َ٥٣ ٢‬ء پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬۽ ت‪ ٧ٞ٩ٌ١‬ؼعگع‪ ٟ٩ٝ‬د‪ ٧َٞٛ ٧‬ة‪٩١‬ادـ ک‪ٝ ٧‬ؽ‪ٛ‬ؽ‪ ٙ‬قډ‪٨‬ڪ‬
‫گ‪٤‬عق ڪعڻ الِء ‪ٌ٠‬ع‪٨‬ات‪ ٧‬اق‪ ٟٚ٥‬د‪ ٧‬تض‪ ٧٘٩ٛ‬اقؼع د‪ ٧‬ڪ‪ ٜ‬ک‪ ٧‬اق‪٩ٚ‬ت ڋ‪١٨‬طي ر‪.٧٣‬‬
‫ا‪٘٠‬الة‪ ٧‬پارٽ‪ ٟ٩‬الِء ‪ٌ٠‬ع‪ ٥٨‬ا‪٣ ٥٣‬ٿ‪٩‬ار ‪٠٥٣‬طق “‪ .٧٣‬د‪ ٟ٤١‬ؼاـ ‪ ٢٠‬قعؼ ا‪ ٟ٤٠‬پارٽ‪ ٟ٩‬۾ ًا‪ٟٞٚ‬‬
‫۽ ڦ‪٥‬رـ صالؼ ڪا‪٩ٝ‬اب دطقد‪٤‬ط ‪٣‬الئڻ الِء ؼگ‪ ٢٤‬پ‪٩‬طا ٿ‪١٩‬طي “‪ .٧٣‬پع اـ پارٽ‪َ٧‬ء ک‪ ٧‬ا‪٣‬ا ڳا‪ ٢٤ٚ‬ة‪٢‬‬
‫‪٥ُٛٝ‬ؿ ٿ‪١٩‬طي “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬قٗت د‪ ٧‬ت٘امائ‪ ٟ‬ک‪ ٧‬ڪ‪٩‬ئ‪ ٟ٤١ٝ ٟ‬ڋ‪ ٥٠‬قڃ‪ ٧‬۽ پارٽ‪َ٧‬ء ک‪ ٧‬ڪ‪٩‬ئ‪ٌٜ١ٝ ٟ‬‬
‫ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪ٌ٠ .٧‬عئ‪ ٧‬ؼاـ ئ‪ ٧‬پارٽ‪٥َ ٧‬اؿ ک‪ ٧‬وت٘ات‪ ٧‬دطقد‪٤‬ط ۽ ت‪ ٜ٩ٌ١‬د‪ ٧‬اق‪ ٟٚ٥‬د‪ ٧‬څاڻ ؼاـ‬
‫“راؼت‪ ٢‬ڪ‪١‬طي “‪ ٧٣‬۽ ا‪٣‬ڎي ٗ‪٩‬ادت ٔعا‪ ٜ٣‬ڪ‪١‬طي “‪٧٣‬ۿ د‪٩‬ڪا ‪ ٢٠‬قعؼ پ‪١٤١‬ذ‪َ٧‬ء ‪٠‬ذات ۾‬
‫د‪ٚ‬چؽپ‪ ٧‬رک‪١‬طڌ ‪٠٥٣‬طي “‪٧٣‬ۿ پع ا‪٣‬ا ؼچ‪ ٧‬پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت َ‪٥‬اؿ د‪٠ ٧‬ذات ۾ گ‪٤‬عي د‪ٚ‬چؽپ‪ ٧‬رک‪١‬طي “‪٧٣‬‬
‫۽ ؼ‪١‬طس ‪٠‬ذات کاـ ؼ‪٥‬اِء ص‪٥‬د پ‪١٤١‬ذ‪ ٥‬ڈ‪٥‬ٽڪارق ة‪٠ ٢‬ا‪ٞٝ‬ڪ‪ ٟ‬ؼ‪ٞ‬ذ‪١٤‬طي “‪.٧٣‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪13‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ ٢‬ا‪٘٠‬الة‪ ٧‬پارٽ‪َ٧‬ء الِء ا‪ ٟ٤٠‬زطـ د‪ ٥‬تُ‪ ٟ٩‬ڪعڻۿ د‪ ٟ‬د‪ ٧‬تڪ‪ ٙ٩ٞ‬الِء ا‪٣‬ا َ‪٥‬اؿ ک‪ ٧‬ؼڍ‬
‫ڋئ‪ ٧‬ر‪٧٣“ ٧٣‬ۿ ‪ٌ٠‬عئ‪ ٧‬ؼاـ ‪٣‬ٿ‪٩‬ارة‪١‬ط ‪٣‬ذڻ معقري “‪ .٧٣‬ڈاڪاڻ ت‪ ٢‬قس‪٩‬ر ۽ زا‪ٚ‬ت‪ ٟ‬پٽا‪٠‬طڌ ‪ٌ٠‬عئ‪٧‬‬
‫د‪ ٧‬واٗت ؼاـ ئ‪ ٧‬ا‪٣‬ا ا‪ ٟ٤٠‬زطـ د‪ ٧‬زاقالت ۽ وع‪٩٘٨‬ڪار ک‪ ٧‬قامٍ ڪعي ؼگ‪ ٧٤‬ٿ‪ .٧‬دطقد‪٤‬ط‬
‫دقراـ پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬دقؼت‪ ٟ‬د‪ ٧‬ؼڃاڻپ ڪعيۿ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬واٗت ۽ ٗ‪٥‬ت ۾ امأ‪ ٥‬ڪعي ؼگ‪ ٧٤‬ٿ‪.٧‬‬
‫پارٽ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬پعقگعاؿ ‪٨‬ا ‪٘ٝ‬كطـ ةاةت ڪا‪ٝ‬ع‪٨‬ڊ ‪ ٟ١٩ٚ‬چ‪ ٧٣“ ٥٩‬ت‪٢‬܀ ‛پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت َ‪٥‬اؿ د‪ ٧‬ا‪٣‬ڎي‬
‫پارٽ‪٣ ٧‬ذڻ گ‪٤‬عد‪٧‬ۿ د‪ ٟ٤١‬د‪ ٥‬ا‪٘ٝ ٥٣‬كط ‪٣ ٢٠‬ذ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ا‪٣‬ا ؼ‪ٞ‬اج د‪ ٧‬ؼڋاري الِء ‪٩ٕ٠‬ػ رٿاة‪١‬طيۿ ت‪٩‬اري‬
‫‪٨‬ا َ‪٥‬اؿ د‪ ٧‬زا‪ٚ‬ت ؼڋارڻ الِء تت‪ ِ٩ٛ‬ڪعي ۽ ‪ ٢٠‬ئ‪ ٧‬اـ د‪ ٥‬ا‪٘ٝ ٥٣‬كط ‪٣‬ذ‪ ٧‬ت‪ ٥٣ ٢‬ؼازؿ‪٥‬ـ ت‪٩‬ار ڪعي‪.‬‬
‫پع ا‪٘٠‬الة‪ ٧‬پارٽ‪َ٧‬ء د‪ٔ ٥‬عض ‪٣‬ذ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ا‪٣‬ا پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬دطقد‪٤‬ط ک‪ ٌٜ١ٝ ٧‬ڪعيۿ اـ را‪ ٢٣‬ت‪٣ ٧‬الئ‪٧‬ۿ د‪ٟ٤١‬‬
‫د‪“ ٥‬صعي ‪٘ٝ‬كط ا‪٣ ٥٣‬ذ‪ ٧‬ت‪٥ٌٛٝ ٢‬ؿ َ‪٥‬اؿ ا‪٠‬طر‪ ٟ٨‬۽ ٻا‪٣‬ع‪ّ ٟ٨‬ال‪َ٧ٝ‬ء کاـ ڈ‪٥‬ٽڪارق زاق‪ ٙ‬ڪعي ۽‬
‫اٗتطار د‪٥‬ـ قاڳ‪٥‬ـ پ‪١٤١‬ذ‪٣ ٧‬ٿ‪ ٟ‬۾ زاق‪ ٙ‬ڪعي‪‚.‬‬

‫(‪ )2‬قس‪٩‬ر پا‪٩ٚ‬ؽ‪٥٩‬ـ د‪٥‬ڌڻ‪:‬‬


‫پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت َ‪٥‬اؿ د‪ ٧‬پارٽ‪َ٧‬ء الِء قس‪٩‬ر ۽ زا‪ٚ‬ت‪ ٟ‬د‪ ٧‬گ‪٤‬عج ‪٥ٝ‬دب ‪ٌ٠‬عئ‪ ٧‬ةُط اـ ک‪٥َ ٧‬اؿ‬
‫تائ‪ ٟ٩‬پ‪٤‬چائڻ ۽ قٽ‪ٗ ٟ‬اة‪ٗ ٙ‬ت‪٥‬ؾ ة‪١‬ائڻ الِء قس‪٩‬ر پا‪٩ٚ‬ؽ‪ ٟ٩‬۽ زڪ‪ٞ‬ت َ‪ ٟ٩ٛٞ‬الڳ‪ ٥‬ڪعڻ د‪ ٥‬ڋاـُء‬
‫اق‪ ٟ٩ٚ‬ز‪٩‬ح‪٩‬ت اصت‪٩‬ار ڪعي قڃ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬پارٽ‪َ٧‬ء ک‪ ٧‬پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت َ‪٥‬اؿ د‪ٕٝ ٧‬ادـ ؼاـ ٺ‪٤‬ڪ‪١‬طڌ درؼت‬
‫پا‪٩ٚ‬ؽ‪َ٧‬ء ک‪ ٧‬ا‪٣‬ڎي وعح الڳ‪ ٥‬ڪعڻ گ‪٤‬عد‪٧‬ۿ د‪ ٢٠ ٥‬قعؼ َ‪٥‬اؿ د‪ ٧‬ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٢٤‬۾ اچ‪ ٧‬پع َ‪٥‬اؿ اـ ؼاـ‬
‫پ‪١٤١‬ذائپ د‪ ٥‬اً‪٤‬ار ڪعي‪ .‬قس‪٩‬ر پا‪٩ٚ‬ؽ‪٥٩‬ـ ئ‪٥َ ٧‬اؿ قٽ پارٽ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬ڪعدارۿ قٗار ۽ ازتعاؿ ک‪٧‬‬
‫قډائ‪١٩‬ط‪٥٨‬ـ “‪ .ٟ٣‬ڪاة‪ ٢‬پارٽ‪ ٧‬ا‪٨‬ؽتائ‪ ٟ٩‬قس‪٩‬ر پا‪٩ٚ‬ؽ‪٥٩‬ـ د‪٥‬ڌي ‪ ٢٠‬ٿ‪ ٧‬ؼگ‪٧٤‬ۿ د‪٩‬ؽتائ‪ ٟ٩‬اـ ک‪٧‬‬
‫ٻا‪٣‬ع‪ ٟ٨‬۽ ا‪٠‬طر‪ ٟ٨‬ق‪٥‬رتساؾ د‪ ٥‬قس‪٩‬ر تذغ‪ ٥٨‬ڪعڻ د‪ ٧‬ؼگ‪ .٧٣“ ٢٠ ٢٤‬ڈاڪاڻ ت‪٠ ٢‬ت‪٩‬ذ‪ ٟ‬زاق‪ٙ‬‬
‫ڪعڻ الِء ة‪٤‬تع ‪ٌ٠‬ع‪٨‬ا ۽ ص‪٥‬ا‪٣‬ـ‪٥‬ـ ڪأ‪٠٥٣ ٢٠ ٧‬ط‪٥٨‬ـ “‪ٟ٣‬ۿ پع اـ الِء ا‪ ٥٣‬څاڻڻ ة‪ ٢‬معقري ‪٠٥٣‬طق “‪٧٣‬‬
‫ت‪٥َ ٢‬اؿ دا دظةا ڪ‪٤‬ڎا “‪ ٟ٣‬۽ ؼ‪١‬طـ ؿُ‪٥‬ر د‪ ٧‬ؼىر ڪ‪٩‬تعي ‪ٝ‬ٿا‪ .٧٣“ ٟ٩٤٠‬د‪٩‬ڪڍ‪٥َ ٟ٣‬اؿ د‪٧‬‬
‫دظة‪ ٟ‬کاـ الپعقا‪ ٢٣‬ٿ‪٨ ٧‬ا ؼ‪١‬طـ ؿُ‪٥‬ر د‪ ٧‬اةتڎ ‪٨‬ا ا‪ ٟ٤٠‬کاـ ‪ٝ‬ٿا‪٤٠‬اـ ٔ‪٩‬كال ‪٨‬ا را‪٨‬ا َ‪٥‬اؿ ‪ٝ‬ٿاـ ‪ٝ‬ڎ‪٩٣‬ا ق‪٨‬ا‬
‫ت‪ ٢‬ا‪ ٧٣‬ڪ‪٩‬ڍي ة‪ ٢‬ؼچائ‪ ٧‬۽ ٗ‪٥‬ت رک‪١‬طي ة‪٥َ ٢‬اؿ قٽ ‪٘ٝ‬ت‪٩ٚ٥‬ت زاق‪ ٢٠ ٙ‬ڪعي ؼگ‪١٤‬طا‪ .‬پؤ ا‪٣‬ڎا‬
‫ٔ‪٩‬كال پاڻ ‪١ٝ‬ذ‪ٔ“ ٢٤‬اٗ‪ ٧‬ؼچائ‪ ٧‬رک‪١‬طي ة‪٥َ ٢‬اؿ قٽ داِء زاق‪ ٙ‬ڪعڻ ةطراـ صالئ‪ ٟ‬۾ پعقاز ڪ‪١‬طا‬
‫ر‪١٣‬طا‪.‬‬
‫اـ ڪعي ا‪٘٠‬الة‪ ٧‬پارٽ‪ ٟ٩‬الِء معقري ‪٠٥٣‬طق “‪ ٧٣‬ت‪ ٥٣ ٢‬زا‪ٚ‬ت‪ ٟ‬د‪ ٧‬گ‪٤‬عج “‪٣‬ع ۽ َ‪٥‬اؿ د‪٧‬‬
‫ص‪٥‬ا‪٣‬ؾ پٽا‪٠‬طر پ‪١٤١‬ذ‪٥٩‬ـ پا‪٩ٚ‬ؽ‪٥٩‬ـ د‪٥‬ڌ‪ .ٟ٨‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ٩‬پا‪٩ٚ‬ؽ‪ ٟ٩‬د‪٩ٞ٣ ٥‬ـ‪ ٢‬دائغق قٺ‪١‬ط‪٥٨‬ـ ر‪ ٟ٣‬۽‬
‫زا‪ٚ‬ت‪ ٟ‬پٽا‪٠‬طر ا‪ ٟ٤٠‬۾ تتط‪٥٩ٛ٨‬ـ ڪ‪١‬ط‪٥٨‬ـ ر‪ .ٟ٣‬پارٽ‪ ٟ٩‬ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ َٟٛٞ ٟ‬د‪ ٧‬ڪا‪٩ٝ‬اة‪َ٧‬ء ۽‬
‫‪٠‬اڪا‪َ٧ٝ‬ء د‪ ٥‬ٻ‪ ٧٤١‬ق‪٥‬رت‪ ٟ‬۾ دائغق قٺڻ گ‪٤‬عد‪ ٥٣ .٧‬د‪٩‬ڪ‪ ٥‬ڪذ‪ ٢٤‬زاق‪ ٙ‬ڪ‪ٟ‬ۿ ا‪ ٥٣‬ة‪١‬ا ڪ‪ٟ٤١‬‬
‫‪٣‬ٻڪۿ َذغ ۽ ا‪٠‬ڪؽاريَء ‪٨‬ا ‪ٝ‬تا‪ ٧ْٚ‬کاـ ڪ‪ ٜ‬قٺڻ د‪٥َ ٧‬اؿ تائ‪ ٟ٩‬پ‪٤‬چائ‪ .ٟ٩‬ائ‪ ٟ٩‬ڪعڻ ؼاـ‬
‫پارٽ‪٥٩‬ـۿ ّ‪ٛ‬ى‪ ٟ٩‬کاـ پاڏ پا‪٩ٚ‬ؽ‪٥٩‬ـ د‪٥‬ڌڻ ۾ ڪا‪٩ٝ‬اب ٿ‪ ٧‬ؼگ‪١٤‬ط‪٥٨‬ـ ۽ َ‪٥‬اؿ ا‪ ٟ٤٠‬ک‪ٗ ٧‬ت‪٥‬ؾ ڪعڻ‬
‫۽ ؼ‪١‬طـ ؼاٿ ڋ‪٨‬ڻ ت‪ ٧‬رما‪١ٝ‬ط ٿ‪ ٧‬ؼگ‪١٤‬طق‪ ٙ٩٣ .‬تائ‪ ٟ٩‬ة‪٤‬تع پعقگعاؿ رکڻ د‪ ٧‬ةاقد‪٥‬دۿ پارٽ‪ ٟ٩‬د‪٥‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪14‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫َ‪٥‬اؿ قٽ ‪٘ٝ‬ت‪٥‬ؾ ‪٣ ٢٠‬ذڻ د‪ ٥‬قازط ؼتبۿ ؼ‪١‬طـ پا‪٩ٚ‬ؽ‪ ٟ٩‬د‪ ٥‬قٗتائت‪٣ ٢٠ ٥‬ذڻ ئ‪ ٧‬ر‪ .٧٣“ ٥٩٣‬پ‪ِ٥‬ء ا‪٧٣‬‬
‫پارٽ‪٥٩‬ـۿ پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬پا‪٩ٚ‬ؽ‪ ٟ٩‬د‪ ٧‬ڈ‪١‬ڊ ڈاڻ ڪعڻ ةطراـۿ ‪٩ٞ٣‬ـ‪٥َ ٢‬اؿ ک‪ ٧‬ڋق‪ٗ ٧٣‬عار ڋ‪١٨‬ط‪٥٨‬ـ ر‪٥٩٣‬ـ‬
‫“‪٠ .ٟ٣‬ت‪٩‬ذ‪ ٧‬۾ َ‪٥‬اؿ ة‪ ٢‬ا‪ ٟ٤٠‬ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٥‬ڪعڻ کاـ ا‪٠‬ڪاري ر‪.٧٣“ ٥٩٣‬‬

‫(‪ )3‬پارٽ‪َ٧‬ء ا‪٠‬طر ‪ٌ٠‬ع‪٨‬ات‪ ٧‬۽ ت‪ ٧ٞ٩ٌ١‬اتساد‬


‫ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ ٢‬پارٽ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬اقؼع ڪعڻ ۽ پاڻ ک‪٥َ ٧‬اؿ ‪١ٝ‬ذ‪ ٢٤‬ؼگ‪٤‬ارق ڪعڻ الِء معقري “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬اـ‬
‫د‪ ٧‬ا‪٠‬طر ‪ٌ٠‬ع‪٨‬ات‪ ٧‬۽ ت‪ ٧ٞ٩ٌ١‬اتساد ‪٣‬ذ‪ .٧‬ڈاڪاڻ ت‪ ٢‬د‪٩‬ؽتائ‪ ٟ٩‬پارٽ‪ ٧‬پاڻ ‪ٌ٠‬ع‪٨‬ات‪ ٧‬۽ ت‪ ٧ٞ٩ٌ١‬و‪٥‬ر‬
‫ت‪ٝ ٧‬تسط ‪٠٥٣ ٢٠‬طيۿ ا‪٣‬ا ‪ ٢٠‬ت‪٥َ ٢‬اؿ ک‪ٝ ٧‬تسط ڪعي ؼگ‪١٤‬طي ۽ ‪ ٢٠‬قري ؼ‪١‬طـ ٗ‪٩‬ادت ڪعڻ د‪ ٧‬ا‪ٙ٣‬‬
‫‪٠٥٣‬طي‪.‬‬
‫پارٽ‪٧‬ۿ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ ٧‬اـ گعق‪ ٢٣‬د‪٠ ٥‬ا‪٠٥٣ ٥ٚ‬طق “‪٧٣‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬پاڻ ۾ ‪ٌ٠‬ع‪٨‬ات‪ ٧‬و‪٥‬ر ت‪ ٜ٣ ٧‬ص‪٩‬اؾ ‪٨‬ا‬
‫‪ ٜ٣‬راِء ‪٠٥٣‬طا “‪ .ٟ٣‬پارٽ‪ ٧‬قعؼ ا‪ٝ ٟ٤٠‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪ ٧‬پاڻ ‪١ٝ‬ذ‪ ٌٜ١ٝ ٢٤‬۽ ‪ٝ‬تسط ڪ‪١‬طي “‪٧٣‬ۿ د‪ ٟ‬۾‬
‫‪ٝ‬ضك‪٥‬ص ‪ٌ٠‬ع‪ ٥٨‬ؼاڳ‪٣ ٥٩‬ذ‪ ٧‬۽ اـ الِء دطقد‪٤‬ط ڪعڻ دا ص‪٥‬ا‪٣‬ـ‪١ٞ‬ط ‪٣‬ذ‪ .ٟ‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬پارٽ‪َ٧‬ء د‪٧‬‬
‫‪٠‬ا‪ ٧ٚ‬۾ ڪٺ‪ ٧‬ٿ‪ ٙ٩‬ا‪٠‬ت‪ ٢٣٥‬قٽ ڪا وئ‪ ٢‬ٿ‪٣ ٙ٩‬ڪڎي قاٽ ‪٨‬ا ‪٘ٝ‬كط ‪٠٥٣ ٢٠‬طق “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬ا‪ ٥٣‬ا‪٠‬ت‪ ٢٣٥‬ڪاة‪٢‬‬
‫ؼع گع‪ ٧ٝ‬ڪعي ‪ ٢٠‬ؼگ‪١٤‬طق “‪٨ .٧٣‬ا د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬پارٽ‪َ٧‬ء د‪٠ ٧‬ا‪ ٧ٚ‬۾ ‪ ٌٜ١ٝ‬ٿ‪ ٙ٩‬دٿ‪ ٧‬قٽ پ‪١٤١‬ذ‪١ٝ ٧‬غؾ‬
‫زاق‪ ٙ‬ڪعڻ الِء ڪا ‪٣‬ڪ راِء ‪٨‬ا پعقگعاؿ ‪٠٥٣ ٢٠‬طق ۽ ‪٣‬ع ڪ‪ ٟ٤١‬دا پ‪١٤١‬ذا ص‪٩‬اؾۿ را‪٨‬ا ‪٨‬ا پعقگعاؿ‬
‫‪٠٥٣‬طا “‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬ا‪٣‬ڎي پارٽ‪ ٧‬قعؼ ا‪٠‬طرق‪ ٧٠‬ٽڪعائ‪ ٟ‬۽ ڪـ‪ٞ‬ڪؾ ۾ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ت‪٥‬ا‪٠‬ائ‪ ٧‬ما‪ ٍ٨‬ڪ‪١‬طي‬
‫ر‪١٣‬طي “‪ ٧٣‬۽ پ‪١٤١‬ذ‪١ٝ ٧‬غؾ ‪ٝ‬اڻ‪ ٢٠ ٧‬ؼگ‪١٤‬طي “‪ .٧٣‬ڈاڪاڻ ت‪ٌ٠ ٢‬ع‪٨‬ات‪ ٧‬اتساد ۽ ‪٨‬گا‪٩٠‬ت کاـ ؼ‪٥‬اِء‬
‫پارٽ‪٣ ٧‬ڪ ا‪٣‬ڎي رڊ قا‪٠‬گع ‪٠٥٣‬طي “‪٧٣‬ۿ د‪٩‬ڪا چعڻ ت‪ ٢‬چا‪١٩٣‬طي “‪٧٣‬ۿ پع ک‪٩‬ػ ا‪٣‬ا صتع ‪٠٥٣ ٢٠‬طي‬
‫“‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬ڪ‪٤‬ڎي وعؼ ُچعي ۽ ڈ‪ُ ٥‬چعي‪ .‬ڪا‪ٝ‬ع‪٨‬ڊ ‪ ٟ١٩ٚ‬چ‪ ٧٣“ ٥٩‬ت‪٢‬܀ ‛د‪ ٟ٤١‬ت‪ ٜ٩ٌ١‬د‪ ٥‬ة‪٩١‬اد اق‪٥‬ؾ ت‪٧‬‬
‫ٗائ‪ ٢٠ ٜ‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪١٨‬طق “‪٧٣‬ۿ ا‪٣‬ا ة‪٠٥٣ ٰ٧١ُٝ ٧‬طي “‪ ‚.٧٣‬ڈاڪاڻ ت‪ ٢‬ادت‪ٞ‬اَ‪ ٧‬و‪٥‬ر ت‪ ٧‬ڪ‪٩ٔ ٙ٩‬ك‪ ٟٛ‬ت‪٧‬‬
‫ئ‪ ٧‬پارٽ‪ ٧‬پعَغؿ ‪ ٧٠٥ٞ٠‬دطقد‪٤‬ط ڪعي ؼگ‪١٤‬طي “‪.٧٣‬‬
‫پارٽ‪َ٧‬ء ک‪ ٧‬گعق‪ ٧٣‬ت‪١‬گ ‪ٌ٠‬ع‪ٟ٨‬ۿ ؼعڪـ‪ ٟ٩‬۽ ة‪ ٧‬ة‪٩١‬اد ‪ٝ‬ؤٕٗ‪ ٟ‬ک‪ ٧‬ؼگ‪ ٢٤‬ةضـ‪١٩‬طڌ ‪ٞ٩ٝ‬تعـ ت‪٧‬‬
‫‪٩ٞ٣‬ـ‪ ٢‬ؼضت ‪ٌ٠‬ع رکڻ گ‪٤‬عد‪ ٧‬۽ ا‪٣‬ڎـ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬کاـ چ‪٥‬ڪػ ٿ‪٩‬ڻ گ‪٤‬عد‪٧‬ۿ د‪٩‬ڪ‪“ ٧‬زاد ص‪٩‬ا‪َ٧ٚ‬ء د‪٧‬‬
‫‪ُ٠‬عي ‪٩٣‬ٺ پارٽ‪ ٧‬۾ ‪ٌ٠‬ع‪٨‬ات‪ ٧‬ا‪٠‬تـار ڦ‪٤‬الئڻ گ‪٤‬عـ ٿا ۽ اـ ک‪ٌ٠ ٧‬ع‪٨‬ات‪ ٧‬ڈڪتاڻ د‪“ ٥‬زادا‪ٗ َٙٞ ٢٠‬عار‬
‫ڋ‪١٨‬طي پارٽ‪ ٧‬د‪ٌ٠ ٧‬ع‪٨‬ات‪ ٧‬قزطت ک‪٘٠ ٧‬كاـ رؼائ‪ ٟ٩‬ٿا‪ .‬پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت پارٽ‪ ٟ٩‬د‪ ٧‬ا‪٠‬طر ا‪٣‬ڎا ‪ٝ‬اڻ‪٥ٝ ٥٤‬د‪٥‬د‬
‫‪٠٥٣‬طا “‪ٟ٣‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬پارٽ‪َ٧‬ء ۾ ‪ٌ٠‬ع‪٨‬ات‪ ٧‬اتساد د‪ٝ ٧‬ضا‪ٕٚ‬ت ڪ‪١‬طا “‪ ٟ٣‬۽ پارٽ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬ا‪٠‬طر ةسث ۽‬
‫‪ٝ‬تازح‪ ٧‬د‪“ ٧‬زاديَء ۽ ت‪٩٘١‬ط د‪ ٧‬ا‪٣‬ڎي تـع‪٨‬ر پ‪٩‬ؾ ڪ‪١‬طا “‪ٟ٣‬ۿ د‪٩٣ ٟ٤١‬ٺ پارٽ‪َ٧‬ء ا‪٠‬طر “زادا‪٢٠‬‬
‫‪ ٧٠٥ٞ٠‬پ‪١٤١‬ذا ‪ٝ‬ؤٗٓ رکڻ ۽ اـ ‪ٝ‬ؤٗٓ د‪ ٧‬دٔاع الِء گعق‪ ٢٣‬ة‪١‬ط‪٥٨‬ـ پ‪٩‬طا ڪعڻ دا َ‪ ٙٞ‬ؿا‪٠٥٣ ٙٝ‬طا‬
‫“‪ .ٟ٣‬ا‪٣‬ڎـ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬قٽ پارٽ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬پعقگعاؿ کاـ ا‪ٚ‬ڳ پ‪١٤١‬ذا پعقگعاؿ ۽ ‪١ٝ‬ـ‪٥‬ر ‪٠٥٣‬طا “‪ ٥٣ .ٟ٣‬پاڻ ک‪٧‬‬
‫پارٽ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬اڪحع‪٨‬ت د‪٩ٔ ٧‬ك‪ ٟٛ‬د‪ ٧‬تاةٍ ‪ ٢٠‬ؼ‪ٞ‬ذ‪١٤‬طا “‪ .ٟ٣‬ا‪ ٥٣‬ا‪٣‬ڎي ‪ٌ٠‬ع‪٨‬ات‪“ ٧‬زادي دا ٗائ‪ٙ‬‬
‫‪٠٥٣‬طا “‪ٟ٣‬ۿ د‪٩‬ڪا ا‪٠‬تـار د‪َ ٧‬ال‪ٝ‬ت ‪٠٥٣‬طي “‪ .٧٣‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ا‪٣‬ڎـ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬ت‪ ٧‬ماةى‪ ٢٠ ٥‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪ ٥٨‬ت‪٢‬‬
‫‪ ٥٣‬پارٽ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬ؼعگع‪ ٟ٩ٝ‬ک‪٥ٕٛٝ ٧‬ج ڪعيۿ پارٽ‪ ٧‬ک‪ ٧‬تتا‪ ٢٣‬۽ ةعةاد ڪعي ڈڍ‪١٨‬طا “‪.ٟ٣‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪15‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ڪارڪ‪ ٟ١‬ک‪ ٧‬پارٽ‪ ٧‬د‪ ٧‬ادالؼ‪ ٟ‬ا‪٠‬طر ةسث دقراـۿ ‪ٝ‬عڪغي ٗ‪٩‬ادت ۽ پارٽ‪ ٧‬ڪارڪ‪ٟ١‬‬
‫د‪ ٧‬اڪحع‪٨‬ت ؼاـ اصتالؼ رکڻ د‪ ٥‬ت‪ ٢‬زٖ ‪٠٥٣‬طق “‪ .٧٣‬پع اڪحع‪٨‬ت راِء ؼاـ ٿ‪٩ٔ ٙ٩‬ك‪ ٟٛ‬ةُط ا‪ٟ٤٠‬‬
‫ٔ‪٩‬ك‪ ٟٛ‬ت‪ ٢٠ َٙٞ ٧‬ڪعڻۿ ا‪ ٟ٤٠‬صالؼ ٻا‪٣‬ع قڃ‪ ٧‬ڪ‪ ٜ‬ڪعڻ ‪٨‬ا ا‪٩ٔ ٟ٤٠‬ك‪ ٟٛ‬ک‪ ٧‬ؿڪؽت ڋ‪٨‬ارڻ‬
‫‪ ٧١ُ٨‬پ‪١٤١‬ذ‪ٝ ٧‬ؤٗٓ ک‪ ٧‬ؼچ‪ ٥‬جاةت ڪعڻ الِء ؿُ‪٥‬ري و‪٥‬ر ت‪ ٧‬ا‪٩ٔ ٟ٤٠‬ك‪ ٟٛ‬د‪ ٧‬ؿڪؽت الِء ڪ‪ٜ‬‬
‫ڪعڻ د‪ ٧‬ڪ‪ ٟ٤١‬ک‪ ٧‬ة‪ ٢‬ادازت ‪٠٥٣ ٢٠‬طي “‪ .٧٣‬پارٽ‪ ٧‬ا‪٠‬طر ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ ٢‬گعق‪ ٢٣‬وعٔاـ ا‪٣‬ڎ‪٥٨‬ـ‬
‫ڪ‪٥‬ؿـ‪٥‬ـۿ پارٽ‪ ٧‬ڈؼ‪٩‬پ‪ ٟ٩ٛ‬د‪ ٧‬صالؼ قرزي ‪٠٥٣‬طي “‪ .٧٣‬پارٽ‪َ٧‬ء ک‪ ٧‬ا‪ ٥٣‬زٖ ‪٠٥٣‬طق “‪ ٧٣‬ت‪ ٥٣ ٢‬ا‪٣‬ڎـ‬
‫‪ٝ‬ڎ‪ ٧٠‬گعق‪ ٢٣‬پعؼت‪ ٟ‬۽ ‪١ٝ‬سعٔ‪ ٟ‬صالؼ ؼضت دطقد‪٤‬ط ڪعيۿ ک‪٨ ٟ٩‬ا ت‪ ٢‬ؼڋي را‪ ٢٣‬ت‪“ ٧‬ڻ‪٨ ٧‬ا ک‪ٟ٩‬‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬قٕ‪ٝ ٟ‬اـ تڎي ڪڌي ڈڍي‪ .‬ا‪٣‬ڎـ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪ ٧‬پارٽ‪ٝ ٧‬ؤٗٓ د‪ٝ ٧‬ضا‪ٕٚ‬ت الِء پارٽ‪ ٧‬د‪٠ ٥‬ا‪٥ٚ‬‬
‫اؼتُ‪ٞ‬اؾ ڪعڻ د‪ ٧‬ادازت ‪ ٢٠‬ڋ‪٨‬ڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬پارٽ‪ ٧‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ا‪٣‬ڎـ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪ ٧‬صارج ‪ ٢٠‬ڪ‪٥٩‬ۿ‬
‫د‪٩‬ڪ‪ ٧‬پارٽ‪َ٧‬ء د‪ٌ٠ ٧‬ع‪ ٟ٨‬د‪ ٧‬اةتڎ ‪ٌ٠‬ع‪ ٟ٨‬د‪ ٧‬قڪا‪ٚ‬ت ڪ‪ ٟ‬ٿا ت‪ ٢‬پارٽ‪ ٧‬اڳت‪ ٧ٛ٣ ٧‬الز‪ ٧ٝ‬و‪٥‬ر ٽٽ‪٧‬‬
‫ق‪١٨‬طي‪ .‬ا‪٣‬ا پ‪٤‬ع‪٨‬اـ ‪ٌ٠‬ع‪٨‬ات‪ ٧‬اَتتار کاـ ٽٽ‪١‬طي ۽ ةُط ۾ ت‪ ٧ٞ٩ٌ١‬اَتتار کاـ ة‪ ٢‬ٽٽ‪ ٧‬ق‪١٨‬طي‪.‬‬
‫پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت پارٽ‪ ٟ٩‬الِء قعؼ ‪ٌ٠‬ع‪٨‬ات‪ ٧‬اتساد ئ‪ ٧‬ڪأ‪٠ ٧‬ا‪٠٥٣ ٧٣‬طق‪ .‬پع پارٽ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬اقؼع ۽‬
‫اؼتسڪاؿ الِء معقري “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬طس ‪ٌ٠‬ع‪٨‬ات‪ ٧‬اتساد ک‪ ٧‬ت‪ ٧ٞ٩ٌ١‬اتساد د‪ ٧‬ٽ‪٩‬ڪ ‪٣ ٙ٩ٛٝ‬ذ‪.٧‬‬
‫ڈاڪاڻ ت‪ ٢‬د‪٩‬ؽتائ‪ ٟ٩‬پارٽ‪ ٧‬ت‪ ٧ٞ٩ٌ١‬و‪٥‬ر ت‪ٝ ٧‬نت‪٥‬ط ۽ ؼگ‪٤‬اري ‪٧٣“ ٢٠‬ۿ ت‪٩‬ؽتائ‪ ٟ٩‬قس‪٩‬ر ‪٧٠٥ٞ٠‬‬
‫َ‪٥‬اؿ د‪٩ٗ ٧‬ادت قارق ڪعدار ُپعقٗار ‪ ٧٠٥ٞ٠‬ؼاـ ادا ڪعي ‪ ٢٠‬ؼگ‪١٤‬طي‪ .‬پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت پارٽ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬ت‪٧ٞ٩ٌ١‬‬
‫ز‪٠‬طگ‪٣ ٌٜ١ٝ ٧‬ذ‪ ٧‬۽ ا‪٣‬ڎـ ‪ٝ‬ؽتسڪ‪ٗ ٜ‬طرـ ۽ اق‪ ٟٚ٥‬ت‪ٗ ٧‬ائ‪٣ ٜ‬ذ‪٧‬ۿ د‪ ٟ٤١‬دا ؼڀ پارٽ‪ٞ٩ٝ ٧‬تع‬
‫پا ة‪١‬ط ‪٣‬ذ‪ .ٟ‬ؼضت پارٽ‪ ٌٜ٠ ٧‬۽ مته ئ‪٩ٔ ٧‬ك‪ ٟٛ‬ت‪ ٧‬قس‪٩‬ر ‪ َٙٞ ٧٠٥ٞ٠‬ڪعائ‪ ٧‬ؼگ‪ ٧٤‬ٿ‪ .٥‬پارٽ‪ ٧‬۽‬
‫ؼ‪١‬طس ‪ٞ٩ٝ‬تع د‪ ٥‬پاڻ ۾ رؿت‪ ٥‬ائ‪٣ ٟ٩‬ذ‪ ٧‬د‪ ٥‬پارٽ‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪٣ ٧‬ع ‪ٞ٩ٝ‬تع د‪ ٧‬ذ‪٥٩ٝ‬اري پاڻ ت‪ ٧‬کڻ‪ ٧‬۽‬
‫ؼاڳ‪ ٧‬وعح اـ د‪٣ ٥‬ع ‪ٞ٩ٝ‬تع پارٽ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬ذ‪٥٩ٝ‬اري پاڻ ت‪ ٧‬کڻ‪ .٧‬ڪارڪ‪ ٟ١‬الِء الز‪٣ ٧ٝ‬ذ‪ ٧‬ت‪٥٣ ٢‬‬
‫اڪحع‪٨‬ت دا ٔ ‪٩‬كال تؽ‪ ٜ٩ٛ‬ڪ‪ٟ‬ۿ ک‪ٝ ٟ٩‬ٿ‪ ٟ٩‬ؼىر د‪٩ٔ ٧‬ك‪ ٟٛ‬د‪ ٥‬پاة‪١‬ط ر‪٣‬ڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬ا‪٣‬ڎيَء وعح‬
‫ؼ‪١‬طـ ٗ‪٩‬ادت ک‪٩٣ ٧‬ٺ‪٩‬اـ کاـ “‪٩ٔ ٙ٨‬ك‪ ٟٛ‬د‪ ٥‬پاة‪١‬ط ر‪٣‬ڻ گ‪٤‬عد‪ ٧‬۽ ا‪٣‬ا پارٽ‪ ٧‬ڪارڪ‪ ٟ١‬ڋا‪ٟ٤٠‬‬
‫د‪٥‬اةطف ‪٣‬ذ‪ .٧‬ت‪ ٧ٞ٩ٌ١‬قزطت ‪٠‬ا‪ ٥ٚ‬ئ‪٩ٗ ٧‬ادت د‪ ٥‬ڪارڪ‪ ٟ١‬ڋا‪ ٟ٤٠‬۽ ڪارڪ‪ ٟ١‬د‪٩ٗ ٥‬ادت ڋا‪ٟ٤٠‬‬
‫د‪٥‬اةطف ‪٣‬ذڻ “‪.٧٣‬‬
‫اـ ڳا‪ ٢٤ٚ‬۾ ڪ‪٥‬ة‪ ٢‬ؿڪ ‪٠‬ا‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬پارٽ‪٣ ٧‬ڪ رماڪارا‪ ٢٠‬ادت‪ٞ‬اع د‪ ٧‬ز‪٩‬ح‪٩‬ت رک‪١‬طي “‪ .٧٣‬پع‬
‫اـ دا ‪ٞ٩ٝ‬تع ت‪٥‬ڌي ٗ‪٩‬ادت پ‪١٤١‬ذ‪ٝ ٧‬عم‪َ٧‬ء ؼاـ پ‪١٤١‬ذ‪ٝ ٧‬ٿاـ ڪذ‪ ٢٤‬پاة‪١‬ط‪٥٨‬ـ ٗت‪٥‬ؾ ڪ‪١‬طي “‪.٧٣‬‬
‫ا‪ ٟ٤٠‬پاة‪١‬ط‪ ٟ٨‬۾ ا‪ ٥٣‬ؿعط ة‪ ٢‬الڳ‪٠٥٣ ٥‬طق “‪ ٧٣‬ت‪ ٥٣ ٢‬پارٽ‪ ٧‬پعقگعاؿۿ ٗائطـ ۽ ماةى‪ ٟ‬د‪ ٧‬ؼضت‪َ٧‬ء‬
‫ؼاـ پاة‪١‬طي ڪ‪١‬طا‪ .‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ا‪ ٟ٤٠‬اق‪ ٟٚ٥‬ت‪ ٢٠ َٙٞ ٧‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪١٨‬طق ت‪ ٢‬پارٽ‪٣ ٧‬ڪ قزطت د‪٩‬اـ‬
‫ٗائ‪ ٜ‬ر‪ ٢٠ ٧٣‬ؼگ‪١٤‬طي ۽ ‪ ٢٠‬ئ‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ڪ‪٩ٔ ٟ٤١‬ك‪ ٧ٛ‬ت‪ َٙٞ ٧‬ڪعائ‪ ٧‬ؼگ‪١٤‬طي‪ .‬د‪٩‬ڪڍ‪ٟ٣‬‬
‫پارٽ‪ ٧‬ا‪٠‬طر ‪ ٌٜ٠‬۽ مته ‪٣ ٢٠‬ذ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ا‪٣‬ا قعؼ گپـپ ۽ ةڪ‪٥‬اس ڪ‪١‬طڌـ د‪٣ ٧‬ڪ ڪ‪ٛ‬ب ةڻذ‪٧‬‬
‫ق‪١٨‬طي‪.‬‬
‫پارٽ‪ ٧‬د‪ ٧‬ڪارڪ‪ ٟ١‬د‪ ٥‬ڪعدارۿ ‪ ٌٜ٠‬۽ مته ک‪٥َ ٟ٩‬اؿ قٽ ‪٘ٝ‬ت‪٥‬ؾ ةڻائ‪١٩‬طق “‪ .٧٣‬ڈاڪاڻ‬
‫ت‪ ٢‬ٻا‪٣‬ع دا ‪ٝ‬اڻ‪ ٥٤‬پارٽ‪ ٧‬د‪ ٧‬ڪارڪ‪ ٟ١‬د‪ َٟٛٞ ٧‬۽ ڪعدار د‪ ٧‬ئ‪ ٧‬ة‪٩١‬اد ت‪ ٧‬پارٽ‪ ٧‬ک‪ ٧‬ؼٺ‪٨ ٥‬ا صعاب‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪16‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ؼ‪ٞ‬ذ‪١٤‬طا “‪ .ٟ٣‬اـ ڪعي پارٽ‪ ٧‬ڪارڪ‪ ٟ١‬۽ ٗ‪٩‬ادت ک‪ ٧‬رقز‪ٝ‬عف د‪ ٧‬ڪ‪ ٟٞ‬۾ پ‪١٤١‬ذ‪ َٙٞ ٧‬۽‬
‫ڪعدار د‪ ٥‬ز‪٠‬طف ‪ٝ‬حاؾ پ‪٩‬ؾ ڪعڻ گ‪٤‬عد‪.٧‬د‪٩‬ئ‪٥َ ٟ‬اؿ ؼ‪١‬طـ اتساد ک‪ ٧‬ڋؼ‪ٝ ٧‬تسط ٿ‪٩‬ڻ ؿعقع ٿئ‪ ٧‬۽‬
‫ؼ‪١‬طـ َ‪ ٟٛٞ‬ک‪ ٧‬ڋؼ‪ ٧‬پاڻ َ‪ ٙٞ‬ڪعڻ ت‪ٝ“ ٧‬ادف ٿئ‪.٧‬‬

‫(‪ )4‬پارٽ‪ ٧‬دا َ‪٥‬اؿ ؼاـ گ‪٤‬اٽا الڳاپا ‪٣‬ذڻ گ‪٤‬عد‪ٟ‬‬


‫پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت ا‪٘٠‬الة‪ ٧‬پارٽ‪ ٧‬قعؼ اـ ق‪٥‬رت ۾ ‪ُٝ‬اؿعي د‪ ٧‬ا‪٘٠‬الة‪ ٧‬تـڪ‪ ٙ٩‬۽ تُ‪٩ٞ‬ع ۾‬
‫ڪا‪٩ٝ‬اة‪ ٧‬ؼاـ ٗائطا‪ ٢٠‬ڪعدار ادا ڪعي ؼگ‪ ٧٤‬ٿ‪٧‬ۿ دڍ‪ ٟ٣‬ک‪٩‬ػ َ‪٥‬اؿ د‪ٝ ٧‬ڪ‪ ٙٞ‬ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت زاق‪ٙ‬‬
‫‪٣‬ذ‪ .٧‬ڈاڪاڻ ت‪٥َ ٢‬اؿ تار‪٨‬ش د‪ ٥‬صا‪ ٧٣“ ٖٚ‬۽ ‪ ٥٣‬ئ‪ ٧‬ا‪٘٠‬الب “ڻ‪ ٧‬ؼگ‪ ٧٤‬ٿ‪ .٥‬پارٽ‪َ٧‬ء ک‪ ٧‬ا‪٘٠‬الب الِء‬
‫َ‪٥‬اؿ ک‪ٝ ٧‬تسط ۽ ‪ ٌٜ١ٝ‬ڪعڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬ڈاڪاڻ ت‪٥َ ٢‬اؿ د‪ ٥‬قڋق تُطاد قعؼ اـ ق‪٥‬رت ۾ ت‪٥‬ازـ‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬زٖ ۾ ڪعي ؼگ‪ ٧٤‬ٿ‪٥‬ۿ دڍ‪ ٟ٣‬ا‪ٝ ٥٣‬تسط ‪٣‬ذ‪ ٧‬۽ َ‪ ٜٛ‬ؼ‪١‬طس ٗ‪٩‬ادت ڪعي‪٥َ .‬اؿ ک‪َٜٛ ٧‬‬
‫پارٽ‪ ٧‬ئ‪٩٤ٝ ٧‬ا ڪ‪١‬طي “‪ ٧٣‬۽ دطقد‪٤‬ط د‪ ٧‬و‪٥‬ر وع‪ ٟ٘٨‬کاـ قاٗٓ ڪ‪١‬طي “‪ .٧٣‬دڍ‪ ٟ٣‬پارٽ‪٥َ ٧‬اؿ‬
‫د‪ ٧‬تُ‪ ٜ٩ٛ‬۽ تعت‪٩‬ب ڪ‪١‬طي “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬ک‪٩‬ػ َ‪٥‬اؿ د‪ ٧‬قڋـ ز‪ ٟ٘ٛ‬د‪ ٧‬ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت ۽ ‪ٝ‬طد زاق‪ ٙ‬ٿ‪١٩‬طي‬
‫ق‪١٨‬طي “‪.٧٣‬‬
‫پارٽ‪٥َ ٧‬اؿ قٽ تڍ‪ ٟ٣‬پاڻ ک‪ٝ ٧‬ڃائ‪ ٧‬ؼگ‪١٤‬طي “‪٧٣‬ۿ دڍ‪٣ ٟ٣‬ڪ ت‪ ٥٣ ٢‬اـ ؼاـ ‪ٝ‬ؽ‪ٛ‬ؽ‪ ٙ‬گ‪٤‬عـ‬
‫الڳاپ‪ ٟ‬۾ ‪٠٥٣‬طي “‪٧٣‬ۿ ٻ‪ ٥٩‬ت‪ ٢‬ا‪ ٟ٤٠‬د‪ٝ ٧‬ؽئ‪ ٟٛ‬۽ معقرت‪ ٟ‬ک‪ ٧‬ص‪٥‬د پ‪١٤١‬ذا ‪ٝ‬ؽئال ۽ معقرت‪٥‬ـ‬
‫ؼ‪ٞ‬ذ‪١٤‬طي ا‪ ٟ٤٠‬الِء دطقد‪٤‬ط ڪ‪١‬طي‪ .‬اـ ئ‪ ٧‬ق‪٥‬رت ۾ پارٽ‪َ٧‬ء ک‪٥َ ٧‬اؿ د‪ ٥‬اَت‪ٞ‬اد زاق‪ ٙ‬ٿ‪١٩‬طق “‪.٧٣‬‬
‫ًا‪٣‬عي ڳا‪ ٧٣“ ٢٤ٚ‬ت‪ ٢‬پارٽ‪َ٧‬ء ت‪٥َ ٧‬اؿ د‪ ٥‬اَت‪ٞ‬اد ا‪٣‬ڎي ؿ‪٠ ٧‬ا‪٧٣‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ ٥‬ک‪٩‬ػ ‪٣‬ڪ دُٔ‪ ٥‬زاق‪ ٙ‬ٿ‪٩‬ڻ‬
‫ةُط ‪٩ٞ٣‬ـ‪ ٢‬زاق‪ ٙ‬ر‪ .٧٣‬پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت َ‪٥‬اؿ د‪ ٧‬ؿُ‪٥‬ر ۽ دظة‪ ٟ‬ت‪ ٧‬داص‪ ٧ٛ‬۽ صارد‪ ٧‬اجع پ‪٠٥‬طا ر‪١٣‬طا “‪.ٟ٣‬‬
‫‪ٝ‬ٿ‪ ٟ‬ؼ‪١‬طـ دقؼت‪ ٟ‬۽ دؿ‪ ٟ١ٞ‬دا ‪ٌ٠‬ع‪٨‬ات‪ ٧‬اجع پ‪٠٥‬طا “‪ .ٟ٣‬اـ الِء معقري “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬پارٽ‪٥َ ٧‬اؿ ‪١ٝ‬ذ‪٢٤‬‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ ٥‬اَت‪ٞ‬اد ةعٗعار رکڻ الِء ‪ٚ‬ڳاتار ؼاڻ‪ ٟ‬گ‪٤‬عي الڳاپ‪ ٧‬۾ ‪٣‬ذ‪ ٧‬۽ ؼ‪١‬طـ تعة‪٩‬ت ڪ‪١‬طي ر‪.٧٣‬‬
‫پارٽ‪َ٧‬ء ک‪٥َ ٧‬اؿ ۾ ڪ‪ ٜ‬ڪعڻ قٗتۿ ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬دظة‪ ٟ‬کاـ “گا‪ ٧٣‬زاق‪٣ ٙ‬ذ‪ ٧‬۽ ک‪٩‬ػ څاڻ ‪٣‬ذ‪ ٧‬ت‪٢‬‬
‫َ‪٥‬اؿ ؼ‪١‬طس ڋ‪ ٙ٠‬پعقگعاؿ ک‪ ٧‬ؼ‪ٞ‬ذ‪٤‬ڻ ۽ اـ ک‪ٗ ٧‬ت‪٥‬ؾ ڪعڻ الِء ڪ‪٩‬تعي ٗطر ت‪٩‬ار “‪ .٧٣‬اـ ڳا‪ ٢٤ٚ‬د‪٥‬‬
‫‪٘ٝ‬كط قعؼ ا‪٠ ٥٣‬ا‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬پارٽ‪٘ٔ ٧‬ه َ‪٥‬اؿ د‪ ٧‬ت٘‪٩ٛ‬ط ڪ‪١‬طي ر‪ ٧٣‬۽ صا‪٥ٝ‬ؿ‪ ٧‬ؼاـ ا‪ ٟ٤٠‬د‪ٌ٠ ٧‬ع‪٨‬ات‪٧‬‬
‫۽ ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬پضتگ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬ؼىر ک‪ ٧‬ڋؼ‪١‬طيۿ اـ َ‪٥‬ا‪ ٧ٝ‬ؿُ‪٥‬ر ‪١ٝ‬ذ‪٤‬اـ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬را‪ ٢٣‬ٺا‪٧٣‬ۿ پع ا‪٘٠‬الة‪٧‬‬
‫پارٽ‪ ٧‬د‪ ٥‬ا‪ ٥٣‬ة‪ ٢‬ڪ‪٠٥٣ ٜ‬طق “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬ا‪٣‬ا َ‪٥‬اؿ د‪٩ٗ ٧‬ادت ڪعي‪ .‬ک‪٩‬ػ ٗ‪٩‬ادت ڪعڻ قٗت قعؼ‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬تذعة‪ ٟ‬۽ څاڻ ت‪ ٢٠ ٧‬ڀاڌڻ گ‪٤‬عد‪٧‬ۿ پع َ‪٥‬اؿ د‪ ٧‬تذعة‪ٝ ٟ‬اـ ة‪ ٢‬ؼکڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬ک‪٩‬ػ َ‪٥‬اؿ د‪٧‬‬
‫‪٣‬ع ڳا‪ ٢٤ٚ‬ٻڋڻ گ‪٤‬عد‪ ٧‬۽ ؼ‪١‬طـ ‪ٝ‬ـ‪٥‬را ٗت‪٥‬ؾ ڪعڻ گ‪٤‬عد‪ .ٟ‬پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت َ‪٥‬اؿ د‪ ٧‬ا‪٘٠‬الة‪ ٧‬دطقد‪٤‬ط ۾‬
‫پارٽ‪ ٧‬د‪ ٥‬ڪعدارۿ َ‪٥‬اؿ ؼاـ پارٽ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬ڳا‪٠‬ڊاپ‪ ٧‬۾ ‪ٚ‬ڪ‪٠٥٣ ٙ‬طق “‪ .٧٣‬اـ د‪ ٥‬دارق‪ٝ‬طار اـ ڳا‪ ٢٤ٚ‬ت‪٧‬‬
‫‪٠٥٣‬طق “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬پارٽ‪ ٧‬ڪ‪٤‬ڎي زط تائ‪٥َ ٟ٩‬اؿ د‪ ٧‬ؿُ‪٥‬ري ؼعگع‪ ٟ٩ٝ‬۽ ت‪٥‬ا‪٠‬ائ‪ ٟ٩‬ک‪ ٌٜ١ٝ ٧‬ڪعڻۿ‬
‫ؼ‪٥١‬ارڻ ۽ اـ ک‪ ٧‬ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬ر‪ٞ١٣‬ائ‪ٔ ٧‬عا‪ ٜ٣‬ڪعڻ د‪ ٧‬قالز‪٩‬ت رک‪ ٧‬ٿ‪.٧‬‬
‫پارٽ‪َ٧‬ء الِء پ‪١٤١‬ذا ‪٘ٝ‬كط زاق‪ ٙ‬ڪعڻ الِء معقري “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬ا‪٣‬ا َ‪٥‬اؿ ت‪ ٧‬ڀعقؼ‪ ٥‬ڪعي ۽ َ‪٥‬اؿ‬
‫‪ٝ‬ٿػ اَت‪ٞ‬اد ڪ‪١‬طيۿ اـ د‪ ٧‬ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت ڪعي‪٥َ .‬اؿ ‪١ٝ‬ذ‪ ٢٤‬پارٽ‪ ٧‬قعؼ ا‪ٝ ٟ٤٠‬نت‪٥‬ط ة‪٩١‬ادـ ت‪ٗ ٧‬ائ‪ٜ‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪17‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ٿ‪ ٧‬ؼگ‪ ٧٤‬ٿ‪ .٧‬پارٽ‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬ؼعگع‪ ٟ٩ٝ‬ؼاـ َ‪٥‬اؿ ۾ ا‪ ٥٣‬ازؽاس داڳائ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ا‪٘٠‬الب ص‪٥‬د ؼ‪١‬طـ ‪ٕٝ‬اد‬
‫۾ “‪ ٧٣‬۽ اـ د‪ ٧‬ڪا‪٩ٝ‬اة‪ ٧‬ة‪ ٢‬ؼ‪١‬طـ ‪٣‬ٿ‪ٟ‬ۿ ذ‪ ٟ٣‬۽ ارادي د‪ٝ ٧‬ستاج “‪.٧٣‬‬

‫(‪ )5‬پ‪١٤١‬ذ‪ َٙٞ ٧‬د‪ ٥‬ت‪٩٘١‬طي دائغق قٺڻ‬


‫پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت َ‪٥‬اؿ دا دؿ‪ ٟٞ‬۽ ؼ‪١‬طـ پگ‪٤‬اردار ٽ‪٥‬الۿ تذعة‪٩‬ڪارۿ واٗت‪٥‬ر ۽ چاالڏ “‪.ٟ٣‬‬
‫د‪٩‬ڪڍ‪ ٥٣ ٟ٣‬ؿڪؽت کائ‪١٩‬طا “‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬ة‪٥َ ٢‬اؿ د‪ ٧‬واٗت ک‪ ٧‬ٽ‪٥‬ڌڻ ۽ تتا‪ ٢٣‬ڪعڻ د‪ٝ ٧‬ؽ‪ٛ‬ؽ‪ٙ‬‬
‫ڪ‪٥‬ؿؾ ۾ ‪ٝ‬كعقؼ ‪٠٥٣‬طا “‪ ٥٣ .ٟ٣‬ا‪٘٠‬الة‪ ٧‬پارٽ‪ ٟ٩‬د‪٣ ٧‬ع ‪١٠‬ڌي قڋي ّ‪ٛ‬ى‪ٝ ٧‬اـ ٔائطق زاق‪ٙ‬‬
‫ڪعڻ ۽ َ‪٥‬اؿ ۾ پارٽ‪ ٧‬د‪ ٧‬اجع ۽ رؼ‪٥‬خ ک‪ ٧‬ڪ‪ٞ‬غقر ڪعڻ ۽ اـ ت‪٥َ ٧‬اؿ د‪ ٥‬اَت‪ٞ‬اد ٽ‪٥‬ڌڻ د‪٧‬‬
‫ڪ‪٥‬ؿؾ ڪ‪١‬طا “‪٥َ .ٟ٣‬اؿ د‪ ٧‬ز٘‪ ٟ‬۽ ‪٠‬ذات الِء دطقد‪٤‬ط ڪ‪١‬طڌ پارٽ‪َ٧‬ء ۽ اـ د‪٩ٗ ٧‬ادت کاـ ة‪٢‬‬
‫ّ‪ٛ‬ى‪٥٩‬ـ ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬ط‪٥٨‬ـ “‪ .ٟ٣‬اـ ڪعي ا‪٘٠‬الة‪ ٧‬پارٽ‪ ٟ٩‬۽ ؼ‪١‬طـ ٗ‪٩‬ادت الِء ا‪٣‬ا ڳا‪ ٢٤ٚ‬ا‪ ٧٣“ ٜ٣‬ت‪ ٢‬ا‪٧٣‬‬
‫‪ٚ‬ڳاتار پ‪١٤١‬ذ‪ّٛ ٟ‬ى‪ ٟ٩‬د‪ ٥‬تذغ‪ ٥٨‬ڪ‪ ٟ‬۽ اـ ‪ٝ‬اـ ؼتٖ زاق‪ ٙ‬ڪ‪ .ٟ‬پارٽ‪ ٟ٩‬ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ٟ‬‬
‫زاقالت‪ ٟ‬۽ ٔتس‪ ٟ‬د‪ ٧‬ڋس ۾ ‪ٝ‬تا‪“ ٢ْٚ‬رائ‪ ٧‬کاـ ڪ‪ ٜ‬قٺڻ ‪ ٢٠‬گ‪٤‬عد‪ .٧‬پع ‪ٝ‬ام‪ ٧‬د‪ٝ ٧‬ڎ‪ ٧٠‬ڪ‪ ٟٞ‬۽‬
‫تذعة‪ ٟ‬د‪ ٥‬ت‪٩٘١‬طي دائغق قٺڻ گ‪٤‬عد‪٧‬ۿ ت‪ ٢‬د‪٩‬ئ‪ ٟ‬قٗت گظرڻ ؼاـ گڍ ‪ ٢٠‬قعؼ ‪١٠‬ڌ‪٥٨‬ـ ّ‪ٛ‬ى‪٥٩‬ـ دقر‬
‫ڪعي ؼگ‪٤‬ذ‪ٟ‬ۿ پع ا‪ ٧٣‬ڪٺ‪ ٧‬ٿ‪ ٧‬ا‪٣‬ڎا پ‪٤‬اڌ ‪ ٢٠‬ة‪١‬ذ‪ ٧‬قڃ‪ٟ‬ۿ د‪ ٟ‬د‪ ٥‬ازا‪٨ ٥ٚ‬ا ت‪ٝ ٢‬ـڪ‪ ٙ‬ٿ‪ ٧‬قڃ‪٨ ٧‬ا‬
‫ازا‪ ٥ٚ‬ڪعڻ د‪ ٥‬قٗت ئ‪ ٧‬گظري قڃ‪.٧‬‬
‫ا‪٘٠‬الة‪ ٧‬پارٽ‪ ٟ٩‬ک‪ ٧‬ڪ‪٩‬تع‪٥٨‬ـ ئ‪ ٧‬ؼ‪٥‬ڀ‪٥‬ـ زاق‪ ٙ‬ڈ‪ ٢٠ ٥‬ٿ‪ ٟ٩‬پع پ‪ِ٥‬ء ة‪ ٢‬ؼ‪١‬طـ ڪارڪ‪ ٟ١‬۽‬
‫ٗ‪٩‬ادت ک‪ ٧‬ص‪٥‬ؿٕ‪َ٧ٞ٤‬ء ۾ ‪ٝ‬تتال ٿ‪٧‬ۿ ‪٣‬ٿ ت‪٣ ٧‬ٿ رک‪ ٧‬ق‪٣‬ڻ ‪ ٢٠‬گ‪٤‬عد‪٧‬ۿ پع ‪ٚ‬ڳاتار دطقد‪٤‬ط ک‪ ٧‬داري‬
‫رکڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ٔ ٟ‬تس‪ ٟ‬ت‪٠ ٧‬از ڪعڻ ۽ ‪٠‬اڪا‪ ٟ٩ٝ‬ت‪ ٧‬ؿع‪ٝ‬ؽار ٿ‪٩‬ڻ ةطراـ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ؼعگع‪ ٟ٩ٝ‬د‪٥‬‬
‫ت‪٩٘١‬طي دائغق قٺڻ گ‪٤‬عد‪ ٧‬۽ پاڻ ‪١ٝ‬ذ‪٤‬اـ ڪچا‪٥٨‬ـ ڦڪا‪٥٨‬ـ دقر ڪعيۿ ٻ‪٤٩‬ع دطقد‪٤‬ط الِء ت‪٩‬اري‬
‫ڪعڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ّٛ ٟ‬ى‪ ٟ٩‬د‪ ٥‬ک‪ ٧ٛ‬دؾ ؼاـ اَتعاؼ ڪعڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬اـ اَتعاؼ ؼاـ پارٽ‪َ٧‬ء د‪٥‬‬
‫قٗ ار ‪ٝ‬ذعقح ‪ ٢٠‬ٿ‪ ٥‬ٿئ‪٧‬ۿ پع اـ د‪ ٧‬اةتڎ اـ د‪ ٥‬ازتعاؿ ق‪٨‬تع قډي قڃ‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬۽ َ‪٥‬اؿ اـ ت‪ ٧‬قډ‪٨‬ڪ اَت‪ٞ‬اد‬
‫ڪعڻ ؿعقع ڪعي ٿ‪ .٥‬اـ ڪعي ا‪٘٠‬الة‪ ٧‬پارٽ‪ ٟ٩‬ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ّٛ ٟ‬ى‪ ٟ٩‬۽ صا‪ ٟ٩ٝ‬ک‪“ ٧‬ڋق “ڻ‪٧‬ۿ ا‪ ٟ٤٠‬د‪٥‬‬
‫تطارڏ ڪعڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬ک‪٩‬ػ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ڪ‪ٞ‬غقر‪ ٟ٨‬کاـ ص‪ٔ٥‬غدف ٿ‪٩‬ڻ ‪ ٢٠‬گ‪٤‬عد‪٧‬ۿ پع ا‪ ٟ٤٠‬ت‪ ٧‬ماةى‪“ ٥‬ڻڻ‬
‫الِء ڪ‪ ٢٠٥‬ڪ‪ ٥‬رؼت‪ ٥‬ڳ‪٤ٚ٥‬ڻ گ‪٤‬عد‪.٧‬‬
‫پارٽ‪ ٟ٩‬د‪ ٧‬ا‪٠‬طر ت‪٩٘١‬ط ۽ ص‪٥‬د ت‪٩٘١‬طۿ ‪٣‬ع ؿضف د‪ ٥‬زٖ ۽ ٔعض ‪٠٥٣‬طي “‪ .٧٣‬ڪارڪ‪ ٟ١‬۽‬
‫ٗ‪٩‬ادت ک‪ ٧‬ص‪٥‬د ت‪٩٘١‬طي دظة‪ ٧‬ک‪ ٧‬اپ‪١‬ائڻ گ‪٤‬عد‪ ٧‬۽ صا‪ ٟ٩ٝ‬ڋا‪٩ّ ٟ٤٠‬ع ‪ٝ‬كا‪ٚ‬سا‪ ٢٠‬رق‪ ٥٨‬اصت‪٩‬ار ڪعڻ‬
‫گ‪٤‬عد‪ .٧‬ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ٞ٩ٗ ٢‬ت ت‪ ٧‬درگظر ڪعڻ قارق رق‪ ٥٨‬پارٽ‪ ٟ٩‬الِء ‪٘٠‬كاـ ڋ‪١٨‬طڌ جاةت ٿ‪١٩‬طق “‪.٧٣‬‬
‫پارٽ‪ ٟ٩‬ک‪ ٧‬ت‪٩٘١‬ط ک‪ ٧‬دٻائڻ ‪٨‬ا قري ت‪٩٘١‬ط ڪ‪١‬طڌـ د‪ ٧‬تظ‪ ٙ٩ٚ‬ڪعڻ قارـ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ ٥‬ؼضت ازتؽاب‬
‫ڪعڻ گ‪٤‬عد‪ ٧‬۽ د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬معقري ٿئ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ک‪ ٟ٩‬پارٽ‪ٝ ٧‬اـ ئ‪ ٧‬ڪڌ‪ ٥٨‬قڃ‪.٧‬‬
‫پارٽ‪٨ ٟ٩‬ا اـ د‪ ٧‬ادارـ ا‪٠‬طر ت‪٩٘١‬ط ‪ٝ‬اـ ا‪٣‬ا ڳا‪ً ٢٤ٚ‬ا‪٣‬ع ٿ‪٩‬ڻ گ‪٤‬عد‪ ٧‬ت‪ ٢‬ت‪٩٘١‬ط د‪ ٥‬ة‪٩١‬اد‬
‫صا‪ ٟ٩ٝ‬ک‪ ٧‬ٺ‪٩‬ڪ ڪعڻ ۽ ق‪٥‬رتساؾ ک‪ ٧‬ة‪٤‬تع ة‪١‬ائڻ ت‪ ٧‬ٻڋؾ “‪ .٧٣‬د‪٩‬ؽتائ‪ ٟ٩‬ص‪٥‬د ت‪٩٘١‬ط د‪٥‬‬
‫قاؼى‪ ٧٣“ ٥‬ت‪ ٢‬اـ د‪ ٥‬اً‪٤‬ار َ‪ ٧ٛٞ‬ؼىر ت‪ ٧‬ٿ‪٩‬ڻ گ‪٤‬عد‪ ٧‬۽ ا‪٣‬ا صتع پ‪٥‬ڻ گ‪٤‬عد‪ ٧‬ت‪ ٢‬ا‪ ٥٣‬ؿضف ‪٨‬ا‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪18‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫پارٽ‪ ٧‬صا‪ ٟ٩ٝ‬دقر ڪعڻ الِء َ‪ ٧ٛٞ‬و‪٥‬ر ت‪ ٧‬ت‪٩‬ار “‪٨ ٧٣‬ا قعؼ زةا‪ ٧٠‬۽ ‪ٕٚ‬اً‪ ٧‬ڪعي ر‪.٧٣“ ٧٣‬‬
‫پارٽ‪ ٟ٩‬ا‪٠‬طر ا‪٣‬ڎـ ‪٘٠‬ادـ د‪ ٧‬ة‪ ٢‬ز‪٥‬ق‪ ٢ٛ‬ؿڪ‪ ٧١‬ڪعڻ گ‪٤‬عد‪٧‬ۿ د‪٩‬ڪ‪٣ ٧‬ع ‪١٠‬ڌي قڋي ڳا‪٢٤ٚ‬‬
‫ک‪ ٧‬قډائ‪ ٧‬چڎ‪٣‬ائ‪ ٧‬پ‪٩‬ؾ ڪ‪ ٟ‬۽ ‪ٔ ٥٣‬عدـ د‪ّٛ ٧‬ى‪ ٟ٩‬ک‪ ٧‬ؼچ‪ ٧‬پارٽ‪َ٧‬ء ؼاـ ‪١ٝ‬ؽ‪٥‬ب ڪعڻ د‪٧‬‬
‫ڪ‪٥‬ؿؾ ڪ‪٨ .ٟ‬ا ڪ‪ ٟ٤١‬پا‪٩ٚ‬ؽ‪َ٧‬ء ک‪ ٧‬الڳ‪ ٥‬ڪعڻ دقراـ ٿ‪ّٛ ٙ٩‬ى‪ ٟ٩‬ک‪ ٧‬ص‪٥‬د پا‪٩ٚ‬ؽ‪َ٧‬ء د‪ّٛ ٧‬ى‪٧‬‬
‫ڪ‪٥‬ٺ‪ .ٟ٩‬ا‪٣‬ڎا ‪٘٠‬ادۿ اق‪ ٙ‬۾ پاڻ ک‪ ٧‬ت‪ ٢‬پارٽ‪ ٟ٩‬دا قٔادار چ‪٥‬ائ‪١٩‬طا “‪ٟ٣‬ۿ پع اق‪ ٙ‬۾ ا‪ ٧٣‬پارٽ‪ ٧‬دا گ‪٤‬ڻ‬
‫گ‪٤‬عا ‪٠٥٣ ٢٠‬طا “‪ .ٟ٣‬ڈاڪاڻ ت‪ ٥٣ ٢‬پاڻ ت‪ ٢٠ َٙٞ ٢‬ڪ‪١‬طا “‪ .ٟ٣‬پع َ‪ ٙٞ‬ڪ‪١‬طڌ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬ت‪ ٧‬ة‪٩‬ذا ة‪٤‬تاـ‬
‫ةاز‪٥٨‬ـ ۽ ت‪٩٘١‬ط‪٥٨‬ـ ڪ‪١‬طا “‪ ٟ٣‬۽ ا‪٣‬ڎـ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ ٧‬ت‪٩٘١‬ط د‪٘ٝ ٥‬كط تُ‪٩ٞ‬ع ‪ ٢٠‬پع تضع‪٨‬ب ‪٠٥٣‬طق “‪.٧٣‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪19‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫”شيدًٌ کا نقدنً“‬
‫تيقيدي جائزو‬

‫دڍ‪ٝ ٟ٣‬اـ ‛پ‪١‬ذاب ڪا ‪٘ٝ‬ط‪‚٢ٝ‬ۿ ‛ؼ‪١‬ط‪ ٢٣‬ڪا ‪٘ٝ‬ط‪ ‚٢ٝ‬۽ ‛“ج ڪا ؼ‪١‬ط‪ ‚٢٣‬پڎ‪٣‬ڻ ؿعقع ڪ‪٩‬ا‬
‫ت‪ ٢‬پڎ‪١٣‬طيۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ة‪ ٢‬ڳا‪٥٩٤ٚ‬ـ ّ‪ٛ‬ه ‪ٝ‬سؽ‪٥‬س ڪ‪٥٩‬ـ ۽ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬تار‪٨‬ض‪ ٧‬ڪ‪٥‬ڌ ۽ ةط د‪٨‬ا‪٠‬ت‪٥٩‬ـ ‪ٌ٠‬ع ‪ٝ‬اـ‬
‫گظر‪٥٨‬ـۿ ا‪ ٟ٤٠‬ت‪ ٧‬اـ ئ‪ ٧‬قٗت ڪتاب د‪ ٧‬زاؿ‪ ٟ٩‬ت‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪٘٠ ٥‬ى‪ٌ٠ ٧‬ع ‪ٚ‬ک‪١‬طق ق‪٨‬ػ‪ .‬د‪٩‬ئ‪ ٟ‬ت‪ ٢‬ا‪ٟ٤٠‬‬
‫‪ٝ‬ڎ‪ ٧٠‬ڪتاة‪ ٟ‬ت‪ ٧‬ةاماةى‪ ٧٠٥ٞ٠ ٢‬ت‪٩٘١‬طي ‪٘ٝ‬اال ‪ٚ‬کڻ د‪ ٥‬ڪ‪٥‬ة‪ ٢‬ارادق ڪ‪ .٥٣ ٢٠٥‬اـ ڪعي ا‪ ٧٣‬زاؿ‪ٟ٩‬‬
‫ت‪ٚ ٧‬ک‪ ٙ٩‬ٽڪعا د‪٩‬ئ‪ ٟ‬د‪ ٥‬ت‪٩‬ئ‪ ٟ‬ة‪١‬ا ڪ‪ٝ ٟ٤١‬طدي ڪتاب اؼتُ‪ٞ‬اؾ ڪعڻ د‪٧‬ۿ ‪ ٟ٣‬ؿڪ‪ ٙ‬۾ “‪٠‬طا‬
‫اٿ‪ .ٜ‬د‪٩‬ئ‪ ٟ‬ا‪ ٟ٤٠‬ڪتاة‪ ٟ‬پڎ‪٣‬ڻ قٗت ‪١٤١ٝ‬ذ‪ ٧‬ذ‪ ٟ٣‬۾ ا‪ ٟ٤٠‬ڪتاة‪ ٟ‬۾ ڋ‪ ٙ٠‬ڳا‪ ٟ٩٤ٚ‬ةاةت پ‪٩‬طا ٿ‪ٙ٩‬‬
‫ت‪٩٘١‬طي را‪٨‬ا ‪ٝ‬سٕ‪٥‬ظ ٿ‪ ٧‬قڃ‪ .ٟ‬اـ ؼ‪ٛ‬ؽ‪ ٧ٛ‬۾ ‛پ‪١‬ذاب ڪا ‪٘ٝ‬ط‪ ‚٢ٝ‬دا زاؿ‪٣ ٢٩‬ڪ ‪١٠‬ڌڌي ڪتاب‬
‫‛ؼ‪١‬ڋي ٗ‪٥‬ؿ د‪٘ٝ ٥‬ط‪ ‚٥ٝ‬۾ اچ‪ ٧‬چڪا “‪ .ٟ٣‬اـ ڪعي ‪٣‬اڻ ‛ؼ‪١‬ط‪ ٢٣‬ڪا ‪٘ٝ‬ط‪ ‚٢ٝ‬دا ت‪٩٘١‬طي زاؿ‪ٟ٣ ٢٩‬‬
‫‪٘ٝ‬ا‪ ٧ٚ‬د‪ ٧‬ق‪٥‬رت ۾ زامع “‪.ٟ٣‬‬
‫‪ٝ‬اـ پ‪١٤١‬ذ‪٘ٝ ٧‬ا‪‛ ٧ٚ‬ؼ‪١‬ڋي ٗ‪٥‬ؿ د‪٘ٝ ٥‬ط‪ ‚٥ٝ‬د‪٤ٝ ٧‬اڳ ۾ د‪١‬اب ؿڪ‪ ٙ٩‬از‪ٞ‬ط م‪٩‬ا܂ قازب‬
‫د‪ ٧‬ڪتاب ‛ؼ‪١‬ط‪ ٢٣‬ڪا ‪٘ٝ‬ط‪ ‚٢ٝ‬ت‪ ٧‬ڪذ‪ ٟ٣ ٢٤‬ر‪٨‬ت ‪ٌ٠‬ع قډي ‪٣‬ئ‪:٧‬‬
‫‛ دڍ‪ ٟ٣‬ؿڪ‪ ٙ٩‬قازب د‪ ٥‬ا‪ ٥٣‬ڪتاب ‪١٤١ٝ‬ذ‪َ٧‬ء ‪ٌ٠‬ع ‪ٝ‬اـ گظر‪ ٥٨‬ت‪ ٢‬دؾ ک‪ ٧‬ؼضت قط‪٥ٝ‬‬
‫پ‪٤‬ت‪٥‬ۿ د‪ ٥‬ا‪ ٥٣‬ڪتاب ز‪ ٓ٩١‬را‪ ٧ٝ‬د‪ ٧‬ڪتاب (پ‪١‬ذاب ڪا ‪٘ٝ‬ط‪ )٢ٝ‬د‪ ٧‬د‪٥‬اب ۾ گ‪٤‬ٽ پع اردق‬
‫ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌـ د‪ ٧‬ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت ۽ ةچاَء ۾ قډ‪٨‬ڪ ‪ٚ‬ک‪ .٥٣ ٙ٩‬ؿڪ‪ ٙ٩‬قازب ڪتاب د‪٠ ٥‬ا‪ ٥ٚ‬ت‪‛ ٢‬ؼ‪١‬ط‪ ٢٣‬ڪا‬
‫‪٘ٝ‬ط‪ ‚٢ٝ‬رک‪٥٣ ٥٩‬ۿ پع اق‪ ٙ‬۾ ا‪ ٥٣‬ڪتاب ‛ؼ‪١‬ڋ د‪٘ٝ ٥‬ط‪ ٢٠ ‚٥ٝ‬پع ‛‪٤ٝ‬ادعـ د‪٘ٝ ٥‬ط‪ .٥٩٣ ‚٥ٝ‬اـ ۾ ز‪ٓ٩١‬‬
‫را‪َ٧ٝ‬ء ک‪٥ٌٛٝ ٧‬ؿ ٗ‪ ٟٝ٥‬صاص ڪعي ؼ‪١‬ڋ‪ٝ ٟ٨‬ٿاـ ڪ‪ ٙ٩‬دارزا‪ ٢٠‬ز‪ ٟٛٞ‬د‪ ٥‬د‪٥‬اب ت‪ ٢‬ڋ‪ ٙ٠‬ڪ‪٥٣ ٢٠٥‬ۿ‬
‫پع اردق ٻ‪َ٧ٚ٥‬ء ۽ ‪٥٨‬پ‪٧‬ۿ ؼ‪ ٧‬پ‪ ٧‬د‪ ٧‬ج٘أت ک‪ ٧‬اداگع ڪعڻ ۽ اردق ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌ وت٘‪ ٧‬ک‪ ٧‬ة‪١‬ا ڪ‪ٟ٤١‬‬
‫ؿع‪٨‬ڪ د‪ٛٝ ٟ٣ ٧‬ڪ د‪ ٥‬قارث څاڻائڻ د‪ ٧‬قډ‪٨‬ڪ ڪ‪٥‬ؿؾ ٿ‪٣ ٙ٩‬ئ‪ .٧‬اـ ق‪٥‬رتساؾ ‪٥ُٛٝ‬ؿ ٿ‪٩‬ڻ ةُط‬
‫‪١٤١ٝ‬ذ‪ ٧‬ا‪٠‬طر ۾ اـ ؼت‪ ٙ‬دظة‪ ٧‬قري ڪع ‪٥ٝ‬ڌ‪ ٥٨‬ت‪ٝ ٢‬اـ ‪ ٢٠‬قعؼ ز‪ ٓ٩١‬را‪ ٧ٝ‬ک‪ ٧‬د‪٥‬اب ڋ‪٨‬اـۿ پع‬
‫ؿڪ‪ ٙ٩‬قازبۿ د‪ٝ ٟ٤١‬ٺڎي ۽ ٻاد‪٤‬اري ‪ ٧٠٥ٞ٠‬ؼ‪١‬ڋ د‪٠ ٥‬ا‪ ٥ٚ‬اؼتُ‪ٞ‬اؾ ڪعيۿ اؼاـ ‪ٝ‬ٿاـ پ‪١٤١‬ذ‪٧‬‬
‫زاڪ‪٩ٞ‬ت ‪ٝ‬ڎ‪٣‬ڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪٧٣“ ٧‬ۿ اـ د‪ ٥‬ة‪ ٢‬ک‪٩‬ػ د‪٥‬اب ڋ‪٨‬اـ‪( ‚.‬رڏ ؼ‪١‬ڋيۿ ‛ؼ‪١‬ڋي ٗ‪٥‬ؿ‬
‫د‪٘ٝ ٥‬ط‪٤ٝ ‚٥ٝ‬اڳۿ ص‪)4-‬‬
‫‪ٝ‬اـ ؿڪ‪ ٙ٩‬قازب د‪ ٧‬ڪتاب د‪ ٧‬ذري پعزي ت‪ ٧‬ت‪ ٢‬ڳا‪٤ٚ‬ائڻ ڪ‪ ٢٠٥‬ٿ‪ ٥‬گ‪٤‬عاـ ۽ ‪ ٢٠‬قري اـ‬
‫د‪ ٧‬معقرت “‪ .٧٣‬ڈ‪ ٥‬د‪ ٥‬ؿڪ‪ ٙ٩‬قازب پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ڪتاب ۾ د‪٩‬ڪا ّ‪ٛ‬ه ة‪٩‬ا‪ ٧٠‬ڪئ‪ ٧٣“ ٧‬۽‬
‫د‪٩‬ڪا تار‪٨‬ض‪ ٧‬ز٘‪٘٩‬ت‪ ٟ‬ؼاـ ‪٣‬ٿ چعا‪٠‬ط ڪئ‪٧٣“ ٧‬ۿ ؼا ؼ‪١‬طس الِء اردق ‪٩ٚ‬کڪ ‪٣‬ذڻ ‪٠‬ات‪ ٧‬ڪا ‪٠‬ئ‪ٟ٩‬‬
‫ڳا‪ ٢٤ٚ‬ڪا‪ .٧٣“ ٢٠‬پع پاڪؽتاـ ۾ ر‪١٣‬طڌ ‪٣‬ع اردق ‪٩ٚ‬کڪ پ‪ِ٥‬ء چا‪ ٧٣‬ا‪ ٥٣‬ٺ‪٩‬ٺ ردُت پؽ‪١‬ط ‪٣‬ذ‪٨ ٧‬ا‬
‫تعٗ‪ ٧‬پؽ‪١‬طيَء د‪ ٧‬ق‪٨‬ػ ۾ ق‪٨‬ڎ‪ ٙ٩٣‬دط‪٨‬ط ردُت پؽ‪١‬ط ‪٣‬ذ‪٧‬ۿ اـ د‪٣ ٧‬تاـ د‪ٟٝ٥ٗ ٧‬ۿ ا‪ ٟ٤٠‬د‪٧ٝ٥ٗ ٧‬‬
‫ٻ‪ ٟ٩ٚ٥‬۽ ت‪٤‬ظ‪٨‬ت‪ ٟ‬ڋا‪ ٟ٤٠‬ا‪٣‬ڎق ئ‪ ٧‬اڻ قڻ‪١‬طڌ ۽ ‪١ٝ‬أ٘ت ت‪ ٧‬ٻڋؾ رق‪ ٥٨‬ر‪١٣‬طق “‪ .٧٣“ ٥٨‬ؼ‪١‬طس اـ ‪١ٝ‬أ٘ت‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪20‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫د‪ ٧‬د‪٥‬اب ۾ ؼ‪١‬ڋي ٻ‪ ٧ٚ٥‬ا‪٠‬طر ڪ‪٩‬تعائ‪ ٧‬ڪتاب ڈپذ‪ ٧‬پڋرا ٿ‪ ٧‬چڪا “‪ .ٟ٣‬د‪٩‬ڪ‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬داِء‬
‫ت‪ٝ ٧‬ؽت‪١‬ط ۽ ت‪٩٘١‬طي ‪ٚ‬ساظ کاـ ‪ُٝ‬تتع “‪ .ٟ٣‬اـ ڪعي ‪ٝ‬اـ ‪٘ٝ ٟ٣‬ا‪ ٧ٚ‬ا‪٠‬طر چ‪١‬ط ا‪٣‬ڎ‪٥٨‬ـ ڳا‪٥٩٤ٚ‬ـ ڪعڻ‬
‫گ‪٤‬عاـ ٿ‪٥‬ۿ د‪ ٟ‬ک‪٩ٚ ٧‬کڪ ‪١ٝ‬ذ‪٤‬ائڻ ۽ پعدي ۾ رکڻ د‪ ٧‬قڋي ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪.٧٣“ ٧‬‬
‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫ؿڪ‪ ٙ٩‬از‪ٞ‬ط م‪٩‬اُء د‪ ٥‬ڪتاب ‛ؼ‪١‬ط‪ ٢٣‬ڪا ‪٘ٝ‬ط‪ ‚٢ٝ‬ڪعاچ‪٧‬ۿ اپع‪1987 ٙ٨‬ع ‪١٤١ٝ‬ذ‪“ ٧‬ڋق‬
‫“‪ٝ .٧٣‬ك‪ ٓ١‬قٕس‪ 9 ٧‬ت‪ٚ ٧‬ک‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪٢‬ۿ ‛پاڪؽتاـ ٻ‪ ٟ‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ت‪ ٟ‬د‪ ٧‬ٽڪعاَء د‪٠ ٧‬ت‪٩‬ذ‪ ٧‬۾ قد‪٥‬د ۾ “‪.٥٨‬‬
‫ا‪ ٥٣‬ٽڪعاُء ا‪ ٟ٤٠‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬۽ َالئ٘‪ ٟ‬۾ ‪ ٢٠‬ٿ‪٥٩‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬اڄ پاڪؽتاـ ۾ ؿا‪١٣ .ٟ٣“ ٙٝ‬طق ‪ٝ‬ؽ‪ ٜٛ‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ت‪ٟ‬‬
‫د‪١ٝ ٥‬ى٘‪ ٧‬ٽڪعاُء ا‪َ ٟ٤ ٠‬الئ٘‪ ٟ‬۾ ٿ‪٥٩‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬اڄ ڀارت ۾ ؿا‪ٝ .ٟ٣“ ٙٝ‬ؽ‪ٞٛ‬ا‪ ٟ٠‬د‪ ٧‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ّا‪ٚ‬ب‬
‫ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ‪٣‬ئ‪ ‚.٧‬د‪١‬اب ؿڪ‪ ٙ٩‬قازب د‪ ٥‬قاؼى‪ ٥‬اـ ٽ‪ ٧ٚ٥‬ؼاـ “‪٧٣‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ ٥‬پاڪؽتاـ ٺ‪٤‬ڻ د‪٧‬‬
‫ق‪٥‬رت ۾ ‪٣‬ت‪ٝ ٧‬ؽ‪٩ٝ٥ٗ ٜٛ‬ت د‪ ٧‬ؼ‪٤‬اري ‪٩٣‬ٺ اچ‪٧‬ۿ ‪٣‬تاـ د‪ ٧‬اق‪ ٟٝ٥ٗ ٙ‬د‪ ٧‬ٻ‪٧ٚ٥‬ۿ ڪ‪ٛ‬چع ۽‬
‫اٗتكادي قؼ‪ ٟٛ٩‬ت‪ٗ ٧‬اةل ة‪١‬ذ‪ ٧‬ق‪ .٥٨‬اـ ڪعي ‪ ٟ٣‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬اـ ٗتن‪ ٧‬۽ ڦع‪ٚ‬ٽ ک‪ ٧‬دائغ ٗعار ڋ‪٨‬ڻ الِء‬
‫د‪٩٠‬ا د‪ٝ ٧‬ڎ‪ ٧٠‬تؽ‪ ٜ٩ٛ‬ڪ‪ ٙ٩‬اق‪ ٟٚ٥‬۽ ‪ٌ٠‬ع‪ ٟ٨‬ک‪ ٧‬پٺ‪ ٧‬پاڋق اڈالئ‪٧‬ۿ ا‪٣‬ڎا ‪ٌ٠‬ع‪٨‬ا ۽ تض‪ ٙ٩‬گ‪٤‬ڎي قرتاۿ‬
‫د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ؼ‪١‬طـ ‪٠‬ادائغ ٗتن‪ ٧‬د‪ ٥‬ةچاُء ڪ‪ ٟ‬پ‪٩‬ا‪ .‬اـ ڪعي ؿڪ‪ ٙ٩‬قازب پاڪؽتاـ د‪ ٧‬قد‪٥‬د ک‪٧‬‬
‫ٻ‪ ٟ‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ت‪١٣ ٧١ُ٨ ٟ‬طق ‪ٝ‬ؽ‪ ٜٛ‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ب د‪ ٧‬ٽڪعاُء د‪١ٝ ٥‬ى٘‪٠ ٧‬ت‪٩‬ذ‪ ٥‬څاڻا‪ .٧٣“ ٥٨‬پ‪٤‬ع‪٥٨‬ـ َعض ت‪٢‬‬
‫ؿڪ‪ ٙ٩‬قازب ا‪ٝ ٥٣‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ت‪ ٟ‬قارق ‪ٌ٠‬ع‪ ٥٨‬صتع ‪٠‬ا‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬ڪٿاـ ‪٣‬ٿ ڪ‪٨ ٧٣“ ٥٩‬ا ڪ‪٤‬ڎي ة‪٩١‬اد‬
‫ت‪ ٧‬پاڻ گ‪٤‬ڎ‪٧٣“ ٥٨‬܁ ت‪٤‬ظ‪٨‬ت‪٥‬ـ ٗ‪ ٟٝ٥‬د‪٥‬ـ ‪٠٥٣‬ط‪٥٨‬ـ “‪ٟ٣‬ۿ ‪ٝ ٢٠‬ظ‪٣‬ت‪ ٟ‬د‪٥‬ـ‪ٝ .‬ظ‪٣‬ب ت‪٤‬ظ‪٨‬ت‪ ٟ‬ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪٧‬‬
‫ةطـ ‪ٝ‬اـ د‪ ٜ١‬ڪ‪ ٢٠٥‬ڋ‪١٨‬طا “‪ .ٟ٣‬پع ٗ‪٥ٝ٥‬ـ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬داگعأ‪٩‬ائ‪ ٧‬قو‪ ٟ١‬ا‪٠‬طر ‪٣‬غار‪٣‬ا ؼا‪ ٟٚ‬د‪ ٧‬دطقد‪٤‬ط‬
‫د‪٠ ٧‬ت‪٩‬ذ‪ ٧‬۾ ت‪٤‬ظ‪٨‬ت‪ ٟ‬د‪ ٧‬تـڪ‪ ٙ٩‬ڪ‪١‬ط‪٥٨‬ـ “‪ .ٟ٣‬اـ تـڪ‪ ٧ٛ٩‬د”ر ۾ ا‪ ٟٝ٥ٗ ٟ٤٠‬دا ‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪ٌ٠ ٧‬ع‪٨‬ا‬
‫۽ ٔڪع تتط‪ ٙ٨‬ٿ‪١٩‬طا ر‪١٣‬طا “‪ .ٟ٣‬اؼاـ ‪٣‬ت‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋي ٗ‪٥‬ؿ د‪ٝ ٥‬حاؾ قٺ‪٥‬ـ ٿا‪ :‬اـ د‪ ٧‬ت‪٤‬ظ‪٨‬بۿ ؼ‪١‬ڋي ‪ٝ‬اڻ‪ٟ٤‬‬
‫د‪ٚ ٧‬ک‪ ٟ٩‬ؼا‪ ٟٚ‬د‪ ٧‬دطقد‪٤‬ط د‪ ٜ٩ٌَ ٥‬ج‪ٞ‬ع “‪ .٧٣‬اـ قچ ۾ ‪٣‬ت‪ ٧‬د‪ٝ ٧‬اڻ‪ ٟ٤‬دا ‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪ٌ٠ ٧‬ع‪٨‬ا تتط‪ٙ٨‬‬
‫ٿ‪١٩‬طا ر‪٩٣‬ا‪ .‬ڪڍ‪٣ ٟ٣‬ت‪ ٧‬د‪ٝ ٧‬اڻ‪١٣ ٟ٤‬طق ډرؿ ٗت‪٥‬ؾ ڪ‪ ٥٩‬ت‪ ٢‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ٻڋ‪ٝ‬ت دا پ‪٩‬عقڪار ر‪٩٣‬ا‪.‬‬
‫ڪڍ‪ ٟ٣‬د‪ٝ ٟ٩‬ت ت‪ ٢‬ڪڍ‪ ٟ٣‬قري اؼالؿ دا پ‪٥‬ئ‪ٛ‬ڳ ٿ‪٩‬ا‪ .‬پ‪ِ٥‬ء ة‪ ٢‬ا‪ٝ ٟ٤٠‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬۽ ‪ٌ٠‬ع‪٨‬ات‪ ٧‬تتط‪ ٟ٩ٛ٨‬ڪعي‬
‫ڪڍ‪ ٟ٣‬ة‪ ٢‬ؼ‪١‬طـ ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ‪١٣ ٢٠‬طق ةڻذ‪ ٧‬قئ‪ ٧‬۽ ‪ ٢٠‬قري اؼالؿ ؼاـ ‪٥٠‬ازد‪ٝ ٧‬ؽ‪ ٜٛ‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ٿ‪ ٧‬قئ‪ .٧‬ا‪٣‬ا‬
‫اقؾ کاـ ؼ‪١‬ڋي ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ر‪ ٧٣‬۽ ‪٩ٞ٣‬ـ‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋي ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ر‪١٣‬طي‪ .‬پ‪ِ٥‬ء چا‪ ٧٣‬ؼڀاڻ‪ ٧‬ؼ‪١‬طـ ‪ٝ‬ظ‪٣‬ب ‪٨‬ا ‪ٌ٠‬ع‪٥٨‬‬
‫ڪ‪٤‬ڎق ة‪ ٢‬ر‪ .٧٣‬اڄ ة‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋي ‪١٣‬طق ت‪٥‬ڌي ‪ٝ‬ؽ‪ٜٛ‬ۿ د‪ ٟ٩‬ت‪٥‬ڌي ٻڋ د‪ ٧‬ؼاڳ‪ ٧‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ب “‪٧٣‬ۿ ؼاڳ‪ ٧‬ٻ‪٧ٚ٥‬‬
‫“‪٧٣‬ۿ ؼاڳ‪ٚ ٥٩‬تاسۿ ر‪٨‬ت‪٥‬ـ رؼ‪٥ٞ‬ـ ۽ ‪٩٣‬عا “‪.ٟ٣‬‬
‫اـ ‪ٝ‬ؽئ‪ ٧ٛ‬ت‪ ٧‬اڳت‪ ٧‬قډڻ کاـ اڳ اؼاـ ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ت‪ ٧‬ڳا‪٤ٚ‬ائڻ گ‪٤‬عقـ ٿا‪ .‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ڪ‪٥ٗ ٟ٤١‬ؿ د‪٧‬‬
‫ر‪٨‬ت‪ ٟ‬رؼ‪ٟٞ‬ۿ اٿڻ‪ ٟ٩‬ق‪٣‬ڻ‪ٟ٩‬ۿ ٔ‪ ٟ‬اڋاقتۿ ر‪٣‬ائـ‪ ٧‬و‪٥‬ر وع‪ٟ٘٨‬ۿ کاډيۿ ‪ٚ‬تاسۿ تٕع‪٨‬رۿ ٻ‪ ٧ٚ٥‬۽ ادب قّ‪٩‬عف‬
‫د‪٠ ٥‬ا‪ٝ .٧٣“ ٥ٚ‬ك‪ ٓ١‬د‪ٝ ٟ٤١‬ؽ‪ ٜٛ‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ب د‪ ٥‬تك‪٥‬ر گ‪٤‬ڎ‪٧٣“ ٥٨‬ۿ ؼ‪ ٥‬صتع ‪ ٧٣“ ٢٠‬ت‪ ٢‬ڪ‪٤‬ڎي ة‪٩١‬اد ت‪٧‬‬
‫گ‪٤‬ڎ‪ .٧٣“ ٥٨‬دڍ‪َ ٟ٣‬عةؽتاـ د‪ ٧‬ډرت‪ ٧‬ت‪ ٧‬اؼالؿ “‪ ٥٨‬ت‪ ٢‬اـ کاـ اڳ َعة‪ ٟ‬د‪ ٧‬ر‪٣‬ڻ‪ ٧‬ڪ‪٤‬ڻ‪٧‬ۿ رؼ‪٥ٞ‬ـ‬
‫رقاجۿ ‪ٚ‬تاس قّ‪٩‬عف د‪٩‬ئ‪ ٟ‬اڳ ‪٥٩٣‬ۿ ؼ‪ ٥‬اؼالؿ د‪٠ ٧‬غقؾ کاـ پ‪ِ٥‬ء ة‪ ٢‬ائ‪ ٟ٩‬ر‪١٣‬طق “‪ .٥٨‬اـ ڪعي َعة‪ ٟ‬د‪٧‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪21‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ک‪ ٧‬اؼال‪ ٧ٝ‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ڪ‪ ٢٠٥‬ٿ‪ ٥‬ؼڍي ؼگ‪٤‬ذ‪ .٧‬ا‪٣‬ا َعة‪ ٧‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ب “‪ .٧٣‬ڈا ‪١٣‬طقؼتاـ ۾ ر‪١٣‬طڌ‬
‫اردق ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌ ‪ٝ‬ؽ‪ٞٛ‬اـۿ اؼالؿ د‪ ٧‬اچڻ کاـ اڳ دڍ‪ ٟ٣‬ڪ‪ ٟ٤١‬ٻئ‪ ٧‬ډرؿ دا پ‪٥‬څاري ‪٣‬ئاۿ اـ قٗت‬
‫ّ‪٩‬ع ‪٤ٝ‬ظب ‪٣‬ئا ‪٨‬ا اـ قٗت ؼ‪١‬طـ ا‪٣‬ائ‪ ٧‬ؼاڳ‪ ٧‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ‪ ٧١ُ٨‬ڪڎت‪ ٥‬پادا‪٥ٝ‬ۿ ؿ‪٩‬عقا‪٧٠‬ۿ پاـۿ ٗ‪٥‬ا‪ ٧ٚ‬ڪا‪٢٠‬‬
‫‪٣‬ئ‪٧‬ۿ د‪٩‬ڪا اؼالؿ د‪ ٥‬ؿعؼ زاق‪ ٙ‬ڪعڻ ةُط ة‪ ٢‬ؼ‪١‬طـ ر‪١٣‬طي “ئ‪ .٧‬ڈا ‪ ٟ١٣‬اؼالؿ د‪ ٥‬ؿعؼ زاق‪ٙ‬‬
‫ڪعڻ ةُط پ‪١٤١‬ذ‪ ٥‬اڳ‪٥٩‬ـ ڪڎت‪ ٥‬۽ پادا‪ ٥ٝ‬ال‪٧٣‬ۿ َعة‪ ٟ‬قارق دت‪ ٥‬پائ‪٧‬ۿ َعة‪ ٟ‬قار‪٥٨‬ـ رؼ‪٥ٞ‬ـ رقاج‬
‫اصت‪٩‬ار ڪعيۿ ‪١٣‬طق ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ‪ٝ‬اـ ‪ٝ‬ٽذ‪ ٧‬اؼال‪ ٧ٝ‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ب د‪ ٧‬دائعي ‪١ٝ‬ذ‪ ٢٤‬اچ‪ ٧‬ق‪٨‬ا‪ .‬د‪ ٢٠ ٧‬ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء ا‪٥٣‬‬
‫‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ت‪ ٟ‬قاري ‪ٌ٠‬عئ‪ ٧‬۽ تض‪ ٙ٩ٛ‬د‪ٝ ٥‬ى‪ٛ‬ب ڈا “‪ .٧٣‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬قعؼ اـ ة‪٩١‬اد ت‪٣ ٧‬تاـ د‪٧‬‬
‫ٗ‪ٝ ٟٝ٥‬ٿاـ ّ‪ٛ‬ت‪ ٥‬زاق‪ ٙ‬ڪعي ا‪ ٟ٤٠‬ک‪ ٧‬اؼالؿ د‪٠ ٧‬ا‪ ٧ٚ‬۾ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ج٘أت ۽ ٻ‪ ٧ٚ٥‬تاـ ‪٣‬ٿ کڻائڻ ۽‬
‫اردق ٻ‪ ٧ٚ٥‬۽ ‪ ٢٩ْٛٝ‬ج٘أت اصت‪٩‬ار ڪعڻ الِء ‪ٝ‬ذت‪٥‬ر ڪعڻ د‪ ٥‬زعة‪ ٧٣“ ٥‬ت‪ ٢‬ٺ‪٩‬ڪ “‪ ٢٠ .٧٣‬ت‪ ٢‬ا‪٣‬ڎي‬
‫قاز‪٩‬ات ۽ ّ‪٩‬ع ؼائ‪١‬ؽ‪ ٧‬تك‪٥‬ر گ‪٤‬ڎڻ د‪ ٧‬ڪاة‪ ٢‬معقرت ڪا‪ .٧٣“ ٢٠‬م‪٩‬اُء قازب د‪ ٟ٤١‬ڪتاب‬
‫‛پ‪١‬ذاب ڪا ‪٘ٝ‬ط‪ ‚٢ٝ‬ت‪ ٧‬ت‪٩٘١‬ط ڪ‪١‬طيۿ ا‪ ٥٣‬تك‪٥‬ر پ‪٩‬ؾ ڪ‪٧٣“ ٥٩‬ۿ اـ د‪٩ٚ ٧‬کڪ ز‪ ٓ٩١‬را‪٧ٝ‬ۿ‬
‫م‪٩‬اُء قازب کاـ قډ‪٨‬ڪ ز٘‪٘٩‬ت پؽ‪١‬طي د‪ ٥‬جت‪٥‬ت ڋ‪١٨‬طيۿ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ڪتاب ۾ اـ تك‪٥‬ر ک‪ ٧‬رد ڪ‪٥٩‬‬
‫“‪ ٧٣‬۽ پ‪١‬ذاة‪٥ٗ ٧‬ؿ ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ٻ‪٧ٚ٥‬ۿ ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ۽ ج٘أت د‪ ٧‬ةچاُء ۽ ة٘ا الِء ت‪٩‬ار ڪعي اڳت‪ ٧‬قډڻ د‪٥‬‬
‫ؼڍ ڋ‪ .٧٣“ ٥٠‬د‪٩‬ڪا ڳا‪ ٢٤ٚ‬ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ ٢‬وعح ‪ٝ‬ظ‪ٝ‬ت الئٖ ‪.٧٣“ ٢٠‬‬
‫‪٣‬اڻ اق‪ٝ ٙ‬ؽئ‪٥ٛ‬ۿ د‪ ٟ٤١‬ک‪ ٧‬ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء قازب پ‪١٤١‬ذ‪ ٟٔ ٧‬تسع‪٨‬ع ؼاـ ‪ٚ‬ڪائڻ ۽‬
‫‪١ٝ‬ذ‪٤‬ائڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪٧٣“ ٧‬ۿ ا‪‛ ٧٣“ ٥٣‬پاڪؽتاـ د‪ ٧‬قد‪٥‬د ۾ اچڻ د‪ ٥‬ؼ‪٥‬اؾ‚‪ .‬ؿڪ‪ٙ٩‬‬
‫قازبۿ اـ پع‪ٝ‬اري وت٘‪ ٧‬د‪ ٥‬ڀعد‪٧٣“ ٥ٛ٤‬ۿ د‪ ٟ٤١‬د‪٥‬ـ پاڌقـ َا‪ ٧ٞٚ‬ؼا‪ٝ‬عاد‪ٌ٠ ٧‬اؿ ۾ کت‪ .ٟ٣“ ٙ‬اـ‬
‫ڪعي ‪ ٟ٣‬قازب پاڪؽتاـ د‪ ٧‬قد‪٥‬د ۾ اچڻ د‪ ٧‬اق‪ ٙ‬ؼتب ک‪ ٧‬قڋي ‪٥٣‬ؿ‪٩‬اريَء ۽ ڋا‪٣‬پ ؼاـ‬
‫‪ٚ‬ڪا‪ ٥٨‬۽ ‪١ٝ‬ذ‪٤‬ا‪ .٧٣“ ٥٨‬اق‪ ٙ‬۾ پاڪؽتاـ ‪ٝ‬ؽ‪ٞٛ‬ا‪ ٟ٠‬ک‪١٣ ٧‬طـ کاـ تسٕي ڋ‪٨‬ڻ د‪ ٧‬ڪارڻ ڪعي‬
‫قد‪٥‬د ۾ ڪ‪ .٧٣“ ٥٨“ ٢٠٥‬پع اـ د‪ ٥‬اق‪ ٙ‬ؼتب َا‪ ٧ٞٚ‬ؼا‪ٝ‬عاج ک‪َ ٟ٣ ٧‬الئ٘‪ ٧‬۾ پ‪٩‬ع کپائڻ ۽ ةعقْ‪٩‬ع ۾‬
‫قر‪٣‬اڱ‪ ٧‬کاـ اڳ ‪١ٛ٣‬طڌ ؼا‪ٝ‬عاج دؿ‪ ٟٞ‬تسع‪٨‬ڪ ک‪٠ ٧‬اس ڪعڻۿ گڍ‪١٣ ٙ٨‬طؼتاـ د‪ٝ ٧‬ڪ‪“ ٙٞ‬زادي‬
‫۽ ص‪٥‬د‪ٝ‬ضت‪٩‬ا ري ک‪ ٧‬رقڪڻۿ َا‪ ٧ٞٚ‬ؼ‪ٞ‬اد‪٥‬ادي ‪ٌ٠‬اؿ د‪ ٧‬ٿ‪١٩‬طڌ پ‪٩‬ؾ ٗط‪“ ٧ٝ‬ڋق ‪٣‬ڪ ‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬ردُت‬
‫پؽ‪١‬ط د‪٥٨‬ار اڀ‪ ٧‬ڪعڻ ئ‪ ٧‬پاڪؽتاـ د‪ ٧‬قد‪٥‬د د‪ ٥‬اق‪ ٙ‬ؼتب “‪ .٧٣‬دڍ‪ ٟ٣‬ةعقْ‪٩‬ع ۾ ‪١٣‬طق ‪ٝ‬ؽ‪ٜٛ‬‬
‫َ‪٥‬اؿ ‪ٝ‬تسط ٿ‪ ٧‬ا‪٠‬گع‪٨‬غ ؼا‪ٝ‬عاج صالؼ د‪١‬گ “زادي ؿعقع ڪئ‪ ٧‬۽ ةعقْ‪٩‬ع ۾ تعٗ‪ ٧‬پؽ‪١‬طۿ َ‪٥‬اؿ‬
‫دقؼت ډر‪٥٨‬ـ ردُت پؽ‪١‬ط زڪ‪ٞ‬عا‪ ٟ٠‬۽ ا ‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬ڋ‪ ٧٤٨‬ڈاڌت‪ٝ ٟ‬ٿاـ ٔتس‪ٝ ٟ‬ٿاـ ٔتس‪٥‬ـ زاق‪ٙ‬‬
‫ڪعڻ ‪ٚ‬ڳ‪٥٩‬ـ ت‪ ٢‬ؼا‪ٝ‬عاد‪ ٧‬زڪ‪ٞ‬عا‪٥َ ٟ٠‬اؿ دقؼت ٗ‪٥‬ت‪ ٟ‬د‪ ٧‬اـ پ‪٩‬ؾ ٗط‪ ٧ٝ‬ک‪ ٧‬رقڪڻ ۽ ةعقْ‪٩‬ع ک‪٧‬‬
‫قډ‪٨‬ڪ َعق‪ ٥‬پ‪١٤١‬ذ‪ً ٟ‬ا‪ ٜٚ‬چ‪١‬ت‪ ٟ‬۾ ؼڪ رکڻ الِء ‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬ة‪٩١‬ادـ ت‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ڈاڌت‪ ٟ‬وعٔاـ ‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪٧‬‬
‫ت‪٥ٞ٩ٌ١‬ـ ۽ پارٽ‪٥٩‬ـ د‪٥‬ڌائڻ ؿعقع ڪ‪٥٩‬ـ‪ .‬د‪٩‬ئ‪٥َ ٟ‬اؿ ‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬ة‪٩١‬ادـ ت‪ ٧‬تٕعٗ‪ ٧‬د‪ ٥‬ؿڪار ة‪١‬ذ‪٧‬‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ ٥‬اق‪٘ٝ ٙ‬كط ڀ‪ٛ‬ذ‪ٝ ٧‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬د‪٩٠٥١‬ت د‪ ٧‬ا‪٣‬ڎي ةا‪ ٢٣‬۾ قڃ‪ ٧‬پئ‪ ٧‬د‪ ٥‬قط‪ ٟ٨‬تائ‪ ٟ٩‬اـ ‪ٝ‬اـ‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ ٥‬پاڻ “زاد ‪ ٢٠‬ڪعائ‪ ٧‬ؼگ‪ .٧٤‬ؼا‪ٝ‬عاد‪ ٧‬ډر‪٥٨‬ـۿ د‪ٝ ٟ‬ٿاـ ؼ‪٥‬ق‪٨‬ت ‪ ٟ٩٠٥٨‬۾ “‪ ٙ٨‬پ‪٤‬ع‪٥٨‬ـ پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت‬
‫ا‪٘٠‬البۿ ‪٣‬ڪ ڀ‪٥‬ت د‪٩‬اـ ال‪ٝ‬ارا ڋئ‪ ٧‬ر‪ ٥٣ ٥٩٣‬۽ ؼ‪١‬طـ ذ‪ ٟ١٣‬۾ ا‪ ٥٣‬ڈپ ڈائ‪ ٥٣ ٙ٩١‬ت‪ ٢‬د‪٩‬ڪڍ‪ٟ٣‬‬
‫ةعقْ‪٩‬ع ۾ تعٗ‪ ٧‬پؽ‪١‬ط ٗ‪٥‬ت‪٥‬ـ ڪا‪٩ٝ‬اة‪َ٧‬ء ؼاـ ‪ٞ٣‬ڪ‪١‬ار ٿ‪ ٟ٩‬ٿ‪٥٩‬ـ ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء ؼا‪ٝ‬عاد‪ ٧‬ډر‪ ٟ٨‬دا ڋکڻ ا‪٨‬ـ‪٩‬ا‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪22‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫‪ٝ‬اـ ‪٩ٞ٣‬ـ‪ ٢‬الِء ٽپڎ ٻڋد‪ ٧‬ق‪١٨‬طا ۽ ةعقْ‪٩‬ع پڻ ؼ‪ٞ‬اد‪٥‬ادي ا‪٘٠‬الة‪ ٟ٩‬د‪٣ ٥‬ڪ اڋقؾ اتسادي ة‪١‬ذ‪ ٧‬ق‪١٨‬طق‪.‬‬
‫اـ ڪعي معقري ‪ ٥٩٣‬ت‪ ٢‬ةعقْ‪٩‬ع ۾ ا‪١٨‬طڌ ا‪٘٠‬الب د‪ ٥‬رخ ‪٥ٝ‬ڌ‪ ٥٨‬قڃ‪ .٧‬اـ الِء قعؼ ‪٣‬ڪ زعة‪ ٥‬ةچ‪٥٩‬‬
‫‪٥٣‬ۿ ؼ‪ٝ ٥٩٣ ٥‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬د‪٥١‬ـ‪ .‬د‪ ٟ٤١‬ک‪ ٧‬اؼتُ‪ٞ‬اؾ ڪعي ةعقْ‪٩‬ع ۾ ‪١ٛ٣‬طڌ تسع‪٨‬ڪ ۾ ڋار قډا ق‪٨‬ا‪٣ .‬ٿعاډق‬
‫‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬د‪ٞ‬اَت‪٥‬ـ کڎ‪٥٨‬ـ ڪعيۿ ا‪ ٟ٤٠‬ؼاـ ؼاز ةاز ڪعي ةعقْ‪٩‬ع د‪ٗ ٧‬ؽ‪ٞ‬ت د‪٩ٔ ٥‬ك‪ ٥ٛ‬ا‪٣‬ڎق ڪ‪٥٩‬‬
‫ق‪ ٥٨‬د‪ ٥‬ةعقْ‪٩‬ع ‪ٝ‬اـ ؼا‪ٝ‬عاد‪ ٧‬ډر‪ ٟ٨‬ؼڋي وعح ‪٠‬ڪعيۿ اـ ت‪ ٧‬اڻ ؼڋي وعح اڳ کاـ ة‪ ٢‬قډ‪٨‬ڪ‬
‫‪ٝ‬نت‪٥‬ط ٗتن‪ ٥‬ڪعي قرت‪ .٥‬اڳ ةعقْ‪٩‬ع ا‪٠‬گع‪٨‬غـ د‪ ٧‬ؼڋي ّال‪٣ ٧١ُ٨ ٧ٝ‬ڪ ڪا‪٥٩٣ ٧٠٥ٚ‬ۿ پع پ‪ِ٥‬ء‬
‫ا‪٣ ٥٣‬ڪ دط‪٨‬ط ة‪٩‬ٺڪ‪٩‬ت ة‪١‬ذ‪ ٧‬ق‪ .٥٨‬ةعقْ‪٩‬ع د‪ ٥‬قر‪٣‬اڱ‪ ٥‬ڪ‪١٣ ٟ٤١‬طق ‪٨‬ا ‪ٝ‬ؽ‪٩ٚ ٜٛ‬ڊر ‪٨‬ا ڪ‪ٟ٤١‬‬
‫گعق‪ ٢٣‬د‪ٗ ٧‬عةا‪ ٟ٩٠‬د‪٠ ٥‬ت‪٩‬ذ‪ ٥‬ڪ‪٥٩٣ ٢٠٥‬ۿ پع ا‪َ ٥٣‬ا‪ ٧ٞٚ‬ؼا‪ٝ‬عاج د‪٣ ٧‬ڪ ؼازش د‪٠ ٥‬ت‪٩‬ذ‪ .٥٣ ٥‬اـ‬
‫ڪعي ة عقْ‪٩‬ع د‪ ٧‬قر‪٣‬اڱ‪٨ ٧‬ا پاڪؽتاـ د‪ ٧‬قد‪٥‬د ک‪ ٧‬ڪ‪ ٟ‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ت‪ ٟ‬د‪ ٥‬ٽڪعاُء ‪٨‬ا اردق ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌ‬
‫‪ٝ‬ؽ‪٥َ ٜٛ‬اؿ د‪ ٧‬دطقد‪٤‬ط د‪ ٥‬ج‪ٞ‬ع ڪ‪٥‬ٺڻ ّ‪ٛ‬ه ۽ ز٘‪٘٩‬ت‪ ٟ‬ؼاـ ‪٣‬ڪ ‪ٝ‬ظاؽ “‪ .٧٣‬اـ د‪ ٥‬د‪٩‬ئعق داڳ‪١‬طق‬
‫جت‪٥‬ت ا‪ ٧٣“ ٥٣‬د‪ ٥‬اڄ پاڪؽتاـ ۽ ‪١٣‬طؼتاـ ۾ تعٗ‪ ٧‬پؽ‪١‬ط تسع‪٨‬ڪ ڪچ‪ٛ‬ذ‪ ٧‬۽ تتا‪ ٢٣‬ٿ‪ ٧‬چڪ‪٧‬‬
‫“‪ ٧٣‬۽ ٻئ‪ٛٝ ٧‬ڪ پ‪١٤١‬ذ‪ٝ ٧‬ڪ‪ ٙٞ‬ص‪٥‬د‪ٝ‬ضت‪٩‬اري زاق‪ ٢٠ ٙ‬ڪعي ؼگ‪٩٤‬ا “‪ .ٟ٣‬پاڪؽتاـ ؼا‪ٝ‬عاد‪٧‬‬
‫‪ٛٝ‬ڪ‪ ٟ‬د‪ ٧‬دط‪٨‬ط ة‪٩‬ٺڪ‪ ٧‬راڄ د‪ ٥‬ؿڪار “‪ .٧٣‬پاڪؽتاـ َا‪ ٧ٞٚ‬اؿتعاڪ‪ ٧‬تسع‪٨‬ڪ‪ٟ‬ۿ ‪٥ٌٛٝ‬ؿ‬
‫ٗ‪ ٟٝ٥‬د‪“ ٧‬زادي پؽ‪١‬ط تسع‪٨‬ڪ‪ٟ‬ۿ پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت ا‪٘٠‬الة‪ ٟ‬صالؼ ‪٣‬ڪ ؼا‪ٝ‬عاد‪ ٧‬اڋي د‪ ٧‬ز‪٩‬ح‪٩‬ت اصت‪٩‬ار‬
‫ڪعي چڪ‪.٧٣“ ٥‬‬
‫ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء قازب اـ ئ‪ ٧‬قٕس‪ 9 ٧‬ت‪ ٧‬اڳت‪ٔ ٧‬ع‪ٝ‬ائ‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪٢‬ۿ ‛اقڀع پاڪؽتاـ ۽ ‪٥ٝ‬د‪٥‬دف‬
‫پاڪؽتاـ د‪ ٧‬ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪َ ٢‬الئ٘‪ ٧‬د‪ ٧‬ج٘أت د‪١٣ ٥‬طق ڪ‪ٛ‬چعۿ ‪١٣‬طق زةاـ ۽ ‪١٣‬طق ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ؼاـ‬
‫ٽڪعاُء ‪ .٥٩٣ ٢٠‬پ‪١‬ذاب دا ّ‪٩‬ع ‪ٝ‬ؽ‪ ٜٛ‬پ‪١‬ذاة‪٧‬ۿ ؼ‪١‬ڋي دا ّ‪٩‬ع ‪ٝ‬ؽ‪ ٜٛ‬ؼ‪١‬ڋيۿ ق‪٥‬ة‪ ٧‬ؼعزط دا ّ‪٩‬ع‬
‫‪ٝ‬ؽ‪ ٜٛ‬پـت‪ ٥‬ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طا ‪٣‬ئا‪ٝ .‬ظ‪٣‬ب د‪ ٧‬ة‪٩١‬اد ت‪ ٧‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ڪڍ‪ ٟ٣‬قٗت‪ٔ ٧‬ؽاد د‪ٔ ٧‬نا ‪٨‬ا ذ‪٩١٣‬ت پ‪٩‬طا‬
‫ٿ‪ ٧٣ .٧‬ة‪٩١‬اد قعؼ ا‪َ ٟ٤٠‬الئ٘‪ ٟ‬۾ ‪٥٩٣‬ۿ دت‪ ٧‬اردق ڳا‪٤ٚ‬ائ‪ ٧‬ق‪١٨‬طي ‪٣‬ئ‪ ‚.٧‬ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء قڋي ڪ‪٥‬ؿؾ‬
‫ڪ‪١‬طي ة‪ ٢‬ز٘‪٘٩‬ت ک‪ٚ ٧‬ڪائ‪ ٢٠ ٧‬ؼگ‪ ٥٩٤‬۽ پ‪١٤١‬ذ‪١٣ ٧‬طق ‪ٝ‬ؽ‪ ٜٛ‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ب قاري ‪ٌ٠‬عئ‪ ٧‬د‪ ٧‬ؼاڳئ‪٧‬‬
‫قٕس‪ ٧‬ت‪ ٧‬تعد‪٨‬ط ڪئ‪ ٧٣“ ٧‬۽ پاڪؽتاـ د‪ ٟٝ٥ٗ ٧‬د‪ ٧‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ت‪ ٟ‬ک‪ٝ ٧‬ؽ‪ ٜٛ‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ت‪ ٟ‬د‪ ٧‬ةطراـ اتاـ‬
‫د‪٥‬ـ َالئ٘ائ‪ ٧‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ت‪٥‬ـ ‪٨‬ا ٻ‪٥٩ٚ٥‬ـ ؼڍي قډق “‪ .٧٣‬ا‪٣‬ڎي وعح پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ڋ‪ ٙ٠‬تك‪٥‬ر د‪ ٧‬پاڻ ئ‪٧ٕ٠ ٧‬‬
‫ڪئ‪ .٧٣“ ٧‬پع چ‪٠٥‬طا “‪ ٟ٣‬ت‪٢‬ۿ ‛چ‪٥‬ر چ‪٥‬ري کاـ ت‪ ٢‬قڃ‪ ٧‬پع ‪٩٣‬عا ڦ‪٩‬عي کاـ ڪ‪ ٢٠٥‬قڃ‪ ‚.٧‬ؼ‪ ٥‬قري ‪ٟ٣‬‬
‫د‪٩٠‬ا د‪ٝ ٧‬ڃ‪ٌ٠ ٙ٩‬عئ‪ ٧‬۽ ؼ‪ٞ‬اد‪ ٧‬ؼائ‪١‬ػ د‪ ٧‬اق‪ ٟٚ٥‬د‪ ٧ٕ٠ ٧‬ڪ‪١‬طيۿ ‪١٣‬طؼتاـ د‪ ٧‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ک‪٧‬‬
‫‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪ ٌ٠ ٧‬عئ‪ ٧‬تست ‪١٣‬طق ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ڪ‪٥‬ٺ‪ ٧٣“ ٥٩‬۽ ‪١٣‬طي زةاـ ک‪١٣ ٧‬طـ د‪ ٧ٝ٥ٗ ٧‬زةاـ چ‪٥‬ڻ ةطراـ اـ‬
‫ک‪ٝ ٧‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬زةاـ ‪١٣‬طي ڪ‪٥‬ٺ‪ .٥٩‬دڍ‪ ٟ٣‬تاـ ‪ٝ‬اـ اڳئ‪ ٧‬چئ‪ ٧‬چڪ‪٩٣“ ٥‬اـ ت‪ ٢‬زةاـ ۽ ڪ‪ٛ‬چع ‪١٣ ٢٠‬طق‬
‫ٿ‪١٩‬طا “‪ ٟ٣‬۽ ‪ ٢٠‬قري ‪ٝ‬ؽ‪ٞٛ‬اـۿ پع ا‪ ٟٝ٥ٗ ٧٣‬د‪ٞ٠ ٧‬ائ‪١‬طگ‪ ٧‬ڪ‪١‬طا “‪١٣ .ٟ٣‬طي ٻ‪١٣ ٢٠ ٧ٚ٥‬طق ‪ٝ‬ظ‪٣‬ب د‪٧‬‬
‫پ‪٩‬طاقار “‪ ٢ ٠ ٧٣‬قري اـ د‪ٞ٠ ٧‬ائ‪١‬طف “‪ .٧٣‬د‪٤‬ڎي وعح َعة‪ ٧‬زةاـ ‪ ٢٠‬اؼالؿ د‪ ٧‬پ‪٩‬طاقار “‪ ٧٣‬۽ ‪ ٢٠‬قري‬
‫اـ د‪ٞ٠ ٧‬ائ‪١‬طگ‪ ٧‬ڪ‪١‬طڌ “‪ .٧٣‬پع ا‪٣‬ا َعةؽتاـ ۾ اـ قٗت ة‪٥ٝ ٢‬د‪٥‬د ‪٣‬ئ‪ ٧‬دڍ‪ ٟ٣‬اڃا ات‪ ٧‬اؼالؿ ڪ‪٢٠٥‬‬
‫“‪ .٥٣ ٥٨‬م‪٩‬اُء قازب د‪ ٟ٤١‬ڳا‪ ٢٤ٚ‬ک‪ ٧‬اؼاـ ؼ‪١‬ڋ‪ٟ٨‬ۿ ة‪٥ٛ‬چ‪ ٟ‬۽ پضت‪ ٟ٠٥‬د‪ ٧‬ڪ‪ٞ‬غقري ڪ‪٥‬ٺ‪٧٣“ ٥٩‬ۿ‬
‫‪ ٧١ُ٨‬اؼاـ د‪َ ٧‬الئ٘‪ ٟ‬۾ ‪١٣‬طق ‪ٝ‬ؽ‪ٝ ٜٛ‬ظ‪٣‬ت‪ٔ ٧‬ؽاد د‪ ٢٠ ٥‬ٿ‪٩‬ڻ ۽ اـ ڳا‪ ٢٤ٚ‬ک‪١٣ ٧‬طؼتاـ د‪ ٧‬اردق‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪23‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌـ د‪ ٧‬ص‪٥‬ة‪ ٧‬څاڻا‪ ٧٣“ ٥٨‬ت‪ ٢‬ات‪١٣ ٧‬طـ ۽ ‪ٝ‬ؽ‪ٞٛ‬ا‪ ٟ٠‬د‪ ٥‬ٽڪعاُء ٿ‪ .٥٩‬اق‪ ٙ‬۾ ا‪٣‬ائ‪ ٧‬اؼاـ د‪٧‬‬
‫ٗ‪ ٟٝ٥‬د‪ ٧‬ص‪٥‬ة‪ .٧٣“ ٧‬د‪ ٥‬اؼاـ ؼ‪٩‬ڪ‪ٚ٥٩‬ع ر‪٩٣‬ا “‪٥٩٣‬ـ‪ .‬اؼاـ ‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪ٔ ٧‬ت‪ ٟ١‬۽ ٔؽادـ کاـ اـ ڪعي‬
‫“دا ر‪٩٣‬ا “‪٥٩٣‬ـۿ د‪ ٥‬اؼاـ ک‪ ٟٛٝ ٧‬۽ ‪ ٟ٨٥ٚ٥ٝ‬د‪ٔ ٧‬ؽىائ‪ٔ ٧‬عٗ‪٥٩‬ار‪٨‬ت ت‪٥‬ڌي ‪١٣‬طـ د‪ ٧‬پ‪١‬ڊت‪ ٟ‬د‪٧‬‬
‫ٔت‪ ٧١‬۽ ٔؽاد ت‪ ٧‬ٻڋؾ تُ‪ .٧٣“ ٧ٛٝ ٢٠ ٜ٩ٛ‬پع اؼاـ ؿا‪٢٣‬ۿ ؼچ‪ٙ‬ۿ ؼا‪٧ٝ‬ۿ ؼ‪ٛ‬ىاـ ةا‪٥٣‬ۿ گعق ‪٠‬ا‪٠‬ڪۿ ة‪٧ٛ‬‬
‫ؿا‪٢٣‬ۿ ص‪٥‬اد‪ٔ ٢‬ع‪٨‬ط د‪ ٧‬ق‪ ٧ٔ٥‬ازؿ دا قارث ر‪٩٣‬ا “‪٥٩٣‬ـ‪ .‬دڍ‪ ٟ٣‬ت‪١٣ ٢‬طؼتاـ د‪٥٨ ٧‬پ‪٧‬ۿ ؼ‪ ٧‬پ‪ ٧‬د‪٧‬‬
‫‪ٝ‬ؽ‪ٞٛ‬ا‪ ٟ٠‬ک‪ ٧‬اٗتاؾۿ ؼ ع ؼ‪٩‬ط از‪ٞ‬ط صاـ د‪ٔ ٧‬ؽىائ‪ ٧‬تُ‪ .٧٣“ ٧ٛٝ ٜ٩ٛ‬اقر‪٠‬گغ‪٨‬ب د‪ٔ ٧‬ت‪ ٧١‬۽ ٔؽاد د‪٥‬‬
‫ٔ‪ٛ‬ؽٕ‪ .٧٣“ ٥٩ٛٝ ٥‬اـ ڪعي ‪ ٥٣‬اڄ تائ‪ ٟ٩‬اـ د‪ ٧‬اجع ‪٩٣‬ٺ دت‪ ٧‬ة‪ ٢‬ر‪٩٣‬ا “‪ٟ٣‬ۿ ات‪ٔ ٧‬ت‪ ٧١‬۽ ٔؽاد ک‪ ٧‬د‪ٜ١‬‬
‫ڋ‪ ٥٠‬اٿ‪ٝ .ٟ‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬د‪٥١‬ـ ۽ ڪٽعپڻ‪ ٥‬ؼ‪١‬طـ ز‪٩‬ات د‪ٛٔ ٥‬ؽٕ‪ ٥‬ر‪ ٥٣ .٧٣“ ٥٩٣‬د‪ ٟ٣ ٧‬قٗت ‪١٣‬طؼتاـ ۾‬
‫“‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬ة‪ ٢‬ات‪ٔ ٧‬عٗ‪ ٥٩‬ار‪ٔ ٢٠‬ؽادـ دا صا‪ٟ٣“ ٖٚ‬ۿ د‪ ٧‬ة‪١‬گاؾ ۽ ؼ‪١‬ڋ ۾ ر‪٩٣‬ا “‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬ة‪٣ ٢‬تاـ د‪ ٧‬ا‪ ٟٝ‬۽‬
‫ؼڪ‪٥‬ـ ک‪ٝ ٧‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬د‪٥١‬ـ ؼاـ تتا‪ ٢٣‬ڪ‪ ٥٩‬اٿ‪٣ .ٟ‬ت‪ ٧‬ر‪ ٧٣‬ة‪١٣ ٟ١٣ ٢‬طق ‪ٝ‬ؽ‪ٔ ٜٛ‬ؽاد ڪعا‪٨‬ا “‪ٟ٣‬ۿ ؿ‪٢ُ٩‬‬
‫ؼ‪٧١‬ۿ د‪٥٨‬ة‪١‬طيۿ ةع‪٥ٛ٨‬ي ٔؽاد ڪعا‪٨‬ا “‪ .ٟ٣‬دڍ‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ ةعقْ‪٩‬ع د‪ ٥‬ا‪ ٥٣‬صى‪ ٥‬ر‪٧٣“ ٥٩٣‬ۿ د‪ٟ٤١‬‬
‫‪٩ٞ٣‬ـ‪ٝ ٢‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬رقاداري ا‪َ ٟٝ‬ا‪ٜٚ‬ۿ د‪٩‬ئ‪ ٥‬۽ د‪٩‬ئڻ ڋ‪ ٥٨‬د‪ ٧‬ؼ‪٩‬ڪ‪ٚ٥٩‬ع ؼ‪٥‬چ د‪ ٧‬ة‪٩١‬اد ت‪ ٧‬ةعقْ‪٩‬ع ک‪٧‬‬
‫ا‪ ٟٝ‬۽ “ؿت‪ ٧‬د‪ ٥‬ؼتٖ ڋ‪ .٧٣“ ٥٠‬اؼاـ د‪ ٧‬ق‪ ٟ٩ٔ٥‬د‪ ٧‬تُ‪ ٜ٩ٛ‬د‪ ٧‬ئ‪٠ ٧‬ت‪٩‬ذ‪ ٧‬۾ دڍ‪ ٟ٣‬ةعقْ‪٩‬ع ۾‬
‫‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬د‪٥١‬ـ َعقج ت‪٥٩٣ ٧‬ۿ تڍ‪ ٟ٣‬ة‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ ۾ ؿا‪٢٣‬ۿ ؼچ‪ٙ‬ۿ ؼا‪٧ٝ‬ۿ ڀڳت ڪ‪٥١‬ر راؿۿ د‪ٚ‬پتۿ څ‪٩‬ٺ‪ ٙٞ‬پع‬
‫ؼعاؿۿ “ِء “ِء ٗام‪٧‬ۿ گعةذـاڻ‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋي ‪١٣‬طـ ت‪٥‬ڌي ‪ٝ‬ؽ‪ٞٛ‬ا‪ ٟ٠‬دا گڍ‪٩٣ ٧ٝ٥ٗ ٙ٨‬عا ر‪٩٣‬ا “‪ ٟ٣‬۽ ا‪ ٟ٤٠‬د‪٧‬‬
‫تُ‪ ٜ٩ٛ‬د‪ ٧‬رقؿ‪َ٧١‬ء ۾ ؼ‪١‬ڋ ک‪ٌَٞ ٧‬ت‪ ٟ‬د‪١٩ٝ ٧‬ار ت‪ ٧‬رؼا‪ .٧٣“ ٥٨‬دڍ‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬اـ ا‪٠‬ؽا‪ٝ ٧٠‬اڻ‪٤‬پ‪ ٧‬کاـ اؼاـ‬
‫دا اردق داـ دت‪ ٧‬ة‪ ٢‬ر‪٩٣‬ا “‪ٟ٣‬ۿ ‪ٝ‬سعقؿ ر‪٩٣‬ا “‪.ٟ٣‬‬
‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء قازب ‛پاڪؽتاـ ت‪٤‬ظ‪٨‬ب د‪ ٧‬ز‪٥‬ا‪ ٧ٚ‬ؼاـ‚ قاري ةاب ۾ پاڪؽتاـ د‪٧‬‬
‫ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ک‪ ٥٨ ٧‬پ‪٧‬ۿ ؼ‪ ٧‬پ‪ ٧‬د‪ ٧‬اردقدا‪ ٟ٠‬د‪ٔ ٧‬ت‪ ٧١‬۽ ٔؽاد قاري ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ڪ‪٥‬ٺ‪ ٧٣“ ٥٩‬۽ اـ د‪ ٧‬ٻ‪٧ٚ٥‬‬
‫اردق ٗعار ڋ‪ .٧٣“ ٧٠‬م‪٩‬اُء قازب د‪ ٧‬څاڻ الِء َعض “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬پاڪؽتاـ ا‪٠‬طر ‪ ٢٠‬ڪا اردق ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ڪ‪٥‬‬
‫قد‪٥‬د رک‪ ٧‬ٿ‪ ٧‬۽ ‪ ٢٠‬قري ا‪٣‬ا ‪٠‬اؿ ‪٤٠‬اد ت‪٤‬ظ‪٨‬بۿ پاڪؽتاـ د‪ ٧‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ب “‪ ٧٣‬۽ ‪ ٢٠‬قري ؼ‪١‬طـ ٻ‪٧ٚ٥‬‬
‫پاڪؽتاـ د‪ ٧‬قارث ٻ‪٧٣“ ٧ٚ٥‬ۿ پاڪؽتاـ قٽ ‪ ٢٠‬ڪا پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ا‪ٚ‬ڳ ت‪٤‬ظ‪٨‬ب “‪ ٧٣‬۽ ‪ ٢٠‬قري ڪا‬
‫پاڪؽتا‪ ٧٠‬ٻ‪٧٣“ ٧ٚ٥‬ۿ ‪ ٢٠‬قري پاڪؽتاـ ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٥‬دطا تار‪٨‬ض‪ ٧‬تـضف “‪ .٧٣‬پاڪؽتاـ چئ‪ٟ‬‬
‫دطا ٗ‪ ٟٝ٥‬د‪ٛٝ ٥‬ڪ “‪٧٣‬ۿ د‪ ٟ‬ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪٥‬ـ ا‪ٚ‬ڳ ا‪ٚ‬ڳ ٗ‪ ٧ٝ٥‬زةا‪٥٠‬ـۿ ٗ‪ ٧ٝ٥‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ت‪٥‬ـ ۽ ٗ‪ ٧ٝ٥‬تـضف‬
‫“‪ .ٟ٣‬ؼ‪ ٢٠ ٧‬ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء د‪ ٧‬پاڪؽتا‪ ٧٠‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ‪ ٢٠‬قري اردق ٻ‪َ٧ٚ٥‬ء د‪٥‬ـ ‪ٝ‬ستاج “‪ .ٟ٣‬اـ ڪعي‬
‫ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء ک‪َ ٧‬عض “‪ ٧٣‬ت‪ ٥٣ ٢‬اؼاـ ‪ٝ‬ؽڪ‪ٝ ٟ١٩‬ٿاـ ا‪ ٥٣‬ؼڀ ڪذ‪ ٢٤‬اؼالؿ ۽ پاڪؽتاـ د‪٧‬‬
‫پ‪٩‬اري ‪٠‬ا‪ ٧ٚ‬۾ ‪ٝ‬ڎ‪٣‬ڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ‪ ٢٠‬ڪعي‪ .‬اق‪ ٙ‬۾ اردق ڪا ‪ٝ‬ؽ‪ ٜٛ‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ‪٧٣“ ٢٠‬ۿ پع ا‪٣‬ا ‪١٣‬طؼتاـ‬
‫د‪٥٨ ٧‬پ‪٧‬ۿ ؼ‪ ٧‬پ‪ ٧‬د‪ ٧‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ب “‪ .٧٣‬ؼ‪١‬طـ پادا‪ ٥ٝ‬پائڻۿ ؿ‪٩‬عقا‪ ٧٠‬اقڊڻۿ پاـ کائڻ ۽ ٗ‪٥‬ا‪ ٧ٚ‬ڳائڻ قاري‬
‫ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ک‪١٣ ٧‬طؼتاـ د‪ ٧‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ت‪ ٢‬چئ‪ ٧‬ؼگ‪٤‬ذ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬پع ا‪٣‬ا قعؼ پاڪؽتاـ ۾ ٽپڻ ؼاـ اؼالؿ د‪٥‬‬
‫ؿعؼ زاق‪ ٙ‬ڪعيۿ اؼال‪ ٧ٝ‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ٿ‪ ٢٠ ٧‬ٿ‪ ٧‬ؼگ‪ ٢٠ .٧٤‬قري ؼ‪١‬طـ ٻ‪ ٧ٚ٥‬اردق د‪٩‬ڪا ‪١٣‬طي د‪٧‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪24‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ةگڎ‪ ٙ٨‬ق‪٥‬رت “‪٧٣‬ۿ ا‪٣‬ا قعؼ پاڻ ۾ َعة‪٧‬ۿ ٔارؼ‪ ٧‬۽ تعڪ‪ ٧‬زةا‪ ٟ٠‬دا ‪ٕٚ‬ي ؼ‪ٞ‬ائ‪٧‬ۿ ‪ٝ‬ؽ‪ٞٛ‬ا‪ ٟ٠‬د‪٧‬‬
‫‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬۽ پاڪؽتا‪ ٟ٩٠‬د‪ ٧ٝ٥ٗ ٧‬ٻ‪ ٧ٚ٥‬ٿ‪ ٧‬ؼگ‪ ٧٤‬ٿ‪.٧‬‬
‫د‪١‬اب ؿڪ‪ ٙ٩‬قازب ک‪ ٧‬ا‪٣‬ا ةض‪٥‬ة‪ ٧‬صتع ‪٠٥٣‬طي ت‪ ٢‬اردق د‪َٞ ٧‬ع ‪ 250‬ؼاؾ ‪ٝ‬ػ “‪ .٧٣‬ا‪٣‬ا‬
‫ٻ‪ ْٙٝ ٧ٚ٥‬زڪ‪ٞ‬عا‪ ٟ٠‬د‪ ٧‬د”ر ۾ اـ د‪ ٧‬ؿا‪٥ٔ ٧٣‬ج کاـ ؿعقع ٿ‪ .٧‬اردق تعڪ‪ ٧‬ٻ‪ ٧ٚ٥‬د‪ٕٚ ٥‬ي “‪.٧٣‬‬
‫د‪٩‬ڪ‪ ٥‬اردق= ٔ‪٥‬د‪ ٧‬ص‪ ٢ٞ٩‬گا‪ٝ ٢٣‬اـ قرت‪ .٧٣“ ٙ‬اردق ٻ‪١٣ ٧ٚ٥‬طؼتاـ د‪ ٧‬ڪا ٔىعي ٻ‪ ٧ٚ٥‬ڪا‪٧٣“ ٢٠‬ۿ‬
‫پع ‪ٌ٠‬ع‪ ٢٨‬معقرت تست ‪ ْٙٝ‬زڪ‪ٞ‬عا‪ ٟ٠‬پ‪١٤١‬ذ‪ٚ ٧‬ـڪع‪ٟ٨‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬دطا دطا ٻ‪ ٟ٩ٚ٥‬ڳا‪٤ٚ‬ائڻ قارا‬
‫‪٣‬ئاۿ ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬قچ ۾ راةى‪ ٧‬الِء ‪١٣‬طي زةاـ ‪١ٝ‬ذ‪ ٢٤‬ڪذ‪َ ٢٤‬عة‪٧‬ۿ ٔارؼ‪ ٧‬۽ تعڪ‪ٕٚ ٧‬ي ٽ‪١‬ت‪ ٧‬د‪٥‬ڌي قئ‪.٧‬‬
‫اـ ڪعي ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء قازب الِء َعض “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬اردق ٻ‪ ٧ٚ٥‬ڪا دطا ٻ‪ ٧ٚ٥‬ڪا‪٧٣“ ٢٠‬ۿ پع ‪١٣‬طي د‪٥‬‬
‫‪٣‬ڪ ةگڎ‪٨ ٥٠٥ٞ٠ ٙ٨‬ا اـ د‪٣ ٥‬ڪ ‪٤ٚ‬ذ‪ .٧٣“ )Dialect( ٥‬اـ ڳا‪ ٢٤ٚ‬تاـ ‪٣‬ڪ قاُٗ‪٨ ٥‬اد ٿ‪ ٥‬اچ‪ ٧‬ت‪٣ ٢‬ڪ‬
‫پاڪؽتا‪٩ٔ“ ٧٠‬ؽع تعڪ‪ ٧‬د‪ ٧‬دقري ت‪ ٧‬قڃ‪٠ ٧‬ڪت‪ .٥‬ات‪ ٧‬دڍ‪٣ ٟ٣ ٟ٣‬ڪ دڳ‪ ٢٤‬ت‪‛ ٧‬اردق اڪ‪٩‬ڊ‪‚٧ٝ‬‬
‫د‪٠ ٥‬ا‪ ٥ٚ‬پڎ‪ ٥٩٣‬ت‪ ٢‬ڋاڊق ص‪٥‬ش ٿ‪ ٥٩‬ت‪ ٢‬ات‪ ٧‬ڪ‪ ٥‬اردق ٻ‪َ٧ٚ٥‬ء د‪ ٧‬قاډاري ۽ ڦ‪٤‬الَء الِء ادارق ٗائ‪ ٜ‬ڪ‪.٧٣“ ٙ٩‬‬
‫ؼ‪ ٥‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬تعڪ‪٩ٝ ٧‬غةا‪ ٟ٠‬ت‪ ٧‬زقر ڀع‪٨‬ائ‪ ٟ٩‬ت‪ٝ ٢‬اـ پ‪٤‬ع‪٥٨‬ـ ‛اردق اڪ‪٩‬ڊ‪ ‚٧ٝ‬ڋؼ‪١‬طس‪ .‬ؼ‪ ٥‬دڍ‪ٟ٣‬‬
‫‪٥ٝ‬ق‪٥‬ؼ ات‪ ٧‬پ‪٤‬ت‪ ٥‬ت‪ ٢‬ڋاڊق ؿع‪١ٝ‬طق ٿ‪ ٥٩‬د‪ ٥‬ات‪ ٧‬اردق ٻ‪ ٧ٚ٥‬د‪ ٧‬تعٗ‪َ٧‬ء ۽ قاډاري الِء ڪا اڪ‪٩‬ڊ‪ ٧ٝ‬ٺ‪ٙ٩٤‬‬
‫ڪا‪٣ ٢٠‬ئ‪ .٧‬پع ا‪٣‬ا تعڪ‪ ٟ‬د‪٣ ٧‬ڪ ٔ‪٥‬د‪ ٧‬اڪ‪٩‬ڊ‪٣ ٧ٝ‬ئ‪ .٧‬ڈ‪ ٥‬د‪ ٥‬تعڪ‪َ٧‬ء ۾ اردق=‪ٚ‬ـڪع د‪ٰ٧١ُٝ ٧‬‬
‫۾ ڪ‪ ٜ‬ا‪١٨‬طي “‪.٧٣‬‬
‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫اؼاـ د‪ ٟ٤١‬ڳا‪ ٢٤ٚ‬د‪ ٥‬گ‪٤‬ڻ‪ ٧‬قٗت کاـ رئڻ‪ ٥‬رئ‪١‬طا ‪٣‬ئاؼ‪ ٟ٩‬ت‪ ٢‬پاڪؽتاـ اؼاـ الِء ‪ ٢٠‬پع قعؼ‬
‫‪٥٨‬پ‪ ٧‬۽ ؼ‪ ٧‬پ‪ ٧‬د‪ٝ ٧‬ؽ‪ٞٛ‬ا‪ ٟ٠‬۽ ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬ٻ‪َ٧ٚ٥‬ء ک‪ ٧‬ٻ‪ٝ ٟ٩‬ٿاـ ‪ٝ‬ڎ‪٣‬ڻ ۽ تعٗ‪ ٧‬قٺائڻ الِء ٺا‪ ٥٩٣‬ق‪.٧٣“ ٥٨‬‬
‫ا‪٣‬ا ڳا‪ ٢٠ ٢٤ٚ‬چا‪١٩٣‬طي ة‪ ٢‬ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء ص‪ 17-‬ت‪ً ٧‬ا‪٣‬ع ڪعي قډي “‪ .٧٣‬پاڻ ‪ٚ‬ک‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪ ٧٣‛ ٢‬ئ‪٧‬‬
‫(اردق) زةاـ ‪٣‬ئ‪٧‬ۿ د‪ ٟ٤١‬ک‪ ٧‬تسٕي الِء پ‪٤‬ع‪٨‬اـ ‪ٌ٠‬عئ‪ ٧‬پاڪؽتاـ ۽ پ‪ِ٥‬ء پاڪؽتاـ قد‪٥‬د ۾ “‪٧١ُ٨ ‚.٥٨‬‬
‫‪ٌ٠‬عئ‪ ٧‬پاڪؽتاـ د‪ٝ ٥‬ى‪ٛ‬ب اردق زةاـ د‪ ٥‬تسٕي ۽ تعٗ‪ .٧٣“ ٧‬اـ د‪ ٥‬ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ ٢‬وعح اؼالؿ ؼاـ‬
‫قاؼى‪ .٧٣“ ٢٠ ٥‬پاڪؽ تاـ ‪ٝ‬ؽ‪ٞٛ‬ا‪ ٟ٠‬ک‪٣ ٧‬ڪ ا‪ٚ‬ڳ ‪ٛٝ‬ڪ قٺ‪ ٧‬ڋ‪٨‬ڻ ۽ ‪ٌ٠‬عئ‪ ٧‬اؼالؿ د‪ ٧‬قاډ ق‪٨‬ذ‪ ٢٤‬الِء‬
‫زاق‪ ٙ‬ڪ‪ ٢٠٥‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪٥٨‬ۿ د‪٩‬ئ‪ ٟ‬اڄ تائ‪ ٟ٩‬څاڻا‪ ٥٨‬پئ‪ ٧‬ق‪ .٧٣“ ٥٨‬پع اـ د‪ ٥‬اق‪٘ٝ ٙ‬كط اردق ٻ‪َ٧ٚ٥‬ء د‪٥‬‬
‫تسٕيۿ اردق ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌـ د‪ ٧‬دارزا‪ٕٝ ٢٠‬ادـ د‪ ٥‬تسٕي ئ‪ .٥٩٣ ٧‬د‪١‬اب ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء قازبۿ ز‪ٓ٩١‬‬
‫را‪َ٧ٝ‬ء د‪ ٧‬پ‪١‬ذاة‪ ٧‬ٻ‪ ٧ٚ٥‬ک‪ ٧‬تعٗ‪ ٧‬قٺائڻ ۽ اـ ک‪ ٧‬پ‪١‬ذاب د‪ ٧ٝ٥ٗ ٧‬ٻ‪ ٧ٚ٥‬ة‪١‬ائڻ قاري ص‪٩‬اؾ د‪ ٧‬د‪ٟ٤١‬‬
‫‪ ٧٠٥ٞ٠‬اؼالؿۿ پاڪؽتاـ ۽ اردق د‪“ ٧‬ڌ قٺ‪ٝ ٧‬ضا‪ٕٚ‬ت ڪئ‪ .٧٣“ ٧‬ؼا اؼاـ ؼ‪١‬ڋي ٗ‪٥‬ؿ دا تعٗ‪ ٧‬پؽ‪١‬ط‬
‫۽ ؼ‪٩‬ڪ‪ٚ٥٩‬ع ؼ‪٥‬چ رک‪١‬طڌ ر‪٥٣‬اؼ‪ ٧‬قعؼ پ‪١‬ذاب د‪ ٧‬ةاالدؼت رق‪ ٧٨‬ک‪ٌ٠ ٧‬ع ۾ رک‪٧‬ۿ ڪڍ‪ ٟ٣‬ة‪٢‬‬
‫ةعداؿت ڪعڻ ۽ اـ ک‪ ٧‬دائغ ٗعار ڋ‪٨‬ڻ الِء ت‪٩‬ار ‪٥٩٣“ ٢٠‬ـ‪ .‬اؼاـ پ‪١‬ذاة‪ ٧‬زةاـ ک‪ ٧‬پ‪١‬ذاب ۾ اـ د‪ ٧‬زٖ‬
‫کاـ ‪ٝ‬سعقؿ ڪعڻ ۽ اـ ‪ٝ‬ٿاـ اردق ک‪ٝ ٧‬ڎ‪٣‬ڻ قاري ؼ‪٥‬چ د‪ ٧‬ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت ‪ ٢٠‬ٿا ڪعي ؼگ‪٥٤‬ـ‪ .‬اؼاـ د‪ٟ٤١‬‬
‫‪ ٧٠٥ٞ٠‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ٻ‪ ٧ٚ٥‬د‪ ٧‬ز٘‪ ٟ‬الِء دطقد‪٤‬ط ڪعي ر‪٩٣‬ا “‪٥٩٣‬ـ‪ .‬ا‪٣‬ڎي ‪ ٧٠٥ٞ٠‬د‪ ٧‬پ‪١‬ذاب قارـ‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ٻ‪َ٧ٚ٥‬ء ۽ ڪ‪ٛ‬چع الِء ڪا ة‪ ٢‬دطقد‪٤‬ط ڪئ‪ ٧‬ت‪ ٢‬اؼاـ ا‪ ٟ٤٠‬ؼاـ ‪٣‬غار‪ ٟ٨‬اصتالٔ‪٠٥٣ ٟ‬طي ة‪٢‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪25‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫اصالٗ‪ ٧‬و‪٥‬ر ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت ڪ‪١‬طاؼ‪ .ٟ٩‬ڈ‪ ٥‬د‪ ٥‬د‪٩‬ڪا ٻ‪ ٧ٚ٥‬اؼاـ پاڻ ‪ٝ‬ٿاـ ‪ٝ‬ڎ‪٣‬ڻ الِء ت‪٩‬ار ‪٥٩٣“ ٢٠‬ـۿ ؼا اؼاـ‬
‫ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ ٢‬ق‪٥‬رت ۾ ة‪٥ٛ‬چؽتاـۿ پضت‪٠٥‬ؽتاـ ۽ پ‪١‬ذاب ‪ٝ‬ٿاـ ‪ٝ‬ڎ‪٣‬ڻ د‪ ٧‬زٖ ۾ ‪٠٥٣ ٢٠‬طاؼ‪ .ٟ٩‬اؼاـ‬
‫قعؼ پ‪١‬ذاب د‪ ٧‬ةاالدؼت ڪعدار ک‪ٌ٠ ٧‬ع ۾ رک‪١‬طيۿ اردق ک‪ ٧‬پ‪١‬ذاة‪ ٧‬زةاـ ‪ٝ‬ٿاـ ‪ٝ‬ڎ‪٣‬ڻ قاري‬
‫پا‪٩ٚ‬ؽ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت ڪعيۿ اـ ک‪ ٧‬ٻ‪٥ٌٛٝ ٟ٩‬ؿ ٗ‪ ٟٝ٥‬د‪ ٧‬ٻ‪ ٟ٩ٚ٥‬ک‪ ٧‬صت‪ ٜ‬ڪعڻ الِء د‪٥‬از ‪٩٤ٝ‬ا ڪعڻ‬
‫د‪ ٢٠ ٥ُٗ٥ٝ ٥‬ڋ‪١٨‬طاؼ‪ .ٟ٩‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬را‪ ٧ٝ‬قازبۿ پ‪١‬ذاب قارـ ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ٻ‪ ٧ٚ٥‬۽ ڪ‪ٛ‬چع د‪٧‬‬
‫ز‪٥‬ا‪ ٧ٚ‬ؼاـ ٗ‪ ٧ٝ٥‬تـضف زاق‪ ٙ‬ڪعڻ الِء دطقد‪٤‬ط د‪ ٥‬ؼڍ ڋئ‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪ ٢‬ا‪٣‬ا ڳا‪ ٢٤ٚ‬اؼاـ پاڻ الِء ‪٩٠‬ڪ‬
‫ؿگ‪٥‬ـ ؼ‪ٞ‬ذ‪٥٤‬ـ ٿا‪ .‬ؿ‪ ٙ‬ا‪٣‬ا را‪ ٧ٝ‬قازب قاري ؼ‪٥‬چ پ‪١‬ذاة‪ ٟ٩‬د‪ ٧‬قڋي “ةاديَء ۾ اچ‪ ٧‬۽ ‪ ٢٠٥٣‬قعؼ‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ٻ‪َ٧ٚ٥‬ء ۽ ڪ‪ٛ‬چع د‪ ٧‬از‪٩‬اُء الِء دطقد‪٤‬ط ڪ‪ ٟ‬پع اـ ؼ‪ٛ‬ؽ‪ ٧ٛ‬۾ اردق د‪ ٧‬زاڪ‪٩ٞ‬تۿ د‪٩‬ڪا‬
‫ٻ‪ ٟٝ٥ٗ ٟ٩‬د‪ ٧‬ٻ‪ٝ ٟ٩ٚ٥‬ٿاـ ‪ٝ‬ڎ‪٧٣“ ٙ٩٣‬ۿ اـ د‪ ٧‬ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت ڪعڻ د‪ ٧‬دَ‪٥‬يٰ تاـ پڻ دؼت ةعدار ٿ‪.ٟ٩‬‬
‫د‪١‬اب ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء قازبۿ اردق د‪ ٧‬زٖ ۾ ۽ اـ ک‪ ٧‬پاڪؽتاـ د‪ ٧‬اق‪ ٙ‬قارث ٻ‪ ٧ٚ٥‬جاةت‬
‫ڪعڻ الِء ڪتاب ۾ ڪ‪٩‬تعـ ‪١٣‬ڋـ ت‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬څاڻ دا ‪٥ٝ‬ت‪ ٧‬پک‪٩‬ڎ‪٨‬ا “‪ .ٟ٣‬ص‪ 116-‬ت‪ٚ ٧‬ک‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪:٢‬‬
‫‛ اردق پاڪؽتاـ د‪ ٧ٝ٥ٗ ٧‬زةاـ “‪٧٣‬ۿ اـ کاـ ؼ‪٥‬اِء پاڪؽتاـ ۽ پاڪؽتا‪٥ٗ ٧٠‬ؿ د‪ ٥‬قد‪٥‬د ة‪ٰ٧١ُٝ ٧‬‬
‫ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬طق‪ ‚.‬قري قٕس‪ 72 ٧‬ت‪ ٧‬اردق د‪ ٧‬تُع‪ ٓ٨‬ڪ‪١‬طي ‪ٚ‬ک‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪‛ ٢‬د‪٩‬ؽتائ‪ ٟ٩‬اردق زةاـ د‪ ٥‬قاؼى‪٥‬‬
‫“‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬ا‪ ٥٣‬قامٍ ڪ‪ ٥٩‬ق‪ ٧٣“ ٥٨‬ت‪ ٢‬ا‪٣‬ا پاڪؽتاـ د‪٧‬ۿ پاڪؽتا‪٩ٝ٥ٗ ٧٠‬ت د‪ ٧‬قازط ‪٠‬ـا‪ ٧٠‬۽ قازط‬
‫معقرت “‪ .٧٣‬اـ ک‪ ٧‬ا‪ ٟ٤٠‬تار‪٨‬ض‪٥ٗ ٧‬ت‪٠ ٧٣ ٟ‬ا‪ ٥ٚ‬۽ ‪٘ٝ‬اؿ َىا ڪ‪٧٣“ ٥٩‬ۿ د‪ ٟ‬ئ‪ ٧‬پاڪؽتاـ تـڪ‪ٙ٩‬‬
‫ڪ‪‚.٧٣“ ٥٩‬‬
‫اؼاـ ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء قازب د‪ ٧‬اردق ٻ‪ ٧ٚ٥‬ةاةت اٿار‪ ٙ٨‬زذت‪ ٟ‬ک‪٣ ٧‬ڪ ز٘‪٘٩‬ت پؽ‪١‬ط‬
‫اردقداـ د‪ ٌٟٕٚ ٧‬۾ د‪٥‬اب ڋ‪٥٨‬ـ ٿا‪ٝ .‬س‪٥ٞ‬د ا‪ٚ‬سٖ َح‪ٞ‬ا‪ ٧٠‬پ‪١٤١‬ذ‪٘ٝ ٧‬ا‪‛ ٧ٚ‬پاڪؽتاـ ۾ ٻ‪ ٟ٩ٚ٥‬د‪٥‬‬
‫‪ٝ‬ؽئ‪ ‚٥ٛ‬۾ ‪ٚ‬ک‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪‛ ٢‬اردق ٻ‪ ٧ٚ٥‬ک‪ٝ ٧‬ؽ‪ٞٛ‬ا‪ ٟ٠‬د‪ ٧‬ٻ‪ ٧ٚ٥‬چ‪٥‬ڻ ‪٨‬ا اؼالؿ ؼاـ اردق د‪ ٧‬رؿت‪ ٧‬ک‪ ٧‬ڳ‪١‬ڊڻ‬
‫د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪعڻ ّ‪ٛ‬ى‪ ٧‬۽ ز٘‪٘٩‬ت کاـ ا‪٠‬ڪار ٿ‪١٩‬طق‪ .‬اردق د‪ ٧‬تعٗ‪ ٧‬۾ ‪١٣‬طق اد‪٨‬ت‪ ٟ‬د‪ ٥‬ة‪ ٢‬ا‪٨‬تعق ئ‪٧‬‬
‫زك‪٧٣“ ٥‬ۿ د‪٩‬تعق ‪ٝ‬ؽ‪ٞٛ‬اـ اد‪٨‬ت‪ ٟ‬د‪ ٥‬۽ اڄ ة‪ ٢‬زا‪ٚ‬ت‪ ٟ‬د‪٠ ٧‬اؼازگ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬ةاقد‪٥‬د ة‪١٣ ٢‬طؼتاـ ۾ اردق ادب‬
‫تض‪ ٖ٩ٛ‬ٿ‪ ٧‬ر‪ ٧٣“ ٥٩٣‬۽ ٻ‪ ٧ٚ٥‬تعٗ‪ ٧‬ڪعي ر‪( ‚.٧٣“ ٧٣‬رڏ ؼ‪١‬ڋيۿ ‪ٝ‬عتبۿ ‛ؼ‪١‬ڋي ٻ‪ ٧ٚ٥‬رت رت‪– ٧ٚ٥‬‬
‫‪ٝ‬ارچ ‪1985‬ع ص‪)35-‬‬
‫اؼا ـ ؼ‪١‬ڋ دا ؼ‪٩‬ڪ‪ٚ٥٩‬ع ۽ تعٗ‪ ٧‬پؽ‪١‬ط ‪ٝ‬اڻ‪ ٥٤‬ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ ٢‬ٻ‪َ٧ٚ٥‬ء د‪ ٧‬صالؼ ‪٥٩٣“ ٢٠‬ـ‪ .‬د‪٤‬ڎي‬
‫وعح د‪٩٠‬ا د‪٥‬ـ ‪ٝ‬ڎئ‪ ٧‬ٻ‪٥٩ٚ٥‬ـ ‪ٝ‬ستعؿ ۽ ‪ُٝ‬تتع “‪ٟ٣‬ۿ ا‪٣‬ڎي وعح اردق ٻ‪ ٧ٚ٥‬د‪ ٧‬ة‪ ٢‬پ‪١٤١‬ذ‪٣ ٧‬ڪ ز‪٩‬ح‪٩‬ت‬
‫“‪ .٧٣‬پع اـ د‪ٝ ٥‬ى‪ٛ‬ب ا‪ ٧٣“ ٢٠ ٥٣‬ت‪ ٢‬اردق ٻ‪ ٧ٚ٥‬ک‪ ٧‬ڪ‪ٌ٠ ٟ‬ع‪ ٟ٨‬۽ تض‪ ٟٛ٩‬د‪ ٧‬ؼ‪٤‬اري ڪ‪ ٟ٤١‬ٻ‪ ٧‬ٻ‪٧ٚ٥‬‬
‫ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌـ ‪ ٝ‬ٿاـ ٿاڦ‪ ٥٩‬قڃ‪ .٧‬اؼاـ قعؼ اردق د‪ ٧‬ةاالدؼت ز‪٩‬ح‪٩‬ت دا ‪ٝ‬ضا‪٥٩٣“ ٓٚ‬ـ‪ .‬ڈا اردق ٻ‪٧ٚ٥‬‬
‫دا ‪٠‬اداـ دقؼت اردق ٻ‪َ٧ٚ٥‬ء ک‪٣ ٧‬ڪ ‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬گعقپ تائ‪ٝ ٟ٩‬سطقد رک‪٧‬ۿ اـ ٻ‪َ٧ٚ٥‬ء د‪ ٧‬تعٗ‪ ٧‬۽ قاډاري‬
‫الِء ّ‪٩‬ع ‪ٝ‬ؽ‪ ٜٛ‬اد‪٨‬ت‪ ٟ‬د‪ ٧‬ڪ‪ ٙ٩‬ڪ‪٥‬ؿـ‪ ٟ‬ت‪ ٧‬پاڻ‪ ٧‬ڦ‪٩‬عڻ چا‪ ٟ٩٣‬ٿا‪٨ .‬ا ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬تض‪ ٟ٘٩ٛ‬ک‪٩ّ ٧‬ع‬
‫‪ٝ‬ؽ‪ ٜٛ‬اردق ٗعا ر ڋ‪٨‬ئ‪ ٧‬اردق ادب د‪ ٧‬صغا‪ٝ ٧٠‬اـ ڪڪ “ئ‪٥‬ٽ ڪعڻ چا‪ ٟ٩٣‬ٿا‪ .‬ڈا اردق ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌ‬
‫‪ٝ‬ؽ‪ٞٛ‬اـ قعؼ ‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬د‪٥١‬ـ د‪ ٧‬ة‪٩١‬اد ت‪ ٧‬ڪعؿ‪ ٟ‬چ‪١‬طرۿ راد‪١‬طر ؼ‪١‬گ‪ ٢٤‬ة‪٩‬طيۿ ؼازع ‪ٚ‬ڋ‪٨‬ا‪٥٠‬ي ۽ ٻ‪ٟ٩‬‬
‫ّ‪٩‬ع ‪ٝ‬ؽ‪ ٜٛ‬اردق اد‪٨‬ت‪ ٟ‬ک‪ٝ ٧‬ظ‪٣‬ب د‪ ٧‬ز‪٥‬ا‪ ٧ٚ‬ؼاـ اردق ادب ‪ٝ‬اـ صارج ڪعڻ چا‪ ٟ٩٣‬ٿا‪ .‬د‪٣ ٧‬ا ت‪٢‬ۿ پ‪ِ٥‬ء‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪26‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫‪ ٥٣‬اؼاـ دا ‪ ٢٠‬پع اردق ٻ‪َ٧ٚ٥‬ء دا ‪٠‬اداـ دقؼت “‪.ٟ٣‬‬


‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫د‪١‬اب ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء قازب اردق د‪ ٧‬زٖ ۾ اڳت‪ ٧‬ص‪ 89-‬ت‪ٚ ٧‬ک‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪٢‬ۿ ‛‪ٝ‬ؽ‪ٞٛ‬ا‪ 9 ٟ٠‬ؼ‪٥‬‬
‫ؼاؾ ةعقْ‪٩‬ع ت‪ ٧‬زڪ‪ٝ٥‬ت ڪئ‪ .٧‬اـ زڪ‪ٝ٥‬ت د‪ٝ ٧‬ضت‪ ٓٛ‬دقرـ ۾ ‪٣‬ڪ ت‪٤‬ظ‪٨‬ب د‪ ٧‬تـڪ‪ ٙ٩‬ٿ‪.٧‬‬
‫اـ ٌَ‪ ٜ٩‬ا‪ٚ‬ـاـ د”ر ۾ ‪٣‬ڪ گڍ‪ ٙ٨‬زةاـ قد‪٥‬د ۾ “ئ‪٧‬ۿ د‪ ٟ٤١‬ک‪ ٧‬اردق ڪ‪٥‬ٺ‪ ٟ‬ٿا‪ .‬پاڪؽتاـ د‪٩ٗ ٥‬اؿ اـ‬
‫ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ۽ تار‪٨‬ش د‪ ٧‬ز‪٥‬ا‪ ٧ٚ‬ؼاـ قد‪٥‬د ۾ “‪ٝ ‚.٥٨‬ٿ‪ٝ ٟ٩‬ڎ‪ ٧٠‬ز‪٥‬ا‪ٝ ٟٚ‬اـ ‪٣‬ڪ ڳا‪ً ٢٤ٚ‬ا‪٣‬ع ٿئ‪ ٧‬ٿ‪ ٧‬ت‪٢‬‬
‫پاڪؽتاـ اؼالؿ د‪ ٧‬تسٕي ۽ ةعقْ‪٩‬ع ۾ ر‪١٣‬طڌ ‪ٝ‬ڎ‪ٝ ٧٠‬ؽ‪ٞٛ‬ا‪ ٟ٠‬د‪ ٧‬تسٕي ڪعڻ الِء قد‪٥‬د ۾ ڪ‪٢٠٥‬‬
‫“‪ .٥٨‬د‪ ٟ٤١‬ڳا‪ ٢٤ٚ‬د‪ ٥‬چا‪ ٟ٤٩ٚ‬ؼا‪ ٟٚ‬کاـ پٽڪ‪ ٥‬پٽ‪ ٥٩‬ٿ‪ ٧‬ق‪ .٥٨‬پع اـ د‪ ٥‬قازط ‪٘ٝ‬كط ‪١٣‬طؼتاـ د‪ ٧‬اردق‬
‫ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌ د‪ ٧‬ٻ‪٧ٚ٥‬ۿ ڪ‪ٛ‬چع ۽ دارزا‪ٕٝ ٢٠‬ادـ ک‪ ٧‬ةچائڻۿ قډائڻ ق‪٨‬ذ‪٤‬ائڻ الِء قد‪٥‬د ۾ “‪ٝ .٥٨‬ؽ‪٥ٗ ٜٛ‬ؿ‬
‫۽ ةُط ۾ پاڪؽتا‪٥ٗ ٧٠‬ؿ د‪ ٥‬د‪٩‬ڪ‪ ٥‬ڊ‪٠‬ڌقرق پٽ‪ ٥٩‬پ‪ ٧‬ق‪ .٥٨‬اـ د‪ ٧‬پ‪٨٥‬اـ قعؼ ‪٣‬ڪ ‪٘ٝ‬كط ‪ٚ‬ڪ‪.٥٩٣ ٙ‬‬
‫ا‪ ٥٩٣ ٥٣‬پاڪؽتاـ ۾ ر‪١٣‬طڌ ٗ‪ ٟٝ٥‬د‪ ٧‬ٻ‪ ٟ٩ٚ٥‬۽ ت‪٤‬ظ‪٨‬ت‪ ٟ‬ک‪١ٔ ٧‬ا ڪعي ا‪ٝ ٟ٤٠‬ٿاـ دتعي و‪٥‬ر اردق ٻ‪٧ٚ٥‬‬
‫۽ اردق داـ وت٘‪ ٧‬د‪ٝ ٧‬ضك‪٥‬ص ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ‪ٝ‬ڎ‪٣‬ڻ‪ .‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬پاڪؽتاـ ةعقْ‪٩‬ع د‪ٝ ٧‬ؽ‪ٞٛ‬ا‪ ٟ٠‬د‪٧‬‬
‫تسٕي الِء قد‪٥‬د ۾ “‪٠‬طق ق‪ ٥٣ ٥٨‬ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء ‪ٝ‬ؽ‪ٞٛ‬اـ قعؼ اردقداـ ڪ‪٩٣ ٢٠٥‬ا‪ .‬پع ؼ‪١‬ڋيۿ ة‪٥ٛ‬چ‪٧‬ۿ پضت‪٥‬ـۿ‬
‫ة‪١‬گا‪ ٧ٚ‬۽ پ‪١‬ذاة‪ ٧‬ة‪ٝ ٢‬ؽ‪ٞٛ‬اـ ‪٩٣‬ا‪ .‬اـ ڪعي ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬ة‪ ٢‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ت‪ ٟ‬۽ ٻ‪ ٟ٩ٚ٥‬د‪ ٥‬ةچاُء ڪعڻ پاڪؽتاـ‬
‫د‪ ٜ٩ٌَ ٧‬تع ‪٘ٝ‬كط ۾ ؿا‪٣ ٙٝ‬ذ‪٣ ٧‬ا‪ .‬ڈا قعؼ ‪ٝ‬ؽ‪ٞٛ‬ا‪ ٟ٠‬د‪ ٧‬ٻ‪٨ ٧ٚ٥‬ا ةعقْ‪٩‬ع دا ؼڀ ‪ٝ‬ؽ‪ٞٛ‬اـ ‪٣‬ڪ‬
‫ئ‪ ٧‬ٻ‪ ٧ٚ٥‬اردق ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طا ‪٣‬ئاۿ ‪٨‬ا ڈا ا‪ٝ ٟ٤٠‬ڎ‪ ٧٠‬د‪ ٧‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ۽ ڪ‪ٛ‬چع ‪٣‬ڪ ئ‪ .٥٣ ٧‬د‪ ٢٠ ٧‬ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء ا‪ٟ٤٠‬‬
‫‪ٝ‬ٿاـ اردق ‪ٝ‬ڎ‪٣‬ڻ د‪ ٥‬ڪ‪٤‬ڎق د‪٥‬از ر‪ ٧٣‬ٿ‪ .٥‬ؿڪ‪ ٙ٩‬قازب د‪ ٧‬ؼچ‪ ٧‬ڪتاب ‪ٝ‬اـ ‪٥ُٛٝ‬ؿ ٿئ‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪:٢‬‬
‫اردق ‪ ٰ٧١ُٝ‬اؼالؿ ۽ اؼالؿ ‪ ٰ٧١ُٝ‬اردق‬
‫اردق ‪ ٰ٧١ُٝ‬پاڪؽتاـ ۽ پاڪؽتاـ ‪ ٰ٧١ُٝ‬اردق‬
‫پاڪؽتاـ د‪ ٥‬تسٕي ‪ ٰ٧١ُٝ‬اردق ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌ د‪ ٥‬تسٕي ۽ ةاٗ‪ ٧‬پاڪؽتاـ ۾ ؿا‪٩ّ ٙٝ‬ع اردق‬
‫ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌـ ت‪١ٝ ٧‬ڋ‪٨‬ئڎق‪ .‬د‪ ٧‬اردق ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌـ کاـ ؼ‪٥‬اِء ةاٗ‪ ٟٝ٥ٗ ٧‬دا ‪ٝ‬اڻ‪ ٥٤‬صت‪ ٜ‬ٿ‪٩‬ڻ ‪ ٢٠‬چا‪ ٟ٩٣‬ت‪٢‬‬
‫پاڪؽتا‪ ٧٠‬ٿ‪ ٩‬ڻ الِء اردق ٻ‪ ٧ٚ٥‬۽ اردق ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ٗت‪٥‬ؾ ڪ‪ .ٟ‬ڈ‪ ٥‬د‪ ٥‬اردق دا‪ ٟ٠‬اؼالؿ د‪٠ ٧‬ا‪ ٧ٚ‬۾ ‪٣‬تاـ د‪٧‬‬
‫ٗ‪ ٟٝ٥‬ک‪ ٧‬ة‪١‬ا ڪ‪ ٟ٤١‬د‪١‬گ ڪعڻ د‪ٔ ٧‬تر ڪعي قرت‪ .٥٣ ٥‬اردق ٻ‪َ٧ٚ٥‬ء ةاةت ا‪ ٧٣‬ص‪٩‬اؾ ‪ ٢٠‬قعؼ‬
‫ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء قازب دا “‪ٟ٣‬ۿ پع اردق داـ وت٘‪ ٧‬دا ‪ٝ‬ڎئ‪ ٧‬اد‪٨‬ب ۽ دا‪٠‬ـ‪٥‬ر اـ ڳا‪ ٢٤ٚ‬ت‪ ٜ٣ ٧‬ص‪٩‬اؾ “‪.ٟ٣‬‬
‫اردقَء د‪ ٧‬ا ـ اؼال‪ٝ ٧ٝ‬عتت‪ ٧‬ت‪ ٧‬اردق ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌـ د‪ ٧‬تعٗ‪ ٧‬پؽ‪١‬طـ کاـ قٺ‪ ٧‬ٺ‪٩‬ٺ ردُت پؽ‪١‬طـ‬
‫تائ‪ ٜ٣ ٟ٩‬ص‪٩‬اؾ ۽ ‪٣‬ڪ راِء “‪ٟ٣‬ۿ اـ الِء ‪٣‬ڪ ‪٥ٝ‬ال‪٠‬ا د‪١‬اب اؿعؼ َ‪ ٧ٛ‬ٿا‪٥٠‬ي د‪ٔ ٧٣ ٧‬ت‪٥‬يٰ صاص‬
‫ڪعي پڎ‪٣‬ڻ الئٖ “‪ .٧٣‬د‪٩‬ڪا ‪ٝ‬ا‪٣‬ا‪‛ ٢٠‬اصتار اردق‚ ٔ‪٩‬تعقري ‪1987‬ع د‪ ٧‬ؿ‪ٞ‬اري ۾ ؿا‪ ٍ٨‬ڪئ‪ ٧‬قئ‪٧‬‬
‫“‪٥ٝ .٧٣‬ال‪٠‬ا اؿعؼ َ‪ ٧ٛ‬چ‪٥‬ي ٿ‪ ٥‬ت‪ ٟ٣‛ :٢‬قٗت اردق زةاـ د‪ ٧‬زٕاًت د‪ ٟ٨‬د‪ ٧‬زٕاًت “‪٧٣‬ۿ اـ ڪعي‬
‫‪ ٧٣‬زٕاًت زؽب اؼتىاَت قادب ۽ اواَت “‪ ٧٣‬۽ ةاقد‪٥‬د ٗطرت د‪ ٧‬اـ ۾ ّٕ‪ٛ‬ت ڪعڻ ‪ُٝ‬ك‪٩‬ت‬
‫ق ‪٥ٝ‬دب ‪٥ٝ‬اصظة “صعت ٿ‪١٩‬طي‪‚.‬‬
‫د‪١‬اب ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء قازب ‪ ٢٠‬قعؼ اؼاـ ‪ٝ‬ٿاـ اؼالؿ ۽ پاڪؽتاـ د‪٠ ٧‬ا‪ ٧ٚ‬۾ پ‪١٤١‬ذ‪٧‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪27‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ٻ‪ ٧ٚ٥‬۽ ‪ ْٙٝ‬زڪ‪ٞ‬عا‪ ٟ٠‬د‪ ٧‬ج٘أت ‪ٝ‬ڎ‪٣‬ڻ چا‪ ٧٣‬ٿ‪ ٥‬پع اق‪ ٙ‬۾ ‪٣ ٥٣‬تاـ د‪ ٧‬اق‪ ٟٝ٥ٗ ٙ‬د‪ ٧‬قد‪٥‬د د‪٥‬‬
‫ة‪ ٢‬ا‪٠‬ڪاري “‪ .٧٣‬پاڻ ڪتاب ۾ ڪ‪٩‬تعـ ‪١٣‬ڋـ ت‪ ٧‬پاڪؽتاـ ۾ ر‪١٣‬طڌ چئ‪ٝ ٟ‬ضت‪ ٟٝ٥ٗ ٓٛ‬د‪ٝ ٧‬اڻ‪ٟ٤‬‬
‫ک‪٣ ٧‬ڪ پاڪؽتا‪٥ٗ ٧٠‬ؿ د‪ ٧‬ز‪ٝ‬عي ۾ “ڻ‪٧‬ۿ ا‪ ٟ٤٠‬د‪َٛ ٧‬سطف ٗ‪ ٧ٝ٥‬قد‪٥‬دـ ت‪١ٝ ٧‬ڋ‪٨‬ئڎق ڦ‪٩‬عائڻ د‪٧‬‬
‫ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪ .٧٣“ ٧‬دڍ‪ ٟ٣‬پ‪٤‬ع‪٨‬اـ پ‪٤‬ع‪٨‬اـ ةعقْ‪٩‬ع د‪ ٥‬قر‪٣‬اڱ‪ ٥‬ٿ‪ ٥٣ ٥٩‬ت‪ ٢‬ا‪ ٥٣‬ة‪ ٢‬ا‪٠‬گع‪٨‬غـ اـ ‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪٧‬‬
‫ٔعٗ‪ ٧‬پعؼت‪ ٧‬د‪ ٧‬ة‪٩١‬اد ت‪ ٧‬ڪ‪ ٥٣ ٥٩‬۽ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ؼا‪ٝ‬عاد‪ ٧‬پا‪٩ٚ‬ؽ‪ ٧‬تست ق‪٨‬ڎ‪٣‬ا‪ ٥٨‬۽ زڪ‪ٝ٥‬ت ڪع‪٥٨‬‬
‫د‪ ٧‬ة‪٩١‬اد تست پ‪١٤١‬ذ‪ٝ ٟ‬ؽ‪ٞٛ‬ا‪ ٟ٠‬۽ ‪١٣‬طق ا‪٨‬ذ‪١‬ٽ‪ ٟ‬رؼت‪ٝ ٧‬ظ‪٣‬ت‪١٣ ٧١ُ٨ ٟٝ٥ٗ ٧‬طق ٗ‪٥‬ؿ ۽ ‪ٝ‬ؽ‪ٞٛ‬اـ ٗ‪٥‬ؿ‬
‫د‪٩ّ ٧‬ع ؼائ‪١‬ؽ‪ ٧‬تك‪٥‬ر ک‪٥٣ ٧‬ا ڋ‪٨‬ئ‪٧‬ۿ ‪١٣‬طق ۽ ‪ٝ‬ؽ‪٥ٗ ٜٛ‬ؿ د‪ ٧‬ة‪٩١‬ادـ ت‪ ٧‬ةعقْ‪٩‬ع ک‪ ٧‬ٻ‪ ٟ‬زك‪ ٟ‬۾‬
‫قر‪٣‬ا‪ .٥٣ ٥٨‬پ‪٤‬ع‪٨‬اـ پ‪٤‬ع‪٨‬اـ ‪ٝ‬ؽ‪ ٜٛ‬داگ‪٩‬عدارـۿ ؼ‪٩‬ٺ‪ ٟ٩‬۽ ؼع‪ٝ‬ائ‪٩‬طارـ اـ ٗ‪ ٟٝ٥‬ةاةت ‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬تك‪٥‬ر ک‪٧‬‬
‫گ‪٤‬ڎي ‪ٝ‬ؽ‪٥ٗ ٜٛ‬ؿ د‪ُ٠ ٧‬عي ‪٩٣‬ٺ ا‪ٚ‬ڳ ‪ٝ‬ؽ‪ٞٛ‬اـ ‪ٛٝ‬ڪ ة‪١‬ائڻ الِء ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪ ٧‬ة‪٥ٗ٥٩‬ؼ ڪعي قرت‪ .٥٣ ٥‬پع‬
‫دڍ‪ ٟ٣‬اـ تك‪٥‬ر د‪ ٧‬ة‪٩١‬ادـ ت‪ ٧‬ؼا‪ٝ‬عاد‪ ٧‬ؼازش تست پاڪؽتاـ زاق‪ ٙ‬ٿ‪ ٧‬ق‪ ٥٨‬ت‪ ٢‬اـ ةُط اـ ‪٥٣‬ائ‪٧‬‬
‫‪ٌ٠‬عئ‪ ٧‬ک‪ ٧‬پاڻ ئ‪ٝ ٧‬س‪ٞ‬ط َ‪ ٧ٛ‬د‪١‬اح رد ڪعيۿ قري ٻ‪٤٩‬ع ‪٣‬ڪ ٻئ‪٩ّ ٧‬ع ؼائ‪١‬ؽ‪ ٧‬تك‪٥‬ر ‪٧١ُ٨‬‬
‫پاڪؽتا‪٩ٝ٥ٗ ٧٠‬ت د‪ ٧‬ة‪٩١‬اد ت‪٣ ٧‬تاـ د‪ٝ ٧‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪ ٧‬زقري پ‪١٤١‬ذا ا‪ٚ‬ڳ ٗ‪ ٧ٝ٥‬قد‪٥‬د ڈڍڻ ۽ ‪٣‬ڪ‬
‫پاڪؽتا‪٩ٝ٥ٗ ٧٠‬ت اصت‪٩‬ار ڪعڻ الِء ‪ٝ‬ذت‪٥‬ر ڪعڻ ؿعقع ڪ‪٥٩‬ۿ د‪١‬اح د‪ ٧‬اـ تك‪٥‬ر ک‪٣ ٧‬تاـ د‪٧‬‬
‫ٗ‪ ٟٝ٥‬۽ اـ د‪٥َ ٧‬اؿ ؿعقع ۾ ئ‪ ٧‬رد ڪعي پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬ا‪ٚ‬ڳ تار‪٨‬ض‪ ٧ٝ٥ٗ ٧‬قد‪٥‬دـ ‪٣‬ئڻ د‪ ٥‬اَالـ‬
‫ڪ‪ ٥٩‬۽ ا‪ ٧ٝ٥ٗ ٟ٤٠‬قد‪٥‬دـ د‪ ٧‬ة٘ا الِء ‪٣‬ڪ ڈگ‪ ٧٤‬ق‪٨‬ڎ‪ ٢٣‬د‪ ٧‬ؿعقَات ڪئ‪ .٧‬اـ الِء ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء ک‪٧‬‬
‫َعض “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬ؼائ‪ ٟ٩‬د‪٩‬ئ‪ ٟ‬اق‪٣‬اـ د‪ٗ“ ٧‬ائ‪ ٟ‬د‪ٝ ٥‬ؽ‪٩ٝ٥ٗ ٜٛ‬ت قارق ‪ٌ٠‬ع‪ ٥٨‬پ‪١٤١‬ذ‪٥ٝ ٧‬ت پاڻ ‪ٝ‬عي ق‪٥٨‬‬
‫۽ اـ َ‪٥‬اؿ د‪٣ ٧‬ٿاـ ا‪٣‬ڎي ؿڪؽت کاډي د‪ ٥‬اـ د‪ ٥‬صا‪ ٖٚ‬پڻ اـ تاـ ال دَ‪٥‬يٰ ٿ‪ ٧‬ق‪ .٥٨‬ؼ‪٣ ٥‬اڻ‬
‫پاڪؽتا‪٥ٗ ٧٠‬ؿ د‪ ٥‬ڊق‪٠‬گ ة‪ ٢‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٥‬دادق ئ‪ ٧‬اجع قڃائ‪ ٧‬چڪ‪ .٧٣“ ٥‬اـ ڪعي ‪٣‬اڻ‪ ٧‬اق‪٣‬اـ ۽ اق‪٣‬اـ‬
‫د‪ ٧‬ٽ‪ ٧ٚ٥‬ک‪ ٧‬ڪڎي ‪ ٟ٤١ٝ‬ة‪ ٢‬اـ ز٘‪٘٩‬ت ک‪ ٧‬تؽ‪ ٜ٩ٛ‬ڪعڻ‪ ٥‬پ‪٠٥‬طق ت‪ ٢‬پاڪؽتاـ ۾ ڪاة‪ ٢‬پاڪؽتا‪٧٠‬‬
‫ٗ‪٩ٝ ٥‬ت قد‪٥‬د ڪا‪ ٢٠‬ٿ‪ ٧‬رک‪ .٧‬پاڪؽتاـ ‪٣‬ڪ گ‪٤‬ڻ ٗ‪ ٧ٝ٥‬ر‪٨‬اؼت “‪ .٧٣‬د‪ ٟ٤١‬۾ ‪ ٟ٣‬قٗت چار ٗ‪٥ٝ٥‬ـ‬
‫‪٣‬ع ‪٣‬ڪ پ‪١‬ذاة‪٧‬ۿ ؼ‪١‬ڋيۿ ة‪٥ٛ‬چ‪ ٧‬۽ پضت‪٥‬ـۿ پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬ا‪ٚ‬ڳ ٗ‪ ٧ٝ٥‬قد‪٥‬دـۿ ٗ‪ ٧ٝ٥‬ٻ‪ٟ٩ٚ٥‬ۿ ٗ‪ ٧ٝ٥‬ڪ‪ٛ‬چعـ‬
‫ؼاـ گڍ ‪٣‬غار‪ ٟ٨‬ؼا‪ ٟٚ‬د‪ ٧‬تار‪٨‬ش د‪ٝ ٧‬ا‪ٚ‬ڪ‪ ٧‬رک‪١‬طڌ ر‪ ٟ٣‬ٿ‪٥٩‬ـ‪ .‬ا‪ ٟ٤٠‬ک‪ ٧‬ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ٝ ٢‬ظ‪٣‬ت‪ٌ٠ ٧‬عئ‪٨ ٧‬ا‬
‫تك‪٥‬ر ؼاـ ‪٣‬ڪ ٗ‪ ٥‬ؿ ۾ م‪ ٜ‬ڪعي ‪٨‬ا ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٥‬قد‪٥‬د صت‪ ٜ‬ڪعي ‪ ٢٠‬ٿ‪ ٥‬ؼگ‪٤‬ذ‪ .٧‬گ‪٤‬ٽ ۾ گ‪٤‬ٽ ‪٣‬اڻ‬
‫دڍ‪٣ ٟ٣‬تاـ د‪٥َ ٥‬اؿۿ اق‪٣‬اـ د‪ ٧‬ک‪ ٙ‬د‪٤‬ڎ‪ ٟ٨‬دَ‪٥‬ائ‪ ٟ‬ک‪ ٧‬ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٧٤‬چڪ‪ ٧٣“ ٥‬۽ ا‪ ٟ٤٠‬ک‪ ٧‬اَال‪ ٢٩٠‬رد‬
‫ڪعي چڪ‪ .٧٣“ ٥‬اـ ڪعي اق‪٣‬اـ ک‪ ٧‬ة‪٣ ٢‬اڻ ‪٥٣‬ڋ تاـ ‪٧٤ٚ‬ۿ ‪٣‬عڀعق ڪ‪٥‬ڌ ک‪ ٧‬ؼچ ڪعڻ قاري ‪ْٝ‬ا‪ٚ‬ى‪٧‬‬
‫‪ٝ‬اـ ‪٠‬ڪعڻ گ‪٤‬عد‪.٧‬‬
‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫د‪١‬اب ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء قازب ۽ ؼ‪١‬طس ٽ‪ ٥ٚ٥‬د‪٩‬ڪا ٻ‪ ٧ٚ٥‬۽ ت‪٤‬ظ‪٨‬ب اؼاـ ‪ٝ‬ٿاـ ‪ٝ‬ڎ‪٣‬ڻ چا‪٧٣‬‬
‫ٿ‪ .٥‬اـ ةاةت قٕس‪ 95 ٧‬ت‪ ٟ٣ ٧‬وعح رٗ‪ ٜ‬وعاز “‪‛ :٧٣‬قامٍ ‪٣‬ذ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ا‪ ٧٣‬ؼ‪ٛ‬ىاـ ۽ ؿ‪١٤‬ـا‪ ٢٣‬د‪ ٟ‬د‪٧‬‬
‫گاديَء د‪١٣ ٥‬ڋ د‪٥٩٣ ٧ٛ٣‬ۿ ؼچ‪١٣ ٧‬طؼتاـ دا زڪ‪ٞ‬عاـ تؽ‪ ٜ٩ٛ‬ڪ‪٩‬ا ق‪١٨‬طا ‪٣‬ئا‪ .‬ا‪ٝ ٟ٤٠‬ڎ‪ ٧٠‬ق‪٥‬ةائ‪ ٧‬۽‬
‫‪ٝ‬عڪغي ؼ‪ٛ‬ىا‪ ٟ٠‬۽ ؿ‪١٤‬ـا‪ ٟ٣‬اـ ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ک‪ ٧‬پ‪٩‬طا ڪ‪٥٩‬ۿ د‪٩‬ڪا ‪ٝ‬ؽ‪ٞٛ‬ا‪ ٟ٠‬د‪ ٧‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ب چ‪٥‬ائ‪ ٧‬ٿ‪.٧‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪28‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ا‪ ٟ٤٠‬ئ‪ ٧‬تار‪٨‬ش ؼاز ٔاتس‪ ٟ‬۽ زڪ‪ٞ‬عا‪ ٟ٠‬اـ زةاـ ک‪ ٧‬تض‪ ٖ٩ٛ‬ڪ‪٥٩‬ۿ د‪ ٟ٤١‬ک‪ ٧‬اردق ڪ‪٥‬ٺذ‪ ٧‬ٿ‪‚.٥‬‬
‫‪ ٧١ُ٨‬اردق ‪ٝ‬ؽ‪ٞٛ‬ا‪ ٟ٠‬د‪ ٧‬ت‪٤‬ظ‪٨‬بۿ َ‪٥‬اؿ د‪ٝ ٧‬س‪١‬ت‪ ٟ‬۽ ‪ٝ‬ـ٘ت‪ ٟ‬د‪ ٥‬ج‪ٞ‬ع ‪ .٧٣“ ٢٠‬د‪٩‬ئ‪ ٟ‬ؼ‪١‬ڋۿ ة‪٥ٛ‬چؽتاـ‬
‫قّ‪٩‬عف د‪ ٟٝ٥ٗ ٧‬د‪٥‬ـ ت‪٤‬ظ‪٨‬ت‪٥‬ـ اتاـ د‪٥َ ٧‬اؿ د‪ ٧‬تار‪٨‬ض‪ ٧‬دطقد‪٤‬طـۿ تض‪ ٧٘٩ٛ‬۽ تُ‪٩ٞ‬عي ڪ‪٥‬ؿـ‪ٟ‬‬
‫د‪ ٧‬ارت٘ا د‪٠ ٧‬ت‪٩‬ذ‪ ٧‬۾ ‪٣‬غار‪ ٟ٨‬ؼا‪ ٟٚ‬د‪ ٥‬ج‪ٞ‬ع “‪ .ٟ٣‬اردق ت‪٤‬ظ‪٨‬ب اـ د‪ ٧‬ڀ‪٩‬ٽ ۾ َ‪٥‬اؿ کاـ ‪ٝ‬ٿا‪ ٟ٩٤٠‬۽‬
‫اَ‪ .٧٣“ ٰ٧ٛ‬ا‪٣‬ا ا‪ ٟ٤٠‬ةادؿا‪ ٟ٣‬۽ قز‪٨‬عـۿ ‪٥٠‬اة‪ ٟ‬۽ داگ‪٩‬عدارـ د‪ ٧‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ب “‪٧٣‬ۿ د‪٩‬ڪ‪٩َ ٧‬اشۿ ًا‪ ٜٚ‬۽‬
‫َ‪٥‬اؿ دؿ‪٣ ٟٞ‬ئا‪ .‬د‪ ٟ‬ت‪ ٧‬ؼطائ‪ ٟ٩‬اٗتطار د‪٥٣ ٧‬س ؼ‪٥‬ار ‪٠٥٣‬طي ‪٣‬ئ‪ .٧‬ڪ‪ٞ‬غقر ٗ‪ ٟٝ٥‬ت‪ ٧‬ز‪ٞ‬ال ڪعڻۿ‬
‫ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬قؼ‪ ٟٛ٩‬د‪٠ ٧‬ادائغ ڦع‪ٚ‬ٽ ڪعڻۿ ا‪ ٟ٤٠‬ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ٗ ٧‬تن‪٩٣ ٧‬ٺ “ڻڻۿ اٗتطار د‪ ٧‬ڪعؼ‪٧‬‬
‫ک‪ٝ ٧‬نت‪٥‬ط ڪعڻ الِء ٻ‪ ٟ٩‬ک‪ ٧‬ت‪ ٢‬ڈڍ‪ ٥٨‬پع پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ا‪ ٙ٣‬اقالد ک‪ ٧‬ة‪ ٢‬ؼ‪٥‬ري د‪ ٥‬ؼ‪١٩‬گار ة‪١‬ائ‪ ٧‬ڈڍڻۿ د‪ٟ‬‬
‫د‪ ٥‬پؽ‪١‬ط‪٨‬طف ؿْ‪٠٥٣ ٙ‬طق ‪ .٥٩٣‬ا‪٣‬ڎـ ةادؿا‪ ٟ٣‬۽ ؿ‪١٤‬ـا‪ ٟ٣‬د‪ ٧‬ئ‪ ٧‬زعؿ ؼعائ‪ٟ‬ۿ ‪ٝ‬س‪ ٟٛ‬۽ ‪ٝ‬سالت‪ٟ‬ۿ‬
‫َـعتڪطـ ۽ ً‪ٞٛ‬تڪطـ ۾ اردق ٻ‪َ٧ٚ٥‬ء ۽ ت‪٤‬ظ‪٨‬ب د‪ ٧‬تـڪ‪ ٙ٩‬ٿ‪ .٧‬اـ ڪعي اردق ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ۽ اردق‬
‫ٻ‪٥َ ٧ٚ٥‬ا‪ٗ ٧ٝ‬طرـ ۽ دظة‪ ٟ‬کاـ ‪٣‬تاـ د‪ ٧ٝ٥ٗ ٧‬ٻ‪ ٟ٩ٚ٥‬د‪ ٧‬ڀ‪٩‬ٽ ۾ ة‪ٛ‬ڪ‪ ٙ‬ا‪٨‬اڻ‪ ٧‬۽ اٻاڻڪ‪ .٧٣“ ٧‬اـ ئ‪٧‬‬
‫ؿ‪١٤‬ـا‪ ٧٣‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ب د‪ ٧‬اجع ڪعي اردق ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌـ ۾ ‪ٛٝ‬ڪ گ‪٩‬عيَءۿ ڦع‪ٚ‬ٽ ۽ ٗتن‪ ٧‬گ‪٩‬عيَء د‪٥٣ ٧‬س‬
‫اڃا تائ‪ ٟ٩‬ةاٗ‪٩‬ات د‪ ٧‬ق‪٥‬رت ۾ ‪٥ٝ‬د‪٥‬د “‪ .٧٣‬اـ ئ‪ ٧‬ؼ‪١‬طـ ت‪٤‬ظ‪٨‬ب د‪ ٧‬اجع ک‪١٣ ٟ٩‬طؼتاـ ‪١ٝ‬ذ‪٤‬اـ‬
‫درةطر ڪ‪٥٩‬ۿ ة‪١‬گالد‪٨‬ؾ د‪ ٧‬ډرت‪ ٧‬تاـ ډڪار‪ ٥٨‬۽ اڄ پاڪؽتاـ ا‪٠‬طر ة‪ ٢‬ؼ‪١‬طـ اـ ٔىعت‪ ٧‬اقگڻ ڪعي‬
‫‪٣‬تاـ د‪٥‬ـ اق‪٥ٝ٥ٗ ٙ‬ـ کا‪٠‬ئ‪ ٟ‬صائٓ ۽ ‪٠‬االـ “‪ .ٟ٣‬اردق ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌـ ۾ ٔت‪٧١‬ۿ ٔؽادۿ ٔعٗ‪٥٩‬ار‪٨‬ت ۽‬
‫“‪ٝ‬ع‪٨‬ت پؽ‪١‬طي د‪٥‬ـ ققٕ‪٥‬ـ اـ ت‪٤‬ظ‪٨‬ب د‪ ٥‬ج‪ٞ‬ع “‪ .ٟ٣‬د‪ ٟ‬د‪ ٧‬ج‪١‬ا ڪ‪١‬طي د‪١‬اب ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُءۿ ز‪ٟ٩ٝ‬‬
‫“ؼ‪ٞ‬اـ ‪٣‬ڪ ڪعڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪ .٧٣“ ٧‬دڍ‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ ۽ ة‪٥ٛ‬چؽتاـ د‪٥‬ـ ٗ‪ ٧ٝ٥‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ت‪٥‬ـۿ ‪ٝ‬ٿ‪ٟ٩‬‬
‫‪ٝ‬ڎ‪ ٧٠‬اردق ت‪٤‬ظ‪٨‬ب قار‪ ٟ٨‬صك‪ٛ‬ت‪ ٟ‬کاـ ‪ٝ‬سعقؿ “‪ .ٟ٣‬اؼاـ د‪ ٥‬تعٗ‪ ٧‬پؽ‪١‬ط ۽ ؼ‪٩‬ڪ‪ٚ٥٩‬ع ؼ‪٥‬چ رک‪١‬طڌ‬
‫َ‪٥‬اؿ ڪڍ‪ ٟ٣‬ة‪ ٢‬ةادؿا‪ ٟ٣‬د‪ ٧‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ۽ ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬زعؿ ؼعائ‪ ٟ‬۽ َـعتڪطـ د‪ ٧‬ٻ‪ ٧ٚ٥‬ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪٧‬‬
‫‪ٝ‬ٿاـ اؼالؿ ۽ پاڪؽتاـ د‪ ٧‬ص‪٥‬ةك‪٥‬رت ‪٠‬ا‪ ٧ٚ‬۾ ‪ٝ‬ڎ‪٣‬ڻ د‪ ٧‬ادازت ‪ ٢٠‬ڋ‪١٨‬طق‪.‬‬
‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫اؼاـ ک‪ ٧‬ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء د‪ٔ ٧‬ت‪ ٧١‬۽ ٔؽاد قاري ذ‪٩١٣‬ت ڪ‪٩‬ڍي ‪ ٢٠‬چ‪٥‬ٽ چڎ‪ٌ٠ ٙ٩٣‬ع اچ‪ ٧‬ٿ‪ ٧‬۽‬
‫ؼ‪١‬طس ‪١٣‬طق ‪ٝ‬ؽ‪ٔ ٜٛ‬عٗ‪ ٧‬پعؼت‪ ٧‬قاري ؼ‪٥‬چ ؼچ‪ ٧‬ڪتاب ‪ٝ‬ٿاـ ڈائ‪ .٧٣“ ٙ٩١‬پاڻ قٕس‪ 21 ٧‬ت‪٧‬‬
‫صالٔت تسع‪٨‬ڪ ۾ ‪١٣‬طـ ۽ ‪ٝ‬ؽ‪ٞٛ‬ا‪ ٟ٠‬وعٔاـ گڍ‪ ٙ٨‬دطقد‪٤‬ط ک‪ ٧‬ة‪ ٢‬صعاب ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٧٤‬ٿ‪ ٥‬۽ ‪١٣‬طـ‬
‫‪ٝ‬ؽ‪ٞٛ‬ا‪ ٟ٠‬د‪ ٧‬اتساد ک‪ ٧‬ة‪ ٢‬پ‪١٤١‬ذ‪ٔ ٧‬عٗ‪٥٩‬ارا‪ٌ٠ ٢٠‬ع ؼاـ ڋؼ‪١‬طي ‪١٠‬طي ۽ صعاب ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٧٤‬ٿ‪ ٥‬۽ اـ اتساد‬
‫ک‪٠ ٧‬اؿ ‪٤٠‬اد اتساد ؼڍي ٿ‪ .٥‬م‪٩‬اُء قازب اردق ٻ‪َ٧ٚ٥‬ء د‪ ٥‬پاڻ ک‪َ ٧‬ا‪ ٜٚ‬۽ تار‪٨‬ش د‪٤ٝ ٥‬ا څاڻ‪ ٥‬ؼ‪ٞ‬ذ‪١٤‬طي‬
‫ة‪ ٢‬صتع ‪ ٧٣“ ٢٠‬ت‪ ٢‬اـ ڳا‪ ٢٤ٚ‬د‪ ٧‬ڈ‪ ٥‬پعدف پ‪٥‬ؿ‪ ٧‬ڪعي ٿ‪ ٥‬ت‪ ٢‬اق‪ ٙ‬۾ صالٔت تسع‪٨‬ڪ د‪٩‬ڪا ‪١٣‬طؼتاـ‬
‫د‪ٝ ٧‬اڻ‪ ٟ٤‬تعڏ صالٔت ک‪ ٧‬ةچائڻ الِء ؿعقع ڪئ‪٣ ٧‬ئ‪ .٧‬د‪ ٟ٤١‬۾ ‪ٝ‬ؽ‪ٞٛ‬ا‪ ٟ٠‬ؼاـ گڍ ‪١٣‬طـ د‪ ٧‬ا‪ٜ٣‬‬
‫‪٩ٚ‬ڊرـۿ ؿعد‪٣‬ا‪١٠‬طۿ ‪ٝ‬طـ ‪ٝ ٟ٣٥ٝ‬ا‪ ٢٨٥ٚ‬۽ ‪٤ٝ‬ات‪ٞ‬ا گا‪٠‬ڋي ؼ‪٩ٞ‬ت اتاـ د‪ ٧‬ؼچ‪٥َ ٧‬اؿ اـ ۾ پ‪١٤١‬ذ‪ ٥‬پ‪١٤١‬ذ‪٥‬‬
‫ڪعدار ادا ڪ‪ .٥٣ ٥٩‬اـ ؼچ‪ ٧‬تسع‪٨‬ڪ د‪ ٧‬پٺ‪٩‬اـ صالٔت ک‪ ٧‬ةچائڻ د‪ ٥‬دظة‪ ٥‬ڪارٔع‪ٝ‬ا ڪ‪.٥٩٣ ٢٠٥‬‬
‫پع اـ د‪ ٧‬پٺ‪٩‬اـ ٻ‪٩‬ا ‪٘ٝ‬كط پڻ ڪ‪ ٜ‬ڪ‪١‬طڌ ‪٩٣‬ا‪ .‬ا‪٣ ٧٣‬ئا ا‪٠‬گع‪٨‬غ ؼا‪ٝ‬عاج کاـ ‪٠‬ذات ۽ ؼا‪ٝ‬عاد‪٧‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪29‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫‪ٝ‬طاص‪ٛ‬ت پ‪ِ٥‬ء دت‪ ٧‬ة‪ ٢‬ٿ‪١٩‬طڌ ‪٣‬ذ‪ .٧‬اـ د‪ٝ ٧‬ضا‪ٕٚ‬ت ۽ اـ صالؼ دطقد‪٤‬ط‪ .‬اـ ڪعي د‪١‬اب ؿڪ‪ٙ٩‬‬
‫م‪٩‬اُء قازب الِء َعض “‪ ٧٣‬ت‪ ٥٣ ٢‬تار‪٨‬ش د‪ َٟٛٞ ٧‬ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ٝ ٧‬ضك‪٥‬ص ٔعٗ‪ ٧‬پعؼت ‪٠‬گا‪ ٢٣‬ؼاـ‬
‫ڋؼڻ ةطراـ اـ ک‪ ٧‬قس‪٩‬ر ‪ ٧٠٥ٞ٠‬ڋؼڻ ۽ ؼ‪ٞ‬ذ‪٤‬ڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪعي‪ .‬ک‪٩‬ػ څاڻ ‪٣‬ذڻ گ‪٤‬عد‪ ٧‬ت‪٢‬‬
‫صالٔت تسع‪٨‬ڪ پ‪٨٥‬اـ ا‪٥٣‬ئ‪ ٧‬دظة‪ ٥‬ڪ‪ ٜ‬ڪعي ر‪ ٥٣ ٥٩٣‬ت‪ ٢‬ؼا‪ٝ‬عاج ک‪٣ ٧‬ع دڳ‪ ٢٤‬ت‪ ٧‬ڪ‪ٞ‬غقر ڪذ‪٧‬‬
‫‪ ٢٠‬ت‪٣ ٢‬تا ـ د‪ٝ ٧‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ ٥‬تعڪ‪ ٧‬ؼ‪ٛ‬ى‪١‬ت ک‪ ٧‬ةچائڻ الِء تسع‪٨‬ڪ ‪٣‬الئڻ ۽ اـ ۾ ‪١٣‬طـ د‪ ٧‬ؿ‪٩ٚ٥ٞ‬ت‬
‫‪٣‬ڪ تُذب ص‪٩‬غ ڳا‪ ٢٤ٚ‬معقر ‪ٚ‬ڳ‪ ٧‬ٿ‪ .٧‬دڍ‪١٣ ٟ٣‬طق ۽ ‪ٝ‬ؽ‪ٞٛ‬اـ ‪ٝ‬تسط ٿ‪ ٧‬ا‪٠‬گع‪٨‬غ ؼا‪ٝ‬عاج ؼاـ‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪“ ٧‬زاديَء د‪ ٧‬د‪١‬گ قڌ‪ ٧٣‬ر‪٩٣‬ا ‪٣‬ئا ت‪ ٢‬ا‪ ٥٣‬ؼ‪١‬طـ ڪعدار تعٗ‪ ٧‬پؽ‪١‬ط ۽ تار‪٨‬ش د‪ ٧‬گ‪٤‬عد‪ٟ‬‬
‫‪ٝ‬ىاةٖ ‪ .٥٩٣‬پع اڳت‪ ٧ٛ٣ ٧‬ا‪٠‬گع‪٨‬غـ د‪ ٧‬گ‪ٞ‬اؿت‪ ٟ‬اـ اتساد ک‪ ٧‬ڈ‪٥٤٩‬ـ ڈ‪٥٤٩‬ـ ڪعڻۿ ا‪٠‬گع‪٨‬غـ صالؼ‬
‫‪١ٛ٣‬طڌ تسع‪٨‬ڪ د‪ ٥‬رخ ‪٥ٝ‬ڌي ٔعٗ‪٥٩‬ار‪٨‬ت ڋا‪ ٟ٤٠‬ڪعڻ الِء ا‪٠‬گع‪٨‬غـ د‪ ٧‬اؿاري ت‪١٣ ٧‬طق ‪ٝ‬ؽ‪ٕ٠ ٜٛ‬اؽ‬
‫د‪ ٥‬ٻخ ڈٽ‪ .٥٩‬ا‪٣‬ڎا ‪ٝ‬اڻ‪ ٥٤‬ا‪٠‬گع‪٨‬غـ د‪‛ ٧‬ق‪٨‬ڎ‪٣‬ا‪ ٥٨‬۽ راڄ ڪعا‪ ‚٥٨‬د‪ ٧‬پا‪٩ٚ‬ؽ‪ ٧‬دا ‪٤ٝ‬عا ٿ‪ ٧‬ڪ‪ ٜ‬ڪعي‬
‫ر‪٩٣‬ا ‪٣‬ئا‪ .‬ا‪٣‬ڎـ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ٝ ٧‬ك‪ ٓ١‬پٺ‪٩‬عائ‪ ٧‬ڪئ‪ ٧٣“ ٧‬۽ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ڪتاب ۾ ا‪٣‬ڎـ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ ٧‬ؼ‪٥‬چ‬
‫د‪ ٧‬تعد‪ٞ‬ا‪ ٧٠‬ڪئ‪ .٧٣“ ٧‬ڈ‪ ٥‬د‪ ٥‬پاڻ ة‪ ٢‬اـ ٔعٗ‪٥٩‬ار‪٨‬ت د‪٤ٝ ٧‬عةا‪ ٧٠‬ؼاـ ‪١ٝ ٟ٣‬غؾ ت‪ ٧‬پ‪٤‬ت‪ ٧٣“ ٥‬۽‬
‫ؼ‪١‬طس ؼچ‪ ٥‬ٽ‪ ٥ٚ٥‬اـ ٔعٗ‪٥٩‬ار‪٨‬ت د‪ ٥‬ڦ‪ ٙ‬پاڪؽتاـ د‪ ٧‬ق‪٥‬رت ۾ کائ‪ ٧‬ر‪ٝ .٧٣“ ٥٩٣‬ك‪ ٓ١‬د‪ ٧‬اـ‬
‫ٔعٗ‪٥٩‬ار ذ‪ ٟ١٣‬د‪ ٧‬پٺڀعائ‪ ٧‬د‪ ٥‬ا‪٠‬طازق ‪ ٟ٣‬د‪ٝ ٧ٛٞ‬اـ ‪ٚ‬ڳائ‪ ٧‬ؼگ‪٤‬ذ‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪٢‬ۿ ‛د‪١‬گ د‪ ٧‬صات‪ ٧ٞ‬ت‪٠ ٧‬اؿ‬
‫‪٤٠‬اد ‪١٣‬طق ‪ٝ‬ؽ‪ ٜٛ‬اتساد صت‪ ٜ‬ٿ‪ ٧‬ق‪ ٥٨‬۽ اـ ز‪ٝ‬ا‪ ٧٠‬۾ ‪ٝ‬س‪ٞ‬ط َ‪ ٧ٛ‬د‪١‬اح د‪٩ٗ ٧‬ادت اڀعي ر‪٣ ٧٣‬ئ‪‚.٧‬‬
‫(ص‪)21-‬‬
‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫‪ ٟ٣‬ڪتاب ۾ الئٖ ‪ٝ‬ك‪ ٓ١‬ص ‪ 132‬ت‪ ٧‬ة‪ٞ‬تئ‪ ٧‬کاـ ؼ‪١‬ڋ د‪َٛ ٧‬سطگ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬تسع‪٨‬ڪ د‪٥‬‬
‫ؼچ‪ ٥‬ؼارق ڪع‪٨‬ڊ‪٠‬ٽ ‪ٝ‬س‪ٞ‬ط َ‪ ٧ٛ‬د‪١‬اح ۽ اٗ‪٩ٛ‬ت‪ ٧‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪ٝ ٧‬ؽ‪ٞٛ‬ا‪ ٟ٠‬ک‪ ٧‬ڋ‪٨‬ڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪ‪١‬طي‬
‫تار‪٨‬ش ؼاـ ‪٣‬ڪ ة‪٥٤٩‬دي ‪ٝ‬ظاؽ ڪئ‪ٝ .٧٣“ ٧‬ك‪ ٓ١‬ة‪ٞ‬تئ‪ ٧‬کاـ ؼ‪١‬ڋ د‪َٛ ٧‬سطگ‪ ٧‬د‪ ٧‬تسع‪٨‬ڪ الِء‬
‫ڋ‪ ٙ٠‬ؼ‪١‬ڋي َ‪٥‬اؿ د‪ٗ ٧‬عةا‪ ٟ٩٠‬ؼاـ ‪ٝ‬ظاؽ ڪئ‪ .٧٣“ ٧‬دڍ‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ة‪ٞ‬تئ‪ ٧‬کاـ َ‪ٛ‬سطگ‪ ٧‬د‪٧‬‬
‫تسع‪٨‬ڪ پ‪٤‬ع‪٨‬اـ پ‪٤‬ع‪٨‬اـ ؼ‪١‬ڋي ‪١٣‬طـ ئ‪ ٧‬ؿعقع ڪئ‪ ٧‬۽ پ‪ِ٥‬ء اـ ۾ ؼ‪١‬ڋي ‪ٝ‬ؽ‪ٞٛ‬اـ ۽ ا‪ ٟ٤٠‬دا ‪٩ٚ‬ڊر ؿا‪ٙٝ‬‬
‫ٿ‪١٩‬طا ق‪٨‬ا‪ .‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ةعقْ‪٩‬ع ؼىر ت‪ ٧‬ڪا اؼاـ ک‪ٝ ٧‬طد ‪٨‬ا ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت ‪ ٧ٛٝ‬ؼا ة‪ ٢‬ؼکڻ‪ ٧‬ة‪٩‬ا‪ ٟ٠‬۽ ٺ‪٤‬عائ‪ٟ‬‬
‫تائ‪ٝ ٟ٩‬سطقد ‪٣‬ئ‪ .٧‬ؼا ة‪ ٢‬اـ قٗت دڍ‪ ٟ٣‬تسع‪٨‬ڪ پ‪١٤١‬ذ‪“ ٧‬صعي ‪ٝ‬عز‪ ٟٛ‬تائ‪ ٟ٩‬ؼٕع ڪعي چڪ‪٧‬‬
‫‪٣‬ئ‪ .٧‬اٗ‪٩ٛ‬ت‪ ٧‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪ٝ ٧‬ؽ‪ٞٛ‬ا‪ ٟ٠‬اـ ڋس ۾ ڪ‪٤‬ڎي ‪ٝ‬طد ‪٨‬ا ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت ڪئ‪ ٧‬اـ د‪ ٥‬ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء قازب‬
‫ک‪ ٧‬ڪ‪ٝ ٥‬حا ؾ ڋ‪٨‬ڻ گ‪٤‬عد‪٣ ٧‬ا ت‪ ٢‬اؼ‪ ٟ٩‬ة‪ ٢‬ؼ‪١‬طـ ٿ‪٥‬را ‪ٝ‬ڃ‪٥٩‬ـ ‪٣‬ا‪ .‬اق‪ ٙ‬۾ اٗ‪٩ٛ‬ت‪ ٧‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬دا ‪ٝ‬ؽ‪ٞٛ‬اـ‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ٔ ٧‬عٗ‪٥٩‬ارا‪ٕٝ ٢٠‬ادـ الِء ت‪٩ٞ٣ ٢‬ـ‪ ٢‬قڌ‪١٣‬طا ر‪٩٣‬ا “‪ ٟ٣‬پع ‪ ٟ١٣‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ة‪ ٟٝ٥ٗ ٢‬د‪ ٧‬ؼ‪٩‬اؼ‪٧‬ۿ ج٘أت‪٧‬‬
‫ز٘‪ ٟ‬الِء دطقد‪٤‬ط ت‪ ٢‬ڈا پع اـ د‪ ٧‬ؼکڻ‪ ٧‬ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت ة‪ ٢‬ڪا‪ ٢٠‬ڪئ‪.٧٣“ ٧‬‬
‫د‪١‬اب ؿڪ‪ ٙ٩‬قازب د‪ ٧‬څاڻ الِء َعض “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬دڍ‪1843 ٟ٣‬ع ۾ ؼ‪١‬ڋ ت‪ ٧‬ا‪٠‬گع‪٨‬غـ ٗتن‪٥‬‬
‫ڪ‪ ٥٩‬ت‪ ٟ١٣ ٢‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ا‪٠‬تٌا‪ ٧ٝ‬ؼ‪ٚ٥٤‬ت‪ ٟ‬صاوع ‪1847‬ع ۾ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ا‪ٚ‬ڳ قو‪ ٧١‬ز‪٩‬ح‪٩‬ت صت‪ ٜ‬ڪعيۿ‬
‫اـ ک‪ ٧‬ة‪ٞ‬تئ‪ ٧‬پع‪٨‬غ‪٨‬ڊ‪٠‬ؽ‪ ٧‬ؼاـ ‪ٝ‬الئ‪ ٧‬ڈڍ‪ .٥٨‬اـ زقري ا‪ٚ‬ساؽ ۽ ڳا‪٠‬ڌاپ‪ ٧‬صالؼ ؼ‪١‬ڋ دا ‪ٝ‬اڻ‪ ٥٤‬اـ ڋ‪ٟ٤١٨‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪30‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫کاـ ئ‪ ٧‬ازتذاج ڪ‪١‬طا ر‪٩٣‬ا‪ .‬اـ ؿعقَات‪ ٧‬ازتذاج ‪1913‬ع ۾ ‪٣‬ڪ ةاماةى‪ ٢‬ؿڪ‪ ٙ‬اصت‪٩‬ار ڪئ‪.٧‬‬
‫اـ ؿعقَات‪ ٧‬د”ر ۾ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ة‪ٞ‬تئ‪ ٧‬کاـ َ‪ٛ‬سطگ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬تسع‪٨‬ڪ دا پ‪٤‬ع‪٨‬اـ ‪١٤ٝ‬طار ‪٣‬عچ‪١‬طراِء‬
‫قؿ‪١‬طاس ۽ ّالؿ ‪ٝ‬س‪ٞ‬ط ڀعڳڎي ‪٣‬ئا‪ .‬اـ ةُط ا‪ ٟ٤٠‬ؼاـ اـ تسع‪٨‬ڪ ۾ ٻ‪٩‬ا ة‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋي ‪١٣‬طق ت‪٥‬ڌي ‪ٝ‬ؽ‪ٜٛ‬‬
‫‪٩ٚ‬ڊر گڍد‪١‬طا ق‪٨‬ا‪ .‬د‪ ٟ‬۾ ؼ‪٩‬ٺ ّالؿ َ‪ ٧ٛ‬ڈاڳالۿ ؼ‪٩‬ٺ ‪٥٨‬ؼٓ َ‪٥َٛ ٧ٛ‬يۿ ؼ‪٩‬ٺ َتطاهلل ‪٣‬ارقـۿ د‪٥٨‬اـ‬
‫ٽ‪ٛ٤‬عاؿ ک‪ٞ٩‬چ‪١‬طۿ د‪٥٨‬اـ ؿ‪٥٩‬اراؿ ڋ‪٥٨‬ـ ‪ٙٝ‬ۿ د‪ٞ‬ـ‪٩‬ط ‪٤ٝ‬تاۿ څ‪٩‬ٺ‪ ٙٞ‬پعؼعاؿۿ “چار‪ ٢٨‬ڪعپالڻ‪٧‬ۿ ؿ‪٩‬ش‬
‫َتطا‪ٞٚ‬ذ‪٩‬ط ؼ‪١‬ڋيۿ ڈاڪٽع چ‪٥‬ئٿعاؿ گطقاڻ‪٧‬ۿ ّالؿ زؽ‪٣ ٟ٩‬طا‪٨‬ت اهلل دا ‪٠‬اال ٗاة‪ ٙ‬ذڪع “‪ .ٟ٣‬د‪ٝ ٟ‬اـ‬
‫ڪ‪ ٧‬ت‪ ٢‬اـ ڋکئ‪ ٧‬ؼٕع ۾ گ‪٤‬ڻ‪ ٥‬قٗت ‪ ٢٠ ٧ٛ٣‬ؼگ‪٩٤‬ا‪ .‬ت‪ ٢‬ڪ‪ ٧‬قري قٗت ؼاـ ؼاٿ ‪ ٢٠‬ڋ‪٨‬ئ‪ ٧‬پ‪٥‬ئت‪٧‬‬
‫ډڪذ‪ ٧‬ق‪٨‬ا‪ .‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ة‪ٞ‬تئ‪ ٧‬صالؼ ‪٣‬ال‪ ٙ٨‬تسع‪٨‬ڪ ۾ ؼ‪١‬ڋ دا ‪١٣‬طق ۽ ‪ٝ‬ؽ‪ٞٛ‬اـ ‪٣‬ڪ د‪٩‬تعا ڀاڳ‪٧‬‬
‫ڀائ‪٥٩‬ار ر‪٩٣‬ا‪ .‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ة‪ٞ‬تئ‪ ٧‬کاـ دطائ‪ ٧‬الِء ‛ؼ‪١‬ڋ “زاد تسع‪٨‬ڪ‚ ۽ ‛ؼ‪١‬ڋ پعقا‪٠‬ـ‪ ٙ‬ڪا‪ٕ٠‬ع‪٠‬ؽ‪٥‬ـ‚‬
‫ڪ‪٥‬ٺائ‪ٝ ٧‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪ ٧‬ازؽاس ڋ‪٨‬ار‪ ٥٨‬ق‪ ٢٠ .٥٨‬قعؼ ؼ‪١‬ڋ ؼىر ت‪ ٧‬اـ تسع‪٨‬ڪ ک‪٣ ٧٠٥ٞ٠ ٌٜ١ٝ ٧‬ال‪٥٨‬‬
‫ق‪٥٨‬ۿ پع ؿ‪٩‬ش َتطا‪ٞٚ‬ذ‪٩‬ط ؼ‪١‬ڋيۿ ؼ‪١‬ڋ د‪ٞ٠ ٧‬ائ‪١‬طي د‪ ٧‬ز‪٩‬ح‪٩‬ت ۾ ‪ 26‬ڈؼ‪ٞ‬تع ‪1225‬ع ت‪“ ٧‬ؾ ا‪٠‬ڊ‪٨‬ا‬
‫ڪا‪٠‬گع‪٨‬ػ د‪ ٧‬ؼا‪٩ٚ‬ا‪ ٧٠‬ادالس ڪا‪٠‬پ‪٥‬ر ۾ ؼ‪١‬ڋ د‪َٛ ٧‬سطگ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬زٖ ۾ ٗعارداد ‪٥ٌ١ٝ‬ر‬
‫ڪعائ‪ .٧‬اـ ةُط “ؾ ا‪٠‬ڊ‪٨‬ا ‪٨‬ا صالٔت ڪا‪٩ٝ‬ٽ‪ ٧‬د‪ ٧‬ادالس ۾ د‪٩‬ڪ‪٥ٝ ٥‬ال‪٠‬ا اة‪٥‬ا‪ٚ‬ڪالؿ “زاد د‪٧‬‬
‫قطارت ‪٩٣‬ٺ ڪا‪٠‬پ‪٥‬ر ۾ ‪ُ٘١ٝ‬ط ٿ‪٥٩‬ۿ اتاـ پڻ ؿ‪٩‬ش قازب ؼاڳ‪ٗ ٧‬عارداد ‪٥ٌ١ٝ‬ر ڪعائ‪ .٧‬ا‪ٟ٤٠‬‬
‫ٺ‪٤‬عائ‪ ٟ‬ةُط ئ‪ٝ ٧‬ؽ‪٩ٚ ٜٛ‬گ گ‪٤‬ڻ‪ ٧‬ةسث ‪ٝ‬تازح‪ ٧‬ةُط پ‪١٤١‬ذ‪ 31 ٧‬ڈؼ‪ٞ‬تع قاري ادالس ۾ د‪٩‬ڪ‪٥‬‬
‫ؼع َتطا‪ٚ‬عز‪ ٜ٩‬د‪ ٧‬قطارت ‪٩٣‬ٺ ٿ‪٥٩‬ۿ اـ ۾ ؿ‪٩‬ش َتطا‪ٞٚ‬ذ‪٩‬ط ؼ‪١‬ڋيَء د‪ ٧‬ڀعپ‪٥‬ر ڪ‪٥‬ؿـ‪ ٟ‬ؼاـ‬
‫ؼ‪١‬ڋ د‪َٛ ٧‬سطگ‪ ٧‬د‪ ٧‬زٖ ۾ ٺ‪٤‬عاُء پاس ڪ‪ ٥٩‬ق‪.٥٨‬‬
‫“صعڪار قڋي د‪٤‬ط ۽ دؽتذ‪ ٥‬ةُط ‪1936‬ع ۾ ؼ‪١‬ڋ ک‪ ٧‬ة‪ٞ‬تئ‪ ٧‬کاـ َ‪ٛ‬سطف ڪعيۿ پ‪١٤١‬ذ‪٧‬‬
‫اق‪٥ٛ‬ڪ‪ ٧‬ز‪٩‬ح‪٩‬ت ۾ ةساؾ ڪ‪ ٥٩‬ق‪ ٟ٣ .٥٨‬تسع‪٨‬ڪ ۾ د‪ٝ ٟ‬ک‪٩ٚ ٢٩‬ڊرـ ‪٤٠‬ا‪٨‬ت د‪٩ٚ‬عيَء ۽ ة‪ ٧‬ةاڪ‪َ٧‬ء‬
‫ؼاـ زك‪ ٥‬قرت‪ .٥‬ا‪ ٟ٤٠‬۾ د‪١‬اب ّالؿ ‪ٝ‬س‪ٞ‬ط ڀعڳڎيۿ ا‪٥٨‬ب ک‪٤‬ڎقۿ ‪٩ٝ‬عاـ ‪ٝ‬س‪ٞ‬ط ؿا‪٢٣‬ۿ د‪ ٧‬ا‪ ٜ٨‬ؼ‪٩‬طۿ ؿ‪٩‬ش‬
‫َتطا‪ٞٚ‬ذ‪٩‬ط ؼ‪١‬ڋيۿ َ‪ٝ ٧ٛ‬س‪ٞ‬ط راؿطيۿ زات‪٥َٛ ٜ‬يۿ ؼ‪٥‬ا‪ ٧ٝ‬گ‪٥‬ق‪٠‬ط “‪١٠‬طۿ څ‪٩‬ٺ‪ ٙٞ‬پعؼعاؿۿ ؼ‪١‬تطاس‬
‫‪١ٝ‬گ‪٤‬اراؿۿ د‪ٞ‬ـ‪٩‬ط ‪٤ٝ‬تاۿ ٽ‪٩‬ڪ‪ٞ‬طاس قډق ‪ ٙٝ‬۽ ٻ‪٩‬ا اڳ‪٥‬اڻ ؿا‪.ٟ٣“ ٙٝ‬‬
‫اـ ڪعي د‪١‬اب ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء قازب ک‪ ٧‬ز٘‪٘٩‬ت‪ ٟ‬کاـ ‪٥ٝ ٢٠ ٟ٤١ٝ‬ڌڻ گ‪٤‬عد‪ ٧‬۽ اـ تسع‪٨‬ڪ‬
‫۾ ؼ‪١‬ڋي َ‪٥‬اؿ ۽ ا‪ ٟ٤٠‬د‪١٣ ٧‬طق ت‪٥‬ڌي ‪ٝ‬ؽ‪٩ٚ ٜٛ‬ڊرـ د‪ ٧‬ادا ڪ‪ ٙ٩‬ڪعدار ک‪ ٧‬پٺ‪ ٧‬پاڋق اڈ‪٧ٛ‬ۿ قعؼ‬
‫‪ٝ‬س‪ٞ‬ط َ‪ ٧ٛ‬د‪١‬اح ۽ اٗ‪٩ٛ‬ت‪ ٧‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪ ٧‬اردق دا‪ ٟ٠‬د‪ٝ ٧‬ٿ‪ ٧‬ت‪ ٧‬ا‪ ٥٣‬تاج ‪ ٢٠‬رکڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬ک‪٩‬ػ َعض‬
‫“‪ ٧٣‬ت‪ٗ ٢‬تال گ‪٤‬ٽ ۾ گ‪٤‬ٽ ؼخ د‪٩‬اـ رقؿ‪ ٟ‬ز٘‪٘٩‬ت‪ ٟ‬کاـ اک‪٥٩‬ـ ٻ‪٥‬ٽڻ ‪ ٢٠‬گ‪٤‬عد‪ ٟ‬۽ ڪ‪٥ٗ ٟ٤١‬ؿ د‪٧‬‬
‫تار‪٨‬ش ک‪ ٧‬ائ‪ ٟ٩‬څاڻ‪ ٧‬ٻذ‪ٝ ٧٤‬ؽش ڪعڻ ۽ ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧ٝ٥ٗ ٧‬ڪعدار ک‪٥ٚ ٧‬ئڻ ‪ ٢٠‬گ‪٤‬عد‪.٧‬‬
‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء قازب ص‪ 42-‬ت‪ ٧‬ق‪٠٥٩٠‬ٽ د‪ ٥‬ذڪع ڪ‪١‬طيۿ دت‪ ٧‬پ‪١‬ذاب د‪٧‬‬
‫ة‪٩‬عقڪع‪٨‬ؽ‪َ٧‬ء ک‪١٠ ٧‬طي ٿ‪٥‬ۿ ات‪ ٧‬اردق ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌـ ک‪ ٧‬اـ گ‪١‬ا‪ ٢٣‬کاـ “زاد ڪعي ڈڍي ٿ‪ .٥‬اـ قٗت ‪٥٣‬‬
‫ا‪٣‬ا ڳا‪ ٢٤ٚ‬ڀ‪ٛ‬ذ‪ ٧‬قڃ‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪ ٢‬دڍ‪ ٟ٣‬ق‪٠٥٩٠‬ٽ ٺ‪٣ ٧٤‬ئ‪ ٧‬ت‪ ٢‬اـ ک‪ ٢٠ ٧‬قعؼ پ‪١‬ذاب قارـ د‪ ٧‬ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪31‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫زاق‪٣ ٙ‬ئ‪٧‬ۿ پع اؼاـ دا اردق ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌ پڻ اـ دا ‪ٝ‬سأي اقؾ ‪٩٣‬ا ۽ ‪ ٟ١٣‬ئ‪ٝ ٧‬اڻ‪ ٟ٤‬ؼ‪١‬ڋ ۾ ق‪٠٥٩٠‬ٽ‬
‫صالؼ ‪١ٛ٣‬طڌ تسع‪٨‬ڪ د‪ ٧‬پٺ ۾ ڈعق ‪٣‬ڻ‪٧‬ۿ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬پ‪١‬ذاب دقؼت‪ ٧‬۽ ؼ‪١‬ڋ دؿ‪ ٧١ٞ‬د‪ ٥‬جت‪٥‬ت ڋ‪.٥٠‬‬
‫ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء قازب ڪ‪ٞ‬اؾ ة‪٩‬س‪٩‬ائ‪ ٧‬ؼاـ تار‪٨‬ش ک‪ ٧‬ٽ‪٥‬ڌڻ ‪ٝ‬عقڌڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪ .٧٣“ ٧‬پاڻ‬
‫‪ٚ‬ک‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪‛ ٢‬ق‪٠٥٩٠‬ٽ ق‪٥‬ة‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬اردق ۽ ؼ‪١‬ڋي ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌـ د‪ ٧‬تڪ‪ ٟٕ٩ٛ‬د‪٘٠ ٥‬ى‪ّ“ ٢‬از ‪‚.٥٩٣‬‬
‫ز٘‪٘٩‬ت ۾ ق‪٠٥٩٠‬ٽ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋي ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬الِء اق‪ ٙ‬۾ تڪ‪ ٟٕ٩ٛ‬د‪ ٧‬ؿعقَات ‪٨‬ا ‪٘٠‬ى‪ّ“ ٧‬از ڪ‪٥٩٣ ٢٠٥‬‬
‫پع ؼ‪١‬ڋي ‪ٝ‬اڻ‪ٝ ٟ٤‬ٿاـ ا‪ ٧٣‬تڪ‪٥ٕ٩ٛ‬ـ ت‪ ٢‬اـ ڋ‪ ٟ٤١٨‬کاـ ؿعقع ٿ‪٥٩‬ـ ‪٥٩٣‬ـۿ دڍ‪ ٟ٣‬کاـ ةعقْ‪٩‬ع د‪٥‬‬
‫قر‪٣‬اڱ‪ ٥‬ٿ‪ .٥٣ ٥٩‬ؼ‪١‬ڋ الِء پ‪١‬ذاب قارا ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء تڪ‪ ٓ٩ٛ‬ڋ‪١٨‬طڌ ة‪٩١‬اۿ پع ؼ‪١‬ڋي ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪ ٧‬پ‪٤‬ع‪٨‬اـ زص‪ ٜ‬ا‪ٟ٤٠‬‬
‫اردق ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌـ رؼا‪٨‬اۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬پاڻ ک‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ‪ ٟ٨‬د‪ ٥‬ص‪٩‬عص‪٥‬ا‪ ٢٣‬۽ ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬ز٘‪ ٟ‬د‪ٝ ٥‬سأي ًا‪٣‬ع‬
‫ڪعڻ ۾ ڪ‪ ٟ٤١‬ک‪ ٧‬ة‪ ٢‬قٺ ‪ ٢٠‬ٿا ڋ‪ .ٟ٨‬ؿڪ‪ ٙ٩‬قازب الِء َعض “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬د‪١‬اب اَ‪ٰ٧ٛ‬ۿ ق‪٠٥٩٠‬ٽ اردق‬
‫ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌـ الِء ت‪ ٢‬صتع ‪٠‬ا‪ ٧٣‬تڪ‪ ٓ٩ٛ‬د‪٘٠ ٥‬ى‪ّ“ ٧‬از ةڻ‪٨ ٥٩‬ا ‪ ٢٠‬پع ؼ‪١‬ڋ‪ ٟ٨‬الِء تڪ‪ ٟٕ٩ٛ‬د‪٘٠ ٥‬ى‪ّ“ ٧‬از‬
‫‪ ٢٠‬قعؼ ق‪٠٥٩٠‬ٽ پع اق‪٣‬اـ پڻ ةڻ‪٩‬ا‪ .‬د‪ ٧‬اق‪٣‬اـ ‪١ٝ‬ذ‪ ٢٤‬ٿ‪٥‬رڌي ة‪ ٢‬ؼچ ڳا‪٤ٚ‬ائڻ ۽ ‪ٚ‬کڻ د‪ ٧‬دعئت ‪٣‬ذ‪٣ ٧‬ا‬
‫ت‪ ٢‬اق‪٣‬اـ ا‪٨‬ئ‪ ٟ‬معقر ‪ٚ‬ک‪٣ ٥‬ا ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ‪ ٟ٨‬الِء تڪ‪ ٟٕ٩ٛ‬د‪٘٠ ٥‬ى‪ّ“ ٢‬از ڀارت کاـ ا‪١٨‬طڌ پ‪١‬ا‪٣‬گ‪٩‬ع ةڻ‪٩‬ا‪ .‬د‪ٟ‬‬
‫اچ‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ د‪٥٠ ٧‬ڪع‪ٟ٨‬ۿ قاپاري ‪ٝ‬عڪغـۿ ڪارصا‪ٟ٠‬ۿ تُ‪ ٧ٞ٩ٛ‬ادارـۿ ز‪ ٟ١٩ٝ‬ت‪ٗ ٧‬تن‪ ٥‬ڪ‪ .٥٩‬ا‪٣‬ا‬
‫ز٘‪٘٩‬ت ڪ‪ ٟ٤١‬کاـ ة‪ٚ ٢‬ڪ‪ ٙ‬ڪا‪٧٣“ ٢٠‬ۿ تار‪٨‬ش دا قرؽ ؿا‪٣‬ط “‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬پاڪؽتاـ ٺ‪٤‬ڻ کاـ اڳ ؼ‪١‬ڋ ۾‬
‫‪ 30‬ؼ‪٩‬ڪڎق ز‪١٣ ٟ٩ٝ‬طق ؼ‪٩‬ٺ‪ ٟ٩‬د‪ٛٝ ٧‬ڪ‪٩‬ت ‪٣‬ئ‪ .٧‬د‪ ٟ٤١‬ک‪ٝ ٧‬ؽ‪ٞٛ‬اـ ‪٣‬اري ک‪٩‬ڎ‪١٨‬طا ‪٣‬ئا‪ .‬دڍ‪ٟ٣‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ ۾ پ‪١‬ا‪٣‬گ‪٩‬ع پ‪٤‬تا ت‪ ٢‬ا‪ ٟ٤٠‬اق‪٣ ٧ٛ‬ار‪ ٟ٨‬ک‪ ٧‬ڈڍ‪ ٙ٨‬ز‪ ٟ١٩ٝ‬د‪ 50 ٥‬ؼ‪٩‬ڪڎق پ‪١‬ا‪٣‬گ‪٩‬عـ د‪ ٧‬ز‪٥‬ا‪٧ٚ‬‬
‫ڪعڻ ت‪ٝ ٧‬ذت‪٥‬ر ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٥٨‬االٽ‪١٩ٞ‬ٽ د‪ ٥‬ؼچ‪ ٥‬اصت‪٩‬ار ؼ‪١‬ڋ گ‪٥‬ر‪١٩ٞ٠‬ٽ کاـ کؽ‪“ ٧‬ةادڪاريَء د‪٧‬‬
‫ڪ‪ٞ‬ـ‪١‬ع د‪ ٧‬ز‪٥‬ا‪ ٧ٚ‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٥٨‬د‪٩‬ڪ‪ٝ ٥‬عڪغي زڪ‪ٝ٥‬ت د‪ٝ ٧‬اتست ‪ ٥٣‬۽ قعؼ اـ ڋا‪ٟ٤٠‬‬
‫د‪٥‬اةط‪ .٥٣ ٢٣‬د‪ ٟ٤١‬ت‪ ٧‬قري اردق داـ وت٘‪ ٧‬د‪ ٧‬ڪا‪٥ٝ‬را ؿا‪َ٧٣‬ء د‪ٗ ٥‬تن‪ ٥‬ر‪١٣‬طق “‪ .٥٨‬ٻ‪ ٥٩‬ت‪ ٢‬ڈڍ‪ ٥٨‬پع‬
‫اـ َ‪٤‬طي ت‪ ٧‬ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋي ک‪ ٧‬ڪ‪ ٢٠٥‬رک‪ ٥٩‬ق‪ .٥٨‬د‪٩‬ئ‪ٚ ٟ‬ٽ د‪ٝ ٧‬اؾ د‪ ٧‬قر‪٣‬اؼت ۾ ڪا دص‪ٙ‬‬
‫ا‪٠‬طازي ‪ ٢٠‬ٿئ‪ .٧‬ا‪٣‬ڎي وعح ؼ‪١‬ڋ ۾ ڪعقڌ‪٣‬ا رقپ‪ ٟ٩‬د‪ ٧‬ز‪ٟ٩ٝ‬ۿ گ‪٤‬عۿ قاپاري ‪ٝ‬عڪغ ‪ ٢٠‬قعؼ ا‪٠‬ڊ‪٨‬ا ‪ٝ‬اـ‬
‫“‪ ٙ٨‬پ‪١‬ا‪٣‬گ‪٩‬عـ د‪ ٧‬ز‪٥‬ا‪ ٧ٚ‬ڪ‪٩‬ا ق‪٨‬ا پع ‪1950‬ع قاري ؼ‪١‬ڋ ٽ‪١١٩‬ؽ‪ ٧‬ا‪٨‬ڪٽ ک‪ ٧‬صت‪ ٜ‬ڪعي ؼ‪١‬ڋ‬
‫د‪٥‬ـ ز‪٥١٩ٝ‬ـ ک ‪٩‬ڎ‪١٨‬طڌ ؼ‪١‬ڋي ‪٣‬ار‪ ٟ٨‬د‪ ٧‬ز‪ٝ ٟ١٩ٝ‬ٿاـ ٗا‪ ٧٠٥٠‬ز٘طاريَء ک‪ ٧‬پڻ صت‪ ٜ‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٥٨‬د‪ٟ٤١‬‬
‫ڪعي ڪ‪٩‬تعائ‪٥ٝ ٧‬رج‪٣ ٧‬اريۿ اة‪ ٟ‬ڋاڋـ قاري د”ر کاـ ک‪٩‬ڎ‪١٨‬طڌ پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬ٻ‪ ٟ٩١‬کاـ ة‪٩‬طص‪ ٙ‬ڪ‪٩‬ا ق‪٨‬ا‪٢٠ .‬‬
‫قعؼ ‪ُٝ‬اؿ‪ ٧‬وعح ؼ‪١‬ڋ‪ٝ ٟ٨‬ٿاـ پ‪١٤١‬ذ‪٠ ٥‬ادائغ ٗتن‪ ٥‬پڪ‪ ٥‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪ ٥٨‬پع ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ٻ‪َ٧ٚ٥‬ء ۽ ج٘أت‬
‫ک‪ ٧‬پڻ صت‪ ٜ‬ڪعڻ ۽ اـ ‪ٝ‬ٿاـ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬اردق ٻ‪ ٧ٚ٥‬۽ ج٘أت ‪ٝ‬ڎ‪٣‬ڻ د‪ ٧‬زةعدؼت‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪ ٧‬قئ‪.٧‬‬
‫پ‪١‬ا‪٣‬گ‪٩‬عـ د‪ ٧‬اڳ‪٥‬اڻ ۽ پاڪؽتاـ د‪ ٧‬پ‪٤‬ع‪ ٟ٨‬قز‪٨‬عاٌَ‪٩ٚ ٜ‬اٗت َ‪ ٧ٛ‬صاـ ‪٣‬ڪڎي ډڏ ؼاـ ؼ‪١‬ڋ ‪ٝ‬اـ‬
‫‪ 2500‬ؼ‪١‬ڋي ‪٩ٝ‬ڊ‪ ٜ٨‬اؼڪ‪٥‬ؾ ة‪١‬ط ڪعي ڈڍ‪٨‬ا‪ .‬ؼ‪١‬ڋ د‪٥‬ـ ‪٥٠‬ڪع‪٥٨‬ـ ۽ قاپاري ‪ٝ‬عڪغ ت‪ ٢‬ائ‪٩٠ ٟ٩‬الؿ‬
‫ٿ‪٩‬اۿ څڻ پڎيَء ۾ ةكعـ د‪٩٠ ٥‬الؿ ٿ‪١٩‬طق ‪٣‬ذ‪.٧‬‬
‫د‪١‬اب ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء قازب ق‪٠٥٩٠‬ٽ ک‪ ٧‬اردق دا‪ ٟ٠‬الِء پڻ تڪ‪ ٟٕ٩ٛ‬د‪٘٠ ٥‬ى‪ّ“ ٧‬از ؼڍ‪٥٨‬‬
‫“‪ .٧٣‬ؼ‪ ٥‬قري ڪ‪٩‬ئ‪ٟ‬ۿ ا‪٣‬ا دَ‪٥‬يٰ پڻ َ٘‪ ٙ‬۽ ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٢٤‬کاـ ‪ٝ‬ٿڀعي “‪ .٧٣‬ٿ‪ ٧‬ؼگ‪ ٧٤‬ٿ‪ ٥‬ت‪٣ ٢‬اڻ اردقداـ‬
‫وت٘‪ ٧‬اـ ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ٕٝ ٧‬ادـ صالؼ ؼذ‪٤‬ڻ ؿعقع ڪ‪٣ ٥٩‬ذ‪٧‬ۿ پع اـ قٗت ت‪ ٢‬اـ د‪ ٧‬زا‪ ٟ٩ٝ‬۾ اردق‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪32‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌ قٓ اقؾ ۾ ‪٥ٝ‬د‪٥‬د ‪٩٣‬ا‪ .‬د‪ ٟ٤١‬قٗت ؼ‪١‬ڋ اؼ‪ٞ٩‬ت‪َ٧ٛ‬ء دا ‪ٞ٩ٝ‬تع اـ رٿ صالؼ اؼ‪ٞ٩‬ت‪ ٧ٛ‬۾‬
‫“قاز ة‪١ٛ‬ط ڪعي ر‪٩٣‬ا ‪٣‬ئاۿ اـ قٗت قعؼ اردق ڳا‪٤ٚ‬ائ‪٩‬طڌ ئ‪ ٧‬ق‪٠٥٩٠‬ٽ د‪ ٧‬ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت ‪١ٝ‬ذ‪ ٢٤‬ؼ‪١‬ڋي‬
‫‪ٞ٩ٝ‬تعـ کاـ ا‪ٚ‬ڳ ٿ‪ٛ‬ڳ ‪٩٣‬ا‪ .‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ق‪٠٥٩٠‬ٽ اردق دا‪ ٟ٠‬الِء تڪ‪ ٓ٩ٛ‬د‪٘٠ ٥‬ى‪ّ“ ٧‬از ‪٥٩٣‬ۿ ت‪ ٟ١٣ ٢‬اـ‬
‫صالؼ ڪ‪٤‬ڎي دطقد‪٤‬ط ڪئ‪٧‬ۿ ڪ‪٣ ٥‬ڪ ‪ٝ‬حاؾ ت‪ ٢‬ڋ‪٨‬ڻ گ‪٤‬عد‪٣ ٧‬ا‪ .‬ڈا اردق دا‪ ٟ٠‬د‪ ٥‬ڪ‪٩ٚ ٥‬ڊر اـ رٿ‬
‫صالؼ د‪ ٙ٩‬۾ ق‪ .٥٨‬ڈا اردق ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌـ اـ صالؼ د‪ٛ‬ؽا ۽ ازتذاج ڪ‪٩‬ا‪ .‬ڈا اردق پع‪٨‬ػ اـ صالؼ‬
‫پ‪١٤١‬ذا ڪا‪ ٜٚ‬ڪارا ڪ‪٩‬اۿ د‪ ٢٠ ٧‬ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء ؿڪ‪ ٙ٩‬قازب ڪ‪٤‬ڎي ة‪٩١‬اد ت‪ ٧‬اـ ک‪ ٧‬اردق دا‪ ٟ٠‬د‪٧‬‬
‫تڪ‪ ٓ٩ٛ‬د‪٘٠ ٥‬ى‪ّ“ ٧‬از ؼڍي ٿ‪.٥‬‬
‫ق‪٠٥٩٠‬ٽ ٺ‪٤‬ڻ کاـ اڳ دڍ‪ ٟ٣‬ڪعاچ‪َ٧‬ء ک‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ کاـ ډار ڪعي ‪٣‬ڪ َ‪ٛ‬سطف ‪٠٥٨‬ٽ ة‪١‬ا‪ ٥٨‬ق‪٥٨‬‬
‫ت‪ ٢‬اـ الِء اؼاـ د‪ ٧‬اردق ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌـ ۽ ؼ‪١‬طـ پع‪٨‬ػ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬اـ قر‪٣‬اڱ‪ ٧‬ک‪‛ ٧‬قؼ‪ ٍ٩‬تع ٗ‪ٕٝ ٧ٝ٥‬اد‬
‫صاوع‚ چئ‪٧‬ۿ اـ د‪ ٧‬ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت ڪئ‪ ٧١ُ٨ .٧‬اـ قٗت ‪١ٝ‬ذ‪ٝ ٟ٤‬نت‪٥‬ط ‪ٝ‬عڪغ د‪ٔ ٥‬ڪع ‪٥ٝ‬د‪٥‬د ڪ‪٢٠٥‬‬
‫‪ .٥٩٣‬اـ ڪعي اـ قر‪٣‬اڱ‪ ٧‬ک‪ ٧‬دائغ ٗعار ڋ‪ ٥٠‬ق‪ .٥٨‬قري دڍ‪ ٟ٣‬ق‪٠٥٩٠‬ٽ ة‪١‬ا‪ ٥٨‬ق‪ ٥٨‬۽ ڪعاچ‪ ٧‬ؼ‪٩ٞ‬ت‬
‫ؼ‪١‬ڋ ۽ ٻ‪ ٟ٩‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪٥‬ـ َ‪ٛ‬سطف ز‪٩‬ح‪٩‬ت‪٥‬ـ صت‪ ٜ‬ڪعي ک‪٣ ٟ٩‬ڪ ڪ‪ ٥٩‬ق‪ ٥٨‬ت‪ ٢‬رات قچ ۾ اردق دا‪ ٟ٠‬۽‬
‫ؼ‪١‬طـ پع‪٨‬ػ د‪ ٟ٤١‬پ‪٤‬ع‪٨‬اـ ڪعاچ‪ ٧‬ک‪َٛ ٧‬سطف ‪٠٥٨‬ٽ ة‪١‬ائڻ قاري ٔ‪٩‬ك‪ ٧ٛ‬د‪ ٧‬ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت ڪئ‪٣ ٧‬ئ‪ ٧‬۽‬
‫اـ ک‪‛ ٧‬قؼ‪ ٍ٩‬تع ٗ‪ٕٝ ٧ٝ٥‬اد صاوع‚ چئ‪ ٧‬اـ ک‪ ٧‬دائغ ٗعار ڋ‪٥٣ ٥٠‬ۿ ؼ‪٣ ٧‬اڻ ق‪٠٥٩٠‬ٽ ک‪‛ ٧‬قؼ‪ ٍ٩‬تع ٗ‪٧ٝ٥‬‬
‫‪ٕٝ‬اد صاوع‚ چئ‪ ٧‬اـ د‪ ٧‬ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت ‪١ٝ‬ذ‪ٚ ٢٤‬ڳ‪ ٧‬ق‪٨‬ا‪ .‬اـ ڳا‪ٝ ٢٤ٚ‬اـ ًا‪٣‬ع ٿئ‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪ ٢‬اردق دا‪ ٟ٠‬۽ اردق پع‪٨‬ػ‬
‫د‪ ٥‬ڪ‪٥‬ة‪ٌ٠ ٢‬ع ‪٨ ٥٨‬ا د‪ ٟ٨‬ا‪ٞ٨‬اـ ‪ ٥٣ .٧٣“ ٢٠‬قعؼ پ‪١٤١‬ذ‪ٕٝ ٧‬ادـ الِء ‪٣‬ع رقز ‪٥٠‬اـ ۽ ‪٣‬ڪ ٻئ‪ ٧‬کاـ اةتڎ‬
‫د‪ ٙ٩ٚ‬گ‪٤‬ڎ‪١٨‬طا ر‪ ٟ٣‬ٿا‪ .‬ؼ‪١‬طـ ‛قؼ‪ ٍ٩‬تع ٗ‪ٕٝ ٧ٝ٥‬اد‚ قارق ‪ٌ٠‬ع‪ٝ ٥٨‬ڎ‪ ٟٝ٥ٗ ٧٠‬د‪ ٧‬ڀالئ‪ ٧‬الِء ‪ ٢٠‬پع قعؼ‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬گعق‪ٕٝ ٧٣‬ادـ الِء گ‪٤‬ڎ‪.٧٣“ ٙ٨‬‬
‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء قازب ‪ ٟ٣‬ڪتاب ۾ تار‪٨‬ض‪ ٧‬ز٘‪٘٩‬ت‪ ٟ‬ؼاـ ا‪٣‬ڎي ت‪ ٢‬ؿع‪١ٝ‬اڏ ‪ٝ‬ظاؽ ڪئ‪٧‬‬
‫“‪ ٧٣‬د‪ ٥‬اـ د‪ٝ ٥‬حاؾ ڪ‪ ٟ٤١‬ٻئ‪١٣ ٧‬ڋ ‪ٛٝ‬ڻ ‪ٝ‬ـڪ‪ .٧٣“ ٙ‬پاڻ ص‪ 43-‬ت‪ٚ ٧‬ک‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪٢‬ۿ ‛ٔ‪ٛ٩‬ڊ ‪ٝ‬ارؿ‪ٙ‬‬
‫ا‪٥٨‬ب صاـ ‪ٝ‬عز‪٥‬ؿ د‪ ٧‬د”ر ۾ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬اردق ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌـ ڪ‪٩‬تع‪٥٨‬ـ ئ‪ ٧‬تسع‪٨‬ڪ‪٥‬ـ ؿعقع ڪ‪٥٩‬ـۿ د‪ٟ‬‬
‫کاـ ق‪٥‬ة‪ ٧‬دا ؼ‪١‬ڋي ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌ ة‪ٛ‬ڪ‪ ٙ‬التُ‪ ٖٛ‬ر‪٩٣‬ا‪ ‚.‬اؼاـ ک‪ ٧‬د‪٩‬ؽتائ‪ ٟ٩‬صتع “‪٨ ٧٣‬ا تار‪٨‬ض‪٧‬‬
‫رڪارڈ د‪٩‬ؽتائ‪ ٟ٩‬ؿا‪٣‬طي ڋئ‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ ۾ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ة‪ ٢‬ق‪٠٥٩٠‬ٽ صالؼ ‪٨‬ا ‪ٝ‬ارؿ‪ ٙ‬ال زڪاؿ صالؼ‬
‫تسع‪٨‬ڪ‪٥‬ـ ‪٥٩ٛ٣‬ـۿ ؼ‪ ٧‬ؼڀ ؼ‪١‬ڋ‪ ٟ٨‬ئ‪٣ ٧‬ال‪٥٨‬ـ‪ .‬اـ ؼ‪ٛ‬ؽ‪ ٧ٛ‬۾ ا‪٥٨‬ة‪ ٧‬د”ر زڪ‪ٝ٥‬ت ۾ د‪٩‬تعق ؼ‪١‬ڋ‪ٟ٨‬‬
‫ک‪ ٧‬ڪ‪ٛ‬چ‪ ٥٩‬ق‪ ٥٨‬اقتعق ؿا‪٨‬ط ڪ‪ ٟ٤١‬ٻ‪٥ٗ ٧‬ؿ ‪ٝ‬ٿاـ َظاب ‪٠‬ازؾ ‪ ٢٠‬ٿ‪٣ ٥٩‬ذ‪ .٧‬ا‪٥٨‬ة‪ٝ ٧‬ارؿ‪ ٙ‬ال د”ر ۾ ؼ‪١‬ڋي‬
‫ٻ‪ٝ ٧ٚ٥‬ٿاـ ز‪ٞ‬ال ڪ‪٩‬ا ق‪٨‬اۿ اـ د‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋي ٔائ‪ ٙ١٩‬قاري ز‪٩‬ح‪٩‬ت صت‪ ٜ‬ڪئ‪ ٧‬قئ‪٧‬ۿ ؼ‪١‬ڋ د‪٥‬ـ ز‪٥١٩ٝ‬ـ‬
‫د‪٩‬ڪ‪ ٧‬گڊق ۽ ڪ‪٥‬ٽڎي ة‪٩‬عاج ڪعي ت‪٩‬ار ٿ‪٥٩‬ـ ‪٥٩٣‬ـۿ ؼ‪ ٧‬پ‪١‬ذاة‪“ ٧‬ةادڪارـ ۽ ٔ‪٥‬د‪٩ٔ“ ٧‬ؽعـ ک‪٧‬‬
‫ا‪ُ٠‬اؿ ڋ‪٥٩٠‬ـ ق‪٥٨‬ـ‪ .‬اؼاـ د‪٥‬ـ ‪٥٠‬ڪع‪٥٨‬ـ اؼاـ د‪٣ ٧‬ٿ‪ٝ ٟ‬اـ کؽ‪٥٩‬ـ ق‪٥٨‬ـ‪ .‬اـ صالؼ ؼ‪١‬ڋي ‪ٝ‬اڻ‪ٟ٤‬‬
‫د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ة‪ ٢‬تسع‪٨‬ڪ‪٥‬ـ ‪٣‬ال‪٥٨‬ـۿ ا‪ ٟ٤٠‬کاـ ‪ ٢٠‬قعؼ اردق ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌ التُ‪ ٖٛ‬ر‪٩٣‬اۿ پع ‪ ٟ١٣‬ا‪ٟ٤٠‬‬
‫تسع‪٨‬ڪ‪ ٟ‬د‪ ٧‬پٺ ۾ ڈعق ‪٣‬ڻ‪٧‬ۿ ؼ‪١‬ڋي ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ ٧‬دؾ “زاري ڪئ‪ .٧‬اردق ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌ ئ‪ٝ ٧‬ارؿ‪ ٙ‬ال‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪33‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫زڪ‪ٝ٥‬ت دا پ‪١‬ذاة‪ ٟ٩‬ةُط قڋا زا‪ ٧ٝ‬۽ ‪ٝ‬طدگار ر‪٩٣‬ا‪ .‬ت‪“ ٟ‬صع اـ صالؼ ڪ‪٤‬ڎي تسع‪٨‬ڪ ‪٣‬الئ‪٧‬ۿ اـ‬
‫د‪٣ ٥‬ڪ ٻ‪ٝ ٢‬حاؾ ڋ‪ ٥٠‬قڃ‪٣ ٧‬ا ت‪ ٢‬اؼاـ ة‪ٝ ٢‬ؽتٕ‪٩‬ل ٿ‪٥٩‬ـ ‪٣‬ا‪ .‬اردق داـ وت٘‪ ٧‬دا ڪ‪٤‬ڎا ‪٩ٚ‬ڊر ‪ٝ‬ارؿ‪ ٙ‬ال‬
‫‪ٝ‬ضا‪ٕٚ‬ت ۾ د‪ ٙ٩‬ق‪٨‬اۿ د‪ٛ‬ؽاۿ د‪٥ٛ‬س ۽ ‪ٌٝ‬ا‪٣‬ع ا ڪ‪“ .ٟ٩‬صع ڪ‪ ٥‬ت‪٣ ٢‬ڪ اډ ‪ٝ‬حاؾ ڋ‪ ٥٠‬قڃ‪٣ ٧‬ا‪ .‬اٽ‪١ٛ‬طق‬
‫ؼ‪١‬ڋ‪ ٟ٨‬د‪ٝ ٧‬ارؿ‪ ٙ‬ال صالؼ ٌَ‪ ٜ٩‬تع دطقد‪٤‬ط ک‪٩ٛٝ ٧‬ا‪٩ٝ‬ٽ ڪعڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪ ٧‬قئ‪.٧٣“ ٧‬‬
‫اق‪ ٙ‬۾ ا‪٥٨‬ة‪ٝ ٧‬ارؿ‪ ٙ‬ال صالؼ قډ کاـ قډ ّ‪ ٜ‬۽ ّك‪ ٧‬د‪ ٥‬اً‪٤‬ار ة‪١‬گاؾ ۽ ؼ‪١‬ڋ ۾ ٿ‪ ٥٩‬۽ اـ صالؼ ‪٣‬تاـ‬
‫د‪ ٧‬ئ‪ ٧‬اق‪ ٙ‬ر‪٥٣‬اؼ‪ ٟ٩‬تسع‪٨‬ڪ‪٥‬ـ ‪٣‬ال‪٥٨‬ـ‪ٝ .‬ارؿ‪ ٙ‬ال د”ر ۾ ‪ٝ 4‬ارچ د‪ ٧‬دطقد‪٤‬طۿ ٻ‪َ٧ٚ٥‬ء د‪ٝ ٧‬ؽئ‪٧ٛ‬‬
‫ت‪ ٧‬دطقد‪٤‬طۿ ق‪٠٥٩٠‬ٽ صالؼ ‛ائ‪١‬ٽ‪ ٧‬ق‪٠٥٩٠‬ٽ ٔع‪٠‬ٽ‚ۿ ‛‪٩٠‬الؿ ة‪١‬ط ڪع‪ ٥٨‬تسع‪٨‬ڪ‚ۿ‛ؼ‪١‬ڋي ٻ‪٧ٝ٥ٗ ٧ٚ٥‬‬
‫ٻ‪ ٧ٚ٥‬تسع‪٨‬ڪ‚ۿ ؼ‪١‬ڋي ‪٣‬اري ڪا‪٩ٝ‬ٽ‪َ٧‬ء وعٔاـ ‪٣‬ال‪‛ ٙ٨‬االٽ‪ ٧‬تسع‪٨‬ڪ‚ۿ ‛ؼ‪١‬ڋ ‪ٝ‬تسطف ‪ٝ‬ساذ‚ د‪٤‬ڎ‪٥٨‬ـ‬
‫تار‪٨‬ش ؼاز تسع‪٨‬ڪ‪٥‬ـ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋي ر‪٥٣‬اؼ‪ٝ ٟ٩‬ارؿ‪ ٙ‬الۿ ق‪٠٥٩٠‬ٽ ۽ داةع ڪا‪٥ٝ‬را ؿا‪ ٧٣‬صالؼ‬
‫‪٣‬ال‪٥٨‬ـ‪ٝ .‬ارؿ‪ ٙ‬ال ۽ ق‪٠٥٩٠‬ٽ قاري ؼچ‪َ ٧‬عق‪ ٧‬۾ ؼ‪١‬ڋ دا ة‪٤‬ادر ڪارڪ‪ ٟ‬د‪ ٟٛ٩‬د‪٥‬ـ اذ‪٨‬ت‪٥‬ـ‬
‫ةعداؿت ڪ‪١‬طا ر‪٩٣‬ا‪ .‬ؼ‪١‬ڋ ‪ٝ‬اـ ڪا‪ٝ‬ع‪٨‬ڊ ز‪٩‬طر ةضؾ دت‪٥‬ئ‪٧‬ۿ ٗام‪٩ٔ ٧‬ل ‪ٝ‬س‪ٞ‬طۿ ؼائ‪ ٟ٩‬د‪ ٧‬ا‪ٜ٨‬‬
‫ؼ‪٩‬طۿ ڪا‪ٝ‬ع‪٨‬ڊ ّالؿ ‪ٝ‬س‪ٞ‬ط ‪ْٚ‬اري ‪٩ٞ٣‬ـ‪ٝ ٢‬ارؿ‪ ٙ‬ال ۽ ق‪٠٥٩٠‬ٽ د‪ٝ ٧‬ضا‪ٕٚ‬ت ڪعي د‪ ٟٛ٩‬۾ ر‪١٣‬طا “‪٨‬ا‪.‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ٻ‪ ٧ٚ٥‬ک‪ ٧‬دائغ ‪٘ٝ‬اؿ ڋ‪٨‬ارڻ ڪاڻ اؼاـ د‪ٝ ٧‬عدـ ت‪٥‬ڌي ‪٩٠‬اڻ‪ ٟ٩‬د‪ٛ‬ؽا ڪ‪٩‬اۿ د‪٥ٛ‬س ڪڌ‪٨‬اۿ‬
‫ةک ‪٣‬ڎتا‪٥ٚ‬ـ ڪ‪٥٩‬ـۿ د‪ ٙ٩‬۽ تـطد ةعداؿت ڪ‪٩‬ا‪ .‬پع اـ قٗت اردق دا‪ ٟ٠‬د‪ ٥‬ڪ‪٤‬ڎق ڪعدار ر‪ .٥٩٣‬اردق‬
‫دا‪ ٟ٠‬ق‪٠٥٩٠‬ٽ ۽ ‪ٝ‬ارؿ‪ ٙ‬ال صالؼ ز‪٩‬طر“ةاد ۽ ڪعاچ‪١ٝ ٧‬ذ‪٠ ٢٤‬ڪع‪٠‬طڌ د‪٥ٛ‬ؼ‪ ٟ‬ت‪ ٧‬ز‪ٞ‬ال ڪ‪٩‬اۿ ةک‬
‫‪٣‬ڎتا ‪ ٟ٩ٚ‬د‪ ٧‬ڪئ‪ٞ‬پ‪ ٟ‬ت‪ ٧‬راتا‪٣‬ا ڋ‪٠‬ا‪ .‬ؼ‪١‬ڋ د‪٩ٚ ٜ٩ٌَ ٧‬ڊرـ صالؼ اصتاري و‪ٔ٥‬اـ کڎا ڪ‪٩‬ا ق‪٨‬ا‪.‬‬
‫ز‪٩‬طر“ةاد ۾ ؼ‪١‬ڋي ٻ‪ ٧ٚ٥‬د‪ ٧‬ز٘‪ ٟ‬الِء ةک ‪٣‬ڎتاؾ ت‪ ٧‬ق‪٨‬ٺ‪ٗ ٙ‬ام‪٩ٔ ٧‬ل ‪ٝ‬س‪ٞ‬طۿ ڪا‪ٝ‬ع‪٨‬ڊ ‪ْٚ‬اري ۽ ٻ‪ٟ٩‬‬
‫‪ٝ‬ٿاـ رات د‪ ٥‬ز‪ٞ‬ال ڪعي ک‪ ٟ٩‬رت‪٥‬ڈاڻ ڪ‪ .٥٩‬ؼ‪١‬ڋي َ‪٥‬اؿ د‪ ٜ٩ٌَ ٧‬تع دطقد‪٤‬ط ۾ ؿ‪٩ٚ٥ٞ‬ت اصت‪٩‬ار‬
‫ڪعڻ ةطراـ اـ صالؼ ‛ ‪٤ٝ‬ادع پٺاڻ پ‪١‬ذاة‪ٝ ٧‬تسطف ‪ٝ‬ساذ‚ د‪٥‬ڌ‪ ٥٨‬ق‪ٝ ٟ٣ .٥٨‬ساذ د‪٩ٗ ٧‬اؿ د‪ ٥‬اق‪ٙ‬‬
‫‪٘ٝ‬كط ق‪٠٥٩٠‬ٽ ک‪ ٧‬تسٕي ڋ‪٨‬ڻۿ ؼ‪١‬ڋ ۾ ډاري “ةاد ڪاريَء ک‪ ٧‬داري رکڻۿ ؼ‪١‬ڋ ک‪ ٧‬ٻ‪ ٟ‬ٻ‪ ٟ٩ٚ٥‬۽ ٗ‪ٟٝ٥‬‬
‫قارق ق‪٥‬ة‪ٗ ٥‬عار ڋ‪٨‬ارڻ قّ‪٩‬عف قّ‪٩‬عف ‪ ٟ٣ .٥٩٣‬ؼ‪١‬ڋ دؿ‪ٝ ٟٞ‬ساذ زڪ‪ٝ٥‬ت کاـ ‪ٝ‬ىا‪ٚ‬تا ڪ‪٩‬ا ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ ۾‬
‫پ‪١‬ذاة‪“ ٧‬ةادڪارـ ک‪ ٧‬تسٕي ڋ‪ ٥٠‬قڃ‪ ٧‬ت‪ ٢‬د‪٩‬ئ‪ ٥٣ ٟ‬ؼ‪١‬ڋ ت‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ٗ ٥‬تن‪ ٥‬پضت‪ ٥‬ڪعي ؼگ‪ٟ٣ .ٟ٤‬‬
‫‪ٝ‬ساذ د‪ٔ ٧‬عٗ‪ ٧‬پعؼت ؼ‪١‬ڋ دؿ‪٩ٚ ٟٞ‬ڊر ‪٥٠‬اب ‪ٌٕٝ‬ع زڪ‪ٝ٥‬ت کاـ ‪ٝ‬ىا‪ٚ‬ت‪ ٥‬ڪ‪ ٥٩‬ت‪ ٢‬ڀارت ۾ ٔعٗ‪٥٩‬ارا‪٢٠‬‬
‫ٔؽادـ د‪ٝ ٧‬تاجع اردق ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌـ الِء ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ؼعزط ک‪ ٧ٚ٥‬قڃ‪ .٧‬د‪٩‬ئ‪ ٟ‬ؼ‪١‬ڋ‪ ٟ٨‬ک‪ ٧‬ت‪٩‬غي ؼاـ‬
‫قٕس‪٣ ٢‬ؽت‪ ٧‬تاـ صت‪ ٜ‬ڪعي ڈڍد‪“ .٧‬صعڪار ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء قازب ڪ‪٩‬ئ‪ ٟ‬ٿ‪ ٥‬چ‪٥‬ي ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋي‬
‫‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬ا‪٥٨‬ة‪ٝ“ ٧‬ع‪٨‬ت صالؼ دطقد‪٤‬ط ‪ ٢٠‬ڪئ‪٨ ٧‬ا اردق داـ وت٘‪ ٧‬وعٔاـ ‪١ٛ٣‬طڌ دطقد‪٤‬ط د‪ ٥‬ؼاٿ ‪٢٠‬‬
‫ڋ‪ .٥٠‬ا‪٥٨‬ب صاـ د‪ ٧‬د”ر ۾ اردق ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طڌـ د‪ ٥‬ڪعدار ڪ‪ ٟ٤١‬کاـ ة‪ٚ ٢‬ڪ‪ ٢٠ ٙ‬ر‪٥٩٣‬ۿ اـ ڪعي‬
‫ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء ک‪ ٧‬اـ ک‪ٚ ٧‬ڪائڻ د‪٠ ٧‬اڪاؿ ڪ‪٥‬ؿؾ ‪ ٢٠‬ڪعڻ گ‪٤‬عد‪.٧‬‬
‫ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء قازبۿ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬پع ۾ ز‪ ٓ٩١‬را‪ ٧ٝ‬د‪ ٧‬ڪتاب ‛پ‪١‬ذاب کا ‪٘ٝ‬ط‪ ‚٢ٝ‬د‪ ٧‬د‪٥‬اب‬
‫۾ ‛ؼ‪١‬ط‪ ٢٣‬ڪا ‪٘ٝ‬ط‪ٚ ‚٢ٝ‬ک‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋي ٗ‪٥‬ؿ ت‪ ٧‬قڋق ڪ‪ ٥‬ٿ‪٥‬رق ڪ‪ .٧٣“ ٥٩‬اؼاـ ک‪ ٧‬ؼ‪١‬طس اـ َ‪ ٙٞ‬الِء قڋي‬
‫پئ‪ٞ‬ا‪ ٧٠‬ت‪ ٧‬ازؽا‪١ٞ٠‬ط ر‪٣‬ڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬ڈ‪ ٥‬د‪ ٥‬ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋي اد‪٨‬بۿ دا‪٠‬ـ‪٥‬ر ۽ ڋا‪ ٧٣‬۾ ا‪٨‬تعي َ‪٧ٞٛ‬‬
‫‪٩ٚ‬اٗت ۽ ٗاة ‪٩ٛ‬ت ڪا‪٣ ٢٠‬ئ‪٧‬ۿ د‪ ٥‬ز‪ ٓ٩١‬را‪ ٧ٝ‬د‪٤‬ڎي ؿُ‪ ٢ٛ‬ة‪٩‬اـ ‪٘ٝ‬عر ۽ ڋات ۽ ڋاـَء د‪ ٧‬ډڻ‪َ٧‬ء ک‪٧‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪34‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ؼ‪١‬طس اـ ڪتاب د‪ ٥‬د‪٥‬اب ڋئ‪ ٧‬ؼگ‪٨ ٧٤‬ا اـ ڪتاب د‪ ٧‬د‪٥‬اب ۾ پ‪١٤١‬ذ‪٥ٗ ٧‬ؿ ۽ قو‪ ٟ‬د‪ ٥‬ڪ‪٩‬ػ‬
‫‪ٚ‬ڎي ؼگ‪ .٧٤‬اـ ڪعي د‪١‬اب ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء قازب قڋي ‪٤ٝ‬عةا‪ ٧٠‬۽ ٿ‪٥‬ري ؼاـ ا‪ ٥٣‬ڪ‪٩‬ػ ‪ٚ‬ڎيۿ اؼاـ‬
‫د‪ٝ ٟ٤١ٝ ٥‬ٿ‪ ٧‬ڪ‪ !٧٣“ ٥٩‬اـ الِء ‪٘ٝ ٟ٣‬ا‪ ٧ٚ‬ا‪٠‬طر ز٘‪٘٩‬ت‪ ٟ‬ک‪ ٧‬ة‪٩‬اـ ڪ‪١‬طيۿ ‪٥ٝ‬ـ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ڪذ‪٢٤‬‬
‫د‪١‬اب ؿڪ‪ ٙ٩‬م‪٩‬اُء قازب الِء ٔع‪ٝ‬ا‪٧٣“ ٥٨‬ۿ اـ ک‪٣ ٧‬ڪ دظةات‪ ٧‬۽ اُٻ‪٤‬عي ‪٥٠‬د‪٥‬اـ د‪ ٧‬ت‪٩٘١‬ط‬
‫ؼ‪ٞ‬ذ‪٨ ٧٤‬ا ڪاقڌ ۽ ڪعقډ د‪ ٥‬اً‪٤‬ار ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٧٤‬قعؼ اـ ک‪٣ ٧‬ڪ ‪ٌ٠‬ع ‪ٝ‬اـ ڪڌڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬د‪٩‬ئ‪ٟ‬‬
‫ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ ٢‬ٻئ‪ ٧‬ؼع ڦعئ‪ ٧‬الِءۿ ‪٤٣‬ڎي ٗاة‪ٝ ٙ‬س٘٘‪ٟ‬ۿ اد‪٨‬ت‪ ٟ‬۽ دا‪٠‬ـ‪٥‬رـ د‪ٝ ٧‬ٿاـ ‪٤٣‬ڎي ‪ٚ ٧٠٥ٞ٠‬کڻ د‪٧‬‬
‫‪٥٠‬ةت ‪ ٢٠‬اچ‪.٧‬‬

‫(‪٩ٔ 20‬تعقري ‪1988‬ع)‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪35‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫نطالبا ۽ نذنتَن!!؟‬

‫اؼاـ اڃا ‪ٝ‬ظ‪ٝ‬ت‪ ٟ‬۽ ‪ٝ‬ىا‪ٚ‬ت‪ ٟ‬د‪ ٧‬ؼ‪٩‬اؼت ڪعي ر‪٩٣‬ا “‪٥٩٣‬ـ‪ .‬د‪١٤‬ڊـ ۽ ة‪١٩‬عـ ک‪ ٧‬ة‪١‬طقٗ‪ ٟ‬۽‬
‫ة‪ ٟٞ‬ؼاـ ‪٘ٝ‬اة‪ ٥ٛ‬ڪعائڻ دا پ‪ ٢٤‬پچائ‪ ٧‬ر‪٩٣‬ا “‪٥٩٣‬ـ‪ .‬اؼاـ دا ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬ڪارڪ‪ ٟ‬۽ ‪ٝ‬اـ قارا اڳ‪٥‬اڻ‬
‫ڪ‪ ٟ ٤١‬قاُٗ‪٨ ٧‬ا زادج‪ ٧‬ٿ‪٩‬ڻ د‪ ٧‬ا‪٠‬تٌار ۾ ‪٠٥٣‬طا “‪ .ٟ٣‬ڪ‪ ٥‬د‪٨‬ػ ؼاـ ‪٣‬اڃ‪ ٥‬ٿ‪١٩‬طق “‪٧٣‬ۿ ڪ‪ ٟ٤١‬ق‪َ٧٠‬ء‬
‫د‪ ٥‬قر گ‪٣ ٟ٩ٚ٥‬ٿاـ گ‪٤‬ائت‪٧٣“ ٥‬ۿ ڪ‪ ٥‬ڳ‪٥‬ٺ راتا‪ ٧٣‬د‪ ٥‬ؿڪار ٿ‪١٩‬طق “‪٧٣‬ۿ ڪ‪ ٟ٤١‬ؼ‪١‬ڋ ډ‪٨‬اڻ‪َ٧‬ء د‪ٚ ٧‬ڄ‬
‫۾ ‪٣‬ٿ پ‪٠٥‬طا “‪ .ٟ٣‬ڪ‪ ٟ٤١‬د‪٨‬ػ دؿ‪ ٟٞ‬رٿا د‪ ٧‬صتع پ‪٠٥‬طي “‪٧٣‬ۿ ڪ‪ ٟ٤١‬د‪٨‬ؾ درق‪َ٧٣‬ء د‪ ٧‬ت‪ ٟ‬تاـ‬
‫‪ٝ‬ڪاريۿ ڪ‪٥‬ڌ ۽ ٔع‪٨‬ب د‪ ٥‬پ‪٤‬ع‪ ٙ٨‬چ‪ ٥ٚ٥‬ٿ‪٥‬رڌق ؼع ڪ‪١‬طق “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬اؼاـ دا ؼ‪٩‬اؼتطاـ ۽ ؼ‪٩‬اؼ‪٧‬‬
‫ڪارڪ‪ ٟ‬پ‪١٤١‬ذ‪ٔ ٧‬عض ادائگ‪ ٧‬ڪاڻ ةعؼات‪ ٧‬ڋ‪٨‬ڍرـ د‪٩‬اـ ٻا‪٣‬ع ‪٠‬ڪعي ٽاـ ٽاـ ڪعڻ ‪ٚ‬ڳ‪١‬طا “‪.ٟ٣‬‬
‫‪ٝ‬ظ‪ٝ‬ت‪ ٟ‬۽ ‪ٝ‬ىا‪ٚ‬ت‪ ٟ‬د‪ ٧‬ڈقڌ ‪ٚ‬ڳ‪ ٧‬ق‪١٨‬طي “‪٧٣‬ۿ پع‪٨‬ػ ڪا‪ٕ٠‬ع‪٠‬ؽ‪ ٟ‬ڪ‪١‬طڌـ د‪٥‬ـ ٗىارقـ ‪ٚ‬ڳ‪ ٧‬ق‪١٨‬ط‪٥٨‬ـ‬
‫“‪ٝ .ٟ٣‬اـ قاراۿ ‪ٝ‬عتت‪ ٧‬قاراۿ ٌَ ‪ ٜ٩‬ڋا‪٣‬اۿ ‪٤ٝ‬ا دا‪٠‬ـ‪٥‬رۿ ر‪٣‬تع ۽ ر‪ٞ١٣‬اَءۿ ٻٽاڪ‪ ٟ‬۽ ڈاڌـۿ دڌڪ‪ ٟ‬۽ د‪ٞ٣‬ا‪ٟ٠‬‬
‫ؼاـ “ؼ‪ٞ‬اـ ک‪ ٧‬ڋڪائڻ د‪ ٧‬گ‪ِ٥‬ء کڻڻ الِء ‪٣‬ڪ ٻئ‪ ٧‬کاـ اڳت‪ ٧‬قډ‪٠‬طا “‪ .ٟ٣‬ؼ‪١‬طـ ادگع د‪٩‬ڍا ‪٠‬االۿ ‪٘ٚ‬ب‬
‫ا‪٘ٚ‬اب اصتاري ‪٩٣‬ڊ‪٠‬گ‪ ٟ‬۾ دعڪ‪١‬طا ‪ٌ٠‬ع ا‪١٨‬طا “‪ .ٟ٣‬دڍ‪٣ ٟ٣‬ئ‪ٝ ٥‬ئ‪ ٥‬ٽع‪٠‬طق “‪٧٣‬ۿ دظةا ٿڋا ٿ‪١٩‬طا “‪ٟ٣‬ۿ‬
‫‪ٝ‬اڏ پ‪٥‬ڻ ؿعقع ٿ‪١ ٩‬طي “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬ؼڀ‪ ٧١‬کاـ ؼڀ ڪذ‪ ٢٤‬قؼعي ق‪١٨‬طق “‪٣ .٧٣‬ع گعؿ قاُٗ‪٨ ٧‬ا زادج‪٧‬‬
‫گظرـ کا‪٠‬پ‪ِ٥‬ء ةعؼات‪ ٧‬ڋ‪٨‬ڍر ٻ‪٤٩‬ع پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬ٻعـ ۾ ‪٩ٛ٣‬ا ق‪١٨‬طا “‪ .ٟ٣‬قري ڪ‪ ٧ُٗ٥ٝ ٟ٤١‬د‪ ٧‬ا‪٠‬تٌار الِء‪.‬‬
‫پاڻ ‪ٝ‬اڻ‪ٝ ٥٤‬ؽت٘‪ٝ ٙ‬غاد‪ ٧‬ؼک‪٩‬ا ئ‪ ٧‬ڪ‪٥٩٣“ ٢٠٥‬ـ‪ .‬رٿاة‪١‬طي ڪعڻ ت‪ ٢‬اؼاـ د‪ ٧‬ت‪٠٥٣ ٟ٩٣٥‬طي‬
‫“‪ .٧٣‬ڀال پاڻ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪ ٧‬معقرت ڪ‪٤‬ڎي “‪٧٣‬ۿ ‪ٕ٣‬تاۿ ‪١٩٤ٝ‬اۿ ؼاؾ ؼ‪٥‬چڻ د‪٧‬ۿ رٿاة‪١‬طي ڪعڻ د‪٨ ٧‬ا‬
‫تطة‪٩‬عقـ اصت‪٩‬ار ڪعڻ د‪ .٧‬اؼاـ دا اڳ‪٥‬اڻ ا‪٣‬ڎا ت‪ ٢‬ة‪٤‬ادرۿ ‪ٞ٣‬ت قاراۿ قٗت ؼع ٗطؿ کڻڻ ۽ ٿڍي ت‪ ٧‬ة‪١‬ا‬
‫ؼ‪٥‬چ ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٢٤‬د‪ ٧‬ڪذ‪ ٢٤‬ڪعڻ دا ا‪٣‬ڎا ت‪َ ٢‬ادي ٿ‪ ٧‬ق‪٨‬ا “‪ٟ٣‬ۿ د‪ ٥‬ڪذ‪ ٢٤‬ڪعڻ کاـ اڳ ؼ‪٥‬چ‪ٟ٩‬‬
‫ئ‪ ٧‬ڪ‪ .٢٠٥‬پ‪ِ٥‬ء ڀ‪ ٧ٛ‬ت‪٣ ٢‬ڪ ‪٣‬ڪاڻ‪َ٧‬ء ۾ ‪٨‬ا اڳ‪ ٧ٛ‬ک‪ ٧‬قٗت کاـ اڳ ‪٥٣‬ؿ‪٩‬ار ۽ چ‪٥‬ڪػ ڪ‪ ٥٩‬قد‪ٟ٤‬ۿ‬
‫د‪ ٥٣ ٥‬اؼاـ د‪ ٧‬ڪذ‪ ٢٤‬ڪعڻ کاـ اڳ ئ‪ ٧‬دڳ د‪ ٥٩ٛ٤‬ة‪٩‬ٺ‪٣ ٥‬ذ‪٨ .٧‬ا اؼاـ د‪ ٥‬اٻ‪٤‬عق َ‪ ٙٞ‬ص‪٥‬د‬
‫اؼاـ د‪ ٧‬ڳچ‪َ٧‬ء د‪ ٥‬ڦا‪ ٥٣‬ة‪١‬ذ‪ ٥٩‬قڃ‪ .٧‬اؼاـ ‪ٝ‬اڻ‪ ٥٤‬ڪذ‪ ٢٤‬ڪعڻ ةطراـ رَا‪٨‬ت‪٥‬ـ و‪ٛ‬ب ڪعڻ دا‬
‫ا‪٣‬ڎا ت‪َ ٢‬ادي ٿ‪ ٧‬ق‪٨‬ا “‪٥٩٣‬ـۿ د‪ ٥‬د‪ ٟ٤١‬صالؼ دطقد‪٤‬ط ڪ‪١‬طا “‪٥٩٣‬ـۿ اـ کاـ رَا‪٨‬ت‪٥‬ـ گ‪٤‬عڻ ‪ٚ‬ڳ‪١‬طا‬
‫“‪٥٩٣‬ـ‪ .‬دؿ‪ ٟٞ‬ک‪ ٧‬دؿ‪ ٟٞ‬ؼ‪ٞ‬ذ‪١٤‬طي ة‪ ٢‬اـ کاـ ‪ٝ‬ىا‪ٚ‬تا ڪ‪١‬طا “‪٥٩٣‬ـ‪ .‬اـ ک‪ ٧‬قاؼىا قد‪١٤‬طا “‪٥٩٣‬ـۿ‬
‫اـ ک‪ ٧‬ؿعؿ ۽ ز‪٩‬اَء ڪعڻ د‪٥‬ـ اپ‪٥ٛ٩‬ـ ڪ‪١‬طا “‪٥٩٣‬ـ‪.‬‬
‫اؼاـ َ‪ ٧ٛٞ‬دطقد‪٤‬ط ڪعڻ ةطراـۿ چ‪ٞ‬اٽ د‪ ٥‬د‪٥‬اب چ‪ٞ‬اٽ ؼاـ ڋ‪٨‬ڻ ةطراـ پعچ‪ ٧‬۾ اـ د‪٥‬‬
‫ز‪ ٙ‬ڳ‪١٩٤ٚ٥‬طا “‪٥٩٣‬ـ‪ٝ .‬ىا‪ٚ‬تا ة‪ ٢‬ڪ‪١‬طا “‪٥٩٣‬ـۿ پع ډ‪ٝ‬ڪ‪٥٩‬ـ ة‪ ٢‬ڋئ‪ ٧‬ڈڍ‪١٨‬طا “‪٥٩٣‬ـۿ پع پ‪ِ٥‬ء ؿع‪ٝ‬ؽار اـ‬
‫قٗت ٿ‪١٩‬طا “‪٥٩٣‬ـۿ د‪ٝ ٢٠ ٥‬ىا‪ٚ‬ت‪ٝ ٥‬ڃ‪ ٥٩‬ق‪١٨‬طق “‪ ٧٣‬۽ ‪ ٢٠‬ډ‪ٝ‬ڪ‪َ٧‬ء ک‪ ٧َٛٞ ٧‬رقپ ڋ‪٨‬ڻ د‪ ٧‬پاڻ قٽ ؼگ‪٢٤‬‬
‫پ‪٩‬طا ڪعي ؼگ‪١٤‬طا “‪٥٩٣‬ـ‪ .‬ڈا اؼاـ اڃا ة‪١‬طقٗ‪ ٟ‬۽ ة‪“ ٟٞ‬ڋق ڪاراۿ ڳاڌ‪٣‬ا ة‪١٩‬ع د‪ ٥٩ٛ٤‬ة‪٩‬ٺا ‪٠٥٣‬طاؼ‪.ٟ٩‬‬
‫راڪ‪٩‬ٽ‪ ٟ‬۽ ڪالؿ‪١‬ڪ‪ ٟٔ٥‬ک‪ٗ ٧‬عاردادـ ذر‪ ٧ُ٨‬رقڪڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪ‪١‬طاؼ‪ .ٟ٩‬قاُٗ‪ ٟ‬د‪ ٧‬ٿ‪٩‬ڻ د‪٥‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪36‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ا‪٠‬تٌار ڪ‪١‬طا ر‪١٣‬طاؼ‪٨ ٟ٩‬ا اڳت‪ ٧‬قډي ٻ‪ ٢‬قک‪٥‬ـ کڻ‪ ٧‬ڪذ‪ ٢٤‬تطة‪٩‬عقـ ة‪ ٢‬ڪ‪١‬طاؼ‪ .ٟ٩‬رڳ‪ ٥‬ؼتت‪ ٟ‬د‪٧‬‬
‫تالش ڪ‪١‬طا ر‪١٣‬طاؼ‪٨ ٟ٩‬ا ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬رقڪٿاؿ الِء ڪ‪ ٧‬وع‪٘٨‬ا ة‪ ٢‬ڳ‪١٩٤ٚ٥‬طاؼ‪ ٟ٩‬۽ َ‪ٗ ٧ٛٞ‬طؿ ة‪٢‬‬
‫کڻ‪١‬طاؼ‪.ٟ٩‬‬
‫ز‪٠‬طف ٗ‪٥ٝ٥‬ـ ‪ٝ‬ىا‪ٚ‬ت‪ ٟ‬۽ ‪ٝ‬ظ‪ٝ‬ت‪ ٟ‬د‪ ٧‬ؼ‪٩‬اؼت ڪعڻ ةطراـ ‪ٝ‬غاز‪ٞ‬ت‪ ٟ‬۽ ‪٘ٝ‬اة‪ ٟٛ‬د‪ ٧‬ؼ‪٩‬اؼت‬
‫ڪ‪١‬ط‪٥٨‬ـ “‪ .ٟ٣‬اـ ڪعي اؼاـ د‪ٝ ٧‬اـ قارـ اڳ‪٥‬اڻ‪ ٟ‬۽ ٗ‪ ٧ٝ٥‬ڪارڪ‪ ٟ١‬ک‪٣ ٧‬اڻ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ؼ‪٩‬اؼت‬
‫دا ٗتال درؼت ڪعڻ الِء ‪ٝ‬ظ‪ٝ‬ت‪ ٟ‬ک‪ٝ ٧‬غاز‪ٞ‬ت‪ ٟ‬۾ تتط‪ ٙ٨‬ڪعڻ گ‪٤‬عد‪ ٧‬۽ ‪ٝ‬ىا‪ٚ‬ت‪ ٟ‬ک‪٘ٝ ٧‬اة‪ ٟٛ‬۾ ةطالئڻ‬
‫گ‪٤‬عد‪ .٧‬ڈا اؼاـ ا‪٣‬ڎي ا‪٩ٝ‬ط رک‪٥‬ـ‪ .‬اق‪٣‬اـ وعٔاـ اـ ؼ‪ٛ‬ؽ‪ ٧ٛ‬۾ َ‪ٗ ٧ٛٞ‬طؿ کڻڻ د‪ ٥‬ا‪٠‬تٌار‬
‫ڪ‪١‬طاؼ‪!ٟ٩‬܁‬
‫(ڈپ‪ٙ٩‬ۿ رقزا‪٥َ ٧٠‬ا‪“ ٧ٝ‬قاز ڪعاچ‪٧‬ۿ ‪ 13‬د‪٥١‬ري ‪1990‬ع)‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪37‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫اڄ جي شيڌ – ٌڪ نطالعَ‬

‫‪ٝ‬س‪٥ٞ‬د ‪ٝ‬عزا د‪ ٥‬قاؼى‪ ٥‬قٔاٗ‪ ٧‬پاڪؽتاـ د‪ ٧‬قڋي ق‪٥‬ة‪ ٧‬پ‪١‬ذاب ؼاـ “‪ .٧٣‬دڍ‪ ٟ٣‬ؼ‪١‬ڋ ۾ ا‪ٜ٨‬‬
‫“ر ڈي د‪ ٧‬پ‪٩ٛ‬ٽ ٔارؿ تاـ د‪٥٤ٞ‬ري دطقد‪٤‬ط ؿعقع ٿ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ٻ‪ ٟ٩‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪ ٧‬ڪ‪٩‬تعـ دا‪٠‬ـ‪٥‬رـۿ اؼتادـۿ‬
‫قڪ‪ ٟٛ٩‬۽ ؼ‪٩‬اؼتطا‪ ٟ٠‬ک‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬زا‪ٚ‬ت‪ ٟ‬د‪ ٧‬اڀ‪٩‬اس ڪعڻ د‪ ٥‬ؿ‪٥‬ؽ داڳ‪ .٥٩‬ڪ‪ ٧‬اـ الِء “‪٨‬ا ت‪٢‬‬
‫ڪٿ‪ ٧‬ؼ‪١‬طـ ‪ٕٝ‬ادـ ک‪٘٠ ٧‬كاـ رؼڻ د‪ ٥‬ا‪٠‬ط‪٨‬ـ‪ ٥‬ت‪٧٣“ ٢٠ ٢‬ۿ ‪٨‬ا ڪٿ‪٥ٌٛٝ ٧‬ؿ ق‪٥‬ة‪ )ٟٝ٥ٗ( ٟ‬د‪٥َ ٧‬اؿ‬
‫د‪ ٧‬واٗت ا‪٨‬تعي قډي ت‪ ٢٠ ٢‬قئ‪٧٣“ ٧‬ۿ د‪ ٥‬اـ ت‪ ٧‬ماةى‪ ٥‬رک‪ ٢٠ ٧‬ؼگ‪٤‬ذ‪ ٧‬۽ پ‪ِ٥‬ء ‪٩ٞ٣‬ـ‪ ٢‬الِء ؼ‪١‬طـ‬
‫پع‪ٝ‬ار‪٨‬ت ت‪ ٧‬ٻڋؾ ‪ٌ٠‬اؿ تتا‪ ٢٣‬۽ ةعةاد ٿ‪ ٧‬قڃ‪ .٧‬پع ڪ‪ٝ ٧‬اڻ‪ ٥٤‬ا‪٣‬ڎا ة‪٣ ٢‬ئاۿ د‪٩‬ڪ‪٩٠ ٧‬ڪ ‪٩٠‬ت‪َ٧‬ء ۽ دؾ‬
‫د‪ ٧‬ص‪٥ٛ‬ص ؼاـ ؼ‪١‬ڋ د‪ٝ ٧‬ؽئ‪ ٟٛ‬د‪ ٧‬څاڻ زاق‪ ٙ‬ڪعڻ ۽ ؼ‪١‬طـ ‪٘٠‬ى‪ٌ٠ ٧‬ع ک‪ ٧‬ٻ‪ ٟ٩‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪٥َ ٧‬اؿ‬
‫تائ‪ ٟ٩‬پ‪٤‬چائڻ ۽ پ‪ِ٥‬ء ا‪٠ ٟ٤٠‬اا‪٠‬كأ‪ ٟ٩‬د‪ ٧‬ازا‪ ٧ٚ‬الِء گڍد‪ ٧‬دطقد‪٤‬ط ڪعڻ د‪٩٠ ٧‬ت ؼاـ ة‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ د‪٧‬‬
‫دقري ت‪٨“ ٧‬ا‪ .‬ا‪ ٟ٤٠‬۾ ‪ٝ‬س‪٥ٞ‬د ‪ٝ‬عزا ۽ ؼ‪١‬طس ؼاٿ‪ ٧‬ڳڻائ‪ ٧‬ؼگ‪٤‬ذ‪ ٟ‬ٿا‪ .‬د‪ ٟ‬قٔاٗ‪ ٧‬پاڪؽتاـ د‪ٝ ٧‬ڎ‪٧٠‬‬
‫ٗ‪ ٟٝ٥‬۾ ؼعچاُء پ‪٩‬طا ڪعڻۿ ا‪ ٟ٤٠‬ک‪٣ ٧‬ڪ ٻئ‪ ٧‬ک‪ ٧‬ؼ‪ٞ‬ذ‪٤‬ڻ ۽ ‪٣‬ڪ ٻئ‪ ٧‬د‪ ٧‬ز٘‪ ٟ‬د‪ ٧‬ازتعاؿ ڪعڻ ۽‬
‫ٗ‪ ٟٝ٥‬۾ پ‪٩‬طا ٿ‪ ٙ٩‬ةطگ‪ٞ‬ا‪ ٟ٩٠‬ک‪ ٧‬ر‪٨‬ٽڻ الِء اق‪ ٧ٛ‬ق‪٥‬رتساؾ د‪ ٥‬اڀ‪٩‬اس ڪعڻ قاؼى‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٥‬دقرق‬
‫ڪ‪.٥٩‬‬
‫‪ٝ‬س‪٥ٞ‬د ‪ٝ‬عزا دقري کاـ اڳ ال‪٥٣‬ر د‪ ٧‬اصتارـ ۾ ‪١٠‬ڌـ ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪ ٓٗ٥ٝ ٥‬ا‪ ٙ٣‬پ‪١‬ذاب “ڋق پ‪٩‬ؾ‬
‫ڪعڻ الِء ‛ا‪ ٙ٣‬پ‪١‬ذاب د‪ ٧‬ذ‪٩ٝ‬طاري‚ د‪٥١َ ٧‬اـ ؼاـ ‪ٝ‬ن‪٥ٞ‬ـ ‪ٚ‬ک‪٩‬ا‪ .‬اـ ةُط پاڻ ڪذ‪ ٢٤‬ؼاٿ‪ ٟ٩‬ؼاـ‬
‫گڍ ‪ٝ٥٠-2‬تع کاـ ‪ٝ٥٠ 10‬تع ‪ 1983‬تائ‪ ٟ٩‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ڪذ‪َ ٢٤‬الئ٘‪ ٟ‬د‪ ٥‬دقرق ڪ‪ .٥٩‬پاڻ دقري ڪعڻ‬
‫ةُط ؼ‪١‬ڋ د‪٥ٝ ٧‬د‪٥‬دف زا‪ٚ‬ت‪ٟ‬ۿ ؼ‪١‬ڋي َ‪٥‬اؿ د‪ ٧‬ؼ‪٩‬اؼ‪٧‬ۿ ‪ُٝ‬اؿ‪ ٧‬۽ ج٘أت‪ٝ ٧‬ؽئ‪ ٟٛ‬ت‪٥ّ ٧‬ر ڪعي‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ٝ ٧‬ضك‪٥‬ص ‪٘٠‬ى‪ٌ٠ ٧‬ع ؼاـ ‪٣‬ڪ رپ‪٥‬رٽ ت‪٩‬ار ڪئ‪ .٧‬د‪٩‬ڪا رقز‪٠‬ا‪ ٢ٝ‬د‪١‬گ ڪعاچ‪ ٧‬۾ ؿا‪ٍ٨‬‬
‫ٿ‪٩‬ڻ ؼاـ گڍ رقزا‪٣ ٢٠‬الؾ پاڪؽتاـ ڪعاچ‪ ٧‬۾ ‪-27‬د‪٥١‬ري کاـ ‪ٝ 2‬ارچ ‪ 1984‬تائ‪ٗ 11 ٟ٩‬ؽى‪ ٟ‬۾‬
‫ؿا‪ ٍ٨‬ٿ‪ .٧‬د‪ ٟ٤١‬ةُط ‪٣‬ڪ ڪتاب د‪ ٧‬ق‪٥‬رت ۾ ؿا‪ ٍ٨‬ڪئ‪ ٧‬قئ‪.٧٣“ ٧‬‬
‫د‪٩‬ئ‪ ٟ‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬زا‪ٚ‬ت‪ ٟ‬ک‪ ٧‬داچڻ الِء ڪ‪٩‬تعـ ئ‪٩ّ ٧‬ع ؼ‪١‬ڋي دا‪٠‬ـ‪٥‬رـ قّ‪٩‬عف ؼ‪١‬ڋ د‪٧‬‬
‫دقرق ڪ‪ ٥٩‬۽ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬زا‪ٚ‬ت‪ ٟ‬ةاةت ت‪ ٧ٞ٩ٌ١‬وعح ت‪٥‬ڌي ٔعدي و‪٥‬ر تذغ‪٨‬ا ڪ‪٩‬ا ۽ ڈپعا‪٨‬ا‪ .‬پع ا‪ٟ٤٠‬‬
‫‪ٝ‬ڎ‪ ٧٠‬۾ د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ڪ‪ٝ ٟ٤١‬اڻ‪ ٥٤‬ٿ‪٥‬رڌي ة‪٩ّ ٢‬ع دا‪٠‬تطاريَء ؼاـ ڪ‪ ٥‬ؼ‪١‬ڋ ةاةت تذغ‪ ٥٨‬ڪ‪ ٥٩‬ت‪ ٢‬ا‪٥٣‬‬
‫‪ٝ‬س‪٥ٞ‬د ‪ٝ‬عزا ئ‪ .٧٣“ ٧‬ٻ‪ ٥٩‬ت‪ ٟ٣ ٢‬ک‪ ٧‬قډ‪٨‬ڪۿ ؼ‪١‬ڋ د‪ٝ ٧‬ؽئ‪ ٟٛ‬ت‪ ٧‬چٽائ‪ ٧‬ؼاـ ‪ٚ‬کڻ د‪ ٧‬ا‪٩ٝ‬ط ڪ‪ٟ٤١‬‬
‫ّ‪٩‬ع ؼ‪١‬ڋي ‪٩ٚ‬کڪ ‪ٝ‬اـ ڪعي ئ‪ ٢٠ ٧‬ٿ‪ ٧‬ؼگ‪٤‬ذ‪ .٧‬اـ ڪعي ‪ ٟ٣‬اداري اـ رپ‪٥‬رٽ د‪ ٧‬ا‪٩ٞ٣‬ت ۽‬
‫قٗت د‪ ٧‬ت٘اما ؼاـ گڍ قٗت د‪٠ ٧‬غاڪت ک‪ ٧‬ؼا‪٥٤ٝ‬ـ رک‪١‬طي ڈپا‪٧٣“ ٥٨‬ۿ اـ الِء ک‪٩‬ع‪٥٨‬ـ ‪٤ٚ‬ڻ‪.٧‬‬
‫د‪٩‬ئ ‪ ٟ‬ت‪ ٢‬اؼاـ ‪ ٟ٣‬تذغئ‪ ٧‬ؼاـ ؼ‪ ٥‬ؼ‪٩‬ڪڎق ‪ٝ‬تٕٖ ‪ ٢٠‬ة‪٥٩٣“ ٢‬ـۿ پع اـ کاـ ة‪٠ ٢‬عؿ ‪٤ٚ‬ذ‪ ٧‬۾‬
‫تذغ‪ ٧٨‬ڪعڻ د‪ ٧‬۽ اـ ک‪ ٧‬ڈپائڻ د‪ ٧‬ڪ‪ ٟ٤١‬ؼ‪١‬ڋي ‪٩ٚ‬کڪ ک‪( ٧‬د‪١‬عؾ م‪٩‬اَء د‪ ٧‬دقر ۾) ادازت ‪٢٠‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪38‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫“‪ ٟ٣ .٧٣‬اداري وعٔاـ ‪ ٟ٣‬رپ‪٥‬رٽ ؿا‪ ٍ٨‬ڪعائڻ د‪ ٥‬ٻ‪٘ٝ ٥٩‬كط ؼ‪١‬ڋ ۾ ‪ ٙ٩ٛ٣‬د‪٥٤ٞ‬ري دطقد‪٤‬ط ت‪٧‬‬
‫‪ٚ‬ک‪٥ٝ ٙ٩‬اد ک‪٣ ٧‬ڪ ‪١٣‬ڋ ؼ‪٩٤‬ڎيۿ ا‪١٨‬طڌ دقر د‪ ٧‬تار‪٨‬ضطا‪ ٟ٠‬الِء ؼ‪٥‬رس ‪ٝ‬ٽ‪٩‬ع‪ٝ( ٙ٨‬طدي ‪٥ٝ‬اد) و‪٥‬ر ‪ٝ‬سٕ‪٥‬ظ‬
‫ڪعڻ پڻ ‪ٌ٠‬ع اچ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬د‪٩‬ڪا ڳا‪ ٢٤ٚ‬پڻ ا‪٩ٞ٣‬ت د‪٥‬ڳ‪.٧٣“ ٧‬‬
‫‪ٝ‬س‪٥ٞ‬د ‪ٝ‬عزا قازب د‪ ٧‬رپ‪٥‬رٽ ۾ ‪٠٥٣‬ئ‪ ٟ‬ت‪ ٢‬ڪ‪٩‬تعائ‪ ٧‬اصتالٔ‪٘٠ ٧‬ىا ‪٥ٝ‬د‪٥‬د “‪ٟ٣‬ۿ د‪ ٟ‬ت‪٧‬‬
‫ڀعپ‪٥‬ر ‪ٚ‬ک‪ ٧‬ؼگ‪٤‬ذ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬پع ‪ٝ‬اـ قعؼ اـ د‪ ٧‬ڪ‪ٝ ٟ‬ک‪ ٢٩‬اصتالٔ‪ ٧‬ڳا‪ ٟ٩٤ٚ‬ت‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬راِء ڋ‪٨‬اـ ٿ‪:٥‬‬
‫ت‪ٔ ٢‬ام‪ٝ ٙ‬ك‪ ٟ٣ ٓ١‬ؼچ‪ ٧‬رپ‪٥‬رٽ ۾ ؼ‪١‬ڋ‪ ٟ٨‬ک‪٣ ٧‬ڪ ٗ‪٥‬ؿ ڪ‪٥‬ٺڻ ةطراـۿ ‪٣‬ڪ ت‪ٞ‬اؿ ‪١٠‬ڌڌي‬
‫‪ٚ‬ؽا‪٩ٝ٥ٗ ٧٠‬ت ٗعار ڋ‪ .٧٣“ ٥٠‬دڍ‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬ز٘‪٘٩‬ت اـ د‪ ٧‬ةعصالؼ “‪ .٧٣‬ڈ‪ ٥‬د‪ ٥‬اٗ‪٥‬اؿ ‪ٝ‬تسطف وعٔاـ ٗ‪ٟٝ٥‬‬
‫د‪ ٧‬د‪٩‬ڪا ققٓ ‪٘ٝ‬عر ڪئ‪ ٧‬قئ‪٨ .٧٣“ ٧‬ا د‪٩٠‬ا د‪ٕٝ ٧‬ڪعـ د‪٩‬ڪ‪٣ ٧‬ڪ ٗ‪٥‬ؿ دا ة‪٩١‬اد څاڻا‪٨‬ا “‪.ٟ٣‬‬
‫ا‪ ٟ٤٠‬ت‪ ٧‬قس‪٩‬ر ‪ ٰ٧١ُٝ‬۾ پ‪٥‬ري پاڪؽتاـ ۾ ؼ‪١‬ڋي ٗ‪٥‬ؿ ئ‪ ٧‬پ‪٥‬ري ‪ ٧٤ٚ‬ٿ‪ .٧‬ؼ‪١‬ڋي ٗ‪٥‬ؿ ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪٥‬‬
‫َ‪ٛ‬سطف داگعأ‪٩‬ائ‪ ٧‬قو‪٧٣“ ٟ‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ ٥‬ڪ‪ٔ ٟ٤١‬عد ‪٨‬ا ‪ٌ٠‬عئ‪ ٧‬د‪ٝ ٧‬عم‪ ٧‬صالؼ ٗطرت د‪ٗ ٧‬ا‪٥٠‬ـ ۽‬
‫ارت٘ا د‪ ٧‬اق‪ ٟٚ٥‬تست قد‪٥‬د ۾ “‪ .٧٣“ ٥٨‬اـ د‪٥‬ـ داگعأ‪٩‬ائ‪ ٧‬ؼعزطقـ ٗطرت‪ ٧‬وعح ‪٠‬عقار ٿ‪.ٟ٣“ ٙ٩‬‬
‫د‪٩‬ڪ‪ ٧‬اـ زا‪ٚ‬ت ۾ قط‪ ٟ٨‬کاـ ر‪١٣‬ط‪٥٨‬ـ پ‪٥٩‬ـ اچ‪ .ٟ‬ٻ‪ ٥٩‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋي ٗ‪٥‬ؿ ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬دطا تعٗ‪٨ ٧‬أت‪٢‬‬
‫زةاـ “‪ .٧٣‬د‪٩‬ڪا ‪٣‬غار‪ ٟ٨‬ؼاؾ پعاڻ‪٣ ٧‬ذڻ ؼاـ گڍ قڋي َ‪ ٧ٞٛ‬ادة‪ ٧‬ؼع‪ٝ‬ائ‪ ٧‬ؼاـ ‪ٝ‬اال‪ٝ‬اؾ “‪ .٧٣‬ؼ‪١‬ڋي‬
‫زةاـ د‪٩٠‬ا د‪ ٧‬چ‪١‬ط قڋ‪ ٟ٨‬ٻ‪ ٟ٩ٚ٥‬د‪ٗ ٧‬ىار ۾ ة‪٤٩‬ارڻ د‪٥‬ڳ‪ .٧٣“ ٧‬ٻ‪ ٥٩‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋي زةاـ پاڪؽتاـ د‪ ٧‬ت‪ٞ‬اؿ‬
‫گ‪٤‬ڻ‪ ٧‬ؿا‪٥٣‬ڪار زةاـ ‪٣‬ذڻ ؼاـ گڍ د‪٩٠‬ا د‪ ٧‬ڪ‪٩‬تعـ ‪ٛٝ‬ڪ‪ ٟ‬۾ ڳا‪٤ٚ‬ائ‪ ٧‬۽ ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٧٤‬قڃ‪ ٧‬ٿ‪ .٧‬ؼ‪١‬ڋي‬
‫ٗ‪٥‬ؿ ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪٣ ٧‬غار‪ ٟ٨‬ؼا‪ ٟٚ‬د‪ ٧‬تار‪٨‬ش “‪ .٧٣‬۽ ا‪٣‬ا چ‪١‬ط ٗت‪٨ ٟٛ٩‬ا ‪٠‬ؽ‪ ٟٛ‬د‪ ٧‬ڈڎقاڳ گعق‪ ٢٣‬د‪٠ ٥‬ا‪٥ٚ‬‬
‫‪ .٧٣“ ٢٠‬پع اـ د‪ ٧‬ارت٘ا ۽ قاډاري ۾ ‪٣‬غار‪ ٟ٨‬ؼا‪ ٟٚ‬د‪ ٧‬تار‪٨‬ش د‪٣ ٥‬ٿ “‪٣ .٧٣‬ت‪ٝ ٧‬ضت‪ٗ ٓٛ‬ت‪٩‬الۿ ا‪٠‬ؽا‪٧٠‬‬
‫گعق‪٢٣‬ۿ ‪٠‬ؽ‪ ٧ٛ‬گعق‪ ٢٣‬۽ ذات‪٥٩‬ـ ‪٣‬ڪ ٻئ‪ ٧‬۾ ڳ‪١‬ڊد‪١‬ط‪٥٨‬ـ ۽ ‪٥ٗ ٟ٣‬ؿ ک‪ ٧‬تـڪ‪ ٙ٩‬ڋ‪١٨‬ط‪٥٨‬ـ ر‪٥٩٣‬ـ “‪.ٟ٣‬‬
‫د‪ ٟ‬گڍد‪٣ ٧‬ت‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬دٔاع د‪٥‬ـ د‪١‬گ‪ٚ ٟ٩‬ڎ‪٥٨‬ـ “‪ُٝ .ٟ٣‬اؿ‪٩ٝ ٧‬طاـ ۾ ‪٣‬ڪٻئ‪ ٧‬د‪ ٥‬ؼ‪٤‬ارق ۽ ڀعقؼ‪٥‬‬
‫ة‪١‬ذ‪ ٧‬دطقد‪٤‬طقـ ڪ‪٥٩‬ـ “‪ٟ٣‬ۿ ۽ ؼ‪١‬طـ تار‪٨‬ض‪ ٧‬زا‪ٚ‬ت‪٥‬ـ ‪٣‬ڪذ‪٤‬ڎ‪٥٨‬ـ ر‪٥٩٣‬ـ “‪ .ٟ٣‬پ‪١٤١‬ذ‪٥‬ـ ا‪ٚ‬ڳ‬
‫ٗ‪ ٧ٝ٥‬زڪ‪ٝ٥‬ت‪٥‬ـ ٗائ‪ ٜ‬ڪ‪٥٩‬ـ اٿ‪ .ٟ‬ډار‪ ٟ٨‬ؼا‪ٝ‬عاد‪٥ٗ ٧‬ت‪ ٟ‬ؼاـ ق‪٨‬ڎ‪٥٩٣‬ـ قڌ‪ ٧٣‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬تار‪٨‬ش دا‬
‫پاڻ ډڻ‪ ٧‬ر‪١٣‬طا “‪٨‬ا “‪ .ٟ٣‬ةعقْ‪٩‬ع ۾ د‪٩‬تعي “زادي ۽ ص‪٥‬د‪ٝ‬ضت‪٩‬اري ‪٣‬ڪ قزطت د‪ ٧‬ق‪٥‬رت ۾ ؼ‪١‬ڋي‬
‫ٗ‪٥‬ؿ ‪ٝ‬اڻ‪٧٣“ ٧‬ۿ اقتعي ڪ‪ ٟ٤١‬ٻ‪٥ٗ ٧‬ؿ ک‪٠ ٧‬ك‪٩‬ب ڪا‪ ٢٠‬ٿ‪ .٧٣“ ٧‬ؼ‪١‬ڋي ٗ‪٥‬ؿ قٽ قط‪ ٟ٨‬کاـ ‪٣‬ڪ‬
‫‪٠‬عا‪ٗ ٧ٚ‬ؽ‪ ٜ‬د‪ ٧‬ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ۽ ت‪ٞ‬طـ ر‪١٣‬طي “ئ‪ .٧٣“ ٧‬د‪٩‬ڪا ‪٣‬تاـ د‪٥َ ٧‬اؿ د‪ ٧‬گڍ‪٥ٝ ٙ٨‬ڌي “‪ .٧٣‬۽‬
‫ؼ‪١‬طـ قط‪ ٟ٨‬د‪ٝ ٧‬س‪١‬ت‪ٟ‬ۿ ‪ٝ‬ـ٘ت‪ٟ‬ۿ ڪارڪعدگ‪ ٟ٩‬۽ ڪارگظار‪ ٟ٨‬د‪ ٜ٩ٌَ ٥‬ج‪ٞ‬ع “‪ .٧٣‬د‪ ٟ٤١‬د‪٧‬‬
‫‪٤ٝ‬اڀ‪ ٧‬ؼچ‪٥ٗ ٧‬ؿ ۾ ‪٣‬ڪ گڍ‪ٕ٠ ٙ٨‬ؽ‪٩‬ات دڎي “‪٣ .٧٣‬تاـ د‪ٝ ٧‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ٕ٠ ٧‬ؽ‪٩‬ات‪ ٧‬د‪٥‬ڌدڪ ۽ ٗ‪٧ٝ٥‬‬
‫ڪعدار ‪٩ٞ٣‬ـ‪ ٢‬گڍ‪ ٙ٨‬ر‪ .٧٣“ ٥٩٣‬اـ ؼاـ گڍقگڍ ؼ‪١‬ڋ دا داگعأ‪ ٧‬قو‪ ٟ‬۾ ر‪١٣‬طڌ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬دا گڍ‪ٙ٨‬‬
‫ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬۽ اٗتكادي ‪ٕٝ‬اد “‪ .ٟ٣‬د‪ ٟ‬ؼ‪١‬ڋي ٗ‪٥‬ؿ د‪ ٧‬قد‪٥‬د ک‪ ٧‬قډ‪٨‬ڪ ‪ٝ‬ؽتسڪ‪ ٜ‬۽ دٽادار ڪ‪٥٩‬‬
‫“‪ .٧٣‬اـ ‪٠٥٣‬طي ة‪ ٢‬ڪ‪ ٥‬ؼ‪١‬ڋ‪ ٟ٨‬ک‪٣ ٧‬ڪ ٗ‪٥‬ؿ ‪ٝ‬ڃڻ الِء ت‪٩‬ار ‪ ٢٠‬ٿ‪١٩‬طق ت‪ ٢‬اـ د‪ َٙ٘ ٧‬ت‪ٚ ٧‬ڎڏ ئ‪٧‬‬
‫ق‪٣‬ائ‪ ٧‬ؼگ‪٤‬ذ‪ ٟ‬ٿا‪.‬‬
‫ٔام‪ٝ ٙ‬ك‪ ٟ٣ ٓ١‬ڪتاب ۾ اـ تاجع ڋ‪٨‬ڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪ ٧٣“ ٧‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ ‪٣‬ڪ ٗ‪٥‬ؿ د‪ ٥‬قو‪ٟ‬‬
‫‪٣‬ئڻ ةط راـ چ‪٥‬ـ چ‪٥‬ـ د‪ٝ ٥‬عة‪ ................ ٥‬ؼ‪١‬ڋ‪ ٟ٨‬د‪ ٧‬رز‪ٞ‬ط‪٧ٚ‬ۿ ٔعاصط‪٧ٚ‬ۿ ‪ٞ٤ٝ‬ا‪٥٠‬ازي ۽ ا‪ ٟٝ‬پؽ‪١‬طي‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪39‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫‪ٝ‬اـ ّ‪ٛ‬ه ‪ٝ‬ى‪ٛ‬ب قٺ‪ ٧‬ا‪ ٟ٤٠‬ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ٕٝ ٧‬ت‪٥‬ح ؼ‪ٞ‬ذ‪٧٤‬ۿ ‪ٝ‬ٿائ‪ ٟ‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ٻ‪ ٧ٚ٥‬۽ ڪ‪ٛ‬چع ‪ٝ‬ڎ‪٣‬ڻ ‪ٚ‬ڳا ۽ پ‪ِ٥‬ء‬
‫قري ‪ ٥٣‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬الِء دطا قو‪ ٟ‬قٺڻ الِء ؼ‪١‬ڋ ک‪ ٧‬ٽڪع ڪعڻ د‪ ٥‬ؼ‪٥‬چڻ ‪ٚ‬ڳا‪ .‬ا‪٣‬ا ؼ‪٥‬چ ؼ‪١‬طـ الِء ڪڍ‪ٟ٣‬‬
‫ة‪ٔ ٢‬ائطي قاري ‪ ٢٠‬ةڻت‪ .٧‬اـ ق‪٥‬رت ۾ ‪ ٥٣‬اؼاـ قٽ ٗاة‪ٗ ٙ‬ت‪٥‬ؾ ‪ ٢٠‬ٿ‪١٩‬طا‪ .‬۽ ‪ ٥٣‬ا‪٤ٝ ٟ٤٠‬ادعـ قا‪٠‬گ‪٩‬اـ‬
‫ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٧٤‬ق‪١٨‬طاۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ڪ‪١٣ ٟ‬گا‪ ٧ٝ‬زا‪ٚ‬ت‪ ٟ‬پ‪٩‬طا ٿ‪٩‬ڻ ڪعي پ‪١٤١‬ذا اق‪ ٙ‬قو‪ ٟ‬ڈڍيۿ ڀع قارـ‬
‫‪ٛٝ‬ڪ‪ ٟ‬۾ اچ‪ ٧‬پ‪١‬ا‪ ٢٣‬قٺ‪١‬طا “‪ ٟ٣‬۽ پ‪ِ٥‬ء زا‪ٚ‬ت‪٥‬ـ ؼڋرڻ ؼاـ پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬اق‪ ٧ٛ‬قو‪ ٟ١‬ڋا‪٩ٛ٣ ٟ٤٠‬ا ق‪١٨‬طا‬
‫“‪ .ٟ٣‬د ‪٩‬ئ‪ٛٔ ٟ‬ؽى‪ ٧١٩‬ٻ‪َ ٟ٩‬عب ‪ٛٝ‬ڪ‪ ٟ‬۾ ر‪ .ٟ٣“ ٙ٩٣‬ا‪ ٟ٤٠‬الِء د‪٩‬ئ‪ ٟ‬ئ‪ ٧‬ؼ‪١‬طـ قو‪ ٟ‬د‪٥‬ـ زا‪ٚ‬ت‪٥‬ـ‬
‫قس‪٩‬ر ٿ‪١٩‬ط‪٥٨‬ـ ت‪ ٥٣ ٢‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬د‪٨‬ػ ‪٥ٝ‬ٽ‪ ٧‬ق‪١٨‬طا‪ .‬اـ زا‪ٚ‬ت ۾ ‪ ٟ١٣‬ک‪َ ٧‬عب ‪ٛٝ‬ڪ‪ ٟ‬۾ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ډار‬
‫ٗ‪ ٧ٝ٥‬قد‪٥‬د ٗائ‪ ٜ‬رکڻۿ زةاـ ۽ ج٘أت ک‪ ٧‬ةچائڻ د‪ ٥‬پ‪٥‬رق زٖ زاق‪ .٧٣“ ٙ‬د‪٩‬ڪڍ‪٣ ٟ٣‬ت‪ ٧‬دا ‪٤ٝ‬ادع ة‪٢‬‬
‫پاڻ ک‪ ٧‬ا‪٣‬ڎي زا ‪ٚ‬ت ۾ ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٟ٤‬ٿا ۽ پاڻ ک‪٣ ٧‬ت‪َ ٧‬ارم‪ ٧‬ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٟ٤‬ٿا ت‪ ٢‬ک‪ ٟ٩‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ٻ‪ ٧ٚ٥‬۽ ج٘أت‬
‫ک‪ ٧‬ةچائڻ ۽ پ‪١٤١‬ذ‪ ٥‬ډار ٗ‪ ٧ٝ٥‬قد‪٥‬د ةعٗعار رکڻ د‪ ٥‬زٖ “‪ .٧٣‬پع پ‪ِ٥‬ء ک‪ ٟ٩‬ؿ‪٤‬عـ ةطراـ ٻ‪٤ٝ ٟ٩‬ادعـ‬
‫قا‪٠‬گع ڪئ‪ٞ‬پ‪ ٟ‬۾ قڃ‪ ٧‬ر‪٣‬ڻ‪ ٥‬پ‪٠٥‬طق‪ .‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٥٣ ٟ٣‬پاڻ ک‪٣ ٧‬ت َارم‪ ٧‬ة‪ ٢٠ ٢‬ٿا ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٟ٤‬۽ اـ ‪٠٥٣‬طي ة‪٢‬‬
‫‪٣‬ت‪ ٧‬قو‪ ٟ‬د‪ ٧‬ډڻ‪٥ٗ ٧‬ؿ ‪ٝ‬ٿاـ ةاالدؼت ة‪١‬ذ‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٥‬ڪ‪ٛ‬چع ۽ زةاـ ‪ٝ‬ڎ‪٣‬ڻ چا‪ ٟ٩٣‬ٿا ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء ‪٣‬تاـ دا‬
‫اق‪ ٙ‬ر‪٥٣‬اؼ‪ ٧‬ک‪ ٟ٩‬قډ‪٨‬ڪ ؼ‪٤‬ڻ ۽ ٗت‪٥‬ؾ ڪعڻ الِء ت‪٩‬ار ‪ ٢٠‬ٿ‪١٩‬طا‪.‬‬
‫ةاٗ‪ ٧‬د‪٩‬تعي ٗطر ٻ‪ ٟ٩‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪ ٧‬ر‪٥٣‬اؼ‪ ٟ٩‬د‪ ٥‬تُ‪ ٧٣“ ٖٛ‬ت‪ ٢‬ا‪ ٟ٤٠‬ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذا َ‪ٛ‬سطف قو‪ٟ‬‬
‫“‪٧٣‬ۿ ‪٣ ٥٣‬ت‪ ٧‬رقزگار د‪٨ ٧‬ا ڪ‪ ٟ٤١‬ٻئ‪ ٧‬ة‪٤‬ا‪ ٧٠‬ؼاـ پ‪٤‬تا “‪ ٟ٣‬ت‪ ٟ١٣ ٢‬ک‪ ٧‬ة‪٣ ٢‬ت‪ ٧‬ډار ‪ٚ‬ؽا‪٩ٝ٥ٗ ٧٠‬ت‬
‫و‪٥‬ر ٗت‪٥‬ؾ ڪ‪ ٢٠٥‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪١٨‬طق‪ ٥٣ .‬پ‪١٤١‬ذ‪٥ٗ ٧‬ؿ د‪٣ ٥‬ڪ رق‪ ٥ٚ‬۽ صا‪ ٢٠‬ةطقش زك‪ ٟ١٣ .ٟ٣“ ٥‬د‪٧‬‬
‫ز‪٩‬ح‪٩‬ت ‪٣‬ت ا‪٣‬ڎي “‪٧٣‬ۿ د‪٤‬ڎي ‪ْٝ‬عة‪ ٧‬۽ َعب ‪ٛٝ‬ڪ‪ ٟ‬۾ رقزگار الِء ق‪٩ّ ٙ٨‬ع ‪ٛٝ‬ڪ‪ ٟ٩‬د‪ .٧‬ا‪٣‬ڎي‬
‫ق‪٥‬رتساؾ پ‪٥‬ري د‪٩٠‬ا ۾ ‪٥ٝ‬د‪٥‬د “‪ .٧٣‬ڪ‪٩‬تعـ ئ‪ٛٝ ٧‬ڪ‪ ٟ‬۾ ّ‪٩‬ع ‪ٛٝ‬ڪ‪ٝ ٧‬اڻ‪ ٥٤‬رقزگار ة‪٤‬ا‪ ٧٠‬اچ‪ ٧‬ر‪١٣‬طا‬
‫“‪ٟ٣‬ۿ ت‪ ٢‬ڈا گڍد‪ ٧‬ات‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ډار ٗ‪٩ٝ٥‬ت د‪ُ٠ ٥‬عق ‪٣‬ڻ‪ ٟ‬۽ اتاـ د‪ ٧‬اق‪ ٙ‬ر‪٥٣‬اؼ‪ ٟ٩‬د‪٩‬تعا پاڻ الِء زٖ‬
‫گ‪٤‬عـ ۽ اـ ‪ٛٝ‬ڪ ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬داگ‪٩‬ع ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٧٤‬اتاـ ‪٠‬ڪعڻ د‪٠ ٥‬ا‪ ٥ٚ‬ئ‪ ٢٠ ٧‬قٺ‪ٝ .ٟ‬س‪٥ٞ‬د ‪ٝ‬عزا د‪ ٥‬ا‪٥٣‬‬
‫‪١ٝ‬ىٖ اؼاـ د‪ ٧‬ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٢٤‬کاـ ٻا‪٣‬ع “‪.٧٣‬‬
‫ت‪ ٢‬ڈا ؼڀاڻ‪ ٧‬ا‪٠‬گع‪٨‬غ ا‪ ٟ٤٠‬ډار‪ ٟ٨‬ک‪ ٧‬ډار ٗ‪٩ٝ٥‬ت ‪٨‬ا ٗ‪٩ٝ٥‬ت‪٥‬ـ تك‪٥‬ر ڪعيۿ ا‪ ٟ٤٠‬ک‪١ٚ ٧‬ڊـ‬
‫قر‪٣‬ائ‪ ٧‬ڋ‪١٨‬طا܁ اـ ڪعي ا‪٣‬ا ؼ‪٥‬چ صت‪ ٜ‬ٿ‪٩‬ڻ گ‪٤‬عد‪ ٧‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ ڪا ‪١٠‬ڌـ ‪ٚ‬ؽا‪ ٧٠‬گعق‪ ٟ٣‬د‪ ٥‬قو‪.٧٣“ ٟ‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ قعؼ ؼ‪١‬ڋ‪ ٟ٨‬د‪ ٥‬قو‪ .٧٣“ ٟ‬ٻ‪ ٟ٩‬د‪٣ ٧‬ت‪ ٧‬ز‪٩‬ح‪٩‬ت َارم‪ ٧‬۽ جا‪٥٠‬ي “‪ .٧٣‬ا‪٣‬ڎا ‪ٝ‬اڻ‪ ٥٤‬د‪٩‬ڪڍ‪ٟ٣‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ‪ ٟ٨‬۾ ر‪٣ ٧ٛٝ ٧ٚ‬ڪ ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬طا‪ .‬ؼ‪١‬ڋ د‪ٕٝ ٧‬ادـ ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذا ‪ٕٝ‬اد ؼ‪ٞ‬ذ‪٧٤‬ۿ ؼ‪١‬ڋي ٻ‪ ٧ٚ٥‬۽ ج٘أت ک‪٧‬‬
‫اپ‪١‬ائ‪١٩‬طا ت‪ ٢‬اؼاـ ک‪ ٧‬ؼ‪١‬طـ ر‪٣‬ائؾ ت‪ ٧‬ڪ‪٥‬ة‪ ٢‬اَتعاض ڪ‪ ٢٠٥‬ٿ‪١٩‬طق‪ ٢٠ .‬ت‪ ٢‬ٻ‪ ٧‬ق‪٥‬رت ۾ ‪ ٟ١٣‬ک‪ ٧‬اڄ ‪٢٠‬‬
‫ت‪ ٢‬ؼڀاڻ‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬اق‪ ٙ‬قو‪ ٟ١‬ڋا‪٥ٝ ٟ٤٠‬ٽڻ‪ ٥‬ئ‪ ٧‬پ‪٠٥‬طق‪.‬‬
‫ٔام‪ٝ ٙ‬ك‪ ٓ١‬څاڻائ‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪٢‬ۿ ڀارت د‪ ٧‬زڪ‪ٝ٥‬تۿ ؼ‪١‬ڋ ۾ د‪٥٤ٞ‬ري تسع‪٨‬ڪ د‪ ٧‬ؿطت ک‪٧‬‬
‫‪ٌ٠‬ع ۾ رک‪٧‬ۿ ات‪َ‛ ٧‬ا‪ ٧ٞٚ‬ؼ‪١‬ڋي ؼ‪ ‚ٟ٩ٛ٩ٞ‬ڪعائ‪ .٧‬د‪ ٟ٤١‬ت‪٣ ٧‬تاـ د‪ ٧‬اردق پع‪٨‬ػ ‪٣‬اِء گ‪٥٤‬ڌا ‪ٝ‬چائ‪٧‬‬
‫ڋ‪ .٧٠‬اـ ‪٣‬اِء گ‪٥٤‬ڌا د‪ ٥‬ا‪٠‬طازق اـ ڳا‪ٝ ٢٤ٚ‬اـ ‪ٚ‬ڳائ‪ ٧‬ؼگ‪٤‬ذ‪ ٧‬ٿ‪٥‬ۿ ت‪٩ٝ ٢‬ڊؿ ز‪٩ٞ‬طف ک‪٤‬ڎق الِء أ‪٥‬ا‪ ٢٣‬اٿ‪ ٥٩‬ت‪ٟ٣ ٢‬‬
‫اـ ڪا‪ٕ٠‬ع‪٠‬ػ ۾ ؿعڪت ڪئ‪٣ ٧‬ئ‪ .٧‬ا‪٣‬ا صتع ‪١ٛٝ‬طي اردق اصتارـ ڳا‪ ٢٤ٚ‬ک‪٥٠ ٧‬ڌي ‪ٝ‬اـ ‪٠‬ا‪٠‬گ ة‪١‬ائ‪٧‬‬
‫قډق‪ .‬ڪ‪ ٩‬ئ‪ ٧‬ة‪٤‬تاـ ةاز‪٥٨‬ـ ؿعقع ٿ‪ ٧‬ق‪٥٨‬ـ‪ٛٝ .‬ڪ دؿ‪ ٧١ٞ‬۽ ٗ‪٥‬ؿ دؿ‪ ٧١ٞ‬دا ‪٩ٚ‬ت‪ٚ ٙ‬ڳائڻ تائ‪ ٟ٩‬اردق‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪40‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫پع‪٨‬ػ اڳت‪ ٧‬قډي قئ‪ .٧‬دڍ‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬ڳا‪ ٢٤ٚ‬۾ ‪٣‬ئ‪ ٥‬ڪذ‪ ٢٤‬ة‪ ٢‬ڪ‪ .٢٠٥‬اـ ڪا‪ٕ٠‬ع‪٠‬ػ ؼڍائڻ د‪٣ ٥‬تاـ د‪٧‬‬
‫د‪٥٤ٞ‬ري دطقد‪٤‬ط ؼاـ پعي د‪ ٥‬ة‪ ٢‬قاؼى‪ ٥‬ڪ‪ .٥٣ ٢٠٥‬اـ ڪا‪ٕ٠‬ع‪٠‬ػ ڪعائڻ د‪٥‬ـ ت‪٩‬ار‪٥٨‬ـ اتاـ دا‬
‫ؼ‪١‬ڋي اد‪٨‬ب ۽ دا‪٠‬ـ‪٥‬ر ٻ‪ ٟ‬ٽ‪ ٟ‬ؼا‪ ٟٚ‬کاـ ڪعي ر‪٩٣‬ا ‪٣‬ئا ۽ پڪ‪ ٧‬تار‪٨‬ش د‪ ٥‬اَالـ (د‪٩‬ڪ‪ ٥‬پاڪؽتاـ‬
‫د‪ ٧‬اصتارـ ۾ ڈپ‪ )٥٩‬ة‪ ٢‬ا‪“ ٜ٨‬ر ڈي تسع‪٨‬ڪ ؿعقع ٿ‪٩‬ڻ کاـ چار ‪١٩٤ٝ‬ا ک‪ ٟ‬اڳ ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٥٣ ٥٨‬ا‪٣‬ڎي ٗؽ‪ٜ‬‬
‫د‪ ٧‬ڪا‪ٕ٠‬ع‪٠‬ػ ڪا ڀارت ۾ پ‪٤‬ع‪٥٨‬ـ ڀ‪٩‬عق ڪا‪ ٢٠‬ٿ‪ ٧‬ر‪٣ ٧٣‬ئ‪٧‬ۿ پع ا‪ ٥٣‬ؼ‪ٛ‬ؽ‪ ٥ٛ‬گ‪٤‬ڻ‪ ٥‬اڳ کاـ ‪١ٛ٣‬طڌ ‪.٥٣‬‬
‫اـ ڪعي اـ ڪا‪ٕ٠‬ع‪٠‬ػ ک‪٣ ٧‬ت‪ ٧‬د‪ ٧‬د‪٥٤ٞ‬ري دطقد‪٤‬ط ۽ ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬زا‪ٚ‬ت‪ ٟ‬ؼاـ قاؼى‪٩‬طار څاڻائڻ ة‪٧‬‬
‫قٗ‪ ٧ٔ٥‬ئ‪ ٧‬ؼڍة‪.٧‬‬
‫د‪٩‬ڪڍ‪ٟ٣‬ۿ ؼ‪١‬ڋي ؼ‪ٝ ٟ٩ٛ٩ٞ‬ضك‪٥‬ص ‪٘٠‬ى‪ٌ٠ ٧‬ع ؼا‪٥٤ٝ‬ـ رک‪ ٧‬ڪعائ‪ ٧‬قئ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ا‪ ٟ٤٠‬ئ‪ ٧‬ڋ‪ٟ٤١٨‬‬
‫۾ ‛َا‪ ٧ٞٚ‬پ‪١‬ذاة‪ ٧‬ڪا‪ٕ٠‬ع‪٠‬ػ‚ ڪ‪٤‬ڎي ‪٩٠‬ت ؼاـ ڪعائ‪ ٧‬قئ‪ .٧‬د‪ ٟ٤١‬۾ پاڪؽتاـ دا پ‪١‬ذاة‪٧‬‬
‫دا‪٠‬ـ‪٥‬ر زڪ‪ٝ٥‬ت د‪ ٧‬ادازت ؼاـ ؿع‪٨‬ڪ ٿ‪٩‬ا ‪٣‬ئا‪ .‬د‪ ٟ٤١‬۾ پ‪١‬ذاب د‪ ٧‬ٻ‪ ٧٤١‬زك‪ ٟ‬ک‪ٝ ٧‬الئڻ الِء‬
‫“قاز ة‪١ٛ‬ط ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٥٣ ٥٨‬د‪٩‬ڪ‪ ٥‬پاڪؽتاـ د‪ ٧‬اردق پع‪٨‬ػ قارـ د‪ ٧‬ڪ‪ ٟ١‬تائ‪ ٟ٩‬ة‪ ٢‬پ‪٤‬ت‪ .٥٣ ٥‬پع “صع‬
‫ڈا ڳا‪٣ ٢٤ٚ‬ئ‪ ٧‬د‪ ٥‬ؼ‪١‬ڋي ڪا‪ٕ٠‬ع‪٠‬ػ الِء ت‪٣ ٢‬اِء گ‪٥٤‬ڌا ‪ٝ‬چائ‪“ ٧‬ؼ‪ٞ‬اـ ‪ٝ‬ٿ‪ ٧‬ت‪ ٧‬ک‪١‬ئ‪ ٥٩‬ق‪ .٥٣ ٥٨‬پع ‪ٟ٣‬‬
‫ڪا‪ٕ٠‬ع‪٠‬ػ الِء اردق پع‪٨‬ػ ۽ اردق دا‪ ٟ٠‬ٻڎڏ ة‪ ٢‬ٻا‪٣‬ع ‪ ٢٠‬ڪڌي ‪٣‬ئ‪٧‬ۿ ۽ اـ ڪا‪ٕ٠‬ع‪٠‬ػ ک‪٣ ٧‬تاـ د‪٧‬‬
‫‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬کاـ ‪ٚ‬ڪائڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪٣ ٧‬ئ‪.٧‬‬
‫ڈا ؼ‪١‬ڋ‪ ٟ٨‬۽ پ‪١‬ذاة‪ ٟ٩‬د‪ ٧‬زب ا‪٥ٚ‬و‪ ٧١‬۾ ٔعؽ “‪٧٣‬܁ ڈا ٻ‪ ٧٤١‬ډر‪ ٟ٨‬د‪ ٧‬قٔادار‪ ٟ٨‬۾ ز‪ٟ٩ٝ‬‬
‫“ؼ‪ٞ‬اـ د‪ ٥‬ق‪٨‬ډ‪٧٣“ ٥‬܁ ڈا پ‪١‬ذاة‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ‪ ٟ٨‬کاـ قډ‪٨‬ڪ اَتتار ۽ ڀعقؼ‪ ٧‬د‪٥‬ڳا “‪ٟ٣‬܁ ا‪ ٧٣‬ؼ‪٥‬اؾ گ‪٤‬ٽ‬
‫ا‪٩ٞ٣‬ت د‪٥‬ڳا ‪.ٟ٣“ ٢٠‬‬
‫ٔام‪ٝ ٙ‬ك‪ٚ ٓ١‬ک‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ٻ‪٤‬عاڌي د‪ٝ ٧‬اڻ‪ ٟ٤‬ڀڃ ڈا‪٢٣‬ۿ ةا‪ ٟ٩٣‬۽ ‪ٝ‬ارڪٽ دا رؼتا اـ‬
‫ڪعي اصت‪٩‬ار ڪ‪٩‬اۿ د‪ٗ ٜ٩٠ ٥٣ ٥‬تائ‪ ٧ٛ‬ذ‪٩١٣‬ت رک‪١‬طڌ ‪٣‬ئا ۽ ؼ‪١‬طـ ازتذاج ڪعڻ د‪ ٥٠٥ٞ٠ ٥‬ؿ‪٤‬عي‬
‫‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬قاري َطؿ تـطد قاري ؿعط کاـ دطا ‪ٝ .٥٣‬ك‪ ٓ١‬اڳت‪ٚ ٧‬ک‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪ٗ ٜ٩٠ ٢‬تائ‪ٝ ٧ٛ‬اڻ‪٥٤‬ۿ ؿ‪٤‬ع‪ٟ٨‬‬
‫قا‪٠‬گع د‪ٛ‬ؽا د‪٥ٛ‬س ‪ ٠‬ا‪ ٟ٣‬ڪ‪١‬طا‪ .‬اق‪ ٙ‬۾ ‪ٝ‬ؽئ‪ ٥ٛ‬ائ‪٧٣“ ٢٠ ٟ٩‬ۿ ؼ‪١‬ڋ د‪ٝ ٧‬اڻ‪ ٟ٤‬پ‪٤‬ع‪٨‬اـ ازتذاج ڪعڻ‬
‫دا چا‪ ٥ٚ‬وع‪٘٨‬ا اؼتُ‪ٞ‬اؾ ڪ‪٩‬ا‪ .‬د‪ٛ‬ؽا ڪ‪٩‬اۿ د‪٥ٛ‬س ڪڌ‪٨‬اۿ ‪٣‬ڎتا‪٥ٚ‬ـ ڪ‪٥٩‬ـ ۽ َطؿ تـطد د‪ ٧‬اق‪٥‬ؾ‬
‫ک‪“ ٧‬ڋق رک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذا ‪ٝ‬ىا‪ٚ‬تا پعا‪ ٧٠٥ٞ٠ ٟٝ‬پ‪٩‬ؾ ڪ‪٩‬ا ۽ ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬ز‪ ٙ‬الِء زڪ‪ٝ٥‬ت ت‪“ ٧‬ئ‪ ٧١٩‬۽ ٗا‪٧٠٥٠‬‬
‫وع‪ ٟ٘٨‬ؼاـ دٻاُء قد‪٤‬ڻ ؿعقع ڪ‪ .٥٩‬پع دڍ‪ ٟ٣‬زڪ‪ٝ٥‬ت اـ پع ا‪ ٟٝ‬ازتذاج ک‪ ٧‬ة‪ ٢‬ةعداؿت ‪ ٢٠‬ڪ‪ ٥٩‬۽‬
‫زٕاًت‪ٝ ٧‬ـ‪١‬عي (ٔ‪٥‬ج) ‪ٝ‬اڻ‪ٝ ٟ٤‬ٿاـ ڋاڊ ۽ تـطد ؿعقع ڪ‪ .٥٩‬ؼ‪١‬طـ الِء پع ا‪ ٟٝ‬اً‪٤‬ار دا ‪ٝ‬ڎئ‪ ٧‬رؼتا ة‪١‬ط‬
‫ڪعي ڈڍ‪٨‬ا‪ .‬ت‪٥َ ٢‬اؿ ة‪ ٢‬د‪٥‬اة‪ ٧‬ڪارقائ‪ ٧‬ڪعڻ ت‪ٝ ٧‬ذت‪٥‬ر ٿ‪ ٧‬پ‪ ٟ٣ .٥٩‬ة‪٣ ٢‬ٿ‪٩‬ارـ د‪٘ٝ ٥‬اة‪ ٥ٛ‬واٗت ؼاـ‬
‫ڪعڻ ۾ ڋا‪٣‬پ څات‪ .٧‬اـ ‪٠٥٣‬طي ة‪ ٟ١٣ ٢‬ازتذاج دا پعا‪ ٟٝ‬وع‪٘٨‬ا د‪ٛ‬ؽاۿ د‪٥ٛ‬سۿ ‪٣‬ڎتا‪٥ٚ‬ـ “صع تائ‪ٟ٩‬‬
‫داري رک‪٥٩‬ـ‪.‬‬
‫ٔام‪ٝ ٙ‬ك‪ٓ١‬ۿ ڪتاب د‪“ ٧‬صع ۾ ؼ‪١‬ڋ د‪ٝ ٧‬ؽئ‪ ٧ٛ‬د‪ ٧‬ز‪ ٙ‬الِء د‪٩‬ڪ‪ ٧‬تذ‪٨٥‬غقـ ڋ‪٥٩٠‬ـ‬
‫“‪ .ٟ٣‬ا‪ ٧٣‬ا‪٣‬ڎ‪٥٨‬ـ ة‪٩١‬ادي تذ‪٨٥‬غقـ ‪٠‬ا‪ٟ٣‬ۿ د‪ ٟ‬ت‪ َٙٞ ٧‬ڪعڻ ؼاـۿ ؼ‪١‬ڋ دا ‪ٝ‬ؽئال ز‪ ٙ‬ٿ‪ ٧‬ؼگ‪.ٟ٤‬‬
‫اؼاـ ا‪ ٟ٤٠‬تذ‪٨٥‬غـ ک‪٠ ٧‬اڪأ‪ ٧‬ؼ‪ٞ‬ذ‪٥٤‬ـ ٿا ۽ ا‪ ٢٠‬ؼاـ اصتالؼ ڪ‪١‬طي پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬وعٔاـ ڪذ‪ ٢٤‬را‪٨‬ا‬
‫ڋ‪٨‬ڻ گ‪٤‬عقـ ٿا‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪41‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫قٔاٗ‪ ٧‬پاڪؽتاـ ۾ ‪١٠‬ڌ‪ ٟ٨‬۽ پ‪٥‬ئت‪ ٧‬پ‪ ٟٝ٥ٗ ٙ٩‬د‪٥‬ـ ؿڪا‪٨‬ت‪٥‬ـ دقر ڪعڻ ۽ ک‪ ٟ٩‬ز‪٠‬طگ‪ ٧‬د‪٧‬‬
‫‪٣‬ع ‪٩ٝ‬طاـ ۾ ا‪٠‬كاؼ ڋ‪٨‬ڻ ۽ ص‪٥‬ؿسا‪ ٧ٚ‬د‪ ٧‬رؼت‪ ٧‬ت‪“ ٧‬ڻڻ الِء ڪ‪ ٧‬ة‪٩١‬ادي ا‪٘٠‬الة‪ ٧‬تتط‪٥٩ٛ٨‬ـ “ڻڻ‪٥٩‬ـ‬
‫پ‪٠٥‬ط‪٥٨‬ـ‪ .‬ا‪ ٧٣‬پاڻ ‪ ٢٠‬ا‪١٨‬ط‪٥٨‬ـۿ پع ا‪ ٟ٤٠‬الِء ‪١٠‬ڌ‪ ٟ٨‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪٥َ ٧‬اؿ ک‪٥ٝ ٧‬جع ‪“ ٧٠٥ٞ٠‬قاز اٿارڻ‪ ٥‬۽‬
‫دطقد‪٤‬ط ڪعڻ‪ ٧‬پ‪٠٥‬طي‪ .‬اـ الِء پاڪؽتاـ د‪ ٧‬قٔاؽ ک‪ٝ ٧‬نت‪٥‬ط ۽ ‪ٝ‬ؽتسڪ‪ ٜ‬ڋؼ‪١‬طڌـ د‪ٔ ٥‬عض‬
‫“‪ ٧٣‬ت‪١٠ ٥٣ ٢‬ڌ‪ ٟٝ٥ٗ ٟ٨‬د‪ ٧‬دائغ ‪ٝ‬ؽئ‪ ٟٛ‬ک‪ ٧‬ز‪ ٙ‬ڪعڻ الِء گڍد‪ ٧‬دطقد‪٤‬ط ڪ‪١٤١ٝ .ٟ‬ذ‪ ٧‬راِء ۾‬
‫د‪٩‬ڪڍ‪٩٣ ٟ٣‬ٺ‪٘٠ 6 ٟ٩‬ى‪ ٟ‬د‪ ٧‬ة‪٩١‬اد ت‪ ٧‬دطقد‪٤‬ط ‪٣‬الئ‪ ٧‬قڃ‪ ٧‬ت‪ ٢‬د‪٩‬ڪع پاڪؽتاـ د‪ ٥‬قٔاؽ‬
‫‪ٝ‬نت‪٥‬ط ۽ ‪ٝ‬ؽتسڪ‪ ٜ‬ٿ‪٩‬ڻ ؼاـ گڍ ص‪٥‬ؿساؾ ۽ “ؼ‪٥‬دق پڻ ة‪١‬ذ‪ ٧‬پ‪٥‬يۿ ۽ ٗ‪ ٟٝ٥‬۾ قډ‪٠‬طڌ ‪ٕ٠‬عت‪٥‬ـ ‪٩ٞ٣‬ـ‪٢‬‬
‫الِء صت‪ ٜ‬ٿ‪ ٧‬قڃ‪.ٟ‬‬
‫پاڪؽتاـ ۾ ٗ‪ ٟٝ٥‬دا ‪ٝ‬ؽئال ز‪ ٙ‬ڪعڻ الِء ڪ‪ ٧‬ة‪٩١‬ادي ‪٘٠‬ىا‪:‬‬
‫پاڪؽتاـ ۾ چئ‪ ٟٝ٥ٗ ٟ‬د‪ ٧‬دطاگا‪ ٧ٝ٥ٗ ٢٠‬قد‪٥‬دـ ک‪ ٧‬تؽ‪ ٜ٩ٛ‬ڪعيۿ پاڪؽتاـ ک‪٣ ٧‬ڪ‬
‫گ‪ ٤‬ڻ ٗ‪ٛٝ ٧ٝ٥‬ڪ ‪ٝ‬ڃ‪١٩‬طيۿ چئ‪ ٟٝ٥ٗ ٧١‬د‪ ٧‬قو‪( ٟ١‬ق‪٥‬ة‪ )ٟ‬ک‪“ ٧‬زاد ۽ ص‪٥‬د‪ٝ‬ضت‪٩‬ار ر‪٨‬اؼت‪ ٟ‬د‪ ٥‬درد‪٥‬‬
‫ڋ‪ ٥٠‬قڃ‪.٧‬‬
‫پار‪٩ٚ‬ا‪ٝ‬ا‪ ٧٠‬وعز زڪ‪ٝ٥‬ت د‪ٝ ٧‬ىاةٖ پاڪؽتاـ د‪٣ ٥‬ڪ ا‪٣‬ڎق قٔاؽ ٗائ‪ ٜ‬ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪٧‬ۿ د‪ ٟ٤١‬۾‬
‫ةا‪ ِٚ‬راِء د‪َ٧٣‬ء د‪ ٧‬اق‪٥‬ؾ ت‪ ٧‬ؼڋق ؼ‪١‬ئ‪٥‬ـ چ‪٠٥‬ڊ‪ٗ ٙ٨‬ا‪٥٠‬ـ ؼاز اؼ‪ٞ٩‬ت‪َ٧ٛ‬ء ک‪ٝ ٧‬ڪ‪ ٙٞ‬ةاالدؼت‪ ٧‬زاق‪ٙ‬‬
‫‪٣‬ذ‪ ٧‬۽ قٔاٗ‪ٗ ٧‬ا‪٥٠‬ـ ؼاز اؼ‪ٞ٩‬ت‪َ٧ٛ‬ء ۾ ‪ٝ‬ڎ‪ ٟٝ٥ٗ ٧٠‬ک‪٣ ٧‬ڪ د‪٩‬تعي ‪ٞ٠‬ائ‪١‬طگ‪ ٧‬ڋ‪ ٧٠‬قڃ‪.٧‬‬
‫قٔاٗ‪ ٧‬زڪ‪ٝ٥‬ت قعؼ ٽ‪ ٧‬کاتا دٔاعۿ پعڋ‪ُٝ ٧٤٨‬ا‪ٝ‬ال ۽ ڪع‪٠‬ؽ‪ ٧‬پاڻ قٽ رک‪ .٧‬د‪ ٟ٤١‬د‪٧‬‬
‫ا‪٠‬تٌا‪ ٢٩ٝ‬۾ چئ‪ ٟٝ٥ٗ ٧١‬د‪٣ ٧‬ڪ د‪٩‬تعي ‪ٞ٠‬ائ‪١‬طگ‪٣ ٧‬ذ‪ .٧‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪ ٧‬قچ ۾ ؼع‪ٝ‬ائ‪ ٧‬د‪“ ٧‬زادا‪٢٠‬‬
‫‪١ٝ‬ت٘‪َ٧ٛ‬ء ت‪ ٧‬ة‪١‬طش قډي قڃ‪ ٧‬۽ قٔاٗ‪٠٥٨ ٧‬ٽ‪ ٟ‬ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٥‬ا‪ٚ‬ڳ ةئ‪١‬ڪ ؼع‪ٝ‬ا‪ٝ ٥٨‬سٕ‪٥‬ظ ڪعڻ د‪ ٥‬زٖ‬
‫‪٣‬ذ‪ ٧‬۽ ؼ‪١‬طـ الِء ا‪ٚ‬ڳ ةئ‪١‬ڪۿ ةذ‪٩‬ٽ ۽ ‪ٝ‬ا‪٩ٚ‬ات‪ٌ٠ ٧‬اؿ ‪٣‬ذ‪.٧‬‬
‫ٽ‪٩‬ڪؽ‪ ٟ‬د‪ٕ٠ ٧‬اذ ۽ قق‪َ٧ٚ٥‬ء د‪ ٥‬اصت‪٩‬ار قٔاٗ‪٠٥٨ ٧‬ٽ‪ ٟ‬قٽ ‪٣‬ذڻ گ‪٤‬عد‪ ٧‬۽ قٔاؽ ک‪ ٧‬صعچ پک‪٧‬‬
‫الِء ‪٠٥٨‬ٽ ‪٣‬ڪ د‪٩‬تعق ٽ‪٩‬ڪػ ادا ڪ‪ .ٟ‬ا‪٣‬ڎي وعح قٔاؽ وعٔاـ ‪١ٛٝ‬طڌ گعا‪٠‬ٽ‪٥‬ـ ‪٨‬ا ٻ‪٥٩‬ـ ا‪ٝ‬طادقـ ‪٣‬ڪ‬
‫د‪٩‬تعي ت‪١‬اؼب ؼاـ ‪٠٥٨‬ٽ‪ ٟ‬۾ قر‪٣‬ا‪٥٨‬ـ قڃ‪.ٟ‬‬
‫قٔاٗ‪٠٥٨ ٧‬ٽ‪ ٟ‬ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪٥ٔ ٜ٩٠ ٧‬د‪ ٧‬ت‪٩ٛٝ( ٜ٩ٌ١‬ـ‪٩‬ا) رکڻ د‪ ٥‬اصت‪٩‬ار ‪٣‬ذ‪ .٧‬د‪ ٟ٤١‬د‪٧‬‬
‫ا‪٠‬تٌا‪ ٧ٝ‬ڪ‪ ٟٞ‬۾ قٔاٗ‪٠٥٨ ٧‬ٽ “زاد ۽ ص‪٥‬د‪ٝ‬ضت‪٩‬ار ‪٣‬ذ‪.ٟ‬‬
‫چئ‪ ٟٝ٥ٗ ٧١‬د‪ ٧‬ٻ‪ ٟ٩ٚ٥‬ک‪ ٧ٝ٥ٗ ٧‬ٻ‪ ٟ٩ٚ٥‬د‪ ٥‬درد‪ ٥‬ڋ‪ ٥٠‬قڃ‪ ٧‬۽ ‪٣‬ع ٻ‪َ٧ٚ٥‬ء ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬قاؼى‪٩‬طار‬
‫‪٠٥٨‬ٽ ا‪٠‬طر ؼعڪاري ت‪٥‬ڌي صا‪٠‬گ‪ٚ ٧‬کپڎ‪ ٢٣‬د‪ ٧‬ڪ‪ ٟٞ‬۾ اؼتُ‪ٞ‬اؾ ۾ “‪٠‬طق قڃ‪ .٧‬اردق ک‪ ٧‬چئ‪٠٥٨ ٧١‬ٽ‪ٟ‬‬
‫د‪ ٧‬قچ ۾ راةى‪ ٧‬د‪ ٧‬زةاـ و‪٥‬ر ر‪٣‬ڻ ڋ‪ ٥٠‬قڃ‪.٧‬‬
‫ا‪٘٠ ٟ٤٠‬ى‪ ٟ‬ت‪ ٧‬ت‪٩‬ؽتائ‪ ٟ٩‬ڪا‪٩ٝ‬اة‪ ٧‬ؼاـ َ‪ ٙٞ‬ڪعائ‪ ٢٠ ٧‬ٿ‪ ٥‬ؼگ‪٤‬ذ‪ ٧‬د‪٩‬ؽتائ‪:ٟ٩‬‬
‫ٔ‪٥‬ج ۾ چئ‪ ٟٝ٥ٗ ٧١‬ک‪٣ ٧‬ڪ د‪٩‬تعي ‪ٞ٠‬ائ‪١‬طگ‪ ٧‬ڋئ‪٧‬ۿ ٔ‪٥‬ج ۾ ‪٣‬ڪ ق‪٥‬ة‪ ٧‬د‪٣ ٧‬ڪ ‪٣‬ٽ‪َ٧‬ء ک‪٧‬‬
‫صت‪ ٢٠ ٜ‬ٿ‪ ٥‬ڪذ‪.٧‬‬
‫ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪ ٧‬قچ ۾ ٿ‪١٩‬طڌ ‪ٚ‬ڍپالڻ ة‪١‬ط ڪعائ‪ ٢٠ ٧‬ٿ‪ ٧‬قڃ‪ ٧‬۽ ؼ‪١‬ڋ ۽ ة‪٥ٛ‬چؽتاـ ۾ ٻ‪ ٟ٩‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪٧‬‬
‫“‪ٝ ٙ٨‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪ ٧‬قاپػ ‪ ٢٠‬ٿ‪ ٥‬ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪ ٧‬۽ ا‪ ٟ٤٠‬د‪٥‬ـ ‪ٛٝ‬ڪ‪٩‬ت‪٥‬ـ قاپػ ڪعي ‪٘ٝ‬ا‪ ٧ٝ‬ر‪٥٣‬اؼ‪ ٟ٩‬ک‪٢٠ ٧‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪42‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ٿ‪٥٩‬ـ ڋ‪٥٩٠‬ـ قڃ‪.ٟ‬‬


‫‪١٣‬طؼتاـ ‪ٝ‬اـ “‪٤ٝ ٙ٨‬ادعـ ک‪٣ ٧‬تاـ د‪ ٟٝ٥ٗ ٧‬۾ م‪ ٜ‬ٿ‪ ٧‬ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬ٻ‪ ٧ٚ٥‬۽ ت‪٤‬ظ‪٨‬ب ک‪ ٧‬اپ‪١‬ائڻ‬
‫ت‪ٝ ٧‬ذت‪٥‬ر ‪ ٢٠‬ٿ‪ ٥‬ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪.٧‬‬
‫‪١٤١ٝ‬ذ‪ٌ٠ ٧‬ع ۾ ‪ٝ‬ٿ‪٘٠ 6 ٟ٩‬ى‪ ٟ‬د‪ ٧‬ة‪٩١‬اد ت‪ ٧‬ئ‪ ٧‬پاڪؽتاـ ک‪ٝ ٧‬تسط ۽ ‪ٝ‬ؽتسڪ‪ ٜ‬ڪعي‬
‫ؼگ‪٤‬ذ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣ ٟ٣‬قٗت ة‪ ٢‬قڋي ةاالدؼت ٗ‪٥‬ؿ وعٔاـ ‪١٠‬ڌ‪ ٟٝ٥ٗ ٟ٨‬د‪ ٧‬ؼ‪ٞ‬اد‪ ٧‬۽ ‪ُٝ‬اؿ‪ ٧‬ز٘‪ٟ‬‬
‫ک‪ٌ٠ ٧‬عا‪٠‬طاز ڪ‪ ٥٩‬ق‪ ٥٨‬ت‪١٠ ٢‬ڌ‪٥٨‬ـ ٗ‪٥ٝ٥‬ـ ‪ٝ‬ذت‪٥‬ر ٿ‪ ٧‬ا‪٣‬ڎا رؼتا اصت‪٩‬ار ڪ‪١‬ط‪٥٨‬ـۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬قري ٻ‪٤٩‬ع‬
‫‪٣‬ڪ ٻئ‪ ٧‬ؼاـ ‪ ٢٠ ٧ٛٝ‬ؼگ‪١٤‬طا‪.‬‬

‫(ڈپ‪ ٙ٩‬رقزا‪ ٧٠‬ؼ‪١‬ڋ ؼذاڳ ڪعاچ‪ 24 ٧‬اپع‪)1992 ٙ٨‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪43‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫قَني نالياتي ڪهيشو جَ اجالس ۽ شيڌ ڪيس‬

‫ا‪١٨‬طڌ ؼاؾ ٗ‪ٝ ٧ٝ٥‬ا‪٩ٚ‬ات‪ ٧‬ڪ‪٩ٞ‬ـ‪ ٟ‬د‪ ٥‬ادالس ؼڍائڻ د‪ ٥‬اَالـ ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٧٣“ ٥٨‬ڪذ‪ ٢٤‬ڋ‪ٟ٤١٨‬‬
‫اڳ قز‪٨‬عاٌَ‪ٝ ٜ‬ستع‪ ٢ٝ‬ة‪٩ٌ١٩‬ع ڀٽ‪ ٥‬د‪ ٧‬قطارت ‪٩٣‬ٺ ٿ‪ ٧ٝ٥ٗ ٙ٩‬اٗتكادي ڪائ‪٠٥‬ؽ‪ ٙ‬د‪ ٧‬ادالس ۾‬
‫ة‪٥ٛ‬چؽتاـ د‪ ٧‬قڋي قز‪٨‬ع قٔاٗ‪ ٧‬زڪ‪ٝ٥‬ت کاـ ا‪٣‬ا ڳا‪ٝ ٢٤ٚ‬ڃعائ‪ ٧٣“ ٧‬ت‪ ٢‬گئػ ؼع چارج ۾ ڪٽ‪٥‬ت‪٢٠ ٧‬‬
‫ڪئ‪ ٧‬ق‪١٨‬طي‪ .‬ڈاڪاڻ ت‪ ٢‬اـ ؼاـ ة‪٥ٛ‬چؽتاـ ‪ٝ‬ا‪ ٧ٚ‬گ‪٥٤‬ٽا‪ ٧ٚ‬د‪ ٥‬ؿڪار ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬طق‪ .‬ة‪٥ٛ‬چؽتاـ د‪٧‬‬
‫قڋي قز‪٨‬ع ‪٥٠‬اب ذقا‪ٕ٘ٚ‬ار َ‪ٝ ٧ٛ‬گؽ‪َ٧‬ء پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ق‪٥‬ة‪ ٧‬ک‪ ٧‬زٖ ‪ٛٝ ٢٠‬ڻ ت‪ ٧‬ق‪٥‬ةائ‪ ٧‬اؼ‪ٞ٩‬ت‪ ٧ٛ‬ٽ‪٥‬ڌڻ‬
‫د‪ ٧‬ة‪ ٢‬ډ‪ٝ‬ڪ‪ ٧‬ڋ‪٣ ٧٠‬ئ‪ .٧‬قز‪٨‬عاٌَ‪ ٜ‬وعٔاـ ة‪٥ٛ‬چؽتاـ د‪ ٥‬ا‪ ٥٣‬دائغ ‪ٝ‬ىا‪ٚ‬ت‪ ٥‬تؽ‪ ٜ٩ٛ‬ڪعڻ ا‪٠‬ت‪٤‬ائ‪٧‬‬
‫ؼارا‪ ٢٣‬الئٖ َ‪ .٥٣ ٙٞ‬ڈاڪاڻ ت‪ ٢‬ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ ٢‬ق‪٥‬ة‪ ٧‬د‪ ٧‬دائغ ‪ٝ‬ا‪ٝ ٧ٚ‬ىا‪ٚ‬ت‪ ٟ‬ک‪ ٧‬پ‪٥‬رق ڪعڻ ۾ ڪ‪ٟ٤١‬‬
‫ة‪ٗ ٢‬ؽ‪ ٜ‬د‪ ٧‬د‪٨‬ع ‪ ٢٠‬ڪعڻ گ‪٤‬عد‪.٧‬‬
‫ٗ‪ ٧ٝ٥‬اٗتكادي ڪائ‪٠٥‬ؽ‪ ٙ‬د‪ ٧‬اـ ادالس ۾ پ‪١‬ذاب وعٔاـ ة‪ ٢‬تعٗ‪٩‬ات‪ ٧‬ڪ‪ ٟٞ‬۽ اؼتادـ د‪٧‬‬
‫ڀعت‪ ٧‬الِء رٗ‪ ٜ‬و‪ٛ‬ب ڪئ‪ ٧‬قئ‪٣ ٧‬ئ‪ .٧‬دڍ‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬ة‪٥ٛ‬چؽتاـ زڪ‪ٝ٥‬ت پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ق‪٥‬ة‪ ٧‬الِء امأ‪١ٔ ٧‬ڊ‬
‫ڋ‪٨‬ڻ د‪ ٧‬ة‪ ٢‬گ‪٤‬ع ڪئ‪٣ ٧‬ئ‪ .٧‬ادالس ۾ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬اٗتطار ډڻ‪ ٟ٩‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ق‪٥‬ة‪ ٧‬د‪ٝ ٧‬ا‪ ٧ٚ‬زا‪ٚ‬ت ؼڋارڻ ۽‬
‫‪٥ٝ‬د‪٥‬دف ‪ُٝ‬اؿ‪ ٧‬ةسعاـ ‪ٝ‬اـ ‪٠‬ذات زاق‪ ٙ‬ڪعڻ الِء پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬ڪ‪٤‬ڎـ ڪ‪٤‬ڎـ ز٘‪ ٟ‬ةاةت “قاز اُٿار‪ ٥٨‬۽‬
‫اـ ؼ‪ٛ‬ؽ‪ ٧ٛ‬۾ پڪ پڪاڻ‪ ٧‬زاق‪ ٙ‬ڪئ‪٧‬ۿ اـ ةاةت صطا ئ‪ ٧‬ة‪٤‬تع څاڻ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬ڈا ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬قڋي قز‪٨‬ع ؼ‪١‬ڋ‬
‫‪ٝ‬اـ ‪٠‬ڪع‪٠‬طڌ ت‪ٙ٩‬ۿ گئػۿ ڪ‪٥‬ئ‪٧ٛ‬ۿ ۽ ٻ‪ُٝ ٧‬ط‪٩٠‬ات ۽ ة‪١‬طرگا‪ ٢٣‬د‪ٝ“ ٧‬ط‪ ٧٠‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ز‪٥‬ا‪ ٧ٚ‬ڪعڻ د‪٥‬‬
‫‪ٝ‬ىا‪ٚ‬ت‪ ٥‬ڪ‪٥٩‬ۿ ‪٨‬ا اـ د‪ ٧‬رائ‪ٛ‬ٽ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬گ‪٤‬ع ڪئ‪٧‬܁ اؼاـ ‪ ٢٠‬ٿا ؼ‪ٞ‬ذ‪٥٤‬ـ ت‪ ٢‬ؼائ‪َ ٟ٩‬تطاهلل ؿا‪ ٢٣‬پ‪١٤١‬ذ‪٧‬‬
‫قز‪٨‬عاٌَ‪ ٜ‬ؼاـ ا‪٣‬ا زذت ڪئ‪٠٥٣ ٧‬طي‪ .‬دڍ‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬ق‪٥‬رتساؾ ا‪٣‬ا “‪ ٧٣‬د‪ ٥‬ؼ‪١‬ڋ زةعدؼت ‪ٝ‬ا‪ ٧ٚ‬ةسعاـ‬
‫د‪ ٥‬ؿڪار “‪ .٧٣‬ةذ‪٩‬ٽ د‪ ٥‬قڋق زك‪ ٥‬ا‪ ٟٝ‬ا‪ٝ‬اـ ت‪ ٧‬صعچ ٿ‪ ٧‬قڃ‪ ٧‬ٿ‪ٗ .٥‬ا‪٥٠‬ـ ‪٠‬أظ ڪ‪١‬طڌ ادارـ کاـ‬
‫د‪٩‬ڪ‪ ٥‬ڪذ‪ ٢٤‬ةچ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬ا‪ ٥٣‬قري ‪٣‬ع رقز د‪٣‬ـتگعديَء د‪ ٥‬ؿڪار ٿ‪١٩‬طڌ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬۽ ا‪ٛ٣‬ڪارـ د‪ ٧‬ا‪ٙ٣‬‬
‫اقالد ۽ قارج‪ ٟ‬ک‪ُٝ ٧‬اقم‪ ٧‬۽ ‪ٝ‬طد و‪٥‬ر ‪١ٛٝ‬طڌ رٗ‪ ٜ‬ت‪ ٧‬صعچ ٿ‪ ٥٩‬قڃ‪٥٣ .٧‬ڋا‪ ٟ٤٠‬ؼچ‪ ٧‬ق‪٥‬ة‪ ٧‬۾ پئؽ‪٧‬‬
‫د‪ ٧‬ک‪٥‬ٽ ؼتب تعٗ‪٩‬ات‪ ٧‬ڪ‪ ٜ‬ٺپ ٿ‪ ٧‬ق‪٨‬ا “‪٥٩٠ .ٟ٣‬ـ ڀعت‪٥٩‬ـ ڪعڻ ت‪ ٢‬ٺ‪ ٥٩٤‬پع ڪ‪٩‬تعـ ئ‪ ٧‬کات‪ ٟ‬۾‬
‫زامع ؼعقس ‪ٝ‬الز‪ ٟٝ‬ک‪ ٧‬پگ‪٤‬ارقـ ڋ‪٨‬ڻ الِء ة‪ ٢‬رٗ‪٥ٞ‬ـ ‪٥ٝ‬د‪٥‬د ‪٠‬ا‪ .ٟ٣‬ٻئ‪ ٧‬وعؼ اؼٽ‪٩‬ٽ ةئ‪١‬ڪ ة‪٣ ٢‬اڻ‪٧‬‬
‫تارا ڦ‪٥‬ٽارڻ ‪ٚ‬ڳ‪ٝ .٧٣“ ٧‬ا‪ٝ ٧ٚ‬ستاد‪َ٧‬ء ۽ ة‪٥٩‬ؼ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬ا‪٣‬ا ق‪٥‬رتساؾ ؼ‪١‬ڋ ک‪ ٧‬ڪٿ‪ ٧‬پ‪٤‬چائ‪١٩‬طيۿ اـ‬
‫د‪ ٥‬تك‪٥‬ر ڪ‪١‬طي ئ‪ٚ ٧‬ڱ ڪا‪٠‬ڊارد‪ ٧‬قڃ‪ ٟ‬ٿا‪.‬‬
‫‪َ٧٣‬ء ڪ‪٩‬ڍي ‪َ ٢٠‬ذ‪٩‬ب ق‪٥‬رتساؾ “‪٧٣‬ۿ ؼ‪١‬ڋ ۽ قٔاؽ ۾ ؼ‪١‬ڋي ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ ٧‬ققٽ‪ ٟ‬ؼاـ چ‪٠٥‬ڊد‪٧‬‬
‫“‪ ٙ٨‬زڪ‪ٝ٥‬ت‪٥‬ـ “‪ .ٟ٣‬قز‪٨‬عاٌَ‪ ٜ‬د‪ ٥‬قاؼى‪ ٥‬ؼ‪١‬ڋ ؼاـ “‪٧٣‬ۿ اـ ئ‪ ٧‬ڪعي ‪٣‬تاـ د‪ٝ ٧‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪ ٧‬وُ‪١‬ا ۽‬
‫‪٤ٝ‬ڻا ٿا ‪ ٟٛٝ‬ت‪ ٢‬اق‪٣‬اـ د‪٥‬ـ پ‪١‬خ ئ‪“ ٧‬ڱع‪٥٨‬ـ گ‪ ٢٤٩‬۾ “‪ٟ٣‬ۿ پع ‪٣‬ت‪ ٧‬ت‪ٗ ٢‬ك‪ ٥‬ئ‪ ٧‬اةتڎ “‪ .٧٣‬ا‪ٚ‬ٽ‪ ٧‬گ‪١‬گا پئ‪٧‬‬
‫ق‪ .٧٣‬ٻ‪ ٥٩‬ڪذ‪ ٢٤‬ڋ‪٨‬ڻ ت‪ ٢‬ٺ‪ ٥٩٤‬پع “پع‪٨‬ـ‪ ٟ‬ڪ‪ ٟ٩ٛ‬اپ ت‪ ٧‬ڪ‪ ٙ٩‬صعچ د‪ ٥‬ة‪ ٢‬زك‪ ٥‬قٔاؽ قارا ڋ‪٨‬ڻ الِء ت‪٩‬ار‬
‫‪٠‬ا‪ٝ .ٟ٣‬ٿاـ قري ر‪١٨‬ذعس د‪ ٥‬گ‪٤‬ا‪٠‬گ‪ ٥٤‬ة‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ڳچ‪َ٧‬ء ۾ قډق ق‪ٝ .٧٣“ ٥٨‬ڃ‪٥‬ـ ٿا ت‪ ٢‬ا‪ ٟٝ‬ا‪ٝ‬اـ د‪٥‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪44‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫‪ُٝ‬ا‪ ٥ٛٝ‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٥‬ق‪٥‬ةائ‪ٝ ٧‬ؽئ‪٧٣“ ٥ٛ‬ۿ پع ‪ ٧٣‬ؼڀ ؼغا اـ ڪعي پئ‪ ٧ٛٝ ٧‬د‪ ٥‬ؼ‪١‬ڋ ؼچ‪ٛٝ ٧‬ڪ د‪ ٥‬ةار‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬ڪ‪ ٟ٤ٛ‬ت‪ ٧‬ک‪ٛٝ .٧٣“ ٥٩١‬ڪ د‪ ٧‬ؼا‪٩ٞٚ‬ت ۽ اؼتسڪاؿ ؼ‪٩ٞ‬ت ؼعزطۿ پ‪١‬ذاب ۽ ڪـ‪٩ٞ‬ع‬
‫‪ٝ‬اـ پ‪٤‬ت‪٨ ٙ‬ت‪ ٜ٩‬ة‪ ٢‬پا‪ٚ‬ڻا ۽ ؼ‪١‬ڀا‪ٚ‬ڻا پئذ‪ ٧‬ق‪٨‬ا “‪ .ٟ٣‬پاڪؽتاـ زڪ‪ٝ٥‬ت د‪ ٧‬ڪـ‪٩ٞ‬ع ‪ٝ‬ؽئ‪ ٧ٛ‬ت‪٧‬‬
‫‪ٝ‬ؤٗٓ د‪ ٧‬ؼغا ؼ‪١‬ڋ ک‪ ٧ٛٝ ٧‬ر‪ .٧٣“ ٧٣‬د‪ ٟ٤١‬ڪعي ا‪ ٟٝ‬ا‪ٝ‬اـ قعؼ ق‪٥‬ةائ‪ٝ ٧‬ؽئ‪ ٢٠ ٥ٛ‬پع ٗ‪٧ٝ٥‬‬
‫‪ُٝ‬ا‪٧٣“ ٥ٛٝ‬ۿ د‪ ٟ٤١‬ک‪ ٟ٤١ٝ ٧‬ڋ‪٨‬ڻ الِء ؼ‪١‬ڋ زڪ‪ٝ٥‬ت د‪ ٧‬ڀعپ‪٥‬ر ا‪ٝ‬طاد ٿ‪٩‬ڻ گ‪٤‬عد‪.٧‬‬
‫‪٣‬اڻ دڍ‪ ٟ٣‬ا‪١٨‬طڌ ؼاؾ ٗ‪ٝ ٧ٝ٥‬ا‪٩ٚ‬ات‪ ٧‬ڪ‪٩ٞ‬ـ‪ ٟ‬د‪ ٥‬ادالس گ‪٤‬عائڻ د‪٩ٔ ٥‬ك‪ ٥ٛ‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪٥٨‬‬
‫“‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬اؼاـ ‪ ٧ُٗ٥ٝ ٟ٣‬ت‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ زڪ‪ٝ٥‬تۿ ‪٣‬تاـ د‪ ٧‬ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬ډر‪ ٟ٨‬۽ َ‪٥‬اؿ د‪ُٝ ٟ٣ ٥‬ا‪ ٧ٛٝ‬ڋا‪ٟ٤٠‬‬
‫ډ‪٨‬اـ ڈڪائڻ گ‪٤‬عقـ ٿا‪.‬‬
‫ؼ‪١‬ڋۿ ت‪ٙ٩‬ۿ گئػۿ ڪ‪٥‬ئ‪ ٧ٛ‬۽ ة‪١‬طرگا‪ ٢٣‬د‪ ٧‬دق‪ٚ‬ت ؼاـ ‪ٝ‬اال‪ٝ‬اؾ “‪٧٣‬ۿ پع ةطٗؽ‪ٞ‬ت‪َ٧‬ء ؼاـ اـ‬
‫دق‪ٚ‬ت دا اصت‪٩‬ار ؼ‪١‬ڋ قاؼ‪ ٟ٩‬د‪٣ ٧‬ٿ قس ‪٠‬ا‪ .ٟ٣‬د‪ ٟ٤١‬ڪعي ‪ ٟ٣‬ق‪٥‬ة‪ ٧‬دا ڋڎۿ ڋقالقا ڋ‪٥٤١٨‬ـ ڋ‪ٟ٤١٨‬‬
‫قډ‪٠‬طا قڃ‪٥ٗ ٧٣ .ٟ‬ؿ د‪٩‬ڪا پاڪؽتاـ د‪ ٧‬قر‪٣‬اڱ‪ ٧‬کاـ اڳ ک‪٩‬عۿ ‪ٝ‬کڻ ۽ ‪ٚ‬ؽ‪ ٧‬قڪڻڻ ة‪٩َ ٢‬ب‬
‫ؼ‪ٞ‬ذ‪١٤‬طي ‪٣‬ئ‪٧‬ۿ اڄ تتا‪ ٧٣‬۽ ةعةادي د‪ ٧‬اـ زط تائ‪ ٟ٩‬قڃ‪ ٧‬رؼ‪٧٣“ ٧‬ۿ د‪ ٥‬اـ دا پ‪٩‬ع‪ ٟ٨‬اگ‪٤‬اڌا‬
‫‪ُٝ‬ك‪٥‬ؿ ٻار ‪٩٠‬ـ‪ ٙ١‬۽ ا‪٠‬ڊس ‪٣‬اِء قي ت‪١ٛ٣ ٧‬طڌ ةؽ‪ ٟ‬۽ گاڋ‪ ٟ٨‬۾ پاڻ‪ ٧‬قڪڻڻ ت‪ٝ ٧‬ذت‪٥‬ر “‪ .٧٣‬ت‪ ٙ٩‬اؼاـ‬
‫قٽاـ ‪٠‬ڪعيۿ گئػ ة‪٧ٛٝ ٢‬ۿ َا‪٩ٚ‬ـاـ ة‪١‬طر ة‪ ٧٣“ ٢‬پع ةکۿ ة‪ ٧‬رقزگاريَء ۽ ةطزا‪َ٧ٚ‬ء د‪ ٧‬ق‪٥‬رتساؾ ا‪٣‬ا‬
‫“‪ ٧٣‬د‪ ٥‬پڎ‪ٚ ٙ٩٣‬ک‪٥٠ ٙ٩‬د‪٥‬اـ پ‪٩‬ٽ پا‪ٚ‬ڻ ۽ ا‪٠‬گ ڊڪڻ الِء ډاڌاۿ ڦعقـ ۽ چ‪٥‬ر‪٥٨‬ـ ڪعڻ ت‪ٝ ٧‬ذت‪٥‬ر “‪.ٟ٣‬‬
‫ا‪٣‬ڎق ڪ‪ ٢٠ ٜ‬ڪعي ؼگ‪١٤‬طڌ قري ٔعار‪٨‬ت د‪ ٧‬را‪ ٢٣‬اصت‪٩‬ار ڪ‪١‬طي ‪٩٣‬عقئ‪ٟ‬ۿ چعسۿ ڀ‪١‬گ ۽ گائ‪١‬چ‪ ٧‬۾‬
‫پ‪١‬ا‪ ٢٣‬ڳ‪ ٧ٚ٥‬ر‪٩٣‬ا “‪٩ٔ .ٟ٣‬ڪٽع‪٥٨‬ـ ؼ‪١‬ڋ ۾ۿ ڪارصا‪٠‬ا ۽ ‪٥ٛٝ‬ـ ة‪ ٟ٣ ٢‬ډرت‪َ٧‬ء د‪ ٧‬ؼ‪ ٧١٩‬ؼاـ چ‪١‬تڎ‪ٙ٨‬ۿ پع‬
‫ات‪ ٧‬ڪا ا‪٥٠ ٜ٣‬ڪعي ت‪ ٢‬ڈا پع پٽ‪٥٩‬ا‪ ٧ٚ‬۽ ٻ‪٤‬اري ڋ‪٨‬ڻ ڪاڻ ة‪ ٢‬ٻا‪٣‬عاـ ‪ٝ‬اڻ‪ ٥٤‬گ‪٤‬عا‪٨‬ا قڃ‪ ٟ‬ٿا‪ .‬ةط‪ ٟ٨‬۾ ت‪ٙ٩‬‬
‫د‪ ٧‬ک‪ ٟ٣٥‬د‪ ٧‬زا‪ٚ‬ت ڋؼ‪٥‬ۿ کاڻ‪٥‬ٺ د‪ُٝ ٧‬ط‪ ٧٠‬ذص‪٩‬عـ د‪ ٧‬ک‪٥‬ٽائ‪ ٧‬ڪ‪١‬طڌـ دا ‪٤ٝ‬ا‪٠‬ڊا ڋؼ‪ ٥‬ت‪ ٢‬اق‪٣‬اـ د‪٥‬‬
‫ا‪٠‬طر ئ‪ ٧‬کاڅ‪ ٧‬ق‪١٨‬طق‪.‬‬
‫ا ـ ڪعي ‪ ٢٠‬قعؼ ت‪ٙ٩‬ۿ گئػۿ ڪ‪٥‬ئ‪ ٧ٛ‬۽ ة‪١‬طر د‪ ٧‬ڪ‪ٞ‬ائ‪ ٧‬ت‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٥‬زٖ تؽ‪ ٜ٩ٛ‬ڪعائڻ‬
‫د‪ ٧‬معقرت “‪٧٣‬ۿ پع قٔاؽ ک‪ ٧‬ا‪ ٥٣‬ة‪ ٢‬ٻڋائڻ‪ ٧٣“ ٥‬ت‪ ٢‬ا‪ ٟ٤٠‬ذر‪ٝ ُٟ٨‬اـ پئطا ٿ‪١٩‬طڌ ‪ٝ‬الز‪ٝ‬ت‪ ٟ‬ت‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋي‬
‫‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ ٥‬زٖ “‪ .٧٣‬اـ ؼاـ گڍ ؼ‪١‬ڋ ۾ ٻا‪٣‬ع‪٨‬اـ ‪ٝ‬اڻ‪ ٥٤‬د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ة‪ ٢‬ق‪ُ١‬ت‪٥‬ـ ٗائ‪ ٜ‬ڪعي چڪا “‪ٟ٣‬ۿ ت‪ٟ‬‬
‫ت‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ زڪ‪ٝ٥‬ت ک‪ ٧‬رائ‪ٛ‬ٽ‪ ٧‬ڋ‪٨‬اري قڃ‪ .٧‬ا‪ ٟ٤٠‬ڪارصا‪ ٟ٠‬۾ ؼ‪١‬ڋي ‪ٝ‬الزؿ ۽ ‪ٝ‬غدقر ‪ 80‬ؼ‪٩‬ڪڎق‬
‫رکائڻ الِء ٗا‪٥٠‬ـ د‪٥‬ڌ‪ ٥٨‬۽ اـ ت‪ َٙٞ ٧‬ڪعا‪ ٥٨‬قڃ‪ُٝ ٟ٣ .٧‬ا‪ ٧ٛٝ‬ت‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬قڋي قز‪٨‬عۿ قز‪٨‬عـۿ ‪ٝ‬ـ‪٩‬عـ‬
‫ک‪ ٧‬ڪ‪ ٟ‬۽ اک‪٥٩‬ـ ک‪ٚ٥‬ڻ گ‪٤‬عد‪ .ٟ‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬قو‪ ٟ‬د‪ ٧‬ڋتڎ‪ٝ ٙ٨‬ا‪ ٧ٚ‬زا‪ٚ‬ت‪ ٟ‬ت‪ ٧‬قات ة‪١‬ط ڪعڻ ةاةت‬
‫‛پارٽ‪ ٧‬ماةىا‚ “ڋق ‪ ٢٠‬اچڻ گ‪٤‬عد‪ .ٟ‬ڈاڪاڻ ت‪ ٧٣ ٢‬ؼ‪٥‬ا پ‪١‬خ ڪعقڌ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ ٧‬د‪٩‬اپ‪ ٧‬د‪ ٥‬ؼ‪٥‬اؾ‬
‫“‪ .٧٣‬د‪٩‬ڪ‪٣ ٥‬ع ‪ٌ٠‬عئ‪٧‬ۿ پارٽ‪ ٧‬ماةى‪٧‬ۿ اق‪٥‬ؾ ۽ ٔڪع کاـ ة‪ ٧‬ا‪٠‬ت‪٤‬ا ‪ٝ‬ٿا‪٥٤٠‬ـ ۽ اُت‪٧٣ .٧٣“ ٜ‬‬
‫ٗ‪ ٧ٝ٥‬ا‪٩ٞ٣‬ت دا ‪ُٝ‬ا‪ٝ‬ال “‪ٟ٣‬ۿ ا‪ ٟ٤٠‬ت‪ ٧‬دا‪٠‬تطار ‪ٝ‬ؤٗٓ اصت‪٩‬ار ڪعڻ د‪ ٧‬معقرت “‪ .٧٣‬قٔاؽ کاـ‬
‫پ‪١٤١‬ذا ‪٩ٚ‬کا چڪائڻ گ‪٤‬عد‪ٝ .ٟ‬ا‪ ٧ٚ‬ص‪٥‬د ‪ٝ‬ضت‪٩‬اري زاق‪ ٙ‬ڪعڻ ۽ پ‪١٤١‬ذ‪ٝ ٧‬ستاد‪َ٧‬ء قاري‬
‫زا‪ٚ‬ت ‪ٝ‬اـ ڈ‪٥‬ٽڪارق زاق‪ ٙ‬ڪعڻ کاـ ؼ‪٥‬اِء ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬قس‪٩‬ر ‪ٞ٠‬ائ‪١‬طگ‪ ٧‬ڪعي ‪ ٢٠‬ٿ‪ ٧‬ؼگ‪٤‬ذ‪.٧‬‬
‫اؼاـ قري ة‪ ٢‬اـ ڳا‪ ٢٤ٚ‬ت‪ ٧‬زقر ڋ‪١٨‬طاؼ‪ ٟ٩‬ت‪ٝ ٧ٝ٥ٗ ٢‬ا‪٩ٚ‬ات‪ ٧‬ڪ‪٩ٞ‬ـ‪( ٟ‬ا‪ ٟ٨‬ا‪ ٓ٨‬ؼ‪ )٧‬د‪ ٧‬ا‪١٨‬طڌ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪45‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ادالس ۾ ‪ٝ‬ڪ‪ ٙٞ‬ت‪٩‬اري ؼاـ قڃڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬اـ الِء ‪٣‬اڻ‪ ٧‬کاـ ئ‪ ٧‬رٿاة‪١‬طي ؿعقع ڪعڻ گ‪٤‬عد‪.٧‬‬
‫ڈاڪاڻ ت‪ٝ ٢‬ام‪َ٧‬ء ۾ پاڻ ؼاـ ڋاڊ‪٥٨‬ـ ق‪٨‬ؽا‪ ٢٣‬گ‪٤‬ات‪٥٩‬ـ ٿ‪٥٩‬ـ “‪ .ٟ٣‬ؼ‪١‬ڋ ک‪ ٧‬ؼ‪١‬طس “ةاديَء د‪٧‬‬
‫ت‪١‬اؼب ‪ٝ‬ىاةٖ ز٘طاري قاري زك‪ ٧‬کاـ ‪ٝ‬سعقؿ ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٧٣“ ٥٨‬دڍ‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ ڪ‪ٝ“ ٙ‬ط‪ ٧٠‬د‪67 ٥‬‬
‫ؼ‪٩‬ڪڎق ڋئ‪ ٧‬ٿ‪٧‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ ٥‬ق‪٥‬ة‪ٝ“ ٧ٝ٥ٗ ٥‬ط‪ ٧٠‬۾ گ‪٤‬ڻ‪ ٧‬کاـ گ‪٤‬ڻ‪ ٥‬زك‪ ٥‬ڋئ‪ ٧‬ٿ‪٥‬ۿ اـ ک‪ ٧‬ا‪ٝ‬طاد ۾ اـ د‪٧‬‬
‫ڋ‪٨‬ڻ قا ري ت‪١‬اؼب ؼاـ پ‪٥‬رق زك‪ٛٝ ٥‬ڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬اؼاـ ة‪٥ٛ‬چؽتاـ ‪٨‬ا پ‪١‬ذاب ک‪ ٧‬ڪذ‪ٛٝ ٢٤‬ڻ ت‪ ٧‬ار‪٣‬ا ‪٢٠‬‬
‫ٿ‪١٩‬طاؼ‪ٟ٩‬ۿ پع اـ د‪ٝ ٥‬ى‪ٛ‬ب ا‪٣ ٢٠ ٥٣‬ئڻ گ‪٤‬عد‪٧‬ۿ ت‪٣ ٢‬تاـ د‪ٝ ٧‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ ٧‬قات ‪ٝ‬اـ ‪ٝ‬ا‪ ٧٠‬ڳڀ‪ ٥‬کؽ‪ ٥٩‬قڃ‪.٧‬‬
‫ٗ‪ٝ ٧ٝ٥‬ا‪٩ٚ‬ات‪ ٧‬ڪ‪٩ٞ‬ـ‪ ٟ‬د‪ ٥‬ادالس ‪ُ٘١ٝ‬ط ٿ‪٩‬ڻ کاـ اڳ معقرت اـ ڳا‪ ٢٤ٚ‬د‪ ٧٣“ ٧‬ت‪ ٢‬پ‪٤‬ع‪٨‬اـ‬
‫“د‪ٝ‬ـ‪ٞ‬اري قارق َ‪ٝ ٙٞ‬ڪ‪ ٙٞ‬ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪1991 .٧‬ع ۾ ٿ‪ ٙ٩‬گ‪٤‬ع ؿ‪ٞ‬اري د‪٠ ٧‬ت‪٩‬ذ‪ ٟ‬ک‪ ٧‬تؽ‪ ٜ٩ٛ‬ڪ‪١‬طيۿ‬
‫“د‪ٝ‬ـ‪ٞ‬اري د‪ ٥‬ٻ‪ٝ ٥٩‬عز‪ ٥ٛ‬ؿعقع ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪ .٧‬اـ د‪٠ ٧‬ت‪٩‬ذ‪٥ٝ ٟ‬دب ق‪٥‬ة‪ ٟ‬قچ ۾ ‪٠‬اڻ‪ ٧‬د‪ ٧‬قرڇ ٿ‪٩‬ڻ‬
‫گ‪٤‬عد‪ .٧‬ڈاڪاڻ ت‪ ٙ٩٣ ٢‬تائ‪ ٟ٩‬ؼ‪١‬ڋ ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪“ ٧‬ةاديَء د‪ ٧‬قس‪٩‬ر ۽ ز٘‪ ٧٘٩‬ت‪١‬اؼب د‪ٚ ٧‬ساظ‬
‫کاـ ز٘طاريَء قاري زك‪ ٧‬کاـ ‪ٝ‬سعقؿ ڪ‪ ٥٩‬ق‪٣ .٧٣“ ٥٨‬اڻ‪ ٧‬گ‪٤‬ٽ ۾ گ‪٤‬ٽ ا‪٠ ٥٣‬اٽڪ ة‪١‬ط ٿ‪٩‬ڻ‬
‫گ‪٤‬عد‪ .٧‬ؼ‪١‬ڋ ک‪ ٧‬اٗ‪٩ٛ‬ت ۾ ڋ‪٨‬کارڻ ۽ پ‪١‬ذاب د‪“ ٧‬ةاديَء ک‪٣ ٧‬ٿعاډق قډائ‪ ٧‬چڎ‪٣‬ائ‪ ٧‬اـ ک‪٠ ٧‬ادائغ‬
‫و‪٥‬ر قؼ‪٩‬ال ‪٩٤ٝ‬ا ڪعڻ ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ ٢‬وعح ‪ٛٝ‬ڪ د‪ ٧‬قؼ‪ٕٝ ٍ٩‬ادـ قٽاـ ٿ‪ ٢٠ ٧‬ٿ‪ ٥‬ؼگ‪ .٧٤‬ؼ‪١‬ڋ ک‪٧‬‬
‫‪ٝ‬ام‪َ٧‬ء قا‪٠‬گع ٗعةا‪َ٧٠‬ء د‪ ٥‬ٻڪعق ة‪١‬ائڻ صىع‪٠‬اڏ ‪٠‬ت‪٩‬ذ‪ ٟ‬ک‪ ٧‬د‪ ٜ١‬ڋئ‪ ٧‬ؼگ‪ ٧٤‬ٿ‪ُٝ ٟ٣ .٥‬ا‪ ٧ٛٝ‬ت‪٧‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ زڪ‪ٝ٥‬ت ؼ‪٩ٞ‬ت ؼ‪٥‬ا پ‪١‬خ ڪعقڌ َ‪٥‬اؿ ک‪ ٧‬ؼذاڳ ۽ ‪ٝ‬تسعڏ ٿ‪٩‬ڻ د‪ ٧‬معقرت “‪.٧٣‬‬
‫زڪ‪ٞ‬عا‪ ٟ٠‬ک‪٣ ٧‬ڪ ڳا‪ ٢٤ٚ‬ذ‪٠ ٟ٣‬ـ‪٣ ٟ٩‬ئڻ گ‪٤‬عد‪ ٧‬ت‪ ٢‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬اڃا ة‪ ٢‬پاڪؽتاـ د‪ ٧‬قد‪٥‬د‬
‫د‪ ٥‬ة‪٩١‬اد ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ڦع‪ٚ‬ٽ ۽ پع‪ٝ‬ار‪٨‬ت ت‪ٗ ٧‬ائ‪ ٜ‬رک‪ ٥٩‬ق‪ ٥٨‬ت‪ ٢‬اـ ؼاـ ‪ٛٝ‬ڪ د‪ ٧‬ؿا‪٠‬طار ‪ٝ‬ؽت٘ت‪ ٙ‬ةاةت‬
‫ص‪ ٥‬اب ۽ “درش ډ‪٠‬ڋالئذ‪ ٧‬ؼگ‪ ٟ٤‬ٿا‪ .‬اـ ڪعي ‪٣‬اڻ قٔاؽ ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ڳچ‪َ٧‬ء ‪ٝ‬اـ ‪ٝ‬ام‪َ٧‬ء ۾ پ‪ ٙ٩‬گال دا‬
‫گ‪٤‬ا‪٠‬گ‪٤‬ا ال‪٣‬ڻ گ‪٤‬عد‪ .ٟ‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪ ٧‬قؼ‪ ٟٛ٩‬د‪ ٥‬اؼتسكاؾ ڪعڻ ةطراـ اـ د‪ ٧‬صات‪ ٧ٞ‬وعؼ ؼٕع‬
‫ؿعقع ڪعي ‪ٝ‬نت‪٥‬ط ‪ٛٝ‬ڪ صاوع م‪ٞ‬ا‪٠‬ت‪٥‬ـ زاق‪ ٙ‬ڪ‪٥٩‬ـ قڃ‪ .ٟ‬اـ ڋس ۾ ص‪٥‬د ق‪٥‬ة‪ ٟ‬۽ صاص‬
‫ڪعي ؼ‪١‬ڋ د‪٥ٝ ٧‬د‪٥‬دف د‪٥٤ٞ‬ري زڪ ‪ٝ٥‬ت ک‪ ٧‬اڳت‪ ٧‬اچڻ گ‪٤‬عد‪ ٧‬۽ پ‪ ٧‬پ‪ ٧‬د‪ٝ ٧‬عڪغي زڪ‪ٝ٥‬ت‬
‫ک‪ ٧‬ا‪٣‬ا ڳا‪ ٢٤ٚ‬ذ‪٠ ٟ٣‬ـ‪ ٟ٩‬ڪعائڻ گ‪٤‬عد‪ ٧‬ت‪ٛٝ ٢‬ڪ ۾ ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬د‪٥٤ٞ‬ر‪٨‬ت ت‪٩‬ؽتائ‪ ٟ٩‬ڪا ة‪ ٢٠ ٰ٧١ُٝ ٢‬ٿ‪٧‬‬
‫رک‪٧‬ۿ د‪٩‬ؽتائ‪ُٝ ٟ٩‬اؿ‪ ٧‬د‪٥٤ٞ‬ر‪٨‬ت ٗائ‪ ٢٠ ٜ‬ٿ‪ ٧‬ٿئ‪ ٧‬۽ اڻ ةعاةعي د‪ٝ ٧‬ڎ‪ ٧٠‬ڪ‪٥‬ٽ‪ ٟ‬ک‪ ٧‬ڈا‪ ٧٣‬پٽ ‪ ٢٠‬ٿ‪٥‬‬
‫ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪.٧‬‬

‫(ڈپ‪ٙ٩‬ۿ رقزا‪ ٥٠‬داڳ‪ ٥‬ڪعاچ‪٧‬ۿ ‪ 6‬د‪٥‬ـ ‪1995‬ع)‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪46‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫شيڌ‪ :‬رياشتي ۽ غير رياشتي تشدد جَ شڪار‬

‫تـطد د‪ ٧‬تار‪٨‬ش ا‪٨‬تعي ئ‪ ٧‬پعاڻ‪٧٣“ ٧‬ۿ د‪٩‬تعي ص‪٥‬د ا‪٠‬ؽا‪ ٧٠‬ؼ‪ٞ‬اج د‪ ٧‬تار‪٨‬ش‪ .‬تـطد ک‪٧‬‬
‫د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ا‪٠‬ؽاـ ‪٣‬ٿاـ ا‪٠‬ؽاـ د‪ ٧‬تظ‪ ٙ٩ٚ‬چئذ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ڪ‪ ٥‬ة‪ ٢‬قډاُء ‪ ٢٠‬ٿ‪١٩‬طق‪ .‬ا‪٠‬ؽاـ د‪ ٧‬ز‪٥٩‬ا‪ ٧٠‬دت‪ٛ‬ت‬
‫‪ٝ‬اـ ئ‪ ٧‬تـطد د‪ ٜ١‬قٺ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬د‪٩‬ڪ‪ ٥‬ا‪٠‬ؽا‪ ٧٠‬ؼ‪ٞ‬اج د‪ ٧‬اقؼع ؼاـ گڍ پ‪١٤١‬ذ‪٥‬ـ ؿڪ‪٥٩ٛ‬ـ ةطالئ‪١٩‬طق‬
‫ر‪ ٧٣‬ٿ‪ّ .٥‬ال‪َ٧ٝ‬ء قاري د”ر ۾ “ٗائ‪ ٟ‬د‪ّ ٥‬ال‪ٝ ٟٝ‬ٿاـ تـطدۿ داگ‪٩‬عداري د”ر ۾ داگ‪٩‬عدارـ د‪٣ ٥‬ار‪ٝ ٟ٨‬ٿاـ‬
‫تـطد ۽ اڅ‪٥‬ڪ‪ ٧‬ؼع‪ٝ‬ائ‪٩‬طاري د”ر ۾ ر‪٨‬اؼت‪ ٧‬۽ ّ‪٩‬ع ر‪٨‬اؼت‪ ٧‬ادارـ ۽ گعق‪ ٟ٣‬د‪ ٥‬ؼچ‪٥َ ٧‬اؿ ‪ٝ‬ٿاـ‬
‫تـطدۿ تار‪٨‬ش د‪ ٧‬تؽ‪ٛ‬ؽ‪ ٙ‬ؼاـ ‪ٝ‬ؽ‪ٛ‬ؽ‪ ٙ‬داري “‪.٧٣‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ ۾ تـطد د‪ ٧‬تار‪٨‬ش پڻ ا‪٨‬تعي ئ‪ ٧‬پعاڻ‪٧٣“ ٧‬ۿ د‪٩‬تعق ص‪٥‬د ؼ‪١‬ڋي ؼ‪ٞ‬اج‪ .‬پع د‪٩‬ڪڍ‪ٟ٣‬‬
‫قعؼ ‪٥ٝ‬د‪٥‬دف د”ر ت‪ ٧‬ئ‪ٌ٠ ٧‬ع قد‪٤‬ذ‪ ٧‬ٿ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ ۾ ڋاڊي ‪٣‬ٿاـ ‪٩٣‬ڻ‪ ٧‬د‪ ٧‬ة‪َ ٧‬غت‪ ٧‬۽ اـ ‪ٝ‬ٿاـ ڋاڊ ۽‬
‫ڋ‪٣‬ڪاُء پ‪١٤١‬ذ‪٥ُٚ ٧‬ـ ڪا‪٠‬ڊار‪١٨‬طڌ ؿڪ‪ ٙ‬۾ ‪٥ٝ‬د‪٥‬د “‪ .٧٣‬ؼ‪١‬ڋ ۾ ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬۽ ّ‪٩‬ع ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬تـطد د‪٧‬‬
‫قاُٗ‪ ٟ‬۾ ‪1977‬ع کاـ پ‪ِ٥‬ء ‪ٚ‬ڳاتار امأ‪ ٥‬اچ‪ ٧‬ر‪1977 .٧٣“ ٥٩٣‬ع کاـ پ‪ِ٥‬ء ؼ‪١‬ڋ ۾ ‪ ٢٠‬قعؼ ر‪٨‬اؼت‪٧‬‬
‫ادارـ ذر‪٥َ ٧ُ٨‬اؿ ک‪ ٧‬تـطد د‪٠ ٥‬ـا‪ ٥٠‬ة‪١‬ا‪ ٥٨‬پ‪ ٥٩‬قڃ‪٧‬ۿ پع زڪ‪ٞ‬عا‪ ٟ٠‬پ‪١٤١‬ذ‪ٕٝ ٟ‬ادـ صاوع ڪ‪٩‬تعائ‪٧‬‬
‫ا‪٣‬ڎا ّ‪٩‬ع ر‪٨‬اؼت‪ ٧‬ادارا ۽ د‪ٞ‬اَت‪٥‬ـ پئطا ڪعي قرت‪٥٩‬ـۿ د‪٥َ ٟ‬اؿ ک‪ ٧‬تـطد د‪٠ ٥‬ـا‪ ٥٠‬ة‪١‬ائڻ ؿعقع‬
‫ڪ‪.٥٩‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ ۾ر‪٨‬اؼت‪ ٧‬ا دارـ وعٔاـ َ‪٥‬اؿ ک‪ ٧‬قڋي پئ‪ٞ‬ا‪ ٧٠‬ت‪ ٧‬تـطد د‪٠ ٥‬ـا‪ ٥٠‬ةڻا‪ ٥٨‬پ‪ ٥٩‬قڃ‪ .٧‬ر‪٨‬اؼت‪٧‬‬
‫ادارا ة‪٩١‬ادي ا‪٠‬ؽا‪ ٧٠‬ز٘‪ ٟ‬د‪٥‬ـ ډڅ‪٥٩‬ـ ُاڋائ‪ ٧‬ر‪٩٣‬ا “‪ .ٟ٣‬ؼ‪١‬ڋ ۾ زڪ‪ٝ٥‬ت‪ٗ ٧‬ط‪ ٟٝ‬د‪ٝ ٧‬ضا‪ٕٚ‬ت ڪ‪١‬طڌ‬
‫۽ ؼ‪١‬طـ ٗا‪ ٟ٠٥٠‬د‪ٝ ٧‬غاز‪ٞ‬ت ڪ‪١‬طڌ ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬اڳ‪٥‬اڻ‪ ٟ‬۽ ڪارڪ‪ ٟ١‬ک‪ ٧‬د‪ ٟٛ٩‬۽ تـطد گ‪٤‬عـ ۾ قاڌيۿ‬
‫ا‪ٝ ٟ٤٠‬ٿاـ ؼعڪاري ا‪٨‬ذ‪١‬ؽ‪ ٟ٩‬ذر‪ ٧ُ٨‬قزـ‪٩‬اڻ‪ ٥‬تـطد ڪعا‪ ٥٨‬پ‪ ٥٩‬قڃ‪ .٧‬ؼ‪١‬ڋ ا‪٠‬طر ٿاڻاۿ د‪ ٙ٩‬۽ ٻ‪٩‬ا‬
‫َ٘‪٥‬ةت صا‪٠‬ا ٗا‪٥٠‬ـ د‪ ٧‬زڪ‪ٞ‬عا‪َ٧٠‬ء الِء “قاز اُٿار‪١٨‬طڌ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬ؼاـ ؼٿ‪٩‬ا پ‪٩‬ا قڃ‪ .ٟ‬ؼ‪٩‬اؼتطا‪ ٟ٠‬کاـ قٺ‪٧‬‬
‫قسأ‪ ٟ٩‬تائ‪ٟ٩‬ۿ ؿاگعد کاـ قٺ‪َ ٧‬اؿ ‪ٝ‬غدقر تائ‪ٟ٩‬ۿ ‪ُٝ‬اؿعي د‪٣ ٥‬ع ٔعد ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬تـطد ۽ اذ‪٨‬ت د‪٥‬‬
‫ؿڪار “‪ .٧٣‬صاص ڪعي ؼ‪٩‬اؼ‪ٝ ٧‬ضا‪ ٟٕٚ‬ک‪٩٣ ٧‬ؽائڻ الِء اڪ‪٩‬چار ڳذ‪٥٩٤‬ـ ا‪٨‬ذ‪١‬ؽ‪٥٩‬ـ ڈڎقاڳ‪٧‬‬
‫ؼاـ “ئ‪ٟ٩‬ۿ ٗا‪٥٠‬ـ ۽ َطا‪ٚ‬ت ؼ‪٩ٞ‬ت ‪ٝ‬ڎ‪ ٧٠‬ا‪٠‬كاؼ ڋ‪١٨‬طڌ ادارـ ۽ ٗا‪ ٟ٠٥٠‬د‪٠ ٧‬ڎيَء ‪ٝ‬ٿاـ ‪ ٟ٤٠‬ڋئ‪ ٧‬ق‪٧٤٨‬‬
‫ر‪٥٩٣‬ـ “‪ .ٟ٣‬ة‪ ٧‬گ‪١‬ا‪ٝ ٢٣‬اڻ‪ٝ ٟ٤‬ٿاـ ڪ‪٥‬ڌا ڪ‪٩‬ػ ‪ٝ‬ڎ‪ ٧٣‬ک‪١٠ ٟ٩‬گ‪ ٧‬تـطد د‪٠ ٥‬ـا‪ ٥٠‬ةڻا‪ ٥٨‬پ‪ ٥٩‬قڃ‪.٧‬‬
‫ؼ‪١‬طـ َغ‪٨‬غـۿ ‪ٝ‬ٽ‪ٟ‬ۿ ‪ٝ‬ائٽ‪ ٟ‬۽ دقؼت‪ ٟ‬ک‪ ٧‬گ‪ ٧ٛ٤‬ٿاڻ‪ ٟ‬۾ ة‪١‬ط ڪ‪ ٥٩‬پ‪ ٥٩‬قڃ‪٥َ .٧‬رت‪ٟ‬ۿ ٻارـ ۽ پ‪٥‬ڌ‪ ٟ٣‬ک‪ ٧‬ة‪١‬ا‬
‫ڪ‪َٞ ٟ٤١‬ع ۽ د‪١‬ػ د‪ٚ ٧‬ساظ کاـ ٿاڻ‪ ٟ‬۽ تـطد گا‪ ٟ٣‬ت‪ ٧‬اذ‪٨‬ت‪٥‬ـ ڋئ‪٥ٝ ٧‬ت د‪ ٟ٤١ٝ ٧‬۾ ڋ‪ ٥٠‬پ‪ ٥٩‬قڃ‪.٧‬‬
‫ا‪٨‬ذ‪١‬ؽ‪٥٩‬ـ ډاڌ‪ ٟٛ٨‬د‪٠ ٧‬ا‪ ٧ٚ‬۾ ڳ‪٥‬ٺ‪ ٟ‬دا ڳ‪٥‬ٺ تتا‪ ٢٣‬۽ ةعةاد ڪعي ر‪٥٩٣‬ـ “‪ .ٟ٣‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ٻ‪٤‬عاڌ‪ ٟ٨‬۾‬
‫ر‪٨‬اؼت‪ ٧‬ادارـ دا ڪار‪٠‬طا ّع‪٨‬ب َ‪٥‬اؿ د‪َ ٧‬غت‪ ٟ‬ؼاـ ک‪٩‬ڍي ر‪٩٣‬ا “‪ٝ .ٟ٣‬ؽڪ‪ ٟ٩‬۽ ة‪ ٧‬گ‪١‬ا‪ٝ ٢٣‬اڻ‪ٟ٤‬‬
‫ک‪ٝ ٧‬اري ډاڌ‪ٗ ٙ٨‬عار ڋ‪ ٥٠‬پ‪ ٥٩‬قڃ‪ .٧‬ؼعڪاري ادارـ وعٔاـ پ‪١٤١‬ذ‪ٝ ٧‬ضا‪ ٟٕٚ‬ک‪ ٧‬ڪ‪٥‬ڌـ ڪ‪٩‬ؽ‪ ٟ‬۾‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪47‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ڦاؼائڻ ۽ ڪچ‪ٛ‬ڻ الِء ‪٣‬ع زعة‪ ٥‬اؼتُ‪ٞ‬اؾ ڪ‪ ٥٩‬ٿ‪ ٥‬قڃ‪.٧‬‬


‫ر‪٨‬اؼت‪ ٧‬تـطد کاـ پ‪ِ٥‬ء تـطد د‪ ٧‬ٻ‪ ٧‬ڀ‪٩‬ا‪٠‬ڪ ؿڪ‪ ٙ‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ٻ‪٤‬عاڌ‪ ٟ٨‬۾ ‪٣‬ار‪ٟ٨‬ۿ ک‪٩‬ت ‪ٝ‬غدقرـ‬
‫۽ ٻئ‪ ٧‬ة‪ ٧‬ؼ‪٤‬ارا َ‪٥‬اؿ ‪ٝ‬ٿاـ داگ‪٩‬عدارـۿ ز‪١٩ٝ‬طارـ ۽ قڋ‪٨‬عـ د‪ ًٜٛ ٥‬۽ ؼت‪ .٧٣“ ٜ‬د‪٩‬ڪ‪ ٥‬اڄ د‪ ٧‬دط‪٨‬ط‬
‫‪ُٝ‬اؿعي ۾ ة‪ّ ٢‬ال‪َ٧ٝ‬ء قاري د”ر د‪٨ ٧‬اد تازي ڪعي ٿ‪ .٥‬ؼ‪١‬ڋي داگ‪٩‬عدار ۽ ز‪١٩ٝ‬طار ڳ‪٥‬ٺاڻ‪ ٧‬ص‪ٝ ٖٛ‬ٿاـ‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬زاڪ‪٩ٞ‬ت ۽ “ٗائ‪٩‬ت ةعٗعار رکڻ الِء ۽ پ‪١٤١‬ذا ‪ٕٝ‬اد ؼال‪ٝ‬ت رکڻ الِء چ‪٥‬رـۿ ډاڌ‪ ٟٛ٨‬۽ ّ‪١‬ڊـ‬
‫ؼ‪٩ٞ‬ت پ‪٩ٚ٥‬ػ ذر‪٥َ ٧ُ٨‬اؿ ک‪ ٧‬تـطد د‪ ٥‬ؿڪار ةڻائ‪ ٧‬ر‪ .٧٣“ ٥٩٣‬داگ‪٩‬عدارـ ۽ قڋ‪٨‬عـ وعٔاـ ؼ‪١‬طـ‬
‫ز‪ ٟ١٩ٝ‬ت‪ ٧‬ڪ‪ ٜ‬ڪ‪١‬طڌ ‪٣‬ار‪ ٟ٨‬ؼاـ ة‪ ٧‬ا‪٠‬ت‪٤‬ا ذ‪ٚ‬ت د‪٤‬ڎق ؼ‪٥ٛ‬ڏ ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬کا‪٠‬ئ‪ ٟ‬دتعي پ‪٥‬ر‪٥٩٣‬‬
‫قرت‪ ٥‬قڃ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬ک‪ ٟ٩‬پ‪٥‬ر‪٣‬ئ‪ ٧‬د‪ ٥‬پ‪٥‬رق اُد‪٥‬رق ‪ ٢٠‬ٿ‪ ٥‬ڋ‪ ٥٠‬قڃ‪ .٧‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬اـ ‪٠‬اا‪٠‬كأ‪ ٧‬صالؼ ڪ‪ ٥‬ة‪٣ ٢‬اري‬
‫ٻڎڏ ٻا‪٣‬ع ڪڌي ٿ‪ ٥‬ت‪ ٢‬ک‪٩‬ػ پ‪٤‬ع‪٨‬اـ ت‪ ٢‬چ‪٥‬رـ ذر‪ ٧ُ٨‬ڪ‪١‬گاؾ ةڻا‪ ٥٨‬قڃ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬د‪ ٧‬اڃا ة‪ ٥٣ ٢‬ؼ‪١‬طـ‬
‫وعٔاـ ‪٘ٝ‬عر ڪ‪‛ ٙ٩‬ؼڋي را‪ ‚٢٣‬ت‪ ٢٠ ٧‬ٿ‪ ٥‬اچ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ک‪٩‬ػ ډاڌ‪ ٟٛ٨‬د‪ ٧‬قر چاڌ‪ ٥٩٣‬قڃ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬ؼ‪١‬طس گ‪٤‬عـ‬
‫د‪ٔ ٧‬عدـ د‪ ٟ٤١‬۾ َ‪٥‬رت‪٥‬ـ ۽ ٻار ة‪ ٢‬ؿا‪ٟ٣“ ٙٝ‬ۿ ک‪ ٧‬اّ‪٥‬ا ڪعا‪ ٥٨‬قڃ‪ ٧‬ٿ‪٨ ٥‬ا ډاڌي د‪ ٧‬ڪاررقا‪ ٟ٨‬دقراـ‬
‫ٗت‪ ٙ‬ڪعا‪ ٥٨‬قڃ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬د‪ ٧‬اڃا ة‪ ٢‬ڪ‪ ٥‬ؼع ڦع‪ٞ٣ ٥٨‬ت ؼاري ڦ‪٥‬رـ ۽ اـ د‪١٤ٝ ٧‬طار ‪ ٧١ُ٨‬پاٿار‪٨‬طار صالؼ‬
‫ٗا‪٥٠‬ـ دا در کڎڪائڻ د‪ٞ٣ ٧‬ت ڪعي ٿ‪ ٥‬ت‪ ٢‬ک‪٩‬ػ اـ ئ‪ٗ ٧‬ا‪٥٠‬ـ د‪ ٧‬چ‪١‬ت‪ ٟ‬۾ ڀڪ‪٥‬ڌ‪ ٥٨‬قڃ‪ ٧‬ٿ‪٥‬ۿ دت‪٥٣ ٧‬‬
‫دا‪ ٟ٩٤٠‬ٿ‪ ٧‬ق‪ٗ .٧٣“ ٥٨‬ا‪٥٠‬ـ دا رک‪٥‬االۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬تع د‪ ٧‬داگ‪٩‬عدارـۿ پاٿار‪٨‬طارـ ۽ قڋ‪٨‬عي د‪ ٧‬ڪ‪ٞ‬طاري‬
‫دا ٔعض ا‪٠‬ذاؿ ڋ‪١٨‬طا “‪ٟ٣‬ۿ ؼ‪ ٧‬ؼ‪١‬طـ “ٗا د‪ ٧‬زاڪ‪٩ٞ‬ت صالؼ “قاز اُٿار‪١٨‬طڌـ ک‪ ٧‬ڪ‪٥‬ڌـ ڪ‪٩‬ؽ‪ٟ‬‬
‫۾ دڪڎيۿ ر‪٨‬اؼت‪ ٧‬تـطد د‪٠ ٥‬ـا‪ ٥٠‬ةڻائ‪١٩‬طا “‪.ٟ٣‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ ۾ تـطدۿ د‪٩‬ڪ‪ ٥‬ر‪٨‬اؼت‪ ٧‬۽ ّ‪٩‬ع ر‪٨‬اؼت‪ ٧‬ؿڪ‪ ٙ‬۾ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ة‪ ٧‬ا‪٠‬ت‪٤‬ا اگ‪٤‬اڌي رقپ ۾‬
‫‪٥ٝ‬د‪٥‬د “‪٧٣‬ۿ اـ دا اڃا ڪ‪٩‬تعائ‪ ٧‬پاؼا ۽ ؿڪ‪٥٩ٛ‬ـ “‪ٟ٣‬ۿ د‪ ٟ‬ت‪ ٧‬ة‪ٌ٠ ٢‬ع رکڻ د‪ ٧‬معقرت “‪.٧٣‬‬
‫صاص ڪعي ؼ‪١‬ڋ ؼعڪار د‪ ٧‬ؼ‪٥‬ؾ ا‪٠‬تٌا‪ ٧ٝ‬ادارـ ۾ ‪ٝ‬ٿ‪٩‬اـ َ‪ٛٞ‬طار ‪٨‬ا ڪا‪٥ٝ‬را پ‪١٤١‬ذ‪ٝ ٧‬اتست‬
‫َ‪ ٧ٛٞ‬ک‪ ٧‬ة‪ ٢‬تـطد د‪٠ ٥‬ـا‪ ٥٠‬ةڻائ‪ ٧‬ر‪٩٣‬ا “‪ .ٟ٣‬قڋا َ‪ٛٞ‬طار پ‪١٤١‬ذ‪ٝ ٧‬اتست َ‪ ٧ٛٞ‬ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ٕٝ ٟ‬ادـ‬
‫الِء اؼتُ‪ٞ‬اؾ ڪ‪١‬طا ر‪ ٟ٣‬ٿاۿ د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ڪ‪١٠ ٥‬ڌق ؼعڪاري ‪ٝ‬الزؿۿ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬اَ‪َٛٞ ٰ٧ٛ‬طارـ دا‬
‫ؿضك‪ ٧‬زڪ‪ ٢٠ ٜ‬ٿ‪ٝ ٥‬ڃ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ک‪٩‬ػ ذ‪َ ٧١٣‬ظاب رؼائڻ ۽ پع‪٨‬ـاـ ڪعڻ الِء ڋقرا‪١٣ ٟ٤٠‬ڋـ ت‪ ٧‬ةط‪٧ٚ‬‬
‫ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪ ٧‬ٿ‪٥‬ۿ ک‪٩‬ػ ‪ُٝ‬ى‪ ٙ‬ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬اڃا ة‪ ٢‬د‪٩‬ڪڍ‪ُٝ ٟ٣‬ا‪ ٥ٛٝ‬زطقـ اقرا‪٠‬گ‪٤‬ڻ ‪ٚ‬ڳ‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪ ٢‬اـ‬
‫‪ٝ‬الزؿ ک‪٥٠ ٧‬ڪعي ‪ٝ‬اـ صارج ة‪ ٢‬ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬ڪذ‪ ٢٤‬ؼا‪ ٟٚ‬کاـ ؼعڪاري ا‪٠‬تٌا‪ ٧ٝ‬ادارـ ۾ تـطد‬
‫‪٣‬ڪ ‪٠‬ئ‪ ٟ٩‬ؿڪ‪ ٙ‬۾ ‪٠‬ڪعي ‪٠‬عقار ٿ‪ .٧٣“ ٥٩‬ا‪ ٥٣‬ائ‪ ٟ٩‬ت‪ ٢‬قڋا َ‪ٛٞ‬طار ‪ ٧١ُ٨‬ة‪٩‬عقڪع‪٨‬ٽۿ ‪ٝ‬اتست‬
‫‪ٝ‬الز‪ ٟٝ‬ک‪٩٣ ٧‬ؽائڻ ۽ ص‪ٔ٥‬غدف ڪعڻ الِء ٗا‪٥٠‬ـ ‪٠‬أظ ڪ‪١‬طڌ ادارـ د‪ ٧‬ة‪ٝ ٢‬طد زاق‪ ٙ‬ڪ‪ ٟ‬ٿا‪ ٥٣ .‬پ‪١٤١‬ذ‪٥‬‬
‫اجع رؼ‪٥‬خ اؼتُ‪ٞ‬اؾ ڪعيۿ ‪ٝ‬اتست ‪ٝ‬الز‪ ٟٝ‬ک‪ ٧‬ڪ‪٥‬ڌـ ڪ‪٩‬ػ ۾ ڦاؼعائ‪٧‬ۿ ک‪ ٟ٩‬ر‪٨‬اؼت‪ ٧‬تـطد د‪٥‬‬
‫ؿڪار ةڻائ‪ ٟ٩‬ٿا‪ .‬ڪذ‪ ٢٤‬ڋ‪ ٟ٤١٨‬کاـ ا‪٨‬تعا ڪ‪٩‬تعائ‪ٝ ٧‬حاؾ اؼاـ د‪ ٧‬ؼا‪٥٤ٝ‬ـ “‪٨‬ا “‪ .ٟ٣‬د‪ ٥‬قڋـ‬
‫َ‪ٛٞ‬طارـۿ ا‪٣‬ڎـ ‪ٝ‬اتست ‪ٝ‬الز‪ ٟٝ‬ک‪ ٧‬گعٔتار ڪعائ‪ ٧‬ڪ‪٥‬ڌـ ڪ‪٩‬ؽ‪ ٟ‬۾ ڦاؼعا‪٧٣“ ٥٨‬ۿ د‪ ٟ‬ؼ‪١‬طـ ذات‪٧‬‬
‫‪ٕٝ‬ادـ الِء پ‪١٤١‬ذ‪٥‬ـ ت‪٥‬ا‪٠‬ا‪٥٨‬ـ اؼتُ‪ٞ‬اؾ ‪ ٢٠‬ڪ‪٥٩‬ـ “‪ .ٟ٣‬قڋا َ‪ٛٞ‬طارۿ ‪ٝ‬اتست ‪ٝ‬الز‪ ٟٝ‬کاـ گ‪٤‬ع د‪ ٥‬ڪ‪ٜ‬‬
‫ڪعائ‪١٩‬طا “‪ٟ٣‬ۿ پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬ة‪١‬گ‪ ٟٛ‬ت‪٥٠ ٧‬ڪعـ ‪٨‬ا چ‪٥‬ڪ‪٩‬طارـ د‪ ٥‬ڪ‪ ٜ‬قٺ‪١‬طا “‪٨ ٟ٣‬ا قري ‪١٠‬ڌا قڋا‬
‫ٺ‪٩‬ڪا کڻ‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪٩ٔ“ ٧‬ػ د‪ٝ ٧‬اتست َ‪ ٧ٛٞ‬کاـ ات‪ ٧‬ڪ‪ ٜ‬ڪعائ‪١٩‬طا “‪ .ٟ٣‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ڪ‪١٠ ٥‬ڌق‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪48‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫‪ٝ‬الزؿ اـ ّ‪٩‬عٗا‪ َٙٞ ٧٠٥٠‬صالؼ “قاز ة‪١ٛ‬ط ڪ‪١‬طق “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬تعت‪٩‬ب قار ک‪٩‬ػ ‪ُٝ‬ى‪ٙ‬ۿ ةُط ۾ ‪٥٠‬ڪعي ‪ٝ‬اـ‬
‫‪٩٠‬ڪا‪ ٧ٚ‬۽ “صع ۾ ک‪٩‬ػ د‪ ٙ٩‬د‪ ٟ٤١ٝ ٥‬ڋ‪٨‬کار‪ ٥٨‬ق‪١٨‬طق “‪ .٧٣‬ا‪ ٥٣‬ة‪ ٢‬تـطد د‪٣ ٥‬ڪ پاؼ‪٧٣“ ٥‬ۿ د‪٩‬ڪ‪٥‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ ۾ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬قزـ‪٩‬اڻا ؿڪ‪ ٙ‬۾ ‪٥ٝ‬د‪٥‬د “‪.٧٣‬‬
‫تـطد د‪ٝ ٧‬ٿ‪ ٟ٩‬ٽ‪ ٟ‬ؿڪ‪ ٟٛ‬کاـ ؼ‪٥‬اِء ‪٣‬ڪ ٻ‪ ٧‬ة‪ ٢‬ؿڪ‪٧٣“ ٙ‬ۿ د‪٩‬ڪا ا‪٠‬ت‪٤‬ائ‪ ٧‬صىع‪٠‬اڏ‬
‫“‪ .٧٣‬د‪ ٟ٤١‬ت‪ ٧‬ماةى‪“ ٥‬ڻڻ ا‪٠‬ت‪٤‬ائ‪ٝ ٧‬ـڪ‪ .٧٣“ ٙ‬ا‪ ٥٣‬تـطد “‪ :٧٣‬ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬ت‪ ٟٞ٩ٌ١‬وعٔاـ پ‪١٤١‬ذ‪ٟ‬‬
‫‪١ٝ‬سعؼ ڪارڪ‪ ٟ١‬ت‪٥‬ڌي ‪ٝ‬ضا‪ ٓٚ‬ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬ت‪ ٟٞ٩ٌ١‬د‪ ٧‬ڪارڪ‪ ٟ١‬صالؼ‪ .‬د‪ ٟ٤١‬ڪذ‪ ٢٤‬ؼا‪ ٟٚ‬د‪٧‬‬
‫ا‪٠‬طر د‪ ٜ١‬قرت‪ ٧٣“ ٥‬۽ ‪ ٙ٩٣‬تائ‪ ٟ٩‬اڻ ڳڻ‪٥٩‬ـ ز‪٩‬ات‪٥٩‬ـ ڳ‪ ٧٤‬چڪ‪ ٧٣“ ٥‬۽ ڪ‪٩‬تعـ ئ‪ٝ ٧‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪ ٧‬ذ‪٧١٣‬‬
‫۽ دؽ‪ٞ‬ا‪ ٧٠‬و‪٥‬ر ‪٥ٕٛٝ‬ج ڪعي چڪ‪ .٧٣“ ٥‬ؼ‪١‬ڋ ۾ اـ تـطد ک‪ ٧‬د‪ ٜ١‬ڋ‪١٨‬طڌ ا‪٠‬ت‪٤‬ا پؽ‪١‬ط ؼ‪٩‬اؼ‪٧‬‬
‫ت‪٥ٞ٩ٌ١‬ـ “‪ٟ٣‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬تـطد د‪ ٧‬ص‪٥‬راڏ ت‪ ٧‬پ‪ٛ‬ذ‪ ٧‬ر‪٥٩٣‬ـ “‪ُٝ ٥٣ .ٟ٣‬ك‪٥‬ؿ ۽ ة‪ ٧‬گ‪١‬ا‪٥َ ٢٣‬اؿ ک‪٧‬‬
‫گ‪ ٟ٩ٚ٥‬د‪ ٥‬کاڄ ةڻائ‪٧‬ۿ ؼ‪١‬طـ الؿ‪ ٟ‬ت‪ ٧‬ة‪ ٧٤٩‬پ‪١٤١‬ذ‪ٗ ٥‬ط اقچ‪ ٥‬ڋ‪٨‬کارڻ گ‪٤‬عـ ٿ‪٥٩‬ـ‪ .‬ا‪٣‬ڎـ ت‪ ٟٞ٩ٌ١‬وعٔاـ‬
‫تُ‪ ٧ٞ٩ٛ‬ادارـ ۽ اـ کاـ ٻا‪٣‬ع پ‪١٤١‬ذ‪ٝ ٧‬ضا‪ ٟٕٚ‬ک‪ ٧‬اّ‪٥‬ا ڪعي پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬د‪٥‬ڌ‪ ٙ٨‬اذ‪٨‬ت صا‪ ٟ٠‬۾ تـطد د‪٥‬‬
‫‪٠‬ـا‪ ٥٠‬ةڻا‪ ٥٨‬قڃ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬د‪ ٟ٤١‬دقراـ ڪ‪٩‬تعائ‪ٝ ٧‬اڻ‪ ٥٤‬پ‪١٤١‬ذ‪٥‬ـ ز‪٩‬ات‪٥٩‬ـ قڃائ‪ ٧‬ق‪ ٟ٣‬ٿا ‪٨‬ا قري ‪ُٝ‬ظقر‬
‫ة‪١‬ذ‪ ٧‬قڃ‪ ٟ‬ٿا‪ .‬ا‪٣‬ڎ‪٥٨‬ـ ا‪٠‬ت‪٤‬اپؽ‪١‬ط ت‪٥ٞ٩ٌ١‬ـ ‪ ٢٠‬قعؼ پ‪١٤١‬ذ‪ٝ ٟ‬ضا‪ ٓٚ‬ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬د‪ٞ‬اَت‪ ٟ‬د‪٧‬‬
‫ڪارڪ‪ ٟ١‬ک‪ٗ ٧‬ت‪ ٙ‬ڪ‪ ٟ‬ٿ‪٥٩‬ـ ‪٨‬ا تـطد د‪ ٥‬ؿڪار ڪ‪ ٟ‬ٿ‪٥٩‬ـۿ پع پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬ة‪ ٢‬ا‪ ٟ٤٠‬ڪارڪ‪ ٟ١‬ک‪٧‬‬
‫‪٩٣‬ؽائڻ الِء تـطد اؼتُ‪ٞ‬اؾ ڪ‪ ٟ‬ٿ‪٥٩‬ـۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ٝ ٧‬عڪغي ٗ‪٩‬ادت د‪ ٧‬پا‪٩ٚ‬ؽ‪ ٟ٩‬صالؼ راِء د‪٥‬‬
‫اً‪٤‬ار ڪ‪ ٟ‬ٿا ‪٨‬ا ا‪٣‬ڎ‪ ٟ٨‬ا‪٠‬ت‪٤‬اپؽ‪١‬ط ت‪ ٟٞ٩ٌ١‬کاـ پاڻ ک‪ ٧‬ډار ڪعڻ گ‪٤‬عـ ٿا‪ .‬اـ ک‪ ٧‬قډ‪٨‬ڪ ڀ‪٩‬ا‪٠‬ڪ‬
‫تـطد تڍ‪ ٟ٣‬اُڀعي ‪ُٝ‬ك‪٥‬ؿ دا‪ ٟ٩٠‬ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ةا‪ ٢٣‬۾ ؼاڌي ڀؽ‪ ٜ‬ڪعي ڈڍي ٿ‪ .٥‬دڍ‪ ٟ٣‬ڪ‪٧‬‬
‫ت‪٥ٞ٩ٌ١‬ـ پ‪١٤١‬ذ‪ٝ ٧‬ضا‪ ٟٕٚ‬ک‪ ٧‬ؼغا ڋ‪٨‬ڻ ‪٨‬ا پ‪١٤١‬ذ‪“ ٥‬قاز زڪ‪ٞ‬عا‪ ٟ٠‬قٽ پ‪٤‬چائڻ الِء ‪٨‬ا اٗتطار ډڻ‪ ٟ٩‬ک‪٧‬‬
‫‪ٝ‬ذت‪٥‬ر ڪعي ڪ‪ٕٝ ٟ٤١‬ا‪ٞ٣‬ت ت‪“ ٧‬ڻڻ الِء ؼڋق ؼ‪١‬ئ‪٥‬ـ قؼ‪ ٍ٩‬تع “ةادي ک‪ ٧‬ک‪ ٙ٩ٛ‬تـطد د‪٠ ٥‬ـا‪٥٠‬‬
‫ةڻائ‪ ٟ٩‬ٿ‪٥٩‬ـ‪ .‬ا‪ ٥٣‬تـطد ڀع‪ ٟ٨‬ةازار‪ ٟ٨‬۾ ا‪٠‬ڋاډ‪٠‬ڋ ٔائع‪٠‬گ ڪعڻۿ ؿ‪٤‬ع د‪ٝ ٧‬كعقؼ چ‪٠٥‬ڪ‪٨ ٟ‬ا‬
‫ةازارـ ۾ ة‪ ٟٞ‬دا ډ‪ٝ‬اڪا ڪعڻ د‪ ٧‬ؿڪ‪ ٙ‬۾ ؼا‪٥٤ٝ‬ـ اچ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬د‪ ٟ٤١‬ؼاـ ڪ‪٩‬تع‪٥٨‬ـ ئ‪ُٝ ٧‬ك‪٥‬ؿ‬
‫دا‪٥٩٠‬ـۿ ة‪١‬ا ڪ‪ ٟ٤١‬ڋق‪ ٢٣‬د‪٥ٝ ٧‬ت د‪ ٟ٤١ٝ ٧‬۾ اچ‪ ٧‬قڃ‪ ٟ‬ٿ‪٥٩‬ـ‪ .‬ڪ‪ ٧‬ز‪٘ٛ‬ا اـ ٗؽ‪ ٜ‬د‪ ٧‬قاُٗ‪ ٟ‬ک‪٧‬‬
‫ؼ‪٩‬اؼ‪ َٙٞ ٧‬د‪٣ ٥‬ڪ زك‪ ٥‬ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٟ٤‬ٿا ۽ اـ ک‪ ٧‬دائغ ٗعار ڋ‪ ٟ٨‬ٿا‪ .‬پع اق‪ ٙ‬۾ ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬اصتالٔ‪ٟ‬‬
‫صاوع ‪٨‬ا زڪ‪ٞ‬عا‪ ٟ٠‬صالؼ ازتذاج ڪعڻ صاوع ة‪ ٧‬گ‪١‬ا‪ٝ ٢٣‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪٥ٝ ٧‬ت د‪ ٟ٤١ٝ ٧‬۾ ډڪڻ ۽‬
‫ص‪٥‬ـ د‪٥‬ـ ‪٠‬ط‪٥٨‬ـ ق‪٣‬ائڻ ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ ٧٠٥ٞ٠ ٢‬ؼ‪٩‬اؼ‪ٗ َٙٞ ٧‬عار ڋئ‪ ٢٠ ٧‬ٿ‪ ٥‬ؼگ‪٤‬ذ‪ .٧‬ا‪ ٥٣‬ا‪٠‬ؽا‪٩٠‬ت‬
‫صالؼ ‪٣‬ڪ ڀ‪٩‬ا‪٠‬ڪ دعؿ “‪ .٧٣‬د‪ ٟ٤١‬د‪ٞ٣ ٧‬ت أغائ‪ ٧‬ڪ‪١‬طڌ ‪٨‬ا اـ ک‪ ٧‬ت٘‪٨٥‬ت ةضـ‪١٩‬طڌ ا‪٨‬تعائ‪٧‬‬
‫ڋق‪٣‬اري “‪ٟ٣‬ۿ د‪٩‬تعق ا‪ َٙٞ ٥٣‬ڪ‪١‬طڌ ڋق‪.ٟ٣“ ٧٣‬‬
‫ر‪٨‬اؼت‪ ٧‬ڋاڊۿ ڋ‪٣‬ڪاُء ۽ ‪٠‬اا‪٠‬كأ‪ ٟ٩‬صالؼ دطقد‪٤‬ط ڪ‪١‬طڌ ډر‪ٟ٨‬ۿ وت٘‪ٟ‬ۿ ت‪ ٟٞ٩ٌ١‬۽ ادارـ ک‪٧‬‬
‫‪٩٣‬ؽائڻۿ ک‪ ٟ٩‬ا‪ٝ ٟ٤٠‬ذع‪ٝ‬اڻا زعڪت‪ ٟ‬صالؼ “قاز اُٿارڻ د‪ ٧‬ڋق‪ ٢٣‬۾ تـطد د‪٠ ٥‬ـا‪ ٥٠‬ة‪١‬ائڻ پڻ ‪٣‬ڪ‬
‫صىع‪٠‬اڏ َ‪ .٧٣“ ٙٞ‬د‪٩‬ڪ‪ ٥‬ؼ‪١‬ڋ ۾ ڋ‪٥٤١٨‬ـ ڋ‪ ٟ٤١٨‬قډي ر‪ .٧٣“ ٥٩٣‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬اـ د‪ ٧‬ز‪٥‬ق‪٧ٛ‬‬
‫ؿڪ‪ ٧١‬ڪعڻ ۽ قاډ ق‪٨‬ذ‪ ٢٤‬ک‪ ٧‬رقڪڻ د‪ ٥‬ة‪١‬طقةؽت ‪ ٢٠‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪ ٥٨‬ت‪ ٢‬تـطد د‪ ٥‬ص‪ ٧٠٥‬د‪٥٨‬ۿ ‪ٝ‬ڎ‪ ٧٠‬ک‪٧‬‬
‫“ؼا‪َ٧٠‬ء ؼاـ ڳڎڪائ‪ ٧‬ڈڍ‪١٨‬طق ۽ اـ د‪“ ٧‬ڋق ا‪١٨‬طڌ اڀع‪٥٨‬ـ ؼڀع‪٥٨‬ـ ر‪٠‬ڊڪ‪٥‬ـ پڻ “‪٣‬ؽت‪٣“ ٧‬ؽت‪٧‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪49‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ٿ‪ ٧‬صت‪ ٜ‬ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬ط‪٥٨‬ـ‪ .‬د‪ ٟ٤١‬کا‪٠‬پ‪ِ٥‬ء ؼ‪١‬ڋ ۾ ٗا‪٥٠‬ـ ۽ ا‪٠‬كاؼ د‪ ٧‬زڪ‪ٞ‬عا‪َ٧٠‬ء الِء ڪ‪ ٜ‬ڪ‪١‬طڌ‬
‫ؼ‪٩‬اؼ‪٧‬ۿ ؼ‪ٞ‬اد‪ ٧‬۽ ادة‪ ٧‬ت‪٥ٞ٩ٌ١‬ـ ۽ ا‪٠‬ؽا‪ ٧٠‬ز٘‪ ٟ‬د‪ ٧‬تسٕي الِء ڪ‪ ٜ‬ڪ‪١‬طڌ ادارا ۽ ا‪ ٟ٤٠‬د‪“ ٥‬قاز‬
‫ة‪١ٛ‬ط ڪ‪١‬طڌ اصتارقـ ۽ رؼاال ۽ ا‪ ٟ٤٠‬ؼاـ الڳاپ‪ٝ ٙ٩‬اڻ‪٥٤‬ۿ تـطد د‪ ٧‬ڀ‪٥‬ت د‪ ٧‬ص‪ ٧٠٥‬چ‪١‬ت‪ ٟ‬۾‬
‫ڦٿڪ‪ ٧‬ڦٿڪ‪ ٧‬ؼا‪ ٢٣‬ڋ‪١٨‬طا‪ .‬د‪ ٟ٤١‬کا‪٠‬پ‪ِ٥‬ء ؼ‪١‬ڋ ّال‪ ٧ٝ‬قاري دقر د‪ ٧‬اق‪٠‬طا‪ّ ٟ٣‬ارـ ۾ گ‪ ٜ‬ٿ‪٧‬‬
‫ق‪١٨‬طيۿ ا‪٠‬ؽا‪٩٠‬تۿ ا‪٠‬كاؼ ۽ ٗا‪٥٠‬ـ دا تك‪٥‬ر ؼ‪١‬ڋ ‪ٝ‬اـ پع ڪڌي اڋا‪ ٧ٝ‬ق‪١٨‬طا‪.‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ ۾ ‪ ٟ٣‬قٗت ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬۽ ؼ‪ٞ‬اد‪٠ ٧‬اا‪٠‬كأ‪ ٟ٩‬صالؼ “قاز اٿار‪١٨‬طڌ ‪٣‬ڪ ‪٥ٝ‬رچ‪ ٥‬ؼ‪١‬ڋي‬
‫قسأت د‪ ٧‬ؿڪ‪ ٙ‬۾ ‪٥ٝ‬د‪٥‬د “‪ .٧٣‬د‪٩‬ڪ‪٠ ٥‬ئ‪ ٟ٩‬څاقؾ ٻار د‪٩‬اـ اڃا پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬پ‪٩‬عـ ت‪ ٧‬ة‪٢٠ ٧٤٩‬‬
‫ؼگ‪ .٧٣“ ٥٩٤‬پع اڃا ةا‪٠‬تڎا پائڻ د‪َٞ ٧‬ع ۾ ‪ٝ‬ػ داص‪ ٙ‬ٿ‪٧٣“ ٥٩‬ۿ د‪ ٥‬ک‪٩‬ػ ڪچ‪َ٧‬ء ۾ ئ‪ ٧‬چ‪٩‬ڀاٽڻ ۽‬
‫ؼ‪١‬طس ‪٠‬ڎيَء ت‪ ٟ٤١٠ ٧‬ڋ‪٨‬ڻ ڪاڻ ادگع د‪٤‬ڎ‪٥٨‬ـ “ٔت‪٥‬ـ پ‪١٤١‬ذ‪ٝ ٟ‬ڎ‪ٝ ٧٠‬ڪار‪ ٟ٨‬ؼاـ ‪٩ٝ‬طاـ َ‪ ٙٞ‬۾‬
‫‪ٝ‬كعقؼ “‪ .ٟ٣‬ر‪٨‬اؼت‪٧‬ۿ ؼ‪٥‬ؾ ت‪٥‬ڌي ٗا‪٥٠‬ـ ‪٠‬أظ ڪ‪١‬طڌ اداراۿ پ‪٥‬ر‪٩٣‬ت َ‪٥‬اؿ د‪ ٧‬ص‪٥‬ـ ت‪ ٧‬پ‪ٛ‬ذ‪١‬طڌ‬
‫داگ‪٩‬عدارۿ ز‪١٩ٝ‬طارۿ قڋ‪٨‬عاۿ ڪا‪٥ٝ‬را ؿا‪٧٣‬ۿ ت‪٥‬ڌي ا‪٠‬ت‪٤‬اپؽ‪١‬ط ت‪٥ٞ٩ٌ١‬ـ ۽ ا‪ ٟ٤٠‬دا ةطَ‪٥١‬اـۿ د‪٣‬ـتگعد ۽‬
‫‪ٕٝ‬اد پعؼت اڳ‪٥‬اڻۿ ؼ‪١‬ڋي قسأت د‪ ٧‬ة‪٩‬تاڪ‪ ٧‬۽ “زادا‪ ٢٠‬ڪعدار ک‪ ٧‬صت‪ ٜ‬ڪعڻ ۽ اـ “قاز ک‪٧‬‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ڪ‪ ٟ٩‬د‪٤‬ڎـ ‪ٕٝ‬ادـ الِء اؼتُ‪ٞ‬اؾ ڪعڻ الِء ‪٩٣‬چ وع‪٘٨‬ا ۽ ‪٠‬ؽضا “ز‪ٝ‬ائ‪ ٧‬ر‪٩٣‬ا “‪ .ٟ٣‬اصتارـ د‪٧‬‬
‫“ٔ‪٩‬ؽ‪ ٟ‬ت‪ ٧‬ز‪ٞ‬ال ڪعائڻ د‪٥‬ـ ډ‪ٝ‬ڪ‪٥٩‬ـ ڋ‪٨‬ڻۿ ا‪ ٟ٤٠‬۾ ڪ‪ ٜ‬ڪ‪١‬طڌ َ‪ ٧ٛٞ‬ک‪ ٧‬تـطد د‪٠ ٥‬ـا‪ ٥٠‬ةڻائڻۿ‬
‫اصتارـ ک‪ ٧‬ؼاڌڻ قارق َ‪ ٙٞ‬ؼچۿ ا‪٠‬كاؼۿ ة‪٩‬تاڪ‪٧‬ۿ “زاديَء ۽ ة‪٤‬ادريَء صالؼ ک‪ ٙ٩ٛ‬د‪١‬گ د‪ ٧‬ؿڪ‪ٙ‬‬
‫۾ اُڀعي “‪ .٧٣“ ٥٨‬ر‪٨‬اؼت دا ادارا اصتارـ ۾ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ڪعتُ‪٥‬ت‪ ٟ‬ک‪ ٧‬قائک‪ ٥‬ٿ‪١٩‬طي ڋؼ‪ٝ ٧‬ډعد‪ ٧‬پ‪٥‬ـ ٿا‪.‬‬
‫ا‪٠‬ت‪٤‬ا پؽ‪١‬ط ت‪٥ٞ٩ٌ١‬ـ پ‪١٤١‬ذا ‪ٝ‬ٿاـ چڎ‪ ٙ٩٣‬ص‪٥‬ؾ ک‪ ٧‬ؼعڪ‪١‬طق ڋؼ‪ ٧‬ةا‪٥٣‬ڌد‪ ٧‬پ‪٥‬ـ ٿ‪٥٩‬ـ‪ .‬قڋ‪٨‬عا ۽‬
‫داگ‪٩‬عدار پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬ڪڋـ ڪعت‪٥‬ت‪ ٟ‬تاـ پعدق ‪٣‬ٽڻ ت‪ ٧‬ڈتا ٿ‪ ٧‬پ‪٥‬ـ ٿا‪ .‬د‪ ٟ٤١‬ڪعي اصتارـ ت‪ ٧‬ز‪ٞ‬ال‬
‫ٿ‪ ٟ٩‬ٿاۿ ؼ‪١‬طـ رپ‪٥‬رٽعـ ک‪ ٧‬رت ۾ ڳاڌ‪ ٥٣‬ڪعي ز‪٠‬طا‪ ٟ٠‬د‪ ٧‬پ‪٨٥‬اـ قاڌ‪ ٥٨‬قڃ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬اصتارـ دا ة‪١‬ڊؾ‬
‫ّع‪٨‬ت‪ ٟ‬د‪ ٧‬د‪٥٤‬پڎ‪ ٟ٨‬د‪٩‬اـ ةا‪ ٢٣‬د‪ ٧‬ؿُ‪ ٟٛ‬۾ ؼڎڻ ‪ٚ‬ڳ‪ ٟ‬ٿا‪.‬‬
‫— اـ ؼچ‪ ٧‬ق‪٥‬رتساؾ ک‪“ ٧‬صع ڪ‪٩‬ئ‪ ٟ٤١ٝ ٟ‬ڋ‪٨‬ڻ گ‪٤‬عد‪٧‬܁ ؼ‪١‬ڋ ۾ ة‪٩١‬ادي ا‪٠‬ؽا‪ ٧٠‬ز٘‪ ٟ‬د‪٧‬‬
‫صالؼ قرز‪ ٟ٨‬ک‪ ٧‬ٻ‪١‬ذ‪ ٥‬ڪ‪٩‬ئ‪ ٟ‬ڋد‪٧‬܁ ة‪ ٧‬گ‪١‬ا‪٥َ ٢٣‬اؿ ک‪ ٧‬ر‪٨‬اؼت‪ ٧‬۽ ّ‪٩‬عر‪٨‬اؼت‪ ٧‬تـطد کاـ ‪٠‬ذات‬
‫ڪ‪٩‬ئ‪ ٟ‬ڋ‪٨‬ارد‪٧‬܁ ا‪ ٧٣‬ؼ‪ ٥‬اؾ ة‪٩١‬ادي ا‪٩ٞ٣‬ت دا زا‪ .ٟ٣“ ٙٝ‬ا‪ ٟ٤٠‬دا د‪٥‬اب ڳ‪ٚ٥‬ڻ د‪ ٧‬تڪڎي معقرت‬
‫“‪ .٧٣‬ؼ‪١‬ڋي َ‪٥‬اؿ د‪ ٟ٣ ٧‬ة‪ ٧‬قؼ‪َ٧‬ء ۽ الچاريَء قاري ق‪٥‬رتساؾۿ ‪٣‬ت‪ ٧‬اـ ازؽاس ک‪ ٧‬پڪ‪ ٥‬۽ پضت‪٥‬‬
‫ڪ‪ ٧٣“ ٥٩‬ت‪ ٢‬د‪٩‬ؽتائ‪ ٟ٩‬ؼ‪١‬ڋ ا‪٠‬طر ا‪٠‬ؽا‪ ٧٠‬ز٘‪ ٟ‬الِء “قاز اٿار‪١٨‬طڌ ؼگ‪٤‬ارا ادارا قد‪٥‬د ۾ ‪ ٢٠‬ٿا “‪٠‬طا قڃ‪ٟ‬‬
‫۽ د‪٩‬ؽتائ‪ ٟ٩‬ا‪ ٟ٤٠‬ادا رـ دا ‪٠‬اتا ۽ راةىا ؼچ‪ ٧‬د‪٩٠‬ا ا‪٠‬طر ا‪٠‬ؽا‪ ٧٠‬ز٘‪ ٟ‬الِء “قاز اٿار‪١٨‬طڌ ادارـ ۽ ت‪ٟٞ٩ٌ١‬‬
‫ؼاـ پڪا ۽ پضتا ‪ ٢٠‬ٿا ٿ‪ٟ٩‬ۿ ت‪٩‬ؽتائ‪ ٟ٩‬ؼ‪١‬ڋ د‪٥ٌٛٝ ٧‬ؿ ۽ ‪ُٝ‬ك‪٥‬ؿ َ‪٥‬اؿ ک‪ ٧‬داةع ٗ‪٥‬ت‪ٝ ٟ‬اـ ڈ‪٥‬ٽڪارق‬
‫ڋ‪٨‬اريۿ ک‪ ٟ٩‬ا‪٠‬كاؼ پ‪ٛ‬ئ‪ ٢‬قد‪ ٢٠ ٧٤‬ٿ‪ ٥‬ؼگ‪٤‬ذ‪ .٧‬اـ ئ‪ ٧‬ازؽاس ۽ تڎپ ‪٣‬ت‪ ٧‬د‪ ٧‬ةاؿُ‪٥‬ر ۽ ؼاڃ‪ ٢٤‬ق‪٠‬ط‬
‫ډر‪ٟ٨‬ۿ ٽ‪ ٟٚ٥‬۽ ٔعدـ ک‪ ٧‬اـ وعؼ ؼ‪٥‬چڻ ت‪ٝ ٧‬ذت‪٥‬ر ڪ‪ ٧٣“ ٥٩‬ت‪٣ ٥٣ ٢‬ت‪ ٧‬ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬۽ ؼ‪ٞ‬اد‪ ٧‬ت‪ ٟٞ٩ٌ١‬۽‬
‫ادارـ ؼاـ گڍ ا‪٠‬ؽا‪ ٧٠‬ز٘‪ ٟ‬د‪ ٧‬تسٕي الِء ة‪ ٢‬ت‪٥ٞ٩ٌ١‬ـ ۽ ادارا ٗائ‪ ٜ‬ڪ‪ .ٟ‬د‪٩‬ئ‪ ٟ‬ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬۽ ّ‪٩‬عؼ‪٩‬اؼ‪٧‬‬
‫تـطدۿ ڋاڊ ۽ ڋ‪٣‬ڪاُء د‪ ٥‬ؿڪار ٿ‪٥َ ٙ٩‬اؿ ک‪ٗ ٧‬ا‪ ٧٠٥٠‬۽ اصالٗ‪ ٧‬تسٕي ٔعا‪ ٜ٣‬ڪعي ؼگ‪٤‬ذ‪.٧‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ ۾ ا‪٠‬ؽا‪ ٧٠‬ز٘‪ ٟ‬د‪ ٧‬تسٕي الِء دطقد‪٤‬ط ڪ‪١‬طڌ ت‪ ٟٞ٩ٌ١‬۽ ادارـ د‪ ٧‬دائعي ک‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ د‪٧‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪50‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ڪ‪١‬ڊ ڪڎڇ تائ‪ ٟ٩‬ڦ‪٤‬الئڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬د‪٩‬ئ‪٥َ ٟ‬اؿ د‪ ٥‬قڋق تُطاد اـ ‪ٝ‬اـ الڀ زاق‪ ٙ‬ڪعي ؼگ‪.٧٤‬‬
‫‪٘ٝ‬ا‪ ٧ٝ‬ؼىر ت‪ ٧‬قڪ‪ٟٛ٩‬ۿ اؼتادـۿ ؼ‪ٞ‬اد‪ ٧‬۽ ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬ڪارڪ‪ ٟ١‬ک‪ ٧‬گڍ ڪعيۿ ا‪ ٟ٤٠‬ک‪ ٧‬ا‪٠‬ؽا‪٧٠‬‬
‫ة‪٩١‬ادي ز٘‪ ٟ‬د‪ ٧‬تسٕي الِء ڪ‪ ٜ‬ڪ‪١‬طڌ ادارـ ۾ ‪ ٌٜ١ٝ‬ڪذ‪٧‬ۿ د‪٩‬ئ‪ ٟ‬ا‪٘ٝ ٧٣‬ا‪ ٧ٝ‬ؼىر ت‪ ٧‬پ‪٩ٚ٥‬ػ‬
‫ٿاڻ‪ٟ‬ۿ د‪ ٟٛ٩‬۽ چ‪٥‬ڪ‪ ٟ٩‬۾ ة‪ ٧‬گ‪١‬ا‪٥َ ٢٣‬اؿ ت‪ ٧‬ٿ‪١٩‬طڌ تـطد ۽ ؼ‪١‬طـ ّ‪٩‬عٗا‪ ٧٠٥٠‬گعٔتار‪ ٟ٨‬صالؼ ‪٢٠‬‬
‫قعؼ “قاز اُٿار‪ٟ٨‬ۿ پع ا‪٣‬ڎي ً‪ ٜٛ‬۽ ‪٠‬ازٖ د‪ ٥‬ؿڪار ٿ‪١٩‬طڌ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪َ ٧‬طا‪ٚ‬ت‪ ٧‬ا‪٠‬كاؼ ڋ‪٨‬ار‪ .ٟ٨‬ؼ‪١‬طـ‬
‫ڪ‪٥‬ڌـ ڪ‪٩‬ؽ‪ٝ ٟ‬اـ داـ “د‪ ٧‬ڪعائڻ الِء ٗا‪ ٧٠٥٠‬۽ َطا‪ٚ‬ت‪ ٧‬و‪٥‬ر ت‪ ٧‬ؼ‪١‬طـ ڪ‪٩‬ػ قڌ‪٧٣‬ۿ ک‪ٟ٩‬‬
‫ڪ‪٥‬ڌـ ڪ‪٩‬ؽ‪ٝ ٟ‬اـ ‪٠‬ذات ڋ‪٨‬ار‪ .ٟ٨‬ة‪ ٧‬گ‪١‬ا‪ٝ ٢٣‬اڻ‪ٝ ٟ٤‬ٿاـ ڪ‪٥‬ڌا ڪ‪٩‬ػ ٗائ‪ ٜ‬ڪ‪١‬طڌ ا‪٠‬تٌا‪ ٧ٝ‬ادارـ ۽‬
‫ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬ؼعةعا‪ ٟ٣‬ک‪ٗ ٧‬ا‪٥٠‬ـ ‪ٝ‬ىاةٖ ؼ‪١‬طـ ڪئ‪ ٧‬د‪ ٧‬ؼغا ڋ‪٨‬ار‪ .ٟ٨‬اـ کاـ ؼ‪٥‬اِء ة‪ ٧‬گ‪١‬ا‪ ٢٣‬ڳ‪٥‬ٺاڻ‪ ٟ‬۽‬
‫ؿ‪٤‬ع‪ٝ ٟ٨‬ٿاـ پ‪٩ٚ٥‬ػ چڎ‪٣‬ائ‪ ٟ٩‬۽ اـ دقراـ َ‪٥‬رت‪ٟ‬ۿ ‪ٝ‬عدـ ۽ ٻارـ ت‪ ٧‬ٿ‪١٩‬طڌ تـطدۿ ة‪َ ٧‬غت‪ ٧‬۽ ڦع‪ٚ‬ٽ‬
‫صالؼ “قاز ة‪١ٛ‬ط ڪ‪٘ٝ .ٟ‬ا‪ ٧ٝ‬ؼىر ت‪ ٧‬ا‪٠‬ؽا‪ ٧٠‬ز٘‪ ٟ‬الِء دطقد‪٤‬ط ڪ‪١‬طڌ ت‪ ٟٞ٩ٌ١‬دا ‪ٞ٠‬ائ‪١‬طاۿ د‪ ٟٛ٩‬۽‬
‫ٿاڻ‪ ٟ‬دا ‪ُٝ‬ائ‪١‬ا ڪعيۿ ٗ‪٩‬ط‪ ٟ٨‬ؼاـ ٿ‪١٩‬طڌ ‪٠‬اا‪٠‬كأ‪ ٟ٩‬صالؼ َطا‪ٚ‬ت‪ ٟ‬دا درقازا کڎڪائ‪ .ٟ٩‬د‪٩‬ئ‪٣ ٟ‬تاـ‬
‫د‪٥َ ٧‬اؿ ک‪ ٧‬ة‪٩١‬ادي ا‪٠‬ؽا‪ ٧٠‬زٖ پ‪ٛ‬ئ‪ ٢‬پئذ‪ ٧‬ؼگ‪ ٟ٤‬۽ ‪ ٥٣‬ة‪ ٧‬ص‪٥‬ؼ ٿ‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬د‪٩‬اپ‪ ٧‬الِء دطقد‪٤‬ط‬
‫ڪعي ؼگ‪.ٟ٤‬‬
‫ا‪٠‬ؽا‪ ٧٠‬ز٘‪ ٟ‬د‪ ٧‬تسٕي الِء دطقد‪٤‬ط ڪ‪١‬طڌ ادارـ ۽ ت‪ ٟٞ٩ٌ١‬ک‪ ٢٠ ٧‬قعؼ ر‪٨‬اؼت‪ ٧‬تـطد‬
‫صالؼ دطقد‪٤‬ط ڪعڻ گ‪٤‬عد‪٧‬ۿ پع اـ ؼاـ گڍ ‪٣‬ع ٗؽ‪ ٜ‬د‪٩ّ ٧‬ع ر‪٨‬اؼت‪ ٧‬تـطد صالؼ پڻ “قاز ة‪١ٛ‬ط‬
‫ڪعڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬داگ‪٩‬عدارـ ۽ ؼع‪ٝ‬ائ‪٩‬طارـ وعٔاـ ‪٣‬ار‪ ٟ٨‬۽ ‪ٝ‬غدقرـ ؼاـ ّ‪٩‬عا‪٠‬ؽا‪ ٧٠‬ؼ‪٥ٛ‬ڏۿ‬
‫ة‪٩‬عقڪع‪٨‬ؽ‪َٛٞ( ٧‬طار ؿا‪ )٧٣‬وعٔاـ ‪١٠‬ڌـ ‪ٝ‬الز‪ ٟٝ‬ؼاـ ٿ‪١٩‬طڌ ُار‪ ٢٣‬زقرا‪ ٟ٨‬ؼ‪٩ٞ‬ت ا‪٣‬ڎ‪ ٟ٨‬ا‪٠‬ت‪٤‬ا پؽ‪١‬ط‬
‫ت‪ ٟٞ٩ٌ١‬صالؼ ة‪ ٢‬دطقد‪٤‬ط ڪعڻ گ‪٤‬عد‪٧‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ڪ‪ ٢٠ ٟ٤١‬ڪ‪ ٟ٤١‬وع‪ ٧٘٨‬ؼاـ َ‪٥‬اؿ ک‪ ٧‬تـطد د‪٥‬‬
‫‪٠‬ـا‪ ٥٠‬ةڻائ‪ ٧‬ر‪٥٩٣‬ـ “‪ٟ٣‬ۿ ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬ة‪٩١‬ادي ا‪٠‬ؽا‪ ٧٠‬ز٘‪ ٟ‬ت‪ ٧‬ډاڌق ‪٥٩١٣‬ـ ق‪٨‬ٺ‪٥٩‬ـ “‪ٟ٣‬ۿ کا‪٠‬ئ‪ ٟ‬راِء ۽‬
‫اً‪٤‬ار د‪“ ٧‬زادي کؽ‪ ٥٩‬ق‪٨‬ٺ‪٥٩‬ـ “‪.ٟ٣‬‬
‫ر‪٨‬اؼت‪ ٧‬۽ ّ‪٩‬عر‪٨‬اؼت‪ ٧‬تـطد ک‪ ٧‬قعؼ تڍ‪ ٟ٣‬رقڪ‪ ٧‬ؼگ‪٤‬ذ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬دڍ‪٥َ ٟ٣‬اؿ د‪ ٥‬قڋق تُطاد‬
‫ة‪٩١‬ادي ا‪٠‬ؽا‪ ٧٠‬ز٘‪ ٟ‬د‪ ٧‬تسٕي الِء ڪ‪ ٜ‬ڪ‪١‬طڌ ادارـ د‪ ٥‬ؼاٿ ڋئ‪ ٧‬۽ ا‪٣‬ڎ‪ ٟ٨‬ډر‪ ٟ٨‬صالؼ ‪ٝ‬ؽ‪ٛ‬ؽ‪ٙ‬‬
‫دطقد‪٤‬ط ۽ دؽتذ‪ ٥‬ڪعيۿ د‪٩‬ڪ‪٥َ ٧‬اؿ ک‪ ٧‬ڪ‪ ٢٠ ٟ٤١‬ڪ‪ ٟ٤١‬وع‪ ٧٘٨‬ؼاـ تـطد د‪٠ ٥‬ـا‪ ٥٠‬ةڻائ‪ٟ٩‬‬
‫ٿ‪٥٩‬ـ‪٥َ .‬اؿ ک‪ ٧‬ا‪٣‬ڎ‪ ٟ٨‬ت‪ ٟٞ٩ٌ١‬۽ پارٽ‪ ٟ٩‬د‪ ٥‬ةائ‪٩‬ڪاٽ ڪعڻ گ‪٤‬عد‪ ٧‬۽ ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬قٕ‪ٝ ٟ‬اـ ‪٠‬ڪعي‬
‫قڃڻ گ‪٤‬عد‪٧‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪١ٝ ٟ‬سعٔ‪ ٟ‬۽ ‪ٝ‬ضا‪ ٟٕٚ‬ک‪ ٧‬تـطد د‪٠ ٥‬ـا‪ ٥٠‬ةڻائ‪ ٟ٩‬ٿ‪٥٩‬ـ ‪٨‬ا زڪ‪ٝ٥‬ت‪٧‬‬
‫َ‪ ٟٛٞ‬صالؼ ازتذاج دقراـ ‪ُٝ‬ك‪٥‬ؿ َ‪٥‬اؿ ک‪ ٧‬گ‪ ٟ٩ٚ٥‬۽ ة‪ ٟٞ‬د‪ ٧‬ډ‪ٝ‬اڪ‪ ٟ‬د‪ ٥‬کاڄ ةڻائ‪ ٟ٩‬ٿ‪٥٩‬ـۿ ا‪٠‬ت‪٤‬ا‬
‫پؽ‪١‬طيۿ ڈڎقا ڳ‪ ٧‬۽ ا‪٠‬ت٘اؿ پؽ‪١‬طي ک‪٥٣ ٧‬ا ڋ‪ ٟ٨‬ٿ‪٥٩‬ـ‪٥َ .‬اؿ ک‪ ٧‬ا‪٣‬ڎ‪ ٟ٨‬زڪ‪ٞ‬عاـ ډر‪ ٟ٨‬ؼ‪٩ٞ‬ت ؼ‪٩‬اؼ‪٧‬‬
‫ډر‪ ٟ٨‬د‪ ٥‬ة‪ ٢‬ةائ‪٩‬ڪاٽ ڪعڻ گ‪٤‬عد‪٧‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ؼ‪١‬طـ “قاز ‪ ٧١ُ٨‬اصتارـ ک‪ ٧‬تـطد د‪٠ ٥‬ـا‪ ٥٠‬ة‪١‬ائ‪ٟ٩‬‬
‫ٿ‪٥٩‬ـ ۽ ا‪ ٟ٤٠‬ادارـ ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪١ٝ ٧‬ـا ‪٥ٝ‬دب ‪٣‬الئڻ الِء ‪ٝ‬ٿ‪ ٟ‬دٻاُء قد‪ ٟ٤‬ٿ‪٥٩‬ـ‪ .‬اصتارـ ک‪ ٧‬پڻ ر‪٨‬اؼت‪ ٧‬۽‬
‫ّ‪٩‬عر‪٨‬اؼت‪ ٧‬ت ـطد د‪٘ٝ ٥‬اة‪ ٥ٛ‬ڪعڻ الِء رٿاة‪١‬طي ڪعڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬ؼعڪاري تـطد ک‪ ٧‬رقڪڻ الِء ؼ‪١‬طـ‬
‫صتعـ د‪ ٥‬ةائ‪٩‬ڪاٽ ڪعڻ گ‪٤‬عد‪٧‬ۿ ؼ‪١‬طـ رَا‪٨‬ت‪ ٟ‬ت‪ ٧‬ڀاڌڻ ة‪١‬ط ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪ .٧‬ؼعڪاري اؿت‪٤‬ارـ‬
‫ةطراـ َ‪٥‬ا‪ ٧ٝ‬اؿت‪٤‬ارـ ۽ ٻ‪٥َ ٟ٩‬ا‪ ٧ٝ‬قؼ‪ ٟٛ٩‬ت‪ ٧‬ڀاڌڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬اصتارـ ک‪ ٧‬ا‪ ٟ٤٠‬ا‪٠‬ت‪٤‬اپؽ‪١‬ط ؼ‪٩‬اؼ‪٧‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪51‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫د‪ٞ‬اَت‪ ٟ‬صالؼ پڻ ‪٤ٝ‬اڋق اٽڪا ئڻ گ‪٤‬عد‪٧‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ٕٝ ٟ‬ادـ ‪٩٣‬ٺ اصتارـ ک‪٣ ٧‬الئڻ الِء ‪ٝ‬ٿ‪ٟ‬‬
‫دٻاُء اؼتُ‪ٞ‬اؾ ڪ‪ ٟ‬ٿ‪٥٩‬ـ‪ .‬ؼ‪١‬طـ صتعـ د‪ ٥‬ةائ‪٩‬ڪاٽ ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪٥َ .٧‬اؿ ک‪ ٧‬ا‪٣‬ڎ‪ ٟ٨‬ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬ډر‪ ٟ٨‬د‪٧‬‬
‫قٓ ‪ٝ‬اـ ‪٠‬ڪعي قڃڻ د‪ ٥‬ؼڍ ڋ‪٨‬ڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬د‪٩‬ئ‪٥َ ٟ‬ا‪ ٧ٝ‬ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت ؼاـ ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬ډر‪ ٟ٨‬وعٔاـ ٿ‪١٩‬طڌ‬
‫د‪٣‬ـتگعدي د‪ ٧‬رقڪٿاؿ ٿ‪ ٧‬ؼگ‪.٧٤‬‬
‫تـطد د‪ ٧‬صات‪ ٧ٞ‬۽ ة‪٩١‬ادي ا‪٠‬ؽا‪ ٧٠‬ز٘‪ ٟ‬د‪ ٧‬تسٕي الِء ؼ‪١‬ڋ ا‪٠‬طر ‪ ٧٠٥ٞ٠ ٌٜ١ٝ‬ڪ‪ ٜ‬ڪعڻ‬
‫د‪ ٧‬معقرت “‪ .٧٣‬اـ الِء اڳ کاـ ‪٥ٝ‬د‪٥‬د ‪ٝ‬ڎ‪ ٧٠‬ت‪ ٟٞ٩ٌ١‬۽ ادارـ ک‪ٝ ٧‬عڪغي ؼىر ت‪ ٌٜ١ٝ ٧‬ڪذ‪.٧‬‬
‫ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬ڪ‪ ٜ‬د‪ ٧‬دائعي ک‪ ٧‬قؼ‪ ٍ٩‬ڪذ‪٧‬ۿ اـ ۾ َ‪٥‬اؿ د‪ ٧‬قڋي تُطاد ک‪ ٧‬ؿا‪ ٙٝ‬ڪذ‪ .٧‬د‪٩‬ئ‪ ٟ‬ؼ‪١‬ڋ‬
‫د‪٥َ ٥‬اؿ ‪٥ٝ‬د‪٥‬دف ذ‪ٚ‬ت قاري ز‪٠‬طگ‪ٝ ٧‬اـ ڈ‪٥‬ٽڪارق زاق‪ ٙ‬ڪعي ؼگ‪.٧٤‬‬

‫(ڈپ‪ٙ٩‬ۿ راقز‪ ٧٠‬داڳ‪ ٥‬ڪعاچ‪٧‬ۿ ‪ 8‬د‪٥‬ـ ‪1995‬ع)‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪52‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫شيڌ جي زنيو تي قبضي جي ٌٻڇ‬

‫ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ز‪ ٟ٩ٝ‬ت‪ٗ ٧‬تن‪ ٧‬قارق ةاب پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬پچاڻ‪َ٧‬ء د‪٠ ٥‬ا‪ ٥ٚ‬ئ‪ ٢٠ ٧‬ٿ‪ ٥‬قٺ‪ٝ .٧‬ادر قو‪ ٟ‬ؼ‪١‬ڋ د‪٧‬‬
‫ڀاڳڀعي ز‪ ٟ٩ٝ‬ت‪ ٧‬ر‪٨‬اؼت‪ ٧‬ادارـ ذر‪ ٧ُ٨‬پ‪١‬ذاب وعٔاـ ٿ‪ٗ ٙ٩‬تن‪ ٟ‬د‪ ٥‬داؼتاـ ‪1947‬ع کاـ ؿعقع ٿ‪٥٣ ٥٩‬‬
‫۽ اڄ اـ ک‪ ٧‬ص‪٩‬عـ ؼاـ ‪ 48‬ؼاؾ گظري چڪا “‪ .ٟ٣‬پع ا‪ ٥٣‬ؼاڳ‪َ٧‬ء رٔتار ؼاـ داري “‪ .٧٣‬ؿا‪٨‬ط‬
‫پاڪؽتاـ د‪ ٥‬قد‪٥‬د ئ‪ ٧‬اـ ڳا‪ ٢٤ٚ‬ت‪ ٧‬ة‪٩‬ٺ‪ ٧٣“ ٙ‬ت‪ ٢‬اؼعائ‪٥٤٨ ٧ٛ٩‬د‪ ٟ٨‬قا‪٠‬گع ؼ‪١‬ڋ د‪٥‬ـ ؼڀ ز‪٥١٩ٝ‬ـ ُاـ د‪٧‬‬
‫اق‪ ٙ‬قارج‪ ٟ‬کاـ ڈ‪ ٧١‬ک‪ٛٔ ٟ٩‬ؽى‪ ٟ٩١٩‬قا‪٠‬گع ة‪ ٧‬گ‪٤‬ع ۽ درةطر ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪ .٧‬تڍ‪ ٟ٣‬ت‪٣ ٢‬ع زڪ‪ٝ٥‬ت تتط‪ٙ٨‬‬
‫ٿ‪٩‬ڻ ؼاـ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ز‪ ٟ١٩ٝ‬دا کاتا ة‪ ٢‬ةط‪ٚ‬ذڻ ؿعقع ٿ‪١٩‬طا “‪.ٟ٣‬‬
‫پ‪١‬ذاب ؼاـ قاؼى‪ ٥‬رک‪١‬طڌ قٔاٗ‪ ٧‬قز‪٨‬ع ‪٩ٝ‬اـ ّالؿ ‪ٝ‬كىٕ‪ ٰ٧‬کع ٗ‪ ٧ٝ٥‬اؼ‪ٞ٩‬ت‪ ٧ٛ‬ادالس ۾ چ‪٥٩‬‬
‫“‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬تعة‪٩‬ال ڈ‪ ٜ٨‬د‪ٝ ٧‬تاجعـ الِء ؼ‪١‬ڋ ک‪ ٧‬اڃا ‪333‬ۿ‪ 19‬ا‪٨‬ڪڎ ز‪ ٟ٩ٝ‬ڋ‪٨‬ڻ‪ ٟ٣ .٧٣“ ٧‬ا‪٥٨‬اـ ک‪ ٧‬ٻڋا‪٥٨‬‬
‫“‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬تعة‪٩‬ال د‪ٝ ٧‬تاجعـ الِء پ‪١‬ذاب ۽ ؼ‪١‬ڋ ۾ ډار ډار ‪٣ 30‬غار ا‪٨‬ڪڎ ا‪٨‬عام‪ ٧‬رک‪ ٧‬قئ‪٣ ٧‬ئ‪.٧‬‬
‫پ‪١‬ذاب ق‪٥‬ة‪ ٧‬ت‪ ٢‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ق‪٥‬اةط‪٨‬طي ڪ‪٥‬ٽا ‪٩٤ٝ‬ا ڪئ‪ ٧‬پع ؼ‪١‬ڋ ‪1997-81‬ع دقراـ قعؼ‬
‫‪٣ 10‬غار ‪ 447‬ا‪٨‬ڪڎ ا‪٨‬عام‪٩٤ٝ ٧‬ا ڪئ‪ .٧٣“ ٧‬اـ ڪعي ؼ‪١‬ڋ ک‪ ٧‬اڃا ‪333‬ۿ‪ 19‬ا‪٨‬ڪڎ ز‪ ٟ٩ٝ‬ڋ‪٨‬ڻ‪٧‬‬
‫“‪.٧٣‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ د‪٥َ ٧‬اؿ ک‪ ٙ٩٣ ٧‬تائ‪ٝ ٟ٩‬ضت‪ ‚٧ٝ٥ٗ‛ ٓٛ‬رٿائ‪ ٟ‬د‪ ٧‬ز‪٥‬ا‪ ٧ٚ‬ؼاـ ڪ‪٩‬تعي ز‪ ٟ٩ٝ‬کاـ‬
‫‪ٝ‬سعقؿ ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٧٣“ ٥٨‬ا‪ ٥٣‬زؽاب ‪ ٢٠‬ت‪ ٢‬اؼاـ ‪ٚ‬ڳائڻ د‪ ٧‬تڪ‪ ٓ٩ٛ‬ڪئ‪٧٣“ ٧‬ۿ ‪ ٢٠‬قري ‛اق‪ ٙ‬اٗتطار‬
‫ډڻ‪ ‚ٟ٩‬اقڳعائ‪٩‬ڍ ‪٨‬ڻ قٗت اـ د‪ ٥‬ڪ‪ ٥‬ڪاٿ‪ ٥‬ڪ‪ .٧٣“ ٥٩‬د‪ ٟ٤١‬ڪعي ةئعاج د‪ ٧‬ز‪ ٟ١٩ٝ‬کاـ قٺ‪٥ٔ ٧‬د‪٧‬‬
‫ڈا‪٥٠‬ڻ‪ ٟ٩‬الِء ڪتب “‪٠‬طؾ ز‪ ٟ١٩ٝ‬۽ ا‪ ٟ٤٠‬ت‪“ ٧‬ةاد اقپعـ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ ٥‬قڋق ا‪٠‬گ ٻڋائ‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ز‪ٟ٩ٝ‬‬
‫ت‪ ٧‬ٻا‪٣‬عاـ “‪ٝ ٙ٨‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ ٥‬گ‪٩٤‬عق ‪٣‬ڪ ڀ‪٥‬ائت‪ ٧‬۽ ص‪١ٔ٥‬اڏ ق‪٥‬رتساؾ اصت‪٩‬ار ڪعي چڪ‪.٧٣“ ٥‬‬
‫ةط‪ٟ٨‬ۿ ‪٩ٝ‬عپ‪٥‬ر صاصۿ ‪٥٠‬اب ؿا‪٢٣‬ۿ ص‪٩‬عپ‪٥‬ر ۽ ؼکع م‪ ُٟٛ‬۾ ةئعاج د‪ ٧‬پاؼ‪ ٧‬قار‪ ٟ٨‬ؼ‪٥‬ـ قر‪ٟ٩٠‬‬
‫ز‪ٝ ٟ١٩ٝ‬اـ ‪٣‬تاـ دا د‪٨‬ػ ډڻ‪ ٧‬ڪ‪ ٥‬اُپعاؼ‪ ٥‬زاق‪ ٙ‬ڪعڻ ةطراـ ‪٣‬اڻ ا‪ ٟ٤٠‬ک‪ ٧‬قعؼ زؽعت ڀع‪ٟ٨‬‬
‫‪ٌ٠‬عـ ؼاـ ئ‪ ٧‬ڋؼ‪ ٧‬ؼگ‪ ٟ٤‬ٿا‪.‬‬
‫ؼکع ةئعاج قار‪ ٟ٨‬ز‪ ٟ١٩ٝ‬کاـ پ‪ِ٥‬ء ‪١٣‬طؼتاـ ‪ٝ‬اـ ‪ٚ‬ڍي “‪ ٙ٨‬د‪ ”“ ٧‬ڀڳت ڪعڻ الِء ‪ ٢٠‬قعؼ‬
‫ڪعاچ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬صا‪ ٧ٚ‬پڊـ ت‪٣ ٧‬ٿ قاؼ ڪ‪٩‬ا ق‪٨‬اۿ پع ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ا‪٠‬طر‪َ ٟ٨‬الئ٘‪ ٟ‬۾ ‪١٣‬طـ قٽ ؼ‪١‬ڋي‬
‫‪ٝ‬ؽ‪ٞٛ‬ا‪ ٟ٠‬د‪٥‬ـ گعقي ٿ‪ ٙ٩‬ز‪٥١٩ٝ‬ـ ة‪ُٚ ٢‬ٽ د‪ٝ ٥‬اؾ ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٧٤‬ٻا‪٣‬عاـ “‪ ٙ٨‬پ‪١‬ا‪٣‬گ‪٩‬عـ ک‪ ٧‬االٽ ڪ‪٥٩‬ـ‬
‫ق‪٥٨‬ـ‪ .‬ڪعاچ‪َ٧‬ء ۾ ڪ‪ ٧‬ڈي اي د‪٥‬ڌي اـ ذر‪ ٧ُ٨‬ڪا‪٠٥ٚ‬ائ‪٩‬غؿ‪ ٟ٩‬د‪ َٙٞ ٥‬ؿعقع ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٥٨‬قط‪ ٟ٨‬کاـ‬
‫“ةاد ؼ‪١‬ڋي ڳ‪٥‬ٺ ڈا‪٧٣‬ۿ ‪ٝ‬اڻ‪ٚ ٥٤‬ڍائ‪٠ ٧‬اً‪“ ٜ‬ةادۿ پ‪ ٧‬ؼ‪ ٧‬ا‪٨‬ڇ ا‪٨‬ػۿ ڈٔ‪١٩‬ػۿ ڈي ا‪ ٜ٨‬ؼ‪ ٧‬ا‪٨‬ڇ ا‪٨‬ػۿ‬
‫گ‪ٛ‬ـ‪ ٟ‬اٗتاؾۿ ‪٩ٛٝ‬عۿ ‪ ٥٩٠‬ڪعاچ‪ ٧‬د‪٠ ٧‬ا‪ ٟٚ‬ؼاـ ‪٣‬ائ‪٥‬ؼ‪١‬گ اؼڪ‪٥ٞ٩‬ـ د‪٥‬ڌ‪٥٨‬ـ ق‪٥٨‬ـ‪ .‬د‪ ٟ٤١‬ؼاـ‬
‫‪٣‬ڪ وعؼ ډرت‪ ٧‬ډڻ‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬اةاڻ‪ ٟ‬پڊـ ۽ ‪ٛٝ‬ڪ‪٩‬ت‪ ٟ‬کاـ ‪ٝ‬سعقؿ ڪ‪٩‬ا ق‪٨‬اۿ ت‪ ٢‬ٻئ‪ ٧‬وعؼ ډار‪ٟ٨‬‬
‫‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ ٧‬ر‪٣‬ائؾ ٿ‪٩‬ڻ ڪعي ڪعاچ‪ ٧‬ؿ‪٤‬ع ‪ٝ‬ڪ‪ ٙٞ‬و‪٥‬ر اقپعق ةڻذ‪ ٧‬ق‪ .٧٣“ ٥٨‬اڄ ق‪٥‬رتساؾ ا‪٣‬ا‬
‫“‪ ٧٣‬د‪ ٥‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬گاديَء قارق ؿ‪٤‬ع پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ؼڃاڻپ قڃائ‪ ٧‬ق‪٨‬ٺ‪ .٧٣“ ٥‬اـ ک‪ ٧‬ڪ‪٥‬ة‪ ٢‬پ‪١٤١‬ذ‪٥‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪53‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ؼ‪ٞ‬ذ‪٤‬ڻ ‪٨‬ا ڪعڻ الِء ت‪٩‬ار ‪٠‬ا‪٣ .٧٣‬ع ‪ٝ‬اڻ‪ُٚ ٥٤‬ٽ د‪ٝ ٥‬اؾ ؼ‪ٞ‬ذ‪٧٤‬ۿ اـ ‪ٝ‬اـ پ‪١٤١‬ذ‪٥‬ـ د‪٥٩ٚ٥٤‬ـ ڀعڻ الِء‬
‫‪٣‬ڪ ٻئ‪ ٧‬ت‪٣ ٧‬ٿ‪٩‬ار تاڻ‪ ٧‬ة‪٩‬ػٺ‪.٧٣“ ٥‬‬
‫پاڪؽتاـ ٺ‪٤‬ڻ کاـ اڳ ةئعاج د‪٥‬ـ ز‪٥١٩ٝ‬ـ پ‪١‬ذاب د‪ٝ ٧‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪ ٧‬اـ الِء تعد‪٩‬س‪ ٧‬ة‪٩١‬ادـ ت‪٧‬‬
‫ڋ‪٥٩٠‬ـ ق‪٥٨‬ـۿ ڈاڪاڻ ت‪ ٟ١٣ ٢‬گ‪٥‬رـ ا‪٠‬گع‪٨‬غـ د‪ٞ٠ ٧‬ڪ زال‪ ٧ٚ‬د‪ٔ ٥‬عض ‪ ٢٠‬قعؼ ص‪٥‬ش اؼ‪٥ٛ‬ة‪َ٧‬ء ؼاـ‬
‫ادا ڪ‪٥٣ ٥٩‬ۿ پع َا‪ٞٚ‬گ‪٩‬ع د‪١‬گ ۾ “ٗائ‪ ٟ‬الِء دا‪٥٩٠‬ـ ة‪ ٢‬گ‪٥٤‬ري ڈڍ‪٥٨‬ـ ‪٥٩٣‬ـ‪ .‬اـ د‪ ٧‬ڀ‪٩‬ٽ ۾ ؼ‪١‬ڋي ت‪٢‬‬
‫‛زع تسع‪٨‬ڪ‚ۿ ‛رقپ‪٥ٛ‬ڪ‪ ٧٤ٚ٥‬د‪ ٧‬ةْاقت‚ ۽ ‛‪٥ٞ٩٣‬ـ ڪاالڻ‪ ٧‬د‪ ٧‬ارڋائ‪ ‚٧‬د‪ ٧‬ق‪٥‬رت ۾ ٗاةل‬
‫ا‪٠‬گع‪٨‬غ صالؼ دطقد‪٤‬ط ۾ ‪ٝ‬كعقؼ ‪٣‬ئا‪ .‬ت‪ ٟ٤١‬ڪعي ا‪٠‬گع‪٨‬غـ ‪ٝ‬ٿ‪ ٧‬ڦع‪ ٟ٨‬ؼ‪١‬ڋ‪ ٟ٨‬ک‪ُٝ ٧‬اؿ‪ ٧‬و‪٥‬ر‬
‫ڪ‪١‬گاؾ ڪعڻ ۽ ؼ‪١‬طـ ٗ‪٥‬ت ک‪ ٧‬ڪ‪ٞ‬غقر ڪعڻ الِء ا‪٣‬ڎق وع‪٩٘٨‬ڪار اصت‪٩‬ار ڪ‪٥٩‬ۿ د‪٣ ٥‬ڪ وعؼ‬
‫ةئعاج َالئ٘‪ ٧‬۾ پ‪١‬ذاة‪“ ٧‬ةادگار “ڻ‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ‪ ٟ٨‬د‪ُٝ ٧‬اؿ‪ ٧‬ؼگ‪ ٢٤‬ت‪ٚ ٧‬ت ڋ‪ ٧٠‬ت‪ ٢‬ٻئ‪ ٧‬وعؼ ؼ‪١‬طـ ډرت‪٧‬‬
‫ت‪ ٧‬ډاري ‪ْٛ٨‬ار دا در ک‪ ٧ٚ٥‬ڈڍ‪٨‬ا‪.‬‬
‫پ‪٩‬اري پاڪؽتاـ ٺ‪٤‬ڻ کاـ پ‪ِ٥‬ء اـ قٗت د‪ ٧‬قز‪٨‬عاٌَ‪٩ٚ ٜ‬اٗت َ‪ ٧ٛ‬صاـ ‪٤ٝ‬ادع ڪا‪٥ٝ‬را‬
‫ؿا‪َ٧٣‬ء رؼت‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٥‬ز‪٨‬عدؼت ڪعڻ الِء ڪ‪٥‬ڌـ ڪ‪ ٟٞ٩ٛ‬دا در ک‪ ٧ٚ٥‬ڈڍ‪٨‬ا‪ .‬ڪ‪٥‬ڌا ٗؽ‪ٜ‬‬
‫کڻ‪٧‬ۿ ؿا‪٣‬ط ة‪٤٩‬اريۿ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ز‪ ٟ١٩ٝ‬ک‪ُٕٝ ٧‬ت د‪ٝ ٥‬اؾ ؼ‪ٞ‬ذ‪٣ ٧٤‬ڎپ ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٥٨‬ډرت‪ ٧‬ډڻ‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ٟ‬‬
‫قؼ‪ ٟٛ٩‬ت‪ ٧٣ ٧‬ة‪٩‬طاد ڋؼ‪١‬طا ر‪٩٣‬ا‪ .‬د‪ٝ ٟ‬اڻ‪ ٟ٤‬ڪ‪٥‬ڌـ ڪ‪ ٟٞ٩ٛ‬ت‪ ٧‬ا‪ ٧٣‬ز‪٥١٩ٝ‬ـ زاق‪ ٙ‬ڪ‪٥٩‬ـۿ‬
‫ا‪ ٟ٤٠‬ډرت‪َ٧‬ء د‪ٝ ٧‬ٽ‪ ٧‬ؼاـ ڪذ‪ ٢٤‬پ‪ ٙ‬ة‪ ٢‬قٔا ‪ ٢٠‬ڪئ‪٣ .٧‬ڪ ‪٣‬ٿ ؼاـ ڪ‪٥‬ڌا ڪ‪ ٜ٩ٛ‬زاق‪ ٙ‬ڪ‪٩‬ا ت‪٢‬‬
‫ٻئ‪٣ ٧‬ٿ ؼاـ ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٥‬قڪعق ٿ‪١٩‬طق ر‪٩٣ ٟ٣ .٥٩٣‬عاڦ‪٩‬عي ذر‪ ٧ُ٨‬ڪ‪ٚ ٟ‬ک‪٥١‬ي ۽ د‪٥ٛ٣‬ي ة‪١‬ذ‪٧‬‬
‫ڪعاچ‪َ٧‬ء ۽ ز‪٩‬طر“ةاد ۾ قڃ‪ ٧‬پع ؼا‪٩٣‬ا ت‪ ٢‬ٻ‪ ٟ٩‬قري ‪ٚ‬ٽ د‪ٝ ٧‬اؾ ‪ٝ‬اـ ڪارصا‪٠‬ا ۽ ٔ‪٩‬ڪٽع‪٥٨‬ـ ‪٣‬ڻ‪٧‬‬
‫پاڻ ک‪ ٧‬ؼ‪٩‬ٺ‪ ٟ٩‬۽ ؼع‪ٝ‬ائ‪٩‬طارـ ۾ تتط‪ ٙ٨‬ڪعي ڈڍ‪.٥٨‬‬
‫قـ ‪٠٥٨‬ٽ ٺ‪٤‬ڻ کا‪٠‬پ‪ِ٥‬ء ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ز‪ ٟ١٩ٝ‬۽ قؼ‪ ٟٛ٩‬ت‪ ٧‬ٻ‪ٚ ٧‬ـڪع ڪـ‪ ٧‬ٿ‪ .٧‬پ‪١‬ذاة‪ ٟ٩‬دا ٗأال‬
‫ؼ‪١‬ڋ د‪٥‬ـ ز‪٥١٩ٝ‬ـ قاالرڻ ‪ٚ‬ڳا‪ .‬قـ ‪٠٥٨‬ٽ‪ ٧‬زڪ‪ٞ‬عا‪ٔ ٟ٠‬تر ٿ‪َ ٙ٩‬الئ٘‪ ٧‬قا‪٠‬گع ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ؼعزطـ ک‪٧‬‬
‫ز‪ ٟ٩ٝ‬ت‪ٗ ٧‬تن‪ ٥‬ڪ‪١‬طڌـ الِء ک‪ ٧ٚ٥‬ڈڍ‪ .٥٨‬پ‪ِ٥‬ء ڋؼ‪١‬طي ڋؼ‪١‬طي ‛چڪ‚ ٺ‪٤‬ڻ ؿعقع ٿ‪ ٧‬ق‪٨‬ا‪ٟ٩٠٥٨ .‬‬
‫ڪائ‪٠٥‬ؽ‪ٟٛ‬ۿ ٽائ‪٥‬ـ ڪا‪٩ٝ‬ٽ‪ٟ٩‬ۿ ‪٠٥٩ٝ‬ؽپ‪ ٙ‬ڪائ‪٠٥‬ؽ‪ ٟٛ‬د‪٥‬ـ ‪ٞ٩ٝ‬تع‪٥٨‬ـۿ چ‪٩‬ئع‪٥٩١٩ٝ‬ـ ت‪ ٢‬ؼاڳ‪٥٩‬ـ ر‪٥٩٣‬ـ‬
‫پع ا‪ ٟ٤٠‬ت‪ ٧‬چ‪٤‬عا تتط‪ ٙ٨‬ٿ‪ ٧‬ق‪٨‬ا‪“ .‬ةاديَء د‪ ٧‬ة‪٩١‬اد ت‪ ٧‬ز‪ ٟ٩ٝ‬د‪ٗ ٧‬تن‪ ٧‬ک‪ ٧‬ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬۽ ‪ُٝ‬اؿ‪ ٧‬واٗت ۾‬
‫تتط‪ ٙ٨‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٥٨‬ٻا‪٣‬ع‪“ ٟ٨‬ةادڪارـ ک‪َ ٧‬ؽڪعي ؼگ‪٩٤ٝ ٢٤‬ا ڪعڻ الِء رٽائعڈ ٔ‪٥‬د‪ ٧‬د‪١‬ع‪ ٟٚ‬ک‪٧‬‬
‫‪ٛٝ‬ڪ ؼاـ قٔاداري ۽ ‪ٝ‬ستت د‪ ٧‬ؼ‪ ٧ٛ‬۾ ؼ‪١‬ڋ د‪٥‬ـ ز‪٥١٩ٝ‬ـ َىا ٿ‪٩‬ڻ ‪ٚ‬ڳ‪٥٩‬ـ‪ .‬د‪٩‬ڪ‪ ٥‬ؼ‪ٛ‬ؽ‪ ٥ٛ‬اڄ ة‪٢‬‬
‫داري “‪ٛٝ .٧٣‬ڪ الِء ٗعةا‪ ٧٠‬ڋ‪١٨‬طڌـ ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬ئ‪َ ٧‬الئ٘‪ ٟ‬۾ ا‪ُ٠‬اؿ ۽ تسٕا ڋ‪٨‬ڻ ةطراـ ؼ‪١‬ڋ ک‪٧‬‬
‫ٗعةاـ ڪعڻ د‪ ٥‬ؼ‪ٛ‬ؽ‪ ٥ٛ‬ؿعقع ٿ‪ .٥٩‬پ‪ِ٥‬ء پعائ‪َ٧‬ء ډرت‪َ٧‬ء ت‪ٗ ٧‬تن‪ ٧‬د‪٣ ٧‬ٻڇ ا‪٨‬تعي ت‪ ٢‬قډي قئ‪ ٧‬د‪٥‬‬
‫ڪعڪ‪٩‬ٽ دا ٻ‪ ٢‬ڈڪا ‪٣‬ڻ‪١‬طڌ الِء ة‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ز‪ ٟ٩ٝ‬زامع ‪٠‬اًع ‪٣‬ئ‪ .٧‬رٽائعڈ د‪١‬ع‪ ٟٚ‬کا‪٠‬پ‪ِ٥‬ء‬
‫ڪعڪ‪٩‬ٽعـۿ اؼڪ‪٥‬اشۿ ‪٣‬اڪ‪٧‬ۿ ة‪٩‬ڊ‪١ٝ‬ٽ‪ ٟ‬د‪ ٧‬پ‪١‬ذاة‪ ٧‬۽ پٺاڻ ک‪٩‬ڍاڌ‪ ٟ٨‬الِء ؼ‪١‬ڋ ؼ‪٠٥‬ا “‪٠‬ا ڋ‪١٨‬طڌ‬
‫ڪڪڎ ةڻذ‪ ٧‬قئ‪.٧‬‬
‫د‪٩‬ڪڍ‪ُ٧٣ ٟ٣‬ء ؼ‪ٛ‬ؽ‪٣ ٥ٛ‬ت‪ ٧‬ئ‪ ٧‬صت‪ ٜ‬ٿئ‪٣ ٧‬ا پ‪ِ٥‬ء ة‪ ٢‬ؿڪع ڪذ‪٣ ٧‬ا‪ .‬پع اـ کا‪٠‬پ‪ِ٥‬ء اڄ تائ‪ٟ٩‬‬
‫ٔ‪٥‬د‪ ٧‬ڈا‪٥٠‬ڻ‪ٟ٩‬ۿ ق‪ُ١‬ت‪َ ٧‬الئ٘‪ٟ‬ۿ پ‪ٚ٥‬ٽعي ۽ زرَ‪ٔ ٧‬ار‪ ٟٝ‬د‪٠ ٧‬ا‪ ٧ٚ‬۾ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ز‪ ٟ٩ٝ‬ت‪ٗ ٧‬تن‪ ٧‬قاري‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪54‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫َ‪ ٙٞ‬زقر ؿ‪٥‬ر ؼاـ داري “‪ .٧٣‬د‪ ٟ٤١‬۾ ڈئ‪ ٟٞ‬د‪ٝ ٧‬تاجع ٿ‪١٩‬طڌ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪ ٧‬ز‪٥١٩ٝ‬ـ االٽ ڪعڻۿ‬
‫ڪـ‪٩ٞ‬ع‪ ٟ٨‬الِء ڪا‪٥٩٠٥ٚ‬ـ اڋڻ د‪٠ ٧‬ا‪ ٧ٚ‬۾ پالٽ رکڻ ۽ ة‪٤‬ار‪ ٟ٨‬الِء اڳ‪٥‬اٽ رٿاة‪١‬طي و‪٥‬ر ڪچ‪٥٩‬ـ‬
‫“ةاد‪٥٨‬ـ د‪٥‬ڌڻ قارق ة‪٩‬طاد ة‪ ٢‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬پ‪٥‬ري ٗ‪٥‬ت ۽ ص‪١ٔ٥‬اڪ‪ ٟ٩‬ؼاـ ؿا‪.٧٣“ ٙٝ‬‬
‫ز‪ ٟ٩ٝ‬ڦٻائڻ د‪٥٣ ٟ٣ ٧‬س ۽ ال‪ٚ‬چ ک‪ ٧‬ڪٿ‪ ٧‬ة‪ ٢‬ٽاڪ‪ٚ ٥‬ڳ‪١‬طق ‪ٌ٠‬ع ‪ ٢٠‬ٿ‪ ٥‬اچ‪٣ .٧‬ڪ وعؼ‬
‫پ‪١‬ذاب د‪ ٧‬تعة‪٩‬ال ڈ‪ ٜ٨‬د‪ ٧‬ةاٗ‪ٝ ٧‬تاجعـ ک‪“ ٧‬ةاد ڪعڻ الِء قډ‪٨‬ڪ ‪٣ 20‬غار ک‪ ٟ‬ا‪٨‬ڪڎ ز‪ ٟ٩ٝ‬د‪٧‬‬
‫گ‪٤‬ع پئ‪ ٧‬ڪئ‪ ٧‬قڃ‪٧‬ۿ ت‪ٝ ٢‬ٿاـ قري ڪاالةاغ ڈ‪ ٜ٨‬ٺا‪٣‬ڻ قارق دڌڪ‪ ٥‬ة‪٥ٝ ٢‬د‪٥‬د “‪٣ .٧٣‬اڻ د‪٩‬ڪڍ‪ٟ٣‬‬
‫تعة‪٩‬ال د‪ٝ ٧‬تاجعـ ‪٠‬ا‪ ٟٚ‬قډ‪٨‬ڪ ز‪ ٟ٩ٝ‬ت‪ٗ ٧‬تن‪ ٥‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪ ٥٨‬ت‪ ٢‬ؼڀاڻ‪ ٧‬ڪاالةاغ ة‪١‬ط د‪ٝ ٧‬تاجع‬
‫پ‪١‬ذاة‪ ٟ٩‬۽ پٺاڻ‪ ٟ‬الِء صتع ‪٠‬ا‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬ڪٿ‪ ٧‬ؼچ‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬گ‪٤‬ع ‪ ٢٠‬ڪعي ق‪ ٧٤٨‬ر‪ .ٟ٣‬پ‪ِ٥‬ء ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ د‪٧‬‬
‫اق‪ ٙ‬ډڻ‪ ٟ٩‬ک‪ ٧‬گ‪٥‬ر‪٨‬ال ةڻذ‪ ٧‬قڻ‪ ٟ‬ت‪ ٧‬گظارڻ‪ ٥‬پ‪٠٥‬طق‪ .‬ڈاڪاڻ ت‪ٛٔ ٢‬ؽى‪ ٟ٩١٩‬قا‪٠‬گع ک‪ ٟ٩‬ڪ‪٩‬ع ة‪٢‬‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ز‪ ٟ٩ٝ‬ت‪َ ٧‬ارم‪ ٧‬پ‪١‬ا‪٣‬گ‪٩‬ع و‪٥‬ر ر‪٣‬ڻ د‪ ٧‬ة‪ ٢‬ادازت ‪ ٢٠‬ڋ‪١٨‬طق‪.‬‬
‫‪٣‬ڪ وعؼ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ز‪ ٟ٩ٝ‬ت‪ٗ ٧‬تن‪ ٧‬د‪ ٧٣ ٥‬ص‪١ٔ٥‬اڏ ‪١ٝ‬ك‪٥‬ة‪ ٥‬داري “‪٧٣‬ۿ ت‪ ٢‬ٻئ‪ ٧‬وعؼ اق‪ٙ‬‬
‫د‪٨‬ػ قاؼ‪ ٟ٩‬ت‪ٌ٠ ٧‬ع ڦ‪٩‬عائڻ ؼاـ ا‪١ٚ ٧٣‬ڱ ڪا‪٠‬ڊار‪١٨‬طڌ ز٘‪٘٩‬ت‪٥‬ـ ؼا‪٥٤ٝ‬ـ اچ‪ ٟ‬ٿ‪٥٩‬ـ ت‪ ٢‬ا‪ ٟ٤٠‬د‪٧‬‬
‫ت‪ٞ‬اؿ قڋي “ةادي ‪ ٢٠‬قعؼ ة ‪ ٧‬گ‪٤‬ع ۽ ة‪ ٧‬ز‪ ٧٣“ ٟ٩ٝ‬پع ڳڀ‪ ٧‬ڳڀ‪ ٧‬الِء ‪ٝ‬ستاج ة‪١‬ائ‪ ٧‬قئ‪ .٧٣“ ٧‬ؼ‪١‬ڋ ۾ ا‪٣‬ڎا‬
‫‪ٚ‬ک‪ ٟ٩‬صا‪٠‬طاـ ‪٥ٝ‬د‪٥‬د “‪ٟ٣‬ۿ د‪ ٟ‬قٽ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬الِء زرَ‪ ٧‬ز‪ ٟ٩ٝ‬د‪ ٥‬ٽڪعق ت‪ ٢‬ڈا پع گ‪٤‬ع اڋڻ ‪ 90‬چ‪٥‬رس‬
‫قاؾ د‪ ٥‬پالٽ ة‪٥ٝ ٢‬د‪٥‬د ڪ‪ .٧٤٠٥‬پع ؼ‪١‬ڋ د‪ٝ ٧‬اؾ ت‪ ٧‬ؼضاقت اـ پ‪٤‬اڪ‪ ٧‬د‪ ٥‬رقپ قٺ‪ ٧‬چڪ‪٧٣“ ٧‬‬
‫ت‪ٝ ٢‬اؾ پعائ‪ ٥‬دؾ ة‪ ٧‬رز‪!ٜ‬‬
‫ؼ ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ز‪ ٟ٩ٝ‬ت‪ٗ ٟ٣ ٧‬تن‪ ٧‬ؼاـ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ة‪ ٢‬ؼازؿ‪٥‬ـۿ ‪ٝ‬ڪار‪٥٨‬ـ ۽ ‪١ٝ‬أ٘ت‪٥‬ـ الڳاپ‪ٟ٣“ ٙ٩‬ۿ‬
‫ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٥‬ت‪٥‬ڌ ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ ٢‬وعح ‪ٛٝ‬ڪ ؼاـ ‪ٝ‬ستت ٿ‪ ٢٠ ٧‬ٿ‪ ٥‬ؼگ‪ .٧٤‬ڪ‪ ٥‬ڀ‪ ٧ٛ‬ا‪٨‬ئ‪ ٟ‬ؼ‪ٞ‬ذ‪١٤‬طق ‪٣‬ذ‪٧‬ۿ ت‪٢‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ز‪ ٟ١٩ٝ‬ت‪ٗ ٧‬تن‪ ٧‬۽ قاالر ؼاـ ‪ٛٝ‬ڪ د‪٥‬ـ پاڌقـ ‪ٝ‬نت‪٥‬ط ٿ‪١٩‬ط‪٥٨‬ـ ۽ اـ د‪ ٥‬قد‪٥‬د دائ‪ ٧ٞ‬۽‬
‫اةطي ة‪١‬ذ‪ ٧‬ق‪١٨‬طق‪ .‬پع تار‪٨‬ش ۾ ٿ‪ ٙ٩‬ا‪٣‬ڎا تذعةا ۽ ا‪ ٟ٤٠‬دا ‪٠‬ت‪٩‬ذا ا‪٠‬ت‪٤‬ائ‪ ٧‬ڀ‪٩‬ا‪٠‬ڪ ‪٠‬ڪتا “‪ .ٟ٣‬اـ‬
‫ٗتن‪ ٧‬گ‪٩‬عيَء ک‪ ٧‬دائ‪ ٧ٞ‬ة‪١‬ائڻ الِء د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ة‪ ٢‬ؼازؿ‪٥‬ـ ؼٽ‪٥٩‬ـ ق‪١٨‬ط‪٥٨‬ـ “‪ٟ٣‬ۿ ا‪ ٧٣‬اڳت‪ ٧ٛ٣ ٧‬قاريَء‬
‫د‪ ٧‬د‪٥٨‬ار جاةت ٿ‪٥٩‬ـ “‪ .ٟ٣‬اڄ ا‪٣‬ڎـ وا‪“ ٍٚ‬ز‪ٝ‬ائ‪ ٟ‬الِء اؼعائ‪ ٙ٩‬۽ ٔ‪ٛ‬ؽى‪ ٟ٩١٩‬قچ ۾ ٿ‪١٩‬طڌ ‪٠‬ئ‪ ٟ٩‬ؼع‬
‫قٕت‪١‬طي ‪٣‬ڪ ؼتٖ “‪.٧٣‬‬
‫اؼاـ ٗتن‪ ٧‬گ‪٩‬عي د‪ ٧‬ؿ‪٥‬ؽ ۾ ا‪ ٓٚ‬اگ‪٤‬اڌي ٿ‪ ٧‬ة‪٩‬ٺ‪ ٙ‬پ‪١‬ذاب د‪٩ٗ ٧‬ادت ک‪ ٧‬قالح‬
‫ڋ‪١٨‬طاؼ‪ ٟ٩‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬قؼ‪ ٟٛ٩‬ک‪ ٧‬ڦٻائڻ قاري ‪٩٠‬ت ک‪ ٧‬تتط‪ ٙ٨‬ڪعي تار‪٨‬ش ‪ٝ‬اـ ؼتٖ زاق‪ٙ‬‬
‫ڪ‪١‬طيۿ ‪ ٢٠‬قعؼ ‪ ٙ٩٣‬تائ‪ ٟ٩‬ٿ‪ٗ ٙ٩‬تن‪ ٟ‬ک‪ٝ ٧‬ڪ‪“ ٙٞ‬د‪ ٥‬ڪ‪ ٟ‬پع ا‪ٝ ٟ٤٠‬اـ ٿ‪ ٙ٩‬اُپت ۽ اـ ت‪٧‬‬
‫ٿ‪١٩‬طڌ ق‪٨‬اج دا ة‪٩ٚ ٢‬کا ُچڪت‪ ٥‬ڪ‪ .ٟ‬ڈاڪاڻ ت‪ ٢‬اڄ ز‪ٝ‬ا‪ ٥٠‬ت‪٩‬غيَء ؼاـ تتط‪ ٙ٨‬ٿ‪ ٧‬ر‪ ٧٣“ ٥٩٣‬۽ ڪاة‪٢‬‬
‫واٗت‪٥‬ر ٗ‪٥‬ؿ ڪ‪ ٟ٤١‬ٻ‪٩٣ ٧‬ڻ‪ ٧‬۽ ڪ‪ٞ‬غقر ٗ‪٥‬ؿ ت‪ ٢٠ ٧‬ت‪ ٢‬گ‪٤‬ڻ‪َ ٥‬عق‪ ٥‬پ‪١٤١‬ذ‪ٗ ٥‬تن‪ ٥‬ةعٗعار رک‪ ٧‬ؼگ‪٧٤‬‬
‫ٿ‪٧‬ۿ ‪ ٢٠‬قري ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬قؼ‪ ٟٛ٩‬ک‪ ٧‬ة‪١‬ا اقڳعائ‪ ٧‬د‪٣ ٧‬ن‪ ٜ‬ڪعي ؼگ‪ ٧٤‬ٿ‪ ٧٣ .٧‬اؼاـ د‪ ٢٠ ٥‬پع تار‪٨‬ش‬
‫د‪٩ٔ ٥‬ك‪.٧٣“ ٥ٛ‬‬

‫(ڈپ‪ٙ٩‬ۿ رقزا‪ ٥٠‬داڳ‪ ٥‬ڪعاچ‪٧‬ۿ ‪ 23‬د‪٥‬ـ ‪1995‬ع)‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪55‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫برائَن ترنيم جي نيظَري‬


‫ڇا پاڪصتان جي فَجي انداد بحال ٿي وييدي؟‬

‫پع‪٨‬ؽ‪ٛ‬ع تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪ ٧‬ز‪٥‬ا‪ ٧ٚ‬ؼاـ پاڪؽتاـ ۽ “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪا د‪ ٧‬دقؼتا‪ ٢٠‬الڳاپ‪ ٟ‬۾ ڈڪتاڻ ‪٣‬ع‬
‫گظر‪٠‬طڌ ڋ‪ ٟ٤١٨‬ؼاـ ت‪٩‬غ رٔتاريَء ؼاـ گ‪٤‬ٽذ‪ ٧‬ر‪ .٧٣“ ٧٣‬صاص ڪعي ‪٥ٝ‬د‪٥‬دف چ‪٠٥‬ڊ‪ ٙ٨‬زڪ‪ٝ٥‬ت‬
‫وعٔاـ “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪا ۾ پاڪ ؽتاـ د‪ ٧‬ائٽ‪ ٧ٞ‬پعقگعاؿ ةاةت پئطا ٿ‪ ٙ٩‬ا‪٠‬ط‪٨‬ـ‪ ٟ‬د‪ ٧‬صات‪ ٧ٞ‬الِء قرت‪ٙ‬‬
‫ڪ‪٥‬ؿـ‪٥‬ـ پ‪١٤١‬ذا ؼ‪٥‬د‪١ٝ‬ط ‪٠‬ت‪٩‬ذا ڋئ‪ ٧‬ر‪٥٩٣‬ـ “‪ .ٟ٣‬پاڪؽتاـ ۽ “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪا دا الڳاپا گظر‪ ٙ٨‬پ‪١‬ذ‪ٟ‬‬
‫ؼا‪ ٟٚ‬کاـ پ‪ِ٥‬ء پ‪٤‬ع‪٥٨‬ـ ڀ‪٩‬عق اـ قٗت قډ‪٨‬ڪ اؼتسڪاؿ ڋا‪ ٟ٤٠‬قډ‪٨‬ا “‪ٟ٣‬ۿ دڍ‪ ٟ٣‬گظر‪ ٙ٨‬ص‪٩ٞ‬ػ ڋ‪ٟ٤١٨‬‬
‫“‪ٝ‬ع‪٨‬ڪ‪ ٧‬ؼ‪٩١٩‬ٽ ۾ پع‪٨‬ؽ‪ٛ‬ع ٗا‪٥٠‬ـ ۾ تع‪ ٜ٩ٝ‬ڪعڻ الِء ؼ‪٩١٩‬ٽع ‪١٩٣‬ڪ ةعائ‪٥‬ـ وعٔاـ پ‪٩‬ؾ ڪ‪ٙ٩‬‬
‫تع‪ ٜ٩ٝ‬ک‪ ٧‬اڪحع‪٨‬ت ؼاـ ‪٥ٌ١ٝ‬ر ڪ‪ ٥٩‬ق‪.٥٨‬‬
‫“‪ٝ‬ع‪٨‬ڪ‪ ٧‬ؼ‪٩١٩‬ٽ ص‪٩ٞ‬ػ ڋ‪ ٟ٤١٨‬قتر د‪ ٥‬پاڪؽتاـ د‪ ٧‬زٖ ۾ ةعائ‪٥‬ـ تع‪ 45 ٜ٩ٝ‬ققٽ‪ٟ‬‬
‫د‪٘ٝ ٧‬اة‪ ٧ٛ‬۾ ‪ 55‬ققٽ‪ ٟ‬د‪ ٧‬اڪحع‪٨‬ت ؼاـ ‪٥ٌ١ٝ‬ر ڪعي قرت‪ .٧‬د‪٩٣ ٟ٤١‬ٺ پع‪٨‬ؽ‪ٛ‬ع تع‪ ٜ٩ٝ‬۾‬
‫‪٠‬ع‪ ٧ٝ‬ڪعي پاڪؽتاـ ک‪٥ٔ ٧‬د‪ ٧‬ؼا‪ٝ‬اـۿ د‪ ٟ٤١‬۾ ؼا‪٠٥ٝ‬ڊي ٔ‪٥‬ج د‪ ٧‬اؼتُ‪ٞ‬اؾ الِء اقر‪ ٟ٨‬پ‪ ٧‬ٿعي‬
‫اپ ڈ‪٨‬ٽۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ةسعي ‪٠‬گعا‪ ٧٠‬۽ “ةطقزـ د‪ ٥‬ڋس ڋ‪١٨‬طڌ د‪٤‬از “‪ٟ٣‬ۿ ڪ‪٥‬ةعا ‪ ٧ٛ٩٣‬ڪاپٽعـ دا‬
‫پعزا ۽ ا‪ 16 ٓ٨‬د‪٤‬ازـ دا ٔام‪ ٙ‬پعزا پاڪؽتاـ ک‪١ٛٝ ٧‬طاۿ د‪ ٟ‬د‪ٞ٩ٗ ٧‬ت پاڪؽتاـ ‪ 5‬ؼاؾ اڳ‬
‫ادا ڪعي چڪ‪.٧٣“ ٥‬‬
‫پع‪٨‬ؽ‪ٛ‬ع تع‪٩٣ ٜ٩ٝ‬ٺ ‪1990‬ع ۾ پاڪؽتاـ د‪٥ٔ ٧‬د‪ ٧‬ؼا‪ٝ‬اـ ۽ اٗتكادي ا‪ٝ‬طاد ت‪ ٧‬پاة‪١‬طي‬
‫‪١٣‬ئ‪ ٧‬قئ‪٣ ٧‬ئ‪ .٧‬د‪٩٣ ٟ٤١‬ٺ پاڪؽتاـ د‪ ٥‬ت٘ع‪٨‬ت‪ 37 ٟ‬ڪعقڌ ڈا‪ٚ‬عـ د‪ ٥‬ا‪٥ٔ ٥٣‬د‪ ٧‬ؼا‪ٝ‬اـ رقڪ‪ ٥٩‬ق‪٥٨‬‬
‫‪٥٣‬ۿ د‪ ٟ٤١‬د‪ٞ٩ٗ ٧‬ت پاڪؽتاـ ؼعڪار اـ قٗت ادا ڪعي چڪ‪٣ ٧‬ئ‪ .٧‬اـ ؼاـ گڍ پاڪؽتاـ‬
‫زڪ‪ٝ٥‬ت ‪ 28‬ا‪ 16-ٓ٨‬د‪٤‬ازـ الِء ة‪ ٢‬ادائگ‪ ٧‬ڪعي ڈڍي ‪٣‬ئ‪ .٧‬ا‪ ٧٣‬د‪٤‬از ة‪ ٢‬پع‪٨‬ؽ‪ٛ‬ع تع‪ ٜ٩ٝ‬الڳ‪ ٥‬ٿ‪٩‬ڻ‬
‫کا‪٠‬پ‪ِ٥‬ء رقڪ‪٩‬ا ق‪٨‬ا‪ .‬ٻ‪ ٥٩‬ت‪ ٢‬ٺ‪ ٥٩٤‬پع رقڪ‪ ٙ٩‬ؼا‪ٝ‬اـ الِء ادا ڪ‪ ٙ٩‬رٗ‪ ٜ‬د‪ ٧‬قاپؽ‪َ٧‬ء کاـ ة‪ ٢‬ا‪٠‬ڪار ڪ‪٥٩‬‬
‫ق‪ٝ“ .٥٨‬ع‪٨‬ڪ‪ ٧‬زڪ‪ٝ٥‬ت گظر‪ 5 ٙ٨‬ؼا‪ ٟٚ‬۾ پاڪؽتاـ ت‪ ٧‬دٻاُء قد‪١٤‬طي ر‪ ٧٣‬ت‪ ٥٣ ٢‬ائٽ‪٣ ٧ٞ‬ٿ‪٩‬ارـ د‪٧‬‬
‫َطؿ ڦ‪٤‬الُء قاري َا‪ ٧ٞٚ‬ٺا‪ ٢٣‬ت‪ ٧‬قس‪٩‬س‪٥‬ـ ڪعي‪ .‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ا‪٨‬ٽ‪ ٧ٞ‬پعقگعاؿ ک‪١ٝ ٧‬ذ‪ٞ‬ط ڪعيۿ رقؾ‬
‫ة‪٩‬ڪ ڪعي ۽ “صعڪار اـ ک‪ ٧‬صت‪ ٜ‬ڪعي ڈڍي‪ٝ“ .‬ع‪٨‬ڪا وعٔاـ ا‪ ٧٣‬ؿعط ة‪١‬ا ڪ‪ ٟ٤١‬ؿڪ ۽‬
‫ؿ‪٤‬ت‪ ٧‬د‪ ٧‬پاڪؽتاـ د‪ ٧‬ؼا‪٩ٞٚ‬ت ۽ اؼتسڪاؿ الِء ا‪٠‬ت‪٤‬ائ‪ ٧‬صىع‪٠‬اڏ جاةت ٿ‪٣ ٟ٩‬اۿ د‪ ٟ٤١‬ڪعي‬
‫ڪا ة‪ ٢‬پاڪؽتا‪ ٧٠‬زڪ‪ٝ٥‬ت ا‪ ٟ٤٠‬ؿعو‪ ٟ‬د‪ ٥‬پ‪٥‬رائ‪ ٥‬ڪعڻ الِء ت‪٩‬ار ‪٣ ٢٠‬ئ‪.٧‬‬
‫پاڪؽتاـ د‪٩ٞ٣ ٥‬ـ‪ ٢‬کاـ ا‪ٝ ٥٣‬ؤٗٓ ر‪١٣‬طق “‪ ٥٨‬ت‪ ٢‬د‪١‬گ‪ ٧‬د‪٥١‬ـ ۾ ‪ٝ‬تتال ‪٣‬ڪ پاڌ‪٨‬ؽعي ‪ٛٝ‬ڪ‬
‫ڀارت د‪٥ٔ ٧‬د‪ ٧‬ةاالدؼت‪َ٧‬ء د‪٥ٝ ٧‬د‪٥‬دگ‪َ٧‬ء ۾ اؼالؿ “ةاد الِء ا‪٠ ٥٣‬ا‪ٞٝ‬ڪ‪ ٧٣“ ٟ‬ت‪ ٢‬اُ‪٣‬ا ‪٣‬ڪ وعٔ‪ ٥‬ا‪ٟ٨‬‬
‫پ‪ ٧‬ٽ‪ ٧‬ت‪ ٧‬قس‪٩‬س‪٥‬ـ ڪعيۿ پعقگعاؿ ‪١ٝ‬ذ‪ٞ‬طۿ رقؾ ة‪٩‬ڪ ‪٨‬ا اـ ک‪ٝ ٧‬ڪ‪ ٙٞ‬صت‪ ٜ‬ڪعي ڈڍي‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪56‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫“‪ٝ‬ع‪٨‬ڪا دا ا‪ٝ ٧٣‬ىا‪ٚ‬تا ة‪ ٢‬قعؼ ‪٣‬ڪ وعٔا ۽ ا‪ٝ‬ت‪٩‬ازي ٗؽ‪ ٜ‬دا ‪٣‬ئا‪ .‬ڈاڪاڻ ت‪ ٢‬اـ ڋس ۾ ڀارت ت‪٧‬‬
‫ڪا ة‪ ٢‬پاة‪١‬طي الڳ‪ ٢٠ ٥‬ڪئ‪ ٧‬قئ‪٣ ٧‬ئ‪٧‬ۿ ‪ ٢٠‬قري اـ ک‪ ٧‬اـ ڳا‪ ٢٤ٚ‬ت‪ ٧‬رما‪١ٝ‬ط ڪعڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪٧‬‬
‫قئ‪ ٧‬ت‪ ٥٣ ٢‬۽ پاڪؽتاـ اي پ‪ ٧‬ٽ‪ ٧‬ت‪٣ ٧‬ڪ ئ‪ ٧‬قٗت قس‪٩‬س‪٥‬ـ ڪ‪٨ ٟ‬ا پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ائٽ‪ ٧ٞ‬پعقگعاؿ ک‪٧‬‬
‫‪ٝ‬سطقد ڪ‪ .ٟ‬د‪٩‬ت‪٥‬ڻ‪٩‬ڪ پاڪؽتاـ ‪٩ٞ٣‬ـ‪ ٢‬کاـ َا‪ ٧ٞٚ‬ؼىر ت‪ ٧‬ا‪ ٟ٩٘٨ ٥٣‬ڋ‪٨‬ار‪١٨‬طق ر‪ ٥٩٣‬ت‪ ٢‬اـ د‪٥‬‬
‫ائٽ‪ ٧ٞ‬پعقگعاؿ ُپعا‪٘ٝ ٟٝ‬كطـ الِء “‪ ٧٣‬۽ اـ وعٔاـ ا‪٨‬ٽ‪ ٜ‬ة‪ ٜ‬د‪ ٧‬ت‪٩‬اري د‪ ٥‬ڪ‪ ٥‬ة‪١ٝ ٢‬ك‪٥‬ة‪ ٥‬ق‪٨‬چار‬
‫‪٩٣‬ػٺ ‪٠‬ا‪ .٧٣‬پع “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪ‪ ٧‬ؼ‪٩١٩‬ٽ ۾ ‪٥ٝ‬د‪٥‬د ڀارت‪ ٧‬الة‪ ٧‬د‪٩ٞ٣ ٧‬ـ‪ ٢‬ا‪٣‬ا ڪ‪٥‬ؿؾ ر‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬پاڪؽتاـ‬
‫‪٣‬ڪ وعٔ‪٥٩‬ـ پاة‪١‬ط‪٥٨‬ـ ٗت‪٥‬ؾ ڪعي‪ .‬اـ ئ‪٘ٝ ٧‬كط الِء پع‪٨‬ؽ‪ٛ‬ع تع‪٩٣ ٜ٩ٝ‬ٺ ‪1990‬ع ۾ پاڪؽتاـ د‪٧‬‬
‫ٔ‪٥‬د‪ ٧‬۽ اٗتكادي ا‪ٝ‬طاد ة‪١‬ط ڪئ‪ ٧‬قئ‪٥ٔ .٧‬د‪ ٧‬ؼا‪ٝ‬اـ ۽ ‪ 38‬ا‪ 16 ٓ٨‬د‪٤‬ازـ د‪ ٧‬زاقالت الِء ادا‬
‫ڪ‪ ٙ٩‬رٗ‪ ٜ‬ة‪ ٢‬قاپػ ڪعڻ کاـ ا‪٠‬ڪار ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٥٨‬پاڪؽتاـ ‪1989‬ع ۾ ا‪ ٟ٤٠‬د‪٤‬ازـ الِء ‪ٟ٩ٛٝ 685‬‬
‫ڈا‪ٚ‬ع ‪ 65 ٧١ُ٨‬ڪعقڌ ‪ٚ 80‬ک ڈا‪ٚ‬ع ادا ڪ‪٩‬ا ‪٣‬ئا‪.‬‬
‫‪٥ٝ‬د‪٥‬دف ة‪٩ٌ١٩‬ع زڪ‪ٝ٥‬ت کاـ اڳ پع‪٨‬ؽ‪ٛ‬ع تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪ ٧‬صات‪ ٧ٞ‬۽ اـ ‪٩٣‬ٺ رقڪ‪ ٙ٩‬رٗ‪ ٜ‬۽ ا‪ٓ٨‬‬
‫‪ 16‬د‪٤‬از زاق‪ ٙ‬ڪعڻ الِء ڪ‪٩‬تعائ‪ ٧‬ڀ‪٩‬عا ڪ‪٥‬ؿـ‪٥‬ـ ڪ‪٥٩‬ـ ق‪٥٨‬ـ‪ .‬پع ‪٣‬ع ڀ‪٩‬عي ا‪ ٟ٤٠‬ک‪٠ ٧‬اڪا‪َ٧ٝ‬ء‬
‫د‪ ٟ٤١ٝ ٥‬ڋؼڻ‪ ٥‬پ‪٥٠ .٥٩‬از ؿع‪ ٓ٨‬د‪ ٧‬د”ر ۾ پع‪٨‬ؽ‪ٛ‬ع تع‪ٝ ٜ٩ٝ‬اـ ‪٠‬ذات زاق‪ ٙ‬ڪعڻ د‪ ٧‬پ‪٤‬ع‪ٟ٨‬‬
‫ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪ ٧‬قئ‪ ٧‬پع اـ ڋس ۾ ‪٥٣‬ؿ قرڏ ‪٣ ٢٠‬ئڻ ؼتب ۽ ‪٠‬اڪاؿ پعڋ‪ ٧٤٨‬پا‪٩ٚ‬ؽ‪َ٧‬ء ۽ ؼٕارت‪٧‬‬
‫ڪ‪٥‬ؿـ‪ ٟ‬ڪعي ڪا ڪا‪٩ٝ‬اة‪ ٧‬زاق‪ ٢٠ ٙ‬ٿ‪ ٧‬ؼگ‪ .٧٤‬د‪ ٟ٤١‬ةُط قري ‪٠‬گعاـ قز‪٨‬عاٌَ‪ٗ ٟ٩ُٝ ٜ‬ع‪٨‬ـ‪٧‬‬
‫د‪ ٧‬د”ر ۾ ة‪٣ ٢‬ڪ ‪٠‬اڪاؿ ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪ ٧‬قئ‪ .٧‬پع “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪا د‪ ٧‬ا‪٥٨‬اـ ‪ٞ٠‬ائ‪١‬طگاـ ۽ ؼ‪٩١٩‬ٽ د‪٧‬‬
‫‪ٞ٩ٝ‬تعـ د‪ٝ ٧‬ضا‪ٕٚ‬ت ؼتب ‪٠‬گعاـ زڪ‪ٝ٥‬ت د‪َ٧٣ ٧‬ء ڪ‪٥‬ؿؾ ة‪ ٢‬ڪا ؼ‪٥‬ڀ زاق‪ ٢٠ ٙ‬ڪعي‬
‫ؼگ‪.٧٤‬‬
‫‪٥٠‬از ؿع‪ ٓ٨‬زڪ‪ٝ٥‬ت ۾ دڍ‪ ٟ٣‬پع‪٨‬ؽ‪ٛ‬ع تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪ ٧‬صات‪٨ ٧ٞ‬ا اـ ۾ تتط‪ ٟ٩ٛ٨‬د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ‬
‫ڪئ‪ ٧‬قئ‪٧‬ۿ ت‪ ٢‬اؼالؿ “ةاد زڪ‪ٝ٥‬ت د‪٠ ٧‬اڪاؿ پعڋ‪ ٧٤٨‬پا‪٩ٚ‬ؽ‪ ٟ٩‬ؼتب اٽ‪١ٛ‬طق ا‪ ٧٣‬ڪ‪٥‬ؿـ‪٥‬ـ‬
‫پاڪؽتاـ د‪ ٧‬ڳچ‪َ٧‬ء ۾ پ‪٥‬ڻ ‪ٚ‬ڳ‪٥٩‬ـ‪ٝ“ .‬ع‪٨‬ڪ‪ ٧‬زڪ‪ٞ‬عا‪ ٟ٠‬ؿعط َائط ڪعي ڈڍ‪ ٥٨‬ت‪ ٢‬پاڪؽتاـ‬
‫پ‪٤‬ع‪٨‬اـ پ‪١٤١‬ذ‪ ٥‬ائٽ‪ ٧ٞ‬پعقگعاؿ ‪١ٝ‬ذ‪ٞ‬ط ڪعيۿ رقؾ ةئڪ ڪعي ۽ “صعڪار صت‪ ٜ‬ڪعڻ د‪ ٧‬تك‪٥‬ر‬
‫ؼاـ اق‪ ٧ٚ٥‬و‪٥‬ر اتٕاؽ ڪعي‪ .‬د‪ ٟ٤١‬ةُط قاؿ‪١‬گٽ‪ ٟ‬ا‪٠‬تٌا‪ ٢٩ٝ‬اـ ؼ‪ٛ‬ؽ‪ ٧ٛ‬۾ ڪ‪ٗ ٧َٛٞ ٥‬طؿ کڻ‪١‬طي‪٢٠ .‬‬
‫قعؼ ا‪ ٥٣‬پع اـ د”ر ۾ پاڪؽتاـ ۽ “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪا دا الڳاپا ا‪٨‬تعا ت‪ ٢‬صعاب ٿ‪ ٧‬ق‪٨‬ا ۽ ڈڪتاڻ ۾ ا‪٨‬ڍق امأ‪٥‬‬
‫ٿ‪ ٧‬ق‪٥٨‬ۿ د‪ ٥‬پاڪؽتاـ ک‪ ٧‬د‪٣‬ـتگعد ‪ٛٝ‬ڪ‪ ٟ‬د‪ ٧‬قٓ ۾ “ڻڻ دا دڌڪا ڋ‪٠‬ا ق‪٨‬ا‪ٝ .‬ضت‪ ٓٛ‬ا‪ٝ‬طاد ڋ‪١٨‬طڌ‬
‫ادارـ وعٔاـ ‪١ٛٝ‬طڌ ا‪ٝ‬طاد رقڪڻ دا ة‪ ٢‬اؿارا ڋ‪٠‬ا ق‪٨‬ا‪ .‬د‪١٤١‬ڪعي ‪ُٝ‬ا‪ ٥ٛٝ‬ات‪ ٧‬قڃ‪ ٧‬پ‪٤‬ت‪٥‬ۿ د‪ ٥‬پاڪؽتاـ‬
‫۽ “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪا ۾ الڳاپا ة‪٤‬تع ة‪١‬ائڻ قار‪٥٨‬ـ ڪ‪٥‬ؿـ‪٥‬ـ اٽ‪١ٛ‬طق ڀارت ک‪ٔ ٧‬ائطق رؼائڻ ‪ٚ‬ڳ‪٥٩‬ـ‪.‬‬
‫دڍ‪1993 ٟ٣‬ع د‪ ٧‬چ‪٠٥‬ڊـ کا‪٠‬پ‪ِ٥‬ء قز‪٨‬عاٌَ‪ ٜ‬ة‪٩ٌ١٩‬ع ڀٽ‪ ٥‬د‪ ٧‬ؼعةعا‪َ٧٣‬ء ۾ پ‪٩‬پ‪ٛ‬غ پارٽ‪ ٧‬د‪٧‬‬
‫زڪ‪ٝ٥‬ت ‪ٛٝ‬ڪ د‪ ٧‬اٗتطار د‪٥‬ـ قاڳ‪٥‬ـ ؼ‪١‬ڀا‪٥٩ٚ‬ـ ت‪٠ ٢‬ئ‪ ٟ٩‬زڪ‪ٝ٥‬ت اـ ڋس ۾ ؼ‪١‬ذ‪٩‬طگ‪َ٧‬ء ؼاـ‬
‫ڪ‪٥‬ؿـ‪٥‬ـ ڪعڻ د‪َ ٥‬غؿ ًا‪٣‬ع ڪ‪ .٥٩‬پ‪ ٧‬پ‪ ٧‬زڪ‪ٝ٥‬ت ‪ٝ‬ام‪َ٧‬ء ۾ ٿ‪ّٛ ٙ٩‬ى‪ٟ٩‬ۿ پعڋ‪ ٧٤٨‬پا‪٩ٚ‬ؽ‪َ٧‬ء ۾‬
‫‪٥ٝ‬د‪٥‬د صا‪ ٟ٩ٝ‬۽ ؼٕارت‪ ٧‬ؼىر ت‪ ٧‬ٿ‪ ٙ٩‬ڪ‪ٞ‬غقر‪ ٟ٨‬د‪ ٥‬ت‪٥‬ڌ ڪڌڻ الِء ‪٠‬ئ‪ ٟ٩‬ؼع پا‪٩ٚ‬ؽ‪ ٧‬تعت‪٩‬ب ڋ‪ .٧٠‬اـ‬
‫ڋس ۾ “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪ‪ ٧‬زڪ‪ٝ٥‬ت ؼاـ راةى‪ ٥‬ڪعڻ کاـ اڳ ‪ٝ‬ڪ‪ ٙٞ‬ت‪٩‬اري ڪعڻ وعؼ ډ‪٨‬اـ ڋ‪ ٥٠‬ق‪ .٥٨‬ا‪ٟ٤٠‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪57‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ٔڪعي ّ‪ٛ‬ى‪ ٟ٩‬ک‪ ٧‬دقر ڪعڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪ ٧‬قئ‪٧‬ۿ د‪ ٟ‬ؼتب “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪا ۾ ڀارت‪ ٧‬الة‪َ٧‬ء ک‪٧‬‬
‫‪ٝ‬ؽ‪ٛ‬ؽ‪ ٙ‬ڪا‪٩ٝ‬اة‪٥٩‬ـ زاق‪ ٙ‬ٿ‪ ٧‬ر‪٥٩٣‬ـ ‪٥٩٣‬ـ‪ .‬قز‪٨‬عاٌَ‪ ٜ‬ة‪٩ٌ١٩‬ع ڀٽ‪ ٥‬ص‪٥‬د اـ ؼ‪ٛ‬ؽ‪ ٧ٛ‬۾ ڪ‪٥‬ؿـ‪٥‬ـ قٺڻ‬
‫ؿعقع ڪ‪٥٩‬ـ‪ .‬ڪ‪١ٛ‬ٽ‪ ٟ‬ا‪٠‬تٌا‪ ٢٩ٝ‬د‪ ٧‬ا‪ ٟ٤٠‬ةطگ‪ٞ‬ا‪ ٟ٩٠‬ک‪ ٧‬دقر ڪعڻ وعؼ ؼ‪١‬ذ‪٩‬طگ‪ ٧‬اصت‪٩‬ار ڪئ‪٧‬‬
‫قئ‪٧‬ۿ د‪٩٣ ٟ٤١‬ٺ ڀارت‪ ٧‬الة‪ ٧‬پاڪؽتاـ صالؼ ة‪ ٧‬ة‪٩١‬اد أ‪٥‬ا‪ ٢٣‬ڦ‪٤‬ال‪٨‬ا ‪٣‬ئا‪ٛٝ .‬ڪ د‪ ٧‬ا‪٨‬ٽ‪ ٧ٞ‬پعقگعاؿ‬
‫د‪ ٧‬ز‪٥‬ا‪ ٧ٚ‬ؼاـ پئطا ڪ‪ ٙ٩‬ڪ‪٥‬ڌ ۽ دقک‪ ٧‬قاري ‪ٝ‬ؤٗٓ ک‪َ ٧‬ا‪ ٧ٞٚ‬ؼىر ت‪ ٧‬قائک‪ ٥‬ڪعڻ ةُط پ‪٤‬ع‪ٟ٨‬‬
‫ڪ‪٥‬ؿؾ و‪٥‬ر “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪ‪ ٧‬ڪا‪٠‬گع‪٨‬ػ د‪ٞ٩ٝ ٧‬تعـ ک‪ ٧‬اَت‪ٞ‬اد ۾ قٺڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪ ٧‬قئ‪.٧‬‬
‫ڈاڪاڻ ت‪ٝ“ ٢‬ع‪٨‬ڪ‪ ٧‬ڪا‪٠‬گع‪٨‬ػ ۾ قطر ڪ‪١ٛ‬ٽ‪ ٟ‬د‪ ٧‬اڪحع‪٨‬ت ‪٣ ٢٠‬ئڻ ڪعيۿ قطر ڪ‪١ٛ‬ٽ‪ ٟ‬ک‪٧‬‬
‫اَت‪ٞ‬اد ۾ قٺڻ کا‪٠‬پ‪ِ٥‬ء ا‪ ٥٣‬معقري ‪ ٥٩٣‬ت‪ ٢‬ؼ‪٩١٩‬ٽ د‪ٞ٩ٝ ٧‬تعـ ک‪ ٧‬ة‪ ٢‬اـ ڋس ۾ پ‪١٤١‬ذ‪ ٥‬ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪ .٧‬اـ‬
‫ؼ‪ٛ‬ؽ‪ ٧ٛ‬۾ قز‪٨‬عاٌَ‪ ٜ‬ة‪٩ٌ١٩‬ع ڀٽ‪ٝ“ ٥‬ع‪٨‬ڪا ۾ ‪٘ٝ‬عر ٿ‪ ٙ٩‬پاڪؽتا‪ ٧٠‬ؼٕ‪٩‬ع ‪٩ٛٝ‬سا ‪٥ٚ‬ډي ذر‪٧ُ٨‬‬
‫ڪا‪٠‬گع‪٨‬ػ د‪ٞ٩ٝ ٧‬تعـ ؼاـ پاڻ ؼڋق راةى‪ ٥‬ڪعڻ د‪٩ٔ ٥‬ك‪ ٥ٛ‬ڪ‪“ .٥٩‬صعڪار ڪا‪٠‬گع‪٨‬ػ ۾ ا‪٣‬ڎي‬
‫الة‪ٝ ٧‬ؽتسڪ‪ ٜ‬ٿ‪٩‬ڻ ‪ٚ‬ڳ‪٧‬ۿ د‪٩‬ڪا قطر ڪ‪١ٛ‬ٽ‪ ٟ‬د‪ ٧‬اـ تك‪٥‬ر د‪ ٧‬ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت ۾ اڳت‪ ٧‬اچڻ ‪ٚ‬ڳ‪ ٧‬ت‪٢‬‬
‫پع‪٨‬ؽ‪ٛ‬ع تع‪٩٣ ٜ٩ٝ‬ٺ پاڪؽتاـ ؼاـ ٿ‪١٩‬طڌ ‪٠‬ا ا‪٠‬كأ‪ ٟ٩‬د‪ ٥‬ازا‪ ٥ٚ‬ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪.٧‬‬
‫قز‪٨‬عاٌَ‪ ٜ‬ة‪٩ٌ١٩‬ع ڀٽ‪ٝ“ ٥‬ع‪٨‬ڪا ۽ پاڪؽتاـ د‪ ٧‬الڳاپ‪ ٟ‬۾ پئطا ٿ‪ ٙ٩‬رڪاقٽ‪٥‬ـ ۽ ةطگ‪ٞ‬ا‪٥٩٠‬ـ‬
‫دقر ڪعي ا‪ ٟ٤٠‬ک‪ ٧‬قډ‪٨‬ڪ ‪ٝ‬نت‪٥‬ط ۽ ‪ٝ‬ؽتسڪ‪ ٜ‬ة‪١‬ائڻ الِء ‪ ٢٠‬قعؼ پاڻ “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪا د‪ ٥‬دقرق ڪعي‬
‫قطر ڪ‪١ٛ‬ٽ‪ ٟ‬ؼاـ ‪ٝ‬الٗات ڪئ‪٧‬ۿ پع قطر ٔارقؽ از‪ٞ‬ط ‪ْٚ‬اري ة‪ ٢‬اـ ڋس ۾ “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪا د‪ ٥‬دقرق ڪ‪.٥٩‬‬
‫قطر ۽ قز‪٨‬عاٌَ‪ ٜ‬د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿـ‪ ٟ‬د‪ ٥‬ئ‪٠ ٧‬ت‪٩‬ذ‪ ٥٣ ٥‬د‪ٝ“ ٥‬ع‪٨‬ڪا د‪ ٧‬ڪ‪ ٟ٤١‬پ‪٤‬ع‪ ٟ٨‬قطر (ڪ‪١ٛ‬ٽ‪٢٠ )ٟ‬‬
‫قعؼ اـ ڳا‪ ٢٤ٚ‬د‪ ٥‬اَتعاؼ ڪ‪ ٥٩‬ت‪ ٢‬پع‪٨‬ؽ‪ٛ‬ع تع‪٩٣ ٜ٩ٝ‬ٺ پاڪؽتاـ ت‪ ٧‬پاة‪١‬ط‪٥٨‬ـ ‪٠‬اا‪٠‬كأ‪ٟ٣“ ٧‬ۿ‬
‫پع ُ‪ ٟ٣‬ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬صات‪ ٧ٞ‬الِء ة‪ ٢‬ڪ‪٥‬ؿـ‪٥‬ـ قٺڻ د‪ ٥‬قاَطق ڪ‪ .٥٩‬د‪٩‬ڪ‪ٝ ٧‬اڻ‪ ٥٤‬۽ ډر‪٥٨‬ـ “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪا‬
‫د‪ ٧‬قطر ؼاـ ‪ٝ‬ستع‪ ٢ٝ‬ة‪٩ٌ١٩‬ع ڀٽ‪ ٥‬د‪ٝ ٧‬الٗات‪ ٟ‬ت‪ ٧‬ة‪٩‬ذا ت‪٩٘١‬ط ڪ‪١‬ط‪٥٨‬ـ ر‪٥٩٣‬ـ “‪ٟ٣‬ۿ ا‪ ٟ٤٠‬ک‪٧‬‬
‫‪٣‬اڻ ةعائ‪٥‬ـ تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪٥ٌ١ٝ ٧‬ري کا‪٠‬پ‪ِ٥‬ء پ‪١٤١‬ذ‪ٝ ٥‬ؤٗٓ تتط‪ ٙ٨‬ڪعڻ‪ ٥‬پ‪٠٥‬طق‪ .‬ڈاڪاڻ ت‪ ٢‬ٻ‪ٛٝ ٟ‬ڪ‪ٟ‬‬
‫۾ ‪ 5‬ؼا‪ ٟٚ‬کاـ پئطا ٿ‪ ٙ٩‬ةطگ‪ٞ‬ا‪٥٩٠‬ـ صت‪ ٜ‬ڪعڻ ۽ الڳاپ‪ ٟ‬ک‪ ٧‬ٻ‪٤٩‬ع ‪٥ُٞٝ‬ؾ ت‪“ ٧‬ڻڻ ا‪٨‬تعق ؼ‪٥ٚ٥‬‬
‫‪٠‬ا‪٧٣‬ۿ د‪٩‬ئ‪َ ٟ‬اؿ و‪٥‬ر چ‪ ٥٩‬ق‪١٨‬طق “‪.٧٣‬‬
‫“‪ٝ‬ع‪٨‬ڪا د‪ ٧‬قطر ڪ‪١ٛ‬ٽ‪ ٟ‬۽ ة‪٩ٌ١٩‬ع ڀٽ‪ ٥‬قچ ۾ ٿ‪ٝ ٙ٩‬الٗات کا‪٠‬پ‪ِ٥‬ء قطر ڪ‪١ٛ‬ٽ‪ ٟ‬د‪٧‬‬
‫“‪ٝ‬ع‪٨‬ڪ‪ ٧‬ڪا‪٠‬گع‪٨‬ػ ۾ ‪٥ٝ‬د‪٥‬د الة‪ ٧‬پع‪٨‬ؽ‪ٛ‬ع تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪ ٧‬صات‪٨ ٧ٞ‬ا ردقةطؾ الِء ؼ‪١‬ذ‪٩‬طگ‪َ٧‬ء ؼاـ‬
‫ڪ‪٥‬ؿـ‪٥‬ـ قٺڻ ؿعقع ڪ‪٥٩‬ـ‪ .‬اـ ڋس ۾ ؼ‪٩١٩‬ٽع ‪١٩٣‬ڪ ةعائ‪٥‬ـ ؼ‪٩١٩‬ٽ ۾ پع‪٨‬ؽ‪ٛ‬ع ٗا‪٥٠‬ـ ۾ تع‪ٜ٩ٝ‬‬
‫ةاةت ‪٣‬ڪ ة‪ ٙ‬پ‪٩‬ؾ ڪ‪ .٥٩‬اـ ة‪ ٙ‬پ‪٩‬ؾ ٿ‪١٩‬طي ئ‪ ٧‬پاڪؽتاـ زڪ‪ٝ٥‬ت ڀارت‪ ٧‬د‪٥‬اة‪ ٧‬ڪاررقائ‪ ٧‬ک‪٧‬‬
‫رقڪڻ الِء پ‪١٤١‬ذ‪٥‬ـ ؼٕارت‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿـ‪٥‬ـ ت‪٩‬غ ڪعي ڈڍ‪٥٨‬ـ‪ .‬د‪ ٟ٤١‬د‪٠ ٧‬ت‪٩‬ذ‪ ٧‬۾ پع‪٨‬ؽ‪ٛ‬ع تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪٧‬‬
‫‪ٝ‬ضا‪ٕٚ‬ت ۾ ؼ‪٩١٩‬ٽعـ د‪ ٧‬تُطاد ۾ امأ‪ ٥‬ٿ‪١٩‬طق ق‪ُ٧٣ .٥٨‬ء پ‪٤‬ع‪٥٨‬ـ ڀ‪٩‬عق ‪ ٥٣‬د‪ ٥‬پاڪؽتاـ پ‪١٤١‬ذ‪٧‬‬
‫ا‪٨‬ٽ‪ ٧ٞ‬پعقگعاؿ د‪ ٧‬ؼ‪ٛ‬ؽ‪ ٧ٛ‬۾ ڪا ة‪ ٢‬ؼ‪٥‬د‪٨‬تازي ڪعڻ کا‪٠‬ؽ‪٥‬اِء “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪ‪ ٧‬ؼ‪٩١٩‬ٽعـ د‪ ٧‬ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت‬
‫زاق‪ ٙ‬ڪعڻ ۾ ڪا‪٩ٝ‬اب قڃ‪ ٧‬ر‪ٝ“ .٥٣ ٥٩٣‬ع‪٨‬ڪ‪ ٧‬ؼ‪٩١٩‬ٽ ۾ ةعائ‪٥‬ـ تع‪ ٜ٩ٝ‬پ‪٩‬ؾ ٿ‪٩‬ڻ ص‪٥‬د‬
‫پاڪؽتاـ د‪ ٧‬اـ اق‪ٝ ٧ٚ٥‬ؤٗٓ د‪َ ٧‬ال‪ٝ‬ت‪ ٧‬تائ‪٩‬ط ۽ تكط‪٣ ٖ٨‬ئ‪ ٧‬ت‪ ٢‬اـ د‪ ٥‬ا‪٨‬ٽ‪ ٧ٞ‬پعقگعاؿ پع ا‪ٟٝ‬‬
‫‪٘ٝ‬كطـ الِء “‪ ٧٣‬۽ ‪ ٥٣‬ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ ٢‬ڋس ۾ ‪٣‬ڪ وعٔ‪٥٩‬ـ پاة‪١‬ط‪٥٨‬ـ ٗت‪٥‬ؾ ‪ ٢٠‬ڪ‪١‬طق‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪58‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ةعائ‪٥‬ـ تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪٥ٌ١ٝ ٧‬ري‪:‬‬


‫ص‪٩ٞ‬ػ ڋ‪ٝ“ ٟ٤١٨‬ع‪٨‬ڪ‪ ٧‬ؼ‪٩١٩‬ٽ ۾ ‪٥ٌ١ٝ‬ر ٿ‪ ٙ٩‬ةعائ‪٥‬ـ تع‪٩٣ ٜ٩ٝ‬ٺ پع‪٨‬ؽ‪ٛ‬ع ٗا‪٥٠‬ـ ۾ ‪٠‬ع‪٧ٝ‬‬
‫ڪئ‪ ٧‬ق‪١٨‬طي ۽ پاڪؽتاـ د‪٥ٔ ٧‬د‪ ٧‬ؼا‪ٝ‬اـ ۽ اٗتكادي ا‪ٝ‬طاد ت‪1990 ٧‬ع ۾ د‪٩‬ڪا پاة‪١‬طي الڳ‪٥‬‬
‫ڪئ‪ ٧‬قئ‪٣ ٧‬ئ‪٧‬ۿ اُ‪٣‬ا ‪٣‬ٽائ‪ ٧‬ق‪١٨‬طي‪ .‬اـ ؼاـ گڍقگڍ اٗتكادي ۽ ٻ‪ ٟ٩‬ؿُت‪ ٟ‬۾ پع‪٨‬ؽ‪ٛ‬ع تع‪٩٣ ٜ٩ٝ‬ٺ الڳ‪٥‬‬
‫ٿ‪ ٙ٩‬پاة‪١‬ط‪ ٟ٨‬ک‪ ٧‬ة‪٠ ٢‬عؿ ڪعڻ ۾ ‪ٝ‬طد ‪١ٛٝ‬طي‪ .‬د‪ ٟ٤١‬ؼاـ پاڪؽتاـ ک‪ ٧‬اڻ ڳڻ‪٩‬ا ٔائطا رؼ‪ ٧‬ؼگ‪ ٟ٤‬ٿا ۽‬
‫ت٘ع‪٨‬ت‪ 37 ٟ‬ڪعقڌ ڈا‪ٚ‬عـ د‪ ٥‬ا‪٥ٔ ٥٣‬د‪ ٧‬ؼا‪ٝ‬اـ ة‪ ٢‬پاڪؽتاـ ک‪١ٝ ٧‬ت٘‪ ٙ‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪١٨‬طقۿ د‪٩‬ڪ‪1990 ٥‬ع‬
‫کاـ ُرڪ‪ ٟ٣ .٧٣“ ٙ٩‬تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪٥ٌ١ٝ ٧‬ري ؼاـ د‪٩‬ت‪٥‬ڻ‪٩‬ڪ پاڪؽتاـ ‪ 37‬ڪعقڌ ڈا‪ٚ‬عـ د‪ٝ ٧‬ا‪٩ٚ‬ت‬
‫د‪ ٥‬ؼا‪ٝ‬اـ زاق‪ ٙ‬ڪعي ؼگ‪١٤‬طقۿ پع اـ ک‪ ٧‬ا‪ 16 ٓ٨‬د‪٤‬از ‪ ٢٠‬ڋ‪٠‬ا ق‪١٨‬طا‪ .‬ةعائ‪٥‬ـ تع‪٩٣ ٜ٩ٝ‬ٺ قطر‬
‫ڪ‪١ٛ‬ٽ‪ ٟ‬ا‪ ٟ٤٠‬د‪٤‬ازـ ک‪ ٧‬ڪ‪ ٟ٤١‬ٽئ‪ٛٝ ٟ٩‬ڪ ک‪ ٧‬قڪعق ڪعڻ الِء پ‪١٤١‬ذا اصت‪٩‬ار اؼتُ‪ٞ‬اؾ ڪعي‬
‫ؼگ‪ ٧٤‬ٿ‪ .٥‬د‪٩٣ ٟ٤١‬ٺ پاڪؽتاـ ک‪ ٧‬ت٘ع‪٨‬ت‪٣ ٟ‬ڪ ارب ڈا‪ٚ‬ع رٗ‪ ٜ‬قاپػ ڋ‪ ٧٠‬ق‪١٨‬طي‪٨ .‬اد ر‪ ٧٣‬ت‪٢‬‬
‫پاڪؽتاـ ‪1989‬ع ۾ ‪ 38‬ا‪ 16 ٓ٨‬د‪٤‬ازـ الِء ‪ ٟ٩ٛٝ 685‬ڈا‪ٚ‬ع ‪ 65 ٧١ُ٨‬ڪعقڌ ‪ٚ 80‬ک ڈا‪ٚ‬ع ادا ڪ‪٩‬ا‬
‫‪٣‬ئا‪1989 .‬ع ۾ ‪٣‬ڪ ا‪ 16 ٓ٨‬د‪٤‬از الِء ‪٣‬ڪ ڪعقڌ ‪ٚ 80‬ک ڈا‪ٚ‬ع رٗ‪ ٜ‬گ‪٤‬عي قئ‪٣ ٧‬ئ‪٣ .٧‬اڻ‬
‫د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ا‪ ٟ٤٠‬د‪٤‬ازـ د‪ ٧‬صع‪٨‬طاري الِء ڪ‪ٛٝ ٥‬ڪ رما‪١ٝ‬ط ٿئ‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪ ٢‬ا‪ ٥٣‬گ‪٤‬ٽ ۾ گ‪٤‬ٽ ‪٣‬ڪ ڪعقڌ‬
‫ڈا‪ٚ‬ع کاـ قٺ‪٣ ٧‬ڪ ڪعقڌ ‪ٚ 20‬ک ڈا‪ٚ‬ع تائ‪ ٧ٔ ٟ٩‬د‪٤‬از د‪ٞ٩ٗ ٧‬ت ادا ڪ‪١‬طق‪ .‬د‪ ٟ٤١‬ؼاـ پاڪؽتاـ‬
‫ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ادا ڪ‪ ٙ٩‬ؼ‪٥ٞ‬ري رٗ‪ ٜ‬قاپػ ‪ ٧ٛٝ ٢٠‬ؼگ‪١٤‬طي‪ٝ“ .‬ع‪٨‬ڪ‪ ٧‬زڪ‪ٝ٥‬ت د‪٤‬ازـ د‪ ٧‬قڪعي‬
‫ؼاـ پاڪؽتاـ ک‪ ٧‬قعؼ ‪ 15‬ڪعقڌ ڈا‪ٚ‬ع رٗ‪ ٜ‬قاپػ ڪعڻ گ‪٤‬عي ٿ‪ .٧‬دڍ‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬ةاٗ‪ ٧‬رٗ‪ ٜ‬پ‪٥‬ري‬
‫ڪعڻ الِء ‪ 50 ٧١ُ٨‬ڪعقڌ ڈا‪ٚ‬ع ةاٗ‪ ٧‬ادا ڪعڻ الِء “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪ‪ ٧‬قطر ڪ‪١ٛ‬ٽ‪ ٟ‬ک‪ ٧‬ڪا‪٠‬گع‪٨‬ػ ‪ٝ‬اـ‬
‫‪٥ٌ١ٝ‬ري قٺڻ‪ ٧‬پ‪٠٥‬طي‪ .‬د‪ ٟ٤١‬الِء ‪ٝ‬ـڪالت‪٥‬ـ پ‪٩‬طا ٿ‪٩‬ڻ د‪ ٥‬ا‪٠‬ط‪٨‬ـ‪٥ٝ ٥‬د‪٥‬د “‪ .٧٣‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬قطر ڪ‪١ٛ‬ٽ‪ٟ‬‬
‫اڳئ‪ٗ ٟ٩‬طؿ و‪٥‬ر “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪ‪٣ ٧‬ائ‪٥‬س ‪ٝ‬اـ ة‪ ٢‬اـ وعح د‪ ٧‬تع‪٥ٌ١ٝ ٜ٩ٝ‬ر ڪعائ‪ ٢٠ ٧‬ؼگ‪ ٥٩٤‬ت‪ُٝ ٧٣ ٢‬ا‪٥ٛٝ‬‬
‫ٗا‪٥٠‬ـ د‪ ٧‬ق‪٥‬رت اصت‪٩‬ار ڪعي ‪ ٢٠‬ؼگ‪١٤‬طق‪ .‬ڈاڪاڻ ت‪ ٢‬تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪٥ٌ١ٝ ٧‬ري کاـ پ‪ِ٥‬ء “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪ‪٣ ٧‬ائ‪٥‬س‬
‫وعٔاـ اـ د‪٥ٌ١ٝ ٧‬ري ڋ‪ ٧٠‬ق‪١٨‬طي “‪ .٧٣‬د‪٩‬ڪ‪ٞ٩ٝ 435 ٥‬تعـ ت‪ٝ ٧‬ـت‪٠٥٣ ٙٞ‬طق “‪ .٧٣‬د‪ ٟ٤١‬ةُط ئ‪٧‬‬
‫“‪ٝ‬ع‪٨‬ڪ‪ ٧‬قطر ‪ٗ ٟ٣‬ا‪٥٠‬ـ ت‪ ٧‬قس‪٩‬ر ڪعيۿ اـ ک‪ َٙٞ ٧‬۾ “ڻ‪ ٧‬ڈڍ‪١٨‬طق “‪.٧٣‬‬
‫اـ ڪعي ا‪ ٥٣‬چ‪٥‬ڻ ۾ ڪ‪ ٥‬ة‪ ٢‬قډاُء ‪ ٢٠‬ٿ‪١٩‬طق ت‪ ٢‬ةعائ‪٥‬ـ تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪٥ٌ١ٝ ٧‬ريَء ؼاـ پاڪؽتاـ ۽‬
‫“‪ٝ‬ع‪٨‬ڪا دا الڳاپا ‪ ٢٠‬قعؼ ڪئ‪ ٧‬ؿُت‪ ٟ‬۾ ‪٥ُٞٝ‬ؾ ت‪ ٧‬اچ‪ ٧‬ق‪١٨‬طاۿ پع قډ‪٨‬ڪ ‪ٝ‬ؽتسڪ‪ ٜ‬ة‪ ٢‬ٿ‪١٩‬طا‪٧٣ .‬‬
‫“‪ ٝ‬ع‪٨‬ڪ‪ٗ ٧‬طؿ پاڪؽتاـ الِء د‪٩‬ت‪٥‬ڻ‪٩‬ڪ قڋي ڪا‪٩ٝ‬اة‪ ٧‬ت‪٧٣“ ٢٠ ٢‬ۿ پع اـ ک‪ ٧‬ڪا‪٩ٝ‬اة‪ ٧‬وعؼ پ‪٤‬ع‪ٟ٨‬‬
‫ٔ‪٩‬كالئت‪ ٧‬قڎ معقر ٗعار ڋئ‪ ٧‬ؼگ‪٤‬ذ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬اـ تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪ ٧‬ذر‪ ٧ُ٨‬پع‪٨‬ؽ‪ٛ‬ع تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪ ٥‬ا‪ ٥٣‬پ‪٤‬ع‪٥٨‬ـ زقر‬
‫ٽٽ‪ ٧‬پ‪٠٥‬طق‪ .‬د‪ ٟ٤١‬ک‪ ٧‬اڄ تائ‪٠ ٟ٩‬اٗاة‪ ٙ‬ؿڪؽت ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٥٩٤‬ق‪١٨‬طق ‪ .٥٣‬قز‪٨‬عاٌَ‪ ٜ‬ة‪٩ٌ١٩‬ع ڀٽ‪ٝ“ ٥‬ع‪٨‬ڪ‪٧‬‬
‫ؼ‪٩١٩‬ٽ ۾ ةعائ‪٥‬ـ تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪٥ٌ١ٝ ٧‬ري ک‪ ٧‬پاڪؽتاـ د‪ ٧‬اق‪ ٓٗ٥ٝ ٧ٚ٥‬د‪ ٧‬تائ‪٩‬ط ٗعار ڋ‪.٧٣“ ٥٠‬‬
‫‪ٝ‬ستع‪ٝ‬ا ‪٥ٝ‬دب اـ ؼاـ پاڪؽتاـ ۽ “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪا د‪ ٧‬ا‪ ٟ٤٠‬الڳاپ‪ ٟ‬د‪ ٧‬ةسا‪َ٧ٚ‬ء ۾ قڋي ‪ٝ‬طد ‪١ٛٝ‬طيۿ‬
‫د‪٩‬ڪ‪ٝ ٧‬ام‪َ٧‬ء ۾ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ؿا‪٠‬طار رقا‪٨‬ت‪ ٟ‬دا ا‪٣ ٟ٩ٝ‬ئا‪.‬‬
‫اؼاـ ؼ‪ٞ‬ذ‪٥٤‬ـ ٿا ت‪ ٢‬ةعائ‪٥‬ـ تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪٥ٌ١ٝ ٧‬ري ؼڀ ڪذ‪٠ ٢٤‬ا‪٧٣‬ۿ اڃا اـ ڋس ۾ قڋي‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪59‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫دطقد‪٤‬ط د‪ ٧‬معقرت “‪ .٧٣‬ڈاڪاڻ ت‪ ٢‬ڀارت اـ تع‪ ٜ٩ٝ‬ک‪ٗ ٧‬ا‪٥٠‬ـ د‪ ٧‬ؿڪ‪ ٙ‬۾ “ڻڻ قارـ ‪ٝ‬عز‪ٟٛ‬‬
‫دقراـ اـ ک‪٠ ٧‬اڪاؿ ة‪١‬ائڻ د‪٥‬ـ قڋ‪٥٨‬ـ ڪ‪٥‬ؿـ‪٥‬ـ ڪ‪١‬طق‪ ٥٣ .‬پاڪؽتاـ د‪١٠ ٧‬ڌڌي ؼ‪٥‬ڀ ک‪٧‬‬
‫ؿڪؽت ۾ تتط‪ ٙ٨‬ڪعڻ الِء پ‪١٤١‬ذ‪ ٥‬پ‪٥‬رق زقر ‪ٚ‬ڳائ‪١٩‬طق‪ .‬اـ ڋس ۾ قاؿ‪١‬گٽ‪ ٟ‬۾ ؼٕارتڪارـ ۽‬
‫ڪا‪٠‬گع‪٨‬ػ د‪ ٧‬ڪ ذ‪ٞ٩ٝ ٢٤‬تعـ د‪ ٥‬چ‪٥‬ڻ “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬اڃا پاڪؽتاـ ک‪٥ٔ ٧‬د‪ ٧‬ؼا‪ٝ‬اـ ‪ٛٝ‬ڻ ۽ پاة‪١‬ط‪٥٨‬ـ‬
‫‪٣‬ٽڻ ۾ ڪأ‪ ٧‬قٗت ‪ٚ‬ڳ‪١‬طقۿ اڃا ڪ‪٩‬ئ‪ٝ ٧‬عزال ُاڪعڻ ةاٗ‪ .ٟ٣“ ٧‬ڈاڪاڻ ت‪ ٢‬اـ تع‪ ٜ٩ٝ‬ک‪ٗ ٧‬ا‪٧٠٥٠‬‬
‫ؿڪ‪ ٙ‬ڋ‪٨‬ڻ الِء ا‪٥٨‬اـ ‪ٞ٠‬ائ‪١‬طگاـ وعٔاـ اـ د‪٥ٌ١ٝ ٧‬ري اڃا معقري “‪.٧٣‬‬
‫ڀارت وعٔاـ ةعائ‪٥‬ـ تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪٥ٌ١ٝ ٧‬ري ةاةت قڋي پئ‪ٞ‬ا‪ ٧٠‬ت‪ ٧‬قاق‪٨‬ال ڪئ‪ ٧‬پئ‪ ٧‬قڃ‪.٧‬‬
‫ڀارت د‪ ٧‬پعڋ‪ ٧٤٨‬قزارت د‪ ٧‬تعد‪ٞ‬اـ چ‪ ٧٣“ ٥٩‬ت‪ ٢‬ةعائ‪٥‬ـ تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪٥ٌ١ٝ ٧‬ريَء ؼاـ ڀارت ک‪٧‬‬
‫‪ٝ‬ڪ‪ ٧٣“ ٟ٩٘٨ ٙٞ‬ت‪ ٢‬اـ ؼاـ ڋکڻ ا‪٨‬ـ‪٩‬ا ۾ ‪٣‬ٿ‪٩‬ارـ د‪ ٧‬ڈقڌ قډي ق‪١٨‬طي‪٣ .‬ٿ‪٩‬ارـ د‪ ٧‬اـ ڈقڌ ؼاـ‬
‫صى‪ ٧‬۾ ق‪٥‬رتساؾ ڈڪتاڻ قاري ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬طي ۽ اـ د‪ ٥‬ذ‪٥٩ٝ‬ار “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪا ‪٠٥٣‬طق‪ .‬ڀارت‪ ٧‬تعد‪ٞ‬اـ‬
‫پاڪؽتاـ ت‪ ٧‬ا‪ٚ‬غاؿ ‪ ٧٣“ ٥٩١٣‬ت‪ ٥٣ ٢‬قڋي َعق‪ ٧‬کاـ ڳذ‪٣ ٧٠٥ٞ٠ ٧٤‬ٿ‪٩‬ار زاق‪ ٙ‬ڪعي ر‪٥٩٣‬‬
‫“‪ .٧٣‬اـ ڪعي “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪ‪ ٧‬زڪ‪ٝ٥‬ت ۽ ڪا‪٠‬گع‪٨‬ػ ک‪ ٧‬اـ ‪ُٝ‬ا‪ ٧ٛٝ‬ت‪ ٧‬ڀارت‪ ٧‬زڪ‪ٝ٥‬ت د‪٧‬‬
‫ا‪٠‬ط‪٨‬ـ‪ ٟ‬کاـ “گا‪ ٢٣‬ڪ‪ ٥٩‬پ‪ ٥٩‬قڃ‪ ٧‬ت‪ ٢‬د‪٩‬ئ‪ٝ“ ٟ‬ع‪٨‬ڪا پ‪١٤١‬ذ‪٩ٔ ٧‬ك‪ ٧ٛ‬ت‪ٌ٠ ٧‬عجا‪ ٧٠‬ڪعي‪.‬‬
‫“‪ٝ‬ع‪٨‬ڪاۿ ڀارت د‪ ٧‬اـ ڳڻت‪ ٧‬ک‪ ٧‬ة‪ ٧‬ة‪٩١‬اد ٗعار ڋ‪١٨‬طي ک‪٩‬ػ ‪ ٟ٩٘٨‬ڋ‪٨‬ار‪ ٧٣“ ٥٨‬ت‪ ٢‬ةعائ‪٥‬ـ تع‪ٜ٩ٝ‬‬
‫د‪٥ٌ١ٝ ٧‬ريَء کاـ پ‪ِ٥‬ء پاڪؽتاـ ک‪١ٛٝ ٧‬طڌ ؼا‪ٝ‬اـ د‪١‬گ‪٩َ٥٠ ٧‬ت د‪٠ ٥‬ا‪ ٧٣‬۽ اـ ؼاـ پاڪؽتاـ ۽‬
‫ڀارت قچ ۾ واٗت د‪ ٥‬ت‪٥‬ازـ صعاب ‪ ٢٠‬ٿ‪١٩‬طق‪ٝ“ .‬ع‪٨‬ڪ‪ ٧‬پعڋ‪ ٧٤٨‬قزارت د‪ ٧‬تعد‪ٞ‬اـ ‪٠‬ڪ‪ٚ٥‬ػ ةع‪٠‬غ‬
‫قسأ‪ ٟ٩‬ؼاـ ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طي چ‪ ٧٣“ ٥٩‬ت‪ ٢‬د‪٩‬ت‪٥‬ڻ‪٩‬ڪ پاڪؽتاـ ک‪٣ ٧‬ٿ‪٩‬ارـ د‪ٔ ٧‬عا‪َ٧ٞ٣‬ء ؼاـ َالئ٘‪٧‬‬
‫۾ ڀارت د‪٥ٔ ٧‬د‪ ٧‬ةاالدؼت‪َ٧‬ء ۾ ٿ‪٥‬رق ٔعؽ پ‪٠٥‬طق‪ .‬ت‪٠٥٣ ٟ٤١‬طي ة‪ٝ“ ٢‬ع‪٨‬ڪا ک‪ ٧‬ڀارت وعٔاـ ذ‪٩ٝ‬طارا‪٢٠‬‬
‫ردَ‪ ٙٞ‬د‪ ٧‬ا‪٩ٝ‬ط “‪.٧٣‬‬
‫ة‪٤‬عزاؾ ڀارت ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ ٢‬وعح پاڪؽتاـ ۽ “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪا د‪ ٧‬الڳاپ‪ ٟ‬۾ ة‪٤‬تعيَء د‪ ٥‬ص‪٥‬ا‪٣‬ـ‪١ٞ‬ط‬
‫‪٠‬ا‪ ٥٣ .٧٣‬ةعائ‪٥‬ـ تع‪٩٣ ٜ٩ٝ‬ٺ پاڪؽتاـ ک‪١ٛٝ ٧‬طڌ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬زٖ کاـ ‪ٝ‬سعقؿ ڪعڻ الِء ؼعٽ‪٥‬ڌ‬
‫ڪ‪٥‬ؿـ‪ ٟ‬۾ ‪ٝ‬كعقؼ “‪ٝ“ .٧٣‬ع‪٨‬ڪ‪٣ ٧‬ائ‪٥‬س ۾ ‪٥ٝ‬د‪٥‬د ڀارت‪ ٧‬الة‪ ٧‬ڪذ‪١٩٤ٝ ٢٤‬ا اڳ “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪ‪٧‬‬
‫پعڋ‪ ٧٤٨‬قز‪٨‬ع قارـ ڪعؼٽ‪ٔ٥‬ع ک‪ ٧‬صه ‪ٚ‬ک‪٥٣ ٥٩‬ۿ د‪ ٟ٤١‬۾ چ‪ ٥٩‬ق‪ ٥٣ ٥٨‬ت‪٢‬ۿ ‛د‪٩‬ؽتائ‪ ٟ٩‬پاڪؽتاـ پ‪١٤١‬ذ‪٥‬‬
‫ائٽ‪ ٧ٞ‬پعقگعاؿ ‪ ٢٠‬ٿ‪ ٥‬رقڪ‪٧‬ۿ اـ قٗت تائ‪ ٟ٩‬اـ ک‪ ٧‬اـ وعح د‪ ٧‬ؼازؼا‪ٝ‬اـ ڋ‪٨‬ڻ پع‪٨‬ؽ‪ٛ‬ع تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪٧‬‬
‫ڀڃڪڎي ٿ‪١٩‬طق ۽ ا‪ٝ“ ٥٣‬ع‪٨‬ڪ‪ٕٝ ٧‬ادـ د‪ ٧‬ة‪ ٢‬صالؼ ٿ‪١٩‬طق‪‚.‬‬
‫“‪ٝ‬ع‪٨‬ڪا ۾ ‪٥ٝ‬د‪٥‬د پاڪؽتا‪ ٧٠‬ؼٕ‪٩‬ع ‪٩ٛٝ‬سا ‪٥ٚ‬ډي ٻڋا‪ ٧٣“ ٥٨‬ت‪ٝ“ ٢‬ع‪٨‬ڪا ۾ ڀارت‪ ٧‬الة‪ ٧‬دا پعاڻا‬
‫ک‪٩‬ڍاري ةعائ‪٥‬ـ تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪ ٧‬اجعـ ک‪ ٧‬گ‪٤‬ٽائڻ الِء ‪٣‬ڪ ٻ‪ ٧‬تع‪ ٜ٩ٝ‬ؼ‪٩١٩‬ٽ ۾ “ڻڻ د‪٥‬ـ ت‪٩‬ار‪٥٨‬ـ ڪعي‬
‫ر‪٩٣‬ا “‪ .ٟ٣‬ڪذ‪ ٢٤‬ڋ‪ ٟ٤١٨‬ا‪٠‬طر ؼ‪٩١٩‬ٽع ٔاٽ‪ ٟ٩‬ةٽا‪ ٟ٩ٚ‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ؼاٿ‪ ٟ٩‬د‪ٝ ٧‬طد ؼاـ ‪٣‬ڪ ٻ‪ ٧‬تع‪ٜ٩ٝ‬‬
‫پ‪٩‬ؾ ڪعڻ د‪٥‬ـ ت‪٩‬ار‪٥٨‬ـ ڪعي ر‪ .٧٣“ ٥٩٣‬اـ تع‪ ٜ٩ٝ‬ذر‪ ٧ُ٨‬ؼ‪١‬طس ڪ‪٥‬ؿؾ ‪٠٥٣‬طي ت‪ ٢‬ةعائ‪٥‬ـ‬
‫تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪ ٧‬اـ زك‪ ٧‬ک‪ ٧‬صت‪ ٜ‬ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪٧‬ۿ د‪ ٟ٤١‬د‪ ٧‬ذر‪ ٧ُ٨‬پاڪؽتاـ ک‪٥ٔ ٧‬د‪ ٧‬ؼا‪ٝ‬اـ ‪ٛٝ‬ڻ‪.٧٣“ ٥‬‬
‫د‪ ٟ٤١‬د‪ٝ ٥‬ى‪ٛ‬ب ا‪ ٥٣‬ئ‪ ٧٣“ ٧‬ت‪ ٢‬قاؿ‪١‬گٽ‪ ٟ‬۾ ةعائ‪٥‬ـ تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪ ٧‬دؽ‪ٝ ٜ‬اـ رقح ڪڌڻ د‪٥‬ـ ؼازؿ‪٥‬ـ‬
‫ٿ‪ ٧‬ر‪٥٩٣‬ـ “‪ .ٟ٣‬پاڪؽتاـ ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿـ‪ ٟ‬ذر‪ ٧ُ٨‬زاق‪ ٙ‬ٿ‪ ٙ٩‬ج‪ٞ‬ع کاـ ‪ٝ‬سعقؿ ڪعڻ د‪٥‬ـ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪60‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ت‪٩‬ار‪٥٨‬ـ ڪ‪٥٩‬ـ پ‪٥٩‬ـ قڃ‪ .ٟ‬اـ ڪعي ا‪ ٥٣‬ؼ‪ٞ‬ذ‪٤‬ڻ ت‪ ٢‬ةعائ‪٥‬ـ تع‪ ٜ٩ٝ‬ؼاـ ؼڀ ڪذ‪ ٢٤‬زاق‪ ٙ‬ٿ‪ ٧‬ق‪٥٨‬‬
‫“‪٧٣‬ۿ ‪٣‬ڪ ص‪٥‬ؿٕ‪ ٧ٞ٤‬ئ‪ ٧‬چئ‪ ٧‬ؼگ‪٤‬ذ‪ ٧‬ٿ‪ .٧‬ةعائ‪٥‬ـ تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪ ٧‬ا‪٩ٞ٣‬ت کاـ ڪ‪ ٥‬ا‪٠‬ڪار ڪعي ‪ ٢٠‬ٿ‪٥‬‬
‫ؼگ‪٤‬ذ‪٧‬ۿ پع زاق‪ ٙ‬ٿ‪ ٙ٩‬اـ ؼ‪٥‬ڀ ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ت‪٥‬ڌ تائ‪ ٟ٩‬رؼائڻ ۽ اـ ڋس ۾ ٿ‪١٩‬طڌ ؼازؿ‪ ٟ‬ک‪٠ ٧‬اڪاؿ‬
‫ة‪١‬ائڻ الِء اڃا اڻٿڪ دطقد‪٤‬ط ۽ قتع “ز‪ٝ‬ا ز‪٥‬ق‪ ٧ٛ‬د‪ ٧‬معقرت “‪ .٧٣‬اؼاـ ؼ‪ٞ‬ذ‪٥٤‬ـ ٿا ت‪ ٢‬د‪٤‬ڎي‬
‫وعح ‪٥ٝ‬د‪٥‬دف زڪ‪ٝ٥‬ت پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ؼٕارت‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿـ‪ ٟ‬ذر‪ٝ“ ٧ُ٨‬ع‪٨‬ڪ‪ ٧‬ؼ‪٩١٩‬ٽ ‪ٝ‬اـ ‪ ٧٣‬تع‪٥ٌ١ٝ ٜ٩ٝ‬ر‬
‫ڪعائ‪٧٣“ ٧‬ۿ اـ ئ‪ ٧‬د‪٥‬شۿ دظة‪ ٧‬۽ ق‪ ٧ٚ٥ٚ‬ؼاـ اـ ک‪ٝ“ ٧‬ع‪٨‬ڪ‪ ٧‬ا‪٥٨‬اـ ‪ٞ٠‬ائ‪١‬طگاـ ‪ٝ‬اـ ة‪ٗ ٢‬ا‪٥٠‬ـ د‪٧‬‬
‫ؿڪ‪ ٙ‬ڋ‪٨‬ارڻ الِء زةعدؼت دطقد‪٤‬ط ڪئ‪ ٧‬ق‪١٨‬طي ۽ ڀارت وعٔاـ اـ د‪ ٧‬ردَ‪ ٙٞ‬۾ ؼ‪٩١٩‬ٽ ۾ پ‪٩‬ؾ‬
‫ٿ‪١٩‬طڌ ا‪ٝ‬ڪا‪ ٧٠‬تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪٠ ٧‬اڪا‪َ٧ٝ‬ء دا اڳ‪٥‬اٽ ة‪١‬طقةؽت ڪ‪٩‬ا ق‪١٨‬طا‪.‬‬

‫(ڈپ‪ٙ٩‬ۿ رقاز‪٥َ ٧٠‬ا‪“ ٧ٝ‬قاز ڪعاچ‪٧‬ۿ ‪ 25‬ؼ‪٩‬پٽ‪ٞ‬تع ‪1995‬ع)‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪61‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫قصَ بيياد پرشت اىقالب „ڻڻ جَ‬


‫فَجي „فيصرن جي گرفتاري‪ :‬پس نيظر ۽ اثر‬

‫اٽڪ چ‪٩‬ڪ پ‪٥‬ؼٽ ت‪ ٧‬صىع‪٠‬اڏ ‪٣‬ٿ‪٩‬ارـ ؼاـ ڀع‪٥ٔ ٙ٨‬د‪ ٧‬گاڋي پڪڎدڻ ۽ ‪ٌٕٝ‬ع“ةاد ‪ٝ‬اـ‬
‫زعڪت اال‪٠‬كار ت‪ ٜ٩ٌ١‬ؼاـ قاؼى‪ ٥‬رک‪١‬طڌ ‪٣‬ڪ ڪـ‪٩ٞ‬عي ق‪٨‬ڎ‪٣‬اڏ د‪ ٧‬گعٔتاريَء کا‪٠‬پ‪ِ٥‬ء‬
‫پاڪؽتاـ ۾ ‪٣‬ڪ ة‪٩١‬اد پعؼت اؼال‪٥ٔ ٧ٝ‬د‪ ٧‬ا‪٘٠‬الب “ڻڻ د‪ ٧‬ؼازش ؼ‪٥‬ڀ کاـ اڳ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ا‪٠‬ذاؿ‬
‫ک‪ ٧‬رؼ‪ ٧‬چڪ‪ٛٝ .٧٣“ ٧‬ڪ ۾ ة‪٩١‬اد پعؼت ؼ‪٩‬اؼ‪ٝ/٧‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬گعقپ‪ ٟ‬۽ ڪذ‪ ٜ٤ُٝ ٢٤‬د‪٥ٔ ٥‬د‪٩ٔ“ ٧‬ؽعـ‬
‫‪١ٛ٣‬طڌ ‪٣ ٧١٩٤ٝ‬ڪ ا‪٣‬ڎي ٗؽ‪ ٜ‬د‪ ٧‬ةْاقت ذر‪ ٧ُ٨‬اٗتطار اَ‪ ٰ٧ٛ‬ت‪ٗ ٧‬تن‪ ٥‬ڪعڻ د‪١ٝ ٥‬ك‪٥‬ة‪ ٥‬ؼٽ‪٥٣ ٥٩‬ۿ‬
‫د‪ ٟ٤١‬ؼاـ ‪ ٢٠‬قعؼ د‪٥٤ٞ‬ر‪٨‬ت د‪ ٥‬اُؼع‪٠‬طڌ ٻ‪٥‬ٽ‪ ٥‬ڪچ‪َ٧‬ء ۾ ئ‪ ٧‬چ‪٩‬ڀاٽذ‪ ٧‬قڃ‪٣ ٧‬اۿ پع پاڪؽتاـ الِء‬
‫داص‪ ٧ٛ‬۽ صارد‪ ٧‬ؼىر ت‪ ٧‬قڋـ ‪٣‬اڃ‪ ٟ‬۽ ‪ٝ‬ك‪٩‬تت‪ ٟ‬ک‪ ٧‬د‪ ٜ١‬ڋئ‪٣ ٧‬ا‪.‬‬
‫‪ ٟ٣‬صىع‪٠‬اڏ ؼازش د‪ ٥‬اـ قٗت ڀا‪٠‬ڊق ڦاٽ‪ ٧‬پ‪٥٩‬ۿ دڍ‪ ٟ٣‬ڪذ‪ٕ٣ ٢٤‬تا اڳ ‪ٌٕٝ‬ع“ةاد ‪ٝ‬اـ‬
‫ڪـ‪٩ٞ‬عي ق‪٨‬ڎ‪٣‬اڏ ت‪ ٜ٩ٌ١‬زعڪت اال‪٠‬كار د‪٣ ٧‬ڪ ڪارڪ‪ ٟ‬ک‪ ٧‬گعٔتار ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٥٨‬گعٔتار ٿ‪ٙ٩‬‬
‫ڪارڪ‪٥ٔ ٟ‬د‪ ٧‬اصت‪٩‬ار‪“ ٟ٨‬ڋق اـ ؼازش د‪ ٥‬ا‪٠‬ڪـاؼ ڪ‪ .٥٩‬د‪ٝ ٟ٤١‬اـ ‪٥ُٛٝ‬ؿ ٿ‪ ٥٩‬ت‪٥ٔ ٢‬د‪٩ٔ“ ٧‬ؽعـ‬
‫د‪٣ ٥‬ڪ گعقپۿ د‪ ٟ٤١‬دا ڪـ‪٩ٞ‬عي ت‪ ٟٞ٩ٌ١‬زعڪت اال‪٠‬كار ۽ زغب ا‪ٞٚ‬ذا‪٣‬ط‪ ٟ٨‬ؼاـ قاؼىا‬
‫“‪ٟ٣‬ۿ ‪ٛٝ‬ڪ ا‪٠‬طر ةْاقت ذر‪ ٧ُ٨‬اٗتطار اَ‪ ٰ٧ٛ‬ت‪ٗ ٧‬تن‪ ٥‬ڪعڻ گ‪٤‬عي ٿ‪ .٥‬د‪٩‬ئ‪ ٟ‬پاڪؽتاـ ۾ ‪ ٢٠‬قعؼ‬
‫‛اؼال‪ ٧ٝ‬ا‪٘٠‬الب‚ “‪٠‬طق قڃ‪ ٧‬پع قاالر‪ ٙ٨‬ڪـ‪٩ٞ‬ع ک‪ ٧‬ة‪٥ٔ ٢‬د‪ ٧‬واٗت د‪ ٧‬زقر ت‪“ ٧‬زاد ڪعا‪ ٥٨‬قڃ‪.٧‬‬

‫ؼازش د‪ ٥‬ا‪٠‬ڪـاؼ‪:‬‬
‫ڪـ‪٩ٞ‬عي ق‪٨‬ڎ‪٣‬اڏ د‪ ٧‬گعٔتاريَء ۽ ا‪٠‬ڪـأ‪ ٟ‬کا‪٠‬پ‪ِ٥‬ء ٔ‪٥‬ج د‪ ٧‬اَ‪٩ٗ ٰ٧ٛ‬ادت ‪ُٝ‬ا‪ ٧ٛٝ‬د‪ ٧‬ت‪٢٤‬‬
‫تائ‪ ٟ٩‬پ‪٤‬چڻ الِء پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬وعٔاـ داچ د‪٥‬چ ؿعقع ڪعي ڋ‪ .٧٠‬گظر‪ ٧١٩٤ٝ ٙ٨‬اٽڪ چ‪٩‬ڪ پ‪٥‬ؼٽ ت‪٧‬‬
‫‪٣‬ڪ ٔ‪٥‬د‪٩ٔ“ ٧‬ؽع د‪ ٧‬گاڋي ک‪ ٧‬رقڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٥٨‬د‪ٝ ٟ٤١‬اـ قڋي تُطاد ۾ ص‪١ٔ٥‬اڏ ‪٣‬ٿ‪٩‬ار ‪٣‬ٿ ڪ‪٩‬ا ق‪٨‬ا‪.‬‬
‫اـ ٔ‪٥‬د‪٩ٔ“ ٧‬ؽع د‪ ٧‬گاڋيَء ۾ ڈرائ‪٥٩‬ر کاـ ؼ‪٥‬اِء ٻ‪ ٥٩‬ڪ‪ ٥‬ة‪ٝ ٢‬اڻ‪٥ٝ ٥٤‬د‪٥‬د ‪٣ .٥٩٣ ٢٠‬ڪ ا‪٠‬گع‪٨‬غي اصتار‬
‫د‪٥٩٠ ٧‬ز ا‪٠‬ٽ‪٩ٛ٩‬ذ‪١‬ػ ‪٠٥٨‬ٽ د‪ ٧‬رپ‪٥‬رٽ ‪ٝ‬ىاةٖ ا‪٣‬ا گاڋي ةعگ‪٩‬ڊ‪٨‬ئع ‪ٝ‬ؽت‪١‬كع ةال د‪ٗ ٧‬أ‪ ٧ٛ‬د‪٣ ٥‬ڪ‬
‫زك‪٣ ٥‬ئ‪ .٧‬د‪٩‬ڪ‪“ ٥‬ر‪ ٧ٝ‬ا‪٨٥٨‬ئ‪٩‬ـ‪ ٟ‬ڪ‪ٞ‬ا‪٠‬ڊر ؼاـ گڍ ؼعزط د‪ٗ ٧‬تائ‪َ ٧ٛ‬الئ٘‪ ٟ‬د‪ ٧‬دقري تاـ قاپػ‬
‫اچ‪ ٧‬ر‪ ٟ٣ .٥٣ ٥٩٣‬اٽڪ چ‪٩‬ڪ پ‪٥‬ؼٽ د‪ ٧َٛٞ ٧‬ک‪ ٧‬چ‪٥‬را‪ ٥٨‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬طس پٺ‪٩‬اـ ا‪١٨‬طڌ گاڋيَء د‪ ٧‬ڪا ة‪٢‬‬
‫چ‪٩‬ڪ‪١‬گ ‪ ٢٠‬ڪئ‪ ٧‬قڃ‪ .٧‬ڈاڪاڻ ت‪٣ ٥٣ ٢‬ڪ ؼعڪاري ‪ٝ‬ـ‪ ٟ‬ت‪ .ٟ٣“ ٧‬دڍ‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬چ‪٩‬ڪ پ‪٥‬ؼٽ د‪٧‬‬
‫َ‪ ٧ٛٞ‬ک‪ ٧‬اڳ‪٥‬اٽ ئ ‪ُٝ ٧‬ا‪ ٧ٛٝ‬کاـ صتعدار ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٥٣ ٥٨‬ت‪ ٟ٤١‬ڪعي گاڋي د‪ ٧‬چڪاس دقراـ راق‪ٚ‬پ‪١‬ڊي‬
‫ا‪١٨‬طڌ ‪٣‬ٿ‪٩‬ارـ د‪ ٧‬قڋي ک‪٩‬پ پڪڎدڻ ؼاـ گڍ ‪ ٜ٤ٝ‬د‪٥‬ئ‪ ٧‬ة‪ ٢‬پ‪١٤١‬ذ‪ٝ ٟ‬ڎ‪ ٧٠‬پاؼ‪ ٟ‬کاـ ‪٠‬عقار ٿ‪ ٧‬پئ‪.٧‬‬
‫اٽڪ چ‪٩‬ڪ پ‪٥‬ؼٽ ت‪ ٧‬اـ ڈرا‪ٝ‬ائ‪ ٧‬قاُٗ‪ ٧‬پ‪٩‬ؾ اچڻ کا‪٠‬پ‪ِ٥‬ء ‪٣‬ٿ‪٩‬ارة‪١‬ط ٔ‪٥‬ج د‪ ٧‬ڈائع‪٨‬ڪٽع‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪62‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫د‪١‬عؾ ا‪١ٕ٠‬ٽعي ‪٩ٝ‬ذع د‪١‬عؾ ً‪٩٤‬ع االؼالؿ َتاؼ‪٧‬ۿ ةعگ‪٩‬ڊ‪٨‬ئع ‪ٝ‬ؽت‪١‬كع ةالۿ ڪع‪ ٙ٠‬وارؽ ۽ ڪع‪ٙ٠‬‬
‫زا‪٣‬ط ؼ‪٩ٞ‬ت ڪ‪٩‬تعـ ئ‪ ٧‬اَ‪٥ٔ ٰ٧ٛ‬د‪٩ٔ“ ٧‬ؽعـ ۽ د‪٥‬ا‪ ٟ٠‬ک‪ ٧‬گعٔتار ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٥٨‬د‪ ٟ‬د‪ ٥‬تُطاد ‪ 36‬کاـ‬
‫‪ 40‬تائ‪ ٟ٩‬ٻڋا‪ ٥٨‬قڃ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬گعٔتار ٿ‪ ٟٛ٩‬کاـ ة‪٥ٛ‬چؽتاـ د‪٠ ٧‬ا‪٥ُٛٝ‬ؿ َالئ٘‪ ٧‬۾ ٔ‪٥‬ج د‪ ٧‬اؼپ‪٩‬ـ‪ٙ‬‬
‫ا‪٨٥٠‬ؽٽ‪٩‬گ‪٩‬ـ‪ ٟ‬ؼ‪ ٙ٩‬وعٔاـ داچ ڪئ‪ ٧‬پئ‪ ٧‬قڃ‪.٧‬‬
‫د‪٩‬ت‪٥‬ڻ‪٩‬ڪ ؼعڪاري ۽ َؽڪعي ذر‪ُ٨‬ا ‪ُٝ ٟ٣‬ا‪ ٧ٛٝ‬دا تٕك‪ ٙ٩‬ٻڋائڻ کاـ ‪ٝ‬ڪ‪ ٙٞ‬وعح‬
‫پع‪٩٣‬غ ڪعي ر‪٩٣‬ا “‪ .ٟ٣‬پع ‪ُٝ‬ا‪ ٥ٛٝ‬د‪٩‬ئ‪ ٟ‬پ‪ِ٥‬ء ت‪٩‬ئ‪ٛٝ ٟ‬ڪ‪ ٧‬۽ َا‪٩ٝ ٧ٞٚ‬ڊ‪٨‬ا د‪ ٧‬تتكعـ ۽ ؼعگ‪٥‬ؿ‪ٟ٩‬‬
‫د‪ٝ ٥‬س‪٥‬ر ةڻذ‪ ٧‬ر‪ .٧٣“ ٥٩٣‬پ‪٤‬ع‪٥٨‬ـ ڀ‪٩‬عق ٔ‪٥‬د‪٩ٔ“ ٧‬ؽعـ د‪ ٧‬گعٔتاريَء د‪ ٥‬ا‪٠‬ڪـاؼ ‪ٝ‬ؽ‪٩ٚ ٜٛ‬گ‬
‫(د‪٥‬ڻ‪٩‬ذ‪ )٥‬د‪ ٧‬ؼ‪٩١٩‬ٽع وارؽ چ‪٥‬ډري پ‪١٤١‬ذ‪٩ٝ‛ ٧‬ٽ دي پع‪٨‬ػ‚ پعقگعاؿ ۾ ڪ‪ .٥٣ ٥٩‬ؼ‪١‬طس اـ‬
‫ا‪٠‬ڪـاؼ د‪ ٧‬چئ‪ ٟ‬ڋ‪ ٟ٤١٨‬کا‪٠‬پ‪ِ٥‬ء قز‪٨‬عاٌَ‪ٝ ٜ‬ستع‪ ٢ٝ‬ة‪٩ٌ١٩‬ع ڀٽ‪ ٥‬ا‪٨‬ڊ‪٨‬ٽعـ ؼاـ ‪ٝ‬الٗات دقراـ ا‪ٟ٤٠‬‬
‫گعٔتار‪ ٟ٨‬د‪ ٧‬تكط‪ ٖ٨‬ڪ‪١‬طي چ‪ ٥٣ ٥٩‬ت‪٢‬ۿ ‛ڪذ‪٥ٔ ٢٤‬د‪٩ٔ“ ٧‬ؽعـ ک‪٩ّ’ ٧‬ع پ‪٩‬ـ‪٥٩‬را‪ ‘٢٠‬ؼعگع‪ ٟ٩ٝ‬۾‬
‫‪٥ٛٝ‬ث ‪٣‬ذڻ کا‪٠‬پ‪ِ٥‬ء گعٔتار ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٧٣“ ٥٨‬د‪ٝ ٟ‬تُ‪ٝ ٖٛ‬ڪ‪ ٙٞ‬داچ ٿ‪٩‬ڻ کا‪٠‬پ‪ِ٥‬ء ز٘‪٘٩‬ت‪٥‬ـ پڋر‪٥٨‬ـ‬
‫ڪ‪٥٩‬ـ ق‪١٨‬ط‪٥٨‬ـ‪‚.‬‬
‫َؽڪعي ذر‪ُ٨‬ا ٔ‪ ٧‬ا‪ٚ‬ساؾ ‪ُٝ ٟ٣‬ا‪ ٧ٛٝ‬ت‪ٝ ٧‬ڪ‪ ٙٞ‬صا‪٥ٝ‬ش “‪ .ٟ٣‬پع ذر‪ ُٟ٨‬ٻڋا‪ ٧٣“ ٥٨‬ت‪ ٢‬داچ‬
‫دقراـ ة‪٩١‬ادي ز‪٥‬ا‪٥ٔ ٥ٚ‬ج د‪ ٧‬ڈؼ‪٩‬پ‪ ٟ٩ٛ‬د‪ ٧‬ڀڃڪڎي ۽ ‪ٛٝ‬ٽعي رق‪ٚ‬غ ‪٩٣‬ٺ َائط ٿ‪ ٙ٩‬ذ‪٥٩ٝ‬ار‪ ٟ٨‬ک‪٧‬‬
‫اقرا‪٠‬گ‪٤‬ڻ ٻڋا‪ ٥٨‬پ‪ ٥٩‬قڃ‪ .٧‬ڪذ‪٩ٔ“ ٢٤‬ؽعـ ت‪ ٧‬الڳ‪ ٥‬ڪ‪ ٙ٩‬ا‪ٚ‬غا‪ ٟٝ‬د‪ ٥‬قاؼى‪٣ ٥‬ٿ‪٩‬ارـ ؼاـ ة‪.٧٣“ ٢‬‬
‫قاُٗ‪ ٧‬کا‪٠‬پ‪ِ٥‬ء ازتؽاة‪ٌ٠ ٧‬اؿ زعڪت ۾ اچ‪ ٧‬ق‪٥ٔ .٥٨‬ج د‪ ٧‬د‪٩‬گ ةعا‪٠‬چ ‪٥ٝ‬دب داچ کا‪٠‬پ‪ِ٥‬ء ؼا‪٥٤ٝ‬ـ‬
‫ا‪١٨‬طڌ ز٘‪٘٩‬ت‪ ٟ‬د‪ ٧‬رقؿ‪َ٧١‬ء ۾ قډ‪٨‬ڪ ڪاررقائ‪ ٧‬ڪئ‪ ٧‬ق‪١٨‬طي‪ .‬د‪ ٟ٤١‬۾ ڪ‪٥‬رٽ ‪ٝ‬ارؿ‪ ٙ‬ة‪ ٢‬ٿ‪ ٧‬ؼگ‪٧٤‬‬
‫ٿ‪ .٥‬ذر‪ ُٟ٨‬د‪ٝ ٧‬ىاةٖ اـ ڪ‪٩‬ػ ۾ ڪذ‪ ٢٤‬ؼ‪ ٟ٩ٛ٨٥‬ة‪٥ٛٝ ٢‬ث “‪ .ٟ٣‬د‪ ٟ‬د‪ ٥‬تُطاد ٻ‪ ٢‬ٻڋا‪ ٥٨‬قڃ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬ت‪ٟ٤١‬‬
‫‪٠٥٣‬طي ة‪ ٢‬ا‪٥ٔ ٟ٤٠‬د‪٩ٔ“ ٧‬ؽعـ د‪ ٧‬ٻ‪ ٟ٩‬ؼ‪ ٟ٩ٛ٨٥‬ؼاـ راةى‪ ٟ‬د‪ ٧‬ةاري ۾ تس٘‪٘٩‬ات ڪئ‪ ٧‬پئ‪ ٧‬قڃ‪.٧‬‬
‫ڪذ‪ ٢٤‬ا‪ ٧٣‬ة‪ ٢‬اوالع “‪ ٟ٣‬ت‪ٕٝ ٢‬ت‪ٝ ٧‬س‪ٞ‬ط ؼُ‪٩‬ط ‪٠‬ا‪٣ ٧ٚ‬ڪ ؿضف ک‪ ٧‬اـ ؼ‪ٛ‬ؽ‪ ٧ٛ‬۾ گعٔتار ڪ‪ ٥٩‬ق‪٥٨‬‬
‫“‪ .٧٣‬د‪ ٟ٤١‬د‪ ٥‬قاؼى‪‛ ٥‬تسٕي صت‪٠ ٜ‬ت‪٥‬ت‚ ‪٠‬ا‪٣ ٧ٚ‬ڪ ‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬گعقپ ؼاـ “‪.٧٣‬‬
‫ڪذ‪ٝ ٢٤‬تكع ‪ ٟ٣‬ؼازش ۾ ڪذ‪ ٢٤‬رٽائعڈ ٔ‪٥‬د‪٩ٔ“ ٧‬ؽعـ دا ‪٠‬اال ة‪ ٢‬قٺ‪ ٧‬ر‪٩٣‬ا “‪ .ٟ٣‬د‪ ٟ‬۾‬
‫صاص ڪعي تازق رٽائعڈ ٿ‪ٛٝ ٙ٩‬ٽعي د‪ ٧‬ا‪٠‬ٽع ؼعقؼغ ا‪٠‬ٽ‪٩ٛ٩‬ذ‪١‬ػ (“ِء ا‪٨‬ػ “ِء) د‪ ٥‬ؼعةعا‪٢٣‬‬
‫‪ٕ٩ٚ‬ٽ‪١٩١٩‬ٽ د‪١‬عؾ داق‪٨‬ط ‪٠‬اقع ة‪ ٢‬ؿا‪٥ٔ .٧٣“ ٙٝ‬ج د‪٥ٝ ٧‬د‪٥‬دف ؼعةعا‪ ٢٣‬د‪١‬عؾ َتطا‪٥ٚ‬ز‪٩‬ط ‪ٝ‬ئ‪٧‬‬
‫‪1993‬ع ۾ پ‪١٤١‬ذ‪٥‬ـ ‪٠‬ئ ‪٥‬ـ َ‪٤‬طق ؼ‪١‬ڀا‪ٚ‬ڻ کا‪٠‬پ‪ِ٥‬ء داق‪٨‬ط ‪٠‬اقع ک‪ ٧‬اـ ا‪ٚ‬غاؿ ‪٩٣‬ٺ ‪ُٝ‬ى‪ ٙ‬ڪ‪ ٥٣ ٥٩‬ت‪٥٣ ٢‬‬
‫د‪٩٠‬ا د‪ ٧‬گ‪٤‬ٽ ۾ گ‪٤‬ٽ ‪ 12‬ک‪ٛٝ ٟ‬ڪ‪ ٟ‬ا‪٠‬طر ‪ٝ‬ؽ‪ ٜٛ‬ةاّ‪ ٟ٩‬ک‪٥ٔ ٧‬د‪ ٧‬ا‪ٝ‬طاد ۽ تسٕي ٔعا‪ ٜ٣‬ڪعي ر‪٥٩٣‬‬
‫“‪ .٧٣‬داق‪٨‬ط ‪٠‬اقع کا‪٠‬ؽ‪٥‬اِء “ِء ا‪٨‬ػ “ِء ‪ٝ‬اـ ؼ‪١‬طس ‪ 24‬ک‪ ٟ‬ؼاٿ‪ ٟ٩‬ک‪ ٧‬ة‪ ٢‬ؼاڳ‪ ٧‬ا‪ٚ‬غاؿ ‪٩٣‬ٺ ا‪ٚ‬ڳ ڪ‪٥٩‬‬
‫ق‪ ٟ٣ .٥٣ ٥٨‬قٗت رٽائع ڈ ‪ٕ٩ٚ‬ٽ‪١١٩‬ٽ د‪١‬عؾ داق‪٨‬ط ‪٠‬اقع د‪٩٠‬ا ا‪٠‬طر اؼالؿ د‪ ٧‬تت‪ ِ٩ٛ‬۾ ‪ٝ‬ـْ‪٥‬ؾ “‪ .٧٣‬ذر‪ُ٨‬ا‬
‫ٻڋائ‪ ٟ‬ٿا ت‪ ٢‬تازق گعٔتار ٿ‪٥ٔ ٙ٩‬د‪َٛٞ ٧‬طارـ دا داق‪٨‬ط ‪٠‬اقع ؼاـ ق‪٨‬ذ‪٤‬ا الڳاپا “‪ .ٟ٣‬داق‪٨‬ط ‪٠‬اقع ئ‪٧‬‬
‫ٔ‪٥‬ج ا‪٠‬طر ة‪٩١‬اد پعؼت‪ ٟ‬د‪٣ ٥‬ڪ گعقپ ت‪٩‬ار ڪ‪ ٧ٔ .٥٣ ٥٩‬ا‪ٚ‬ساؾ داچ ۾ ‪ٕ٩ٚ‬ٽ‪١٩١٩‬ٽ د‪١‬عؾ (ر) داق‪٨‬ط ‪٠‬اقع‬
‫ک‪ ٧‬ؿا‪ ٢٠ ٙٝ‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪.٧٣“ ٥٨‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪63‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫گعٔتار ٿ‪٥ٔ ٙ٩‬د‪َٛٞ ٧‬طار‪:‬‬


‫تازق اٽڪ چ‪٩‬ڪ پ‪٥‬ؼٽ قاُٗ‪ ٧‬کا‪٠‬پ‪ِ٥‬ء گعٔتار ٿ‪ ٙ٩‬ڈائع‪٨‬ڪٽع د‪١‬عؾ ا‪١ٕ٠‬ٽعي ‪٩ٝ‬ذع د‪١‬عؾ‬
‫ً‪٩٤‬عاالؼالؿ ‪ ٟ٣‬کاـ اڳ ڀارت ۾ ٔ‪٥‬د‪ ٧‬اتاؿ‪ ٧‬ة‪ ٢‬ر‪ ٧٣‬چڪ‪ .٧٣“ ٥‬ک‪٩‬ػ اتاـ ڀارت‪َٛٞ ٧‬طارـ‬
‫اڻ‪٥‬ڻ‪١‬طڌ ؿضك‪٩‬ت ٗعار ڋئ‪ٛٝ ٧‬ڪ ‪٩٠‬ڪا‪ ٧ٚ‬ڋ‪٣ ٧٠‬ئ‪ .٧‬ةعگ‪٩‬ڊ‪٨‬ئع ‪ٝ‬ؽت‪١‬كع ةاالۿ ة‪٥ٛ‬چ ر‪٨‬ذ‪١٩ٞ‬ٽ د‪٥‬‬
‫“ٔ‪٩‬ؽع “‪ .٧٣‬دڍ‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬ٻ‪ ٟ٩‬گعٔتار ٿ‪٥ٔ ٙ٩‬د‪َٛٞ ٧‬طارـ ۾ ڪع‪ ٙ٠‬ڪ‪٩‬ا‪٧٠‬ۿ ڪع‪ ٙ٠‬زا‪٣‬ط ۽ ڪع‪ٙ٠‬‬
‫ا‪ٝ‬ذط ؿا‪٩ٔ“ ٟ١٣ .ٟ٣“ ٙٝ‬ؽعـ ک‪ ٧‬ڪ‪٥‬ر ڪ‪ٞ‬ا‪٠‬ڊرـ د‪ ٧‬گظر‪ ٙ٨‬ادالس کاـ ‪ 5‬ڋ‪ ٟ٤١٨‬پ‪٤‬ع‪٨‬اـ داچ ۾‬
‫ؿا‪ ٙٝ‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪ ٟ١٣ .٥٨‬ک‪ٛٝ ٧‬ٽعي ا‪٠‬ٽ‪٩ٛ٩‬ذ‪١‬ػ د‪ ٧‬ؼعةعا‪٩ٝ ٢٣‬ذع د‪١‬عؾ َ‪ ٧ٛٗ ٧ٛ‬صاـ د‪ ٧‬وعٔاـ‬
‫رپ‪٥‬رٽ ڪعڻ کا‪٠‬پ‪ِ٥‬ء ؼ‪٥‬گ‪ ٥٤‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٥٨‬ؿعقَات ۾ گعٔتار ٿ‪َٛٞ ٙ٩‬طارـ د‪ ٥‬تُطاد ‪ .٥٩٣ 14‬ةُط ۾‬
‫تس٘‪٘٩‬ات کا‪٠‬پ‪ِ٥‬ء اـ ۾ قډ‪٨‬ڪ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪ ٧‬ؿا‪ ٙٝ‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٥٨‬د‪ ٟ٤١‬ؼاـ ‪ ٧٣‬تُطاد ‪ 36‬۽ ‪ 40‬د‪ ٧‬قچ ۾‬
‫ٻڋا‪ ٥٨‬قڃ‪ ٧‬ٿ‪.٥‬‬

‫‪ٛٝ‬ڪ‪ ٧‬ؼ‪٩‬اؼتطا‪ ٟ٠‬د‪ ٥‬رد َ‪:ٙٞ‬‬


‫د‪٩‬ت‪٥‬ڻ‪٩‬ڪ ‪ٛٝ‬ڪ د‪ٝ ٧‬ڎ‪ ٧٠‬ؼ‪٩‬اؼتطا‪ٟ٠‬ۿ د‪ ٟ‬د‪ ٥‬قاؼى‪ ٥‬چا‪ ٧٣‬زڪ‪ٞ‬عاـ ډر ‪٨‬ا ‪ٝ‬ضا‪ ٓٚ‬ډر‬
‫ؼاـ ‪٣‬ذ‪٧‬ۿ ‪ ٟ٣‬زؽاس ‪ٝ‬ؽئ‪ ٧ٛ‬ت‪ٝ ٧‬ستاط رد َ‪ً ٙٞ‬ا‪٣‬ع ڪ‪ .٧٣“ ٥٩‬پع پ‪ِ٥‬ء ة‪ ٢‬د‪ٞ‬اَت اؼال‪ ٧ٝ‬۽ ؼپا‪٢٣‬‬
‫قساة‪ ٢‬وعٔاـ د‪ ٟ٤١‬ؼضت رد َ‪ ٙٞ‬د‪ ٥‬اً‪٤‬ار ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٧٣“ ٥٨‬ؼ‪ ٥‬ا‪٠‬ت‪٤‬ائ‪ ٰ٧١ُٝ ٧‬ص‪٩‬غ ‪٥ُٛٝ‬ؿ ٿئ‪ ٧‬ٿ‪.٥‬‬
‫د‪ٞ‬اَت اؼال‪ ٧ٝ‬د‪ ٧‬ؼعةعا‪ٗ ٢٣‬ام‪ ٧‬زؽ‪ ٟ٩‬از‪ٞ‬طۿ اَ‪٥ٔ ٰ٧ٛ‬د‪٩ٔ“ ٧‬ؽعـ د‪ ٧‬گعٔتاريَء د‪ٝ ٧‬ؽئ‪ ٧ٛ‬ت‪٧‬‬
‫‪ٛٝ‬ڪ د‪ٝ ٧‬ڎ‪ ٧٠‬ؼ‪٩‬اؼتطا‪ٟ٠‬ۿ د‪ ٧١٨‬۽ ‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬ر‪ٞ١٣‬ائ‪ٟ‬ۿ ‪ٝ‬سب قو‪ ٟ‬رٽائعڈ ۽ زامع ؼعقس ‪ٝ‬الز‪ ٟٝ‬ک‪٧‬‬
‫اپ‪ ٙ٩‬ڪئ‪ ٧٣“ ٧‬ت‪ٝ ٧ٝ٥ٗ ٟ٣ ٥٣ ٢‬ؽئ‪ ٧ٛ‬ت‪ٝ ٧‬تٕٖ ‪ ٓٗ٥ٝ‬اصت‪٩‬ار ڪ‪ ٟ‬۽ زڪ‪ٞ‬عا‪ ٟ٠‬ک‪ ٧ٝ٥ٗ ٧‬دٔاع‬
‫د‪ٝ ٧‬تُ‪ُٝ ٖٛ‬ا‪ ٟٛٝ‬۾ ‪٣‬ڪ وعٔ‪ ٧‬ڪاررقائ‪ ٧‬ڪعڻ د‪ ٧‬ادازت ‪ ٢٠‬ڋ‪ ٟ٣ .ٟ٨‬چ‪ ٧٣“ ٥٩‬ت‪ ٢‬ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪٢‬‬
‫‪ٕٝ‬عقم‪ ٧‬۽ ؼازش ک‪ ٧‬ة‪٤‬ا‪ ٥٠‬ةڻائ‪ ٧‬پاڪؽتاـ د‪٥ٔ ٧‬ج د‪ ٧‬اتساد ک‪ٝ ٧‬ذعقح ڪعڻ کاـ پاؼ‪ ٥‬ڪ‪٥٩‬‬
‫قڃ‪ٗ .٧‬ام‪ ٧‬زؽ‪ ٟ٩‬از‪ٞ‬ط ؼ‪٥‬اؾ ڪ‪ ٧٣“ ٥٩‬ت‪ ٢‬ڈا زڪ‪ٝ٥‬ت “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪا ک‪ ٧‬ص‪٥‬ش ڪعڻ الِء پاڏ ٔ‪٥‬ج‬
‫‪ٝ‬اـ ا‪ٚ‬ذغائع ۽ ‪ٝ‬كع قا‪٠‬گع ‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪١َ ٧‬كعـ د‪٩٠ ٧‬ڪا‪ ٧ٚ‬د‪ َٙٞ ٥‬ت‪ ٢‬ؿعقع ‪ ٢٠‬ڪ‪٧٣“ ٥٩‬܁‬
‫ؼپا‪ ٢٣‬قساة‪ ٢‬د‪ ٧‬ؼعپعؼت اَ‪٥ٝ ٰ٧ٛ‬ال‪٠‬ا م‪٩‬اا‪ٚ‬عز‪ٔ ٰٟٞ‬ارقٗ‪ ٧‬چ‪ ٧٣“ ٥٩‬ت‪ ٢‬گعٔتار ٔ‪٥‬د‪٧‬‬
‫“ٔ‪٩‬ؽعـ د‪ ٥‬قاؼى‪ ٥‬د‪١٨‬طار وت٘‪ ٧‬ؼاـ “‪ٝ ٟ٣ .٧٣‬ىا‪ٚ‬ت‪ ٥‬ڪ‪ ٧٣“ ٥٩‬ت‪٥ٗ ٢‬ؿ ک‪ ٧‬ٻڋا‪ ٥٨‬قڃ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ا‪٥ٔ ٟ٤٠‬د‪٧‬‬
‫“ٔ‪٩‬ؽعـ ک‪ ٧‬ڈ‪ ٥‬گعٔتار ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٧٣“ ٥٨‬د‪٩ُٞ‬ت َ‪ٞٛ‬اِء اؼالؿ د‪ ٧‬اڳ‪٥‬اڻ ‪٥ٝ‬ال‪٠‬ا اد‪ ٙٞ‬صاـ چ‪ ٧٣“ ٥٩‬ت‪٢‬‬
‫قز‪٨‬عاٌَ‪٥ٗ ٜ‬ؿ ک‪ ٧‬ٻڋائ‪ ٧‬ت‪٥ٔ ٢‬د‪٩ٔ“ ٧‬ؽعـ ک‪ ٧‬ڪ‪٤‬ڎـ ؼتت‪ ٟ‬د‪ ٧‬ة‪٩١‬اد ت‪ ٧‬گعٔتار ڪ‪ ٥٩‬ق‪.٧٣“ ٥٨‬‬
‫زڪ‪ٝ٥‬ت اق‪ ٙ‬ز٘‪٘٩‬ت‪٥‬ـ ؼا‪٥٤ٝ‬ـ “ڻ‪ ٧‬۽ ٗ‪٥‬ؿ د‪ٞ٠ ٧‬ائ‪١‬طـ ک‪ ٧‬اَت‪ٞ‬اد ۾ قٺ‪.٧‬‬
‫د‪١‬عؾ رٽائعڈ ‪ٝ‬عزا اؼ‪ ٜٛ‬ة‪٩‬گ د‪ ٥‬رد َ‪ ٙٞ‬ا‪٠‬ت‪٤‬ائ‪ٝ ٧‬ستاط “‪ ٧٣‬۽ ‪ ٟ٣‬چ‪ ٧٣“ ٥٩‬ت‪ ٢‬د‪ ٟ‬ؼ‪١٩‬ئع‬
‫ٔ‪٥‬د‪٩ٔ“ ٧‬ؽعـ ک‪ ٧‬گعٔتار ڪ‪ ٥٩‬ق‪٧٣“ ٥٨‬ۿ ا‪ٝ ٟ٤٠‬اـ ڪذ‪٩ٔ“ ٢٤‬ؽع ‪١٤١ٝ‬ذا ؼاٿ‪ ٧‬ر‪ ٧٣‬چڪا “‪ ٟ٣‬۽‬
‫ا‪ ٧٣‬ڋاڊا ؼٺا ‪ٝ‬اڻ‪ .ٟ٣“ ٥٤‬ا‪ٝ ٟ٤٠‬اـ ڪذ‪١٤١ٝ ٢٤‬ذا ذات‪ ٧‬دقؼت ة‪ ٢‬ر‪٩٣‬ا “‪.ٟ٣‬‬
‫‪ٝ‬ؽ‪٩ٚ ٜٛ‬گ (ج) د‪ ٧‬ر‪ٞ١٣‬ا ؼ‪٩١٩‬ٽع وارؽ چ‪٥‬ډري د‪ ٟ١٣ ٟ٤١‬گعٔتار‪ ٟ٨‬د‪ ٧‬پ‪٤‬ع‪٥٨‬ـ ڀ‪٩‬عق څاڻ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪64‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ڋ‪٣ ٧٠‬ئ‪٧‬ۿ چ‪ ٧٣“ ٥٩‬ت‪٥ٔ ٢‬د‪٩ٔ“ ٧‬ؽعـ د‪ ٧‬گعٔتاري ۽ اـ د‪ ٧‬ةاري ۾ ؿا‪ ٍ٨‬ٿ‪١٩‬طڌ صتعـ ؼاـ ق‪٥‬رتساؾ‬
‫ا‪٠‬ت‪٤‬ائ‪ٝ ٧‬ـڪ‪ ٙ‬ٿ‪ ٧‬قئ‪ ٧٣“ ٧‬۽ زؽاس ادارا قري ډ‪٨‬اـ ڋ‪٨‬اري ر‪٩٣‬ا “‪ ٟ٣‬ت‪٥ٗ ٢‬ؿ ۾ ‪٠‬ئ‪٥‬ـ تناد اُڀارڻ ۽‬
‫پاڪؽتاـ ک‪ ٧‬ا‪ٚ‬ذغائع ة‪١‬ائڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪ ٧‬پئ‪ ٧‬قڃ‪ ٟ٣ .٧‬چ‪ ٧٣“ ٥٩‬ت‪ ٢‬ا‪ ٟ٤٠‬زا‪ٚ‬ت‪ ٟ‬۾‬
‫پار‪٩ٚ‬ا‪١٩ٝ‬ٽ د‪ٞ٩ٝ ٧‬تعـ ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٥‬ڪعدار ادا ڪعڻ گ‪٤‬عد‪ ٧‬۽ ‪٣‬ڪطؿ اؼ‪ٞ٩‬ت‪ ٧ٛ‬۽ ؼ‪٩١٩‬ٽ د‪٥‬‬
‫ادالس گ‪٤‬عائ‪ُٝ ٧‬ا‪ ٧ٛٝ‬ک‪ ٧‬ا‪٥ٔ ٟ٤٠‬ر‪ ٟٝ‬ت‪“ ٧‬ڻڻ گ‪٤‬عد‪.٧‬‬
‫ٗ‪ ٧ٝ٥‬اؼ‪ٞ٩‬ت‪َ٧ٛ‬ء ۽ ؼ‪٩١٩‬ٽ د‪ ٧‬ڪذ‪ٞ٩ٝ ٢٤‬تعـ ‪ُٝ ٟ٣‬ا‪ ٧ٛٝ‬د‪ ٧‬ةاري ۾ ا‪ٚ‬ت‪٥‬يٰ د‪٥‬ـ‬
‫تسع‪٨‬ڪ‪٥‬ـ ة‪ ٢‬رقا‪٥٩٠‬ـ ڪ‪٥٩‬ـ “‪ .ٟ٣‬ا‪ٞ٩ٝ ٟ٤٠‬تعـ ۾ ؼ‪٩١٩‬ٽع وارؽ چ‪٥‬ډري ة‪ ٢‬ؿا‪ُٝ .٧٣“ ٙٝ‬تتع ذر‪ُٟ٨‬‬
‫‪٥ٝ‬دب زڪ‪ٝ٥‬ت ٔ‪٥‬د‪٩ٔ“ ٧‬ؽعـ د‪ ٧‬گعٔتاريَء ۽ تس٘‪٘٩‬ات د‪ ٧‬رپ‪٥‬رٽ پار‪٩ٚ‬ا‪١٩ٝ‬ٽ ۾ پ‪٩‬ؾ ڪعڻ‬
‫د‪٩ٔ ٥‬ك‪ ٥ٛ‬ڪ‪ .٧٣“ ٥٩‬ذر‪ٝ ُٟ٨‬ىاةٖ ةچاُء قاري قزارت ٗ‪ ٧ٝ٥‬اؼ‪ٞ٩‬ت‪َ٧ٛ‬ء ‪٨‬ا ؼ‪٩١٩‬ٽ د‪ ٧‬ا‪١٨‬طڌ ادالس ۾‬
‫تس٘‪٘٩‬ات‪ ٧‬رپ‪٥‬رٽ پ‪٩‬ؾ ڪ‪١‬طي‪.‬‬
‫اؼاـ د‪ ٧‬پ‪٩‬اري پاڪؽتاـ ۾ ‪ ٧٣‬ڪ‪ ٥‬پ‪٤‬ع‪٥٨‬ـ ڀ‪٩‬عق ڪ‪ ٧٣“ ٢٠ ٥‬د‪ ٥‬ڪ‪ ٟ٤١‬ؼازش ؼٽڻ ‪٨‬ا‬
‫ةْاقت ڪعڻ د‪ ٧‬ا‪ٚ‬غاؿ ‪٩٣‬ٺ اَ‪٥ٔ ٰ٧ٛ‬د‪َٛٞ ٧‬طار گعٔتار ٿ‪٩‬ا ‪٣‬ذ‪ ٟ٣ .ٟ‬کاـ اڳ ٔ‪٥‬ج ٽ‪ ٧‬ڀ‪٩‬عا‬
‫زڪ‪ٝ٥‬ت د‪ ٥‬تضت‪ ٥‬اق‪٠‬ڋق ڪعڻ ۽ ‪ٝ‬ارؿ‪ ٙ‬ال ‪ٚ‬ڳائڻ ۾ ‪٥ٛٝ‬ث ر‪ .٧٣“ ٧٣‬پ‪٤‬ع‪٥٨‬ـ ڀ‪٩‬عق د‪١‬عؾ ا‪٥٨‬ب صاـۿ‬
‫ةُط ۾ ‪٨‬س‪ ٰ٧‬صاـ ۽ “صع ۾ د‪١‬عؾ م‪٩‬اُءا‪ٚ‬سٖ ڪا‪٩ٝ‬اب ٔ‪٥‬د‪ ٧‬ةْاقت‪٩٣ ٟ‬ٺ اٗتطار ت‪ٗ ٧‬تن‪ ٥‬ڪ‪ ٥٩‬۽‬
‫‪ٛٝ‬ڪ ‪ٝ‬ٿاـ ‪ٝ‬ارؿ‪ ٙ‬ال ‪ٝ‬ڎ‪ ٧٣‬ڈڍي‪٣ .‬ع ڀ‪٩‬عي اٗتطار ت‪ٗ ٧‬تن‪ ٥‬ڪعڻ الِء ا‪٠‬ت‪٤‬ائ‪ ٧‬ص‪٥‬ةك‪٥‬رت ۽ صاص‬
‫ڪعي ‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪ُ٠ ٧‬عا ‪٩١٣‬ا ق‪٨‬ا‪ .‬ا‪ ٟ٤٠‬ڪا‪٩ٝ‬اب ٔ‪٥‬د‪ ٧‬ا‪٘٠‬الة‪ ٟ‬کا‪٠‬ؽ‪٥‬اِء ة‪ ٢‬ا‪٣‬ڎ‪٥٨‬ـ ‪٠‬اڪاؿ ڪ‪٥‬ؿـ‪٥‬ـ‬
‫ٿ‪١٩‬ط‪٥٨‬ـ ر‪٥٩٣‬ـۿ د‪ ٟ٤١‬۾ ؼازش ؼٽ‪١٩‬طڌ ٔ‪٥‬د‪َٛٞ ٧‬طار گعٔتار ڪ‪٩‬ا ق‪٨‬ا ۽ ک‪ ٟ٩‬ؼغائ‪٥‬ـ ڋ‪٥٩٠‬ـ ق‪٥٨‬ـ‪.‬‬
‫ؼڀ کاـ پ‪٤‬ع‪٨‬اـ ‪1950‬ع ۾ ٔ‪٥‬د‪٩ٔ“ ٧‬ؽع گعٔتار ٿ‪٩‬ا ‪٣‬ئا‪ .‬د‪ ٟ‬ک‪ ٧‬ڪ‪٠٥٩ٞ‬ؽٽ گعقپ ٗعار ڋ‪٥٠‬‬
‫ق‪ .٥٨‬ا‪٥ٔ ٟ٤٠‬د‪٩ٔ“ ٧‬ؽعـ ؼاـ گڍ ‪ٝ‬ـ‪٥٤‬ر تعٗ‪ ٧‬پؽ‪١‬ط ؿاَع ٔ‪٩‬ل از‪ٞ‬ط ٔ‪٩‬ل ة‪ ٢‬گعٔتار ڪ‪ ٥٩‬ق‪.٥٨‬‬
‫ؼ‪١‬طـ ‪ٝ‬ٿاـ ا‪ٚ‬غاؿ ‪ ٥٣‬ت‪٥ٔ ٥٣ ٢‬د‪ ٧‬ا‪٘٠‬الب ذر‪ٛٝ ٧ُ٨‬ڪ ا‪٠‬طر ڪ‪٠٥٩ٞ‬ؽٽ ‪ٌ٠‬اؿ ‪٠‬أظ ڪعڻ گ‪٤‬عـ پ‪٩‬ا‪.‬‬
‫‪ ٧٣‬ڪ‪٩‬ػ ‛راق‪ٚ‬پ‪١‬ڊي ؼازش ڪ‪٩‬ػ‚ و‪٥‬ر ‪ٝ‬ـ‪٥٤‬ر ٿ‪1970 .٥٩‬ع ۾ ذقا‪ٕ٘ٚ‬ار َ‪ ٧ٛ‬ڀٽ‪ ٧‬صالؼ ٔ‪٥‬د‪٧‬‬
‫ةْاقت د‪ ٧‬ا‪ٚ‬غاؿ ۾ قڋي گعقپ ک‪ ٧‬گعٔتار ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٥٨‬ا‪ ٟ٤٠‬ت‪ ٧‬ڪ‪٩‬ػ ‪ ٥٩ٛ٣‬۽ ک‪ ٟ٩‬ؼغائ‪٥‬ـ ‪٥٩ٛٝ‬ـ‬
‫‪٥٩٣‬ـ‪ .‬ةُط ۾ ‪1980‬ع ډاري د‪١‬عؾ م‪٩‬اُءا‪ٚ‬سٖ د‪ ٧‬صالؼ ٔ‪٥‬د‪ ٧‬ؼازش پڪڎي قئ‪٧‬ۿ د‪ ٟ٤١‬۾ رٽائعڈ‬
‫‪٩ٝ‬ذع د‪١‬عؾ تذ‪ ٙٞ‬زؽ‪٥ٛٝ ٟ٩‬ث ‪.٥٩٣‬‬
‫تازق ٔ‪٥‬د‪٩ٔ“ ٧‬ؽعـ د‪ ٧‬گعٔتار‪٥ٗ ٟ٨‬ؿ ک‪٥٠ ٧‬ـ قؼ‪٥‬ؼ‪ ٟ‬۽ ا‪٠‬ط‪٨‬ـ‪ ٟ‬۾ ‪ٝ‬تتال ڪعي ڈڍ‪.٧٣“ ٥٨‬‬
‫ؼچ‪ٛ ٝ ٥‬ڪ ‪ٝ‬ضت‪ٗ ٓٛ‬ؽ‪ ٜ‬د‪ ٧‬أ‪٥‬ا‪ ٟ٣‬د‪ ٧‬گ‪٩٤‬عي ۾ “‪٣ .٧٣‬ع ‪ٝ‬اڻ‪ ٥٤‬ا‪٥ُٛٝ ٥٣‬ؿ ڪعڻ الِء ة‪ ٧‬چ‪٧٣“ ٟ٩‬‬
‫ت‪ ٢‬اَ‪ ٰ٧ٛ‬ادارـ ۾ ؼ‪١‬طـ ٗؽ‪ٞ‬ت ‪ٝ‬تُ‪ ٖٛ‬ڪ‪٤‬ڎا ٔ‪٩‬كالۿ ؼازؿ‪٥‬ـ ‪٨‬ا رٿاة‪١‬ط‪٥٨‬ـ ٿ‪ ٧‬ر‪٥٩٣‬ـ “‪ ٟ٣ .ٟ٣‬قٗت‬
‫دڍ‪ٛٝ ٟ٣‬ڪ د‪ ٧‬ؼ‪٩‬اؼ‪ٔ ٧‬نا اڳ ئ‪١ٝ ٧‬ذ‪ ٙ٩٤‬۽ ّ‪٩‬ع ؿٕاؼ “‪٧٣‬ۿ ‪٣‬ڪ وعؼ ڪـ‪٩ٞ‬ع ‪ُٝ‬ا‪٧ٛٝ‬‬
‫ؼتب ‪ٛٝ‬ڪ د‪ ٧‬ؼعزطـ ت‪ ٧‬صىعا ‪٥ٝ‬د‪٥‬د “‪ ٟ٣‬۽ ٻئ‪ ٧‬وعؼ أْاـ ق‪٥‬رتساؾ ؼتب پاڪؽتاـ الِء‬
‫‪٥٩٠‬ـ پع‪٨‬ـا‪٥٩٠‬ـ پ‪٩‬طا ٿ‪ ٧‬ر‪٥٩٣‬ـ “‪ .ٟ٣‬اـ قٗت ‪ٗ ٟ٣‬ؽ‪ ٜ‬د‪ ٥‬قاُٗ‪َ ٥‬اؿ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ٕ٠ ٧‬ؽ‪٩‬ات ت‪٧‬‬
‫ا‪٠‬ت‪٤‬ائ‪ ٧‬صعاب اجع ڈڍي ؼگ‪ ٧٤‬ٿ‪ .٥‬اـ ڪعي قٗت د‪ ٧‬ت٘اما “‪ ٧٣‬ت‪٥َ ٢‬اؿ دا ذ‪ ٟ٣‬قاؼ ڪعڻ‬
‫الِء ک‪ ٟ٩‬اق‪ ٙ‬ق‪٥‬رتساؾ کاـ ة‪١‬ا ڪ‪ ٟ٤١‬د‪٨‬ع د‪“ ٧‬گا‪ ٢٣‬ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪ .٧‬ڈ‪ ٥‬ت‪َ ٢‬ا‪٠ ٧ٞٚ‬ـع‪٨‬ات‪ ٧‬۽‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪65‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫اؿاَت‪ ٧‬ادارا ‪ُٝ‬ا‪ ٧ٛٝ‬ةاةت ‪ٝ‬ضت‪ٗ ٓٛ‬ؽ‪ ٜ‬دا أ‪٥‬ا‪ ٢٣‬ڦ‪٤‬الئ‪ ٧‬ر‪٩٣‬ا “‪ .ٟ٣‬ڪ‪ ٧‬گعٔتار ٿ‪٥ٔ ٙ٩‬د‪٧‬‬
‫َ‪ٛٞ‬طارـ ک‪ ٧‬ة‪٩١‬اد پعؼت ٗعار ڋئ‪ ٧‬ر‪٩٣‬ا “‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬ڪ‪ ٧‬قري گعٔتار‪ ٟ٨‬دا ؼتب ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬ٻڋائ‪ ٧‬ر‪٩٣‬ا‬
‫“‪ .ٟ٣‬دڍ‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬ڪذ‪١َ ٢٤‬كع قاري اـ ق‪٥‬رتساؾ ؼاـ زڪ‪ٝ٥‬ت ۽ ٔ‪٥‬ج قچ ۾ ڈڪتاڻ پ‪٩‬طا‬
‫ڪعڻ ‪٨‬ا ادائ‪ٗ ٧‬ؽ‪ ٜ‬د‪ ٧‬ةطگ‪ٞ‬ا‪َ٧٠‬ء قاري ٔنا پ‪٩‬طا ڪعڻ د‪ ٧‬ؼازؿ‪ ٟ‬۾ رډؾ “‪ .ٟ٣‬اـ ڪعي‬
‫‪ٛٝ‬ڪ ۽ صاص ڪعي ‪٣‬ٿ‪٩‬ارة‪١‬ط ٔ‪٥‬ج د‪ٝ ٧‬ذ‪ ٧َ٥ٞ‬تاجع ت‪ ٧‬ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ٗ ٢‬ؽ‪ ٜ‬د‪ ٧ٕ١ٝ ٥‬اجع پ‪٥‬ڻ کاـ‬
‫اڳ أ‪٥‬ا‪ ٟ٣‬د‪ ٥‬صات‪٠“ ٥ٞ‬طق قڃ‪ .٧‬ا‪١َ ٟ٤٠‬كعـ ک‪ ٧‬ة‪ ٢‬پڋرق ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪٧‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ٛٝ ٧‬ڪ د‪٧‬‬
‫ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬اؼتسڪاؿ ۽ د‪٥٤ٞ‬ري ادارـ ک‪٘٠ ٧‬كاـ رؼائڻ د‪ ٧‬ؼازؿ‪ ٟ‬۾ ؿع‪٨‬ڪ “‪.ٟ٣‬‬

‫(ڈپ‪ٙ٩‬ۿ رقزا‪٥َ ٧٠‬ا‪“ ٧ٝ‬قاز ڪعاچ‪٧‬ۿ “ڪٽ‪٥‬ةع ‪1995‬ع)‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪66‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪67‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ڇڏو اڳيو جا پاشبان يا اوىداٌيو جا رکَاال‬

‫اؼاـ ‪٣‬ڪ “زاد ۽ د‪٥٤ٞ‬ري ‪ٛٝ‬ڪ دا ؿ‪٤‬عي “‪٥٩٣‬ـ‪ .‬اؼاـ ک‪ ٧‬ؼڀ ڪذ‪ ٢٤‬ڪعڻۿ ‪٣‬ڪ ‪١٣‬ڋ‬
‫کاـ ٻئ‪١٣ ٧‬ڋ چعپع ڪعڻ د‪ٝ ٧‬ڪ‪ ٙ ٞ‬ڈڎقاڳ‪ ٧‬زاق‪ .٧٣“ ٙ‬اؼاـ ا‪٨‬ڍا ت‪ ٢‬ک‪ ٙ٩ٛ‬ذ‪ ٟ٣‬۽ ڪـادي دؾ‬
‫دا ‪ٝ‬ا‪ٚ‬ڪ “‪٥٩٣‬ـۿ د‪ ٥‬ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ٛٝ ٢‬ڪ د‪ ٧‬چ‪٥‬رۿ ډاڌ‪ٙ٨‬ۿ د‪٣‬ـتگعدۿ تضع‪٨‬تڪارۿ ‪ٌ٠‬ع‪٨‬ات‪ٝ ٧‬ضا‪ ٓٚ‬د‪٧‬‬
‫‪ٛٝ‬ڪ ۾ داصال ت‪ ٧‬ار‪٣‬ا ‪ ٢٠‬ٿ‪١٩‬طا “‪٥٩٣‬ـ ‪ ٢٠‬قري ؼ‪١‬طـ چعپع ت‪ ٧‬ڪا ‪ٌ٠‬ع رکڻ د‪ ٧‬معقرت ‪ٝ‬سؽ‪٥‬س‬
‫ڪ‪١‬طا “‪٥٩٣‬ـ‪ .‬ڀال اؼاـ کاـ ڪ‪ ٥‬ڋاڊق ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬طقۿ د‪ ٥‬اؼاـ د‪ٝ ٧‬عم‪َ٧‬ء کاـ ؼ‪٥‬اِء ‪٣‬ت‪ ٧‬قت‪ ٧‬ا‪٥٩ٚ٥ٚ‬ـ‬
‫ڪ‪١‬طق‪ .‬اؼاـ د‪ ٧‬ا‪٣‬ائ‪ ٧‬در‪٨‬ا‪ ٢٣‬د‪ ٧٣“ ٧ٚ‬د‪ ٥‬أْاـ ق‪٨‬ڎ‪٣‬اڏۿ ‪ٝ‬كعي د‪٣‬ـتگعدۿ ا‪ٚ‬ذغائعي ة‪٩١‬اد‬
‫پعؼت ۽ ا‪٨‬عا‪ ٧٠‬ا‪٠‬ت‪٤‬ا پؽ‪١‬ط ‪ ٢٠‬قعؼ پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬پ‪١٤١‬ذ‪ٛٝ ٟ‬ڪ‪ ٟ‬۾ ڪاررقا‪٥٨‬ـ ڪعڻ کاـ پ‪ِ٥‬ء ‪٣‬ت‪٧‬‬
‫اچ‪ ٧‬پ‪١‬ا‪ ٢٣‬قٺ‪١‬طا “‪ٟ٣‬ۿ پع ‪٣‬ت‪ ٧‬ة‪ ٢‬ک‪ ٟ٩‬دؾ پـ‪٥‬ري ڪعڻ د‪ ٧‬ک‪ ٙ٩ٛ‬ڈڎقاڳ‪ ٧‬زاق‪٠٥٣ ٙ‬طي “‪ .٧٣‬اؼاـ‬
‫ٻا‪٣‬عاـ ا‪١٨‬طڌ ‪ٞ٤ٝ‬ا‪ ٟ٠‬ک‪ ٢٠ ٧‬قعؼ ا‪٣‬ڎـ َ‪ ٟٛٞ‬د‪ٝ ٧‬ڪ‪“ ٙٞ‬زادي ڋ‪١٨‬طا “‪٥٩٣‬ـۿ پع ک‪ ٟ٩‬اـ ج‪٥‬اب قاري‬
‫ڪ‪ ٜ‬۾ ‪٣‬ڎئ‪٥‬ـ قڌئ‪٥‬ـ ‪ٝ‬طد ة‪ ٢‬ڋ‪١٨‬طا “‪٥٩٣‬ـ‪ .‬ڀال اؼاـ ا‪٣‬ڎا ؼکڻا ۽ پا‪٤ٚ‬ا ت‪ ٢‬ڪ‪٥٩٣“ ٢٠٥‬ـۿ د‪ ٥‬ڪ‪ ٟ٤١‬ک‪٧‬‬
‫ڪالؿ‪١‬ڪ‪٥ٔ٥‬ـۿ ة‪ ٜ‬۽ ٻ‪ ٥٩‬ةارقد ‪ ٢٠‬ڋئ‪ ٧‬ؼگ‪٥٤‬ـ‪ .‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ائ‪ ٢٠ ٟ٩‬ڪعي ؼگ‪٥٤‬ـ ت‪ ٢‬ڀال أْا‪ ٟ٠‬د‪٧‬‬
‫‪ٞ٤ٝ‬اـ ‪٥٠‬ازي ڪعڻ د‪ ٥‬ڪ‪٤‬ڎق ٔائطق ٿ‪١٩‬طق‪ .‬پاڻ ک‪ ٧‬اؼال‪ٛٝ ٧ٝ‬ڪ‪ ٟ‬د‪١٤ٝ ٥‬طار ؼڍائڻ ۽ جاةت ڪعڻ‬
‫۾ ڪ‪٩‬ئ‪ ٟ‬ڪا‪٩ٝ‬اة‪ ٧‬زاق‪ ٙ‬ٿ‪١٩‬طي!‬
‫اؼال‪ ٧ٝ‬د‪٥٤ٞ‬ر‪ ٢٨‬پاڪؽتاـ د‪ ٧‬د‪٥٤ٞ‬ري زڪ‪ٝ٥‬ت ک‪ ٧‬ڪ‪٤‬ڎي ‪ٝ‬ذاؾ “‪٧٣‬ۿ د‪ ٥‬اؼاـ د‪٧‬‬
‫اؼال‪ ٧ٝ‬اص‪٥‬ت ۽ ڀائ‪٩‬چاري قاري َ‪ ٙٞ‬۾ رڪاقٽ قد‪ٝ .٧٤‬كع‪ٟ٨‬ۿ ا‪ٚ‬ذغائع‪ٟ٨‬ۿ ا‪٨‬عا‪ٟ٩٠‬ۿ أْا‪ ٟ٩٠‬ک‪٧‬‬
‫‪٣‬ٿ الئ‪ ٧‬پاڻ ک‪ ٧‬ڪأعـ ۽ قادب ا‪٘ٚ‬ت‪ ٙ‬زڪ‪ٞ‬عا‪ ٟ٠‬د‪ ٧‬قٓ ۾ “ڻ‪ ٧‬ة‪٤٩‬اري‪ .‬ا‪ ٥٣‬ئ‪ ٧‬ؼتب “‪ ٧٣‬د‪٥‬‬
‫اؼاـ اؼالؿ د‪ ٧‬ازتعاؿ د‪٥‬ڳ‪٠ ٧‬ا‪٩٣ ٧ٚ‬ٺ ۽ ‛د‪٤‬اد‚ د‪ ٧‬اڻ ‪ ٢٤ٛٝ‬اق‪٥‬ؾ ‪٩٣‬ٺ ؼڀ ڪذ‪ ٢٤‬ڪعڻۿ‬
‫ڪعائڻ ۽ ‪ٝ‬ؽت٘ت‪ ٙ‬الِء رٿاة‪١‬طي ڪعڻ الِء ‪ٝ‬ڪ‪“ ٙٞ‬زاد “‪٥٩٣‬ـۿ اؼاـ کاـ ڪاة‪ ٢‬پډا ڳاڈا زعاؿ “‪.٧٣‬‬
‫‪ٝ‬ظ‪٣‬ب د‪٠ ٧‬ا‪ ٧ٚ‬ت‪٩٣ ٧‬عقئ‪ ٟ‬قڪڻڻۿ ڋقڋي د‪ ٧‬پ‪٥‬ڎ ک‪ ٧‬دائغ ٗعار ڋ‪٨‬ڻۿ ڪالؿ‪١‬ڪ‪٥‬ؼ ۽ ة‪ ٜ‬گڍ‬
‫ڪعڻ ۽ ا‪ ٟ٤٠‬د‪“ ٥‬زاد اؼتُ‪ٞ‬اؾ ؼڀ َ‪ ٟ٩‬اؼال‪ ٧ٝ‬اق‪٥ٝ ٟٚ٥‬دب “‪ .٧٣‬اؼاـ اؼالؿ د‪٤‬ڎي “ٔاٗ‪٧‬‬
‫‪ٝ‬ظ‪٣‬ب ک‪ ٧‬د‪٩‬ئ‪ ٟ‬ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٥٩٤‬۽ اؼتُ‪ٞ‬اؾ ڪ‪ ٧٣“ ٥٩‬اـ ۾ ڪ‪ ٥‬ة‪ ٢‬اؼاـ د‪٘ٝ ٥‬اة‪ ٥ٛ‬ڪعڻ د‪ٞ٣ ٧‬ت ؼاري‬
‫‪ ٢٠‬ٿ‪ ٥‬ؼگ‪ .٧٤‬رز‪ٞ‬ت ا‪ُٚ‬ا‪ ٟ٩ٞٚ‬ک‪ ٧‬اؼاـ قعؼ پ‪١٤١‬ذ‪ ٥‬پاڻ الِء رز‪ٞ‬ت ا‪ٚ‬ذ‪ٞ‬اَت‪ ٟ٩‬ةڻائ‪ ٧‬ڈڍ‪.٧٣“ ٥٨‬‬
‫اؼالؿ د‪ ٧‬ؿ‪٤‬ع “ٔاؽ تك‪٥‬ر ک‪ ٧‬ؼ‪٥‬ڌ‪ ٥٣‬ڪعي ة‪٩١‬اد پعؼت‪َ٧‬ء ۽ ا‪٠‬ت‪٤‬ا پؽ‪١‬طيَء قاري ة‪٥‬ت‪ ٙ‬۾ ة‪١‬ط ڪعي‬
‫ڈڍ‪٧٣“ ٥٨‬۔ اـ ة‪٥‬ت‪ ٙ‬د‪ ٧‬زٕاًت الِء ڪالؿ‪١‬ڪ‪٥ٔ٥‬ـ ؼڋ‪٥٨‬ـ ڪ‪٥٩‬ـ ق‪٨‬ٺا “‪٥٩٣‬ـ‪ٝ .‬تاـ ڪ‪ ٥‬ا‪٣‬ا دق‪ٚ‬ت‬
‫اؼاـ کاـ ڈ‪ ٧١‬قٺ‪!٧‬‬
‫اؼاـ ا‪٨‬ڍا ڀاڌ‪٨‬ا ة‪ ٢‬ڪ‪٥٩٣“ ٢٠٥‬ـۿ ‪ ٢٠‬قري پاڻ ک‪ ٧‬اڪ‪ ٥ٛ٩‬ڋؼڻ دا ص‪٥‬ا‪٣‬ـ‪١ٞ‬ط “‪٥٩٣‬ـۿ اـ ڪعي‬
‫اؼاـ د‪٥‬ـ ‪٨‬ار‪٥٨‬ـ ةاؿ‪٥٩‬ـ ‪ٝ‬كع ۽ ا‪ٚ‬ذغائع د‪ ٧‬ا‪٠‬ت‪٤‬ا پؽ‪١‬طـۿ أْا‪٠‬ؽتاـ ۽ ا‪٨‬عاـ د‪٠ ٧‬اؿ ‪٤٠‬اد ‪ٝ‬ذا‪٣‬طـ‬
‫ؼاـ ة‪ ٢‬ڳ‪١‬ڌ‪ٝ“ .ٟ٣“ ٙ٨‬ع‪٨‬ڪاۿ ‪٥٨‬رپ ۽ ‪٠‬ار د‪ٛٝ ٧‬ڪ‪ ٟ‬دا د‪١٨‬طار ة‪ ٢‬اؼاـ ؼاـ ٻا‪ ٟ٤٠‬ٻ‪ٟ٣“ ٧ٛ٩‬ۿ ڀال‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪68‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫د‪ ٧‬د‪٤‬ازـ رؼت‪‛ ٧‬د‪٤‬اد‚ الِء ‪٣‬ٿ‪٩‬ار ‪ ٢٠‬ٿا ‪٥ٝ‬ڪ‪ ٧ٛ‬ؼگ‪ ٟ٤‬ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء پئؽ‪ ٧‬ڋقڪڎ الِء ت‪ ٢‬ڪ‪ ٧‬ة‪١‬طؿ‪٥‬ـ‬
‫‪٥ٝ‬د‪٥‬د ‪٠٥٣ .ٟ٣“ ٢٠‬ئ‪ ٟ‬ة‪ ٢‬اؼاـ د‪ٗ ٧‬تائ‪َ ٧ٛ‬الئ٘‪ ٟ‬۽ أْاـ ڀائعـ قٽ ‪٣‬ٿ‪٩‬ار د‪ ٧‬ڪا ک‪٥‬ٽ “‪ ٧٣‬ڈا܁ د‪٥‬‬
‫اؼاـ قت‪٥‬ـ ‪٣‬عقڀعق قٗت د‪ ٥‬ز‪٨‬اـ ۽ تڪ‪ ٓ٩ٛ‬ڪ‪١‬طا‪ .‬د‪ ٟ٨‬د‪٠ ٧‬ا‪ ٧ٚ‬ت‪ ٧‬د‪٩٠‬ا ۽ د‪٩٠‬ا د‪٠ ٧‬ا‪ ٧ٚ‬د‪ ٟ٨‬ک‪٧‬‬
‫دئ‪ ٟ٩‬اؼاـ ‪ٝ‬الئ‪ ٧‬۽ گڍائ‪ٝ ٧‬ڪؽچع ةڻائ‪ ٧‬ڈڍ‪٧٣“ ٥٨‬ۿ اـ ک‪ ٧‬ڈ‪١‬ڻ د‪ ٥‬ڪ‪ ٥‬دؽارت ڪعي ‪ ٢٠‬ٿ‪٥‬‬
‫ؼگ‪ .٧٤‬ڀال ڪ‪ ٟ٤١‬ک‪ ٧‬قادب ا‪٘ٚ‬ت‪ ٙ‬۽ ڪأع ٿ‪٩‬ڻ د‪ ٥‬ؿ‪٥‬ؽ ت‪ ٢‬ڪ‪.٧٤٠٥‬‬
‫اؼاـ دا دؿ‪ٟٞ‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬پاڻ ک‪ ٧‬د‪٥٤ٞ‬ر‪٨‬ت پؽ‪١‬طۿ “زاد ص‪٩‬اؾۿ تعٗ‪ ٧‬پؽ‪١‬طۿ ؼ‪٩‬ڪ‪ٚ٥٩‬ع ۽ ا‪٠‬ؽاـ‬
‫دقؼت ؼڍائ‪ ٟ‬د‪٩َ ٧‬اؿ‪َ٧‬ء ۾ ‪ٝ‬كعقؼ “‪ٟ٣‬ۿ ت‪ ٟ‬قٽ ‪ ٌٟٕٚ‬۽ ص‪٥‬ةك‪٥‬رت ‪ُ٠‬عـ کاـ ؼ‪٥‬اِء رک‪ ٥٩‬ئ‪ ٧‬ڈا‬
‫“‪ ٥٣ .٧٣‬ت‪ ٢‬قعؼ ‛‪ ٥٣‬د‪ٞ‬ا‪ ‚٥ٚ‬ڳائڻۿ ‪٠‬چڻ ۽ ڪڍڻ ۾ پ‪٥‬را “‪ ٟ١٣ .ٟ٣‬ک‪ ٧‬رڳ‪ ٥‬ر‪٨‬اؼت‪ ٧‬ادارـ ت‪ ٧‬ڀعقؼ‪٥‬‬
‫“‪ .٧٣‬د‪٩‬ڪ‪‛ ٧‬د‪ ٟ٤١‬د‪ٚ ٧‬ٺۿ ت‪ ٟ٤١‬د‪ ‚ٟ٤١٩ٝ ٧‬قاري اق‪٥‬ؾ ت‪٩ٞ٣ ٧‬ـ‪ ٢‬پڪا پضتا ر‪٩٣‬ا “‪ .ٟ٣‬د‪ٟ٤١‬‬
‫د‪٣ ٧‬ٿ ۾ ةاٺ‪ ٥‬اچ‪ ٧‬ق‪٥٨‬ۿ ‪ ٥٣‬اـ د‪ ٧‬ؼال‪ ٧ٝ‬ڋ‪١٨‬طي د‪٨‬ع ‪ ٢٠‬ڪ‪١‬طا “‪ .ٟ٣‬ڀال ر‪٨‬اؼت‪ ٧‬ادارـ ۾ ؼڀ‬
‫ؼ‪١‬طـ ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت‪ ٧‬ت‪ .ٟ٣“ ٢٠ ٢‬اډ کاـ قډ‪٨‬ڪ ‛د‪١٨‬طار‚ ۽ ‛د‪٤‬ادي‚ اؼاـ دا دا‪٠‬حار ؼاٿ‪ ٧٣ .ٟ٣“ ٧‬ت‪٢‬‬
‫ؼ‪٥‬ؾ ادارـ د‪ ٧‬ڳا‪ ٢٤ٚ‬ڪ‪ ٟ‬ٿاۿ پع ‪ٛٝ‬ڪ د‪ ٧‬اق‪‛ ٙ‬ؼعڪاري ؼگ‪ ‚٢٤‬۾ ة‪ ٢‬اؼاـ دا راةىا ۽ قاؼىا‬
‫‪٣‬اڻ ا‪٨‬ڍا ڪ‪ٞ‬غقر ‪ ٢٠‬ر‪٩٣‬ا “‪ .ٟ٣‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬اتاـ ة‪ ٢‬صطا د‪ٔ ٧‬ن‪ ٙ‬ؼاـ ڪ‪ ٥‬چاڌ‪ ٥٣‬ٿ‪ ٧‬پ‪ ٥٩‬ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء‬
‫‪ٝ‬ٺ د‪٩‬تعـ ؿعپؽ‪١‬طـ ک‪ ٧‬ڈقڌائ‪ ٧‬ؼاڻ‪ ٥‬ڪعي ‪ٛٝ‬ڪ د‪٥‬ـ ؼعزطقـ ة‪ ٢‬ٽپائ‪ ٧‬ڈڍ‪١٨‬طاؼ‪ .ٟ٩‬پ‪ِ٥‬ء‬
‫أْا‪٠‬ؽتاـ قارا اؼاـ ؼاـ ‛د‪٤‬اد‚ ۾ ‪٘ٝ‬اة‪ ٥ٛ‬ڪعي ؼگ‪ .ٟ٤‬ڪاة‪ ٙ‬۾ ٿ‪١٩‬طڌ ‪٠‬اٽڪۿ اؼالؿ “ةادۿ‬
‫ال‪٥٣‬رۿ پـاقر ۽ ڪعاچ‪َ٧‬ء ۾ ‪١ٛ٣‬طڌ اق‪ ٜٛٔ ٧ٛ‬ؼاـ ‪٘ٝ‬اة‪ ٥ٛ‬ڪعي ڋ‪٨‬کاري‪.‬‬
‫‪٠٥٣‬ئ‪ ٟ‬ة‪ ٢‬اؼاـ ر‪٨‬اض ۾ ة‪ ٜ‬ډ‪ٝ‬اڪا ڪعيۿ اؼالؿ “ةاد ۾ ‪ٝ‬كع د‪ ٧‬ؼٕارتضا‪ ٧٠‬ک‪ ٧‬اڋائ‪٧‬ۿ‬
‫ٔعا‪٠‬ػ ۾ گع‪٩٠‬ڊ ڦاڌي ‪١٠‬ڌا ‪١٠‬ڌا ٽ‪ٛ٩‬ع ت‪ ٢‬ڋ‪٨‬کاري چڪا “‪٥٩٣‬ـ‪ٛٝ .‬ڪ د‪ ٧‬اق‪‛ ٙ‬ؼعڪاري ؼگ‪ ‚٢٤‬۾‬
‫‪٥ٝ‬د‪٥‬د اؼاـ د‪ ٧‬د‪٥‬ډـ ة‪ ٢‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬ڪعتت‪ ٟ‬ؼاـ د‪٩٠‬ا د‪ ٧‬ڀ‪ٝ ٙ٩ٛ‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪٣ ٧‬ڪ ؼ‪ٞ‬ذ‪٤‬ڻ د‪٤‬ڎق اؿارق‬
‫ڋئ‪ ٧‬ڈڍ‪ .٧٣“ ٥٨‬ڪا ڳا‪ ٢٤ٚ‬ڪ‪ ٧٤٠٥‬د‪ ٥‬اؼاـ قطرۿ قز‪٨‬عاٌَ‪ ٜ‬۽ اق‪‛ ٙ‬ؼعڪاري ؼگ‪ ‚٢٤‬د‪٧‬‬
‫‪١٤ٝ‬طارـ ک‪ ٧‬ٺڪاڻ‪ ٧‬ت‪ٚ ٧‬ڳائڻ ۾ ڪا تڪڎي ڪا‪٩ٝ‬اة‪ ٧‬زاق‪ ٢٠ ٙ‬ڪئ‪ ٧٣“ ٧‬پع اـ ک‪ ٧‬اؼاـ د‪٧‬‬
‫‪٠‬اڪا‪ ٧ٝ‬ؼ‪ٞ‬ذ‪٤‬ڻ ة‪ ٢‬ة‪ ٧‬قٗ‪ ٧ٔ٥‬ئ‪ ٧‬چئ‪ ٧‬ؼگ‪٤‬ذ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬ٺ‪٩‬ڪ “‪٧٣‬ۿ د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬اق‪‛ ٙ‬ؼعڪاري ؼگ‪‚٢٤‬‬
‫۾ اؼاـ ک‪ ٧‬پظ‪٨‬عائ‪ ٧‬زاق‪ ٙ‬ٿ‪ ٢٠ ٧‬ٿ‪ ٧‬ؼگ‪ ٧٤‬ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء اؼاـ دا ال‪٥٣‬ر د‪ ٧‬پؽگعدائ‪َ٧‬ء ۾ۿ پ‪١‬ذاب د‪٧‬‬
‫ک‪٩‬ت‪ ٟ‬۾ۿ پـاقر د‪ ٧‬گعد‪٥٠‬اح ۾ ۽ ڪعاچ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬پ‪٥‬ئت‪ ٧‬پ‪ ٙ٩‬۽ ّ‪٩‬ع ٗا‪“ ٧٠٥٠‬ةاد ٿ‪ ٙ٩‬ةؽت‪ ٟ٩‬۾ ‪٥ٝ‬د‪٥‬د‬
‫‛ٿ‪١‬ڊر اؼڪ‪٥‬اڈ‚ وا‪ٚ‬تاـ کاـ ڪا گ‪٤‬ٽ ٗ‪٥‬ت ت‪ ٢‬جاةت ‪ ٢٠‬ٿ‪١٩‬طا‪٣ .‬اڻ ة‪ ٢‬اؼاـ دا ‪ٝ‬عڪغ ة‪١‬ا د‪ ٙ٤‬پ‪ ٙ‬د‪٧‬‬
‫‪٣‬ٿ‪٩‬ارـ دا ا‪٠‬تار گڍ ڪعي ر‪٩٣‬ا “‪ .ٟ٣‬ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬اؼتُ‪ٞ‬اؾ دا گع ؼکڻ الِء ٗ‪١‬ڋارۿ ة‪٥‬ؼ‪٩١‬اۿ ‪ٝ‬كعۿ ا‪ٚ‬ذغائع‬
‫۽ ٻ‪ ٟ٩‬ق‪٨‬ڎ‪ ٢٣‬د‪ ٧‬ٺڪاڻ‪ ٟ‬ت‪ ٧‬پ‪٤‬چڻ ۾ ڪا ر‪٠‬ڊ رقڏ ة‪ ٢‬ڪ‪ .٧٤٠٥‬پ‪ِ٥‬ء ة‪ ٢‬اؼاـ ک‪ ٧‬قعؼ ا‪٤ٝ ٥٣‬ڻ‪ ٥‬ڋ‪٨‬ڻ‬
‫ڪٿاـ د‪ ٥‬ا‪٠‬كاؼ “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬اؼاـ ک‪٥َ ٧‬اؿ د‪ ٧‬اڪحع‪٨‬ت د‪ ٧‬ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت ڪا‪ .٧٤٠‬اؼاـ ‪ْٝ‬عة‪٧‬‬
‫د‪٥٤ٞ‬ر‪٨‬ت ‪٩٣‬ٺ ققٽ زاق‪ ٙ‬ڪعڻ د‪ ٧‬الئٖ ‪٠‬ا‪٥٩٣‬ـ‪ .‬اؼاـ ک‪ ٧‬ا‪٣‬ڎق ‪٤ٝ‬ڻ‪ ٥‬۽ وُ‪ ٥١‬ڋ‪١٨‬طڌـ ک‪ ٧‬اؼاـ‬
‫د‪ٗ“ ٧‬ا ۽ ‪ٝ‬عؿط د‪١‬عؾ م‪٩‬اا‪ٚ‬سٖ ک‪ ٢٠ ٧‬قؼارڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬اـ ة‪ْٝ ٢‬عة‪ ٧‬د‪٥٤ٞ‬ر‪٨‬ت قاري تائ‪٩‬ط ۽ ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت‬
‫زاق‪ ٙ‬ڪعڻ کاـ ؼ‪٥‬اِء ‪ٛٝ‬ڪ ‪ٝ‬ٿاـ ‪ 11-10‬ؼاؾ زڪ‪ٞ‬عا‪ ٧٠‬ڪئ‪٣ ٧‬ئ‪ .٧‬پع اؼاـ قٽ ت‪ ٢‬اـ کاـ ة‪٢‬‬
‫‪ٝ‬نت‪٥‬ط ‪٣‬ٿ‪٩‬ار ‪٥ٝ‬د‪٥‬د “‪ .٧٣‬د‪ ٟ٤١‬د‪٣ ٧‬ع وعح د‪ ٧‬اؼتُ‪ٞ‬اؾ ت‪ ٧‬ڪ‪“ ٥‬ڱع کڻ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ڋ‪٨‬کاري‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪69‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫“صعڪارۿ ‪ٛٝ ٧٣‬ڪ اؼاـ قاري ئ‪٩َ٘ ٧‬طي تست زاق‪ ٙ‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪ ٧٣“ ٥٨‬۽ اـ د‪ ٧‬تعٗ‪٧‬ۿ‬
‫تُ‪٩ٞ‬ع قارا َا‪ ٧ٞٚ‬۽ “ٔاٗ‪ٗ ٧‬طر ڪ‪٩‬ئ‪ ٟ‬دا‪ ٧ٚ‬ؼگ‪١٤‬طا‪ٛٝ ٟ٣ .‬ڪ د‪ ٧‬ڦ‪٩‬ٿ‪ ٧‬ک‪ ٧‬ڪ‪ ٥‬اڳت‪ ٧‬ڦ‪٩‬عائ‪ ٧‬ت‪٢‬‬
‫ؼگ‪ .٧٤‬ڪ‪ ٥‬تعٗ‪ ٧‬پؽ‪١‬طيۿ “زاد ص‪٩‬ا‪ ٧ٚ‬۽ ؼ‪٩‬ڪ‪ٚ٥٩‬ع ازؿ قارا تك‪٥‬ر اپ‪١‬ائ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ڋؼ‪ .٧‬اؼاـ “صع ۾ ‛اقؾ‚‬
‫ةڻذڻ قاري ‪١ٝ‬غؾ ‪ٝ‬اڻ‪ ٧‬ئ‪ ٧‬ر‪١٣‬طاؼ‪ .ٟ٩‬اؼاـ د‪٩٠‬ا ۾ اٿ‪١‬طڌ رقؿ‪ ٧١‬۽ ؼ‪٥‬د‪٤‬عي قاري تك‪٥‬ر ک‪ ٧‬ډڪ‪٧‬‬
‫اق‪٠‬طا‪ ٟ٩٣‬د‪ ٧‬رک‪٥‬ا‪ ٧ٚ‬ڪ‪١‬طاؼ‪ .ٟ٩‬ڈاڪاڻ ت‪ ٢‬اؼاـ ‪ٛٝ ٟ٣‬ڪ ۽ اـ د‪ ٧‬اٻ‪٥‬د‪٥َ ٢٤‬اؿ دا ئ‪ ٧‬ز٘‪٧٘٩‬‬
‫‪٣‬ڍڋقک‪ ٧‬۽ ؼچڻ “‪٥٩٣‬ـ!‬
‫اؼاـ قارق پ‪١٤١‬ذ‪ ٥‬پاڪؽتاـ‪ -‬ز‪٠‬طف ةاد!!!‬

‫(ڈپ‪ ٙ٩‬رقزا‪٥َ ٧٠‬ا‪“ ٧ٝ‬قاز ڪعاچ‪٧‬ۿ ‪ٝ٥٠ 28‬تع ‪1995‬ع)‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪70‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫چريائپ جي طَفان ۾ باىبڏا پائييدڙ شياڻا شيبتا ناڻٍَ‬

‫اؼاـ ؼ‪١‬ڋي ‪ٝ‬اڻ‪ ٥٤‬گ‪٠٥‬گ‪ ٧‬گاـِءۿ چع‪٨‬ا کع‪٨‬اۿ ‪ ٟ٣‬اهلل ‪٥ٚ‬ڪ‪ ٟ‬د‪ٛٝ ٧‬ڪ ۾ َذ‪٥‬ةا ةڻذ‪ ٧‬ق‪٨‬ا‬
‫“‪٥٩٣‬ـ‪ .‬ڪ‪ ٥‬ا‪٠‬ؽاـ ؼ‪ٞ‬ذ‪٤‬ڻ ت‪ ٢‬ڈا پع رڊ ٻڪعي ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٧٤‬گا‪ ٢٣‬قد‪٤‬ڻ الِء ة‪ ٢‬ت‪٩‬ار ڪ‪ .٧٤٠٥‬د‪٩‬ئ‪ ٟ‬اؼ‪ٟ٩‬‬
‫چئ‪٥‬ـۿ د‪٩‬ئ‪ ٟ‬اؼ‪ ٟ٩‬ؼ‪٥‬چ‪٥٩‬ـۿ ‪ٚ‬ډئ‪٥‬ـ ڦٿڪئ‪٥‬ـۿ ڪ‪ ٥‬ڳا‪ ٢٤ٚ‬ؼ‪ٞ‬ذ‪٤‬ڻ د‪ ٧‬تڪ‪ ٓ٩ٛ‬ڪعڻ الِء ت‪٩‬ار‬
‫ڪ‪٨ .٧٤٠٥‬ارـ وعٔاـ ‪٣‬ع ا‪َ٧٤٠‬ء َ‪ ٙٞ‬د‪ٝ ٧‬ضا‪ٕٚ‬ت ڪعڻ‪٧٣“ ٧‬ۿ د‪ ٟ٤١‬ؼاـ ؼڀ‪ ٧١‬ک‪ٝ ٧‬اڻ‪٤‬پ‪٥ٝ ٥‬ٽ‪٧‬‬
‫‪٧ٛٝ‬ۿ ‪ُ٧٣‬ء ‪ٛٝ‬ڪ ‪ٝ‬اـ ۽ ‪ٝ‬عتت‪ٝ ٥‬اڻ‪٣ .٧‬تاـ د‪٤‬ا‪ٚ‬تۿ اڻ ؼ‪٤‬پۿ ّ‪٩‬ع رقاداريۿ ا‪٠‬ت‪٤‬ا پؽ‪١‬طي ۽ د‪٩٠٥١‬ت د‪٥‬‬
‫صات‪ ٥ٞ‬ٿئ‪ .٧‬پع ‪٨‬ار اق‪ ٙ‬ډرت‪َ٧‬ء ت‪ ٧‬پ‪٩‬ع رکڻ الِء ت‪٩‬ار ‪ ٢٠‬ٿا ٿ‪٥٣ .ٟ٩‬ائ‪ ٟ‬۾ پ‪٩‬ا اڋا‪ .ٟٝ‬پاڻ ک‪ ٧‬أن‪ ٙ‬۽‬
‫اَ‪٦ٛ‬ۿ تعٗ‪٨ ٧‬أت‪ ٢‬۽ دط‪٨‬ط‪٨‬ت پؽ‪١‬ط ؼڍائڻ الِء ا‪٣‬ڎ‪٥٨‬ـ ‪ٝ‬ـڪع‪٥٨‬ـ ‪ٝ‬چا‪٥٨‬ـ ق‪٨‬ٺا “‪ٟ٣‬ۿ د‪ ٥‬ؼ‪١‬طـ ‪ٝ‬ٿاـ‬
‫د‪٩٠‬ا قارا ت‪ ٢‬ڈاۿ پع “ؼ‪ٞ‬اـ ۾ ق‪٨‬ٺ‪ٝ ٙ‬الئڪ ؼڳ‪٥‬را ة‪ ٢‬ٽ‪٤‬ڪ ق‪٨‬ٺا ٿا ڋ‪ .ٟ٨‬د‪١٨‬اداؼت‪٧‬ۿ ک‪ ٥٩ٛ‬کال‪٥٨‬ۿ ڋ‪ٟ٤١٨‬‬
‫ڋٺ‪ ٧‬د‪ ٥‬ٺڳ‪ ٧‬۽ ‪ٝ‬ڪاري ڪ‪ ٥٩‬پاڻ ک‪ ٧‬د‪١٨‬طار ؼڍائ‪١٩‬طا قت‪ .ٟ‬زٖۿ ؼچ ۽ ا‪٠‬كاؼ قارا ‪ٕٚ‬ي ۽ ‪ٝ‬ساقرا ت‪٢‬‬
‫اق‪ ٙ‬۾ ؼ‪١‬طـ در دا ّالؿ ةڻذ‪ ٧‬ق‪٨‬ا “‪ .ٟ٣‬زٖ پعؼت ة‪ٟ٣“ ٢‬ۿ ؼچار ة‪ٟ٣“ ٢‬ۿ ا‪٠‬كاؼ دا اق‪٥‬ؾۿ ‪ٝ‬اڻ‬
‫‪ٝ‬اپاۿ قٽ تعاز‪٥٨‬ـ ة‪ ٢‬ؼ‪١‬طـ ئ‪٩ٝ ٧‬عاث ةڻ‪ .ٟ٣“ ٙ٩‬اؼاـ الِء ت‪ ٢‬ا‪٣‬ڎا ‪٘ٚ‬ب ۽ ا‪٘ٚ‬اب ؼ‪٥‬چڻ ة‪ ٢‬گ‪١‬ا‪ ٢٣‬ةڻذ‪٧‬‬
‫ق‪.٧٣“ ٥٨‬‬
‫چ‪٥‬ـ ٿا ت‪ ٢‬اق‪٣‬اـ اڻ ؼڋر‪ٙ٨‬ۿ ډ‪٠‬ارۿ اقٺارۿ اُٺ‪ ٧‬ت‪ ٧‬تڎ ڪ‪١‬طڌۿ ڪ‪١‬ط ذ‪ ٟ٣‬۽ ‪٥ٝ‬ڳا ‪ٝ‬ٽع “‪ .٥٩٣‬اـ‬
‫ڪعي اق‪٣‬اـ ‪ٝ‬اٺ ڪ‪ ٥٩‬ق‪٨‬ٺا ر‪٠‬گ‪َ٧‬ء دا ر‪٠‬گ ڋؼ‪ .٥‬ز‪٩‬عت‪ ٟ‬۾ ّعؽ ٿ‪ ٧‬ق‪٨‬ٺا اال‪ ٧٣‬ر‪ٝ‬غقـ ‪ٝ‬اڻڻ الِء تپؽ‪٩‬ا‬
‫۽ گ‪٩‬اـ قگ‪٩‬اـ ڪ‪ ٥٣ .٥٩‬ت‪ ٢‬ا‪ ٥٣‬ة‪ ٢‬اؼاـ ‪ٝ‬ٿاـ ٿ‪٥‬رق ٿڦڻ ۾ د‪٨‬ع ‪ ٢٠‬ٿا ڪ‪ ٟ‬ت‪ ٢‬اؼاـ د‪ ٥‬ز‪٠‬ط‪ ٢٣‬ؼال‪ٝ‬تۿ‬
‫د‪٩‬ئعق داڳ‪١‬طق ر‪٣‬ڻ ة‪ ٢‬ؼ‪١‬طـ قڋق قڌ “‪ ٢٠ .٧٣‬ت‪ ٢‬اؼاـ ت‪ ٢‬ا‪٣‬ڎا د‪١٤‬گ‪ ٧ٛ‬۽ قزـ‪٥٩٣“ ٧‬ـۿ د‪ ٥‬ا‪٠‬ڋا ‪١ٝ‬ڊا‬
‫ؿ‪٤‬ع ڈڍ‪٥٨‬ۿ ڳ‪٥‬ٺ پٽ‪ ٥٩‬قتئ‪٥‬ـ ‪٣‬ا قڻ‪ ٟ‬ت‪ ٧‬ر‪١٣‬طا‪ .‬دت‪ ٟٛ‬د‪ّ ٧‬ارـ ۾ ةا‪٣‬ڎي ٽ‪ٞ‬ڪا‪ ٥٨‬پ‪٩‬ا ‪٣‬ڪ ٻئ‪ ٧‬د‪٣ ٥‬ڍ‬
‫۽ ‪ٝ‬اس چٻ‪٥٩‬ـ ‪٣‬ا‪ .‬ا‪ ٟ٤٠‬ئ‪٤ٝ ٧‬عةا‪ ٟ٩٠‬د‪٤ٝ ٧‬اة‪ ٥٣ ٧‬چ‪٥‬ـ ٿا ت‪ ٢‬اؼاـ ک‪ ٢٠ ٧‬قعؼ ؼ‪١‬طـ ٿ‪٥‬رائت‪ ٥‬ٿ‪٩‬ڻ‬
‫گ‪٤‬عد‪ .٧‬پع ةاٗ‪ ٧‬ر‪ ٙ٩٣‬ک‪ ٙ٩٤‬ډـ ۽ دق‪ٚ‬ت ‪٩ٝ‬ڎي چ‪٠٥‬ڊي ؼ‪١‬طـ د‪َ٧ٚ٥٤‬ء ۾ قد‪ ٧٤‬ؼ‪١‬طـ ازؽا‪ ٟ٠‬دا تعا‪٠‬ا‬
‫ڳائڻ گ‪٤‬عد‪.ٟ‬‬
‫اؼاـ گ‪١‬طا ة‪١‬طاۿ دڍ‪ ٟ٣‬چ‪٠٥‬طا ‪٩٣‬اؼ‪ ٟ٩‬ت‪ ٢‬ٻ‪ٛٝ ٧ٛ٩‬ڪ ۾ ‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬ا‪٠‬ت‪٤‬اپؽ‪١‬طي ک‪٣ ٧‬ٿ قٺ‪٢٠ ٧‬‬
‫قٺا‪٥٨‬ۿ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪ٔ ٧‬عٗ ‪ ٟ‬۽ ٽ‪ ٟٚ٥‬۾ ‪ ٢٠‬قر‪٣‬ا‪ .٥٨‬اؼالؿ د‪ٔ“ ٧‬اٗ‪ ٧‬اق‪ ٟٚ٥‬د‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٟٝ ٧‬پؽ‪١‬ط ‪ٕٝ‬ادـ د‪٧‬‬
‫الِء ڀڃ ڈا‪ ٢٠ ٢٣‬ڪ‪٥٩‬ۿ ت‪ ٢‬چ‪٥‬ډاري ٻاڪار ‪ٝ‬چ‪ ٧‬ق‪١٨‬طي ‪٣‬ئ‪٧‬ۿ ت‪ٝ ٧٣ ٢‬اڻ‪ ٥٤‬د‪٣‬ع‪٨‬ا ٿ‪ ٧‬ق‪٨‬ا “‪ .ٟ٣‬ڪأعـ د‪٧‬‬
‫ٗىار ۾ ‪٩ٛ٣‬ا ق‪٨‬ا “‪ .ٟ٣‬ک‪ ٟ٩‬قادب ا‪٘ٚ‬ت‪ٗ ٙ‬عار ڋ‪ٛٝ .٥٨‬ڪ ‪ٝ‬اـ ډڪ‪ ٧‬ٻا‪٣‬ع ڪڌق‪ .‬اؼاـ چع‪٨‬ا کع‪٨‬ا ک‪٧ٛ‬‬
‫پ‪٠٥‬طا ‪٣‬ئاؼ‪ .ٟ٩‬ؼ‪١‬طـ پاڳ‪ٛ‬پڻ‪ ٧‬ت‪ ٧‬ٽ‪٤‬ڪ ڋ‪١٨‬طا ‪٣‬ئاؼ‪.ٟ٩‬‬
‫اؼاـ چ‪٠٥‬طا ‪٩٣‬اؼ‪ ٟ٩‬ت‪٨ ٢‬ار پعاقـ ‪ُٝ‬ا‪ ٟٛٝ‬۾ ٽ‪١‬گ ‪ ٢٠‬اٽڪا‪ .٥٨‬أُا‪٠‬ؽتاـ قاري ةا‪ ٢٣‬۾ پ‪١٤١‬ذ‪٧‬‬
‫‪٠‬ؽ‪ ٙ‬ک‪ ٧‬ٻارڻ ‪ ٢٠‬ةڻا‪ .٥٨‬أْاـ پ‪١‬ا‪٣‬گ‪٩‬عـ ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ډرت‪َ٧‬ء ت‪ ٧‬داِء ڋئ‪٧‬ۿ ڈڎقاڳ ڈڍيۿ ‪ٛٝ‬ڪ الِء‬
‫‪ٝ‬ك‪٩‬تت‪٥‬ـ پ‪٩‬طا ‪ ٢٠‬ڪ‪ .٥٩‬ت‪ ٢‬اؼاـ ‪ٝ‬ٿاـ ت‪ٞ٤‬ت‪ ٟ‬دا ا‪٠‬تار ‪ٚ‬ڳ‪ ٧‬ق‪١٨‬طا ‪٩٣‬ا‪ .‬اؼاـ ک‪ ٧‬ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٢٤‬۽‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪71‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ؼٕارت‪ ٧‬ڋا‪٣‬پ کاـ ڪ‪٥‬رق څٽ ٗعار ڋ‪١٨‬طي ‪٥ٝ‬ڳ‪ٝ ٟ‬ٽعـ د‪ٗ ٧‬ىار ۾ ة‪٤٩‬ار‪ ٥٨‬ق‪١٨‬طق ‪.٥٩٣‬‬
‫اؼاـ ډ‪٠‬ار ۽ گڍ‪ ٢٣‬چار‪١٨‬طڌ ‪ٝ‬اڻ‪ ٥٤‬ڈڅ‪ ٧‬ڈڅ‪ ٧‬د‪ ٧‬قات ‪ٝ‬اـ ‪ٕٚ‬ي ڪڌ‪٠‬طا ‪٩٣‬اؼ‪ ٟ٩‬ت‪ ٢‬ڀائ‪ ٥‬ڋا‪٣‬ا‬
‫ٿ‪٥٩‬ۿ ‪ٛٝ‬ڪ د‪٥‬ـ ؼعزطقـ ّ‪٩‬ع ٗا‪ ٧٠٥٠‬پعڋ‪ ٟ٩٤٨‬الِء ‪ ٢٠‬ک‪٥٩ٚ٥‬ۿ ة‪١‬گا‪ٟ٩ٚ‬ۿ ةع‪ٟ٩ٝ‬ۿ ا‪٨‬عا‪ٟ٩٠‬ۿ ‪١٣‬طؼتا‪ ٟ٩٠‬۽‬
‫ٻ‪ ٟ٩‬ک‪ ٧‬ة‪١‬ا د‪ ٙ٤‬پ‪ ٙ‬د‪٣ ٧‬ت‪ ٧‬اچڻ ‪ ٢٠‬ڋ‪ .٥٨‬ة‪٤‬ار‪ ٟ٨‬دا ڪٽڪ ‪ ٢٠‬گ‪٤‬عا‪٥٨‬ۿ پع اؼاـ چع‪ٝ ٟ٨‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪٧‬‬
‫ڳا‪ ٟ٩٤ٚ‬ک‪ ٧‬ڀ‪٥‬ڳ ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٧٤‬ٽار‪ ٥٨‬ق‪١٨‬طق ‪ .٥٣‬اـ ک‪ٛٝ ٧‬ڪ‪ ٧‬اؼتسڪاؿۿ اؼال‪ ٧ٝ‬اص‪٥‬ت ۽ ڀائ‪٩‬چاري‬
‫صالؼ ٗعار ڋ‪١٨‬طي اؼاـ ‪ٝ‬ٿاـ تتعا ڪ‪٩‬ا ق‪١٨‬طا ‪٩٣‬ا‪.‬‬
‫ڪ‪ٙ‬‬‫پع اڄ اؼاـ چع‪ٝ ٟ٨‬اڻ‪ ٟ٤‬قارق ؼاڳ‪ ٥٩‬دقرق َ٘‪١ٞٛ‬طۿ ڋا‪ٟ٣‬ۿ اڪاةعـۿ ‪٤ٝ‬ا دا‪٠‬ـ‪٥‬رـ ۽ َ٘‪ُ ٙ‬‬
‫‛ٔ‪ٝ ٙ٩‬ؽت‪ ‚ٟ‬ک‪ ٧‬ة‪ ٢‬پ‪ ٥٣ .٧٣“ ٥٩‬ة‪٣ ٢‬اڻ اؼاـ قار‪٥٨‬ـ ‪٥٣‬ائ‪ ٧‬ڳا‪٥٩٤ٚ‬ـ ڪعڻ ‪ٚ‬ڳا “‪ ٥٣ .ٟ٣‬رک‪ ٧‬رک‪٧‬‬
‫ا‪٣‬ڎ‪٥٨‬ـ ڳا‪٥٩٤ٚ‬ـ ڪ‪ ٟ‬ٿاۿ د‪ ٥‬اؼاـ چع‪ٝ ٟ٨‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ ٥‬د‪ٝ‬اغ چڪعائذ‪ ٧‬قڃ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬اؼاـ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬چع‪٨‬ائپ‬
‫ت‪ ٧‬ة‪ ٢‬ؿڪ ڪعڻ ‪ٚ‬ڳا “ ‪٥٩٣‬ـ‪ .‬ڪٿ‪ ٧‬ا‪٨‬ئ‪ ٟ‬ت‪ ٢‬ڪ‪٧٤٠٥‬ۿ د‪ ٥‬اؼاـ قارا ٔ‪ٝ ٙ٩‬ؽت ڀاڌي ةڻذ‪ ٧‬اؼاـ‬
‫چع‪ ٟ٨‬قاري ٗىار ۾ ؿا‪ ٙٝ‬ٿ‪ ٧‬ق‪٨‬ا ‪٣‬ذ‪ ٢٠ .ٟ‬ت‪ ٢‬ڀال ؼ‪٩‬اڻا ؼ‪٩‬تتا ‪ٝ‬اڻ‪ ٥٤‬ا‪٣‬ا ڳا‪ ٢٤ٚ‬ڪ‪٩‬ئ‪ ٟ‬ڪ‪١‬طا ت‪٢‬‬
‫أُا‪٠‬ؽتاـ قاري ‛د‪٤‬اد‚ ۾ “ڱع‪٥٨‬ـ قڊائ‪ ٧‬ؿ‪٩٤‬طـ ۾ ؿ‪ٞ‬ار ٿ‪٩‬ڻ ّ‪ٛ‬ه ڳا‪٣ ٢٤ٚ‬ئ‪ .٧‬أْاـ ڀائعـ د‪٧‬‬
‫‪٩ٝ‬غةا‪ ٧٠‬ڪعڻ پاڳ‪ٛ‬پڻ‪ٛٝ .٥٣ ٥‬ڪ د‪٥‬ـ ؼعزطقـ ّ‪٩‬ع ٗا‪ٝ ٧٠٥٠‬اڻ‪ ٟ٤‬الِء ک‪ٚ٥‬ڻ ة‪ ٧‬قٗ‪٣ ٧ٔ٥‬ئ‪ .٧‬ة‪٤‬ار‪ٟ٨‬‬
‫د‪ ٥‬ٺ‪٩‬ڪ‪ ٥‬پاڪؽتاـ ک‪ ٢٠ ٧‬کڻڻ کپ‪١‬طق ‪ٝ .٥٣‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬ا‪٠‬ت‪٤‬اپؽ‪١‬ط ډر‪ ٟ٨‬ک‪ ٧‬ڈ‪٩‬ڪ ڈڍڻ قڋي ڀ‪٣ ٙ‬ئ‪ ٧‬۽‬
‫‪٣‬اڻ‪٩ّ ٧‬ع ٗا‪ ٧٠٥٠‬پعڋ‪ ٟ٩٤٨‬ک‪ ٢٠ ٧‬گ‪٤‬عائت‪٥‬ۿ أْا‪ ٧٠‬ة‪ ٢‬قاپػ ڪتاۿ ٔعٗ‪٥٩‬ار‪٨‬ت ڦ‪٤‬الئ‪١٩‬طڌـ ک‪ ٧‬ة‪ْٚ ٢‬اؿ‬
‫ڋة‪.٥‬‬
‫ا‪ ٧٣‬چع‪٨‬ائپ ۽ ة‪ ٧‬قٗ‪َ٧ٔ٥‬ء قار‪٥٨‬ـ ڳا‪٥٩٤ٚ‬ـ ا‪ٝ ٧٣‬اڻ‪ ٥٤‬ڪ‪ ٟ‬ٿاۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ڪا‪ ٢٤ٚ‬تائ‪ ٟ٩‬ائ‪ٟ٩‬‬
‫ؼ‪٥‬چڻ ک‪ ٧‬ة‪ ٢‬ڪت‪٩‬عق گ‪١‬ا‪ ٢٣‬ؼ‪ٞ‬ذ‪١٤‬طا ‪٣‬ئا‪ .‬پاڻ ک‪ ٧‬ةاؿُ‪٥‬رۿ تعٗ‪٨ ٧‬أت‪٢‬ۿ ذ‪ ٟ٩٣‬۽ ڋا‪ٗ ٥٣‬عار ڋ‪٨‬ڻ ۾ ُاٺ‬
‫ڪتاة‪ ٟ‬دا ‪ٚ‬ک‪ ٧‬چڪا ‪٣‬ئا‪ٚ .‬ک‪ ٟ٩‬پ‪١‬ا ڪارا ڪعي چڪا ‪٣‬ئا‪ .‬صتع ‪٠‬ا‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬ا‪٣‬عا ؼ‪٩‬اڻا ؼ‪٩‬تتا ‪ٝ‬اڻ‪٥٤‬‬
‫‪٣‬اڻ ڪ‪٩‬ئ‪ ٟ‬اؼاـ چع‪ ٟ٨‬د‪ٗ ٧‬ىار ۾ ؿا‪ ٙٝ‬ٿ‪ ٧‬ق‪٨‬ا “‪.ٟ٣‬‬
‫ؿا‪٨‬ط ‪ 4‬ڪعقڌ چع‪ ٟ٨‬کع‪ ٟ٨‬ؼ‪١‬ڋي ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ ٧‬د‪ٝ ٟ٩ٚ‬اـ اٿ‪١‬طڌ و‪ٔ٥‬اـ ‪٤٣‬ڎـ ؼ‪٩‬اڻ‪ ٟ‬ؼ‪٩‬تت‪ٟ‬‬
‫‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬قڪڎ ۾ “ڻ‪ ٧‬ڈڍ‪ .٧٣“ ٥٨‬۽ ‪٣“ ٥٣‬ؽت‪٣“ ٧‬ؽت‪ٝ ٙ٩ٔ‛ ٧‬ؽت‚ ‪ٝ‬اـ تتط‪ ٙ٨‬ٿ‪٧‬ۿ چع‪ٟ٨‬‬
‫د‪ ٧‬چ‪٥‬ئ‪٩‬اري ۾ داص‪ ٙ‬ٿ‪٩‬ڻ الِء ةا‪٠‬تڎا پائڻ ‪ٚ‬ڳا “‪.ٟ٣‬‬

‫(ڈپ‪ٙ٩‬ۿ رقزا‪٥َ ٧٠‬ا‪“ ٧ٝ‬قاز ڪعاچ‪٧‬ۿ ‪ 5‬ڈؼ‪ٞ‬تع ‪1995‬ع)‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪72‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ىَاز شريف جَن شيڌ دوشتيَء واريَن دعَائَن‬

‫اڄ ڪا‪١٤١ٝ ٢٤ٚ‬ذ‪ ٥‬قو‪ ٟ‬ؼ‪١‬ڋۿ پاڪؽتاـ ؼىر د‪ ٧‬ڪ‪٩‬تعـ ئ‪ ٧‬ؼ‪٩‬اؼتطا‪ ٟ٠‬د‪ ٧‬ډ‪٨‬اـ د‪٥‬‬
‫‪ٝ‬عڪغ ةڻ‪ .٧٣“ ٙ٩‬ڪ‪ ٧‬ؼ‪٩‬اؼتطاـ ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ ؼاـ دقؼت‪َ٧‬ء ۽ ‪ٝ‬ستت د‪٥‬ـ دَ‪٥‬ائ‪٥‬ـ ڪ‪١‬طي ٿڪذ‪ ٟ‬ة‪٢٠ ٢‬‬
‫ٿا‪ .‬د‪ ٟ‬ک‪ ٧‬اڳ ؼ‪١‬ڋي ‪ٝ‬اڻ‪ ٥٤‬ڋٺ‪ ٢٠ ٧‬قڻ‪١‬طا ‪٣‬ئاۿ ؼ‪ ٧‬ة‪ ٢‬ؼ‪١‬طـ تاـ گ‪٥٤‬ر پ‪٩‬ا قڃ‪ .ٟ‬اؼاـ د‪٥‬ـ ا‪٣‬ڎ‪٥٨‬ـ ت‪٢‬‬
‫ص‪٥‬ة‪٥٩‬ـ ة‪٩‬اـ ڪ‪٥٩‬ـ ٿ‪٥٩‬ـ قڃ‪ ٟ‬د‪ ٥‬اؼاـ پاڻ ة‪ ٢‬ؿعؿ قچاـ پاڻ‪ ٧‬پاڻ‪ ٧‬ٿ‪ ٧‬قڃ‪٥‬ـ ٿا‪.‬‬
‫پ‪٩‬پ‪ٛ‬غ پارٽ‪َ٧‬ء کاـ قٺ‪٥٠ ٧‬از ‪٩ٚ‬گ تائ‪ٟ٩‬ۿ د‪ُ٩ٞ‬ت َ‪ٞٛ‬اِء اؼالؿ کاـ د‪ٞ‬اَت اؼال‪َ٧ٝ‬ء تائ‪ٟ٩‬‬
‫ؼڀ‪ ٧١‬د‪ ٧‬ډ‪٨‬اـ د‪ٝ ٥‬عڪغ ؼ‪١‬ڋ ةڻ‪ .٧٣“ ٙ٩‬قڋا قڋا دقرا پ‪٩‬ا ٿ‪ٟ٩‬ۿ ‪ٝ‬اڻ‪ ٥٤‬ڳ‪ ٧ٚ٥‬ڳ‪ ٧ٚ٥‬پ‪١٤١‬ذا ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت‪٧‬‬
‫ة‪١‬ائڻ الِء ر‪٨‬ـ‪ ٜ‬دا څار قډا ق‪٨‬ا “‪ٝ .ٟ٣‬ډ‪ ٟ٩‬د‪٤‬ڎـ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪ ٧‬ڦاؼائڻ ۾ ڪ‪٨ ٧‬ار ڪا‪٩ٝ‬اب ة‪ ٢‬ق‪٨‬ا “‪.ٟ٣‬‬
‫پع ‪١٤١ٝ‬ذ‪ ٧‬قو‪ ٟ‬د‪٥َ ٥‬اؿۿ د‪٩‬ڪ‪ٝ ٥‬ام‪َ٧‬ء ۾ ڋاڊق ڋک‪ٙ٨٥‬ۿ “زار‪ ٙ٨‬۽ ‪ٌ٠‬عا‪٠‬طاز ڪ‪ ٙ٩‬ر‪٧٣“ ٥٩٣‬ۿ ا‪٧٣‬‬
‫ؼڀ تعڪتاؾ پعي کاـ ق‪ ٧٤٨‬صا‪٥ٝ‬ؿ‪َ٧‬ء ؼاـ ڋؼ‪ ٧‬ر‪ .٧٣“ ٥٩٣‬دقؼت‪َ٧‬ء د‪ ٧‬دَ‪٥‬ائ‪ ٟ‬الِء اؼتُ‪ٞ‬اؾ ٿ‪١٩‬طڌ‬
‫‪ ٌٟٕٚ‬د‪ ٥‬ڈ‪٩‬ط ڪعڻ ۾ ‪ٝ‬كعقؼ “‪٥َ .٧٣‬اؿ اچعج ۾ “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬طـ ‪ٝ‬ٿاـ ‪ ٧٣‬ڀال‪٥٨‬ـ ڪ‪٤‬ڎي ‪٩ٚ‬ک‪ ٧‬۽‬
‫ال‪ٚ‬چ ‪٩٣‬ٺ ٿ‪ ٧‬ر‪٥٩٣‬ـ “‪ .ٟ٣‬ؿا‪٨‬ط ؼ‪١‬ڋ‪ ٟ٨‬د‪ 4 ٧‬ڪعقڌ “ةادي چڱ‪ ٟ‬ڀ‪ ٟٛ‬ک‪٣ ٧‬عکائ‪ ٧‬قډق “‪ ٢٠ .٧٣‬ت‪ ٢‬ڀال‬
‫‪ٝ ٧٣‬اڻ‪ ٥٤‬ڪ‪ ٥‬ډ‪٨‬اـ ڋ‪٨‬ڻ د‪٤‬ڎا ر‪٩٣‬ا “‪ ! ٟ٣‬ققٽ د‪ ٧‬اق‪ ٙ‬واٗت ت‪ ٢‬پ‪١‬ذاب قٽ ر‪ .٧٣“ ٧٣‬اـ ڪعي‬
‫ؼ‪١‬ڋ ک‪ ٧‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ة‪ ٢‬اـ ڋس ۾ ا‪٣‬ا ا‪٩ٞ٣‬ت ‪٧٣“ ٧ٛٝ ٢٠‬ۿ د‪٩‬ڪا “د‪ٝ‬ـ‪ٞ‬اريَء دا ‪٥٠‬اـ ا‪٠‬گ اکع اچڻ کاـ‬
‫پ‪ِ٥‬ء ا‪٩ٞ٣‬ت ڋ‪٨‬ڻ پاڪؽتاـ ؼىر د‪ ٧‬ؼ‪٩‬اؼت ڪ‪١‬طڌـ د‪ٝ ٧‬ذت‪٥‬ري ةڻذ‪ ٧‬قئ‪.٧٣“ ٧‬‬
‫پاڪؽتاـ ؼىر د‪ ٧‬ؼ‪٩‬اؼت ڪ‪١‬طڌـ دڍ‪ ٟ٣‬ؼ‪١‬ڋ ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ډ‪٨‬اـۿ َـٖ ۽ ‪ٝ‬ستت د‪٥‬‬
‫‪ٝ‬عڪغ ة‪١‬ائڻ ؿعقع ڪ‪ .٧٣“ ٥٩‬تڍ‪ٝ ٟ٣‬ادر قو‪ ٟ‬د‪ ٧ٝ٥ٗ ٧‬ؼ‪٩‬اؼت ڪ‪١‬طڌ ؼ‪٩‬اؼتطا‪ ٟ٠‬۽ ٗ‪٧ٝ٥‬‬
‫ڪارڪ‪ ٟ١‬ک‪ ٧ُٗ٥ٝ ٟ٣ ٧‬ت‪ ٧‬ا‪٠‬ت‪٤‬ائ‪ ٧‬صتعداريَء کاـ ڪ‪ ٜ‬قٺڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ة‪٩١‬ادي ز٘‪ٝ ٟ‬تُ‪ٖٛ‬‬
‫ق‪٥‬رتساؾ ک‪ ٧‬قامٍ ڪعڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬ؼ‪١‬ڋي َ‪٥‬اؿ د‪ ٧‬تعد‪٩‬س‪ ٟ‬۽ اق‪٩ٚ‬ت‪ ٟ‬ک‪ ٧‬ڀعپ‪٥‬ر ا‪٠‬طاز ؼاـ “ڋق “ڻڻ‬
‫گ‪٤‬عد‪ .٧‬د‪ ٩‬ئ‪٥٠ ٟ‬از ؿع‪ ٓ٨‬کاـ قٺ‪ٔ ٧‬ن‪ ٙ‬ا‪ٚ‬عز‪ٞ‬اـ تائ‪ٟ٩‬ۿ ٗام‪ ٧‬زؽ‪ ٟ٩‬از‪ٞ‬ط کاـ ڪ‪ ٟ٤١‬ٻئ‪ٜ٤ٝ ٧‬‬
‫د‪ ٥‬تائ‪ ٟ٩‬ؼڀ‪ ٧١‬ک‪ ٧‬تڪ‪ ٧‬ت‪٥‬ري ؼ‪١‬ڋ ۾ اچڻ ۽ ؼ‪٩‬اؼت ڪعڻ د‪ٞ٣ ٧‬ت ٿئ‪ .٧‬ڈاڪاڻ د‪ ٥‬اؼاـ ؼاـ‬
‫‪ٝ‬ام‪َ٧‬ء ۾ ڋاڊا دقکا ٿ‪٩‬ا “‪ٟ٣‬ۿ قڋ‪ ٟ٨‬ق‪٨‬ؽا‪ ٢٣‬گ‪٤‬ات‪ٝ ٟ٩‬اـ گظرڻ‪ ٥‬پ‪.٧٣“ ٥٩‬‬
‫َتطا‪٥ٚ‬ازط “ر‪٨‬ؽع کاـ قٺ‪ ٧‬رؼ‪٥‬ؾ ةضؾ پ‪٩ٛ‬ذ‪ ٧‬تائ‪ ٟ٩‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧ٝ٥ٗ ٧‬ؼ‪٩‬اؼتطا‪ ٟ٠‬۽ ٗ‪٧ٝ٥‬‬
‫ڪارڪ‪ ٟ١‬ک‪ ٧‬ڪ‪ ٟ٤١‬ا‪٨‬عي گ‪٩‬عي د‪ ٧‬ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت ڪعڻ کاـ اڳ ک‪٩‬ػ ؼ‪١‬ڋ د‪ٝ ٧‬ؽئ‪ ٟٛ‬ت‪ ٧‬قامٍ‬
‫ڪعڻ گ‪٤‬عد‪ ٟ٣ .٧‬قٗت دڍ‪٥٠ ٟ٣‬ازؿع‪ ٓ٨‬ؼ‪١‬ڋ ‪ٝ‬ٿاـ ؼع گ‪٥٤‬رڻ د‪٥‬ـ دَ‪٥‬ائ‪٥‬ـ پ‪ ٥٩‬ڪعيۿ اـ قٗت‬
‫ک‪٩‬ػ ؼ‪١‬ڋ د‪٥ٝ ٧‬ت ۽ ز‪٩‬ات‪َ٧‬ء قارـ ‪ٝ‬ؽئ‪ ٟٛ‬ت‪ ٧‬قامٍ ٿ‪٩‬ڻ د‪ ٧‬الِء دٻاُء قد‪٤‬ڻ گ‪٤‬عد‪ٝ .٧‬ؽ‪٩ٚ ٜٛ‬گ‬
‫‪٣‬ڪ وعؼ ؼ‪١‬ڋ ک‪ ٧‬ؼک‪ ٥٩‬۽ ؼتاة‪ ٥‬ڋؼڻ د‪ ٧‬ص‪٥‬ا‪٣‬ـ‪١ٞ‬ط “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬ٻئ‪ ٧‬وعؼ ڪاالةاغ ة‪١‬ط د‪٥‬ڌڻ الِء پ‪٧‬‬
‫پ‪ ٧‬د‪ّ ٧‬الؿ ‪ٝ‬كىٕ‪ ٦‬کع کاـ ة‪ ٢‬ٻ‪ٗ ٢‬طؿ اڳت‪٣ .٧٣“ ٧‬ڪ پاؼ‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋي ققٽعـ الِء ق‪٥ٛ٣‬ر پئ‪ ٧‬قڃ‪ ٧‬ت‪٢‬‬
‫ٻئ‪ ٧‬وعؼ ؼ‪١‬ڋ د‪“ ٧‬د‪ٝ‬ـ‪ٞ‬اريَء قارا ا‪٠‬گ اکع تؽ‪ ٜ٩ٛ‬ڪعڻ د‪ ٧‬الِء ت‪٩‬ار ‪٠‬ا‪ .٧٣‬ة‪٤‬ار‪ ٟ٨‬د‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ ۾ “‪ٝ‬ط‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪73‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫د‪ ٧‬ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت ۽ ة‪١‬گا‪ٟ٩ٚ‬ۿ ةع‪ٟ٩ٝ‬ۿ ‪١٣‬طؼتا‪ ٟ٩٠‬۽ ٻ‪٩ّ ٟ٩‬ع ٗا‪ ٧٠٥٠‬پعڋ‪ ٟ٩٤٨‬د‪٩٠ ٧‬ڪا‪َ٧ٚ‬ء د‪ٝ ٧‬ضا‪ٕٚ‬ت‬
‫ا‪٣‬ڎا ؼ‪٥‬اؾ “‪ٟ٣‬ۿ د‪ ٟ‬ت‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ‪ ٟ٨‬ؼاـ ‪ٝ‬ؽ‪٩ٚ ٜٛ‬گ د‪ ٧‬دقؼت‪َ٧‬ء قار‪٥٨‬ـ دَ‪٥‬ائ‪٥‬ـ ‪ٝ‬ـڪ‪٥‬ڏ ٿ‪ ٧‬قڃ‪ٟ‬‬
‫ٿ‪٥٩‬ـ‪ .‬ؼ‪١‬ڋ د‪ُٝ ٧‬ط‪ ٧٠‬قؼ‪ ٟٛ٩‬ت‪ ٧‬ة‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋي ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ٝ ٧‬ا‪ٚ‬ڪ‪َ٧‬ء قارا زٖ ‪ٞ٣‬عا‪ ٟ٣‬د‪ ٟ٤١ٝ ٧‬۾ ‪17‬‬
‫گ‪ ١٤‬خ قد‪ ٧٤‬ڈڍ‪ ٟ٨‬ٿا‪ .‬دڍ‪ ٟ٣‬ڪعاچ‪َ٧‬ء ۾ ا‪ ٜ٨‬ڪ‪ ٥٩‬ا‪( ٜ٨‬ا‪ٚ‬ىاؼ گعقپ) د‪ ٧‬ؼ‪٩‬اؼت ۽ اـ د‪ ٧‬اقٽ‬
‫۾ د‪٣‬ـتگعديَء د‪ ٧‬ڳا‪٠ ٢٤ٚ‬ڪعي ٿ‪ ٧‬ت‪ٝ ٢‬ؽ‪٩ٚ ٜٛ‬گ د‪ ٧‬ؼعةعا‪ ٢٣‬د‪ ٧‬ڪعاچ‪َ٧‬ء ۾ ‪٣‬ڪڎي ٻ‪ ٧٣“ ٧ٚ٥‬ت‪٢‬‬
‫ؼپع ‪٣‬اِءقي ٽپڻ کاـ پ‪ِ٥‬ء ٻ‪ ٧‬ٻ‪ ٧ٚ٥‬ٿ‪ ٧‬قڃ‪ ٧‬ٿ‪ .٧‬پاڻ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬قر‪٣‬اؼت ۽ ‪٠‬اڻ‪ ٧‬د‪ ٧‬قر‪٣‬اؼت ت‪ ٧‬پ‪ ٧‬پ‪ ٧‬۽‬
‫‪ٝ‬ؽ‪٩ٚ ٜٛ‬گ (ـ) د‪ ٧‬پ‪١‬ذاب دقؼت ‪٣‬ڪ وعٔ‪ ٓٗ٥ٝ ٧‬۾ تع د‪٩‬تعق ة‪ٔ ٢‬عؽ ‪ٌ٠‬ع ‪ ٢٠‬ٿ‪ ٥‬اچ‪.٧‬‬
‫‪ ٧٣‬ؼچ‪ ٧‬ق‪٥‬رتساؾ پاڪؽتا‪ ٧٠‬ؼىر د‪ ٧‬ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬پارٽ‪ ٟ٩‬د‪ ٧‬څار ۾ ڦاؼ‪١‬طڌ ؼ‪١‬ڋي ‪ٝ‬ډ‪ٟ٩‬‬
‫الِء ؼ‪٥‬چڻ د‪٥‬ڳ‪ ٧‬ڳا‪ .٧٣“ ٢٤ٚ‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ؼ‪٩‬اؼت ڪعڻ د‪٩ُٝ ٥‬ار پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬قو‪ ٟ‬د‪٥َ ٧‬اؿ د‪ ٧‬ة‪٧‬‬
‫‪٥ٚ‬ث صط‪ٝ‬ت ڪعڻ “‪ ٧٣‬۽ َ‪٥‬اؿ ؼاـ ‪ٝ‬ام‪َ٧‬ء ۾ ٿ‪ ٙ٩‬ق‪٨‬ؽا‪ ٢٣‬گ‪٤‬ات‪ ٟ٩‬د‪ ٧‬صات‪ ٧ٞ‬د‪ ٥‬ؼ‪٥‬اؾ “‪ ٧٣‬ت‪٢‬‬
‫قعؼ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ز‪٠‬طگ‪َ٧‬ء ۽ ‪٥ٝ‬ت قارـ ‪ٝ‬ؽئ‪ ٟٛ‬ت‪ ٧‬پ‪ ٧‬پ‪٧‬ۿ ‪ٝ‬ؽ‪٩ٚ ٜٛ‬گۿ د‪ُ٩ٞ‬ت َ‪ٞٛ‬اِء اؼالؿ ۽ د‪ٞ‬اَت‬
‫اؼال‪ ٧ٝ‬ک‪ ٧‬قامٍ ٿ‪٩‬ڻ‪ ٥‬پ‪٠٥‬طق‪ .‬پع ا‪ ٟ٤٠‬۾ ؿا‪ ٙٝ‬ٿ‪١٩‬طڌ ‪٨‬ا ؼڋي ‪٨‬ا اڻ ؼڋي وعح ؼ‪١‬طـ ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت ڪ‪١‬طڌ‬
‫ؼ‪١‬ڋ‪ ٟ٨‬ک‪ ٧‬ة‪ُٝ ٢‬ا‪ٝ‬ال قاؼ ڪعائڻا پ‪٠٥‬طا ‪ ٢٠‬ت‪‛ ٢‬ادق څائ‪٥‬ۿ ادي ‪ٝ‬ئ‪٧‬ۿ اؼاـ اقتعا د‪ ٥‬اقتعا‚ قارق ‪ُٝ‬ا‪ ٥ٛٝ‬۽‬
‫‪ٝ‬حاؾ ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬طق‪.‬‬

‫(ڈپ‪ ٙ٩‬رقزا‪٥َ ٧٠‬ا‪“ ٧ٝ‬قاز ڪعاچ‪٧‬ۿ ‪ 12‬دؼ‪ٞ‬تع ‪1995‬ع)‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪74‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫شيڌ جَن شياشي پارٽيَنۿ وڏا ىعرا ۽ ٌيبَڇيَن‪:‬‬


‫حاصالت زيرو‬

‫ؼ‪١‬ڋ ۽ اـ د‪٥َ ٥‬اؿ د‪ ٟ٤١‬قٗت ‪٥ٝ‬ت ۽ ز‪٩‬ات‪ ٧‬د‪ ٧‬ٻ‪ ٢‬قاٽ‪ ٧‬ت‪ ٧‬ٽ‪١‬گ‪٧٣“ ٙ٩‬ۿ اـ قٗت ‪٣‬تاـ د‪٥‬ـ‬
‫ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬پارٽ‪٥٩‬ـ َ‪٥‬اؿ د‪“ ٧‬دپ‪ ٧‬الِء ڪا ؼ‪١‬ذ‪٩‬طف ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬دطقد‪٤‬ط ‪٨‬ا اـ ةاةت رؼت‪ ٥‬وئ‪ ٢‬ڪعڻ ۾‬
‫‪٠‬اڪاؿ ق‪٥٨‬ـ “‪ .ٟ٣‬ؼ‪١‬ڋ ۾ ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪٣ ٢‬ڪ ‪ٝ‬ؽئ‪٨ ٧ٛ‬ا ‪ُٝ‬ا‪ ٧ٛٝ‬ت‪ٚ ٧‬ڳاتار دطقد‪٤‬ط ڪعي ڪ‪٠ ٧‬ت‪٩‬ذا‬
‫زاق‪ ٙ‬ڪعڻ ۾ ‪٠‬اڪا‪ ٧ٝ‬ؼتب َ‪٥‬اؿ د‪ ٥‬ڋ‪٥٤١٨‬ـ ڋ‪ ٟ٤١٨‬ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬پارٽ‪٥٩‬ـ ۽ اـ د‪٩ٗ ٧‬ادت تاـ اَت‪ٞ‬اد ۽‬
‫ق‪٨‬ؽاف صت‪ ٜ‬ٿ‪١٩‬طق پ‪ ٥٩‬قڃ‪ .٧‬اؼاـ قٽ قڋق ا‪ ٥٩ٞٚ‬ا‪ ٥٣‬ر‪٧٣“ ٥٩٣‬ۿ د‪٣ ٥‬ع ‪١٠‬ڌي قڋي پارٽ‪٥َ ٧‬اؿ د‪٧‬‬
‫ة‪٩١‬ادي ‪ٝ‬ؽئ‪ ٟٛ‬ةطراـ ‪٩ٞ٣‬ـ‪ ٢‬قڋا ‪ُ٠‬عا ‪٩١٣‬ا “‪ٟ٣‬ۿ قڋ‪٥٨‬ـ دَ‪٥‬ائ‪٥‬ـ ڪ‪٥٩‬ـ “‪ٟ٣‬ۿ ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ُٝ ٢‬ا‪ ٧ٛٝ‬ت‪٧‬‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬قت ۽ قس کاـ قڋي دَ‪٥‬يٰ ڪعڻ څڻ ت‪٣ ٢‬ت‪٩ٔ ٧‬ـ‪ ٟ‬ٿ‪ ٧‬ق‪ .٧٣“ ٥٨‬ڀ‪ ٧ٛ‬ڪ‪ ٟ٤١‬پارٽ‪ ٧‬قٽ‬
‫ٽا‪٠‬گ‪ ٧‬۾ ق‪ ٤٨‬ڻ د‪٩‬تعا ڪارڪ‪ ٟ‬۽ زا‪٣ ٧ٝ‬ذ‪ ٟ‬پع چتاُء ا‪ ٥٣‬ڋ‪ ٥٠‬ق‪١٨‬طق “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬اؼاـ د‪ٔ ٥‬الڻ‪ٝ ٥‬ىا‪ٚ‬ت‪٥‬‬
‫تؽ‪ ٢٠ ٜ٩ٛ‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪ ٥٨‬ت‪‛ ٢‬ډرت‪ ٧‬ٽا‪٥ٝ‬ـ‚ ةڻائ‪ ٧‬ڈڍ‪١٨‬طاؼ‪ٟ٩‬ۿ اق‪ ٙ‬ز‪“ ٟ٩ٝ‬ؼ‪ٞ‬اـ ‪٣‬ڪ ڪعي ڈڍ‪١٨‬طاؼ‪ٟ٩‬ۿ‬
‫پع ا‪ٝ ٥٣‬ؽئ‪ ٥ٛ‬د‪٩‬ئ‪ ٟ‬د‪ ٥‬تئ‪ ٟ٩‬ر‪١٣‬طق “‪٨ ٧٣‬ا قري ؼ‪١‬ڋ د‪٥‬ـ ‪ٝ‬ضا‪٥ٗ ٓٚ‬ت‪٥‬ـ ا‪ ٥٣‬ڪار‪٠‬ا‪ ٥ٝ‬ؼعا‪٠‬ذاؿ ڋئ‪٧‬‬
‫چڪ‪٥٩‬ـ ‪٠٥٣‬ط‪٥٨‬ـ “‪ .ٟ٣‬پع ‪ ٢٠‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ډرت‪ ٧‬ٽا‪٥ٝ‬ـ ٿ‪١٩‬طي “‪ ٢٠ ٧٣‬قري ة‪٩‬ا‪ ٟ٠‬۽ ‪ُ٠‬عـ د‪ ٧‬اٿار‪ ٙ٨‬دز‬
‫ڪ‪ ٟ٤١‬قو‪ ٟ‬دؿ‪ ٟٞ‬د‪٘ٔ ٥‬ه ‪ ٟ٤١ٝ‬ئ‪٩ٝ ٧‬عق ڪعي ؼگ‪١٤‬طق “‪ .٧٣‬اٽ‪١ٛ‬طق دؿ‪٥ٗ ٟٞ‬ت‪ ٟ‬ک‪ ٧‬اؼاـ د‪٧‬‬
‫ؼ‪٩‬اؼ‪٩ٗ ٧‬ادت ‪ٝ‬ظاؽ د‪ ٥‬ؼا‪ٝ‬اـ ‪٩٤ٝ‬ا ڪ‪١‬طي “‪.٧٣‬‬
‫اق‪ ٙ‬۾ اؼاـ د‪ ٧‬ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬پارٽ‪ ٟ٩‬د‪ ٧‬قڋ‪ ٟ٨‬دَ‪٥‬ائ‪ ٟ‬۽ ‪ُ٠‬عـ ةُط ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬پاؼطاري ‪ ٢٠‬ڪعڻ ‪٨‬ا‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬واٗت کاـ قڋي ڳا‪ ٢٤ٚ‬ڪعڻ قاري ردساـۿ زڪ‪ٞ‬عا‪ ٟ٠‬ک‪ ٧‬ڪ‪ٝ ٥‬ؽئ‪ ٥ٛ‬ز‪ ٙ‬ڪعڻ ت‪ٝ ٧‬ذت‪٥‬ر‬
‫ت‪ ٢٠ ٢‬ڪ‪٧٣“ ٥٩‬ۿ اٽ‪١ٛ‬طق ؼ‪١‬ڋي ٗ‪٥‬ؿۿ اـ د‪٥‬ـ ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬پارٽ‪٥٩‬ـ ۽ ٗ‪٩‬ادت قو‪ ٟ‬دؿ‪ ٟٞ‬ز‪ ٟ٘ٛ‬۾ ک‪ ٙ‬۽ ‪ٝ‬ظاؽ‬
‫د‪ ٥‬ؼتب ةڻذ‪ ٧‬قئ‪ .٧٣“ ٧‬اؼاـ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬پت قائک‪ ٧‬ڪعي دؿ‪٥ٗ ٟٞ‬ت‪ ٟ‬ک‪٣ ٧‬ع ا‪ َٙٞ ٥٣‬ڪعڻ د‪٥‬‬
‫څڻ ت‪ ٧‬اڻ ؼڋق ؼعٽ‪ٕ٩‬ڪ‪٩‬ٽ ڋئ‪ ٧‬ڈڍ‪٧٣“ ٥٨‬ۿ د‪ ٟ٤١‬ؼاـ ‪٥ٗ ٧٣‬ؿ ۽ اـ د‪ ٥‬قو‪ ٟ‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ز‪٩‬ح‪٩‬ت ۽‬
‫ا‪٩ٞ٣‬ت قڃائ‪ ٧‬ق‪ .٧٤٨‬اڄ دڍ‪ ٟ٣‬زڪ‪ٞ‬عاـ ڪاالةاغ ڈ‪ ٜ٨‬کاـ قٺ‪ ٧‬ٿ‪ ٙ‬ڪئ‪١‬اؾ تائ‪ ٟ٩‬پ‪١٤١‬ذ‪ٓٗ٥ٝ ٧‬‬
‫ت‪ ٧‬اڌ‪٨‬ا ة‪٩‬ٺا “‪ ٟ٣‬۽ پاڻ‪ ٧‬د‪ ٧‬ذص‪٩‬عـ ةاةت قڋـ ‪١ٝ‬ك‪٥‬ة‪ ٟ‬ت‪ ٧‬ا‪ ٟ٤٠‬د‪ٝ ٧‬ضا‪ٕٚ‬ت ڪ‪١‬طڌـ ک‪ ٧‬ک‪ ٜٛ‬کال‬
‫دڌڪا ۽ ډ ‪ٝ‬ڪ‪٥٩‬ـ ڋ‪٨‬ڻ ت‪٨“ ٧٤ٚ ٧‬ا “‪ٟ٣‬ۿ اـ د‪ ٥‬ؼتب ا‪ ٥٣‬ئ‪ ٧٣“ ٧‬د‪ ٥٣ ٥‬ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٟ٤‬ٿا ت‪ ٢‬دڍ‪ ٟ٣‬ة‪ٟ١٣ ٢‬‬
‫ا‪١ٝ ٟ٤٠‬ك‪٥‬ة‪ ٟ‬ت‪ ٧‬ڪ‪ ٜ‬ؿعقع ڪ‪ ٥٩‬ت‪٢‬ۿ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ؼ‪٩‬اؼ‪٩ٗ ٧‬ادت ٔ٘ه ة‪٩‬ا‪ ٟ٠‬تائ‪ ٟ٩‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٥‬ازتذاج‬
‫رڪارڈ ڪعائ‪ ٧‬صا‪٥ٝ‬ش ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬طي‪ .‬اڳ د‪٩‬اـ ک‪ ٟ٩‬ا‪ٗ ٧٣‬طؿ ڦٻ‪ ٧‬ق‪١٨‬طا‪ .‬ڈاڪاڻ ت‪ٝ ٢‬ام‪َ٧‬ء ۾ ة‪ ٢‬ا‪٥٣‬‬
‫ٿ‪٧٣“ ٥٩‬ۿ د‪ ٥‬اؼا ـ د‪١ٝ ٟ٤١‬ك‪٥‬ة‪٨ ٧‬ا ؼ‪١‬ڋ دؿ‪ٗ ٟٞ‬طؿ د‪ٝ ٧‬ضا‪ٕٚ‬ت ڪئ‪٧٣“ ٧‬ۿ زڪ‪ٞ‬عا‪ ٟ٠‬اـ ت‪٧‬‬
‫قڋي د‪٨‬طف د‪٩ٚ‬عي ؼاـ ڪ‪ ٜ‬ڪ‪٧٣“ ٥٩‬ۿ پع َ‪ ٙٞ‬د‪ ٧‬ق‪٥‬رت ۾ ؼ‪١‬ڋ ‪ٝ‬اـ ڪا ة‪ ٌٜ١ٝ ٢‬دطقد‪٤‬ط ‪٨‬ا‬
‫‪ٝ‬غاز‪ٞ‬ت ؼ‪١‬طـ را‪ ٢٣‬د‪ ٧‬ر‪٠‬ڊڏ ‪ ٢٠‬ةڻ‪.٧٣“ ٧‬‬
‫‪ ٟ٣‬قٗت دڍ‪ ٟ٣‬ؼ‪١‬ڋ دا ‪ُٝ‬ط‪ ٧٠‬قؼ‪٩‬ال ‪ٚ‬ٽ‪٩‬ا پ‪٩‬ا قڃ‪ٟ‬ۿ ‪٠‬اڻ‪ ٧‬قرڇ ‪ٝ‬اـ ؼ‪١‬ڋ ک‪ ٧‬دائغ زك‪ ٢٠ ٥‬ٿ‪٥‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪75‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ڋ‪ ٥٠‬قڃ‪٧‬ۿ ‪ٝ‬الز‪ٝ‬ت‪ ٟ‬۾ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ٽا ت‪ ٢٠ َٙٞ ٧‬ٿ‪ ٥‬ٿئ‪٧‬ۿ ډار‪ ٟ٨‬ک‪“ ٧‬ڻ‪٣ ٧‬ت‪“ ٧‬ةاد ڪ‪ ٥٩‬پ‪ ٥٩‬قڃ‪٧‬ۿ‬
‫تڪعاري پاڻ‪١ٝ ٧‬ك‪٥‬ة‪ ٟ‬ت‪ َٙٞ ٧‬الِء ؼ‪١‬ذ‪٩‬طگ‪ ٧‬ؼاـ ‪١ٝ‬ك‪٥‬ةاة‪١‬طي ڪئ‪ ٧‬پئ‪ ٧‬قڃ‪٧‬ۿ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ٻ‪٧ٚ٥‬‬
‫د‪ ٧‬ز‪٩‬ح‪٩‬ت صت‪ ٜ‬ڪئ‪ ٧‬پئ‪ ٧‬قڃ‪٧‬ۿ اـ قٗت ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ؼ‪٩‬اؼ‪٩ٗ ٧‬ادت ‪ٝ‬ام‪ ٧‬قا‪٠‬گع ڈڎقڈڎ ازتذاد‪ٟ‬ۿ‬
‫ةک ‪٣‬ڎتا‪ٟٚ‬ۿ ‪ٌٝ‬ا‪٣‬عـ ۽ ة‪٩‬ا‪ ٟ٠‬تائ‪ٝ ٟ٩‬سطقد “‪ .٧٣‬ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪٣ ٢‬ڪ ‪ُٝ‬ا‪ ٧ٛٝ‬ت‪ٚ ٧‬ڳاتار دطقد‪٤‬ط د‪ ٥‬ڪ‪٥‬‬
‫پعي تائ‪ ٟ٩‬ة‪ ٢‬ڋس پت‪ ٢٠ ٥‬ٿ‪ .٧ٛٝ ٥‬ا‪٥٣‬ئ‪ ٧‬ؼتب “‪ ٧٣‬د‪ ٥‬ؼ‪١‬ڋ دؿ‪٥ٗ ٟٞ‬ت‪ ٟ‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬اـ قاق‪٨‬ال ک‪ ٧‬ا‪٩ٞ٣‬ت‬
‫ڋ‪٨‬ڻ ڈڍي ڋ‪ .٧٣“ ٧٠‬ڪ‪ ٥‬ة‪ ٢‬اؼاـ د‪ ٧‬ازتذاد‪ ٟ‬د‪٥٠ ٥‬ٽ‪٩‬ػ قٺڻ الِء ت‪٩‬ار ‪ .٧٣“ ٢٠‬اؼاـ دا ‪٩ٚ‬ڊر ٔ٘ه‬
‫اصتارـ ۾ (ؼ ‪ ٥‬ة‪٘ٔ ٢‬ه ؼ‪١‬ڋي) ة‪٩‬اـ ڋئ‪٧‬ۿ پ‪١٤١‬ذا ٔ‪٥‬ٽ‪ ٥‬ڈپعائ‪ ٧‬پاڻ ک‪ ٧‬د‪٩‬ئعق رکڻ دا دت‪ ٟ‬ڪعڻ ۾‬
‫‪ٝ‬كعقؼ “‪.ٟ٣‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ ۾ رقز رقز ‪ ٟ٩٠‬ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬پارٽ‪ ٟ٩‬د‪ ٥‬د‪ ٜ١‬ٿ‪٩‬ڻ ‪٨‬ا اتساد ٺ‪٤‬ڻ ۽ ڈ‪٣‬ڻ څڻ ت‪ ٢‬دؾ پعڀائڻ د‪٧‬‬
‫ڳا‪ ٢٤ٚ‬ٿ‪ ٧‬قئ‪ .٧٣“ ٧‬ؼ‪٩‬اؼ‪٩ٗ ٧‬ادت اـ ص‪٥‬ش ٔ‪َ٧ٞ٤‬ء ۾ ‪ٝ‬تتال “‪ ٧٣‬ت‪٘ٔ ٢‬ه ة‪٩‬ا‪ ٟ٠‬د‪ ٧‬زط تائ‪ ٟ٩‬ؼ‪١‬ڋ د‪٧‬‬
‫َ‪٥‬ا ؿ ک‪ ٧‬پاڻ ؼاـ گڍ رک‪ ٧‬ؼگ‪٥٤‬ـ ٿا‪ .‬دڍ‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬ا‪٣‬ا ؼ‪١‬طـ قڋي ڀ‪ .٧٣“ ٙ‬ڈاڪاڻ ت‪٥َ ٢‬اؿ کا‪٠‬ئ‪ٟ‬‬
‫ڪ‪ ٟ٩٣٥‬ڋقر ٿ‪١٩‬طق پ‪ ٥٩‬قڃ‪ .٧‬ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬پارٽ‪ ٟ٩‬د‪ٌٝ ٧‬ا‪٣‬عـ ۾ ٔ٘ه ؼ‪١‬طـ چ‪١‬ط ڪارڪ‪ 2 ٟ‬ة‪١٩‬ع ۽ ‪١٩٣‬ڊ‬
‫ة‪ ٙ‬کڻ‪ ٧‬ا‪١٨‬طا “‪ ٟ٣‬۽ اصتار الِء تك‪٨٥‬ع ڪڌرائ‪ ٧‬رٔ‪ ٥‬چڪع ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬طا “‪ .ٟ٣‬پع ؼ‪١‬طـ اـ ازتذاج ۾‬
‫َ‪٥‬اؿ د‪ ٧‬ڪ اة‪ ٢‬ؿ‪٩ٚ٥ٞ‬ت ‪٠٥٣ ٢٠‬طي “‪٧٣‬ۿ ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬پارٽ‪ ٟ٩‬د‪ ٧‬اـ کاـ قڋي ‪٠‬اڪا‪ ٧ٝ‬ٻ‪ ٧‬ڪ‪٤‬ڎي چئت‪٧‬‬
‫د‪٣ ٥٣ ٥‬ڪ ‪ٚ‬ک “ةادي قاري ؿ‪٤‬ع ‪ٝ‬اـ ٔ٘ه ‪ٝ 100‬اڻ‪ ٥٤‬ة‪ ٢‬پ‪١٤١‬ذ‪ٌٝ ٧‬ا‪٣‬عي ‪٨‬ا ةک ‪٣‬ڎتاؾ ۾ ؿع‪٨‬ڪ ‪٢٠‬‬
‫ڪعي ؼگ‪١٤‬طا “‪ .ٟ٣‬پع دَ‪٥‬يٰ ا‪٣‬ا ئ‪٠٥٣ ٧‬طي “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬اؼاـ ٗ‪٥‬ؿ د‪“ ٥‬قاز “‪٥٩٣‬ـۿ ؼچ‪٥ٗ ٧‬ؿ اؼاـ ؼاـ‬
‫گڍ “‪٧٣‬ۿ ‛‪ ٟ٣‬ؼچ‪ ٧‬ص‪٥‬ؿٕ‪ ٧ٞ٤‬ک‪ ٧‬ڪ‪٤‬ڎق ‪٠‬ا‪ ٥ٚ‬ڋد‪٧‬܁‚‬
‫ة‪٥ٛ‬چؽتاـ ۾ ‪١ٛ٣‬طڌ دطقد‪٤‬ط اؼاـ د‪ ٧‬ؼا‪٥٤ٝ‬ـ “‪ .٧٣‬اـ ةاةت اؼاـ دا ڋا‪٣‬ا ۽ اڪاةع‬
‫‪ٝ‬ضت‪ ٓٛ‬د‪ ٟٛ٩ٚ‬ؼاـ ک‪٥‬ڌ ؼارا ‪ ٓٗ٥ٝ‬پ‪٩‬ؾ ڪعي ؼگ‪ ٟ٤‬ٿا‪ .‬پع ا‪ ٥٣‬جاةت ٿ‪ ٧‬چڪ‪ ٧٣“ ٥‬ت‪ ٢‬دت‪٧‬‬
‫د‪ ٙ٩ٚ‬د‪ ٧‬زةاـ ؼ‪ٞ‬ذ‪٤‬ڻ قارق ڪ‪٩‬ع ‪٠٥٣ ٢٠‬طق “‪ ٧٣‬ت‪ٝ ٢‬ذت‪٥‬ر ٿ‪٥َ ٧‬اؿ ة‪ ٢‬ا‪٣‬ائ‪ ٧‬ٻ‪ ٧ٚ٥‬ڳا‪٤ٚ‬ائ‪١٩‬طق “‪٧٣‬ۿ‬
‫د‪٩‬ڪ‪٣ ٥‬ڪ ة‪ ٧‬زةاـ ۽ ٻ‪٥‬ڌق ة‪ ٢‬ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٧٤‬ؼگ‪ .٧٤‬ة‪٥ٛ‬چ َ‪٥‬اؿ د‪٩‬ڪا زةاـ ڳا‪٤ٚ‬ائ‪ ٧‬ر‪٧٣“ ٥٩٣‬ۿ اـ د‪٥‬‬
‫پڎاڋق ‪٘ٔ ٢٠‬ه اؼالؿ “ةاد د‪ ٧‬ا‪٥٨‬ا‪ ٟ٠‬۾ گ‪٠٥‬ذ‪ ٧‬ر‪٧٣“ ٥٩٣‬ۿ پع َا‪ ٧ٞٚ‬ؼىر ت‪ ٧‬ة‪ُٝ ٢‬ا‪ ٧ٛٝ‬د‪٥٠ ٥‬ٽ‪٩‬ػ‬
‫قرت‪ ٥‬قڃ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬ا‪ ٥٣‬ئ‪ ٧‬ؼتب “‪ ٧٣‬د‪ ٥‬زڪ‪ٞ‬عاـ ة‪٥ٛ‬چؽتاـ ‪ٝ‬ؽئ‪ ٧ٛ‬ةاةت ڪا‪٩ٝ‬ٽ‪٥٩‬ـ د‪٥‬ڌڻ ۾‬
‫‪ٝ‬كعقؼ “‪.ٟ٣‬‬
‫اؼاـ د‪ٝ٥ٗ ٧‬پعؼت ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬پارٽ‪ ٟ٩‬د‪ ٧‬ؼڀ کاـ قڋي ‪٠‬اڪا‪ ٧ٝ‬ؼ‪١‬طـ َ‪٥‬اؿ ؼاـ گڍ ‪ٛ٣ ٢٠‬ڻ‬
‫ر‪٥َ .٧٣“ ٧٣‬اؿ د‪ ٧‬ة‪٩١‬ادي ‪ٝ‬ؽئ‪ ٟٛ‬کاـ ڪ‪ ٟ‬ٽار ر‪٧٣“ ٧٣‬ۿ ‪١٠‬ڌڌا ٽارگ‪٩‬ٽ کڻ‪ ٧‬ا‪ ٟ٤٠‬ک‪ ٧‬زاق‪ٙ‬‬
‫ڪعڻ ةطراـ ا‪٨‬ڍا قڋا ٽارگ‪٩‬ٽ ‪٘ٝ‬عر ڪعڻ ة‪٠ ٢‬اڪا‪ ٧ٝ‬د‪ ٥‬قڋق ؼتب ر‪٧٣“ ٥٩٣‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬زاق‪ ٙ‬ڪعڻ‬
‫الِء پاڻ قٽ ا ‪٣‬ا ت‪ ٢٠ ٜ٩ٌ١‬ر‪ .٧٣“ ٧٣‬د‪ ٟ٤١‬ڪعي َ‪٥‬اؿ ‪١ٝ‬ذ‪ ٢٤‬ة‪٘ٔ ٢‬ه ‪ٝ‬ا‪٥٨‬ؼ‪ ٧‬پ‪٩‬طا ٿ‪ ٧‬ر‪ ٧٣“ ٧٣‬پع ‪٥٣‬‬
‫ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬پارٽ‪ ٟ٩‬کاـ ا‪ٚ‬ڳ ر‪٣‬ڻ ت‪ٝ ٧‬ذت‪٥‬ر ٿ‪ ٧‬ق‪ .٧٣“ ٥٨‬ڪذ‪ ٢٤‬ډر‪٥٨‬ـ َ‪٥‬اؿ ک‪ ٧‬ڋق‪٣‬اري ٗعار ڋئ‪٧‬‬
‫پ‪١٤١‬ذا پ‪ٛ‬ئ‪“ ٢‬دا ڪعائڻ چا‪ ٟ٩٣‬ٿ‪٥٩‬ـۿ ؼ‪١‬طـ ‪ ٧٣“ ٓٗ٥ٝ‬ت‪٥َ ٢‬اؿ دطقد‪٤‬ط الِء ت‪٩‬ار ‪ ٧٣“ ٢٠‬پع اق‪ ٙ‬۾‬
‫ق‪٥‬رتساؾ ا ـ د‪ ٧‬اةتڎ “‪٥َ .٧٣‬اؿ ‪٘ٔ ٢٠‬ه دطقد‪٤‬ط الِء ت‪٩‬ار “‪ ٧٣‬پع ‪ ٥٣‬دطقد‪٤‬ط ۾ ‪ٝ‬كعقؼ “‪٧٣‬ۿ پع‬
‫اق‪ ٙ‬۾ ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬پارٽ‪٥٩‬ـ ؼ‪١‬طـ ٗ‪٩‬ادت ڪعڻ د‪٥‬ـ ا‪ ٢٠ ٙ٣‬ر‪٥٩٣‬ـ “‪ .ٟ٣‬دڍ‪ ٟ٣‬م‪ ُٟٛ‬د‪ ٧‬قرڇ د‪٤‬ڎي‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪76‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ة‪ُٝ ٰ٧١ُٝ ٧‬ا‪ ٧ٛٝ‬ت‪ٝ ٧‬اڻ‪ ٥٤‬پ‪١٤١‬ذ‪٥٩‬ـ دا‪٥٩٠‬ـ ڋ‪٨‬ڻ الِء ت‪٩‬ار “‪ ٟ٣‬۽ ‪٣‬غار‪ٝ ٟ٨‬اڻ‪ ٥٤‬رؼت‪ ٟ‬ت‪٠ ٧‬ڪعيۿ‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ 3-3 ٥‬ڋ‪ ٟ٤١٨‬ڪارقةار ة‪١‬ط ڪعي ازتذاج ڪ‪ ٟ‬ٿاۿ ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء ک‪ ٟ٩‬ڪ‪٩‬ئ‪ ٟ‬ٿ‪ٗ ٥‬ك‪٥‬ر قار ٗعار ڋئ‪٧‬‬
‫ؼگ‪٤‬ذ‪ ٧‬ت‪ ٥٣ ٢‬ؼ‪١‬ڋ د‪٥ٝ ٧‬ت ۽ ز‪٩‬ات‪ ٧‬قارـ ‪ُٝ‬ا‪ ٟٛٝ‬ت‪ ٧‬ٻا‪٣‬ع ‪٠‬ڪعڻ الِء ت‪٩‬ار ‪ .ٟ٣“ ٢٠‬اق‪ ٙ‬۾ َ‪٥‬اؿ د‪٧‬‬
‫واٗت ۽ ٗ‪٥‬ت ک‪ ٧‬اؼتُ‪ٞ‬اؾ ڪعڻ د‪ ٥‬ڋاـُء ۽ وع‪٩٘٨‬ڪار ة‪٣ ٢‬ذڻ گ‪٤‬عد‪ ٧‬۽ َ‪٥‬اؿ ‪١ٝ‬ذ‪ ٢٤‬ؼاڎ ة‪ ٢‬ةساؾ‬
‫‪٣‬ذڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ڪا ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬پارٽ‪ ٧‬۽ اـ د‪٩ٗ ٧‬ادت ‪ ٧ُٗ٥ٝ‬پعؼت ر‪ ٧٣“ ٧٣‬۽ ‪ٝ‬ام‪َ٧‬ء‬
‫‪١ٝ‬ذ‪٥َ ٢٤‬اؿ د‪ ٧‬ق‪٨‬ؽا‪ ٢٣‬ک‪ ٧‬ٽ‪٥‬ڌ‪ ٧٣“ ٥٨‬ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء ا‪٣‬ا پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬ص‪٥‬ةك‪٥‬رت ‪ُ٠‬عـ ذر‪ٝ ٧ُ٨‬اڻ‪١ٝ ٟ٤‬ذ‪٤‬اـ ا‪٣‬ا‬
‫ت‪ ٍٗ٥‬ڪ‪٩‬ئ‪ ٟ‬ٿ‪ ٧‬رک‪ ٧‬ؼگ‪ ٧٤‬ت‪ ٥٣ ٢‬اـ د‪ ٧‬ؼڍ ت‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪٥‬ـ ز‪٩‬ات‪٥٩‬ـ گ‪٥٤‬رڻ الِء ت‪٩‬ار ٿ‪١٩‬طا! ؼ‪١‬طـ‬
‫‪٣‬ڪ ؼڍ ت‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذا ڪارقةار ة‪١‬ط ڪعي ‪٨‬ا گ‪٤‬ع ڈڍي رؼت‪ ٟ‬ت‪٠ ٧‬ڪعي ا‪١٨‬طا!‬
‫اـ ڪعي معقري “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ د‪٥ٝ ٧‬د‪٥‬دف ٗ‪٩‬ادت پ‪١٤١‬ذ‪ ٥‬ازتؽاب ڪعي پاڻ ک‪٥َ ٧‬اؿ ؼاـ‬
‫گڍ ‪ٛ٣‬ڻ د‪ ٥‬الئٖ ةڻائ‪٨ ٧‬ا قري ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬کاـ ‪ُٝ‬أ‪ ٧‬قٺ‪ ٧‬صا‪٥ٝ‬ؿ‪ ٧‬ؼاـ ڪا ڪ‪١‬ڊ قڃ‪ ٧‬قؼائ‪ .٧‬اؼاـ ا‪٥٣‬‬
‫‪ ٢٠‬ٿا چئ‪٥‬ـ ت‪ ٢‬ڪ‪ ٥‬ؼ‪١‬ڋ ۾ ڪا ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬دطقد‪٤‬ط ‪ٛ٣‬ڻ الِء ‪ٝ‬از‪٥‬ؾ ؼازگار ‪٨ ٧٣“ ٢٠‬ا ا‪٣‬ڎي ا‪٩ٝ‬ط ‪ ٢٠‬ڪعڻ‬
‫گ‪٤‬عد‪٧‬ۿ پع ‪ٝ‬ا‪٥٨‬ؼ‪َ٧‬ء ۽ ة‪ ٧‬قؼ‪َ٧‬ء د‪ ٟ٣ ٧‬ق‪٥‬رتساؾ ‪ٝ‬اـ ڪاة‪٠ ٢‬ئ‪٩ٗ ٟ٩‬ادت ۽ پارٽ‪ ٧‬اڀعي ؼگ‪ ٧٤‬ٿ‪.٧‬‬
‫د‪٩‬ڪا ؼ‪١‬ڋ ک‪ ٧‬ز٘‪“ ٧٘٩‬دپ‪ ٧‬قاري قاٽ ت‪ ٧‬قٺ‪ ٧‬ق‪١٨‬طي‪ .‬د‪٩‬ڪا ة‪ ٧‬ص‪٥‬ؼ ‪٠٥٣‬طي‪٘ٔ .‬ه ؼکڻ‪ ٟ‬ة‪٩‬ا‪ٟ٠‬‬
‫ؼاـ ‪ ٢٠‬پع پ‪٥‬ري واٗت ۽ ٗ‪٥‬ت ؼاـ ؼ‪١‬ڋ دؿ‪٥ٗ ٟٞ‬ت‪ ٟ‬ک‪٤١ٝ ٧‬اـ ‪ ٟ٤١ٝ‬ٿ‪١٩‬طيۿ ڈاڪاڻ ت‪ 4 ٢‬ڪعقڌ‬
‫ؼ‪١‬ڋ‪ ٟ٨‬د‪ ٧‬قد‪٥‬د ک‪ ٧‬ڪ‪٥‬ة‪٩ٝ ٢‬ؽاري ‪ ٢٠‬ٿ‪ ٥‬ؼگ‪٧٤‬ۿ ؼ‪١‬طـ “قاز ک‪ ٧‬ا‪٩ٞ٣‬ت تڍ‪١ٛٝ ٟ٣‬طيۿ دڍ‪ ٟ٣‬اـ‬
‫۾ ؼگ‪٠٥٣ ٢٤‬طي‪ .‬ا‪٣‬ا ؼگ‪ ٢٤‬اقس پ‪٩‬طا ٿ‪٩‬ڻ‪٧٣“ ٧‬ۿ د‪٩‬ڪا ؼ‪١‬ڋ د‪ ٥‬ازتعاؿ ۽ قٗار ةساؾ ڪ‪١‬طيۿ‬
‫اؼاـ ڪ‪ ٟ٤١‬د‪“ ٧‬ڋق ٔ٘ه ت‪ٞ‬اؿ‪ ٥‬ةڻ‪ ٢٠ ٙ٩‬ر‪١٣‬طاؼ‪ٟ٩‬ۿ پع د‪٩٠‬ا ‪١ٝ‬ذ‪ ٢٤‬ةعاةعي ۽ گڍ‪ ٙ٨‬ازتعاؿ زاق‪ٙ‬‬
‫ڪ‪١‬طاؼ‪ .ٟ٩‬اؼاـ اڪ‪٩‬ال ‪٠٥٣ ٢٠‬طاؼ‪ ٟ٩‬پع د‪٩٠‬ا د‪ ٧‬ڪ‪١‬ڊ ڪڎڇ ۾ اؼاـ دا زا‪ ٧ٝ‬۽ دقؼت ‪٥ٝ‬د‪٥‬د‬
‫‪٠٥٣‬طا‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪77‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫شيڌ بجيٽ‪ :‬تعهير ۽ ترقيَء جا اڌورا خَاب‬

‫ؼ‪١‬ڋ زڪ‪ٝ٥‬ت گظر‪ ٙ٨‬ڋ‪ 52 ٟ٤١٨‬ارب ‪ 5‬ڪعقڌ ‪ٚ 65‬ک رقپ‪ ٟ٩‬د‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ ةذ‪٩‬ٽ پ‪٩‬ؾ‬
‫ڪ‪١‬طيۿ ‪٥٠‬ڪع‪ ٟ٨‬الِء ڀعت‪ ٟ٩‬تاـ پاة‪١‬طي ‪٣‬ٽائڻۿ صط‪ٝ‬ت‪ ٟ‬قاري ؿُت‪ ٧‬تاـ ٽ‪٩‬ڪػ قاپػ قٺڻ ۽ ٻ‪٥٩‬‬
‫ڪ‪٥‬ة‪٠ ٢‬ئ‪٥‬ـ ٽ‪٩‬ڪػ ‪ٚ ٢٠‬ڳائڻ د‪ ٥‬اَالـ ڪ‪ .٧٣“ ٥٩‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬قڋي قز‪٨‬ع ‪٩ٚ‬اٗت َ‪ ٧ٛ‬دت‪٥‬ئ‪ ٧‬ةذ‪٩‬ٽ کاـ‬
‫پ‪ِ٥‬ء قڋي ٔضع ؼاـ چ‪ ٧٣“ ٥٩‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬طس زڪ‪ٝ٥‬ت د‪ ٧‬ٽ‪٩‬ڪػ ٔعي ةذ‪٩‬ٽ ؼ‪١‬ڋ د‪٥َ ٧‬اؿ الِء تسٕ‪٥‬‬
‫“‪ .٧٣‬قڋي قز‪٨‬ع دا اَالـ ۽ ص‪٥‬ش ٔ‪٥٩ٞ٤‬ـ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬داِء ت‪ ٧‬پع پ‪ِ٥‬ء ة‪ 6 ٧٣ ٢‬ارب ‪ 11‬ڪعقڌ ‪ٚ 85‬ک‬
‫رپ‪٩‬ا ک‪٥‬ٽ قارق ةذ‪٩‬ٽ “‪ .٧٣‬دڍ‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ زڪ‪ٝ٥‬ت ک‪ ٧‬ؼاڊا اٺ ارب رپ‪٩‬ا اققر ڈرأٽ (ٗعض) قاري‬
‫ادگع ةال ک‪ ٧‬ة‪ ٟ٤١ٝ ٢‬ڋ‪٨‬ڻ‪ .٧٣“ ٥‬ةذ‪٩‬ٽ ت٘ع‪٨‬ع ۾ ا‪ ٥٣‬ڪٿ‪ ٧‬ة‪ ٢٠ ٢‬ٻڋا‪ ٥٨‬ق‪ ٥٨‬ت‪ ٢‬ةذ‪٩‬ٽ د‪ ٧‬ؼ‪٥‬ا ‪ 6‬ارب‬
‫رپ‪٩‬ا ک‪٥‬ٽ ڪ‪٩‬ئ‪ ٟ‬پ‪٥‬رق ڪئ‪ ٧‬ق‪١٨‬طي ۽ ؼاڊا اٺ ارب رقپ‪ ٟ٩‬د‪ ٧‬اققر ڈرأٽ ‪ٝ‬اـ د‪١‬ط ڈڍائڻ الِء‬
‫ڪ‪٤‬ڎا اپاَء اصت‪٩‬ار ڪ‪٩‬ا ق‪١٨‬طا‪ .‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ا‪٣‬ا ڳا‪ ٢٤ٚ‬ؼ‪١‬ڋ قاؼ‪ ٟ٩‬ک‪ ٧‬ک‪ ٧ٚ٥‬ؼ‪ٞ‬ذ‪٤‬ائ‪ ٧‬قڃ‪٣ ٧‬ا ت‪ ٢‬ؼچ‪٥‬‬
‫ٗك‪٠ ٥‬عقار ٿ‪ ٧‬پ‪٥‬ي ‪٣‬ا‪ .‬پع زڪ‪ٞ‬عا‪ ٟ٠‬د‪٥‬ـ ر‪ٝ‬غقـ ۽ راز َ‪٥‬اؿ ڪ‪٩‬ئ‪ ٟ‬ٿ‪ ٥‬ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٧٤‬ؼگ‪.٧٤‬‬
‫‪٩ٚ‬اٗت دت‪٥‬ئ‪َ٧‬ء ۽ ؼ‪١‬طس اتسادي پارٽ‪ ٧‬ا‪ ٜ٨‬ڪ‪ ٥٩‬ا‪( ٜ٨‬ا‪ٚ‬ىاؼ گعقپ) د‪٩ٗ ٧‬ادت ةذ‪٩‬ٽ پ‪٩‬ؾ‬
‫ڪ‪١‬طي د‪٩‬ڪ‪١٣ ٧‬ت‪٥‬ؿ‪٥٩‬ـ ‪٥٩١٣‬ـ “‪ٟ٣‬ۿ اـ ۾ ا‪٣‬ا ڳا‪ ٢٤ٚ‬ڈ‪ ٥‬ٿ‪ ٧‬قؼاري قڃ‪ ٧‬ت‪ ٢‬اڳ د‪ ٧‬ڀ‪٩‬ٽ ۾‬
‫ؼا‪٩ٚ‬ا‪ ٧٠‬تعٗ‪٩‬ات‪ ٧‬پعقگعاؿ ۾ ‪ 6‬ارب رقپ‪ ٟ٩‬د‪ ٧‬گ‪٤‬ٽتائ‪ ٧‬ڪئ‪ ٧‬قئ‪ ٧٣ .٧٣“ ٧‬پاڪؽتاـ د‪50 ٧‬‬
‫ؼا‪ ٟٚ‬د‪ ٧‬تار‪٨‬ش ۾ پ‪٤‬ع‪٥٨‬ـ ڀ‪٩‬عق ٿ‪٧٣“ ٥٩‬ۿ د‪ ٥‬ڪ‪ ٟ٤١‬ؼا‪٩ٚ‬ا‪ ٧٠‬ةذ‪٩‬ٽ ۾ تعٗ‪٩‬ات‪ ٧‬پعقگعاؿ الِء رٗ‪ٜ‬‬
‫قډائڻ ةطراـ گ‪٤‬ٽائ‪ ٧‬قئ‪ .٧٣“ ٧‬گظر‪ ٙ٨‬ؼاؾ د‪ ٧‬ڀ‪٩‬ٽ ۾ ‪ ٟ٣‬ؼاؾ ؼا‪٩ٚ‬ا‪ ٧٠‬تعٗ‪٩‬ات‪ ٧‬پعقگعاؿ ت‪10 ٧‬‬
‫ارب رقپ‪ ٟ٩‬د‪ ٧‬ةطراـ قعؼ ‪ 4‬ارب رقپ‪٩‬ا صعچ ڪ‪٩‬ا ق‪١٨‬طا‪ .‬د‪ ٟ٤١‬ؼاـ ‪ ٟ١٩٘٨‬ؼ‪١‬ڋ ۾ تُ‪٩ٞ‬ع ۽ تعٗ‪َ٧‬ء‬
‫د‪٥‬ـ ؼعگع‪٥٩ٝ‬ـ ة‪١‬ط ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬ط‪٥٨‬ـ‪٥٠ .‬اـ اؼڪ‪٥‬ؾ ک‪ ٢٠ ٧ٛ‬ؼگ‪١٤‬طاۿ اؼپتا‪٥ٚ‬ـ ٗائ‪ ٜ‬ٿ‪ ٢٠ ٧‬ؼگ‪١٤‬ط‪٥٨‬ـۿ‬
‫رؼ تا رقڈ ۽ پ‪٥٩ٛ‬ـ اڋد‪ ٢٠ ٧‬ؼگ‪٤‬ذ‪١‬ط‪٥٨‬ـ‪ ٧١ُ٨ .‬ڪ‪٥‬ة‪٠ ٢‬ئ‪٥‬ـ تعٗ‪٩‬ات‪ ٧‬ڪ‪ ٜ‬ٿ‪ ٢٠ ٧‬ؼگ‪١٤‬طق‪ .‬د‪٩‬ڪڍ‪ٟ٣‬‬
‫قعؼ گظر‪ ٙ٨‬زڪ‪ٝ٥‬ت وعٔاـ ‪١ٛ٣‬طڌ تعٗ‪٩‬ات‪ ٧‬رٿائ‪٥‬ـ ئ‪ٝ ٧‬ڪ‪ ٙٞ‬ٿ‪ ٧‬ؼگ‪٥٩٤‬ـ ت‪ ٢‬ا‪٣‬ا ة‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ قارـ الِء‬
‫ّ‪ٞ٩١‬ت ‪٠٥٣‬طي‪٣ .‬ڪ وعؼ ‪٥ٝ‬د‪٥‬دف زڪ‪ٝ٥‬ت قڋي ٺاٺ ؼاـ ‪ 21‬قطيَء ۾ داص‪ ٙ‬ٿ‪٩‬ڻ دا اَالـ ڪعي‬
‫ر‪ ٧٣“ ٧٣‬۽ پا ڪؽتاـ ک‪ ٧‬ا‪٨‬ـ‪٩‬ا د‪ ٥‬ٽائ‪٩‬گع ة‪١‬ائڻ دا ص‪٥‬اب ڋ‪٨‬کار‪٨‬ا پ‪٩‬ا قڃ‪ ٟ‬ت‪ ٢‬ٻئ‪ ٧‬وعؼ ‪ ٟ٣‬دط‪٨‬ط‬
‫ؼائ‪١‬ؽ‪ ٧‬دقر ۾ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ةذ‪٩‬ٽ ۾ ؼائ‪١‬ػ ۽ ٽ‪٩‬ڪ‪١‬االد‪ ٧‬د‪ ٧‬الِء قعؼ ‪ٚ 7‬ک رپ‪٩‬ا ‪ٝ‬ضك‪٥‬ص ڪعي‬
‫پاڻ ت‪ ٧‬دڳ کالئڻ دا ؼٺا ة‪١‬طقةؽت ڪ‪٩‬ا ق‪٨‬ا “‪ٚ 7 .ٟ٣‬ک رقپ‪ ٟ٩‬د‪٩٣ ٧‬ڍي قڋي رٗ‪ٝ ٜ‬اـ ؼ‪١‬ڋ ۾ ‪٢٠‬‬
‫قعؼ ؼائ‪١‬ػ ۽ ٽ‪٩‬ڪ‪١‬االد‪ ٧‬د‪ ٧‬تُ‪ ٜ٩ٛ‬ک‪٣ ٧‬ٿ‪ ٧‬ڋ‪٨‬اري ق‪١٨‬طيۿ پع تذعةات‪٘ٝ ٧‬كطـ الِء ‪٥٩٠‬ـ‬
‫‪٩ٚ‬تارٽع‪٥٨‬ـ ۽ تس٘‪ٝ ٧٘٩‬عڪغ ة‪ٗ ٢‬ائ‪ ٜ‬ڪ‪٩‬ا ق‪١٨‬طا‪ .‬اق‪ ٙ‬۾ ا‪٣‬ا ا‪٨‬تعي ت‪ ٢‬ٿ‪٥‬ري رٗ‪ ٧٣“ ٜ‬د‪ ٥‬اـ ‪ٝ‬اـ‬
‫قعؼ ڪ‪٩ٚ ٟ٤١‬تارٽعي ۾ اؼتُ‪ٞ‬اؾ ٿ‪١٩‬طڌ ڪ‪٩ٞ٩‬ڪ‪ ٙ‬ئ‪ ٧‬اچ‪ ٧‬ؼگ‪ ٧٤‬ٿ‪ .٥‬اؼاـ ؼ‪ٞ‬ذ‪٥٤‬ـ ٿا ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ‬
‫زڪ‪ٝ٥‬ت ڪ‪ٞ‬پ‪٥٩‬ٽع د‪ ٧‬قطيَء ۾ داص‪ ٙ‬ٿ‪٩‬ڻ الِء ‪ ٟ٣٥ٝ‬د‪ ٧‬دڌي د‪ ٧‬دقر قاري ة‪ ٙ٩‬گاڋي ک‪ ٧‬پع (ک‪١‬ڀ)‬
‫‪٣‬ڻ‪ ٧‬اـ د‪ ٥‬راڪ‪٩‬ٽ ؼاـ ‪٘ٝ‬اة‪ ٥ٛ‬ڪعائ‪١٩‬طي‪.‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ؼ‪١٩‬ئع قز‪٨‬ع ڈاڪٽع ٔارقؽ ؼتار د‪ ٧‬دَ‪٥‬يٰ ‪٥ٝ‬دب ‪٥َ ٟ٣‬ا‪ ٧ٝ‬ةذ‪٩‬ٽ ۾ ٻ‪ ٥٩‬ت‪ ٢‬ؼڀ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪78‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ڪذ‪ ٧٣“ ٢٤‬پع تُ‪ ٜ٩ٛ‬د‪ ٧‬ؿُت‪ ٧‬۾ ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪٠ ٢‬ئ‪ ٟ٩‬اؼڪ‪ ٜ٩‬الِء ‪٣‬ڪ ٽ‪٩‬ڊي پائ‪ ٧‬ة‪ ٢٠ ٢‬رک‪ ٧‬قئ‪.٧٣“ ٧‬‬
‫دڍ‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬قست د‪ ٧‬ا‪ ٜ٣‬ؿُت‪ ٧‬ؼاـ ة‪ ٢‬ؼاڳ‪ ٧‬زا‪ٚ‬ت ڪئ‪ ٧‬قئ‪٠ .٧٣“ ٧‬ئ‪ٝ ٟ٩‬ا‪ ٧ٚ‬ؼاؾ د‪ ٧‬ةذ‪٩‬ٽ ۾‬
‫قست د‪ ٧‬ؿُت‪ ٧‬۾ ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪٠ ٢‬ئ‪ ٟ٩‬اؼڪ‪ ٜ٩‬د‪٥ٌ١ٝ ٧‬ري ‪ ٢٠‬ڋ‪ ٧٠‬قئ‪ ٧٣“ ٧‬۽ ‪ ٢٠‬قري اـ ڋس ۾ ڪا‬
‫رٗ‪ٝ ٜ‬ضك‪٥‬ص ڪئ‪ ٧‬قئ‪ .٧٣“ ٧‬د‪ٝ ٟ٤١‬اـ قاؼ ًا‪٣‬ع ٿئ‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪ٝ ٟ٣ ٢‬حا‪ ٧ٚ‬ةذ‪٩‬ٽ ۾ َ‪٥‬اؿ ک‪ ٧‬تُ‪ٜ٩ٛ‬‬
‫۽ قست د‪٥‬ـ ؼ‪ٚ٥٤‬ت‪٥‬ـ پ‪٤‬چائڻ الِء ڪ‪٩‬ڍي ‪ ٢٠‬در‪٨‬ا‪ ٢٣‬د‪ ٧َٚ‬کاـ ڪ‪ ٜ‬قرت‪ ٥‬ق‪٣ .٧٣“ ٥٨‬ڪ وعؼ َ‪٥‬رت‪ٟ‬‬
‫ک‪ ٧‬ةعاةع دا زٖ ڋ‪٨‬ارڻ ۽ ا‪ ٟ٤٠‬ک‪ ٧‬ز‪٠‬طگ‪َ٧‬ء د‪٣ ٧‬ع ؿُت‪ ٧‬۾ ةعاةعيَء د‪ ٧‬ة‪٩١‬اد ت‪ُٗ٥ٝ ٧‬ا ٔعا‪ ٜ٣‬ڪعڻ‬
‫د‪ ٧‬دَ‪٥‬يٰ ڪئ‪ ٧‬پئ‪ ٧‬قڃ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ٻئ‪ ٧‬وعؼ ؼا‪٩ٚ‬ا‪ ٧٠‬تعٗ‪٩‬ات‪ ٧‬پعقگعاؿ ۾ َ‪٥‬رت‪ ٟ‬د‪ ٧‬تعٗ‪َ٧‬ء الِء ڪاة‪ ٢‬رٗ‪ٜ‬‬
‫‪ ٢٠‬رک‪ ٧‬قئ‪ .٧٣“ ٧‬ةذ‪٩‬ٽ د‪ ٧‬ڪتاة‪ ٟ‬۾ اـ ؿُت‪ ٧‬د‪ ٧‬صا‪ ٧٠‬۾ ‪١ٝ‬ڋ‪٨‬ئڎق ڦ‪٩‬عا‪ .٧٣“ ٙ٨‬زڪ‪ٝ٥‬ت د‪٧‬‬
‫دَ‪٥‬يٰ “‪ ٧٣‬ت‪ ٟ٣ ٢‬ةذ‪٩‬ٽ ؼاـ ؼ‪١‬ڋ ۾ تعٗ‪ ٧‬دا ‪٥٠‬اـ درقازا ک‪١ٛ‬طا ۽ ‪ٝ‬ام‪ ٧‬۾ ٿ‪٠ ٙ٩‬اا‪٠‬كأ‪ ٟ٩‬د‪ ٥‬ازا‪٥ٚ‬‬
‫ٿ‪١٩‬طق‪ .‬پع َ‪٥‬اؿ ک‪ ٧‬ة‪٩١‬ادي ؼ‪٩ٚ٥٤‬ت‪٥‬ـ پ‪٤‬چائڻ الِء د‪٩‬ڪا رٿاة‪١‬طي ڪئ‪ ٧‬قئ‪٧٣“ ٧‬ۿ ا‪٣‬ا ‪ٝ‬ڎ‪ ٧٠‬ص‪٥‬ش‬
‫ٔ‪ ٟ٩ٞ٤‬د‪ ٥‬د‪١‬ازق ڪڌي ڈڍي ٿ‪ .٧‬اچ‪ ٥‬ت‪٣ ٢‬اڻ‪ ٧‬ڪذ‪ ٢٤‬ٻ‪ ٟ٩‬ؿُت‪ ٟ‬د‪ ٥‬دائغق قٺ‪٥‬ـ‪.‬‬
‫قڋي قز‪٨‬ع ‪٩ٚ‬اٗت َ‪ ٧ٛ‬دت‪٥‬ئ‪َ٧‬ء ‪ ٟ٣‬ٽ‪٩‬ڪػ ٔعي ةذ‪٩‬ٽ ۾ پاڻ‪ ٧‬۽ ةذ‪ ٧ٛ‬قاري رٗ‪ ٜ‬۾ گظر‪ٙ٨‬‬
‫ؼاؾ د‪ ٧‬ڀ‪٩‬ٽ ‪ 36‬ڪعقڌ ‪ٚ 57‬ک رپ‪٩‬ا گ‪٤‬ٽتائ‪ ٧‬ڪئ‪ .٧٣“ ٧‬د‪ٝ ٟ٤١‬اـ ًا‪٣‬ع ٿئ‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ د‪٧‬‬
‫‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪ ٧‬پاڻ‪ ٧‬۽ ةذ‪ ٧ٛ‬ا‪٨‬تعي ت‪ ٢‬قڋي ۽ قأع ‪٘ٝ‬طار ۾ ‪٩٤ٝ‬ا ڪ‪ ٥٩‬ق‪٧٣“ ٥٨‬ۿ د‪٣ ٥‬اڻ‪ ٧‬اـ د‪ ٧‬ةذ‪٩‬ٽ ۾‬
‫قاډ ڪعڻ ةطراـ ق‪٨‬تع گ‪٤‬ٽتائ‪ ٧‬ڪئ‪ ٧‬قئ‪ .٧٣“ ٧‬دڍ‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬ق‪٥‬رتساؾ ا‪٣‬ا “‪ ٧٣‬د‪ ٥‬ةاٗ‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ ت‪ ٢‬ڈڍ‪٥٨‬‬
‫پع قعؼ گادي قاري ؿ‪٤‬ع ڪعاچ‪َ٧‬ء ۾ َ‪٥‬اؿ پاڻ‪ ٧‬۽ ةذ‪ ٧ٛ‬د‪ ٧‬ک‪٥‬ٽ صالؼ رؼت‪ ٟ‬ت‪٠ ٧‬ڪعي ٽائع‬
‫ؼاڌي ر‪ .٧٣“ ٥٩٣‬د‪ ٟ٤١‬قٗت قڋق قز‪٨‬ع ؼ‪١‬ڋ اؼ‪ٞ٩‬ت‪ ٧ٛ‬د‪ ٧‬ا‪٥٨‬اـ ۾ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ةذ‪٩‬ٽ پ‪٩‬ؾ ڪعي ر‪٥٩٣‬‬
‫‪ .٥٣‬ٺ‪٩‬ڪ اـ قٗت ‪٩ٚ‬اري ۾ َ‪٥‬اؿ ةذ‪ ٧ٛ‬۽ پاڻ‪ ٧‬د‪ ٧‬ک‪٥‬ٽ صالؼ رؼت‪ ٟ‬ت‪ ٧‬ة‪ٝ ٧٤٩‬ات‪ ٜ‬ڪعي ر‪.٥٣ ٥٩٣‬‬
‫ازتذاج ؼتب رؼتا ة‪١‬ط ‪٣‬ئا‪ٝ .‬عدۿ َ‪٥‬رت‪٥‬ـ ۽ ٻار ‪ٝ‬ٿ‪ ٟ‬ت‪ ٧‬دال ۽ ‪ٝ‬ٽ کڻ‪ ٧‬پاڻ‪ ٧‬الِء در در ڀٽڪ‪ ٧‬ر‪٩٣‬ا ‪٣‬ئا‪.‬‬
‫‪٣‬ڪ وعؼ پاڻ‪ ٧‬۽ ةذ‪ ٧ٛ‬الِء ازتذاج ٿ‪ ٧‬ر‪ ٥٣ ٥٩٣‬ت‪ ٢‬ٻئ‪ ٧‬وعؼ قڋي قز‪٨‬ع پاڻ‪ ٧‬۽ ةذ‪ ٧ٛ‬قاري ةذ‪٩‬ٽ ۾‬
‫گ‪٤‬ٽتائ‪ ٧‬د‪ ٥‬اَالـ ڪ‪١‬طي ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ا‪٘٠‬الة‪ ٧‬ةذ‪٩‬ٽ پ‪٩‬ؾ ڪعي ر‪.٥٣ ٥٩٣‬‬
‫د‪ ٟ٤١‬ق‪٥‬ة‪ ٧‬د‪٥َ ٧‬اؿ ک‪ ٧‬پاڻ‪٧‬ۿ ةذ‪٧ٛ‬ۿ تُ‪ ٜ٩ٛ‬۽ قست د‪٥‬ـ ؼ‪٩ٚ٥٤‬ت‪٥‬ـ ‪٩ٝ‬ؽع ڪعڻ الِء‬
‫رٗ‪ ٟٞ‬د‪ ٧‬ک‪٥‬ٽ “‪ .٧٣‬اـ ئ‪ ٧‬ق‪٥‬ة‪ ٧‬۾ “ةادي ت‪ ٧‬قاډ الِء ڪ‪١‬ٽعقؾ ڪعڻ الِء ڪاة‪١ٝ ٢‬اؼب رٿاة‪١‬طي‬
‫ڪعڻ د‪ ٧‬معقرت پ‪٩‬ؾ ‪ ٢٠‬ٿ‪ ٧‬اچ‪ .٧‬اـ د‪ٝ ٥‬حاؾ ؼ‪١‬ڋ ةذ‪٩‬ٽ د‪ ٧‬ؼا‪٩ٚ‬ا‪ ٧٠‬تعٗ‪٩‬ات‪ ٧‬پعقگعاؿ ۾‬
‫پاپ‪٩ٚ٥‬ـ‪ ٟ‬پال‪١٠‬گ الِء ‪٣‬ڪ رقپ‪ ٥٩‬ة‪ٝ ٢‬ضك‪٥‬ص ‪ ٢٠‬ڪعڻ “‪ .٧٣‬ٻ‪ ٥٩‬ت‪ ٢‬ڈڍ‪ ٥٨‬پع زڪ‪ٝ٥‬ت ک‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ ۾‬
‫ر‪١٣‬طڌ ّ‪٩‬ع ٗا‪ ٧٠٥٠‬پعڋ‪ ٟ٩٤٨‬ک‪٩٠ ٧‬ڪا‪ ٧ٚ‬ڋ‪٨‬ڻ د‪ ٥‬ة‪ٔ ٢‬ڪع ڪ‪“ .٧٤٠٥‬صعڪار ڀ‪١٩‬گ ٿ‪٩‬ڻ کاـ پ‪ِ٥‬ء ة‪٢‬‬
‫‪َ٧٣‬ء ؼضاقت ڪ‪٩‬ؽتائ‪ ٟ٩‬داري ر‪١٣‬طي‪ .‬د‪٩‬ڪا زڪ‪ٝ٥‬ت پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬ئ‪ ٧‬ؿ‪٤‬ع‪ ٟ٨‬د‪ ٥‬پ‪٩‬ٽ پا‪ٚ‬ڻ الِء‬
‫ڳ‪٩‬ت‪٥‬ـ ڋئ‪ ٧‬ر‪٧٣“ ٧٣‬ۿ اـ ک‪٣ ٧‬ت‪ ٧‬اڳ ئ‪ ٧‬ر‪١٣‬طڌ پعڋ‪ ٟ٩٤٨‬ک‪٩٠ ٧‬ڪا‪ ٧ٚ‬ڋ‪٨‬ڻ د‪ ٥‬ت‪ ٢‬اق‪ ٥٠‬ڪ‪ ٧٤٠٥‬پع‬
‫اٽ‪١ٛ‬طق ة‪١‬گالد‪٨‬ؾ ‪ٝ‬اـ ة‪ٚ ٢‬ک‪ٝ ٟ٩‬اڻ‪٣ ٥٤‬ت‪ ٧‬گ‪٤‬عائ‪“ ٧‬ةاد ڪعڻ دا ة‪١‬طقةؽت ڪ‪٩‬ا پ‪٩‬ا قڃ‪.ٟ‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ةطزا‪ ٧ٚ‬د‪ ٥‬قعؼ اـ ‪ٝ‬اـ ا‪٠‬طازق ‪ٚ‬ڳائ‪ ٧‬ؼگ‪٤‬ذ‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪ ٢‬ؼا‪٩ٚ‬ا‪ ٧٠‬تعٗ‪٩‬ات‪ ٧‬پعقگعاؿ الِء‬
‫د‪٩‬ڪ‪ 4 ٧‬ارب رقپ‪٩‬ا ‪ٝ‬ضك‪٥‬ص ڪ‪٩‬ا ق‪٨‬ا “‪ٟ٣‬ۿ اـ رٗ‪ ٜ‬د‪ ٥‬ة‪ ٢‬قڋق زك‪ 3 ٧١ُ٨ ٥‬ارب ‪ 37‬ڪعقڌ ‪80‬‬
‫‪ٚ‬ک رقپا اڳ کاـ ؿعقع ٿ‪١ٝ ٙ٩‬ك‪٥‬ة‪ ٟ‬ت‪ ٧‬صعچ ڪ‪ ٥٩‬ق‪١٨‬طق‪ 84 ٧١ُ٨ .‬ؼ‪٩‬ڪڎق رٗ‪ ٜ‬ت‪١ٛ٣ ٢‬طڌ رٿائ‪ٟ‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪79‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫الِء ‪ٝ‬ضك‪٥‬ص ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬طي‪ .‬ةاٗ‪ 62 ٧‬ڪعقڌ ‪ٚ 20‬ک رقپ‪ٝ ٟ٩‬اـ ؼ‪١‬ڋ ۾ د‪٩‬ڪا ‪٠‬ئ‪ ٟ٩‬اڋاقت ۽ تعٗ‪٧‬‬
‫ٿ‪١٩‬طي ؼا ة‪ ٢‬دڳ ڋؼ‪١‬طق‪.‬‬
‫“صعڪار ‪ ٧٣‬ق‪٥‬رتساؾ اؼاـ ک‪ ٧‬ڪ‪٩‬ڍا‪ ٟ٤٠‬قٺ‪ ٧‬ق‪١٨‬طي‪“ .‬صع ‪ ٧٣‬ڋؼ‪١‬طي قائؽ‪١‬طي ؼ‪١‬ڋ د‪٧‬‬
‫‪٠‬ڎيَء ت‪ ٟ٤١٠ ٧‬ڈ‪ ٥‬پ‪ ٥٩‬ڋ‪ ٥٠‬قڃ‪ .٧‬پاڻ‪٧‬ۿ ةذ‪٧ٛ‬ۿ زراَتۿ ق‪ُ١‬تۿ ت‪ٙ٩‬ۿ ‪ُٝ‬ط‪٩٠‬اتۿ تُ‪ ٜ٩ٛ‬۽ قست د‪٤‬ڎـ‬
‫ة‪٩١‬ادي ؿُت‪ ٟ‬د‪ ٧‬رٗ‪ ٟٞ‬۾ ڪٽ‪٥‬ت‪ ٧‬ڪعڻ کاـ پ‪ِ٥‬ء ة‪ ٢‬ڪ‪٤‬ڎي ‪ ٟ٤١ٝ‬ؼاـ ا‪ ٧٣‬اَالـ ڪ‪٩‬ا پ‪٩‬ا قڃ‪ ٟ‬ت‪٢‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ د‪٥َ ٧‬اؿ ک‪ٝ ٧‬حا‪ ٧ٚ‬تسٕ‪ ٥‬ڋ‪ ٥٠‬ق‪.٧٣“ ٥٨‬‬
‫ةذ‪٩‬ٽ ۾ ‪٥٠‬اـ ٽ‪٩‬ڪػ الڳ‪ ٢٠ ٥‬ڪعڻ ة‪٤‬تع َ‪٧٣“ ٙٞ‬ۿ د‪ ٟ٤١‬د‪ ٧‬ڀ‪٩ٛ‬ڪار ڪعڻ کاـ ر‪ ٢٠ ٧٣‬ٿ‪٥‬‬
‫ؼگ‪٤‬ذ‪٧‬ۿ پع اـ د‪ٝ ٥‬ى‪ٛ‬ب ا‪ ٥٣‬ة‪٣ ٢٠ ٢‬ئڻ گ‪٤‬عد‪ ٧‬ت‪٥َ ٢‬اؿ ک‪ ٧‬ة‪٩١‬ادي ؼ‪ٚ٥٤‬ت‪٥‬ـ ‪٩٤ٝ‬ا ڪعڻ ةطراـ اڳ‬
‫‪ ٙ٩ٛٝ‬اڻ پ‪٥‬ر‪٥٨‬ـ ؼ‪٩ٚ٥٤‬ت‪٥‬ـ ة‪ ٢‬قاپػ قرت‪٥٩‬ـ قڃ‪ .ٟ‬ٽ‪٩‬ڪػ ‪ٚ‬ڳائڻ کا‪٠‬ؽ‪٥‬اِء ة‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬تُ‪٩ٞ‬ع ۽ تعٗ‪٧‬‬
‫الِء ‪٥٠‬اـ گػ ۽ پ‪٩‬چعا تالش ڪعي ؼگ‪٤‬ذ‪ ٟ‬ٿا‪ .‬قٔاؽ ؼ‪١‬ڋ ؼاـ ‪٠‬اڻ‪ ٧‬ا‪٥٨‬ارڈ ۾ د‪٩‬ڪا ‪٠‬اا‪٠‬كأ‪ ٧‬ڪئ‪٧‬‬
‫“‪٧٣‬ۿ اـ د‪ ٥‬ازا‪ ٥ٚ‬ڪعائ‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ الِء پ‪١٤١‬ذ‪ ٥‬پ‪٥‬رق زك‪ ٥‬زاق‪ ٙ‬ڪعي ؼگ‪٤‬ذ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬قٔاؽ ‪ٝ‬ا‪٩ٚ‬ات‪ ٧‬ا‪٥٨‬ارڈ‬
‫‪٩٣‬ٺ ؼ‪١‬ڋ ک‪ ٧‬زك‪ ٧‬و‪٥‬ر ‪١ٛٝ‬طڌ رٗ ‪ٝ ٜ‬اـ ؼاڊا ؼت ارب رقپ‪٩‬ا گ‪٤‬ٽائ‪ ٧‬ڈڍ‪٨‬ا “‪ .ٟ٣‬ا‪ ٟ٨‬ا‪ ٓ٨‬ؼ‪ ٧‬ا‪٥٨‬ارڈ‬
‫‪٩٣‬ٺ ؼ‪١‬ڋ ک‪ ٧‬زك‪ ٧‬و‪٥‬ر ‪ 39‬ارب ‪ 82‬ڪعقڌ رقپ‪٩‬ا ‪ٛٝ‬ڻا ‪٣‬ئاۿ پع ‪٣‬اڻ‪ ٧‬قعؼ ‪ 32‬ارب ‪ 31‬ڪعقڌ‬
‫رقپ‪٩‬ا ڋ‪٠‬ا ق‪١٨‬طاۿ اـ ت‪ ٧‬قٔاؽ ؼاـ ازتذاج ڪعي پ‪٥‬ري رٗ‪ ٜ‬زاق‪ ٙ‬ڪعڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬ت‪ٙ٩‬ۿ گئػ‬
‫‪ُٝ‬ط‪٩٠‬اتۿ ة‪١‬طرگا‪٢٣‬ۿ ڪڻڪۿ ڪپ‪٢٤‬ۿ چا‪٥٠‬رـ ت‪ ٧‬رائ‪ٛ‬ٽ‪ ٧‬قٺ‪ ٧‬ؼگ‪٤‬ذ‪ ٧‬ٿ‪“ .٧‬صعڪار دڍ‪ ٟ٣‬ٻ‪٩‬ا ق‪٥‬ةا‬
‫ت‪ٞ‬اڏ ت‪ ٧‬ة‪ ٢‬رائ‪ٛ‬ٽ‪ ٧‬ڈڍڻ الِء ت‪٩‬ار ‪٠‬ا‪ٟ٣‬ۿ ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء اؼاـ قٽ ڪ‪٤‬ڎ‪٥٨‬ـ ک‪٩‬ع ۽ ‪ٝ‬اک‪ ٧‬د‪٥‬ـ ‪٠‬ط‪٥٨‬ـ ق‪٧٣‬‬
‫ر‪٥٩٣‬ـ “‪ .ٟ٣‬د‪ ٥‬اؼاـ گ‪٤‬ع قڪڻ‪٧‬ۿ ‪ٛٝ‬ڪ‪٩‬ت‪٥‬ـ ‪٩٠‬الؿ ڪعي قٔاؽ د‪ ٥‬ڀڀ ڀع‪١٨‬طا ر‪٥٣‬ـ‪“ .‬صعڪار ؼ‪١‬ڋ‬
‫ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ٝ“ ٧‬ط‪ٝ ٧٠‬ىاةٖ ‪٠‬اڻ‪ ٧‬ا‪٥٨‬ارڈ ‪ٝ‬اـ زك‪ ٥‬ڈ‪ ٢٠ ٥‬ٿ‪ ٥‬ڋ‪٨‬ار‪ ٥٨‬قڃ‪٣ .٧‬تاـ د‪ ٧‬پ‪٥‬ئت‪ ٧‬پ‪َ ٙ٩‬الئ٘‪ٟ‬‬
‫ٿعۿ ڪ‪٣٥‬ؽتاـ ۽ ڪاڈ‪ ٧‬الِء قٔاؽ کاـ ڈ‪ ٢٠ ٥‬ٿ‪٥٩‬ـ صاص گعا‪٠‬ٽ‪٥‬ـ قرت‪٥٩‬ـ قڃ‪“ .ٟ‬صع ة‪٥ٛ‬چؽتاـ ۽‬
‫ؼعزط ق‪٥‬ة‪ ٧‬ک‪ ٧‬ا‪٣‬ڎ‪٥٨‬ـ رَا‪٨‬ت‪٥‬ـ ‪ ٧ٛٝ‬ؼگ‪ ٟ٤‬ٿ‪٥٩‬ـ ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء ڈا ؼ‪١‬ڋ پاڪؽتاـ د‪ ٥‬زك‪٠ ٥‬ا‪٧٣‬ۿ د‪٥‬‬
‫اـ ک‪ ٧‬ة‪٩١‬ادي معقرت‪ ٟ‬کاـ ‪ٝ‬سعقؿ رک‪ ٥٩‬پ‪ ٥٩‬قڃ‪ .٧‬ؼ‪١‬ڋ زڪ‪ٝ٥‬ت ادائ‪ ٧‬ص‪٥‬ؿٕ‪َ٧ٞ٤‬ء ک‪ ٧‬ڈڍي‬
‫‪ٝ‬ضا‪ ٓٚ‬ډر د‪ ٧‬گڍ‪ ٙ٨‬تُادـ ؼاـ قٔاؽ کاـ پ‪١٤١‬ذا زٖ زاق‪ ٙ‬ڪعڻ الِء دطقد‪٤‬ط ڪعي‪ .‬ؼ‪١‬ڋ‬
‫تاـ “ةادي د‪ ٥‬امأ‪ ٧‬ةار گ‪٤‬ٽائڻ الِء د‪٥‬ڳا ة‪١‬طقةؽت ڪعڻ ڋا‪ ٟ٤٠‬ډ‪٨‬اـ ڋئ‪ ٢٠ .٧‬ت‪ ٢‬د‪٩‬ڪڍ‪ٟ٣‬‬
‫‪٤٣‬ڎ‪٥٨‬ـ ةذ‪٩‬ٽ‪٥‬ـ پ‪٩‬ؾ ٿ‪١٩‬ط‪٥٨‬ـ ر‪٥٩٣‬ـ ت‪ ٢‬ؼچ‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ ‪ ٟ٣٥ٝ‬د‪ ٥‬دڌق ةڻذ‪ ٧‬ق‪١٨‬طي ۽ د‪٩٠‬ا دا ‪ٝ‬اڻ‪٥٤‬‬
‫‪٠ ٟ٣‬اا‪٥ٗ ٙ٣‬ؿ د‪ ٧‬ڪا‪ ٧ٛ٣‬د‪ ٥‬ت‪ٞ‬اؿ‪ ٥‬ڋؼڻ الِء ؼ‪٩‬از‪ ٟ‬د‪ ٧‬ق‪٥‬رت ۾ ‪٣‬ت‪ ٧‬ا‪١٨‬طا‪.‬‬

‫(ڈپ‪ٙ٩‬ۿ رقزا‪ ٧٠‬پاڏ ڪعاچ‪٧‬ۿ ‪ 18‬د‪٥‬ـ ‪1997‬ع)‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪80‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫جهٍَريت نٿان لٽڪيدڙ اٺيو ترنيم جي تلَار‬

‫اڄ ڪا‪ٛٝ ٢٤ٚ‬ڪ ۾ قطر ۽ قز‪٨‬عاٌَ‪ ٜ‬د‪ ٧‬اصت‪٩‬ارـ ت‪ ٧‬قڋق چ‪٥‬ٻ‪٥‬ؾ ‪ٝ‬ت‪1973 .٧٣“ ٙ‬ع د‪٧‬‬
‫“ئ‪ ٟ٩‬۾ ڪ‪ ٟ٤١‬ک‪ ٧‬ڪ‪٤‬ڎا اصت‪٩‬ار ‪ٟ٣“ ٙ٩ٛٝ‬ۿ ا‪ُٝ ٥٣‬ا‪٣ ٥ٛٝ‬اڻ‪ ٧‬اصتارـ د‪ ٧‬ڪا‪ ٟٞٚ‬۽ پار‪٩ٚ‬ا‪١٩ٝ‬ٽ د‪٧‬‬
‫ا‪٥٨‬اـ ‪ٝ‬اـ ‪٠‬ڪعي اَ‪َ ٦ٛ‬طا‪ٚ‬ت‪ ٟ‬۾ پ‪٤‬چ‪ ٧‬چڪ‪ .٧٣“ ٥‬قطر وعٔاـ پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬اصت‪٩‬ارـ د‪ ٧‬تـع‪٨‬ر‬
‫ڪعڻ الِء ؼپع‪ ٜ٨‬ڪ‪٥‬رٽ ۾ ٻ‪ ٢‬ا‪ٚ‬ڳ ا‪ٚ‬ڳ ر‪ٕ٨‬ع‪٠‬ػ ‪٥ٝ‬ڪ‪٩ٛ‬ا ق‪٨‬ا “‪ .ٟ٣‬ؼپع‪ ٜ٨‬ڪ‪٥‬رٽ ۾ اـ ‪ُٝ‬ا‪ ٧ٛٝ‬ت‪٧‬‬
‫ڪ‪٤‬ڎق ةسث ‪ ٧ٛ٣‬ر‪ ٧٣“ ٥٩٣‬۽ ا‪ ٥٣‬ڪ‪٤‬ڎي ‪٠‬ت‪٩‬ذ‪ ٧‬ت‪ ٧‬پ‪٤‬چ‪١‬طق‪ .‬اـ ت‪ ٧‬اؼاـ ٔ‪ ٧‬ا‪ٚ‬ساؾ ڪا ة‪ ٢‬راِء ڋ‪٨‬ڻ‬
‫‪ ٢٠‬ٿا گ‪٤‬عقـ‪ .‬پع ‪٣‬ڪ ڳا‪٢٤ٚ‬ۿ د‪ ٟ٤١‬ؼچ‪ٛٝ ٧‬ڪ د‪ ٧‬ةاؿُ‪٥‬ر ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪ ٧‬ؼ‪٥‬چڻ ت‪ٝ ٧‬ذت‪٥‬ر ڪعي ڈڍ‪٥٨‬‬
‫“‪٧٣‬ۿ اُ‪٣‬ا ‪َ٧٣‬ء “‪ ٧٣‬ت‪ٛٝ ٢‬ڪ دا ؼ‪٩‬اؼتطاـ پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬وئ‪ ٢‬ڪ‪١ٝ ٙ٩‬ـ‪٥‬رـ ۽ ‪٘ٝ‬كطـ ڋا‪ ٟ٤٠‬ڪ‪٩‬تعا ؼچا‬
‫“‪٥َ ٟ١٣ .ٟ٣‬اؿ ؼاـ ڪ‪ ٙ٩‬قاَطـ ک‪ ٧‬ڪ‪٩‬ت عي ٗطر ‪٠‬ڀا‪ .٧٣“ ٥٨‬اڄ دڍ‪ٛٝ ٟ٣‬ڪ ۾ پ‪٩‬پ‪ٛ‬غ پارٽ‪َ٧‬ء د‪٧‬‬
‫زڪ‪ٝ٥‬ت “‪٧٣‬ۿ اـ قٗت ة‪ ٢‬ا‪٣‬ا ئ‪ ٧‬ق‪٥‬رتساؾ “‪٧٣‬ۿ د‪٩‬ڪا ‪ ٟ٣‬کاـ اڳ ‪٥٠‬از ؿع‪ ٓ٨‬د‪ ٧‬دقر ۾ ‪٥ٝ‬د‪٥‬د‬
‫‪٣‬ئ‪٨ .٧‬ا اـ کاـ ة‪ ٢‬اڳ پ‪ ٧‬پ‪ ٧‬د‪ ٧‬اڳ‪٥‬ڻ‪ ٧‬دقر زڪ‪ٝ٥‬ت ۾ ‪٥ٝ‬د‪٥‬د ‪٣‬ئ‪ .٧‬د‪٥‬ڻ‪٩‬ذ‪ ٥‬زڪ‪ٝ٥‬ت د‪ ٧‬صات‪٧ٞ‬‬
‫کاـ پ‪ِ٥‬ء ‪ٛٝ‬ڪ ۾ ٽ‪ ٧‬ڀ‪٩‬عا اؼ‪ٞ٩‬ت‪٥٩ٛ‬ـ چ‪٠٥‬ڊد‪٥٨“ ٧‬ـ “‪ٟ٣‬ۿ ٽئ‪ ٧‬ڀ‪٩‬عا ا‪٣‬ڎ‪ ٟ٨‬پارٽ‪ ٟ٩‬د‪ ٧‬زڪ‪ٝ٥‬ت ٗائ‪ٜ‬‬
‫ٿ‪٧٣“ ٧‬ۿ د‪ ٟ‬پ‪١٤١‬ذ‪١ٝ ٧‬ـ‪٥‬ر ۾ َ‪٥‬اؿ ؼاـ قاَطق ڪ‪ ٥٣ ٥٩‬ت‪1973 ٢‬ع د‪“ ٧‬ئ‪ ٟ٩‬۾ “‪ٝ‬ع‪٨‬ت د‪ ٧‬دقر ۾‬
‫ڪ‪٣ ٙ٩‬ڪ وعٔ‪٥٩‬ـ ۽ د‪٥٤ٞ‬ر‪٨‬ت دؿ‪ ٟٞ‬تع‪٥ٞ٩ٝ‬ـ صت‪ ٜ‬ڪ‪٥٩‬ـ ق‪١٨‬ط‪٥٨‬ـ‪ ٢٠ .‬قعؼ “ئ‪ ٟ٩‬ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪٧‬‬
‫اق‪ ٙ‬ؿڪ‪ ٙ‬۾ ةساؾ ڪ‪ ٥٩‬ق‪١٨‬طق پع پار‪٩ٚ‬ا‪ٝ‬ا‪ٌ٠ ٧٠‬اؿ ک‪ ٧‬ة‪ ٢‬قډ‪٨‬ڪ ‪ٝ‬نت‪٥‬ط ۽ ‪ٝ‬ؽتسڪ‪ ٜ‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪١٨‬طق‪.‬‬
‫د‪٩‬ئ‪٥َ ٟ‬اؿ د‪٥‬ـ چ‪٠٥‬ڊ‪ ٙ٨‬زڪ‪ٝ٥‬ت‪٥‬ـ ة‪١‬ا ڪ‪ ٟ٤١‬ص‪٥‬ؼ ۽ صىعي د‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٥‬ڪعدار ادا ڪعي‬
‫ؼگ‪.ٟ٤‬‬
‫دڍ‪ٝ ٟ٣‬ارؿ‪ ٙ‬ال د‪ ٧‬صات‪ ٧ٞ‬کاـ پ‪ِ٥‬ء ٿ‪َ ٙ٩‬اؿ چ‪٠٥‬ڊـ ۾ پ‪٤‬ع‪٥٨‬ـ ڀ‪٩‬عق ‪ٛٝ‬ڪ ۾ پ‪ ٧‬پ‪ ٧‬د‪٧‬‬
‫زڪ‪ٝ٥‬ت ٗائ‪ ٜ‬ٿ‪٧‬ۿ اـ قٗت اٺ‪ ٟ٩‬تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪٥ٝ ٧‬د‪٥‬دگ‪َ٧‬ء ۽ قطر ۽ قز‪٨‬عاٌَ‪ ٜ‬د‪ ٧‬اصت‪٩‬ارـ ۾ َطؿ‬
‫ت‪٥‬ازـ ؼتب ‪ٝ‬ـعقط اٗتطار زاق‪ ٙ‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٥٨‬قز‪٨‬عاٌَ‪ ٜ‬ة‪٩ٌ١٩‬ع ڀٽ‪ ٥‬اـ قٗت ة‪ٝ ٢‬ضا‪ ٓٚ‬ډر ک‪“ ٧‬ئ‪ ٟ٩‬۾‬
‫ڪ‪٥َ ٙ٩‬اؿ دؿ‪ ٟٞ‬تع‪ ٟٞ٩ٝ‬د‪ ٧‬صات‪ ٧ٞ‬الِء ؼاٿ ۽ ؼ‪٤‬ڪار ڪعڻ د‪ ٥‬ؼڍ ڋ‪ .٥٣ ٥٠‬پع ‪ٝ‬ضا‪ ٓٚ‬ډر قعؼ‬
‫پ‪ ٧‬پ‪ ٧‬زڪ‪ٝ٥‬ت ؼاـ دؿ‪َ٧١ٞ‬ء د‪ ٧‬ة‪٩١‬اد ت‪ ٧‬اـ ‪ٝ‬ٿاـ ‪ٚ‬ٽڪ‪١‬طڌ اٺ‪ ٟ٩‬تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪ ٧‬ت‪٥ٛ‬ار ک‪٣ ٧‬ٽائڻ الِء‬
‫ؼاٿ ڋ‪٨‬ڻ کاـ ا‪٠‬ڪار ڪعي ڈڍ‪ .٥٣ ٥٨‬د‪ ٟ٤١‬د‪ ٥‬اڳت‪ ٧ٛ٣ ٧‬ا‪٠ ٥٣‬ت‪٩‬ذ‪٠ ٥‬ڪت‪ ٥‬د‪ ٥‬قطر پ‪١٤١‬ذا‬
‫اصت‪٩‬ار اؼتُ‪ٞ‬اؾ ڪ‪١‬طي َ‪٥‬اؿ د‪ ٧‬چ‪٠٥‬ڊ‪ ٙ٨‬اؼ‪ٞ٩‬ت‪ ٟ٩ٛ‬ک‪ ٧‬گ‪٤‬ع ڀ‪٩‬ڎق ڪعي ڈڍ‪ .٥٣ ٥٨‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬اـ‬
‫قٗت زڪ‪ٝ٥‬ت ۽ ‪ٝ‬ضا‪ ٓٚ‬ډر “ئ‪ ٟ٩‬۾ تع‪ ٜ٩ٝ‬ةاةت ‪ٝ‬تٕٖ ٿ‪ ٧‬قڃ‪٣ ٟ‬ا ت‪ ٢٠ ٢‬قعؼ چ‪٠٥‬ڊ‪ ٙ٨‬زڪ‪ٝ٥‬ت‪ٟ‬‬
‫‪ٝ‬ٿاـ ا‪٣‬ا ‪ٚ‬ٽڪ‪١‬طڌ ت‪٥ٛ‬ار ‪٩ٞ٣‬ـ‪ ٢‬الَء ‪٣‬ٽ‪ ٧‬قڃ‪٣ ٧‬اۿ پع ص‪٥‬د د‪٥٤ٞ‬ري ادارـ ک‪ٝ ٧‬ؽتسڪ‪ ٜ‬ٿ‪٩‬ڻ د‪٥ُٗ٥ٝ ٥‬‬
‫‪ ٧ٛٝ‬پ‪٥‬ي ‪٣‬ا‪ٝ .‬ضا‪ ٓٚ‬ډر د‪ ٟ٤١‬اٺ‪ ٟ٩‬تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪“ ٧‬ڌ ۾ ة‪٩ٌ١٩‬ع د‪ ٧‬اڳ‪٥‬ڻ‪ ٧‬زڪ‪ٝ٥‬ت ک‪٣ ٧‬ٽائڻ ۾‬
‫ڪا‪٩ٝ‬اة‪ ٧‬زاق‪ ٙ‬ڪئ‪٣ ٧‬ئ‪٧‬ۿ اـ ئ‪ ٧‬تع‪ ٜ٩ٝ‬پ‪ِ٥‬ء ؼ‪١‬طـ زڪ‪ٝ٥‬ت د‪ ٥‬ة‪ ٢‬صات‪ ٥ٞ‬ڪعي ڈڍ‪٥٠ .٥٨‬از‬
‫ؿع‪ ٓ٨‬دقر ۾ ة‪ٝ ٢‬ضك‪٥‬ص پارٽ‪ٕٝ ٧‬ادـ ‪٩٣‬ٺ ۽ اٗتطار زاق‪ ٙ‬ڪعڻ د‪ ٧‬ال‪ٚ‬چ ۾ پ‪ ٧‬پ‪ ٧‬اٺ‪ ٟ٩‬تع‪ٜ٩ٝ‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪81‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫د‪ ٧‬صات‪ ٧ٞ‬الِء “ِء د‪ِ“ ٧‬ء ؼاـ ؼ‪٤‬ڪار ڪعڻ کاـ ا‪٠‬ڪار ڪعي ڈڍ‪ .٥٣ ٥٨‬ڪذ‪ ٢٤‬قٗت الِء‬
‫د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ا‪ ٥٣‬تؽ‪ ٜ٩ٛ‬ة‪ ٢‬ڪعي قٺذ‪ ٧‬ت‪ِ“ ٢‬ء د‪ِ“ ٧‬ء زڪ‪ٝ٥‬ت ةطتع‪ ٟ٨‬ډا‪٠‬ڋ‪ ٟ٩ٚ‬د‪ ٧‬ذر‪ ٧ُ٨‬چ‪٠٥‬ڊد‪٧‬‬
‫“ئ‪٣ ٧‬ئ‪ .٧‬پع د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬اـ ڳا‪ ٢٤ٚ‬ک‪ ٧‬قؼ‪ ٍ٩‬تع د‪٥٤ٞ‬ري ‪ٕٝ‬ادـ ‪٩٣‬ٺ ‪ٌ٠‬عا‪٠‬طاز ڪ‪١‬طي اٺ‪ ٟ٩‬تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪٧‬‬
‫صات‪ ٧ٞ‬الِء ‪٥٠‬از ؿع‪ ٓ٨‬ؼاـ ؼ‪٤‬ڪار ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪٣ ٧‬ا ت‪ ٢‬اڄ قري اـ ئ‪ٗ ٧‬ؽ‪ ٜ‬دا ا‪٠‬ط‪٨‬ـا ۽ ا‪ٝ٥٠‬اـ پئطا ‪٢٠‬‬
‫ٿ‪٣ ٟ٩‬ا‪ ٟ٣ .‬قٗت قز‪٨‬عاٌَ‪ ٜ‬ة‪٩ٌ١٩‬ع ڀٽ‪ ٥‬د‪ُٝ ٟ‬ا‪ ٟٛٝ‬ت‪ٝ ٧‬ضا‪ ٓٚ‬ډر ک‪ ٧‬ؼاٿ ڋ‪٨‬ڻ ۽ ڳا‪٥٩٤ٚ‬ـ ڪعڻ الِء‬
‫اپ‪٥ٛ٩‬ـ ۽ ٽپ‪٥ٛ٩‬ـ ڪعي ڪعي ر‪٧٣“ ٧٣‬ۿ ة‪ٛ‬ڪ‪ ٙ‬ؼاڳ‪َ٧‬ء وعح ‪٥٠‬از ؿع‪ ٓ٨‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬زڪ‪ٝ٥‬ت دقراـ‬
‫ا‪ُٝ ٟ٤٠‬ا‪ ٟٛٝ‬ت‪ ٧‬اـ قٗت د‪ٝ ٧‬ضا‪ ٓٚ‬ډر ؼاـ ؼعچاَء الِء پع‪٨‬ـاـ ‪ .٥٣‬پع د‪٩٠‬ا ڋٺ‪ ٥‬ت‪ ٢‬ٻ‪ ٟ‬قڋ‪ ٟ٨‬پارٽ‪ ٟ٩‬د‪٧‬‬
‫‪٠‬اَاٗتت ا‪٠‬ط‪٨‬ـ‪ ٢٠ ٟ٩‬قعؼ ؼ‪١‬طـ زڪ‪ٝ٥‬ت‪ ٟ‬د‪ ٥‬صات‪“ ٥ٞ‬ڻ‪ ٧‬ڈڍ‪٥٨‬ۿ پع ‪ٛٝ‬ڪ ۾ د‪٥٤ٞ‬ري ادارا ۽‬
‫پار‪٩ٚ‬ا‪١٩ٝ‬ٽعي ‪ٌ٠‬اؿ ة‪ٝ ٢‬سٕ‪٥‬ظ ۽ ‪ٝ‬نت‪٥‬ط ‪ ٢٠‬ٿ‪ ٧‬ؼگ‪.٥٩٤‬‬
‫ؼپع‪ ٜ٨‬ڪ ‪٥‬رٽ د‪ ٧‬چ‪ ٓ٩‬دؽٽػ د‪١‬اب دؽٽػ ؼ‪٩‬ط ؼذاد َ‪ ٧ٛ‬ؿا‪ ٢٣‬قطرات‪ ٧‬ر‪ٕ٨‬ع‪٠‬ػ‬
‫د‪ ٧‬ؼ‪ٞ‬اَت ڪ‪١‬طي ا‪٣‬ا ئ‪ ٧‬ڳا‪ ٢٤ٚ‬چئ‪ ٧٣“ ٧‬ت‪٢‬ۿ ‛‪ٛٝ‬ڪ د‪٥‬ـ ٻ‪ ٢‬قڋ‪٥٨‬ـ پارٽ‪٥٩‬ـ اٺ‪ ٟ٩‬تع‪ ٜ٩ٝ‬ت‪ ٧‬ؼضت‬
‫ت‪٩٘١‬ط ت‪ ٢‬ڪ‪١‬ط‪٥٨‬ـ ر‪٥٩٣‬ـ “‪ٟ٣‬ۿ پع اـ د‪ ٧‬صات‪ ٧ٞ‬الِء ‪ ٟ١٣‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ة‪ ٢‬ؼ‪١‬ذ‪٩‬طف ڪ‪٥‬ؿؾ ‪ ٢٠‬ڪئ‪٧‬‬
‫“‪ .‚٧٣‬د‪ ٟ٤١‬ڪعي اـ چ‪٥‬ڻ ۾ ڪا ة‪٣ ٢‬ٻڪ ‪ٝ‬سؽ‪٥‬س ‪ ٢٠‬ٿ‪ ٧‬ٿئ‪ ٧‬ت‪ ٥٣ ٢‬اـ تع‪ ٜ٩ٝ‬ک‪ ٧‬ة‪ ٢‬پ‪١٤١‬ذ‪ٟ‬‬
‫ؼ‪٩‬اؼ‪٘ٝ ٧‬كطـ الِء اؼتُ‪ٞ‬اؾ ڪعڻ گ‪٤‬عـ ٿ‪٥٩‬ـ‪ ٟ٣ .‬قٗت ‪ٝ‬ضا‪ ٓٚ‬ډر ؼاڳ‪ ٧‬وعح اٺ‪ ٟ٩‬تع‪٩٣ ٜ٩ٝ‬ٺ‬
‫‪٥ٝ‬د‪٥‬دف زڪ‪ٝ٥‬ت د‪ ٧‬صات‪ ٧ٞ‬دا ‪ٝ‬ىا‪ٚ‬تا ڪعي ر‪٧٣“ ٧٣‬ۿ د‪٩‬ئ‪ ٟ٣ ٟ‬کاـ اڳ پ‪ ٧‬پ‪ٝ ٧‬ضا‪ ٓٚ‬ډر ۾‬
‫‪٠٥٣‬طي اـ تع‪ ٜ٩ٝ‬ک‪٥٠ ٧‬از زڪ‪ٝ٥‬ت د‪ ٧‬صات‪ ٧ٞ‬الِء معقري ؼ‪ٞ‬ذ‪.٥٣ ٥٩٤‬‬
‫د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬پارٽ‪٥٩‬ـ اٺ‪ ٟ٩‬تع‪ ٜ٩ٝ‬ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬صاص ؼ‪٩‬اؼ‪ٕٝ ٧‬ادـ ‪٩٣‬ٺ اؼتُ‪ٞ‬اؾ‬
‫ڪ‪١‬ط‪٥٨‬ـ ر‪٥٩٣‬ـ ۽ اـ د‪ ٧‬صات‪ ٧ٞ‬الِء گڍ‪ ٙ٨‬ڪعدار ادا ‪ ٢٠‬ڪ‪ ٥٩‬ت‪ٛٝ ٢٠ ٢‬ڪ ا‪٠‬طر د‪٥٤ٞ‬ري ادارا‬
‫‪ٝ‬ؽتسڪ‪ ٜ‬ٿ‪ ٧‬ؼگ‪١٤‬طا ۽ ‪ ٢٠‬قري ‪٣‬ت‪ ٧‬ڪا ‪ٝ‬ؽتسڪ‪ ٜ‬زڪ‪ٝ٥‬ت ٗائ‪ ٜ‬ٿ‪ ٧‬ؼگ‪١٤‬طي‪ ٟ٣ .‬ق‪٥‬رتساؾ ۾‬
‫د‪٩‬ڪڍ‪٥٠ ٟ٣‬از ؿع‪ ٓ٨‬اٗتطار ۾ اچ‪ ٧‬ة‪ ٢‬قڃ‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪ ٢‬اـ ڳا‪ ٢٤ٚ‬د‪ ٧‬ڪ‪٤‬ڎي م‪ٞ‬ا‪٠‬ت “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬طس‬
‫زڪ‪ٝ٥‬ت ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪“ ٥‬ئ‪ٝ ٧١٩‬طق پ‪٥‬رق ڪعڻ ڋ‪ ٥٠‬ق‪١٨‬طق‪٨ .‬ا ؼ‪١‬طس زڪ‪ٝ٥‬ت صالؼ اٺ‪ ٟ٩‬تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪٧‬‬
‫ت‪٥ٛ‬ار ک‪ ٧‬اؼتُ‪ٞ‬اؾ ‪ ٢٠‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪١٨‬طق‪ .‬اـ ڪعي دا‪٠‬ـ‪١ٞ‬طيَء د‪ ٧‬ا‪٣‬ا ئ‪ ٧‬ت٘اما “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬زڪ‪ٝ٥‬ت ۽‬
‫‪ٝ‬ضا‪ ٓٚ‬ډر پ‪١٤١‬ذ‪١٠ ٟ‬ڌـ قڋـ اصتالٔ‪ ٟ‬ک‪ ٧‬پاؼ‪٩‬عق رک‪٧‬ۿ اٺ‪ ٟ٩‬تع‪ ٜ٩ٝ‬ؼ‪٩ٞ‬ت “ئ‪ ٟ٩‬۾ ڪ‪ٝ ٙ٩‬ڎ‪٥َ ٧٠‬اؿ‬
‫دؿ‪ ٟٞ‬تع‪ ٟٞ٩ٝ‬د‪ ٧‬صات‪ ٧ٞ‬الِء گڍ‪ ٙ٨‬ڪعدار ادا ڪ‪ .ٟ‬اـ ؼ‪ٛ‬ؽ‪ ٧ٛ‬۾ د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬اٗتطاري ډر ک‪ ٧‬ڪا‬
‫ٗعةا‪ ٧٠‬ة‪ ٢‬ڋ‪٨‬ڻ‪ ٧‬پ‪٥‬ي ت‪ ٢‬د‪٥٤ٞ‬ر‪٨‬ت ۽ پار‪٩ٚ‬ا‪ٝ‬ا‪ٌ٠ ٧٠‬اؿ د‪ ٧‬قؼ‪ ٍ٩‬تع ‪ٕٝ‬اد ۾ اـ کاـ ‪ ٢٠‬ڪ‪٩‬ٻا‪ ٥٨‬قڃ‪.٧‬‬
‫“صعڪار ڪ‪ ٟ٤١‬ک‪ ٧‬ت‪ ٢‬اـ ‪ُٝ‬ا‪ ٧ٛٝ‬ت‪ ٧‬اڳڀعائ‪ ٧‬ڪعڻ‪ ٧‬پ‪٠٥‬طي‪ .‬ڪذ‪ ٢٤‬ڋي قٺ د‪ ٧‬ة‪٩١‬اد ت‪٧‬‬
‫د‪٥٤ٞ‬ر‪٨‬ت ‪ٝ‬ٿاـ “‪ ٙ٨‬صىعـ ک‪ ٧‬ٽارڻ‪ ٥‬پ‪٠٥‬طق‪ .‬د‪٩‬ڪڍ‪ٛٝ ٟ٣‬ڪ د‪ ٧‬ٻ‪ ٧٤١‬قڋ‪ ٟ٨‬پارٽ‪٣ ٟ٩‬اڻ‪ ٧‬ة‪ ٢‬پ‪١٤١‬ذ‪ٟ‬‬
‫ذات‪ ٧‬ا‪٠‬ائ‪ ٟ‬۽ اٗتطار د‪ ٧‬ال‪ٚ‬چ صاوع ڪ‪ ٥‬ڪعدار ادا ‪ ٢٠‬ڪ‪٥٩‬ۿ ت‪ٛٝ ٢‬ڪ د‪٥َ ٥‬اؿ ک‪ُٝ ٟ٩‬اؼ ‪ ٢٠‬ڪ‪١‬طق‪.‬‬
‫‪ ٟ١٣‬دا د‪٥٤ٞ‬ر‪٨‬ت ۽ پار‪٩ٚ‬ا‪ٝ‬ا‪ٌ٠ ٧٠‬اؿ د‪ٝ ٧‬نت‪٥‬و‪َ٧‬ء الِء ؼڀ قاَطا ۽ دَ‪٥‬ائ‪٥‬ـ ‪ ٢٠‬قعؼ ‪٠‬ؽ‪٥‬رق ڪ‪٥‬ڌ‬
‫جاةت ٿ‪١٩‬ط‪٥٨‬ـۿ پع ؼ‪١‬طـ َ‪٥‬اؿ د‪ ٧‬تعٗ‪َ٧‬ء ۽ ص‪٥‬ؿسا‪َ٧ٚ‬ء الِء ڋ‪ُ٠ ٙ٠‬عا ة‪ ٢‬دقک‪ ٥‬۽ ٔع‪٨‬ب جاةت ٿ‪١٩‬طا‪.‬‬
‫ؼ‪٩‬اؼتطا‪ ٟ٠‬د‪ ٧‬اـ ڪعدار ؼاـ د‪٥٤ٞ‬ري ادارا ‪ٝ‬ؽتسڪ‪ ٜ‬ٿ‪٩‬ڻ ةطراـ ق‪٨‬تع ڪ‪ٞ‬غقر ۽ ‪٠‬اڪارف ةڻذ‪٧‬‬
‫ق‪١٨‬طا‪ .‬د‪ ٟ٤١‬ؼاـ ‪ٛٝ‬ڪ ۾ “‪ٝ‬ع‪٨‬ت ‪ٝ‬ڎ‪٣‬ڻ د‪ ٧‬ص‪٥‬ا‪٣‬ؾ رک‪١‬طڌ ‪ ٜ٤ٝ‬د‪ٝ ٥‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪ ٧‬ؼگ‪١ٛٝ ٢٤‬طي ۽ ‪٥٣‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪82‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫پ‪١٤١‬ذ‪٠ ٟ‬اپاڏ ارادـ ک‪ ٧‬پ‪٥‬رق ڪعڻ ۾ ڪا‪٩ٝ‬اب ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬طا‪ .‬اـ کاـ اڳ د‪ ٥‬ؼازؿ‪٥ٗ ٧‬ت‪٥‬ـ د‪٥٤ٞ‬ري‬
‫ادارـ ت‪ ٧‬قار ڪعڻ ۾ ڪا‪٩ٝ‬اب ٿ‪ ٧‬قڃ‪ٟ‬ۿ “ئ‪ٝ ٟ٩‬اـ اٺ‪ ٟ٩‬تع‪ ٜ٩ٝ‬د‪ ٥‬صات‪٠“ ٥ٞ‬طق قڃ‪ .٧‬پار‪٩ٚ‬ا‪ٝ‬ا‪ٌ٠ ٧٠‬اؿ‬
‫ک‪ ٧‬قډ‪٨‬ڪ ‪ٝ‬نت‪٥‬ط ۽ ‪ٝ‬ؽتسڪ‪ ٜ‬ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪ .٧‬د‪٩‬ئ‪ ٟ‬اڳت‪ ٧ٛ٣ ٧‬چ‪٠٥‬ڊ‪ ٙ٨‬زڪ‪ٝ٥‬ت‪ ٟ‬ک‪ ٢٠ ٧‬قعؼ‬
‫او‪١٩ٞ‬اـ ؼاـ پ‪١٤١‬ذ‪١ٝ ٧‬ـ‪٥‬ر ت‪ ٧‬قس‪٩‬ر وعح َ‪ ٙٞ‬ڪعڻ د‪٩٤ٝ ٥ُٗ٥ٝ ٥‬ا ٿ‪ ٧‬ؼگ‪ ٧٤‬پع ‪ ٥٣‬پ‪١٤١‬ذ‪٥‬‬
‫“ئ‪ٝ ٧١٩‬طق ة‪ ٢‬پ‪٥‬رق ڪعي ؼگ‪ .ٟ٤‬ا‪٣‬ا ئ‪ ٧‬ڳا‪ٛٝ ٢٤ٚ‬ڪ د‪ ٧‬قؼ‪ ٍ٩‬تع ‪ٕٝ‬اد ۾ ة‪٤‬تع جاةت ٿ‪١٩‬طي ۽ َ‪٥‬اؿ د‪٥‬‬
‫ؼ‪٩‬اؼتطا‪ٝ ٟ٠‬ٿاـ اَت‪ٞ‬اد ؼگ‪٤‬ارق ٿ‪١٩‬طق‪.‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪83‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ڪاال باغ ڊيم ٺاٌڻ جَ اعالن ۽ ىيڍن صَبو جا اعتراض‬

‫‪ٝ‬ؽ‪٩ٚ ٜٛ‬گ زڪ‪ٝ٥‬ت د‪ ٥‬قڋق ‪١٩ٝ‬ڊ‪٨‬ٽ ‪٣‬اڻ‪٣ ٧‬ٿ‪٥‬ڌا ةڻذ‪١٠ ٧‬ڌـ ق‪٥‬ة‪ ٟ‬ک‪ ٧‬چٿڻ ۽ چ‪٩‬ڀاٽڻ ‪ٚ‬ڳ‪٥‬‬
‫“‪١٠ .٧٣‬ڌـ ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪٥َ ٧‬اؿ ‪١ٝ‬ذ‪ٝ ٢٤‬ؽ‪٩ٚ ٜٛ‬گ د‪ ٧‬زڪ‪ٝ٥‬ت الِء د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ا‪٩ٝ‬طقـ پ‪٩‬طا ٿ‪٥٩‬ـ ‪٥٩٣‬ـ ت‪٢‬‬
‫‪َ٧٣‬ء زڪ‪ٝ٥‬ت قڋي ق‪٥‬ة‪ ٧‬ؼاـ قاؼى‪ ٥‬رکڻ ۽ اُـ د‪ٞ٠ ٧‬ائ‪١‬طگ‪٣ ٧‬ذڻ د‪ ٧‬ق‪٥‬رت ۾ ؼ‪١‬ڋۿ ة‪٥ٛ‬چؽتاـ‬
‫۽ ؼعزط د‪٥َ ٧‬اؿ ؼاـ ا‪٠‬كاؼ ڪ‪١‬طيۿ ا‪ ٧٣‬ا‪٩ٝ‬طقـ ڋ‪٥٤١٨‬ـ ڋ‪ ٟ٤١٨‬ڪأ‪٥‬ر ةڻذ‪ ٧‬ر‪٥٩٣‬ـ “‪ٟ٣ .ٟ٣‬‬
‫کاـ اڳ ت‪١٠ ٢‬ڌـ ق‪٥‬ة‪ٝ ٟ‬اـ ڪٺپت‪ ٧ٛ‬۽ ‪٠‬ا‪ٝ ٧ٚ‬اتع اصت‪٩‬ارـ قاري زڪ‪ٞ‬عاـ ٗ‪٩‬ادت “ڻ‪٧‬ۿ ًا‪٣‬عي و‪٥‬ر‬
‫ا‪ ٥٣‬ڋ‪٨‬ک ڋ‪ ٥٠‬ق‪١٨‬طق ‪ ٥٣‬ت‪١٠ ٢‬ڌـ ق‪٥‬ة‪ ٟ‬ؼاـ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ڪذ‪ ٢٤‬ٿ‪ ٧‬ر‪٧٣“ ٥٩٣‬ۿ اـ ۾ پ‪١‬ذاب ‪ ٢٠‬پع ؼ‪١‬طـ ئ‪٧‬‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪٩ٗ ٧‬ادت ‪٥ٛٝ‬ث “‪ ٟ٣ .٧٣‬کاـ اڳ ‪٩ٞ٣‬ـ‪ ٢‬ٻ‪ ٟ٩‬د‪ ٧‬ڪ‪ ٟ٤ٛ‬ت‪ ٧‬ة‪١‬طقؽ رک‪ٝ ٧‬سڪ‪٥‬ؿ َ‪٥‬اؿ ک‪٧‬‬
‫‪٠‬ـا‪ ٥٠‬ةڻا‪ ٥٨‬ق‪١٨‬طق ‪ .٥٣‬پع ‪٣‬اڻ‪ ٧‬ؿا‪٨‬ط زاڪ‪ ٟٞ‬ک‪ ٧‬اـ ٽ‪٩‬اڪڎيَء د‪ ٧‬ة‪ ٢‬معقرت ‪ٝ‬سؽ‪٥‬س ‪ ٢٠‬ٿ‪٧٣“ ٧‬ۿ‬
‫اـ ڪعي ‪ ٥٣‬ؼڋق ؼ‪١‬ئ‪٥‬ـ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ؼچ‪ ٧‬واٗتۿ ‪ٝ‬ڪاريۿ ٔع‪٨‬ب ۽ اٽڪ‪ ٙ‬ةاز‪ ٟ٨‬ؼاـ ؼا‪٥٤ٝ‬ـ اچ‪٧‬‬
‫چڪا “‪.ٟ٣‬‬
‫‪١٠‬ڌـ ق‪٥‬ة‪ ٟ‬صالؼ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ة‪٩ٔ ٢‬كال ڪ‪٩‬ا پ‪٩‬ا قڃ‪ٟ‬ۿ اـ ک‪ٛٝ ٧‬ڪ‪ٕٝ ٧‬ادـ د‪٠ ٥‬ا‪ ٥ٚ‬ڋ‪ ٥٠‬پ‪٥٩‬‬
‫قڃ‪ ٧‬۽ َ‪٥‬اؿ ک‪ٛٝ ٧‬ڪ‪ ٧‬اؼتسڪاؿ دا قاؼىا قډا پ‪٩‬ا قڃ‪ .ٟ‬گظر‪ ٙ٨‬ڋ‪ ٟ٤١٨‬اڳ اـ ئ‪٘ٝ ٧‬كط ‪٩٣‬ػٺ‬
‫اؼالؿ “ةاد ۾ ‪٣‬ڪ ٗ‪ ٧ٝ٥‬ڪا‪ٕ٠‬ع‪٠‬ػ ‪ُ٘١ٝ‬ط ڪئ‪ ٧‬قئ‪ ٧‬۽ پاڻ‪ ٧‬د‪ ٧‬قؼ‪ ٟٛ٩‬د‪ ٧‬اؼتُ‪ٞ‬اؾ ةاةت ٗ‪٧ٝ٥‬‬
‫ڪا‪ٕ٠‬ع‪٠‬ػ ۾ ‪ ٢٠‬قعؼ ؼ ‪١‬ڋ ۽ ؼعزط ک‪٘٠ ٧‬كاـ رؼائ‪١٩‬طڌ ۽ ؼ‪١‬طـ تتا‪ ٧٣‬د‪ ٥‬ڪارڻ ةڻذ‪١‬طڌ ڪاال‬
‫ةاغ ڈ‪ ٜ٨‬الِء را‪٥ٞ٣ ٢٣‬ار ڪئ‪ ٧‬قئ‪ ٧‬پع ‪ٛٝ‬ڪ د‪ ٧‬ا‪٠‬ذ‪٩١‬ئعـۿ ‪ٝ‬ا‪٣‬عـ ۽ گ‪٤‬ڻ گُ‪٤‬عـ د‪٣ ٧‬ڪ ‪٠‬اؿ ‪٤٠‬اد‬
‫ٽ‪ٛٝ ٧ٚ٥‬ڪ ۾ ‪٣‬ڪ قڋي ڈ‪ ٜ٨‬ٺا‪٣‬ڻ ةاةت ‪٣‬ڪ ٺ‪٤‬عاَء ة‪٥ٌ١ٝ ٢‬ر ڪعي قرت‪ .٥‬د‪ ٟ٤١‬ک‪٣ ٧‬اڻ‪ ٧‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬قچ ۾‬
‫اـ ‪ُٝ‬ا‪ ٧ٛٝ‬ت‪ ٧‬اتٕاؽ راِء ٗعار ڋ‪٨‬ڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪ ٧‬ق‪١٨‬طي‪ ٧٣ .‬ڪا‪ٕ٠‬ع‪٠‬ػ د‪ٝ ٟ٤١‬از‪٥‬ؾ ۽ ‪٧ُٗ٥ٝ‬‬
‫ت‪ُ٘١ٝ ٧‬ط ڪئ‪ ٧‬قئ‪٧‬ۿ اـ زڪ‪ٞ‬عا‪ ٟ٠‬د‪ٝ ٧‬ڎ‪ ٧٠‬چا‪ٚ‬تاز‪ ٟ٨‬ک‪ ٧‬پڋرق ڪعي ڈڍ‪٣ .٧٣“ ٥٨‬ڪ ت‪َ٧٣ ٢‬ء‬
‫ڪا‪ٕ٠‬ع‪٠‬ػ چئ‪ ٧١‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪ ٧‬ؼ‪٩‬اؼتطا‪ٟ٠‬ۿ “ةپاؿ‪ ٧‬د‪ٝ ٧‬ا‪٣‬عـ ۽ ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬پارٽ‪ ٟ٩‬د‪ٞ٠ ٧‬ائ‪١‬طگ‪ ٧‬ت‪٧‬‬
‫ٻڋؾ ‪٣ ٢٠‬ئ‪٧‬ۿ ٻ‪ ٥٩‬ت‪ ٟ٣ ٢‬ڪا‪ٕ٠‬ع‪٠‬ػ ۾ ؼ‪١‬ڋ ۽ ة‪٥ٛ‬چؽتاـ د‪ٝ ٧‬ا‪٣‬عـ وعٔاـ ؿعڪت ‪ ٢٠‬ڪئ‪ ٧‬قئ‪.٧‬‬
‫د‪٩‬ت‪٥‬ڻ‪٩‬ڪ ص‪٥‬د پاڻ‪ ٧‬۽ ةذ‪ ٧ٛ‬قاري قز‪٨‬ع رادا ‪٠‬ادر پعق‪٨‬غ ‪٥ٝ‬دب ٻ‪ ٧٤١‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪ٝ ٧‬ا‪٣‬عـ ک‪ ٧‬دَ‪٥‬ت ڋ‪٧٠‬‬
‫قئ‪٣ ٧‬ئ‪٧‬ۿ پع د‪ ٧٣ ٧٠٥ٞ٠ ٟ٤١‬ؼچ‪ ٥‬ٽعڪؽاٽ رچا‪ ٥٨‬ق‪٥٣ ٥٨‬ۿ اـ ۾ ؼ‪١‬ڋ ۽ ة‪٥ٛ‬چؽتاـ د‪ٝ ٧‬ا‪٣‬عـ ک‪٧‬‬
‫‪ ٥٣ ٟ٩٘٨‬ت‪ ٢‬ات‪ ٢٠ ٧‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬طـ ‪ ٓٗ٥ٝ‬ٻڋق ق‪١٨‬طق ۽ ‪ ٢٠‬ئ‪ ٧‬قري ؼ‪١‬طـ ک‪ ٧‬ڪا ا‪٩ٞ٣‬ت ‪١ٛٝ‬طيۿ د‪ ٟ٤١‬د‪٧‬‬
‫ڪعي ‪ ٟ١٣‬اـ ‪٠‬اؿ ‪٤٠‬اد ڪا‪ٕ٠‬ع‪٠‬ػ د‪ ٥‬ةائ‪٩‬ڪاٽ ڪعڻ ئ‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬زٖ ۾ ة‪٤‬تع ؼ‪ٞ‬ذ‪.٥٩٤‬‬
‫دڍ‪٣ ٟ٣‬ڪ زؽاس ۽ ا‪ٝ ٜ٣‬ؽئ‪ ٧ٛ‬ت‪ ٧‬ٿ‪١٩‬طڌ ‪٩ٝ‬ڎاڪ‪ ٧‬۾ ٻ‪ ٟ‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪ ٧‬ڪا ة‪ٞ٠ ٢‬ائ‪١‬طگ‪٢٠ ٧‬‬
‫‪٣‬ذ‪ ٧‬۽ ‪ ٟ١٣‬ا‪٣‬ڎي ٗؽ‪ ٜ‬د‪ ٧‬ڪ‪ ٟ٤١‬ڪ‪٥‬ؿؾ د‪ ٥‬ئ‪ ٧‬ةائ‪٩‬ڪاٽ ڪ‪٣ ٥٩‬ذ‪ ٧‬ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء اتاـ ‪٥ٌ١ٝ‬ر ٿ‪١٩‬طڌ‬
‫ٺ‪٤‬عاُء د‪ ٧‬ةاٗ‪ ٧‬ڪ‪٤‬ڎي ا‪٩ٞ٣‬ت ةچ‪ ٧‬ٿ‪ .٧‬ڈاڪاڻ ت‪ ٟ٣ ٢‬ڪا‪ٕ٠‬ع‪٠‬ػ ۾ قعؼ ئ‪ ٧‬قعؼ پ‪١‬ذاب ق‪٥‬ة‪٧‬‬
‫ؼاـ قاؼى‪ ٥‬رک‪١‬طڌ “ةپاؿ‪ٝ ٧‬ا‪٣‬عـۿ ٔ‪ٝ ٧١‬ا‪٣‬عـۿ ا‪٠‬ذ‪٩١‬ئعـۿ ؼ‪٩‬اؼتطا‪ ٟ٠‬۽ ا‪ ٜ٣‬ڪا‪٥ٝ‬رـ ؿعڪت‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪84‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ڪئ‪ .٧‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬اؼپ‪٩‬ڪع اال‪ ٧٣‬ةضؾ ؼ‪ٝ٥‬عي د‪٤‬ڎق ڪ‪ ٥‬اقپعق ‪ٝ‬اڻ‪ ٥٤‬ة‪٥ٝ ٢‬د‪٥‬د ‪ ٥٣‬ت‪ ٢‬ا‪ ٥٣‬ة‪ ٢‬پ‪١‬ذاب‬
‫د‪ٕٝ ٧‬ادـ د‪ ٧‬رک‪٥‬ا‪ ٧ٚ‬و‪٥‬ر ا‪٠‬ت‪٤‬ائ‪َ ٧‬ا‪٩ٚ‬ـاـ رڪارڈ رک‪ ٧‬ٿ‪“ .٥‬صعڪار ‪ٝ‬ؽ‪٩ٚ ٜٛ‬گ د‪ ٧‬زڪ‪ٝ٥‬ت‬
‫ک‪ ٧‬قڋق ‪١٩ٝ‬ڊ‪٨‬ٽ رکڻ ةاقد‪٥‬د ا‪٣‬ڎي ڪ‪ ٟ٤١‬تعڪتاؾ ڪعڻ د‪ ٧‬ڪ‪٤‬ڎي معقرت پ‪٩‬ؾ “ئ‪ .٧‬ڈاڪاڻ‬
‫ت‪ ٥٣ ٢‬ت‪ ٢‬قڋي ‪١٩ٝ‬ڊ‪٨‬ٽ ‪٣‬ذڻ ؼتب ‪ٛٝ‬ڪ د‪٠ ٥‬ا‪ ٥ٚ‬ت‪ ٢‬ڈا پع اـ د‪ ٥‬قد‪٥‬د ة‪ ٢‬تتط‪ ٙ٨‬ڪعي ؼگ‪ ٟ٤‬ٿا‪.‬‬
‫‪١٠‬ڌـ ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪٥َ ٧‬اؿ ک‪ ٧‬اڃا تائ‪ ٟ٩‬ا‪٣‬ا ڳا‪ ٢٤ٚ‬ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٢٤‬۾ ‪ ٢٠‬ٿ‪ ٧‬اچ‪ ٧‬۽ پ‪١‬ذاب د‪٧‬‬
‫‪ٞ٠‬ائ‪١‬طگ‪ ٧‬ڪ‪١‬طڌـ د‪ ٥‬ا‪ ٓٗ٥ٝ ٥٣‬پ‪١٤١‬ذ‪ َٙ٘ ٧‬۽ ٔ‪ ٜ٤‬کاـ ‪ٝ‬ٿا‪٥٤٠‬ـ ٿ‪ٚ ٥‬ڳ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ڪاالةاغ ڈ‪ ٜ٨‬ةاةت‬
‫ق‪٥‬ة‪ ٟ‬قچ ۾ اتٕاؽ راِء پ‪٩‬طا ڪ‪ ٥٩‬ق‪١٨‬طق‪“ .‬صعڪار ‪٥َ ٧٣‬اؿ ک‪ ٧‬ة‪١‬ائڻ ة‪ ٧‬قٗ‪٥‬ؼ ة‪١‬ائڻ قارا زعةا‬
‫ڪ‪٩‬ؽتائ‪ ٟ٩‬اؼتُ‪ٞ‬اؾ ٿ‪١٩‬طا ر‪١٣‬طا ۽ ڪارگع ةڻتاۿ ڈاڪاڻ ت‪ ٢‬دڍ‪ٟ٣‬ۿ ؼ‪١‬ڋ ۽ ؼعزط د‪٥‬ـ‬
‫اؼ‪ٞ٩‬ت‪٥٩ٛ‬ـ ٻ‪ ٢‬ٽ‪ ٧‬ڀ‪٩‬عا اتٕاؽ راِء ؼاـ ٺ‪٤‬عاُء ‪٥ٌ١ٝ‬ر ڪعي ڪاال ةاغ ڈ‪ ٜ٨‬ک‪ ٧‬رد ڪعي چڪ‪٥٩‬ـ‬
‫“‪ .ٟ٣‬ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء اڃا ک‪ ٟ٩‬ڪ‪٤‬ڎق ا‪٠‬ڪار راِء گ‪٤‬عد‪ .٧‬ٻ‪ ٟ‬ق‪٥‬ةائ‪ ٧‬اؼ‪ٞ٩‬ت‪ ٟ٩ٛ‬وعٔاـ ڈ‪ ٜ٨‬صالؼ ٺ‪٤‬عاُء‬
‫‪٥ٌ١ٝ‬ر ٿ‪٩‬ڻ کا‪٠‬پ‪ِ٥‬ء اڃا ڪٿاـ اتٕاؽ راِء “‪٠‬طق ق‪١٨‬طقۿ د‪ ٟ٤١‬د‪ ٧‬ة‪٩١‬اد ت‪ ٧‬ڪاال ةاغ ڈ‪ ٜ٨‬تُ‪٩ٞ‬ع ٿ‪٧‬‬
‫ؼگ‪١٤‬طق‪ .‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪ ٥‬اؼ‪ٞ٩‬ت‪٥٩ٛ‬ـ ئ‪ ٧‬اتاـ د‪٥َ ٧‬اؿ د‪ٞ٠ ٧‬ائ‪١‬طگ‪ ٧‬ڪ‪١‬ط‪٥٨‬ـ “‪٣ .ٟ٣‬اڻ‪ ٧‬دڍ‪ٟ٣‬‬
‫ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٥‬د‪٥‬اب ؼا‪٥٤ٝ‬ـ اچ‪ ٧‬چڪ‪ ٧٣“ ٥‬ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء ڪ‪٤‬ڎي اتٕاؽ راِء د‪ ٧‬ڳا‪ ٢٤ٚ‬ڪئ‪ ٧‬پئ‪ ٧‬قڃ‪.٧‬‬
‫‪ ٧ٝ٥ٗ ٟ٣‬ڪا‪ٕ٠‬ع‪٠‬ػ ۾ پ‪١‬ذاب د‪ٞ٠ ٧‬ائ‪١‬طـ ؼ‪١‬ڋق‪٠‬طيَء ت‪ ٧‬ڈ‪ ٜ٨‬اڋڻ ةاةت د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ة‪٢‬‬
‫قمازت‪٥‬ـ ۽ زذت‪٥‬ـ پ‪٩‬ؾ ڪ‪٥٩‬ـ “‪ٟ٣‬ۿ ؼ‪ ٧‬ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ ٢‬وعح ز٘‪٘٩‬ت‪ ٟ‬۽ ا‪٠‬كاؼ د‪ ٧‬ق‪٨‬ذ‪ٌ٠ ٥٤‬ع ‪٢٠‬‬
‫ٿ‪٥٩‬ـ اچ‪ ٟ٣ .ٟ‬ڈ‪ ٜ٨‬ةاةت ؼ‪١‬ڋ ۽ ؼعزط ک‪ ٧‬د‪٩‬ڪ‪ ٧‬صاوع‪٥٨‬ـ ڪعائڻ د‪٥‬ـ ڪ‪٥‬ؿـ‪٥‬ـ ڪ‪٥٩‬ـ ق‪٥٨‬ـ‬
‫“‪ٟ٣‬ۿ ا‪ٝ ٧٣‬ام‪ ٧‬د‪ ٧‬تذعة‪ ٟ‬د‪“ ٧‬ډار ت‪ ٧‬پ‪١‬ذاب د‪ ٧‬ا‪٠‬ت‪٤‬ائ‪ ٧‬ص‪١ٔ٥‬اڏ ؿڪ‪ ٙ‬ؼا‪٥٤ٝ‬ـ “ڻ‪ ٟ٩‬ٿ‪٥٩‬ـ‪.‬‬
‫دڍ‪ ٟ٣‬اڃا ‪ ٧٣‬ڈ‪ ٜ٨‬اڋاقت ‪٩٣‬ٺ ئ‪ ٧٣“ ٥٨“ ٢٠ ٧‬ت‪ ٢‬اـ کاـ اڳ ئ‪ ٧‬گظر‪ ٙ٨‬اډ قطي کاـ ؼ‪١‬ڋ ک‪٧‬‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬گ‪٤‬عة‪ ٙ‬پاڻ‪َ٧‬ء کاـ ؼڪا‪ ٥٨‬پ‪ ٥٩‬قڃ‪ ٟ٣ .٧‬کاـ اڳ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ة‪ ٢‬ڈ‪٥ٞ٨‬ـ ۽ ڪئ‪١‬اؾ اڋ‪٨‬ا ق‪٨‬ا “‪ٟ٣‬ۿ‬
‫ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧٠٥ٞ٠ ٟ٤١‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬د‪٩‬اپ‪ ٧‬قارـ ذر‪ ُٟ٨‬د‪ٚ ٧‬تاڌ ڪئ‪ .٧٣“ ٧‬ت‪ٝ ٟ٤١‬اـ قڋي ق‪٥‬ة‪ ٧‬د‪ ٧‬ةاٗ‪٧‬‬
‫ڀائعـ ڋا‪ ٟ٤٠‬ؼاڎ ۽ پت پڋري ٿ‪ ٧‬پ‪٥‬ي ٿ‪ .٧‬دڍ‪ ٟ٣‬ة‪ ٢‬ؼ‪٩‬اري د‪١ٝ ٧‬ط ۾ پاڻ‪ ٧‬د‪ ٧‬ک‪٥‬ٽ پ‪٩‬طا ٿ‪١٩‬طي‬
‫“‪٧٣‬ۿ اـ قٗت ڈ‪ٝ ٟٞ٨‬اـ ا‪١٨‬طڌ پاڻ‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ الِء زعاؿ ٗعار ڋ‪ ٥٠‬ق‪١٨‬طق “‪ .٧٣‬پ‪١‬ذاب ۾ اڋ‪ ٙ٨‬ڪئ‪١‬ا‪ ٟٚ‬دا‬
‫‪ ٟ٤١ٝ‬ک‪ ٧ٚ٥‬ؼ‪١‬ڋقَء دا ؼ‪١‬ڋ ڋا‪ ٟ٤٠‬ا‪١٨‬طڌ ق‪٣‬ڪعي دا در ة‪١‬ط ڪ‪٩‬ا ق‪٨‬ا “‪ .ٟ٣‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ڈ‪ ٟٞ٨‬۾ گڍ ٿ‪ٙ٩‬‬
‫پاڻ‪ ٧‬قاُٗ‪ ٧‬چئ‪ ٧١‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪ ٧‬معقرت الِء ‪٠٥٣‬طق “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء ا‪٣‬ا ‪٤ٝ‬عةا‪ ٧٠‬قعؼ پ‪١‬ذاب ت‪ ٧‬ڪعڻ‬
‫ٗ‪٨ ٧ٝ٥‬ڪذ‪٤‬ت‪ ٧‬د‪ ٥‬ڪ‪٤‬ڎق ‪ٝ‬حاؾ چئذ‪!٧‬‬
‫پاڪؽتاـ ۾ ةعاةعي ۽ ڀائ‪٩‬چاري ۽ ‪٣‬ڪ ٻئ‪ ٧‬د‪ ٥‬ازتعاؿ ڪعڻ ۽ ز٘‪ ٟ‬د‪ ٥‬ص‪٩‬اؾ رکڻ قاري‬
‫تك‪٥‬ر ‪٩٣‬ٺ ؿا‪ ٙٝ‬ٿ‪١٩‬طڌ ‪٨‬ا ‪ٛٝ ٟ٣‬ڪ د‪ ٧‬د‪٥‬ڌدڪ ڪ‪١‬طڌ ق‪٥‬ة‪ ٟ‬ؼاـ اڄ تائ‪ ٟ٩‬د‪٩‬ڪ‪ ٥‬رق‪ ٥٨‬اصت‪٩‬ار‬
‫ڪ‪ ٥٩‬ق‪٧٣“ ٥٨‬ۿ ت‪ ٟ٤١‬ص‪٥‬د ‪٣‬ڪ ڀ‪٩‬عق ‪ٛ ٝ ٟ٣‬ڪ دا ة‪٩١‬اد ‪٥ٚ‬ڋي اـ ک‪ ٧‬ٻ‪ ٢‬ٽڪع ڪعي ڈڍ‪ .٧٣“ ٥٨‬اڄ‬
‫ص‪٥‬د ‪ٛٝ ٟ٣‬ڪ د‪ ٥‬قز‪٨‬عاٌَ‪ ٜ‬پاڻ ا‪٣‬ا ڳا‪ ٢٤ٚ‬چ‪٥‬ي ٿ‪ ٥‬ت‪ ٢‬د‪٩‬ڪڍ‪ُٝ ٧ٝ٥ٗ ٟ٣‬ا‪ٝ‬ال اتٕاؽ راِء ؼاـ ‪٢٠‬‬
‫اُڪال‪٨‬ا ق‪٨‬ا ت‪ ٢‬ٻ‪٤٩‬ع اقڀع پاڪؽتاـ د‪٤‬ڎق ؼا‪٠‬س‪ ٥‬پ‪٩‬ؾ اچ‪ ٧‬ؼگ‪ ٧٤‬ٿ‪ .٥‬دڍ‪ ٟ٣‬زڪ‪ٞ‬عاـ ؼڀ ڪذ‪٢٤‬‬
‫ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٟ٤‬ة‪ ٢‬ٿا ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء ڳا‪ ٟ٩٤ٚ‬دا ڪ‪٥‬ٽ اڋڻ ةطراـ اـ ؼ‪ٛ‬ؽ‪ ٧ٛ‬۾ َ‪ٗ ٧ٛٞ‬طؿ ة‪ ٢‬کڻڻ گ‪٤‬عد‪٣ .ٟ‬ڪ وعؼ‬
‫چ‪ ٥٩‬قڃ‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪ُٝ ٢‬ا‪ٝ‬ال اتٕاؽ راِء ؼاـ وئ‪ ٢‬ٿ‪٩‬ڻ گ‪٤‬عد‪ ٟ‬ت‪ٝ ٢‬ٿاـ قري ا‪ ٥٣‬ة‪ ٢‬چ‪ ٥٩‬قڃ‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪ٛٝ ٢‬ڪ ۾ ‪ٟ٩٠‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪85‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ڈ‪ ٟٞ٨‬د‪ ٧‬اڋاقت ؿعقع ڪئ‪ ٧‬ق‪١٨‬طي‪ .‬ڈاڪاڻ ت‪ ٢‬ائ‪ ٢٠ ٟ٩‬ڪعڻ ڪٕع ةعاةع ‪٠٥٣‬طق‪٣ ٥٣ .‬ع ‪ُٝ‬ا‪ ٧ٛٝ‬ک‪٧‬‬
‫َ٘‪ ٧ٛ‬۽ َ‪ ٧ٞٛ‬ة‪٩١‬ادـ ت‪ ٧‬وئ‪ ٢‬ڪعڻ ةطراـ اؼالؿ ۽ ٗ‪٨ ٧ٝ٥‬ڪذ‪٤‬ت‪ ٧‬ک‪“ ٧‬ڋق “ڻڻ ۾ د‪٨‬ع ئ‪ ٢٠ ٧‬ٿا ڪ‪.ٟ‬‬
‫“صع ڪار اؼاـ ک‪ ٧‬ة‪ ٢‬ا‪ ٥٣‬ٻڋا‪ ٥٨‬قڃ‪ ٧‬ت‪ ٢‬صطاق‪٠‬ط ٗطقس ڪ‪٤‬ڎي وعح اـ ڳا‪ ٢٤ٚ‬۾ رام‪ ٧‬ٿ‪١٩‬طقۿ ت‪٣ ٢‬ڪ‬
‫ق‪٥‬ة‪ ٧‬ک‪ ٧‬ؼعؼتغ ڪعڻ الِء ٻئ‪ ٧‬ک‪ ٧‬ة‪٩‬اةاـ ۾ تتط‪ ٙ٨‬ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪ .٧‬اـ د‪ٝ ٧‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪ ٧‬صطا د‪ُٞ٠ ٧‬ت‪ٟ‬‬
‫کاـ ‪ٝ‬سعقؿ ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪ .٧‬ڈا اؼالؿ ۽ پاڪؽتاـ د‪ٝ ٥‬ى‪ٛ‬ب قعؼ ا‪ ٧٣“ ٥٣‬ت‪ ٢‬پ‪١‬ذاب د‪ٕٝ ٧‬ادـ ت‪٧‬‬
‫ةاٗ‪ ٧‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬ک‪ٗ ٧‬عةاـ ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪ .٧‬اؼاـ ؼ‪ٞ‬ذ‪٥٤‬ـ ٿا ت‪ ٢‬ؿا‪٨‬ط قز‪٨‬عاٌَ‪٥٠ ٜ‬از ؿع‪ٛٝ ٓ٨‬ڪ د‪ ٧‬ٻ‪٤٩‬ع‬
‫ٽٽڻ قارق دڌڪ‪ ٥‬ة‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ قاؼ‪ ٟ٩‬ک‪ ٧‬ڋ‪ ٧٣“ ٥٠‬ت‪ ٢‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ١٣ ٟ٣‬پ‪١‬ذاب د‪٣ ٧‬ا ؼاـ ‪٣‬ا ‪ٝ ٢٠‬الئ‪ ٧‬۽ اتٕاؽ‬
‫راِء پ‪٩‬طا ‪ ٢٠‬ڪ‪ ٥٩‬ت‪ ٢‬ٻ‪٤٩‬ع اقڀع پاڪؽتاـ د‪٤‬ڎق ؼا‪٠‬س‪ ٥‬پ‪٩‬ؾ اچ‪ ٧‬ؼگ‪ ٧٤‬ٿ‪ ٟ٣ .٥‬کاـ اڳ ة‪ ٢‬پاڪؽتاـ‬
‫ٽ‪٥‬ڌڻ دا ذ‪٥٩ٝ‬را ا‪ٝ ٧٣‬اڻ‪ ٥٤‬ئ‪ ٧‬ر‪٩٣‬ا “‪ٟ٣‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬اڄ ٗ‪ ٧ٝ٥‬اتٕاؽ راِء دا پٽڪا ٻڋي ‪ٛٝ‬ڪ‪٨ ٧‬ڪذ‪٤‬ت‪٧‬‬
‫د‪ ٥‬د‪ ٙ٣‬قڅائ‪ ٧‬ر‪٩٣‬ا “‪ .ٟ٣‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬قاُٗ‪ٝ ٟ١٣ ٧‬ام‪ٝ ٧‬اـ ؼتٖ زاق‪ ٙ‬ڪ‪ ٧٣“ ٥٩‬ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء ک‪ٝ ٟ٩‬ڎ‪٧٠‬‬
‫ٗ‪ُٝ ٧ٝ٥‬ا‪ ٟٛٝ‬ت‪١٠ ٧‬ڌـ ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪ ٧‬راِء ک‪ ٧‬ا‪٩ٞ٣‬ت ڋ‪٨‬ڻ‪ ٧‬پ‪٠٥‬طيۿ ‪ُٝ‬ا‪ ٟٛٝ‬ک‪١ٝ ٧‬ذ‪٤‬ائڻ ةطراـ ک‪ٙ٩ٛ‬‬
‫‪ ٧٠٥ٞ٠‬پ‪٩‬ؾ ڪعڻ‪ ٥‬پ‪٠٥‬طق‪ .‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬اڃا ة‪ ٢‬چاالڪ‪ ٟ٩‬۽ چا‪ٚ‬تاز‪ ٟ٨‬ؼاـ گڍ ډ‪ٝ‬ڪائڻ ۽ ڋاڊ ڋ‪٣‬ڪاُء‬
‫د‪ ٧‬ة‪٩١‬اد ت‪٣ ٧‬ڪ وعؼ ٔ‪٩‬كال ڪ‪٩‬ا ق‪٨‬ا ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء ؿا‪٨‬ط ‪ٛٝ ٟ٣‬ڪ د‪ ٧‬قز‪٨‬عاٌَ‪ ٜ‬دا ا‪٠‬ط‪٨‬ـا ۽ ا‪ٝ٥٠‬اـ‬
‫ز٘‪٘٩‬ت‪ ٟ‬۾ تتط‪ ٙ٨‬ٿ‪ ٧‬تار‪٨‬ش د‪ ٥‬زك‪ ٥‬ةڻذ‪ ٧‬قڃ‪.ٟ‬‬

‫(ڈپ‪ٙ٩‬ۿ رقزا‪٥َ ٧٠‬ا‪ ٧ٝ‬اقاز ڪعاچ‪٧‬ۿ ‪٩ٔ 11‬تعقري ‪1998‬ع)‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪86‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ڪاالباغ ڊيم جي اڏاوت جا اعالن ۽ بي وس بڻايل قَنو جَ ڪيس‬

‫ډرت‪َ٧‬ء د‪ ٟ٣ ٧‬گ‪ ٧ٚ٥‬ت‪ ٧‬دت‪ ٧‬د‪٩٠‬ا د‪ ٧‬ٻ‪ ٟ٩‬صى‪ ٟ‬۾ ‪ٕ٠‬عت‪٥‬ـ ۽ تڪعار صت‪ ٜ‬ٿ‪ ٧‬ر‪٩٣‬ا “‪ ٟ٣‬۽‬
‫ڋ‪٥٤١٨‬ـ ڋ‪ ٟ٤١٨‬ؼعچاُء ۽ ڀائپ‪ ٧‬ؼ‪٩ٞ‬ت ‪٣‬ڪ ٻئ‪ ٧‬د‪ ٧‬ز٘‪ ٟ‬د‪ ٥‬ازتعاؿ ڪعڻ قارق الڌق پضت‪ ٥‬ٿ‪ ٧‬ر‪٥٩٣‬‬
‫“‪ .٧٣‬ات‪ ٧‬ةطٗؽ‪ٞ‬ت‪َ٧‬ء ؼاـ پاڪؽتاـ اـ ڋس ۾ د‪٩‬ئ‪ ٟ‬پ‪ِ٥‬ء ت‪٩‬ئ‪ ٟ‬زقاؾ د‪ ٥‬ؿڪار “‪٣ .٧٣‬ع گظر‪٠‬طڌ‬
‫گ‪٤‬ڎي ‪ ٟ٣‬قٔاٗ‪ٛٝ ٧‬ڪ د‪٠٥٨ ٧‬ٽ‪ ٟ‬قچ ۾ ‪ٕ٠‬عت‪ ٟ‬۽ تڪعارـ دا ‪٥٠‬اـ ‪٥٠‬اـ ةاب ک‪ ٧ٚ٥‬ر‪ .٧٣“ ٧٣‬قٔاؽ ۽‬
‫ق‪٥‬ة‪ ٟ‬قچ ۾ ر‪٠‬ذـ‪٥‬ـ ۽ قڋي ق‪٥‬ة‪ ٧‬د‪٥‬ـ ‪١٠‬ڌـ ق‪٥‬ة‪ ٟ‬ؼاـ دؿ‪٥٩١ٞ‬ـ اـ زط تائ‪ ٟ٩‬پ‪٤‬چ‪ ٧‬چڪ‪٥٩‬ـ‬
‫“‪ٟ٣‬ۿ دتاـ ت٘ع‪٨‬ت‪٣ ٟ‬اڻ‪ ٧‬قاپؽ‪٠ ٧‬ا‪ٞٝ‬ڪ‪ٌ٠ ٟ‬ع پئ‪ ٧‬اچ‪١٠ .٧‬ڌـ ق‪٥‬ة‪ٝ ٟ‬ٿاـ ؼ‪١‬طـ ‪ٝ‬عم‪َ٧‬ء د‪ ٧‬صالؼ‬
‫د‪٩‬ڪ‪٩ٔ ٧‬كال ‪ٝ‬ڎ‪٩٣‬ا پ‪٩‬ا قڃ‪ٟ‬ۿ ت‪ ٟ‬ؼاـ ‪ٛٝ ٟ٣‬ڪ د‪٠٥٨ ٧‬ٽ‪ ٟ‬قچ ۾ رت د‪٥‬ـ ‪ٚ‬ڪ‪٩‬عقـ ڈڪذ‪ ٧‬ق‪٥٨‬ـ‬
‫“‪ .ٟ٣‬د‪٩‬ڪ‪٣ ٧‬ع گظر‪٠‬طڌ گ‪٤‬ڎيَء ؼاـ قډ‪٨‬ڪ گ‪٤‬ع‪٥٨‬ـ ٿ‪ ٧‬ر‪٥٩٣‬ـ “‪.ٟ٣‬‬
‫تازق قڋي ‪١٩ٝ‬ڊ‪٨‬ٽ د‪ ٧‬دَ‪٨٥‬طار ‪ٝ‬ؽ‪٩ٚ ٜٛ‬گ زڪ‪ٝ٥‬ت قز‪٨‬عاٌَ‪٥٠ ٜ‬از ؿع‪ ٓ٨‬د‪ ٧‬قطارت‬
‫‪٩٣‬ٺ ٿ‪ ٙ٩‬اَ‪ ٰ٧ٛ‬ؼىس‪ ٧‬گڍداڻ‪َ٧‬ء ۾ ڪاالةاغ ڈ‪ ٜ٨‬ٺا‪٣‬ڻ د‪٥ٌ١ٝ ٧‬ري ڋئ‪ ٧‬ڈڍي “‪ .٧٣‬قز‪٨‬عاٌَ‪ ٜ‬اـ‬
‫ادالس ک‪ ٧‬صىاب ڪ‪١‬طي ا‪٣‬ا ڳا‪ ٢٤ٚ‬ة‪١‬ا ڪ‪ ٟ٤١‬دذ‪٤‬ڪ د‪ ٧‬قڋي قاڪ‪ ٧‬ڪئ‪ ٧٣“ ٧‬ت‪‛ ٢‬ڪاالةاغ‬
‫ڈ‪ ٜ٨‬معقر ٺا‪ ٥٩٣‬ق‪١٨‬طق ۽ اـ ؼاـ ڪ‪٥‬ة‪ٝ ٢‬تاجع ‪ ٢٠‬ٿ‪١٩‬طق‪ ٟ٣ ‚.‬ڀ‪٩‬عي ‪ٝ‬ام‪َ٧‬ء قا‪٠‬گع قعؼ ؼکڻ‪ ٥‬اَالـ ‪٢٠‬‬
‫ڪ‪ ٥٩‬ق‪٧٣“ ٥٨‬ۿ پع ا‪١٨‬طڌ ‪ 5‬ؼا‪ ٟٚ‬قاري ‪١ٝ‬ك‪٥‬ة‪ ٧‬۾ ڪاالةاغ ڈ‪ ٜ٨‬پعاد‪٩‬ڪٽ ک‪ ٧‬ة‪ ٢‬ؿا‪ ٙٝ‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪٥٨‬‬
‫“‪ ٧٣‬۽ اـ ‪٘ٝ‬كط الِء ڋ‪٨‬ڊ کعب رپ‪٩‬ا رکڻ د‪ ٥‬ة‪ ٢‬اَالـ ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٧٣“ ٥٨‬د‪ٝ ٟ٤١‬اـ ا‪٣‬ا ڳا‪ ٢٤ٚ‬جاةت ٿئ‪ ٧‬ٿ‪٧‬‬
‫ت‪ ٢‬قٔاٗ‪ ٧‬زڪ‪ٝ٥‬ت ۽ پ‪١‬ذاب ک‪ ٧‬اـ ‪ُٝ‬ا‪ ٧ٛٝ‬ت‪ ٧‬ةاٗ‪ ٧‬ٽ‪ ٟ‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪ ٧‬رما‪١ٝ‬طيَء د‪ ٧‬ڪاة‪ ٢‬معقرت ‪٢٠‬‬
‫“‪ .٧٣‬ڈ‪ ٜ٨‬ک‪٣ ٧‬ع ٗؽ‪ ٜ‬د‪ٝ ٧‬ضا‪ٕٚ‬ت ک‪ ٧‬ڪچ‪ ٧ٛ‬ة‪ ٢‬ٺا‪ ٥٩٣‬ق‪١٨‬طق‪ .‬ؼ‪١‬ڋق‪٠‬طيَء ت‪ ٧‬ڪاالةاغ ڈ‪ ٜ٨‬قاري‬
‫‪١ٝ‬ك‪٥‬ة‪ ٧‬ک‪ ٧‬د‪١‬عؾ م‪٩‬اَء د‪ٝ ٧‬ارؿ‪ ٙ‬ال دقراـ ؼ‪١‬ذ‪٩‬طگ‪َ٧‬ء ؼاـ اصت‪٩‬ار ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٥٣ ٥٨‬اـ ؼ‪ٛ‬ؽ‪ ٧ٛ‬۾‬
‫چئ‪ ٧١‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬ک‪ ٧‬دڍ‪ ٟ٣‬اَت‪ٞ‬اد ۾ قٺڻ د‪ ٧‬ڪ‪٥‬ؿؾ ڪئ‪ ٧‬قئ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋۿ ؼعزط ۽ ة‪٥ٛ‬چؽتاـ اـ‬
‫‪١ٝ‬ك‪٥‬ة‪ ٧‬ک‪ ٧‬صا‪ٚ‬ف ٔ‪ ٧١‬ة‪٩١‬ادـ ت‪ ٧‬رد ڪعي ڈڍ‪ .٥٣ ٥٨‬ؼ‪١‬ڋ وعٔاـ ا‪ ٓٗ٥ٝ ٥٣‬اصت‪٩‬ار ڪ‪ ٥٩‬ق‪ ٥٨‬ت‪٢‬‬
‫ڪاالةاغ ڈ‪ ٜ٨‬ٺ‪٤‬ڻ ؼاـ ؼ‪١‬ڋ پ‪١٤١‬ذ‪٤٠ ٧‬عي پاڻ‪ ٧‬قاري زك‪ ٧‬کاـ ‪ٝ‬سعقؿ ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬طيۿ د‪ ٟ٤١‬ؼاـ ‪٣‬ت‪٧‬‬
‫‪ ٢٠‬قعؼ زرَ‪٩ُٝ ٧‬ـ‪٩‬ت ‪ٝ‬ڪ‪ ٙٞ‬و‪٥‬ر تتا‪ ٢٣‬ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬طيۿ پع اـ ؼاـ ٻ‪ ٧ٛ٩‬د‪ ٧‬تتا‪ ٧٣‬اچڻ ؼتب‬
‫‪ ٝ‬از‪٩ٚ٥‬ات د‪ ٥‬ة‪ٝ ٢‬ؽئ‪ ٥ٛ‬د‪ ٜ١‬قٺ‪١‬طقۿ ٻ‪ ٟٛ٩‬د‪ ٧‬ؼڪ‪ ٧‬ؼڎي ‪٠‬اس ٿ‪ ٧‬قڃڻ ؼتب د‪١٤‬گ‪ ٧ٛ‬د‪٥٩‬ت د‪٥‬‬
‫ا‪٠‬ت اچ‪ ٧‬ق‪١٨‬طق‪ .‬ؼ‪١‬ڋ ؼ‪٥ٞ‬ري ٗطرت‪ ٧‬ؼ‪ ٟ٤٠٥‬۽ زؽ‪ ٟ‬کاـ قا‪٠‬ذ‪٤‬ذ‪ ٧‬ق‪١٨‬طي‪ .‬ؼ‪١‬ڋ د‪“ ٧‬ةپاؿ‪َ٧‬ء قارـ‬
‫‪ٝ‬ا‪٣‬عـ ‪٥ٝ‬دب ڈ‪ ٜ٨‬ٺ‪٤‬ڻ ؼاـ ؼ‪١‬ڋق در‪٨‬ا‪ ٢٣‬۾ پاڻ‪ ٧‬د‪ ٧‬ا‪٨‬تعي ت‪ ٢‬ک‪٥‬ٽ پ‪٩‬طا ٿ‪١٩‬طي د‪ ٥‬رة‪ ٍ٩‬د‪ٔ ٧‬ك‪ٟٛ‬‬
‫د‪٤‬ڎقڏ ڪڻڪۿ ڪ‪١ٞ‬طۿ ؼع‪ٟ٤٠‬ۿ قّ‪٩‬عف الِء گ‪٤‬عة‪ ٙ‬پاڻ‪ٛٝ ٢٠ ٧‬ڻ ؼتب ؼ‪١‬ڋ ۾ ڋڪار د‪٤‬ڎي ق‪٥‬رتساؾ‬
‫پ‪٩‬طا ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬طي‪ .‬د‪ ٟ٤١‬ؼاـ ‪ ٢٠‬قعؼ ؼ‪١‬ڋ پع پاڪؽتاـ ة‪ ٢‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬زرَ‪٩ُٝ ٧‬ـ‪٩‬ت د‪٣ ٧‬ڪ ا‪ٜ٣‬‬
‫زك‪ ٧‬کاـ ‪ٝ‬سعقؿ ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬طق‪ .‬کاډي ص‪٥‬راڏ ۾ ص‪٥‬د ڪٕ‪ٛٝ ٧٣ ٙ٩‬ڪ ڪڻڪۿ ت‪ٙ٩‬ۿ گ‪ ٢٤٩‬۽ ڪپڎي‬
‫د‪٤‬ڎ‪ ٟ٨‬ة‪٩١‬ادي معقرت‪ ٟ‬الِء ة‪ ٢‬ٻ‪ٛٝ ٟ٩‬ڪ‪ ٟ‬د‪ٝ ٥‬ستاج ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬طق‪ .‬دڍ‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋق در‪٨‬ا‪ٝ ٢٣‬اـ ‪١ٝ‬اؼب‬
‫‪٘ٝ‬طار ۾ ؼ‪١ٞ‬ڊ ۾ پاڻ‪ ٢٠ ٧‬ڈڍڻ ؼتب ؼ‪١ٞ‬ڊ پ‪١٤١‬ذ‪٥‬ـ زطقـ اقرا‪٠‬گ‪ٝ ٧٤‬ٿ‪ ٧‬چڎ‪٣ ٧٣‬غار‪ ٟ٨‬ا‪٨‬ڪڎ زرَ‪٧‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪87‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ز‪ ٟ٩ٝ‬۽ قؼ‪١‬ط‪٥٨‬ـ پ‪١٤١‬ذ‪ٚ ٧‬پ‪٩‬ٽ ۾ “ڻ‪٠ ٧‬اس ڪعي ڈڍ‪١٨‬طق‪ .‬د‪ ٟ٤١‬ؼاـ ؼ‪١‬ڋ دا ٺٽ‪ ٥‬۽ ةط‪ ٟ٨‬م‪ُٛ‬ا‬
‫قڋي پئ‪ٞ‬ا‪ ٧٠‬ت‪ٝ ٧‬تاجع ٿ‪١٩‬طا‪.‬‬
‫‪٠٥٣‬ئ‪ ٟ‬ة‪ ٢‬ڪاالةاغ ڈ‪ ٜ٨‬کاـ اڳ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ة‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋق در‪٨‬ا‪ ٢٣‬ت‪ ٧‬ڈ‪ ٜ٨‬اڋ‪٨‬ا ق‪٨‬ا “‪ٟ٣‬ۿ ‪٨‬ا اـ ‪ٝ‬اـ‬
‫ڪئ‪١‬اؾ ڪڌ‪٨‬ا ق‪٨‬ا “‪ٟ٣‬ۿ ت‪ ٟ٤١‬الِء ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ٗ ٢‬ؽ‪ ٜ‬د‪٥‬ـ ٗا‪ ٧٠٥٠‬گ‪٤‬عد‪٥‬ـ پ‪٥‬ر‪٥٨‬ـ ‪ ٢٠‬ڪ‪٥٩‬ـ ق‪٥٨‬ـ “‪.ٟ٣‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ پاڻ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬قرڇ د‪ ٧‬ز‪٥‬ا‪ ٧ٚ‬ؼاـ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ة‪ ٢‬اَتعاض ڪ‪٩‬ا “‪ٟ٣‬ۿ ا‪ ٟ٤٠‬ک‪٩ٞ٣ ٧‬ـ‪ٛٝ ٢‬ڪ د‪٧‬‬
‫ؼا‪٩ٞٚ‬تۿ ڀائپ‪ ٧‬۽ ڀائ‪٩‬چاري د‪ُ٠ ٧‬عـ ۽ ڋ‪٠‬ڊي ‪٩٣‬ٺ دٻا‪ ٥٨‬ق‪ .٥٨‬ا‪٣‬ڎق “قاز ة‪١ٛ‬ط ڪ‪١‬طڌـ ت‪ ٧‬ق‪٥‬ةائ‪٧‬‬
‫تُكب پک‪٩‬ڎڻ ۽ ‪ٛٝ‬ڪ دؿ‪ ٧١ٞ‬ؼ‪٩ٞ‬ت ٻ‪٩‬ا ڪعڀ د‪٥‬ڳا ا‪ٚ‬غاؿ ‪٩١٣‬ا ق‪٨‬ا‪ٝ .‬ام‪َ٧‬ء ۾ پاڻ‪ ٧‬ت‪ ٧‬د‪٩‬ڪ‪ ٥‬ډاڌق‬
‫‪ ٥٩١٣‬ق‪٥٨‬ۿ اـ دا ة‪٠ ٧َٛٞ ٢‬ت‪٩‬ذا ا‪٠‬ت‪٤‬ائ‪ ٧‬ڀ‪٩‬ا‪٠‬ڪ ‪٠‬ڪتا‪٣ .‬ع ؼاؾ اق‪٤٠‬اري د‪٥ٝ ٧‬ؼ‪ ٜ‬۾ ؼ‪١‬ڋ د‪٧‬‬
‫ةئعاد‪ٟ‬ۿ قا‪ ٟ٣‬۽ ؿاص‪ٝ ٟ‬اـ قاري اڋ ا‪ٝ‬ڻ ‪ٚ‬ڳ‪١‬طي “‪ .٧٣‬ؼاقا ؼتاةا ک‪٩‬ت ادڎي ق‪١٨‬طا “‪ٟ٣‬ۿ ؼ‪١‬ڋ د‪٧‬‬
‫زڪ‪ٞ‬عا‪ ٟ٠‬وعٔاـ ازتذاج د‪ ٧‬ةاقد‪٥‬د ؼ‪١‬ڋ ڋا‪ ٟ٤٠‬ا‪١٨‬طڌ پاڻ‪ ٧‬دا در ة‪١‬ط ڪ‪٩‬ا ق‪١٨‬طا “‪ٟ٣‬ۿ دڍ‪ٟ٣ ٟ٣‬‬
‫قٗت ا‪٣‬ا ق‪٥‬رتساؾ “‪ ٧٣‬د‪ ٥‬ؼ‪١‬ڋ پاڻ‪ ٧‬د‪ ٧‬ڦڎي ڦڎي الِء پ‪١‬ذاب د‪ٝ ٧‬ستاج ةڻ‪ ٧٣“ ٙ٩‬ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء ڪاالةاغ‬
‫ڈ‪ ٜ٨‬ٺ‪٤‬ڻ ؼاـ ت‪ ٢‬اـ د‪٥ٝ ٧‬ت ۽ ز‪٩‬ات‪َ٧‬ء دا اصت‪٩‬ار ة‪ ٢‬پ‪١‬ذاب ‪ٝ ٧١ُ٨‬عڪغ د‪٣ ٧‬ٿ قس ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬طا‪.‬‬
‫ڪاالةاغ ڈ‪ ٜ٨‬د‪ ٧‬ز‪٥‬ا‪ ٧ٚ‬ؼاـ ة‪٥ٛ‬چؽتاـ د‪ ٥‬ة‪ ٢‬ؼاڳ‪ ٥٩‬ؼ‪١‬ڋ قارق ‪٧٣“ ٓٗ٥ٝ‬ۿ ڈاڪاڻ ت‪٢‬‬
‫ة‪٥ٛ‬چؽتاـ د‪٤٠ ٧‬عي پاڻ‪ ٧‬د‪ ٥‬دارق‪ٝ‬طار ة‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋق‪٠‬طي ت‪٧٣“ ٧‬ۿ د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ؼ‪١‬ڋق‪٠‬طي د‪ ٧‬پاڻ‪ ٧‬ت‪٧‬‬
‫ڪ‪٥‬ة‪ ٢‬ډاڌق ‪ٚ‬ڳ‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪ ٢‬اـ کاـ ة‪٥ٛ‬چؽتاـ ة‪ ٢‬ؼاڳ‪َ٧‬ء وعح ‪ٝ‬تاجع ٿ‪١٩‬طقۿ د‪٤‬ڎي وعح ؼ‪١‬ڋ ؼ‪٥‬ڪ‪٤‬ڎق د‪٥‬‬
‫ؿڪار ٿ‪١٩‬طي‪ .‬دڍ‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬ؼعزط ق‪٥‬ة‪ ٧‬د‪ ٥‬ڪ‪٩‬ػ ة‪ ٢‬ا‪٠‬ت‪٤‬ائ‪ ٧‬قز‪٠‬طار “‪٧٣‬ۿ ڈاڪاڻ ت‪ ٢‬ڪاالةاغ ڈ‪ٜ٨‬‬
‫د‪ ٧‬تُ‪٩ٞ‬ع ؼاـ ؼعزط ق‪٥‬ة‪ ٧‬د‪ٚ ٧‬ک‪ ٟ٩‬ا‪٨‬ڪڎ ز‪ ٟ٩ٝ‬ؼ‪ ٜ‬۽ ڪ‪ٛ‬ع د‪ ٥‬کاڄ ةڻذ‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬زرص‪٩‬غي‬
‫قڃائ‪ ٧‬ق‪١٤٨‬طي‪ .‬ؼعزط دا ڪ‪٩‬تعائ‪ ٧‬قا‪٣‬ڻۿ قؼ‪١‬ط‪٥٨‬ـ ۽ ؿ‪٤‬ع ؼ‪ ٜ‬د‪ ٧‬پاڻ‪ ٧‬۾ ٻڍي ق‪١٨‬طا‪ .‬اـ ڪعي‬
‫ؼ‪١‬ڋۿ ؼعزط ۽ ة‪٥ٛ‬چؽتاـ وعٔاـ ڪاالةاغ ڈ‪ ٜ٨‬د‪ ٧‬اڋاقت د‪ٝ ٧‬ضا‪ٕٚ‬ت دا ڪ‪ ٧‬ة‪ ٢‬ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬ؼتب ‪ ٢٠‬پع‬
‫‪ٝ‬ڪ‪ ٧١ٔ ٙٞ‬۽ اتاـ د‪٥َ ٧‬اؿ د‪ ٧‬د‪٩‬اپ‪ ٧‬ؼاـ الڳاپ‪.ٟ٣“ ٙ٩‬‬
‫پ‪١‬ذابۿ پاڪؽتاـ د‪ ٧‬قد‪٥‬د کاـ قٺ‪ ٧‬اڄ تائ‪ٝ ٟ٩‬ضت‪ٟٛ٩٣ ٓٛ‬ۿ ة‪٤‬ا‪ ٟ٠‬۽ زقر زةعدؼت‪َ٧‬ء ؼاـ‬
‫‪١٠‬ڌـ ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪ ٧‬زٖ ت‪ ٧ٕٛ‬ڪ‪١‬طق “‪٣ .٧٣“ ٥٨‬ع اـ ‪١ٝ‬ك‪٥‬ة‪ ٧‬ک‪ ٧ٝ٥ٗ ٧‬اجاج‪ٗ ٥‬عار ڋ‪ ٥٠‬ق‪١٨‬طق “‪٧٣‬ۿ‬
‫د‪٩‬ڪ‪ ٥‬ص‪٥‬د ؼ‪١‬طس ‪ٕٝ‬ادـ د‪ ٧‬ز‪٥‬ا‪ ٧ٚ‬ؼاـ ڪ‪ٞ‬ائت‪ ٥‬۽ ڪارگع ‪٠٥٣‬طق “‪ 50 .٧٣‬ؼا‪ ٟٚ‬د‪ ٧‬تار‪٨‬ش‬
‫ا‪٣‬ڎ‪ ٟ٨‬ڪ‪٩‬تع‪ ٟ٨‬ئ‪ ٧‬جاةت‪ ٟ٩‬۽ ؿا‪٣‬ط‪ ٟ٨‬ؼاـ ڀعي پئ‪٧٣“ ٧‬ۿ د‪ ٥‬ڪ‪٩‬تعائ‪ ٧‬ا‪٣‬ڎا ‪١ٝ‬ك‪٥‬ةا ؼٽ‪٩‬ا ق‪٨‬ا ۽‬
‫ا‪ ٧٤٠‬ت‪ َٙٞ ٧‬ڪعا‪ ٥٨‬ق‪٥٨‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ةاٗ‪ ٧‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪ ٧‬ز‪٥‬ا‪ ٧ٚ‬ؼاـ اَتعاض د‪٥‬ڳا ‪٣‬ئا‪ ٟ٣ .‬قٗت ة‪٢‬‬
‫ڪاالةاغ ڈ‪ ٜ٨‬ت‪ ٧‬د‪٩‬ڪا ڳت ڋ‪ ٧٠‬پئ‪ ٧‬قڃ‪٧‬ۿ اـ پ‪٨٥‬اـ ةذ‪ ٧ٛ‬زاق‪ ٙ‬ڪعڻ کاـ قډ‪٨‬ڪ پ‪١‬ذاب د‪٥‬ـ‬
‫‪ٚ‬ک‪ ٟ٩‬ا‪٨‬ڪڎ ز‪٥١٩ٝ‬ـ “ةاد ڪعڻ قارق ‪ٕٝ‬اد ‪ٚ‬ڪ‪٧٣“ ٙ‬ۿ دڍ‪ ٟ٣‬ت‪ٛٝ ٢‬ڪ ۾ ت‪٥‬ا‪٠‬ائ‪ ٧‬د‪ ٥‬ةسعاـ صت‪ٜ‬‬
‫ڪعڻ الِء ٻ‪٥٩‬ـ ة‪ ٢‬ڪ‪٩‬تع‪٥٨‬ـ ئ‪ ٧‬زڪ‪ٞ‬ت َ‪٥٩ٛٞ‬ـ ۽ ٽ‪٩‬ڪ‪١‬االد‪٥٩‬ـ ‪٥ٝ‬د‪٥‬د “‪٩٣ .ٟ٣‬ڍي قڋي تڪعاري‬
‫‪١ٝ‬ك‪٥‬ة‪ ٧‬ک‪ ٧‬ؿعقع ڪعڻ ةطراـ ؼ‪١‬ڋ ‪ٝ‬اـ ‪٠‬ڪع‪٠‬طڌ ڪ‪٥‬ئ‪ ٧ٛ‬ت‪ ٧‬ةذ‪ ٧ٛ‬گ‪٤‬ع ٗائ‪ ٜ‬ڪعي ؼگ‪٤‬ذ‪ ٟ‬ٿا‪.‬‬
‫پع ‪٥ٝ‬د‪٥‬دف زڪ‪ٝ٥‬ت څاڻ‪ ٧‬قاڻ‪ ٧‬اـ ‪ُٝ‬ا‪ ٧ٛٝ‬ک‪١ٝ ٧‬ذ‪٤‬ائ‪ ٧‬۽ ةگاڌي ر‪ .٧٣“ ٧٣‬گظر‪ ٙ٨‬پ پ زڪ‪ٝ٥‬ت‬
‫۾ ٿع ‪ٝ‬اـ ‪٣‬ٿ “‪ ٙ٨‬ڪ‪٥‬ئ‪ ٧ٛ‬ت‪ ٧‬ةذ‪ ٧ٛ‬گ‪٤‬ع اڋڻ قارـ َا‪ُٝ ٧ٞٚ‬ا‪٣‬طـ ک‪١ٝ ٧‬ؽ‪٥‬خ ڪ‪ ٥٩‬پ‪ ٥٩‬قڃ‪.٧‬‬
‫د‪ ٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬قاٍٗ ‪ٛٝ‬ڪ ‪ٝ‬اـ ت‪٥‬ا‪٠‬ائ‪ ٧‬د‪ ٥‬ةسعاـ صت‪ ٜ‬ڪعڻ د‪ ٥‬ئ‪٘ٝ ٧‬كط “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء “صعڪار ‪٣‬عقڀعق‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪88‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ڪاالةاغ ڈ‪ ٜ٨‬ٺا‪٣‬ڻ ت‪ ٧‬ڳت ڈ‪ ٥‬پئ‪ ٧‬ڋ‪ ٧٠‬قڃ‪ .٧‬ا‪٨‬ڍي قڋي ڈ‪ ٜ٨‬ٺا‪٣‬ڻ ةطراـ ڪ‪٥‬ئ‪ ٧ٛ‬کاـ ؼ‪٥‬اِء ؼ‪١‬ڋق‬
‫در‪٨‬ا‪ ٢٣‬د‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ ‪ٝ‬اـ گظر‪٠‬طڌ ق‪٣‬ڪعي ت‪ ٧‬ة‪١٠ ٢‬ڌا ڈ‪ ٜ٨‬د‪٥‬ڌي ت‪٥‬ا‪٠‬ائ‪ ٧‬د‪ ٧‬ةسعاـ د‪ ٥‬صات‪“ ٥ٞ‬ڻ‪٧‬‬
‫ؼگ‪٤‬ذ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬ا ـ ‪٘ٝ‬كط صاوع ؼ‪١‬ڋ ؼاـ قاؼى‪ ٥‬رک‪١‬طڌ “ةپاؿ‪َ٧‬ء دا ‪ٝ‬ا‪٣‬ع زڪ‪ٝ٥‬ت ک‪ ٧‬ڪ‪٩‬تع‪٥٨‬ـ ئ‪٧‬‬
‫تذ‪٨٥‬غقـ ڋئ‪ ٧‬چڪا “‪.ٟ٣‬‬
‫ڪاالةاغ ڈ‪ ٢٠ ٜ٨‬قعؼ ق‪٥‬ة‪ ٟ‬قچ ۾ تڪعاري ‪ٝ‬ؽئ‪ ٥ٛ‬ةڻذ‪ ٧‬چڪ‪٧٣“ ٥‬ۿ پع ص‪٥‬د اـ الِء ا‪ٝ‬طاد‬
‫ڋ‪١٨‬طڌ اداري َا‪ ٧ٞٚ‬ةئ‪١‬ڪ ة‪ ٢‬اـ ک‪ ٧‬رد ڪعي ڈڍ‪َ .٧٣“ ٥٨‬ا‪ ٧ٞٚ‬ةئ‪١‬ڪ د‪ٝ ٧‬ا‪٣‬عـ ‪٥ٝ‬دب اـ ‪ُٝ‬ا‪٧ٛٝ‬‬
‫ت‪ ٧‬تڪ عار پ‪٩‬طا ٿ‪٩‬ڻ ؼتب گظر‪ ٙ٨‬ٽ‪ ٟ‬ؼا‪ ٟٚ‬دقراـ پاڪؽتاـ زڪ‪ٝ٥‬ت ۽ َا‪ ٧ٞٚ‬ةئ‪١‬ڪ قچ ۾ ڈ‪ٜ٨‬‬
‫قاري ‪ٝ‬ا‪ٝ‬عي ت‪ ٧‬ڪ‪٥‬ة‪ ٢‬راةى‪ ٢٠ ٥‬ٿ‪َ .٧٣“ ٥٩‬ا‪ٝ ٧ٞٚ‬ا‪٣‬عـ ‪٥ٝ‬دب ڪاالةاغ ڈ‪ ٜ٨‬د‪ ٧‬ز‪٥‬ا‪ ٧ٚ‬ؼاـ‬
‫‪ٝ‬از‪٩ٚ٥‬ات ۽ ٻ‪٤٩‬ع ةسا‪َ٧ٚ‬ء قارا ‪ٝ‬ؽئال ا‪٨‬تعا ت‪ ٢‬پ‪٩‬چ‪٩‬طف ٿ‪ ٧‬چڪا “‪ٟ٣‬ۿ د‪ ٥‬ڪاالةاغ ڈ‪ ٜ٨‬۾ ‪٣‬ٿ قد‪٤‬ڻ‬
‫کاـ اڳ ا‪ٝ ٟ٤٠‬ؽئ‪ ٟ ٛ‬ک‪ ٧‬تٕك‪ ٧٠٥ٞ٠ ٧ٛ٩‬۽ ؼ‪١‬ذ‪٩‬طگ‪َ٧‬ء ؼاـ ز‪ ٙ‬ڪعڻ‪ ٥‬پ‪٠٥‬طق‪ٝ .‬ا‪٣‬عـ ‪٥ٝ‬دب‬
‫د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬پاڪؽتاـ زڪ‪ٝ٥‬ت ا‪٣‬ا ڈ‪ ٜ٨‬تُ‪٩ٞ‬ع ڪعڻ ة‪ ٢‬چا‪ ٧٣‬پ‪ِ٥‬ء ة‪ ٢‬اـ ؼاـ الڳاپ‪ٝ ٙ٩‬از‪٩ٚ٥‬ات‪ ٧‬۽‬
‫ٻ‪٤٩‬ع ةسا‪ ٧ٚ‬قارـ ‪ٝ‬ؽئ‪ ٟٛ‬ک‪ ٧‬ز‪ ٙ‬ڪعڻ الِء ٻ‪٨ ٢‬ا ٽ‪ ٧‬ؼاؾ ‪ٚ‬ڳ‪ ٧‬ؼگ‪ ٟ٤‬ٿا‪َ .‬ا‪ ٧ٞٚ‬ةئ‪١‬ڪ د‪ٝ ٧‬ا‪٣‬عـ‬
‫‪٥ٝ‬دب ‪٣‬اڻ‪ ٧‬ا‪١ٝ ٥٣‬ك‪٥‬ة‪ٝ ٥‬ا‪ٚ ٧ٚ‬ساظ کاـ ا‪٨‬ڍق ت‪٤ٝ ٢‬ا‪٠‬گ‪ ٥‬ٿ‪ ٧‬چڪ‪ ٧٣“ ٥‬د‪ ٥‬اـ الِء رٗ‪ ٟٞ‬د‪ ٥‬ة‪١‬طقةؽت‬
‫ڪعڻ پاڪؽتاـ د‪٤‬ڎي ڪ‪١‬گاؾ ‪ٛٝ‬ڪ الِء ‪٠‬ا‪ٞٝ‬ڪ‪.٧٣“ ٟ‬‬
‫‪ٝ‬ؽ‪٩ٚ ٜٛ‬گ زڪ‪ٝ٥‬ت ڪاالةاغ ڈ‪ ٜ٨‬د‪ ٧‬اڋاقت الِء ا‪١٨‬طڌ ‪ 5‬ؼا‪ ٟٚ‬قاري ‪١ٝ‬ك‪٥‬ة‪ ٧‬۾ قعؼ‬
‫‪150‬ۿ ارب رپ‪٩‬ا رک‪٩‬ا “‪ٟ٣‬ۿ دڍ‪ ٟ٣‬ت‪ٝ ٢‬ا‪٣‬عـ ‪٥ٝ‬دب اـ ت‪٥ٝ ٧‬د‪٥‬دف دقر ۾ ‪ 3‬کعب ‪ 60‬ارب رپ‪٩‬ا الڳت‬
‫ا‪١٨‬طيۿ د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ا‪٣‬ڎي قڋي ‪١ٝ‬ك‪٥‬ة‪ ٧‬۾ ‪٣‬ٿ قډق ق‪ ٥٨‬ت‪ ٢‬پاڪؽتاـ ۾ تُ‪٩ٞ‬ع ۽ تعٗ‪ ٧‬ؼ‪٩ٞ‬ت ٻ‪٩‬ا‬
‫معقري ‪١ٝ‬ك‪٥‬ةا ۽ ڪ‪ ٜ‬ڪار ‪ٝ‬ڪ‪ ٙٞ‬و‪٥‬ر ة‪٤٩‬ذ‪ ٧‬ق‪١٨‬طا‪ .‬د‪ ٟ٤١‬ڪعي ڪاالةاغ ڈ‪ ٢٠ ٜ٨‬قعؼ‬
‫ق‪٥‬ة‪ ٟ‬د‪ ٧‬تڪعار ؼتب پع ص‪٥‬د ‪ٝ‬ا‪ٚ ٧ٚ‬ساظ کاـ ة‪٠ ٢‬اٗاة‪١ٝ َٙٞ ٙ‬ك‪٥‬ة‪ ٥‬ةڻذ‪ ٧‬چڪ‪ .٧٣“ ٥‬ڪاالةاغ‬
‫ڈ‪ ٜ٨‬د‪ ٧‬اڋاقت ڪ‪٣ ٥‬ڪ ‪٨‬ا ٻ‪ ٟ‬ؼا‪ ٟٚ‬د‪ ٥‬ک‪٠ ٙ٩‬ا‪٧٣‬ۿ پع اـ ‪١ٝ‬ك‪٥‬ة‪ ٧‬ک‪ٝ ٧‬ڪ‪ ٙٞ‬ڪعڻ الِء گ‪٤‬ٽ ۾‬
‫گ‪٤‬ٽ ‪ 15‬ؼا‪ ٟٚ‬د‪ ٥‬قٗت کپ‪ .٧‬اـ ‪٩٣‬ڍي قڋي َعق‪ ٧‬دقراـ پاڪؽتاـ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ت‪٥‬ا‪٠‬ائ‪َ٧‬ء د‪٥‬ـ‬
‫معقرت‪٥‬ـ ڪ‪٩‬ئ‪ ٟ‬پ‪٥‬ر‪٥٨‬ـ ڪ‪١‬طق‪ .‬ا‪ ٥٣‬ة‪٣ ٢‬ڪ قڋق ؼ‪٥‬اؾ “‪ .٧٣‬دڍ‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬اـ ‪١ٝ‬ك‪٥‬ة‪ ٧‬ک‪ ٧‬ڪا‪ُٚ‬طؿ‬
‫ٗعار ڋئ‪ ٧‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ٻ‪٩‬ا ‪ٝ‬تتادؾ اصت‪٩‬ار ڪ‪٩‬ا قڃ‪ ٟ‬ت‪ ٢‬اـ ؼاـ ‪ ٢٠‬قعؼ ‪ٝ‬ا‪ٝ ٧ٚ‬ـڪالت‪ ٟ‬ت‪ ٧‬ماةى‪٥‬‬
‫“ڻ‪ ٧‬ؼگ‪٤‬ذ‪ ٧‬ٿ‪٥‬ۿ پع ٿ‪٥‬ري ‪ٝ‬طي ا‪٠‬طر ت‪٥‬ا‪٠‬ائ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬قډ‪٠‬طڌ ةسعاـ ک‪ ٧‬ة‪ ٢‬ڪ‪ ٟ٤١‬زط تائ‪ ٟ٩‬ز‪ ٙ‬ڪعي‬
‫ؼگ‪٤‬ذ‪ ٧‬ٿ‪.٥‬‬
‫دڍ‪ ٟ٣‬ڪاالةاغ ڈ‪ ٜ٨‬د‪١ٝ ٧‬ك‪٥‬ة‪ ٧‬ک‪ ٧‬ا‪ٝ‬طاد ڋ‪١٨‬طڌ َا‪ ٧ٞٚ‬ادارا ة‪ ٢‬رد ڪعي چڪا “‪ ٟ٣‬۽ اـ‬
‫ک‪ ٧‬پاڪؽتاـ الِء ٔائط‪١ٞ٨‬ط ٗعار ‪ ٢٠‬ٿا ڋ‪ٟ٨‬ۿ ٻئ‪ ٧‬وعؼ ؼ‪١‬ڋۿ ؼعزط ۽ ة‪٥ٛ‬چؽتاـ د‪٥‬ـ ق‪٥‬ةائ‪٧‬‬
‫اؼ‪ٞ٩‬ت‪٥٩ٛ‬ـ ‪٣‬ڪ کاـ قډ‪٨‬ڪ ڀ‪٩‬عا اـ د‪ٝ ٧‬ضا‪ٕٚ‬ت ۾ ٺ‪٤‬عاَء ‪٥ٌ١ٝ‬ر ڪعي چڪ‪٥٩‬ـ “‪ٟ٣‬ۿ پ‪ِ٥‬ء ة‪ ٢‬ا‪٣‬ڎي‬
‫تڪعاري رٿا ت‪ ٧‬زقر ڋ‪٨‬ڻ ۽ اـ الِء زةعدؼت‪٣ ٧‬ڪ وعٔا ٔ‪٩‬كال ڪعڻ ڪٿاـ د‪ ٧‬دا‪٠‬ـ‪١ٞ‬طي ٗعار ڋئ‪٧‬‬
‫ؼگ‪٤‬ذ‪ ٧‬ٿ‪ .٧‬د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ډر‪٥٨‬ـ ۽ ٽ‪٥‬ال ‪ٛٝ‬ڪ د‪ ٧‬ص‪٩‬ع ص‪٥‬ا‪َ٧٣‬ء ۽ ‪ٝ‬ا‪ٚ‬ڪ‪َ٧‬ء دا دَ‪٨٥‬طار “‪ٟ٣‬ۿ ا‪ ٟ٤٠‬اڄ‬
‫تائ‪ٛٝ ٟ٩‬ڪ د‪ ٧‬ڀالئ‪٧‬ۿ تُ‪٩ٞ‬ع ۽ تعٗ‪ ٧‬د‪ ٧‬ز‪٥‬ا‪ ٧ٚ‬ؼاـ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ة‪ ٢‬ڪار‪٠‬ا‪ٝ‬ا ؼعا‪٠‬ذاؿ ڋ‪٠‬ا “‪ٟ٣‬ۿ ت‪ٟ٣ ٟ‬‬
‫ةطٗؽ‪ٞ‬ت ‪ٛٝ‬ڪ ک‪٩ٞ٣ ٧‬ـ‪٣ ٢‬اڃ‪ ٥‬ئ‪ ٧‬رؼا‪ .٧٣“ ٥٨‬ا‪ ٧٣‬ئ‪ٝ ٧‬اڻ‪ ٥٤‬ٻ‪٤٩‬ع ‪ٛٝ‬ڪ‪ ٧‬ا‪٨‬ڪ‪ ٧‬۽ اتساد د‪٠ ٧‬ا‪٧ٚ‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪89‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ت‪ ٧‬ڪاالةاغ ڈ‪ ٜ٨‬د‪ ٥‬پٽڪ‪ ٥‬پٽ‪ ٧‬ر‪٩٣‬ا “‪ٟ٣‬ۿ د‪ ٟ‬د‪ ٧‬پعڪارـ ؼتب ‪1971‬ع ۾ اؼاـ کاـ ة‪١‬گا‪ ٧ٚ‬ڀائع‬
‫دطا ٿ‪ ٧‬ق‪٨‬ا ‪٣‬ئا ‪٨‬ا ک‪ ٟ٩‬زقر زةعدؼت‪َ٧‬ء ؼاـ ڈ‪ ٧١‬ا‪ٚ‬ڳ ڪ‪ ٥٩‬ق‪ ٟ٣ .٥٣ ٥٨‬قٗت دڍ‪ٛٝ ٟ٣‬ڪ ۾ گڍ‪ٙ٨‬‬
‫قالح ۽ راِء ؼاـ ڀائ‪٩‬چاري قارق ‪ٝ‬از‪٥‬ؾ ۾ ٔ‪٩‬كال ڪعڻ د‪ ٧‬معقرت “‪ ٧٣‬۽ ‪ٝ‬ام‪َ٧‬ء د‪ّٛ ٧‬ى‪ ٟ٩‬د‪٥‬‬
‫ازا‪ ٥ٚ‬ڪعڻ الِء ‪ٝ‬از‪٥‬ؾ ت‪٩‬ار ڪعڻ‪ .٧٣“ ٥‬اـ قٗت ‪٣‬ٿ قٺ‪ ٧‬ڪ‪ٞ‬غقر ٗ‪ ٟٝ٥‬۽ ٗ‪٩ٝ٥‬ت‪ ٟ‬ک‪ ٟ٣ ٧‬تاڃ‪ ٧‬پ‪٩‬ٽ‪٧‬‬
‫کاـ ة‪٩‬غار ۽ ةتاؾ ڪعڻ د‪٥‬ـ ؼازؿ‪٥‬ـ ؼٽ‪٥٩‬ـ پ‪٥٩‬ـ قڃ‪ .ٟ‬زڪ‪ٞ‬عا‪ ٟ٠‬د‪ ٧‬ا‪٣‬ڎـ ‪٣‬ڪ وعٔ‪٩ٔ ٟ‬ك‪ٟٛ‬‬
‫ؼاـ د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ؼڀاڻ‪ ٧‬صطا ‪ ٢٠‬ڪعي ‪ 50 ٟ٣‬ؼاؾ پعاڻ‪ ٧‬د‪٥‬ڌدڪ ک‪ ٧‬ڪ‪٣ ٥‬اڃ‪ ٥‬رؼ‪ ٥٩‬ت‪ ٢‬اـ دا‬
‫ذ‪٩ٝ‬طار ة‪ ٢‬ا‪ٝ ٧٣‬اڻ‪٠٥٣ ٥٤‬طاۿ د‪٩‬ڪ‪ٛٝ ٧‬ڪ‪ ٧‬ؼا‪٩ٞٚ‬ت ۽ اؼتسڪاؿ د‪٠ ٧‬ا‪ ٧ٚ‬ت‪ٕ٠ ٧‬عت‪ ٟ‬د‪ ٥‬ٻخ ڈٽ‪٧‬‬
‫ر‪٩٣‬ا “‪ ٟٝ٥ٗ .ٟ٣‬قچ ۾ دؿ‪٥٩١ٞ‬ـ پ‪٩‬طا ڪعي ک‪٣ ٟ٩‬ڪ ٻئ‪ ٧‬کاـ ډڪ‪ ٧‬ډار ڪعڻ دا ؼا‪ٝ‬اـ پ‪٩‬طا‬
‫ڪعي ر‪٩٣‬ا “‪٣ .ٟ٣‬اڻ‪ ٧‬ة‪ ٢‬قٗت ‪ ٢٠‬ق‪ ٧٣“ ٥٨‬ت‪٥ٝ ٢‬د‪٥‬دف قڋي ‪١٩ٝ‬ڊ‪٨‬ٽ د‪ ٧‬دَ‪٨٥‬طار زڪ‪ٝ٥‬ت پ‪١٤١‬ذ‪٧‬‬
‫ؼگ‪ ٢٤‬ک‪ ٧‬اؼتُ‪ٞ‬اؾ ڪ‪١‬طي ق‪٥‬ة‪ ٟ‬قچ ۾ ڀائ‪٩‬چاري قارق ‪ٝ‬از‪٥‬ؾ پ‪٩‬طا ڪعڻ الِء ز٘‪ ٧٘٩‬ة‪٩١‬ادـ ت‪٧‬‬
‫ٔ‪٩‬كال ڪعي‪ .‬ا‪٣‬ڎـ ‪ٝ‬ڎ‪٥ٗ ٧٠‬ت‪ ٟ‬د‪ ٧‬ز‪٥‬ق‪ ٧ٛ‬ؿڪ‪ ٧١‬ڪئ‪ ٧‬قڃ‪٧‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ٛٝ ٧‬ڪ د‪ ٧‬ڀالئ‪ ٧‬د‪٧‬‬
‫‪ُ٠‬عي ‪٩٣‬ٺ اـ دا ة‪٩١‬اد ک‪٥‬ٽ‪ ٧‬ر‪٩٣‬ا “‪.ٟ٣‬‬

‫(ڈپ‪ ٙ٩‬رقزا‪ ٥٠‬ؼچ ڪعاچ‪٧‬ۿ ‪ 1‬د‪٥‬ـ ‪1998‬ع)‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪90‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ڪراچي ‪ -‬حيدر„باد نَٽروي ۽ شيڌ حڪَنت جَ تازو نؤقف‬

‫ؼ‪١‬ڋ ؼاـ قٔاؽ د‪٥‬ـ ‪٤ٝ‬عةا‪٥٩٠‬ـ ‪٣‬اڻ‪ ٧‬ؼڀ ‪٩ٚ‬ڪا ‪ٚ‬تاڌي چڪ‪٥٩‬ـ “‪ .ٟ٣‬گظر‪ 52 ٙ٨‬ؼا‪ ٟٚ‬ا‪٠‬طر‬
‫‪ ٟ٣‬د‪٨‬ػ د‪ٝ ٧‬اڻ‪ ٟ٤‬ؼاـ ‪ٛٝ‬ڪ د‪ ٧‬تسٕي ۽ ؼا‪٩ٞٚ‬ت ؼ‪٩ٞ‬ت ٻ‪ ٟ٩‬ص‪٥‬ةك‪٥‬رت ‪ُ٠‬عـ ۽ ‪ٌ٠‬ع‪ ٟ٨‬د‪٧‬‬
‫ة‪٤‬ا‪ ٧٠‬ؼاـ د‪٩‬ڪ‪٣ ٧‬اڃا ڪ‪٩‬ا ق‪٨‬ا “‪ٟ٣‬ۿ ت‪ ٟ‬د‪٠ ٥‬ت‪٩‬ذ‪ ٥‬ا‪٠ ٥٣‬ڪت‪٧٣“ ٥‬ۿ د‪ ٥‬قر‪٣‬اڱ‪ ٧‬کاـ اڳ قاري‬
‫ص‪٥‬ؿساؾ ؼ‪١‬ڋ ‪٣‬اڻ‪ ٧‬ةئ‪١‬ڪ‪ ٟ‬د‪ٗ ٧‬عم‪ ٧‬ةڻذ‪ ٧‬چڪ‪ .٧٣“ ٧‬اـ دا ‪ٝ‬اڻ‪ ٥٤‬رقزگار د‪ ٧‬اڻ ‪٠٥٣‬طۿ ةکۿ‬
‫ة‪ٞ٩‬اريَء ۽ ةطزا‪َ٧ٚ‬ء ؼتب ادت‪ٞ‬اَ‪ ٧‬ص‪٥‬دڪـ‪َ٧‬ء ڋا‪ ٟ٤٠‬قډي ر‪٩٣‬ا “‪ .ٟ٣‬پاڪؽتاـ ٺ‪٤‬ڻ کاـ اڳ ت‪٢‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ ا‪٨‬تعي “ؼ‪٥‬دي ‪٠٥٣‬طي ‪٣‬ئ‪٧‬ۿ د‪٣ ٥‬تاـ دا ‪ٝ‬اڻ‪ ٥٤‬ک‪٩‬عۿ ‪ٝ‬کڻ ۽ ‪ٚ‬ؽ‪ ٧‬قڪعق ڪعڻ ڪت‪٩‬عق گ‪١‬ا‪٢٣‬‬
‫ؼ‪ٞ‬ذ‪١٤‬طا ‪٣‬ئاۿ پع ‪٣‬اڻ ا‪ ٟ٤٠‬ئ‪ ٧‬ؼک‪ ٟ٩‬ؼتاة‪ٝ ٟ‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ٝ ٧‬ا‪ ٧ٚ‬قؼ‪ ٟٛ٩‬ت‪ٗ ٧‬تن‪ ٥‬ڪعي ک‪ ٟ٩‬اـ ‪١ٝ‬غؾ‬
‫ت‪ ٧‬رؼا‪ ٥٨‬ق ‪٧٣“ ٥٨‬ۿ د‪ ٥‬اڄ ‪٥ٗ ٟ٣‬ؿ دا ٻچا ٻ‪ ٥٩‬ت‪ ٢‬ٺ‪ ٥٩٤‬پع ةؽ‪ ٟ‬۽ گاڋ‪ ٟ٨‬۾ پ‪٩‬ع‪ ٟ٨‬اگ‪٤‬اڌا ٿ‪ ٧‬پاڻ‪ ٧‬قڪعق‬
‫ڪعڻ ت‪ٝ ٧‬ذت‪٥‬ر “‪ٝ .ٟ٣‬نت‪٥‬ط ‪ٝ‬عڪغ د‪٠ ٧‬ا‪ ٧ٚ‬ت‪٨ ٧‬ا ‪ٛٝ‬ڪ‪ ٧‬دٔاع د‪“ ٧‬ڌ ۾ اؼاـ د‪٥‬ـ ص‪٥‬ةك‪٥‬رت‬
‫ز‪٥١٩ٝ‬ـۿ قاپارۿ ‪ُٝ‬ط‪ ٧٠‬قؼ‪٩‬الۿ پاڻ‪٧‬ۿ رقزگار دا ذر‪ُ٨‬ا ؼڀ ٻا‪٣‬عاـ “‪ٝ ٙ٨‬اڻ‪ ٟ٤‬ز‪٥‬ا‪ ٧ٚ‬ڪعي ؼ‪١‬ڋ د‪٧‬‬
‫‪ُٝ‬اؿ‪٠ ٧‬اڪاة‪١‬طي ڪئ‪ ٧‬قئ‪ ٧٣ .٧٣“ ٧‬ؼ‪ٛ‬ؽ‪1947 ٥ٛ‬ع کاـ د‪٩‬ئ‪ ٟ‬داري ٿ‪٧٣“ ٥٩‬ۿ ؼ‪ ٥‬ة‪١‬ط ٿ‪٩‬ڻ د‪٥‬‬
‫‪٠‬ا‪ ٥ٚ‬ئ‪ ٢٠ ٧‬ٿ‪ ٥‬قٺ‪ .٧‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬اـ ت‪ ٧‬ڪ‪ ٥‬ازتذاج ٿئ‪ ٧‬ٿ‪٨ ٥‬ا “قاز ة‪١ٛ‬ط ٿئ‪ ٧‬ٿ‪ ٥‬ت‪ ٢‬اـ الِء ‪٣‬ڪ‪٩‬ا تڪ‪٩‬ا‬
‫ٗاَطا ٗا‪٥٠‬ـ ٺ‪٩٤‬ا پ‪٩‬ا “‪ .ٟ٣‬ٽڪ‪ ٧‬د‪٤‬ڎا ا‪٨‬ڪٽ پاس ڪعيۿ “ئ‪ ٟ١٩‬۾ تع‪٥ٞ٩ٝ‬ـ ڪعي ؼ‪١‬ڋ د‪ٝ ٧‬اؾ ت‪٧‬‬
‫ٗتن‪ ٧‬د‪٣ ٧‬ٻخ ک‪ٗ ٧‬ا‪ ٧٠٥٠‬د‪٥‬از ‪٩٤ٝ‬ا ڪ‪٩‬ا پ‪٩‬ا قڃ‪.ٟ‬‬
‫اڄ دڍ‪ ٟ٣‬ؼ‪١‬ڋ دا ‪ٝ‬اڻ‪٥٤‬ۿ ‪ٝ‬ڎ‪٠ ٧٠‬اا‪٠‬كأ‪ ٟ٩‬۽ قاَطي صالٔ‪ ٟ٩‬صالؼ ‪ٝ‬تسط ٿ‪ ٧‬ر‪٩٣‬ا “‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬ا‪ٟ٤٠‬‬
‫د‪ ٥‬گ‪٩٤‬عاُء ت‪١‬گ ڪعڻ الِء ‪٠‬ت ‪٥٠‬اـ پعاد‪٩‬ڪٽ ؿعقع ڪعڻ د‪٥‬ـ ڳا‪٥٩٤ٚ‬ـ ڪ‪٥٩‬ـ پ‪٥٩‬ـ قڃ‪.ٟ‬‬
‫ًا‪٣‬عي و‪٥‬ر ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ص‪٩‬عص‪٥‬ا‪ ٧٣‬۽ ؼڃاڻپ دا اَالـ ۽ اٗعار ڪعي ا‪٣‬ڎ‪٥٨‬ـ ت‪ ٢‬ؼازؿ‪٥‬ـ ۽ ‪ٝ‬ڪار‪٥٨‬ـ‬
‫ڪ‪٥٩‬ـ پ‪٥٩‬ـ قڃ‪ٟ‬ۿ د‪ ٟ‬ؼاـ ‪٣‬تاـ د‪ٝ ٧‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬قؼ‪ ٟٛ٩‬۽ دق‪ٚ‬ت تاـ ‪ٝ‬ا‪ٚ‬ڪ‪ ٧‬قاري دَ‪٥‬يٰ‬
‫دڍ ٿ‪ ٧‬قڃ‪ .٧‬تازق قٔاٗ‪ ٧‬زڪ‪ٝ٥‬ت ‪ 21‬د‪٥‬ـ ‪1999‬ع ت‪٥ٔ ٧‬د‪ٔ ٧‬ائ‪٠٥‬ڊ‪٨‬ـ‪ ٟ‬ؼاـ ڪعاچ‪– ٧‬‬ ‫ُ‬
‫ز‪٩‬طر“ةاد ؼپع ‪٣‬اِء قي ک‪٥ٝ ٧‬ٽع قي ۾ تتط‪ ٙ٨‬ڪعڻ د‪ُٝ ٥‬ا‪٣‬طق ڪ‪ .٧٣“ ٥٩‬اـ ‪ُٝ‬ا‪٣‬طي کاـ اڳ قز‪٨‬ع‬
‫ا ٌَ‪٥٠ ٜ‬از ؿع‪ ٓ٨‬ڪعاچ‪ ٧‬۾ ‪٣‬ڪ ت٘ع‪٨‬ب دقراـ ؼ‪١‬ڋ د‪٥َ ٧‬اؿ ک‪ ٧‬ص‪٥‬ؿضتعي ٻڋائ‪١٩‬طي ا‪ ٥٣‬اَالـ‬
‫ڪ‪ ٥٣ ٥٩‬ت‪ ٢‬پ‪١‬ذاب قا‪٠‬گع ؼ‪١‬ڋ ۾ ة‪٥ٝ ٢‬ٽع قي ٺا‪ ٥٩٣‬ق‪١٨‬طق‪ .‬د‪ ٟ٤١‬ةُط ؼ‪١‬ڋ زڪ‪ٝ٥‬ت د‪ ٧‬رما‪١ٝ‬طي‬
‫زاق‪ ٙ‬ڪعڻ ةطراـ ‪ٝ‬عڪغ ‪ ٢٠‬قعؼ ‪٥ٝ‬ٽع قي ٺا‪٣‬ڻ د‪ ٥‬ةاماةىا اَالـ ڪعي ڈڍ‪٥٨‬ۿ پع ‪ 8‬ارب رقپ‪ٟ٩‬‬
‫د‪ ٧‬اـ رٿا د‪ ٥‬ٺ‪٩‬ڪ‪ ٥‬ة‪٥ٔ ٢‬د‪ٔ ٧‬ائ‪٠٥‬ڊ‪٨‬ـ‪ ٟ‬ز‪٥‬ا‪ ٧ٚ‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٥٨‬ڈا ؼ‪١‬ڋ ک‪ ٧‬ا‪٣‬ڎي ڪ‪ ٟ٤١‬رٿا د‪ ٧‬معقرت‬
‫‪٣‬ئ‪٨ ٧‬ا اـ ٗؽ‪ ٜ‬د‪ ٥‬ڪ‪ٝ ٥‬ىا‪ٚ‬ت‪ ٥‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪٥٣ ٥٨‬܁ ا‪ٝ ٟ٤٠‬ڎ‪ ٧٠‬ؼ‪٥‬ا‪ ٟٚ‬ک‪ ٧‬پاؼ‪٩‬عق رک‪ ٢٠ ٧‬قعؼ ‪٣‬ڪ وعٔ‪٥‬‬
‫ٔ‪٩‬ك‪ ٥ٛ‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪ ٥٨‬پع ؼ‪١‬ڋ زڪ‪ٝ٥‬ت ک‪٣ ٧‬ڪ زڪ‪ ٜ‬ذر‪ ٧ُ٨‬ا‪٣‬ا ة‪٣ ٢‬طا‪٨‬ت ڪئ‪ ٧‬قئ‪ ٧‬ت‪21 ٥٣ ٢‬‬
‫ؼپٽ‪ٞ‬تع ‪1999‬ع کاـ ؼپع‪٣‬اِء قي تاـ اقڳاڌي ٿ‪١٩‬طڌ ٽ‪٥‬ؾ ٽ‪٩‬ڪػ دا ؼڀ زٖ قاؼىا ٔ‪٥‬د‪ٔ ٧‬ائ‪٠٥‬ڊ‪٨‬ـ‪ٟ‬‬
‫ز‪٥‬ا‪ ٧ٚ‬ڪعي ڈڍي‪ .‬قٔاؽ د‪ ٧‬ار‪ ٢٣‬زقرائ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ڋؼ‪ ٥‬ت‪ ٟ١٣ ٢‬ؼ‪١‬ڋ د‪٣ ٧‬ڪ َا‪٩ٚ‬ـاـ رقڈ ت‪ٗ ٧‬تن‪ ٥‬ڪعڻ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪91‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫۽ اـ ‪ٝ‬اـ ٿ‪١٩‬طڌ “‪ٝ‬ط‪ ٧٠‬ک‪ ٧‬ڦٻائڻ الِء ؼ‪١‬ڋ زڪ‪ٝ٥‬ت ؼاـ قعؼ قات ٽڪاڻ‪ ٧‬ة‪ ٢٠ ٢‬ڪئ‪ .٧‬ائ‪ٟ٩‬‬
‫‪ٝ‬سؽ‪٥‬س ڪعا‪ ٥٨‬ق‪ ٥٨‬څڻ ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ ‪ٛٝ ٟ٣‬ڪ‪ ٧‬قٔاؽ د‪ ٥‬ڪ‪ ٥‬ص‪٥‬د‪ٝ‬ضت‪٩‬ار ‪٠٥٨‬ٽ ‪ ٢٠‬پع ڪا ٔتر ڪ‪ٙ٩‬‬
‫ڪا‪٣ ٧٠٥ٚ‬ذ‪ .٧‬د‪ ٟ٤١‬د‪ٝ ٧‬عم‪َ٧‬ء ۽ ‪١ٝ‬ـا د‪ ٧‬ڪاة‪ ٢‬ز‪٩‬ح‪٩‬ت ‪٣ ٢٠‬ذ‪ .٧‬قز‪٨‬ع اٌَ‪٥٠ ٜ‬از ؿع‪ ٓ٨‬د‪٧‬‬
‫زڪ‪ٝ٥‬ت پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ڳعي ‪١٩ٝ‬ڊ‪٨‬ٽ د‪٠ ٧‬ـ‪ ٧‬۾ ؼڀ قٔاٗ‪ٗ ٧‬طرۿ “ئ‪ ٧١٩‬۽ ٗا‪ ٧٠٥٠‬گ‪٤‬عد‪٥‬ـ ‪ٚ‬تاڌڻ ۾ ذري‬
‫ةعاةع د‪ ٧‬ة‪ ٢‬پعقا‪ ٢٠ ٢٣‬ڪئ‪.٧‬‬
‫تازق ‪“ 25‬گؽٽ ‪1999‬ع ت‪ ٧‬دڍ‪ ٟ٣‬رقزا‪ ٧٠‬ؼچ وعٔاـ ڪعاچ‪ - ٧‬ز‪٩‬طر“ةاد ‪٥ٝ‬ٽعقي د‪٧‬‬
‫‪٥ٝ‬م‪٥‬ع ت‪ ٧‬ؼ‪١٩ٞ٩‬ار ڪعا‪ ٥٨‬ق‪ ٥٨‬ت‪ ٢‬اـ ۾ ؿع‪٨‬ڪ ٿ‪١٩‬طڌ ‪ٝ‬ڎ‪ ٧٠‬ؼ‪٩‬اؼتطا‪ٟ٠‬ۿ ٔ‪ٝ ٧١‬ا‪٣‬عـۿ ٽعا‪٠‬ؽپ‪٥‬رٽعـ ۽‬
‫ٻ‪ ٟ٩‬ةاؿُ‪٥‬ر ‪ٝ‬اڻ‪ ٢٠ ٟ٤‬قعؼ اـ رٿا ک‪ ٧‬رد ڪ‪٥٣ ٥٩‬ۿ پع اـ ؼاـ ؼ‪١‬ڋ ک‪ ٧‬پ‪٤‬چ‪١‬طڌ ‪٘٠‬كا‪ ٟ٠‬کاـ ة‪ ٢‬ؼچ‪٧‬‬
‫‪ٛٝ‬ڪ د‪٥َ ٧‬اؿ ۽ زڪ‪ٞ‬عا‪ ٟ٠‬ک‪“ ٧‬گا‪ ٢٣‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٥٨‬ؼ‪١‬ڋ دا ‪ٝ‬ا‪٣‬ع اـ راِء دا “‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬ڪعاچ‪- ٧‬‬
‫ز‪٩‬طر“ةاد ؼپع‪٣‬اِء قي ؼ‪١‬ڋ د‪ٛٝ ٧‬ڪ‪٩‬ت “‪ .٧٣‬ڈاڪاڻ ت‪ ٟ٣ ٢‬رقڈ ت‪ ٧‬قٔاؽ د‪٩‬ڪا الڳت ڪئ‪٣ ٧‬ئ‪.٧‬‬
‫ا‪٣‬ا قـ ‪٠٥٨‬ٽ د‪ ٧‬ٽٽڻ ةُط ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬کات‪ ٧‬۾ قډي قئ‪٣ ٧‬ئ‪ ٧‬۽ ؼپع ‪٣‬اِء قي ک‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ د‪ٛٝ ٧‬ڪ‪٩‬ت ٗعار‬
‫ڋ‪ ٥٠‬ق‪ .٥٣ ٥٨‬اـ ڪعي قٔاؽ وعٔاـ ‪٣‬اڻ‪ ٟ٣ ٧‬رقڈ ت‪ٝ ٧‬ا‪ٚ‬ڪ‪ ٧‬دا اصت‪٩‬ار دتائڻ د‪ ٥‬ڪ‪٥‬ة‪“ ٢‬ئ‪ ٧١٩‬۽‬
‫ٗا‪ ٧٠٥٠‬د‪٥‬از ‪٠‬ا‪ .٧٣‬قٔاؽ د‪٩ٔ ٧٣ ٥‬ك‪ ٥ٛ‬اق‪ ٙ‬۾ ؼ‪١‬ڋ ؼاـ ڪا ؼچڻائپ ‪ ٢٠‬پع اـ ک‪٣ ٧‬ع ‪ ٧١٩٤ٝ‬ٿ‪١٩‬طڌ ‪9‬‬
‫ڪعقڌ رقپ‪ ٟ٩‬د‪ٝ“ ٧‬ط‪َ٧٠‬ء کاـ ‪ٝ‬سعقؿ ڪعڻ د‪ ٧‬ؼازش “‪ .٧٣‬قٔاؽۿ ؼ‪١‬ڋ کاـ ٻ‪٩‬ا ت‪ ٢‬ؼڀ قؼ‪٩‬ال ڦعي‬
‫قرتا “‪ٟ٣‬ۿ پع ‪٣‬اڻ‪ ٧‬رقڈ د‪ ٧‬ٿ‪١٩‬طڌ “‪ٝ‬ط‪ ٧٠‬کاـ ة‪ٝ ٢‬سعقؿ ڪعڻ گ‪٤‬عي ٿ‪ .٥‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬صا‪ٚ‬ف ٔ‪٧١‬‬
‫ة‪٩١‬ادـ ت‪ ٧‬ة‪ ٢‬ڋؼذ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ ک‪٥ٝ ٧‬ٽعقي د‪ ٧‬ڪاة‪ ٢‬معقرت ‪٠‬ا‪ .٧٣‬ؼپع ‪٣‬اِء قي د‪ ٧‬چئ‪ ٟ‬الئ‪ ٟ١٩‬قاري‬
‫رقڈ ۾ اڄ ة‪ ٢‬ا‪٨‬تعي گ‪١‬ذائؾ “‪٧٣‬ۿ د‪ ٥‬ا‪ ٥٣‬ا‪١٨‬طڌ ٻ‪ ٟ‬ڋ‪٣‬اڪ‪ ٟ‬تائ‪ ٟ٩‬ٽع‪ٕ٨‬ڪ د‪٥‬ـ معقرت‪٥‬ـ پ‪٥‬ر‪٥٨‬ـ‬
‫ڪعي ؼگ‪ ٧٤‬ٿ‪ ٟ٣ .٥‬قٗت ‪ٝ‬ا‪ ٧ٚ‬قؼ‪ ٟٛ٩‬د‪ ٧‬اڻ ‪٠٥٣‬ط ؼتب ؼ‪١‬ڋ دا ؼڀ رؼتا ۽ رقڈ تتا‪ ٢٣‬ٿ‪ ٧‬چڪا‬
‫“‪ .ٟ٣‬ا‪ ٟ٤٠‬د‪ٝ ٧‬ع‪ٝ‬ت الِء زڪ‪ٝ٥‬ت قٽ ‪٣‬ڪ ٽڪ‪ ٥‬ة‪٥ٝ ٢‬د‪٥‬د ڪ‪ .٧٤٠٥‬اـ تتا‪ ٢٣‬ٿ‪ ٙ٩‬رؼت‪ ٟ‬د‪ٝ ٧‬ع‪ٝ‬ت‬
‫‪ ٢٠‬ٿ‪٩‬ڻ ؼتب ؼ‪١‬ڋ د‪٣ ٧‬اِء ق‪٨‬غ ت‪٥ٝ ٧‬ت‪ٞ‬ار زادج‪ ٟ‬۾ ‪٣‬ع رقز ‪ٝ 22‬اڻ‪ ٥٤‬اد‪ ٙ‬د‪ ٥‬ؿڪار ٿ‪ ٟ٩‬ٿا‪ .‬ؼ‪١‬ڋ ۾‬
‫‪٩٠‬ـ‪٣ ٙ١‬اِء قي ڪ‪٩‬تعـ ئ‪١٣ ٧‬ڋـ تاـ ق‪٤٨‬ذ‪ ٧‬چڪ‪ .٧٣“ ٥‬د‪ ٟ٤١‬ڪعي ٽع‪ٕ٨‬ڪ ڪالڪ‪ ٟ‬دا‬
‫ڪال ڏ ةالڏ ٿ‪ ٥٩‬قڃ‪ .٧‬زڪ‪ٞ‬عاـ ‪ٛٝ‬ڪ د‪ ٟ٣ ٧‬قڋي رؼت‪ ٧‬د‪ٝ ٧‬ع‪ٝ‬ت ڪعائڻ ةطراـ ‪٥ٝ‬ٽعقي ت‪٧‬‬
‫زقر ڋئ‪ ٧‬ر‪٩٣‬ا “‪ .ٟ٣‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬زڪ‪ٞ‬عا‪ ٟ٠‬ک‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ ؼاـ ا‪٨‬تعي ئ‪ٞ٣ ٧‬طردي “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬اـ ک‪٥ٝ ٧‬ٽعقي‬
‫ڋ‪٨‬ڻ ةطراـ ٔارؿ کاـ ‪ٝ‬ارڪ‪٩‬ٽ تائ‪٣ 4 ٟ٩‬غار ڪ‪٩ٝ٥ٛ‬ٽع ‪١ٚ‬ڪ رقڈ ٺ‪٤‬عائ‪ ٧‬ڋ‪٠‬ا قڃ‪ .ٟ‬د‪ ٟ٤١‬ؼاـ ‪٢٠‬‬
‫قعؼ ؼ‪١‬ڋ ۾ ‪٥ٝ‬اقالت د‪ ٥‬ؼؽٽ‪ ٜ‬ة‪٤‬تع ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬طقۿ پع ڳ‪٥‬ٺ‪ ٟ‬د‪ ٧‬تعٗ‪ ٧‬ٿ‪١٩‬طي ۽ زراَت د‪ ٧‬ؼ‪٩‬ڪٽع ۾‬
‫‪٣‬ڪ قڋق ا‪٘٠‬الب اچ‪ ٧‬ق‪١٨‬طق‪.‬‬
‫اق‪ ٙ‬۾ ‪٥ٝ‬ٽعقيۿ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬تعٗ‪َ٧‬ء ۽ تُ‪٩ٞ‬ع د‪ ٧‬رٿا ‪ ٢٠‬پع ‪٣‬تاـ د‪ ٧‬ز‪ ٟ٩ٝ‬ت‪ٗ ٧‬تن‪ ٧‬د‪٣ ٧‬ٻڄ‬
‫“‪٥ٔ .٧٣‬د‪ٔ ٧‬ائ‪٠٥‬ڊ‪٨‬ـ‪ ٟ‬ک‪ ٧‬ؼپع‪٣‬اِء قي د‪ ٧‬چئ‪ ٟ‬الئ‪ ٟ١٩‬قاري رقڈ ک‪ 6 ٧‬الئ‪ ٟ١٩‬۾ تتط‪ ٙ٨‬ڪعڻ کاـ‬
‫اڳ ئ‪ ٧‬ٽ ‪٥‬ؾ ٽ‪٩‬ڪػ د‪ ٧‬اقڳاڌي دا زٖ ڋ‪٨‬ڻ ؼچ‪ ٧‬ڳا‪ ٢٤ٚ‬ک‪ ٧‬قائک‪ ٥‬ڪعي ڈڍي ٿ‪٥ٔ .٥‬د‪ٔ ٧‬ائ‪٠٥‬ڊ‪٨‬ـ‪ٟ‬‬
‫ک‪ ٧‬ا‪ ٥٣‬ٺ‪٩‬ڪ‪ٛٝ ٥‬ڻ ؼاـ ٽ‪٥‬ؾ ٽ‪٩‬ڪػ د‪ ٧‬اگ‪ ٟ٤‬۾ ‪ 15‬ؼ‪٩‬ڪڎق امأ‪ ٥‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪١٨‬طق‪ .‬د‪ ٟ٤١‬ؼاـ‬
‫ٽعا‪٠‬ؽپ‪٥‬رٽ د‪ ٧‬ڪعا‪ ٟ٨‬۾ قاډ ا‪١٨‬طي‪ .‬اـ ؼاـ گڍ ؼ‪١‬ڋ ؼا‪٩ٚ‬ا‪ ٥٠‬ڋ‪٨‬ڊ ارب رقپ‪ ٟ٩‬د‪ٝ“ ٧‬ط‪ ٧٠‬کاـ‬
‫‪ٝ‬سعقؿ ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬طي‪ .‬دڍ‪ ٟ٣‬ت‪٥ٔ ٢‬د ‪ٔ ٧‬ائ‪٠٥‬ڊ‪٨‬ـ‪ ٟ‬رقڈ ت‪٣ ٧‬ڪ رقپ‪ ٥٩‬ة‪ ٢‬الڳت ڪعڻ کاـ اڳ ئ‪ ٧‬رقزا‪٥٠‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪92‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫‪ٚ‬ک‪ ٟ٩‬رقپ‪٩‬ا “‪ٝ‬ط‪ ٧٠‬زاق‪ ٙ‬ڪعڻ ‪ٚ‬ڳ‪١‬طي‪“ .‬صع ا‪ ٥٣‬ڪ‪٤‬ڎق ‪١ٝ‬ىٖ “‪ ٧٣‬د‪٣ ٥‬ڪ صا‪٠‬گ‪ ٧‬ڪ‪ٞ‬پ‪ ٧١‬ک‪٧‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ دا ز‪ ٧١٩ٝ‬۽ “‪ٝ‬ط‪ ٧٠‬قارا قؼ‪٩‬ال ا‪ُ٠‬اؿ ۾ ڋ‪٠‬ا پ‪٩‬ا قڃ‪ ٢٠ .ٟ‬قعؼ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬رقڈ ت‪ٗ ٧‬تن‪ ٥‬ڪعي اـ‬
‫ک‪ ٧‬پ‪١‬ذاب د‪ٞ٠ ٧‬ائ‪١‬طگ‪ ٧‬ڪ‪١‬طڌ ‪٣‬ڪ ڪ‪ٞ‬پ‪َ٧١‬ء ک‪٘ٝ ٧‬اوُ‪ ٧‬ت‪ ٧‬ڋ‪ ٥٠‬پ‪ ٥٩‬قڃ‪٧‬ۿ پع اـ ؼاـ ؼپع ‪٣‬اِء‬
‫قي د‪ ٧‬ٻ‪ ٧٤١‬پاؼ‪ ٟ‬کاـ ق‪ُ١‬ت‪ ٧‬ا‪٨‬ع‪٨‬ائ‪٥‬ـ ۽ ٻ‪٥٩‬ـ ر‪٣‬ائـ‪ ٧‬ڪا‪٥٩٠٥ٚ‬ـ د‪٥‬ڌي پ‪١‬ذاب د‪ٝ ٧‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪٧‬‬
‫“ةاد ڪعڻ د‪ ٧‬ة‪ ٢‬ص‪١ٔ٥‬اڏ رٿا ت‪٩‬ار ڪئ‪ ٧‬قئ‪ .٧٣“ ٧‬د‪ ٟ٤١‬ؼاـ ؼ‪١‬ڋي ‪ٝ‬اڻ‪٘ٔ ٢٠ ٥٤‬ه اٗ‪٩ٛ‬ت ۾ اچ‪٧‬‬
‫ق‪١٨‬طا پع ‪ ٥٣‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬گادي ۽ ة‪١‬طر گا‪ ٢٣‬قاري ؿ‪٤‬ع تاـ ‪ٝ‬ا‪ٚ‬ڪ‪ ٧‬دا اصت‪٩‬ار قڃائ‪ ٧‬ق‪١٤٨‬طا‪.‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ زڪ‪ٝ٥‬تۿ ‛ؼچ‚ ؼ‪١٩ٞ٩‬ار ةُط ‪٥ٝ‬ٽعقي رٿا َاؿ ةسث د‪٥ٝ ٥‬م‪٥‬ع ةڻذڻ ؼتب اـ ت‪٧‬‬
‫ڪ‪٩‬تعائ‪ ٧‬ڀ‪٩‬عا پ‪١٤١‬ذ‪ٝ ٥‬ؤٗٓ تتط‪ ٙ٨‬ڪ‪ .٧٣“ ٥٩‬ڪذ‪ ٢٤‬قٗت اڳ اـ رٿا ةاةت اَتعاض د‪ ٥‬اَالـ‬
‫ڪ‪ ٥٩‬ق‪٥٨‬ۿ پع دڍ‪ ٟ٣‬تازق قز‪٨‬ع اٌَ‪٥٠ ٜ‬از ؿع‪ٓ٨‬ۿ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬قالزڪار ؼ‪٩‬ط ّ‪٥‬ث َ‪ ٧ٛ‬ؿا‪ ٢٣‬د‪٧‬‬
‫‪٘ٝ‬عري ةُط ڪعاچ‪ ٧‬پ‪٤‬ت‪ ٥٣ ٥‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ زڪ‪ٝ٥‬ت وعٔاـ اـ رٿا ت‪ ٧‬ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ٗ ٢‬ؽ‪ ٜ‬د‪ ٥‬اَتعاض ‪٣ ٢٠‬ذڻ‬
‫د‪ ٥‬اَتعاؼ ڪ‪ ٥٩‬ق‪ .٥٨‬ا‪ ٥٣‬ة‪٩‬اـ ‪٩٣‬ٺ‪ ٟ٩‬ؼىر ت‪ ٧‬ڪا‪٥ٝ‬رـ د‪ ٥‬ڪار‪٠‬ا‪٨ ٥٩٣ ٥ٝ‬ا اـ ۾ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬قا‪٧ٚ‬‬
‫قارج‪ ٟ‬د‪ ٧‬رما‪١ٝ‬طي ؿا‪٣ ٙٝ‬ئ‪ .٧‬اـ ةاةت قعؼ ‪ٝ‬الئڪ ئ‪ ٧‬څاڻ‪ ٧‬ؼگ‪ ٟ٤‬ٿا‪ .‬تازق ‪٣‬ڪ ‪٠‬ا‪ ٧ٚ‬قارق‬
‫ا‪٠‬گع‪٨‬غ ي اصتار پ‪١٤١‬ذ‪٣ ٧‬ڪ صاص رپ‪٥‬رٽ ۾ ا‪ ٥٣‬ا‪٠‬ڪـاؼ ڪ‪ ٧٣“ ٥٩‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ زڪ‪ٝ٥‬ت ؼپع ‪٣‬اِء‬
‫قي قٔاؽ ز‪٥‬ا‪ ٧ٚ‬ڪعڻ کاـ ا‪٠‬ڪار ڪعي ڈڍ‪ .٧٣“ ٥٨‬قٔاؽ وعٔاـ ‪ 21‬ؼ‪٩‬پٽ‪ٞ‬تع ت‪ ٧‬ؼپع ‪٣‬اَءقي د‪٧‬‬
‫‪ٝ‬ا‪ٚ‬ڪ‪ ٧‬قارا زٖ ٔ‪٥‬د‪ٔ ٧‬ائ‪٠٥‬ڊ‪٨‬ـ‪ ٟ‬ز‪٥‬ا‪ ٧ٚ‬ڪعڻ قاري زڪ‪٠ ٜ‬ا‪ ٧ٝ‬د‪ ٧‬د‪٥‬اب ۾ ؼ‪١‬ڋۿ قٔاٗ‪٧‬‬
‫زڪ‪ٝ٥‬ت ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬اَتعام‪ ٟ‬کاـ “گا‪ ٢٣‬ڪ‪ .٧٣“ ٥٩‬د‪ ٟ٤١‬۾ چ‪ ٥٩‬ق‪ ٧٣“ ٥٨‬ت‪ ٢‬اـ ؼاـ ؼ‪١‬ڋ‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ر‪٨‬گ‪ٚ٥٩‬ع “‪ٝ‬ط‪َ٧٠‬ء کاـ ‪ٝ‬سعقؿ ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬طي‪ .‬اـ ڪعي قٔاؽ د‪٩‬ڪ‪١ٔ ٧‬ڊ ‪٥ٝ‬ٽعقي ٺا‪٣‬ڻ الِء ڋ‪٨‬ڻ‬
‫الِء ت‪٩‬ار “‪ .٧٣‬ؼ‪٥ٝ ٥‬ٽعقي ٺا‪٣‬ڻ ةطراـ ‪٣‬تاـ د‪ ٧‬تتا‪ ٢٣‬ٿ‪ ٙ٩‬رقڈـ د‪ٝ ٧‬ع‪ٝ‬ت الِء ڋ‪ ٥٠‬قڃ‪ .٧‬ؼ‪١‬ڋ‬
‫زڪ‪ٝ٥‬تۿ قٔاؽ د‪ ٧‬اـ د‪ ٧‬رق‪ ٧٨‬ت‪ ٧‬ة‪ ٢‬اَتعاض ڪ‪ ٧٣“ ٥٩‬ت‪٥ٝ ٢‬ٽعقي ٺا‪٣‬ڻ قاري ‪١ٝ‬ك‪٥‬ة‪ ٧‬۽ اـ‬
‫ةاةت ٔ‪٥‬د‪ٔ ٧‬ائ‪٠٥‬ڊ‪٨‬ـ‪ ٟ‬ؼاـ ‪ُٝ‬ا‪٣‬طي ‪ٝ‬تُ‪ ٖٛ‬ق‪٥‬ةائ‪ ٧‬زڪ‪ٝ٥‬ت ؼاـ ڪ‪٥‬ة‪ٝ ٢‬ـ‪٥‬رق ‪ ٢٠‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪.٥٨‬‬
‫د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬قاٍٗ ؼ‪١‬ڋ ؼعڪار اـ رٿا ک‪ ٧‬رد ڪ‪ ٧٣“ ٥٩‬ت‪ ٢‬زڪ‪ٝ٥‬ت د‪ ٧‬اـ ٔ‪٩‬ك‪ ٧ٛ‬ک‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ د‪٥‬‬
‫َ‪٥‬اؿ معقر ؼارا‪ ٢٣‬۽ ٗطر د‪٠ ٧‬گا‪ ٢٣‬ؼاـ ڋؼ‪١‬طق‪ .‬ڈاڪاڻ ت‪٣ ٢‬تاـ د‪ ٧‬قؼ‪ ٟٛ٩‬۽ “‪ٝ‬ط‪َ٧٠‬ء د‪ ٧‬ذر‪ُٟ٨‬‬
‫د‪ ٥‬تسٕي ڪعڻ ؼ‪١‬ڋ زڪ‪ٝ٥‬ت د‪“ ٧‬ئ‪٧١٩‬ۿ ٗا‪ ٧٠٥٠‬۽ اصالٗ‪ ٧‬ذ‪٥٩ٝ‬اري “‪ .٧٣‬اـ ذ‪٥٩ٝ‬اري د‪ ٧‬ادائگ‪٧‬‬
‫۾ ‪٣‬تاـ د‪٥َ ٥‬اؿ زڪ‪ٝ٥‬ت ؼاـ گڍ ‪٣‬ٿ ق‪٠‬ڊائڻ الِء ت‪٩‬ار “‪.٧٣‬‬
‫قٔاؽ ۽ صاص ڪعي پ‪١‬ذاب اڄ تائ‪١٠ ٟ٩‬ڌـ ق‪٥‬ة‪ ٟ‬ؼاـ د‪٩‬ڪ‪ ٥‬رق‪ ٥٨‬اصت‪٩‬ار ڪ‪٧٣“ ٥٩‬ۿ ت‪ٟ٤١‬‬
‫‪ٛٝ‬ڪ ‪١ٝ‬ذ‪ ٢٠ ٢٤‬قعؼ ة‪٩‬چ‪ ٧١٩‬ک‪ ٧‬د‪ ٜ١‬ڋ‪ .٧٣“ ٥٠‬پع اـ ؼاـ ص‪٥‬د ‪ٛٝ‬ڪ د‪ ٧‬ة‪٩١‬ادـ ک‪٣ ٧‬اڃ‪ ٥‬رؼ‪٥٩‬‬
‫“‪ .٧٣‬اڄ ‪ ٧٣‬د‪٩‬ڪ‪ٝ ٧‬عڪغ ‪ٝ‬ضا‪ ٓٚ‬دظةا پ‪٩‬طا ٿ‪٩‬ا “‪ٟ٣‬ۿ ؼ‪ ٧‬ڪ‪ٚ ٟ٤١‬ٻاڌي ؼ‪٩‬اؼتطاـ د‪ ٥‬ڪعؿ‪٥ٞ‬‬
‫‪٠‬ا‪٧٣‬ۿ پع اق‪ ٙ‬۾ ا‪ ٟ٤٠‬دا ‪ٝ‬ادي ة‪٩١‬اد ‪٥ٝ‬د‪٥‬د “‪ .ٟ٣‬اـ ڪعي ‪ٛٝ‬ڪ ؼاـ ‪ٝ‬ستتۿ قٔاداريَء ۽ ؼچاڻائپ‬
‫د‪ ٧‬ا‪٣‬ائ‪ ٧‬ت٘اما ‪٠٥٣‬طي ت‪١٠ ٢‬ڌـ ق‪٥‬ة‪ ٟ‬۽ صاص ڪعي ؼ‪١‬ڋ ؼاـ اڻ ةعاةعي قارق ؼ‪٥ٛ‬ڏ ة‪١‬ط ٿ‪٩‬ڻ‬
‫کپ‪ .٧‬ا‪٣‬ڎـ ‪ٝ‬ڎ‪٩ٔ ٧٠‬ك‪ ٟٛ‬ک‪ ٧‬رد ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪٧‬ۿ د‪ ٟ٤١‬ؼاـ ‪ٛٝ‬ڪ‪ ٧‬ؼا‪٩ٞٚ‬ت ت‪ ٧‬ڈ‪١‬ڊا پ‪٥‬ـ‪ .‬اڄ دڍ‪ٟ٣‬‬
‫‪ٛٝ‬ڪ د‪ٝ ٧‬ڎ‪ ٧٠‬ا‪ ٜ٣‬ؿُت‪ ٟ‬د‪ ٥‬قاڳ‪٥‬ـ پ‪١‬ذاب د‪٩ٗ ٧‬ادت ز‪٥‬ا‪ ٟ٣“ ٧ٚ‬ت‪ ٟ١٣ ٢‬ک‪ ٧‬گظر‪ 52 ٙ٨‬ؼا‪ٟٚ‬‬
‫ا‪٠‬طر ‪١٠‬ڌـ ق‪٥‬ة‪ ٟ‬ؼاـ ٿ‪ ٙ٩‬ة‪ ٧‬قادت‪ ٟ٩‬د‪ ٥‬تطارڏ ڪعڻ الِء ڪعدار ادا ڪعڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬د‪٩‬ڪڍ‪ٟ٣‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪93‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫‪٣‬اڻ‪ ٧‬ة‪ ٢‬ؼاڳ‪٥٣ ٥٩‬ڋ ۽ ٗتن‪ ٧‬قاري ‪٣‬ٻڇ داري ر‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء ‪ٝ‬ام‪َ٧‬ء د‪٤‬ڎا ڪ‪٩‬تعائ‪ ٧‬ؼا‪٠‬سا د‪ ٜ١‬قٺ‪٧‬‬
‫ؼگ‪ ٟ٤‬ٿا‪.‬‬

‫(ڈپ‪ ٙ٩‬رقا‪ ٥٠‬ؼچ ڪعاچ‪٧‬ۿ ‪ 10‬ؼ‪٩‬پٽ‪ٞ‬تع ‪1999‬ع)‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪94‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫„نريڪا – ريڊ اىڊييز ۽ شيڌي‬

‫ڪڍ‪ ٟ٣‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ڪ‪ ٧‬صتعقـ ‪٨‬ا اَالـ ةاٗ‪ ٧‬دڳ د‪٤‬اـ الِء ‪١٠‬ڌڌا ‪٠٥٣‬طي ة‪ ٢‬ڋاڊا ڈعڪائ‪١٩‬طڌ‬
‫۽ ‪ٝ‬ا‪٠‬ائتا ‪٠٥٣‬طا “‪ .ٟ٣‬ڪ‪ ٟٝ٥ٗ ٟ‬دا ڪ‪ ٧‬تار‪٨‬ض‪ٗ ٧‬طؿ ۽ ٔ‪٩‬كال پ‪١٤١‬ذ‪ٌَٞ ٟ‬ت‪ ٟ‬ؼتب قڋ ‪ٝ‬اڻ‪٤‬پ‪ ٧‬الِء‬
‫‪٘ٝ‬عر ٿ‪ٝ ٙ٩‬ڎ‪ٝ ٧٠‬اپ‪ ٟ‬۽ پئ‪ٞ‬ا‪ ٟ٠‬۾ ة‪ ٢‬ؼ‪ٞ‬ائذ‪ ٢٠ ٧‬ؼگ‪١٤‬طا “‪ .ٟ٣‬ا‪٣‬ڎق ئ‪٣ ٧‬ڪ ٔ‪٩‬ك‪ 20 ٥ٛ‬قطي د‪٧‬‬
‫پچاڻ‪ ٧‬قاري ؼاؾ د‪ ٧‬ؿعقَات ۾ “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪا ة‪٤‬ادر ڪعي قاٍٗ ا‪ٛٝ ٟ٤٠‬ڪ‪ ٟ‬۽ ٗ‪ ٟٝ٥‬الِء دعئت‪١ٞ‬طاڻ‪ ٥‬۽‬
‫ا‪٠‬كاؼ ڀع‪ٝ ٥٨‬حاؾ ٗائ‪ ٜ‬ڪ‪٧٣“ ٥٩‬ۿ د‪ ٟ‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬تعٗ‪ ٧‬۽ تُ‪٩ٞ‬ع د‪ ٥‬ة‪٩١‬اد ئ‪ ٧‬ٻ‪٥ٌٛٝ ٟ٩‬ؿ ٗ‪ٟٝ٥‬ۿ ؼتا‪ٙ٨‬‬
‫۽ ‪ٝ‬سعقؿ ڪ‪ٝ ٙ٩‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ ٧‬رت ۽ پگ‪٤‬ع ت‪ ٧‬قډق “‪ٝ“ .٧٣‬ع‪٨‬ڪا ؼعڪارۿ ‪٠‬ئ‪ ٟ٩‬ؼاؾ د‪ ٧ُٗ٥ٝ ٧‬ت‪٧‬ۿ‬
‫“‪ٝ‬ع‪٨‬ڪا ک‪١‬ڊ د‪ ٧‬اق‪ ٙ‬ر‪٥٣‬اؼ‪ ٟ٩‬ر‪٨‬ڊ ا‪٠‬ڊ‪١٨‬غ د‪ ٧‬ز‪ ٟ٩ٝ‬ت‪ ٧‬پ‪٤‬ع‪َ ٟ٨‬ا‪ ٧ٞٚ‬د‪١‬گ د‪ ٧ُٗ٥ٝ ٧‬ت‪ ٧‬ڪ‪ٙ٩‬‬
‫ٗتن‪ ٥‬صت‪ ٜ‬ڪعڻ د‪ ٥‬اَالـ ڪ‪ .٧٣“ ٥٩‬د‪٥ٝ ٟ٤١‬دب ر‪٨‬ڊ ا‪٠‬ڊ‪١٨‬غ ک‪٣ 32 ٧‬غار ‪٩٣‬ڪٽع ز‪ ٟ٩ٝ‬قاپػ‬
‫ڪئ‪ ٧‬ق‪١٨‬طي‪١ٛ٣ .‬طڌ قطيَء دقراـ ڪ‪ٛٝ ٟ٤١‬ڪ وعٔاـ ڪ‪ ٟ٤١‬ٻ‪٥ٗ ٧‬ؿ د‪ ٧‬ا‪٨‬ڍي قڋي ا‪٨‬عام‪٧‬‬
‫رماڪارا‪ ٧٠٥ٞ٠ ٢٠‬قاپػ ڪعڻ د‪ ٧٣ ٥‬قڋق ٔ‪٩‬ك‪٠٥٣ ٥ٛ‬طق‪ .‬د‪٩‬ڪڍ‪ٝ“ ٟ٣‬ع‪٨‬ڪا د‪٩‬ڪا ؼچ‪ ٧‬د‪٩٠‬ا‬
‫د‪ٚ ٧‬ٺ ؼعدار ي د‪ ٧‬دَ‪٨٥‬طار “‪ .٧٣‬ر‪٨‬ڊ ا‪٠‬ڊ‪١٨‬غ ک‪ ٧‬ا‪٣‬ا ز‪ ٟ٩ٝ‬قاپػ ‪ ٢٠‬ة‪ ٢‬ڪعي ‪٣‬ا ت‪ ٢‬ڪ‪ ٥‬ة‪ ٢‬کا‪٠‬ئػ پډا‬
‫ڳاڈا ڪعڻ قارق ڪ‪٥٩٣ ٟ٩‬ۿ ‪ ٢٠‬قري ق‪٨‬چارـ ر‪٨‬ڊ ا‪٠‬ڊ‪١٨‬غ ک‪ ٧‬ا‪٨‬ڍي واٗت ۽ ٗ‪٥‬ت ‪٣‬ئ‪٧‬ۿ د‪ ٥٣ ٥‬پ‪١٤١‬ذ‪٧‬‬
‫اةاڻ‪ٛٝ ٧‬ڪ‪٩‬ت تاـ ٗتن‪ ٥‬صت‪ ٜ‬ڪعائ‪ ٧‬ؼگ‪ ٟ٤‬ٿا‪.‬‬
‫“‪ٝ‬ع‪٨‬ڪا ة‪٤‬ادر د‪ ٥‬ا‪ ٥٣‬اَالـ ؼ‪١‬ڋ قاؼ‪ ٟ٩‬الِء ت‪ ٢‬قاُٗ‪ ٧‬ز‪٩‬عت د‪٥‬ڳ‪ ٧٣“ ٥‬پع ؿا‪٨‬ط ا‪٥ٗ ٟ٤٠‬ت‪ٟ‬‬
‫الِء ة‪ ٢‬ؿع‪ٝ‬ؽاري د‪ ٥‬ؼتب ةڻذ‪ ٧‬ؼگ‪٧٤‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬گظر‪ ٙ٨‬اډ قطيَء کاـ ‪ٛٝ‬ڪ د‪ ٧‬قزطتۿ ؼا‪٩ٞٚ‬تۿ‬
‫اتساد ۽ ڋاڊ د‪ ٧‬ة‪٩١‬اد ت‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ؼعؼتغ ک‪٩‬ت‪ ٟ‬ت‪ٗ ٧‬اةل “‪ ٟ٣ .ٟ٣‬ډرت‪َ٧‬ء د‪ ٧‬ڪک ‪ٝ‬اـ اـ اپائ‪٧‬‬
‫پ‪٩‬ٽ د‪ ٥‬دقزخ ڀع‪١٨‬طڌ اـ دا ٔعز‪٠‬ط ت‪ ٢‬ٺ‪٥٩٤‬ۿ پع قعؼ دقؼت ة‪ ٢٠ ٢‬ٿ‪ ٧‬ؼگ‪٩٤‬ا “‪1947 .ٟ٣‬ع د‪ ٧‬قر‪٣‬اڱ‪٧‬‬
‫کاـ ۽ ‪٥ٝ‬د‪٥‬دف قٔاؽ ۾ ؿ‪٩ٚ٥ٞ‬ت کاـ پ‪ِ٥‬ء ‪٣‬ڪ قڋي ‪١ٝ‬ك‪٥‬ةاة‪١‬طيَء ‪٩٣‬ٺ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ډرت‪َ٧‬ء ت‪ ٧‬قاالر ؿعقع‬
‫ٿ‪ .٧‬ةئعاد‪ ٟ‬د‪٥‬ـ ز‪٥١٩ٝ‬ـ پ‪١‬ذاب کاـ “‪ٝ ٙ٨‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪ ٧‬ڪ‪٥‬ڋ‪ ٟ٨‬د‪ ٧‬اگ‪ ٟ٤‬ت‪ ٧‬ڋئ‪٣ ٧‬تاـ د‪ ٧‬اق‪ٙ‬‬
‫ر‪٥٣‬اؼ‪ ٟ٩‬ک‪“ ٧‬ةپاؿ‪ ٧‬د‪٠ ٧‬ئ‪ٌ٠ ٟ٩‬اؿ د‪ُٞ٠ ٧‬ت‪ ٟ‬کاـ ‪ٝ‬سعقؿ ڪ‪ ٥٩‬ق‪٥٨‬ۿ ةُط ۾ ‪١ٝ‬گال ڈ‪ٜ٨‬ۿ تعة‪٩‬ال ڈ‪ٜ٨‬ۿ‬
‫چـ‪١ٚ ٢ٞ‬ڪ ڪئ‪١‬اؾ د‪ٝ ٧‬تاجعـ دا ڪٽڪ چاڌ‪ ٧٣‬ؼ‪١‬ڋ ډرت‪٧‬ۿ ؼ‪١‬ڋ قاؼ‪ ٟ٩‬د‪ ٧‬پ‪٩‬عـ ‪٩٣‬ٺاـ‬
‫ؼعڪائڻ د‪ َٙٞ٥‬داري ر‪٥٩٣‬ۿ د‪ ٟ٤١‬ک‪ ٧‬اڄ ؼ‪٥‬ډق ڪٿ‪ ٧‬ة‪ ٢‬ڪ‪ ٥‬ٽاڪ‪ٚ ٥‬ڳ‪١‬طق ‪ٌ٠‬ع ‪ ٢٠‬ٿ‪ ٥‬اچ‪٥ٔ .٧‬د‪ٟ٩‬ۿ‬
‫را‪٠‬ط‪٨‬گعـۿ ؼ‪٩ٞ‬ت ال‪٥٣‬ر ۽ ؼ‪٩‬ا‪ٚ‬ڪ‪٥‬ٽ د‪ ٧‬پ‪٥ٛ٤‬ا‪ ٟ٠‬ک‪ ٧‬ت‪ ٢‬ڈڍ‪ ٥٨‬پع ٗتن‪ ٧‬د‪٣ ٧‬ٻڇ ۾ َعب ؿ‪٩‬ض‪ٟ‬‬
‫ک‪ ٧‬ة‪٣ ٢‬تاـ د‪ ٧‬ز‪ ٟ٩ٝ‬ؼاـ ‪٥٠‬ازڻ کاـ قؼاـ ڪ‪ ٟ٩‬گ‪٤‬ٽا‪ ٥٨‬ق‪ .٥٨‬اڄ د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ڪاٿ‪ٚ ٥‬ڳا‪ ٥٨‬قڃ‪ ٧‬ت‪٢‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬اپت قاري ڀ‪٥ٛ‬ڌ ةئعاد‪ ٧‬ز‪ ٟ٩ٝ‬د‪ 60 ٥‬کاـ ‪ 70‬ؼ‪٩‬ڪڎق اقپعـ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬۽ صاص ڪعي پ‪١‬ذاب‬
‫د‪ ٧‬قاالر پؽ‪١‬ط ٗ‪٥‬ت‪ ٟ‬د‪ٗ ٧‬تن‪٩٣ ٧‬ٺ اچ‪ ٧‬چڪ‪.٧٣“ ٥‬‬
‫اؼاـ د‪ ٧‬پ‪٩‬اري پاڪؽتاـ ۾ اؼاـ دا “ٗا ۽ زاڪ‪٥ٚ‛ ٜ‬ڏ قڃ‪٥٤ٚ ٧‬ارقۿ ت‪٥‬ـ اقچٍ ق‪ ٢٣‬اقڀار‚‬
‫قاري چ‪٥‬ڻ‪ ٧‬ت‪ ٧‬ؼئ‪ ٥‬ؼ‪٩‬ڪڎق َ‪ ٙٞ‬ڪعي ر‪٩٣‬ا “‪٣ .ٟ٣‬ڪ وعؼ ‪٣‬ا‪٠‬گ ڪا‪٠‬گ ۽ ‪ٝ‬ڪائ‪ ٥‬قط‪ٟ٨‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪95‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫کا‪٠‬پ‪ِ٥‬ء چ‪ ٟ٩‬ک‪ ٧‬قاپػ ٿ‪ ٧‬چڪا “‪ٟ٣‬ۿ اؼعائ‪ ٙ٩‬پ‪١٤١‬ذ‪٠ ٧‬ؽ‪ ٧ٛ‬اڳعائ‪ ٧‬۽ ‪٥٣‬ڋ تاـ ‪ٛٔ ٧٤ٚ‬ؽى‪ ٟ٩١٩‬ک‪٧‬‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ډرت‪ ٧‬قاپػ پ‪ ٥٩‬ڪعيۿ ؿاؿ د‪ ٧‬گ‪٥‬الـ قار‪ ٟ٨‬ٽڪع‪ ٟ٨‬تاـ ٗتن‪ ٥‬صت‪ ٜ‬ڪعڻ دا ؼا‪٠‬تا‪٣‬ا‬
‫ڪ‪٩‬ا پ‪٩‬ا قڃ‪ .ٟ‬ٻئ‪ ٧‬وعؼ اؼاـ دا ‪٨‬ار ؼچ‪ ٧‬د‪٩٠‬ا ک‪ ٧‬پٺ‪ ٧‬ڋئ‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬قاالر ک‪ ٢٠ ٧‬قعؼ دائغ ٗعار پ‪٩‬ا‬
‫ڋ‪ ٟ٨‬پع اـ ک‪ ٧‬داري رکڻ الِء ‪٥٠‬اـ ‪١ٝ‬ك‪٥‬ةا ۽ ٽڪؽاٽ گ‪٤‬ڎ‪٨‬ا پ‪٩‬ا قڃ‪ .ٟ‬اـ ؼچ‪ ٧‬ذ‪٩١٣‬ت د‪ ٧‬ةاقد‪٥‬د‬
‫‪ ٟ١٣‬د‪ ٧‬ذ‪ ٟ٣‬۽ م‪٩ٞ‬ع ۾ ا‪٣‬ا اڻ تڻ معقر ‪٥ٝ‬د‪٥‬د ‪٠٥٣‬طي ت‪ ٢‬قط‪ ٟ٨‬دا ٗتنا ة‪ ٢‬ڪ‪ ٟ٤١‬د‪ٝ ٧‬ا‪ٚ‬ڪ‪٧‬‬
‫قاري “ٔاٗ‪ ٧‬زٖ ک‪ ٧‬ر‪٨‬ٽ‪ ٢٠ ٧‬ٿا ؼگ‪ .ٟ٤‬اڄ ‪ ٢٠‬ؼڀاڻ‪ ٧‬قاالر‪ ٙ٨‬ز‪٥١٩ٝ‬ـۿ ‪ٝ‬اڳ ۽ ‪ٝ‬ڪاـ معقر قاپػ ڪعڻا‬
‫پ‪٠٥‬طا‪ .‬ڈاڪاڻ ت‪ ٟٝ٥ٗ ٢‬دا تار‪٨‬ض‪ ٧‬زٖ ۽ قاؼىا ڪذ‪ ٢٤‬ؼا‪ ٟٚ‬۽ قط‪ ٟ٨‬د‪ٗ ٧‬تن‪ ٧‬ؼاـ ّ‪٩‬ع ‪ٝ‬سٕ‪٥‬ظ‬
‫ڪعي ‪ ٢٠‬ٿا ؼگ‪٤‬ذ‪ .ٟ‬اڳ‪ ٧‬پ‪ِ٥‬ء ‪ٝ‬ا‪ٚ‬ڪ‪ ٧‬قعؼ ا‪ٝ ٟ٤٠‬ا‪ٚ‬ڪ‪ ٟ‬د‪١ٛ٣ ٧‬طيۿ د‪ ٟ‬ک‪ ٧‬ا‪٣‬ا ‪ُٞ٠‬ت ٗطرت َىا‬
‫ڪئ‪.٧٣“ ٧‬‬
‫اؼاـ د‪ ٧‬زاڪ‪ ٟٞ‬۽ “ٗائ‪ ٟ‬د‪ ٧‬قات ‪ٝ‬اـ ڪڍ‪ ٟ٣‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ؼچ اقڳاڈذ‪ ٧‬ة‪ ٢‬پ‪٠٥‬طق “‪٢٠ ٥٣ .٧٣‬‬
‫چا‪١٩٣‬طي ة‪ ٢‬ا‪ ٥٣‬اَتعاؼ ڪعي قد‪١٤‬طا “‪ ٟ٣‬ت‪ٛٝ ٟ١٣ ٢‬ڪ د‪٥ٌٛٝ ٧‬ؿ ٗ‪ ٟٝ٥‬ؼاـ ا‪٠‬كاؼ ڀع‪ ٥٨‬ؼ‪٥ٛ‬ڏ‬
‫‪ ٢٠‬ڪ‪٧٣“ ٥٩‬ۿ پع پ‪ِ٥‬ء ة‪ ٥٣ ٢‬ڋق‪ ٟ٣‬د‪ ٥‬اَتعاؼ ڪعڻ ةاقد‪٥‬د ة‪ ٢‬ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٥‬ازا‪ ٥ٚ‬ڪعڻ کاـ گ‪٥‬ٿ‪١‬اٿ‪٥‬ـ‬
‫ڪ‪١‬طا “‪ .ٟ٣‬اڳ‪٥‬ڻ‪ ٧‬قز‪٨‬عاٌَ‪٥٠ ٜ‬از ؿع‪ ٓ٨‬د‪ ٧‬دقر ۾ ة‪ٛٝ ٢‬ڪ د‪ ٧‬ؼعةعاف ؼ‪٩ٞ‬ت ؼ‪١‬طس ڪاة‪١٩‬ا د‪٧‬‬
‫ا‪ٝ ٜ٣‬اڻ‪ ٟ٤‬اـ ڳا‪ ٢٤ٚ‬د‪ ٥‬اَتعاؼ ڪ‪ ٥٣ ٥٩‬ت‪ ٢‬پاڪؽتاـ د‪٥ٝ ٧‬د‪٥‬دف ڊا‪٠‬چ‪ ٧‬۾ ‪٥ٌٛٝ‬ؿ ٗ‪ ٟٝ٥‬ؼاـ‬
‫ز‪٨‬ادت‪٥٩‬ـ ٿ‪٥٩‬ـ “‪ٟ٣‬ۿ د‪ ٟ٤١‬ؼتب اؼاـ کاـ اڳ‪٥‬ڻ‪ ٥‬اقڀع پاڪؽتاـ ا‪ٚ‬ڳ ٿ‪ ٧‬ق‪ .٥٨‬ص‪٥‬د ‪٥ٝ‬د‪٥‬دف ٔ‪٥‬د‪٧‬‬
‫ؼعةعا‪ ٢٣‬د‪١‬عؾ پعق‪٨‬غ ‪ٝ‬ـعؼ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ؿعقَات‪ ٧‬ڋ‪ ٟ٤١٨‬۾ ٗ‪٥‬ؿ ک‪ ٧‬د‪٩‬ڪا ا‪٨‬ذ‪١‬ڊا ڋ‪٣ ٧٠‬ئ‪٧‬ۿ اـ د‪٥‬‬
‫‪ٝ‬ک‪٘٠ ٢٩‬ى‪ ٥‬ا‪ ٥٣‬ة‪ ٥٩٣ ٢‬ت‪ ٢‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذا اصت‪٩‬ار ڋ‪٠‬ا ق‪١٨‬طاۿ ؼاڻ‪ ٟ‬د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ز‪٨‬ادت‪٥٩‬ـ ٿ‪٥٩‬ـ “‪ٟ٣‬ۿ ت‪ٟ‬‬
‫د‪ ٥‬ازا‪ ٥ٚ‬ڪ‪ ٥٩‬ق‪١٨‬طق‪ .‬پع اڄ دڍ‪ ٟ٣‬ا‪ ٟ٤٠‬اَال‪ ٟ٠‬۽ اٗعارـ ک‪ 100 ٧‬ڋ‪ ٟ٤١٨‬ة‪ٝ ٢‬ػ گظر‪٨‬ا “‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬ا‪٧٣‬‬
‫اڻ ‪ٝ‬سؽ‪٥‬س ٿ‪١ ٩‬طڌ دز ‪٩٣‬ٺاـ دٻذ‪ّ ٧‬ائب ٿ‪ ٧‬ق‪٨‬ا “‪ .ٟ٣‬ق‪٥‬ة‪ ٟ‬ک‪ ٧‬اصت‪٩‬ار ڋ‪٨‬ڻ قارا ا‪٨‬ذ‪١‬ڊا گڍ‪ ٢٣‬د‪٧‬‬
‫‪ٝ‬ٿ‪ ٧‬تاـ ؼڱ‪ ٟ‬قا‪٠‬گع ّائب ٿ‪ ٧‬قئ‪“ .٧٣“ ٧‬صع ا‪ ٧٣‬ڪ‪٤‬ڎ‪٥٨‬ـ ٗ‪٥‬ت‪٥‬ـ “‪ٟ٣‬ۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬زاڪ‪ ٟٞ‬ک‪٧‬‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬ئ‪ ٌٟٕٚ ٧‬د‪ ٧‬زع‪ٝ‬ت ک‪ ٧‬پئ‪ٞ‬اؾ ڪعڻ ت‪ٝ ٧‬ذت‪٥‬ر ڪعي قد‪ ٟ٤‬ٿ‪٥٩‬ـ‪.‬‬
‫د‪٩٠‬ا “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪا د‪ ٧‬ڪعدار ک‪ ٧‬ڪ‪٩‬ڍق ة‪ ٢‬صعاب ‪ٌ٠‬عـ ؼاـ ڈ‪ ٢٠ ٥‬ڋؼ‪١‬طي ‪٣‬ذ‪ .٧‬اـ د‪ٝ ٧‬ضت‪ٓٛ‬‬
‫‪ٛٝ‬ڪ‪ ٟ‬صالؼ ڪ‪ ٙ٩‬ڪاررقا‪ ٟ٨‬ک‪ ٧‬ڪ‪٩‬تعق ة‪ ٢‬ڪعا‪٣‬ت د‪٥‬ڳ‪ ٥‬ڈ‪ ٢٠ ٥‬ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٥٩٤‬قڃ‪ .٧‬پع ‪ ٥٣‬اڄ ة‪ ٢‬د‪٩٠‬ا‬
‫‪ٝ‬ٿاـ اـ ڪعي راڄ پئ‪ ٧‬ڪعيۿ د‪ ٟ٣ ٥‬پ‪١٤١‬ذ‪ٛٝ ٧‬ڪ د‪٥َ ٧‬اؿ ک‪“ ٧‬زاد‪٥٨‬ـ گ‪٤‬ٽ قډ ئ‪ ٧‬ؼ‪ ٧٤‬پع ‪٩٤ٝ‬ا‬
‫ڪعي معقر ڋ‪٥٩٠‬ـ “‪ .ٟ٣‬د‪ ٟ٤١‬د‪ ٥‬پاڪؽتاـ د‪٤‬ڎق ‪ٛٝ‬ڪ تك‪٥‬ر ة‪ ٢٠ ٢‬ٿ‪ ٥‬ڪعي ؼگ‪ .٧٤‬د‪٩‬ڪ‪٥‬‬
‫‪ٛٝ‬ڪ ۽ اـ دا زاڪ‪ ٜ‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬ئ‪ٝ ٧‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪ ٧‬ة‪٩١‬ادي زٖۿ ا‪٠‬ؽا‪“ ٧٠‬زاد‪٥٨‬ـ ۽ ٗ‪ ٧ٝ٥‬ةعاةعي ‪٩٤ٝ‬ا ڪعي‬
‫‪ ٢٠‬ٿا ؼگ‪ .ٟ٤‬ؼ‪ ٧‬ڪ‪٤‬ڎي ‪ ٟ٤١ٝ‬ؼاـ ٻ‪ٝ ٟٝ٥ٗ ٟ٩‬ٿاـ ٿ‪١٩‬طڌ ڋاڊ ۽ ڋ‪٣‬ڪاُء صالؼ “قاز ة‪١ٛ‬ط ڪعي ؼگ‪ٟ٤‬‬
‫ٿاۿ اـ ؼ‪ٛ‬ؽ‪ ٧ٛ‬۾ َا‪ ٧ٞٚ‬ز‪ٞ‬ا‪٨‬ت ۽ ا‪ٝ‬طاد زاق‪ ٙ‬ڪعي ؼگ‪ ٟ٤‬ٿا‪ .‬اـ ڪعي چڱا‪ ٟ٨‬د‪ ٧‬ؿعقَات‬
‫‪٩ٞ٣‬ـ‪ ٢‬گ‪٤‬ع کاـ ڪعڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬د‪٩‬ئ‪ٝ“ ٟ‬ع‪٨‬ڪا ر‪٨‬ڊ ا‪٠‬ڊ‪١٨‬غ د‪ ٧‬ز‪ ٟ٩ٝ‬تاـ ٗتن‪ ٥‬صت‪ ٜ‬ڪعڻ د‪ ٥‬اَالـ‬
‫ڪعي ڪئ‪.٧٣“ ٧‬‬

‫(ڈپ‪ٙ٩‬ۿ رقزا‪ ٢٠‬ؼچ ڪعاچ‪٧‬ۿ ‪ 22‬د‪٥١‬ري ‪2000‬ع)‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪96‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫بيياد پرشتيَء ڏاىٍو وڌىدڙ شيڌ‬

‫ؼ‪١‬ڋ ک‪ ٧‬گظر‪ ٙ٨‬ٻ‪ ٟ‬ڋ‪٣‬اڪ‪ ٟ‬کاـ ڪ‪١٩‬ؽع د‪٤‬ڎق ‪٣‬ڪ صىع‪٠‬اڏ ‪ٝ‬عض ا‪٠‬طراـ ئ‪ ٧‬ا‪٠‬طراـ‬
‫کائ‪ ٧‬ک‪٥‬ک‪ ٥ٛ‬ڪ عي ر‪٣ .٧٣“ ٥٩٣‬تاـ دا ؼڀ ؼاڃ‪ ٢٤‬ق‪٠‬ط ‪ٝ‬اڻ‪ ٥٤‬۽ ا‪ ٟ٤٠‬د‪٥‬ـ ت‪٥ٞ٩ٌ١‬ـ اـ ‪ٝ‬عض د‪٧‬‬
‫‪ٝ‬ڎ‪ ٧٠‬ص‪١ٔ٥‬اڪ‪ ٟ٩‬کاـ چڱ‪ ٧٠٥ٞ٠ ٧‬قاٗٓ ‪٠٥٣‬طي ة‪ ٢‬اـ صالؼ ٻڎڏ ٻا‪٣‬ع ڪڌڻ الِء ت‪٩‬ار ‪ .ٟ٣“ ٢٠‬ڪ‪٥‬ة‪٢‬‬
‫اـ ‪ٝ‬عض د‪ ٧‬دقا ڳ‪ٚ٥‬ڻ ۽ اـ ک‪٠ ٧‬اس ڪعڻ الِء ؼ‪١‬ذ‪٩‬طف ڪ‪ .٧٤٠٥‬ا‪ ٥٣‬صىع‪٠‬اڏ ‪ٝ‬عض ‪٣‬ت‪ ٧‬ڋ‪٥٤١٨‬ـ‬
‫ڋ‪ ٟ٤١٨‬قډ‪٠‬طڌ ة‪٩١‬اد پعؼ ت‪ ٧‬۽ ٔعٗ‪٥٩‬ار‪٨‬ت “‪ .٧٣‬د‪٩‬ڪا “‪٣‬ؽت‪٣“ ٧‬ؽت‪ ٧‬اؼاـ د‪ ٧‬ا‪ٚ‬ڳ ٗ‪ ٧ٝ٥‬قد‪٥‬دۿ‬
‫قو‪ٟ‬ۿ ٻ‪٧ٚ٥‬ۿ تار‪٨‬ض‪ ٧‬رقا‪٨‬ت‪ ٟ‬۽ ج٘أت‪ٗ ٧‬طرـ ک‪٥٤٠ ٧‬ڌي ‪٠‬اس ڪعي ر‪ .٧٣“ ٧٣‬اؼاـ د‪٥٠ ٥‬د‪٥‬اـ ‪٠‬ؽ‪ٙ‬ۿ‬
‫د‪٩‬ڪ‪ ٥‬تار‪٨‬ض‪ ٧‬تؽ‪ٛ‬ؽ‪ ٙ‬۽ ارت٘ا د‪ ٧‬اق‪٥ٝ ٟٚ٥‬دب قډ‪٨‬ڪ ةاؿُ‪٥‬رۿ َا‪ ٧ٞٚ‬ا‪ ٟٝ‬د‪ ٥‬پعچارڏۿ ‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪٧‬‬
‫رقاداري ۽ ؼ‪٤‬پ د‪ٝ ٥‬ذؽ‪ ٥ٞ‬ةڻذڻ کپ‪٣ ٧‬اۿ ؼ‪ٝ ٥‬طي صارج ۽ دٗ‪٩‬ا‪٥٠‬ؼ‪ ٧‬رقا‪٨‬ت‪ٟ‬ۿ ‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬۽ ٔعٗ‪٥٩‬ار‬
‫د‪٥١‬ـ د‪ ٧‬قر چڎ‪١٣‬طق پ‪ ٥٩‬قڃ‪ .٧‬ؼ‪١‬ڋ د‪ٝ ٧‬ٿئ‪ ٟ٩‬وت٘‪ ٧١ُ٨ ٧‬داگ‪٩‬عدار ڪالس وعٔاـ ‪٣‬تاـ د‪٧‬‬
‫قچ‪ ٧ٚ٥‬وت٘‪ ٧‬د‪ ٧‬قو‪ ٟ‬دقؼتۿ تعٗ‪ ٧‬پؽ‪١‬ط ۽ رقؿ‪ ٟ‬ص‪٩‬اؾ ٔڪع “ڋق ة‪١‬ط ٻڋڻۿ ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬ت‪ ٧ٞ٩ٌ١‬اقؼع‬
‫“ڋق رڪاقٽ‪٥‬ـ قد‪٤‬ڻ ؼتب ‪٣‬ت‪ ٧‬دٗ‪٩‬ا‪٥٠‬ؼ‪ ٧‬ؼ‪٥‬چ رک‪١‬طڌ ‪ٝ‬طي صارج ٔعٗ‪٥٩‬ار ٽ‪ ٟٚ٥‬۽ د‪ٞ‬اَت‪ ٟ‬ک‪ ٧‬اؼعڻۿ‬
‫‪٠‬ؽعڻ ۽ ‪ٝ‬نت‪٥‬ط ٿ‪٩‬ڻ الِء ‪٩ٝ‬طاـ صا‪٩٤ٝ ٧ٚ‬ا ٿ‪ٝ .٧٣“ ٥٩ٛٝ ٧‬ٿ‪٥٩‬ـ وت٘‪ ٥‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ق‪٨‬ڪائ‪ ٥‬ذ‪٩١٣‬ت د‪٧‬‬
‫ڪعي ‪٣‬ع ؿ‪َ٧‬ء کاـ ال تُ‪ ٖٛ‬ةڻذ‪٧‬ۿ پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ڈ‪١٣‬طڌ وت٘ات‪ ٧‬قد‪٥‬د ک‪ ٧‬ٿ‪٥‬ڻ‪٥٩‬ـ ۽ ٿ‪٩١‬ا ڋ‪٨‬ڻ ۾ ‪ٝ‬ـْ‪٥‬ؾ‬
‫“‪ .٧٣‬ا‪ ٥٣‬ئ‪ٝ ٧‬ٿ‪٥٩‬ـ وت٘‪ ٥‬قعؼ اٗتطار زاق‪ ٙ‬ڪعڻ الِء ڪڍ‪ ٟ٣‬د‪٥٤ٞ‬ر‪٨‬ت پؽ‪١‬ط ةڻذ‪ ٧‬ق‪١٨‬طق “‪٧٣‬ۿ‬
‫ت‪ ٢‬ڪڍ‪ ٟ٣‬قري ‪ٌ٠‬ع‪ ٢٨‬معقرت تست “‪ٝ‬ع‪٨‬ت د‪ ٧‬د‪َ٧ٚ٥٤‬ء ۾ قڃ‪ ٧‬پ‪١‬ا‪ ٢٣‬قٺ‪١‬طق “‪.٧٣‬‬
‫قـ ‪٠٥٨‬ٽ قاري دقر ۾ ؼ‪١‬ڋ ا‪٠‬طر د‪٩‬ڪا ؼذاڳ‪ ٧‬د‪٤ٚ ٧‬ع پ‪٩‬طا ٿ‪٣ ٧‬ئ‪ ٧‬۽ ردُت پعؼت‪َ٧‬ء صالؼ‬
‫د‪٩‬ڪ‪ ٧َٞٛ ٥‬ادة‪ ٧‬د‪٤‬اد ؿعقع ٿ‪٥٣ ٥٩‬ۿ ت‪ ٟ٤١‬د‪١‬عؾ م‪٩‬اُء ا‪ٚ‬سٖ د‪ٝ ٧‬ارؿ‪ ٙ‬ال قارـ ڋ‪ ٟ٤١٨‬۾ ڦ‪٢٣٥‬‬
‫د‪٥‬ا‪ٝ ٧٠‬اڻڻ ةُط ٻ‪٤٩‬ع ‪٥ٝ‬ٽ کاډي “‪ .٧٣‬اؼاـ د‪ ٧‬پڎ‪ٚ ٙ٩٣‬ک‪ ٙ٩‬قچ‪ ٧ٚ٥‬وت٘‪ ٧‬د‪ ٧‬ت‪ ٧ٞ٩ٌ١‬ڈڎقاڳ‪ٟ٩‬ۿ‬
‫‪ ٧ُٗ٥ٝ‬پعؼت‪َ٧‬ءۿ َ‪٩‬اؿ‪ ٟ٩‬۽ “ؼائـ‪ ٟ‬د‪ ٧‬ڳ‪٥‬ال ۾ ڀٽڪ‪١‬طق ر‪٣‬ڻۿ ‪٣‬ت‪ ٢٠ ٧‬قعؼ ‪ٝ‬ا‪٥٨‬ؼ‪َ٧‬ء ۽ ‪٠‬عاؼائ‪َ٧‬ء ک‪٧‬‬
‫پضتا ة‪٩١‬اد ‪٩ٝ‬ؽع ڪ‪٩‬ا “‪ٟ٣‬ۿ پع اـ ‪٠‬اا‪٩ٝ‬طيَء ۽ ڈڎقاڳ‪َ٧‬ء ؼتب ‪٣‬اڻ‪ ٧‬اؼاـ ک‪ ٧‬اـ ڳا‪ ٢٤ٚ‬د‪ ٧‬ڪا ة‪٢‬‬
‫پعقا‪ ٢٠ ٢٣‬ر‪٧٣“ ٧٣‬ۿ ت‪ ٢‬ؿا‪٢٣‬ۿ ؼچ‪ ٙ‬۽ ؼا‪َ٧ٝ‬ء د‪ ٧‬د‪٨‬ػ ک‪ٔ ٧‬عٗ‪٥٩‬ار‪٨‬ت د‪٠ ٧‬ا‪ ٧ٚ‬ت‪ ٧‬ڪ‪٤‬ڎ‪٥٨‬ـ ُا‪ٝ‬اڌ‪٥٨‬ـ‬
‫ةډا‪٥٨‬ـ پ‪٥٩‬ـ قڃ‪ .ٟ‬ق‪ ٟ٩ٔ٥‬د‪ ٧‬د‪٨‬ػ ؼ‪١‬ڋ ۾ ‪ ٟ٣‬قٗت زا‪ٚ‬ت ا‪٣‬ا قڃ‪ ٧‬ر‪ ٧٣“ ٧٣‬د‪ ٥‬تعٗ‪ ٧‬پؽ‪١‬طۿ قو‪ٟ‬‬
‫دقؼت ۽ رقؿ‪ ٟ‬ص‪٩‬اؾ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ ٧‬قٕ‪ ٟ‬۾ ‪ ٢٠‬قعؼ ڋ‪٥٤١٨‬ـ ڋ‪ ٟ٤١٨‬ڋار پ‪٠٥‬طا پ‪٩‬ا قڃ‪ٟ‬ۿ پع ‪ ٥٣‬قعؼ ‪٣‬اڻ‪٧‬‬
‫اصتاري ة‪٩‬ا‪ ٟ٠‬د‪ ٧‬زط تائ‪ ٟ٩‬قڃ‪ٝ ٧‬سطقد ٿ‪٩‬ا “‪ٟ٣‬ۿ ؼ‪١‬طـ قاډ ق‪٨‬ذ‪ ٢٤‬دا ؼڀ دڳ ۽ رؼتا ة‪١‬ط ٿ‪ ٧‬چڪا‬
‫“‪ٝ .ٟ٣‬ؽڪ‪ٟ٩‬ۿ اٻ‪٥‬د‪ ٢٤‬۽ ‪ُٝ‬ك‪٥‬ؿ ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪ ٧‬ؼتغ ةاغ ڋ‪٨‬کاريۿ دالؼا ڋئ‪٧‬ۿ و‪ٔ٥‬ا‪ ٧٠‬پعچار د‪“ ٧‬ډار ت‪٧‬‬
‫ة‪٩١‬اد پعؼت ڪئ‪ٞ‬پ‪ ٟ‬۾ ډڪ‪ ٥٩‬پ‪ ٥٩‬قڃ‪٥٠ .٧‬د‪٥‬اـ ‪٠‬ؽ‪ ٧ٝ٥ٗ ٙ‬۽ وت٘ات‪ ٧‬دطقد‪٤‬طۿ تعٗ‪ ٧‬پؽ‪١‬ط ؿُ‪٥‬ر ۽‬
‫رقاداري ةطراـ ٔعٗ‪٥٩‬ار تـطد پؽ‪١‬ط ت‪ ٟٞ٩ٌ١‬د‪ ٥‬ؼڻڀ‪ ٥‬گع‪ ٢٣‬ةڻذ‪ ٧‬ر‪ .٧٣“ ٥٩٣‬د‪ ٟ٤١‬ؼتب ‪ ٢٠‬قعؼ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪97‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧ٝ٥ٗ ٧‬۽ وت٘ات‪ ٧‬دطقد‪٤‬ط ڋ‪٥٤١٨‬ـ ڋ‪ٝ ٟ٤١٨‬اٺ‪ ٧‬ٿ‪١٩‬طي پئ‪ ٧‬قڃ‪٧‬ۿ پع اـ د‪ ٧‬اقؼع ‪ 20‬ؼاؾ اڳ‬
‫قاري زط ت‪ُ ٧‬رڪذ‪ ٧‬قئ‪ .٧٣“ ٧‬اؼاـ دا ‪٥٠‬د‪٥‬اـ د‪٤‬اد د‪٠ ٧‬ا‪ ٧ٚ‬ت‪ ٧‬ڪـ‪٩ٞ‬ع ۽ أْا‪٠‬ؽتاـ ۾ قڃ‪ ٧‬ت‪٢‬‬
‫ڪ‪١‬ڋ ڪپائڻ الِء ت‪٩‬ار ٿ‪ ٥٩‬قڃ‪ ٟ‬ٿاۿ پع پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ئ‪ ٧ٝ٥ٗ ٧‬ز٘‪ٟ‬ۿ ا‪٠‬ؽا‪“ ٧٠‬زاد‪ ٟ٨‬۽ ة‪٩١‬ادي معقرت‪ ٟ‬د‪٧‬‬
‫زاقالت الِء “ڱع ‪ٝ‬اـ رت د‪٣ ٥‬ڪ ڦڎق ة‪ ٢‬ق‪٣‬ائڻ الِء ت‪٩‬ار ‪٠‬ا‪ .ٟ٣‬ڈا ا‪٣‬ا اؼاـ د‪ ٧ٝ٥ٗ ٧‬۽ تعٗ‪ ٧‬پؽ‪١‬ط‬
‫تسع‪٨‬ڪ‪ ٟ‬د‪ ٧‬ؿڪؽت ‪٠‬ا‪٧٣‬ۿ د‪ ٥‬اؼاـ پ‪١٤١‬ذ‪٥٠ ٧‬د‪٥‬ا‪ ٟ٠‬ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬ئ‪ ٧‬ز٘‪ ٟ‬د‪ ٧‬زاقالت الِء‬
‫ؼعگعؿ ‪ ٢٠‬رک‪ ٧‬ؼگ‪٩٤‬ا “‪٥٩٣‬ـۿ پع ٻ‪٩‬ا ؼت ډار‪٨‬ا ‪ٝ‬اڻ‪ ٥٤‬۽ ٽ‪٥‬ال ک‪ ٟ٩‬پ‪١٤١‬ذ‪ٕٝ ٟ‬ادـ الِء اؼتُ‪ٞ‬اؾ ڪعي‬
‫ر‪٩٣‬ا “‪ .ٟ٣‬تار‪٨‬ض‪ ٧‬تؽ‪ٛ‬ؽ‪ ٙ‬۽ رٔتار ‪٥ٝ‬دب ‪٣‬ئڻ ت‪ ٢‬ا‪٨‬ئ‪ ٟ‬گ‪٤‬عد‪٣ ٧‬ا ت‪ ٢‬اڄ ؼ‪١‬ڋ ‪١ٝ‬ذ‪ٝ ٢٤‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬رقاداريۿ‬
‫ؼ‪٩‬ڪ‪ٚ٥٩‬ع ؼ‪٥‬چۿ ٔعٗ‪٥٩‬ار ؼ‪٤‬پ ۽ دط‪٨‬ط ا‪٠‬ؽا‪ٗ ٧٠‬طر قډ‪٨‬ڪ دٽادار ۽ ‪٠‬اٗاة‪ ٙ‬ؿڪؽت ‪٣‬ذ‪٣ ٟ‬اۿ پع‬
‫‪٣‬ت‪ ٧‬تار‪٨‬ش د‪ ٥‬ڦ‪٩‬ٿ‪ ٥‬ڋ‪٥٤١٨‬ـ ڋ‪ ٟ٤١٨‬اةت‪ ٥‬ڦعي ر‪.٧٣“ ٥٩٣‬‬
‫أْا‪٠‬ؽتاـ د‪٥َ ٧‬ا‪ ٧ٝ‬د‪٥٤ٞ‬ري ا‪٘٠‬الب صالؼ “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪ‪“ ٧‬ؿ‪٩‬عقاد ؼاـ د‪٩‬ڪ‪٠ ٥‬اؿ ‪٤٠‬اد د‪٤‬اد‬
‫ؿعقع ٿ‪٥٣ ٥٩‬ۿ ت‪ ٟ٤١‬ؼچ‪ٛٝ ٧‬ڪ ؼ‪٩ٞ‬ت صاص ڪعي ؼ‪١‬ڋ د‪٤‬ڎي ؼ‪٩‬ڪ‪ٚ٥٩‬ع ۽ ق‪ٝ ٧ٔ٥‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ ٧‬د‪٨‬ػ‬
‫ک‪ ٧‬ة‪ ٢‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬قڪڎ ‪١ٝ‬ذ‪“ ٢٤‬ڻ‪ ٧‬ڈڍ‪٣ .٧٣“ ٥٨‬ت‪ ٧‬ة‪٩١‬اد پعؼت ٽ‪٥‬ال ۽ ٔعٗ‪٥٩‬ار ت‪٥ٞ٩ٌ١‬ـ ‪ ٢٠‬قعؼ‬
‫‪ٝ‬تسعڏ ۽ ؼگ‪٤‬ار‪٥٨‬ـ ٿ‪٥٩‬ـۿ پع ‪ ٟ١٣‬پاڻ ک‪ ٧‬د‪١‬گ‪ ٧‬ة‪٩١‬ادـ ت‪ ٌٜ١ٝ ٧‬ڪعڻ ة‪ ٢‬ؿعقع ڪعي ڈڍ‪.٥٨‬‬
‫ا‪٣‬ڎ‪ ٟ٨‬ت‪ ٟٞ٩ٌ١‬ک‪ ٧‬د‪١‬عؾ م‪٩‬اُءۿ ‪ٛٝ‬ڪ د‪ ٧‬ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬پارٽ‪ ٟ٩‬۽ د‪٥٤ٞ‬ر‪٨‬ت پؽ‪١‬ط ٗ‪٥‬ت‪ ٟ‬ک‪ ٧‬ڪ‪ٞ‬غقر ۽‬
‫‪٩٠‬ؽت ق ‪٠‬اة‪٥‬د ڪعڻ الِء ؼعڪاري ؼعپعؼت‪٩٤ٝ ٧‬ا ڪئ‪٧‬ۿ ٔ‪١‬ڊ ڋ‪٠‬اۿ د‪١‬گ‪ ٧‬تعة‪٩‬ت الِء ‪٣‬ٿ‪٩‬ارـ د‪٧‬‬
‫ک‪َ ٧ٛ‬اؿ چعپع ۽ صع‪٨‬طاري الِء ڈپع ۽ ڈا‪٩٤ٝ ٥٠‬ا ڪئ‪ .٧‬أْا‪٠‬ؽتاـ ‪ٝ‬اـ ؼ‪٥‬ق‪٨‬ت ٔ‪٥‬د‪ ٟ‬د‪ ٧‬قاپؽ‪َ٧‬ء‬
‫ةُط دڍ‪ ٟ٣‬ات‪ ٧‬ة‪٩١‬اد پعؼت ٽ‪٥‬ال اٗتطار ۾ “‪٨‬ا ۽ ‪٣‬ڪ ٻئ‪ ٧‬د‪ ٥‬رت ق‪٣‬ائڻ ۾ ‪ٝ‬كعقؼ ٿ‪ ٧‬ق‪٨‬ا ت‪ ٢‬اـ‬
‫َ‪ ٢٠ ٙٞ‬قعؼ ‪٣‬تاـ د‪ ٧‬ة‪٩١‬اد پعؼت‪ ٟ‬ک‪ ٧‬ت٘‪٨٥‬ت ةضـ‪ ٧‬پع ک‪ ٟ٩‬أْا‪٠‬ؽتاـ د‪ ٧‬ا‪٠‬طر پ‪١٤١‬ذا‬
‫اتسادي ة‪ ٧ٛٝ ٢‬ق‪٨‬ا‪ .‬د‪ ٟ٤١‬ةُط پاڪؽتاـ ؼ‪٩ٞ‬ت ؼ‪١‬ڋ ۾ ا‪٣‬ڎ‪٥ٗ ٟ٨‬ت‪ ٟ‬ک‪ ٧‬قډڻ ق‪٨‬ذ‪٤‬ڻ ۽ ‪ٝ‬تسعڏ‬
‫ٿ‪٩‬ڻ الِء ک‪٩ٝ ٙ٩ٛ‬طاـ ۽ ‪ٝ‬از‪٥‬ؾ ‪٩ٝ‬ؽع ٿ‪ .٥٩‬اـ ؼچ‪ َٙٞ ٧‬صالؼ ؼ‪١‬ڋ ‪١ٝ‬ذ‪ ٢٤‬ڪاة‪ ٢‬ؼگ‪٤‬اري‬
‫‪ٝ‬غاز‪ٞ‬ت‪ ٧‬۽ ٔڪعي ٗ‪٥‬ت اڳ‪٩‬اـ ‪“ ٢٠‬ئ‪ .٧‬اؼاـ د‪٥‬ـ رقؿ‪ ٟ‬ص‪٩‬اؾ ډر‪٥٨‬ـ ؼعڪاري ؼ‪١‬ڋ دؿ‪َٟٛٞ ٟٞ‬‬
‫صالؼ ت‪ٝ ٢‬تسعڏ ر‪٥٩٣‬ـۿ پع ‪٥َ ٟ١٣‬اؿ ک‪ ٧‬ة‪٩١‬اد پعؼت‪َ٧‬ء د‪ ٧‬قډ‪٠‬ڋڌ اجع کاـ ةچائڻ الِء ڪاة‪٢‬‬
‫اڳڀعائ‪ ٢٠ ٧‬ڪئ‪.٧‬‬
‫اڄ ؼ‪١‬ڋ ‪١ٝ‬ذ‪ ٢٤‬ق‪٥‬رتساؾ اـ زط تائ‪ ٟ٩‬صىع‪٠‬اڏ ٿ‪ ٧‬قئ‪٧٣“ ٧‬ۿ د‪٣ ٥‬ت‪ٝ ٧‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬د‪ ٟ٩٠٥١‬دا‬
‫ٽ‪٥‬ال ةازارـۿ گ‪٤‬ٽ‪ٟ٩‬ۿ ڳ‪٥‬ٺ‪ ٟ‬۽ چ‪٥‬قاٽ‪ ٟ‬ت‪ ٧‬ز٘‪٥‬ؽ اهلل ۽ ز٘‪٥‬ؽ ا‪ُٚ‬تاد ةطراـ ٔت‪ ٧١‬۽ ٔؽاد دا قاَي ڪعي‬
‫ر‪٩٣‬ا “‪ .ٟ٣‬ا‪ ٧٣‬ٽ‪٥‬ال ؼعڪاري ‪٥٩٠٥٨‬رؼٽ‪ٟ٩‬ۿ اؼڪ‪ٟٚ٥‬ۿ ڪا‪٩ٚ‬ذ‪ ٟ‬۾ پ‪٤‬چ‪ ٧‬ؼائ‪١‬ػ ۽ ٽ‪٩‬ڪ‪١‬االد‪٧‬‬
‫ؼ‪٩ٞ‬ت تعٗ‪ ٧‬پؽ‪١‬ط ٔڪع ۽ ؿُ‪٥‬ر صالؼ قڋي قاڪ‪ ٧‬ڪچڎـ ذ‪ ٟ١٣‬۾ ةارقد د‪ ٧‬ة‪ِ٥‬ء ڀعي ر‪٩٣‬ا “‪.ٟ٣‬‬
‫ا‪ ٟ٤٠‬ک‪ ٧‬ڪ‪٥‬ة‪ ٢‬د‪ٛ٤‬ڻۿ رقڪڻ ۽ ٽ‪٥‬ڪڻ قارق ڪ‪٧٤٠٥‬ۿ ‪ ٥٣‬ک‪ ٜٛ‬کال ‪٥٠‬د‪٥‬ا‪١ٝ ٟ٠‬ذ‪ ٢٠ ٢٤‬قعؼ‬
‫ٔعٗ‪٥٩‬ار‪٨‬ت د‪ ٧‬پعچار ڪعي ر‪٩٣‬ا “‪ٟ٣‬ۿ پع اتاـ د‪٤‬اد د‪٠ ٧‬ا‪ ٧ٚ‬ت‪٥٠ ٧‬د‪٥‬ا‪ ٟ٠‬ک‪ ٧‬قرّالئ‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ٟ‬‬
‫د‪٤‬ادي ٔ‪٥‬د‪ ٧‬ٽ‪ ٟٚ٥‬۾ ؿا‪ ٙٝ‬ڪعي ر‪٩٣‬ا “‪٣ .ٟ٣‬تاـ د‪ ٧‬قڋـ ؿ‪٤‬عـ د‪ ٧‬تُ‪ ٧ٞ٩ٛ‬درؼگا‪ ٟ٣‬۾ ة‪٩١‬اد‬
‫پعؼت‪ ٟ‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬زا‪ ٟ٩ٝ‬د‪ٝ ٧‬طد ؼاـ ا‪ ٟ٤٠‬ا‪ َٜٛ ٙ٣‬۽ ةاؿُ‪٥‬ر اؼتادـ صالؼ ډرت‪ ٧‬ت‪١‬گ ڪعڻ ؿعقع‬
‫ڪعي ڋ‪ .٧٣“ ٧٠‬د‪٩‬ڪ‪٥٠ ٧‬د‪٥‬ا‪ ٟ٠‬ک‪ ٧‬ا‪١٨‬طڌ قٗت د‪ ٧‬چئ‪١٩ٛ‬ذ‪ ٟ‬ک‪ ٟ٤١ٝ ٧‬ڋ‪٨‬ڻ الِء دط‪٨‬ط َ‪ٜٛ‬ۿ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪98‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ؼائ‪١‬ػ ۽ ٽئڪ‪١‬االد‪ ٧‬ؼ‪٩ٞ‬ت ‪٤ٝ‬ظب ا‪٠‬ؽا‪ٗ ٧٠‬طرـ ۽ ‪ٝ‬اڻ‪٤‬پ‪ ٧‬د‪ ٥‬درس ڋ‪٨‬ڻ ۾ ‪ٝ‬ـْ‪٥‬ؾ “‪.ٟ٣‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ ۾ ة‪٩١‬اد پعؼت ٽ‪٥‬ال ‪٣‬ڪ ‪ ٌٜ١ٝ‬رٿاة‪١‬طي ‪٩٣‬ٺ ‪١٠‬ڌـ ؿ‪٤‬عـ د‪ ٧‬ؼعڪاري ۽ ٔالز‪٧‬‬
‫‪٘ٝ‬كطـ الِء رک‪ ٙ٩‬پالٽ‪ٟ‬ۿ را‪٠‬ط‪ ٟ٨‬د‪٩ٝ ٧‬طا‪ ٟ٠‬۽ پارڪ‪ ٟ‬الِء ‪ٝ‬ضك‪٥‬ص ڪ‪ ٙ٩‬ا‪٨‬عام‪ ٟ٩‬ت‪ٗ ٧‬تنا‬
‫ڪعي ات‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذا اڋا ٗائ‪ ٜ‬ڪعي ر‪٩٣‬ا “‪ .ٟ٣‬ا‪٣‬ڎـ اڋـ ک‪ً ٧‬ا‪٣‬عي و‪٥‬ر د‪ ٧١٨‬درؼگا‪ ٟ٣‬د‪٠ ٥‬ا‪ ٥ٚ‬ڋئ‪٧‬‬
‫ات‪ ٧‬صا‪ٚ‬ف ‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬تُ‪ ٜ٩ٛ‬ڋ‪٨‬ڻ د‪ ٧‬ةطراـ ‪٣‬غار‪ ٟ٨‬ؿاگعدـ ک‪ ٧‬د‪٤‬اد د‪٠ ٧‬ا‪ ٧ٚ‬ت‪ٔ ٧‬ت‪ ٧١‬۽ ٔؽاد الِء ت‪٩‬ار‬
‫ڪ‪ ٥٩‬پ‪ ٥٩‬قڃ‪ .٧‬ات‪٣ ٧‬ڪ رٿاة‪١‬طي ؼاـ د‪٥ٔ ٧٠٥١‬ج ت‪٩‬ار ڪئ‪ ٧‬پئ‪ ٧‬قڃ‪ٝ .٧‬طرؼ‪ ٟ‬د‪ ٧‬ص‪٥‬ةك‪٥‬رت‬
‫‪٠‬اـَء ت‪ ٧‬دڎ‪ ٙ٨‬ا‪٣‬ڎـ اڋـ ک‪ ٢٠ ٧‬قعؼ زڪ‪٥‬ات ٔ‪١‬ڊ ‪ٝ‬اـ ‪٣‬ع ؼاؾ ڪعقڌ‪ ٟ٨‬رقپ‪٩‬ا ڋ‪٠‬ا پ‪٩‬ا قڃ‪ٟ‬ۿ پع‬
‫ڪ‪٩‬تعائ‪ ٧‬پعڋ‪ٛٝ ٧٤٨‬ڪ ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬ة‪١‬ا ڪ‪ ٟ٤١‬رقڏ ٽ‪٥‬ڏ د‪ ٧‬ڳعي ‪ٝ‬ا‪ٝ ٧ٚ‬طد ڪعي ر‪٩٣‬ا “‪ .ٟ٣‬ؼ‪١‬ڋ‬
‫۾ ا‪٣‬ڎـ درؼگا‪ ٟ٣‬د‪٘ٝ ٥‬كط د‪ ٧١٨‬تُ‪ ٧ٞ٩ٛ‬گ‪٤‬ٽ پع ‪٣‬ڪ ‪ٝ‬ضك‪٥‬ص ٔعٗ‪ ٧‬د‪ ٧‬پعچار قډ‪٨‬ڪ ر‪٧٣‬‬
‫“‪ .٧٣‬اـ ٗؽ‪ ٜ‬د‪ ٧‬درؼگا‪ ٟ٣‬دا ڪ‪ ٢٠ ٟ٤١‬ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪٩١‬اد پعؼت ت‪ ٜ٩ٌ١‬۽ اـ د‪ ٧‬ؼ‪٤‬ڪاري پعڋ‪٧٤٨‬‬
‫‪ٛٝ‬ڪ ؼاـ راةىا ‪٥ٝ‬د‪٥‬د “‪ .ٟ٣‬د‪٩‬ڪ‪ ٧‬صاص قٗت‪ ٟ‬ت‪ ٧‬ک‪ ٟ٩‬پ‪١٤١‬ذ‪٘ٝ ٟ‬كطـ الِء اؼتُ‪ٞ‬اؾ ڪ‪١‬طا ر‪ٟ٣‬‬
‫ٿا‪ٛٝ .‬ڪ ۾ ؿ‪ُ٩‬ا ؼ‪ٔ ٧١‬ؽاد ة‪ ٢‬اـ ؼ‪ٛ‬ؽ‪ ٧ٛ‬د‪ ٧‬ڪڎي ر‪٩٣‬ا “‪ٟ٣‬ۿ ص‪٥‬د اؼاـ دا زڪ‪ٞ‬عاـ ‪ٝ‬ضت‪ ٓٛ‬قٗت‪ٟ‬‬
‫ت‪ ٧‬ا‪٣‬ا ڳا‪ ٢٤ٚ‬تؽ‪ ٜ٩ٛ‬ڪ‪١‬طا “‪٨‬ا “‪ ٟ٣‬ت‪ ٢‬ڀع قارا اؼال‪ٛٝ ٧ٝ‬ڪ ا‪٣‬ڎ‪ٔ ٟ٨‬عٗ‪٥٩‬ار ت‪ ٟٞ٩ٌ١‬ک‪ٝ ٧‬ا‪ٝ ٧ٚ‬طد ‪٩٤ٝ‬ا‬
‫ڪعي ر‪٩٣‬ا “‪ .ٟ٣‬اڳ‪٥‬ڻ‪٥٠ ٧‬از ؿع‪ ٓ٨‬زڪ‪ٝ٥‬ت ۾ دڍ‪ ٟ٣‬اقچت‪ ٥‬ئ‪ ٧‬اقچت‪٣ ٥‬ڪ ٔعٗ‪٥٩‬ار ت‪ ٜ٩ٌ١‬ک‪٧‬‬
‫‪ ٌٜ١ٝ‬د‪٣‬ـتگعديَء د‪٠ ٥‬ـا‪ ٥٠‬ةڻا‪ ٥٨‬پئ‪ ٧‬ق‪ ٥٨‬۽ ‪ٛٝ‬ڪ ۾ ‪٣‬ع وعؼ ‪ٝ‬ؽذطـۿ ا‪ٝ‬اؿ ةارگا‪ ٟ٣‬۽ ٻ‪١٣ ٟ٩‬ڋـ ت‪٧‬‬
‫ة‪ ٟٞ‬دا ډ‪ٝ‬اڪا ؿعقع ٿ‪ ٧‬ق‪٨‬ا ‪٣‬ئا ت‪ ٢‬اـ قٗت پ‪١‬ذاب د‪ ٧‬قڋي قز‪٨‬ع ؿ‪٤‬تاز ؿع‪ ٓ٨‬ؼ‪٩ٞ‬ت ص‪٥‬د‬
‫قز‪٨‬عاٌَ‪ ٜ‬اـ ڳا‪ ٢٤ٚ‬د‪ ٥‬اَتعاؼ ڪ‪ ٥٣ ٥٩‬ت‪ ٢‬أْا‪٠‬ؽتاـ دا وا‪ٚ‬تاـ د‪٣‬ـتگعديَء ۾ ‪٥ٛٝ‬ث “‪.ٟ٣‬‬
‫زڪ‪ٝ٥‬ت وعٔاـ اـ ؼ‪ٛ‬ؽ‪ ٧ٛ‬۾ أْا‪٠‬ؽتاـ ؼاـ ةاماةى‪ ٢‬ازتذاج ڪعي ا‪٣‬ا اپ‪ ٙ٩‬ڪئ‪ ٧‬قئ‪٣ ٧‬ئ‪ ٧‬ت‪٢‬‬
‫‪ ٥٣‬ات‪ ٢٠ ٧‬قعؼ د‪٣‬ـتگعد ڪئ‪ٞ‬پ‪٥‬ـ ة‪١‬ط ڪعائ‪ ٧‬پع ا‪٣‬ڎ‪ ٟ٨‬ڪئ‪ٞ‬پ‪ ٟ‬۾ پاڪؽتا‪ ٧٠‬وا‪ٚ‬تاـ ک‪ ٧‬ؼک‪٩‬ا‬
‫ڋ‪٨‬ڻ د‪ َٙٞ ٥‬ة‪ ٢‬ة‪١‬ط ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪ .٧‬ص‪٥‬د اڄ ة‪ٛٝ ٢‬ڪ د‪ ٥‬چ‪ ٓ٩‬ا‪٨‬گغ‪٨‬ڪ‪٥٩‬ٽ‪ ٥‬د‪١‬عؾ پعق‪٨‬غ ‪ٝ‬ـعؼ ا‪٣‬ا ڳا‪٢٤ٚ‬‬
‫ڪعي ر‪ ٧٣“ ٥٩٣‬ت‪ ٢‬أْا‪٠‬ؽتاـ ۾ د‪٣‬ـتگعديَء د‪٥‬ـ ڪئ‪ٞ‬پ‪٥‬ـ ة‪١‬ط ڪعائڻ الِء أْاـ زاڪ‪ ٟٞ‬ؼاـ‬
‫ڳا‪٥٩٤ٚ‬ـ ڪ‪٥٩‬ـ ق‪١٨‬ط‪٥٨‬ـۿ ڈاڪاڻ ت‪ ٢‬اـ ؼتب ‪ ٢٠‬قعؼ أْا‪٠‬ؽتاـ پاڻ ڋک‪٩‬ائ‪ ٟ٩‬د‪ ٥‬ؿڪار ٿ‪ ٧‬ر‪٥٩٣‬‬
‫“‪٧٣‬ۿ پع پاڪؽتاـ ة‪ ٢‬د‪٩٠‬ا ۾ اڪ‪ ٥ٛ٩‬ٿ‪١٩‬طق پ‪ ٥٩‬قڃ‪ .٧‬پاڪؽتاـ ک‪َ ٧‬ا‪ ٧ٞٚ‬ؼىر ت‪ ٧‬د‪٣‬ـتگعد ٗعار‬
‫ڋ‪٨‬ڻ الِء ؼازؿ‪٥‬ـ ؼٽ‪٥٩‬ـ پ‪٥٩‬ـ قڃ‪ .ٟ‬پاڪؽتاـ ۾ اڄ ڪا‪ ٢٤ٚ‬د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ت‪٥ٞ٩ٌ١‬ـ ڪـ‪٩ٞ‬ع د‪٠ ٧‬ا‪٧ٚ‬‬
‫ت‪٣ ٧‬ٿ‪٩‬ار ۽ گ‪٥‬ال ةارقد گڍ ڪعي ر‪٥٩٣‬ـ “‪ ٟ٣‬۽ د‪١‬گ‪ ٧‬تعة‪٩‬ت‪ ٧‬ڪئ‪ٞ‬پ‪٥‬ـ ٗائ‪ ٜ‬ڪ‪٥٩‬ـ ق‪٨‬ٺ‪٥٩‬ـ “‪ٟ٣‬ۿ‬
‫ت‪ ٟ‬د‪ ٧‬اـ َ‪ ٙٞ‬ؼاـ ‪ٛٝ‬ڪ الِء ڪاة‪ ٢‬ؼچاڻائپ ‪ ٢٠‬ٿ‪ ٧‬ر‪ .٧٣“ ٧٣‬اٽ‪١ٛ‬طق پاڪؽتاـ د‪ ٥‬ڪ‪٩‬ػ َا‪٧ٞٚ‬‬
‫ؼىر ت‪ ٧‬ڪ‪ٞ‬غقر ٿ‪١٩‬طق پ‪ ٥٩‬قڃ‪ .٧‬ص‪٥‬د ڪـ‪٩ٞ‬ع‪ ٟ٨‬الِء قډ‪٨‬ڪ ‪ٝ‬ـڪالت‪٥‬ـ پ‪٩‬طا ٿ‪ ٧‬ر‪٥٩٣‬ـ “‪ .ٟ٣‬اڄ‬
‫‪ٛٝ‬ڪ ‪١ٝ‬ذ‪ ٢٤‬ڪـ‪٩ٞ‬ع ۽ أْا‪٠‬ؽتاـ د‪٠ ٧‬ا‪ ٧ٚ‬ت‪ ٧‬د‪٩‬ڪ‪ ٧‬د‪١‬گ‪ ٧‬ٽ‪٥‬ال قد‪٥‬د ۾ اچ‪ ٧‬ر‪٩٣‬ا “‪ٟ٣‬ۿ ا‪٧٣‬‬
‫ؼڀاڻ‪ ٧‬اتاـ قا‪٠‬طڪائ‪ٛٝ ٧‬ڻ ةُط ‪٣‬ت‪ ٧‬ة‪ ٢‬ڪاة‪ ٙ‬۽ ٗ‪١‬ڋار د‪٤‬ڎ‪ ٟ٨‬ص‪٠٥‬ع‪٨‬غ‪ ٟ٨‬ک‪ ٧‬د‪ ٜ١‬ڋ‪١٨‬طا‪.‬‬
‫‪ 70‬۽ ‪80‬ع د‪ ٧‬ڋ‪٣‬اڪ‪ ٟ‬۾ ؼ‪١‬ڋ ‪١ٝ‬ذ‪ ٢٤‬ؼ‪٩‬ڪ‪ٚ٥٩‬ع ډر‪٥٨‬ـ ا‪٠‬ت‪٤‬ائ‪ ٧‬ؼگ‪٤‬ار‪٥٨‬ـ ‪٥٩٣‬ـۿ ‪٣‬تاـ د‪٥‬‬
‫‪٥٠‬د‪٥‬اـ ‪٠‬ؽ‪ ٙ‬ڪ‪ ٢٠ ٟ٤١‬ڪ‪ ٟ٤١‬وعح ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬اجع ۾ ‪ .٥٩٣‬تعٗ‪ ٧‬پؽ‪١‬ط ؿُ‪٥‬ر ۽ رقؿ‪ ٟ‬ص‪٩‬ا‪ ٧ٚ‬ڋ‪٥٤١٨‬ـ‬
‫ڋ‪ ٟ٤١٨‬قډي ر‪٣ ٧٣‬ئ‪٧‬ۿ ‪٥٠‬د‪٥‬ا‪١ٝ ٟ ٠‬ذ‪ ٢٤‬دط‪٨‬ط ٔڪع ۽ رقاداري ڋا‪ ٟ٤٠‬ردساـ ‪ .٥٩٣‬اؼاـ دا اؼڪ‪٥‬ؾۿ‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪99‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ڪا‪٩ٚ‬خ ۽ ‪٥٩٠٥٨‬رؼٽ‪٥٩‬ـ ة‪٩١‬اد پعؼت ۽ ٔعٗ‪٥٩‬ار ت‪ ٟٞ٩ٌ١‬الِء ‪ ٥٠‬گ‪ ٥‬ا‪٨‬ع‪٨‬از ةڻ‪٥٩٣ ٙ٩‬ـ‪٣ .‬تاـ ڪـ‪٩ٞ‬ع ۽‬
‫أْاـ د‪٤‬اد د‪٠ ٧‬ا‪ ٧ٚ‬ت‪٥٠ ٧‬د‪٥‬ا‪ ٟ٠‬د‪٥‬ـ ک‪٩‬پ‪٥‬ـ ڀعت‪ ٢٠ ٧‬ڪ‪٥٩‬ـ ق‪١٨‬ط‪٥٨‬ـ ‪٥٩٣‬ـ‪ .‬دط‪٨‬ط ٗ‪ٝ٥‬پعؼت‪٧‬ۿ‬
‫ؼ‪٥‬ؿ‪ٛ‬غؿ ۽ ؼ‪٩‬ڪ‪ٚ٥٩‬عزؿ ‪٣‬تاـ د‪٥٠ ٧‬د‪٥‬ا‪ ٟ٠‬دا “ئ‪٩‬ڊ‪ٔ ٙ٨‬ڪع ‪٩٣‬ا‪ .‬ا‪٥ٝ ٟ٤٠‬م‪ َٟ٥‬ت‪ ٧‬ڪ‪٩‬تعائ‪ ٧‬رؼاال‬
‫۽ ‪٣‬غار‪ ٟ٨‬ڪتاب ؿا‪ ٍ٨‬ٿ‪١٩‬طا ‪٣‬ئاۿ پ‪٩ٕٛٞ‬ٽ‪ ٟ‬۽ اؼٽ‪٩‬ڊي ؼعڪ‪ ٟٛ‬ذر‪٥٠ ٧ُ٨‬د‪٥‬ا‪ ٟ٠‬د‪ ٧‬ر‪ٞ١٣‬ائ‪ ٧‬ڪئ‪٧‬‬
‫ق‪١٨‬طي ‪٣‬ئ‪٧‬ۿ پع ةُط ۾ اؼاـ د‪ ٧‬قو‪ ٟ‬دقؼت ۽ تعٗ‪ ٧‬پؽ‪١‬ط ت‪ ٟٞ٩ٌ١‬د‪٩ّ ٧‬ع ُٔاؾ ٿ‪٩‬ڻۿ ؼ‪١‬طـ ٗ‪٩‬ادت‬
‫‪١ٝ‬ذ‪٩َ ٢٤‬اؿ‪ ٧‬۽ ڈڎقاڳ‪ ٧‬پ‪٩‬طا ٿ‪٩‬ڻ ؼتب ا‪ َٙٞ ٥٣‬ات‪ ٧‬رڪذ‪ ٧‬ق‪ .٥٨‬د‪ ٟ٤١‬ؼتب قچ‪ ٧ٚ٥‬وت٘‪٧‬‬
‫‪١ٝ‬ذ‪ ٢٤‬د‪٩‬ڪا ‪ٝ‬ا‪٥٨‬ؼ‪ ٧‬۽ ٔعار‪٨‬ت پ‪٩‬طا ٿ‪٧‬ۿ ت‪ ٟ٤١‬د‪٩‬ڪ‪ ٥‬صاؾ پ‪٩‬طا ڪ‪٥٩‬ۿ اـ ک‪ ٧‬ة‪٩١‬اد پعؼت ۽‬
‫ٔعٗ‪٥٩‬ار ت‪ ٟٞ٩ٌ١‬ڀعڻ ؿعقع ڪ‪ .٥٩‬اڄ زا‪ٚ‬ت ا‪٣‬ا “‪ ٧٣‬د‪ ٥‬اؼاـ د‪ ٧‬تُ‪ ٧ٞ٩ٛ‬ادارـ ‪ٝ‬اـ ‪٥٠‬د‪٥‬ا‪ ٟ٠‬ک‪٧‬‬
‫د‪٤‬اد د‪٠ ٧‬ا‪٩ّ ٧ٚ‬ع ؼعڪاري ‪ٚ‬ـڪعـ ۾ ڀعت‪ ٧‬ڪعي ڪـ‪٩ٞ‬ع ۽ أْا‪٠‬ؽتاـ د‪ ٧‬ا‪٠‬طر ٻع‪٠‬طڌ ةا‪٢٣‬‬
‫۾ اڈ‪ ٥٩ٛ‬پ‪ ٥٩‬قڃ‪ .٧‬اـ ؼچ‪ ٧‬ق‪٥١٣‬ار ت‪ ٧‬اؼاـ د‪٥‬ـ ؼڀ ډر‪٥٨‬ـ صا‪٥ٝ‬ش “‪ٟ٣‬ۿ اـ َ‪ ٙٞ‬د‪ ٧‬ڪاة‪٢‬‬
‫‪ٝ‬غاز‪ٞ‬ت ‪ ٢٠‬پئ‪ ٧‬ڪئ‪ ٧‬قڃ‪ٝ .٧‬اڻ‪١ٝ ٟ٤‬ذ‪ ٢٤‬ا‪٣‬ڎـ ‪ُٝ‬ا‪ ٟٛٝ‬صالؼ ڪ‪٥‬ة‪ ٢‬ؿُ‪٥‬ر ۽ ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٢٤‬پ‪٩‬طا ڪعڻ‬
‫څڻ ت‪ ٢‬ؼ‪١‬طـ ٔعم‪ ٟ‬۾ ئ‪ ٧‬ؿا‪ ٢٠ ٙٝ‬ر‪ .٧٣“ ٥٩٣‬ا‪ ٥٣‬ئ‪ ٧‬ؼتب “‪ ٧٣‬د‪٣ ٥‬اڻ‪ ٧‬اؼاـ د‪ ٧‬ڳ‪٥‬ٺ‪ ٟ‬۽ ؿ‪٤‬عـ‬
‫۾ أْا‪٠‬ؽتاـ ۽ ڪـ‪٩ٞ‬ع کاـ اؼاـ د‪ ٧‬ڳڀعق ‪٥٠‬د‪٥‬ا‪ ٟ٠‬دا الش پ‪٤‬چ‪ ٧‬ر‪٩٣‬ا “‪.ٟ٣‬‬
‫اڄ اؼاـ د‪٥‬ـ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ت‪٥ٞ٩ٌ١‬ـ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ز٘‪ ٟ‬د‪٠ ٧‬اـُء ت‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذا دڪاـ ؼذا‪ ٥٨‬ق‪٨‬ٺ‪٥٩‬ـ‬
‫“‪ٟ٣‬ۿ ا‪ ٟ٤٠‬ک‪٥٣ ٧‬ش کاـ ڪ‪ ٜ‬قٺڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ز٘‪ ٟ‬الِء دطقد‪٤‬ط کاـ ڪ‪٩‬ع ة‪ ٢‬ا‪٠‬ڪاري‬
‫ڪ‪٧٤٠٥‬ۿ پع ‪ُٝ‬ا‪ ٥ٛٝ‬قعؼ ات‪ ٧‬صت‪ ٢٠ ٜ‬ٿ‪ ٥‬ٿئ‪ .٧‬اؼاـ ک‪ ٧‬اـ ؼاـ گڍقگڍ پ‪١٤١‬ذ‪٥َ ٧‬اؿ ک‪ٔ ٧‬عٗ‪٥٩‬ار‪٨‬ت‬
‫۽ ة‪٩١‬ادي پعؼت‪َ٧‬ء د‪ ٧‬ةا‪ ٢٣‬کاـ ة‪ ٢‬ةچائڻ د‪ ٧‬معقرت “‪١ٝ .٧٣‬ذ‪ ٧َٞٛ ٟ٤‬ة‪٩١‬ادـ ت‪ ٧‬تعٗ‪ ٧‬پؽ‪١‬ط‬
‫ؿُ‪٥‬ر ۽ ؼ‪٥‬چ پ‪٩‬طا ڪعڻ الِء ة‪ ٢‬دطقد‪٤‬ط ڪعڻ د‪ ٧‬معقرت “‪٥٠ .٧٣‬د‪٥‬ا‪ ٟ٠‬ک‪ ٧‬رقؿ‪ ٟ‬ص‪٩‬ا‪َ٧ٚ‬ء د‪٥‬‬
‫درس ڋ‪٨‬ڻ ۽ د‪٤‬ا‪ٚ‬ت پؽ‪١‬ط ٗ‪٥‬ت‪ ٟ‬د‪ ٧‬چ‪١‬ت‪ٝ ٧‬اـ ڪڌڻ الِء د‪١‬گ‪ ٧‬ة‪٩١‬ادـ ت‪ ٧‬زڪ‪ٞ‬ت َ‪ ٧ٛٞ‬تعت‪٩‬ب‬
‫ڋ‪٨‬ڻ د‪ ٧‬معقرت “‪ ٢٠ .٧٣‬ت‪ ٢‬ا‪١٨‬طڌ ‪ 10‬ؼا‪ ٟٚ‬۾ ؼ‪١‬ڋ د‪٘٠ ٧٣ ٥‬ـ‪ ٢٠ ٥‬ر‪١٣‬طق‪ ٢٠ .‬قعؼ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ا‪ٚ‬ڳ‬
‫قو‪ ٟ‬۽ ٗ‪٥‬ؿ قارق تك‪٥‬ر صت‪ ٜ‬ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬طقۿ پع اؼاـ د‪ ٥‬قو‪ٔ ٟ‬عٗ‪٥٩‬ار ۽ ة‪٩١‬اد پعؼت ٗ‪٥‬ت‪ ٟ‬د‪ ٥‬د‪١‬گ‪٩ٝ ٧‬طاـ‬
‫ةڻذ‪ ٧‬ق‪١٨‬طق‪ .‬اؼاـ ‪١٣‬طقۿ ‪ٝ‬ؽ‪ٜٛ‬ۿ ؿ‪ُ٩‬اۿ ؼ‪٧١‬ۿ ق‪٣‬اة‪ ٧‬۽ ةع‪٥ٛ٨‬ي د‪ ٧‬چڪع ۾ ‪٣‬ڪ ٻئ‪ ٧‬دا ڪ‪١‬ڋ‬
‫ڪ‪٥‬ر‪١٨‬طا قت‪١‬طاؼ‪ .ٟ٩‬اؼاـ د‪ ٧‬درؼگا‪ ٟ٣‬ت‪ ٧‬دا‪٥ٔ ٙ٣‬د‪ ٟ‬دا پ‪٤‬عا ‪٠٥٣‬طاۿ دط‪٨‬ط َ‪ ٜٛ‬۽ ؿُ‪٥‬ر د‪٧‬‬
‫ص‪٥‬ا‪٣‬ؾ ڪت‪٩‬عق گ‪١‬ا‪ ٢٣‬ةڻذ‪ ٧‬ق‪١٨‬طي‪ .‬رقؿ‪ ٟ‬ص‪٩‬ا‪ ٧ٚ‬۽ ؼ‪٩‬ڪ‪ٚ٥٩‬ع ؼ‪٥‬چ ڦا‪َ٧٣‬ء د‪ ٥‬ڦ‪١‬طق ةڻذ‪ ٧‬ق‪١٨‬طي‪.‬‬
‫د‪٩٠‬ا ‪ ٟ٩٣ 21‬قطي د‪ُٞ٠ ٧‬ت‪ٝ ٟ‬اـ ٔ‪٩‬ن‪٩‬اب ٿ‪١٩‬طي ر‪١٣‬طي پع اؼاـ ‪٣‬ڪ ٻئ‪ ٧‬د‪ ٧‬رت دا پ‪٩‬اؼا‬
‫ةڻذ‪ ٧‬ق‪١٨‬طاؼ‪ ٧٣ .ٟ٩‬ؼ‪٥‬اؾ اؼاـ الِء اڄ د‪ ٥‬قڋق چئ‪١ٛ‬خ “‪٧٣‬ۿ ڈا اؼاـ دط‪٨‬ط ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬اڋاقت الِء ا‪٥٣‬‬
‫چئ‪١٩ٛ‬خ ٗت‪٥‬ؾ ڪعڻ الِء ت‪٩‬ار “‪٥٩٣‬ـ‪.‬‬

‫(ڈپ‪ٙ٩‬ۿ رقزا‪ ٥٠‬ؼچ ڪعاچ‪٧‬ۿ ‪٩ٔ 13‬تعقري ‪2000‬ع)‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪100‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ٿر کي ديَار ڏياري ڇڎيَ!‬

‫اؼاـ دڍ‪ٝ ٟ٣‬ٺ‪َ٧‬ء کاـ ‪٠‬ئ‪٥‬ـ ڪ‪٥‬ٽ اچ‪ ٧‬ر‪٩٣‬ا ‪٣‬ئاؼ‪ ٟ٩‬ت‪٠ ٢‬ئ‪٥‬ـ ڪ‪٥‬ٽ اچڻ کاـ اڳ ‪٣‬ڪ‬
‫‛د‪ ‚٧ُٛٗ ٧٠٥٤‬قٽ ٺ‪ ٙ٩٤‬پ‪٩ٚ٥‬ػ چ‪٩‬ڪ پ‪٥‬ؼٽ ت‪ ٧‬تعؼڻ قٗت پ‪٩ٚ٥‬ػ قاري پډ‪ ٥٩‬ت‪٢‬ۿ ‛اق‪٣‬اـ ؼ‪١‬ڋ د‪٧‬‬
‫ڪ‪٤‬ڎي ؿ‪٤‬ع پ‪٩‬ا قڃ‪٥‬܁‚ ؼ‪١‬طس اـ ؼ‪٥‬اؾ ‪١٤١ٝ‬ذ‪ ٧‬د‪ٝ‬اغ دا در کڎڪائ‪ ٧‬ڈڍ‪٨‬ا‪ .‬ڈاڪاڻ ت‪ ٢‬اـ کاـ اڳ‬
‫‪ٝ‬ٺ‪َ٧‬ء ۾ ‪٣‬ڪ گاڋ‪ ٟ٨‬د‪ ٧‬گئعاج ت‪ ٧‬ق‪٨‬ٺ‪ ٙ‬پ‪٥‬ڌ‪ ٧٣‬ٿعي ة‪ ٢‬ؼاڳ‪ ٥٩‬ؼ‪٥‬اؾ ڪ‪ ٥٣ ٥٩‬ت‪٢‬ۿ ‛اق‪٣‬اـ ؼ‪١‬ڋ د‪٧‬‬
‫ڪ‪٤‬ڎي ؿ‪٤‬ع کاـ “‪٨‬ا “‪٥٩٣‬܁‚ ؼ‪١‬طـ ا‪ ٧٣‬ؼ‪٥‬اؾ قاُٗ‪ ٧‬دؾ ۽ د‪ٝ‬اغ ت‪٣ ٧‬ٿ‪٥‬ڌا ‪٣‬ڻ‪ ٧‬ر‪٩٣‬ا ‪٣‬ئا ۽ اـ ۾ ٗك‪٥‬ر‬
‫ٿع‪ ٟ٨‬د‪ ٢٠ ٥‬پع ؿا‪٨‬ط اؼاـ ؼڀ‪ ٧١‬ؼ‪١‬ڋ قاؼ‪ ٟ٩‬د‪ .٥٩٣ ٥‬اؼاـ قاُٗ‪ ٧‬ک‪ ٟ٩‬ا‪٨‬تعق ت‪ ٢‬اڪ‪٥ٛ٩‬ۿ اٻاڻڪ‪ ٥‬۽‬
‫‪٠‬عاس ڪعي ڈڍ‪٧٣“ ٥٨‬ۿ د‪٠‛ ٥٣ ٥‬ئ‪٥‬ـ ڪ‪٥‬ٽ د‪ ٧‬د‪ ٧٠٥٤‬ڪ‪٥‬ٽ‚ کاـ اڳت‪ ٧‬قاري َالئ٘‪ ٧‬ک‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ ‪٢٠‬‬
‫پع ٿع چ‪٠٥‬طا “‪ .ٟ٣‬ؼ‪١‬ڋۿ د‪٩‬ڪا ٿع‪ ٟ٨‬الِء ؼکئ‪٧‬ۿ ؼتاة‪ ٧‬۽ ص‪٥‬ؿساؾ د‪٨‬ػ د‪ ٧‬تك‪٥‬ر و‪٥‬ر ‪٥ٝ‬د‪٥‬د “‪٧٣‬ۿ‬
‫ت‪ ٟ٤١‬الِء څڻ ت‪ ٢‬ؼ‪١‬طـ د‪ ٟ٩ٚ‬ت‪ ٧‬ڪ‪١‬ڊ‪٨‬طار ؼعزطي ‪ٚ‬ڪ‪٩‬عقـ ڈڪ‪٣ ٙ٩‬ذ‪!ٟ‬‬
‫ٿع د‪ ٧‬ڀٽ‪ ٟ‬ت‪ ٧‬ؼ‪ ٟ٨٥‬ؼخ ‪ ٧٤ٚ‬ق‪٨‬اۿ پع ؼ‪١‬طـ ؼ‪٥‬ڪ‪٤‬ڎي ؼٽ‪ٝ ٙ٩‬کڎـ ت‪ ٧‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ة‪ ٢‬ة‪٤‬ار د‪٧‬‬
‫ڪ‪ ٟ٤١‬د‪٥٤‬ٽ‪ٝ ٧‬عڏ ‪٠“ ٢٠‬طي‪ .‬ؼطائ‪ ٟ٩‬ةکۿ ةطزا‪٧ٚ‬ۿ پاڻ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬اڻاٺۿ ص‪١ٔ٥‬اڏ ة‪ٞ٩‬ار‪ ٟ٨‬دا ز‪ٞ‬ال ۽‬
‫اڻ ٻڋؾ قائعس دا راتا‪٣‬اۿ ڪڍ‪ ٟ٣‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ت‪ٔ“ ٢‬ع‪٘٨‬ا د‪ ٧‬د‪١٤‬گ‪ ٟٛ‬۽ ةعپٽ‪ ٟ‬۾ ا‪١٨‬طڌ ڋڪارـ ک‪ ٧‬ة‪٢‬‬
‫ؿع‪ٝ‬ائ‪ ٧‬ڈڍ‪١٨‬طا “‪ٔ“ .ٟ٣‬ع‪ ٧٘٨‬پ‪ِ٥‬ء ة‪ ٢‬اـ ڳا‪ ٢٤ٚ‬۾ ٿع‪ ٟ٨‬کاـ قډ‪٨‬ڪ ص‪٥‬ش ‪٠‬ك‪٩‬ب “‪ٟ٣‬ۿ د‪ ٥‬دڍ‪ٟ٣‬‬
‫ؼ‪١‬طـ اگ‪٤‬اڌـ پٺ‪ ٟ‬۽ ڪع‪٠‬گ‪ ٧٤‬د‪٣ ٧‬ڍي ک‪ ٧‬ڈ‪١٤‬طڌ پ‪٩‬ٽ‪ ٟ‬قار‪٥٨‬ـ تك‪٨٥‬عقـ َا‪٩ٝ ٧ٞٚ‬ڊ‪٨‬ا د‪٥‬ـ‬
‫ز‪١٨‬ت ةڻت‪٥٩‬ـ “‪ٟ٣‬ۿ ت‪ ٢‬ک‪ ٟ٩‬پ‪٩‬ٽ ڊائ‪ٛٝ ٙ٩‬ڪ‪ ٟ‬وعٔاـ پ‪٩‬ٽ د‪ ٥‬دقزخ ڀعڻ الِء ڪذ‪ ٢٤‬ا‪ٝ‬طاد ۽ دقائ‪٥‬ـ‬
‫پڻ ‪ ٧ٛٝ‬پ‪٠٥‬ط‪٥٨‬ـ “‪ .ٟ٣‬پع اؼاـ د‪ ٧‬قاڳ ډڻ‪ ٟ٩‬ک‪ ٧‬ٿعي ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪َ ٧‬غت ‪ٕ٠‬ػ د‪ ٥‬ا‪٨‬ڍق ت‪ ٢‬ص‪٩‬اؾ ‪٠٥٣‬طق‬
‫“‪ ٧٣‬د‪ ٥‬ؼ‪١‬طـ ةکا‪ ٙ٨‬چ‪٤‬عا ٽ‪ ٧‬قي ت‪ ٧‬ڋ‪٨‬کاري د‪٩٠‬ا کاـ ا‪ٝ‬طاد زاق‪ ٙ‬ڪعڻ د‪ ٥‬ک‪ ٙ‬د‪٥‬ڳ‪َٙٞ ٥‬‬
‫ؼ‪١‬طـ قس کاـ ٻا‪٣‬ع ‪٠٥٣‬طق “‪.٧٣‬‬
‫گظر‪ ٙ٨‬ڪذ‪ ٢٤‬ڋ‪ ٟ٤١٨‬کاـ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٥‬ٿع ‪٣‬ڪ صىع‪٠‬اڏ ة‪ٞ٩‬اري قائعؾ ا‪٩ٕ٠‬ڪـ‪ ٟ‬د‪ ٥‬ؿڪار‬
‫“‪٣ .٧٣‬ڪ وعؼ ٿعي ‪ٝ‬اڻ‪ ٥٤‬ةطتع‪ ٟ٨‬ڋڪار د‪ٚ ٧‬پ‪٩‬ٽ ۾ “‪ٟ٣‬ۿ ت‪ٝ ٧‬ٿاـ قري کاډي د‪ ٧‬ک‪٥‬ٽ ۽ قاؼ‬
‫پاڻ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬اڻاٺ ؼتب ‛قائعؾ ا‪٩ٕ٠‬ڪـ‪ ‚ٟ‬ٻارـۿ ٻڌـۿ َ‪٥‬رت‪ٟ‬ۿ ‪ٝ‬عدـۿ ت‪ ٧‬راتا‪٣ ٥٣‬ڻڻ ؿعقع ڪ‪.٧٣“ ٥٩‬‬
‫قعؼ اصتارـ تائ‪ ٟ٩‬پ‪٤‬ت‪ ٙ‬اوالَ‪٥ٝ ٟ‬دب ‪ٝ‬عي ق‪١٨‬طڌـ د‪ ٥‬ا‪٠‬گ ‪ 175‬کاـ ة‪ ٢‬ٽپ‪ ٧‬ق‪ .٧٣“ ٥٨‬دڍ‪ ٟ٣‬ت‪٢‬‬
‫ڪ‪٩‬تعائ‪ٝ ٧‬ع‪٨‬ل اؼپتا‪٥ٚ‬ـ ‪٣ ٢٠‬ذڻ ؼتب گ‪٤‬عـ ۾ تڎپ‪ ٧‬۽ ؼڍڪ‪ ٧‬ر‪٩٣‬ا “‪ .ٟ٣‬ڀال د‪٩‬ڪڍ‪ٟ٣‬‬
‫اؼپتا‪٥ٚ‬ـ ة‪٣ ٢‬ذ‪ ٟ‬ت‪ ٢‬ڪ‪٤‬ڎق ٔعؽ ٿ‪ ٥‬پ‪٥‬ي‪ .‬ڋڪار ؼٽ‪ٝ ٙ٩‬اڻ‪ ٟ٤‬۾ دقائ‪ ٟ‬صع‪٨‬ط ڪعڻ ت‪ ٢‬ڈا پع اؼپتا‪ٟٚ‬‬
‫تائ‪ ٟ٩‬ڀاڌا ڀعي پ‪٤‬چڻ د‪ ٧‬ة‪ ٢‬ؼگ‪ .٧٣“ ٢٠ ٢٤‬رڳ‪ ٥‬قائعؾ ا‪٩ٕ٠‬ڪـ‪٣ ٟ‬ذ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ة‪ ٢‬اـ ‪٣‬ڪڎي “ٔت ک‪ٟ٤١ٝ ٧‬‬
‫ڋد‪٧‬ۿ پع ‪٣‬ت‪ ٧‬ت‪ ٢‬د‪٩٠‬ا د‪٤‬اـ د‪ٝ ٧‬ڎ‪ ٧٠‬ة‪ٞ٩‬ار‪ ٟ٨‬۽ ‪ٝ‬ك‪٩‬تت‪ ٟ‬ٿع د‪ ٥‬در ڳ‪ٚ ٧ٚ٥‬ڋق “‪ .٧٣‬ٿع ۾ ڪ‪ ٜ‬ڪ‪١‬طڌ‬
‫ؼ‪ٞ‬اد‪ ٧‬ت‪٥ٝ ٟٞ٩ٌ١‬دب ‪٣‬ع ‪٣‬غار ‪ٝ‬اڻ‪١ٝ ٟ٤‬ذ‪٤‬اـ ‪ٝ 160‬اڻ‪ ٥٤‬ڪ‪ ٢٠ ٟ٤١‬ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ٞ٩‬اريَء ۾ ‪ٝ‬تتال “‪.ٟ٣‬‬
‫ة‪ٞ٩‬ار‪٥٨‬ـ ۽ ڋڪار رڳ‪ٗ ٥‬طرت‪ٝ ٧‬ك‪٩‬تت‪٥‬ـ ‪٣‬ذ‪ ٟ‬ت‪ ٢‬ة‪ٝ ٢‬اڻ‪ٗ ٥٤‬ؽ‪ٞ‬ت ت‪ ٧‬ڋق‪ ٢٣‬ڋئ‪ٝ ٧‬اٺ ڪعي ق‪ ٧٤٨‬ر‪.٧٣‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪101‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫پع ‪٣‬ت‪ ٧‬ت‪ ٢‬قڋق َ‪ ٙٞ‬دص‪ ٙ‬اؼاـ د‪ ٧‬قاڳ ډڻ‪ ٟ٩‬د‪ ٧‬ة‪ ٧‬زؽ‪َ٧‬ء د‪ ٥‬ة‪ .٧٣“ ٢‬ڀال د‪٩‬ڪڍ‪١٣ ٟ٣‬طؼتاـ ؼاـ‬
‫الڳاپ‪ ٙ٩‬ٿع قاري َالئ٘‪ ٧‬۾ قا‪ ٢٣‬ک‪٥‬ٽائ‪ ٧‬پاڻ‪ ٧‬پ‪٤‬چائ‪ ٧‬ؼگ‪٤‬ذ‪ ٧‬ٿ‪٥‬ۿ ات‪ ٧‬اؼپتا‪٥ٚ‬ـۿ اؼڪ‪٥‬ؾ ۽ ةذ‪٧ٛ‬‬
‫‪٩٤ٝ‬ا ڪعي ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬ک‪ ٧‬ؼک ۽ ص‪٥‬ؿسا‪ ٧ٚ‬ڋئ‪ ٧‬ؼگ‪٤‬ذ‪ ٧‬ٿ‪ ٧‬ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء ؼ‪١‬ڋ قاري ٿع ۾ ا‪ ٧٣‬ؿ‪٥٩‬ـ ڈ‪٥١ٞٝ ٥‬ع‬
‫ٗعار ڋ‪ٟ٣“ ٙ٠‬܁ اڻ ةعاةعيَء د‪ ٧‬ت‪ ٢‬ا‪٣‬ا ا‪٠‬ت‪٤‬ا چئت‪ ٧‬د‪٣ ٥‬ڪ قڋي ق‪٥‬ة‪ ٧‬۾ رقڈـ ۽ رؼت‪ ٟ‬د‪ ٥‬څار ‪٠٥٣‬طي‬
‫ة‪ ٢‬ات‪٥ٝ ٧‬ٽع قي تُ‪٩ٞ‬ع ڪ‪٩‬ا پ‪٩‬ا قڃ‪ .ٟ‬ؿ‪٤‬عـ ۾ ز‪٨‬ع ز‪٨ ٟ٩ٝ‬ا ٔالِء اققر پ‪٥٩ٛ‬ـ ٺا‪٧٣‬ۿ ص‪٥‬ةك‪٥‬رت پارڏۿ‬
‫ٔٽ پاٿ‪٥‬ـ ‪٨‬ا ةاغ ةاّ‪٩‬چا د‪٥‬ڌ‪٨‬ا پ‪٩‬ا قڃ‪ .ٟ‬پع ٻئ‪ ٧‬وعؼ ٿع ک‪ ٧‬پاڪؽتاـ ‪٨‬ا ؼ‪١‬ڋ د‪ ٥‬زك‪ ٥‬ؼ‪ٞ‬ذ‪٤‬ڻ‬
‫ةطراـ ڪ‪ٔ“ ٟ٤١‬ع‪ ٧٘٨‬ر‪٨‬اؼت قا‪٠‬گع اقپعق ‪ٛٝ‬ڪ ؼ‪ٞ‬ذ‪٧٤‬ۿ اـ د‪ ٧‬ڋک‪ ٟ‬ؼ‪٥‬رـ کاـ التُ‪ ٖٛ‬ةڻذ‪٧‬‬
‫قڃذ‪ ٧‬ٿ‪ .٥‬ٺ‪٩‬ڪ “‪٧٣‬ۿ د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬اؼاـ ۽ ت‪٣٥‬اـ د‪ ٧‬ذ‪ ٟ١٣‬۽ م‪٩ٞ‬عـ ت‪ ٧‬چڎ‪ ٙ٩٣‬ڪٽ ؼتب ا‪٥٣‬‬
‫تك‪٥‬ر پضت‪ ٥‬ٿ‪ ٧‬چڪ‪٧٣“ ٥‬ۿ ت‪ ٢‬ٿع ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ئ‪ ٧‬دؽ‪ ٜ‬د‪ ٥‬زك‪ ٥‬ؼ‪ٞ‬ذ‪٤‬ڻ‪٠ ٥‬ا‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬پ‪ِ٥‬ء ڀال د‪٩‬ئ‪ٟ‬‬
‫ا‪٠‬ؽا‪٩٠‬ت د‪٠ ٧‬ات‪ ٧‬أْا‪٠‬ؽتاـۿ ة‪٥‬ؼ‪٩١‬ا ‪٨‬ا ڪ‪ٔ“ ٟ٤١‬ع‪ٛٝ ٧٘٨‬ڪ د‪ ٧‬ا‪ٝ‬طاد ڪئ‪ ٧‬ق‪١٨‬طي “‪٧٣‬ۿ ٿع‪ٟ٨‬‬
‫ؼاـ ة‪ ٢‬ؼاڳ‪ٗ ٥٩‬عب ٿ‪٩‬ڻ گ‪٤‬عد‪ .٧‬پ‪ِ٥‬ء ڀ‪ ٧ٛ‬ٿع‪ ٟ٨‬۾ ا‪ ٥٣‬ازؽاس قډ‪٨‬ڪ پضت‪ ٥‬ٿئ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ٿع پاڪؽتاـ ‪٨‬ا‬
‫ؼ‪١‬ڋ د‪ ٥‬زك‪ ٢٠ ٥‬پع ڪ‪ ٥‬اقپعق َالئ٘‪ .٧٣“ ٥‬د‪ ٟ٤١‬ڋا‪ ٟ٤٠‬تعڪ‪َ٧‬ء قا‪٠‬گع اؼالؿ “ةاد ‪ٝ‬اـ ا‪ٝ‬طادي ؼا‪ٝ‬اـ‬
‫دا د‪٤‬از ڀعي ت‪٥ٝ ٢٠ ٢‬ڪ‪٩ٛ‬ا ق‪٨‬ا “‪ٟ٣‬ۿ پع گڍ‪ ٢٣‬گاڋـ ت‪ ٧‬اٽ‪ ٧‬د‪٥‬ـ ٻ‪٥‬ر‪٥٨‬ـ ۽ دقائ‪ ٟ‬دا ک‪٥‬کا ص‪٩‬عات و‪٥‬ر‬
‫رقا‪٠‬ا ڪ‪٩‬ا ق‪٨‬ا “‪.ٟ٣‬‬
‫ق‪١٨‬طي ق‪١٨‬طي ا‪ ٥٣‬ة‪ ٢‬چ‪٠٥‬طق ‪ٛ٣‬ذ‪ ٧‬ت‪ ٢‬اـ ڳا‪ ٢٤ٚ‬د‪ ٥‬ة‪ ٢‬ة‪١‬طقةؽت ٿ‪٩‬ڻ گ‪٤‬عد‪ ٧‬د‪ ٥‬ٿع ک‪‛ ٧‬د‪٧٠٥٤‬‬
‫ڪ‪٥‬ٽ‚ قٽاـ د‪٥٨‬ار ڋ‪٨‬اري ڈڍد‪ٝ .٧‬تاـ اتاـ ڪ‪ ٥‬ڋڪع رؼت‪ ٥‬ڀ‪ٛ‬ذ‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ ‪٨‬ا پاڪؽتاـ ۾ داص‪ ٙ‬ٿئ‪٨ ٧‬ا‬
‫قائعؾ ا‪٩ٕ٠‬ڪـ‪ ٟ‬ک‪ ٧‬ٿع د‪٥‬ـ ڀٽ‪٥‬ـ رقڪڻ کاـ ٗاقع ٿ‪ ٧‬قڃ‪ ٟ‬۽ ا‪٣‬ا ةاٗ‪ٛٝ ٧‬ڪ د‪ ٧‬ؼک‪ ٧‬ؼتاة‪٧‬‬
‫ز‪٠‬طگ‪َ٧‬ء ۾ ڪ‪ ٥‬ڀ‪٠٥‬چاؾ ‪ٝ ٢٠‬چائ‪ ٧‬ڈڍي‪.‬‬

‫(ڈپ‪ ٙ٩‬رقزا‪ ٢٠‬ڪاقش ز‪٩‬طر“ةادۿ ‪ٝ 14‬ارچ ‪2000‬ع)‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪102‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ڪَڙو تَن ڪفر شيو‬

‫‪ 4‬ڪعقڌ ؼ‪١‬ڋي ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ ٥‬قد‪٥‬دۿ ؼ‪١‬طـ ؿُ‪٥‬ر ۽ َا‪ ٧ٞٚ‬ا‪٠‬ؽا‪ ٧٠‬ز٘‪ ٟ‬د‪ ٧‬زاقالت الِء ‪١ٝ‬ذ‪ٟ٤‬‬
‫‪٥ٝ‬د‪٥‬د تڎپ پ‪٩‬اري پاڪؽتاـ د‪ ٧‬زڪ‪ٞ‬عا‪ ٧٠‬کاـ ‪٣‬ن‪ ٢٠ ٜ‬ٿ‪ ٧‬ٿئ‪ .٧‬پاڪؽتاـ ٺ‪٤‬ڻ کاـ قٺ‪ ٧‬اڄ‬
‫تائ‪ٟ٩‬ۿ “‪ٝ‬ع‪٨‬ت ۽ “پ‪٩‬ـا‪َ٧٣‬ء صالؼ دطقد‪٤‬ط ‪٣‬ذ‪٨ ٧‬ا قري د‪٥٤ٞ‬ري ز٘‪ ٟ‬الِء دطقد‪٤‬ط کاـ قٺ‪٧‬‬
‫ٗ‪ ٧ٝ٥‬ز٘‪ ٟ‬د‪ ٧‬زاقالت الِء ‪ٛ٣‬چ‪٣ ٙ‬ذ‪٧‬ۿ اـ د‪ ٥‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬اک‪ ٟ٩‬تاـ تُكب دا ک‪٥‬پا ال‪٧٣‬‬
‫تذغ‪ ٥٨‬ڪ‪ ٥٩‬قڃ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ا‪ٝ ٟ٤٠‬ڎ‪ ٧٠‬دطقد‪٤‬طـ د‪ ٧‬ؼعاڻ‪ ٧‬قارق ڪعدار ؼ‪١‬ڋ‪ ٟ٨‬ئ‪ ٧‬ادا ڪ‪.٧٣“ ٥٩‬‬
‫ا‪٣‬ائ‪ ٧‬ؼ‪١‬طـ ؿُ‪٥‬ري پضتگ‪ ٧‬۽ ‪ٝ‬اڻ‪٤‬پ‪٣ ٥‬تاـ د‪ ٧‬زڪ‪ٞ‬عا‪ ٟ٠‬د‪٠ ٧‬ڎگ‪٤‬ٽ ۾ ‪ٝ‬ډ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬ڪ‪١‬ڊي‬
‫قا‪٠‬گع اٽڪ‪ ٧‬ة‪٩‬ٺ‪٧٣“ ٥‬ۿ د‪ ٟ٤١‬ک‪ ٥٣ ٢٠ ٧‬ٻا‪٣‬ع ڪڌي ؼگ‪ ٟ٤‬ٿا ۽ ‪ ٢٠‬قري ڳ‪٩‬ت ڋ‪٨‬ئ‪٣ ٧‬ن‪ ٜ‬ڪعڻ‬
‫د‪ ٥‬ز‪٥‬ق‪ ٥ٛ‬ؼاري ؼگ‪ ٟ٤‬ٿا‪ .‬پ‪ِ٥‬ء ؼڎي دؾ ؼاـ ة‪٤‬تاـ ةاز‪٥٨‬ـۿ ٺڳ‪٥٩‬ـ ۽ ٔع‪٨‬ب ڪعي ؼ‪ٞ‬ذ‪ ٟ٤‬ٿا ت‪٢‬‬
‫‪ ٥٣‬ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ؿُ‪٥‬ر ۽ ڋا‪٣‬پ ةاةت د‪٩٠‬ا د‪ ٧‬اک‪ ٟ٩‬۾ ډقڌ قد‪٤‬ڻ ۾ ڪا‪٩ٝ‬اب ٿ‪ ٧‬ق‪١٨‬طا‪.‬‬
‫اؼاـ د‪ ٧‬قطر د‪١‬عؾ ‪ٝ‬ـعؼ قازب د‪ ٧‬ؼ‪١‬ڋ‪ ٟ٨‬تاـ ڪاقڌ ‪٤ٚ‬ڻ د‪٠ ٥‬اـُء ئ‪ ٢٠ ٧‬ٿ‪ ٧‬قٺ‪٧‬ۿ ک‪٩‬ػ‬
‫دڍ‪ ٟ٣‬ة‪ ٢‬ڪ‪١ٛٝ ٥ُٗ٥ٝ ٥‬طق “‪ ٧٣‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ‪ ٟ٨‬ک‪٠ ٧‬اا‪ٙ٣‬ۿ ‪٠‬اؼ‪ٞ‬ذ‪٢٤‬ۿ دا‪ٙ٣‬ۿ څٽ ۽ اډ پڎ‪ ٙ٩٣‬دا ‪٘ٚ‬ب ڋ‪٨‬ڻ‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪١ٝ ٥‬كت‪ٔ ٧‬عض ؼ‪ٞ‬ذ‪١٤‬طق “‪٧٣‬ۿ تازق قطر د‪١‬عؾ پعق‪٨‬غ ‪ٝ‬ـعؼۿ ‪ٛٝ‬ڪ قاؼ‪ ٟ٩‬ک‪ ٧‬ڪ‪ ٙ٩‬صىاب‬
‫۾ ؼ‪١‬ڋ‪ ٟ٨‬ک‪ٝ ٧‬ضاوب ٿ‪١٩‬طي د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ڪ‪ٞٛ‬ات ادا ڪ‪٩‬ا “‪ٟ٣‬ۿ ا‪ٝ ٟ٤٠‬اـ ت‪ ٢‬ا‪ ٥٣‬ئ‪ ٧‬تاجع ‪ ٧ٛٝ‬ٿ‪ ٥‬ت‪٥٣ ٢‬‬
‫‪ ٟ٣‬دا‪٥ٗ ٙ٣‬ؿ (ؼ‪١‬ڋ‪ )ٟ٨‬د‪ ٧‬ر‪٣‬تعي ۽ ر‪ٞ١٣‬ائ‪ ٧‬الِء ‪٥ٝ‬ڪ‪ ٥٩ٛ‬ق‪ .٧٣“ ٥٨‬ؿا‪٨‬ط ا‪ ٥٣‬اـ ڪعي ة‪٣ ٢‬ذ‪ ٧‬د‪٥‬‬
‫‪ ٥٣‬د‪ ٟ٤١‬وت٘‪ ٧‬ؼاـ قاؼى‪ ٥‬رک‪١‬طڌ “‪٧٣‬ۿ ا‪َ٧٤٠‬ء وت٘‪٥ٔ( ٧‬ج) د‪ ٟ٣ ٧‬کاـ اڳ “‪ ٙ٨‬زڪ‪ٞ‬عاـ د‪١‬عؾ‬
‫م‪٩‬اُء ا ‪ٚ‬سٖ ة‪ ٢‬پاڪؽتاـ د‪ ٧‬اٗتطار ت‪ٗ ٧‬تن‪ ٥‬ڪعڻ ةُط دَ‪٥‬يٰ ڪئ‪٣ ٧‬ئ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ک‪٩‬ػ ‪٥ٗ ٟ٣‬ؿ د‪٧‬‬
‫ر‪ٞ١٣‬ائ‪ ٧‬۽ ‪٠‬ذات الِء اهلل تُا‪ ٰ٧ٚ‬وعٔاـ صاص ‪ٞ٠‬ائ‪١‬طق ‪٘ٝ‬عر ڪعي ‪٥ٝ‬ڪ‪ ٥٩ٛ‬ق‪٧٣“ ٥٨‬ۿ د‪٩‬ئ‪ٟ٣ ٥٣ ٟ‬‬
‫دا‪٥ٗ ٙ٣‬ؿ ک‪ ٧‬ؼ‪١‬ئ‪ ٟ٩‬دڳ ت‪“ ٧‬ڻ‪٧‬ۿ ؼ‪١‬طس ‪ٝ‬ـڪالت‪٥‬ـ گ‪٤‬ٽائ‪٧‬ۿ پعڪائ‪١‬ات د‪ ٧‬ص‪ ٖٛ‬ؼ‪١‬طس ‪٣‬ٺ ۽‬
‫‪٥٣‬ڋ ک‪“ ٧‬زاد ٔنائ‪ ٟ‬۾ ؼاڌي ڀؽ‪ ٜ‬ڪعي ڈڍ‪.٥٨‬‬
‫زڪ‪ٞ‬عاـ چ‪٥‬ـ ٿا ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ دا ‪ٝ‬اڻ‪ ٥٤‬ة‪ ٧‬ؼ‪ٞ‬ذ‪ٟ٣“ ٢٤‬ۿ ة‪ .ٟ٣“ َٙ٘ ٧‬پع ‪ ٟ١٣‬ک‪ ٧‬ا‪ ٢٠ ٥٣‬قؼارڻ‬
‫گ‪٤‬عد‪ ٧‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ دا ‪ٝ‬اڻ‪‛ ٥٤‬چع‪٨‬ا کع‪٨‬ا‚ معقر “‪ٟ٣‬ۿ پع ؼڃاڻ‪ ٟ‬ؼڀ‪ ٧١‬ک‪ ٧‬ٿا‪ .‬ؼ‪١‬ڋي ‪ٝ‬اڻ‪٥ٝ ٥٤‬د‪٥‬دف‬
‫پاڪؽتاـ د‪ ٧‬ؼ‪٩‬ٽ اپ ۾ ‪ٝ‬ڎ‪ ٟٝ٥ٗ ٧٠‬کاـ قډ‪٨‬ڪ ڋا‪٣‬اۿ ةاؿُ‪٥‬ر ۽ ‪ٝ‬سب قو‪ .ٟ٣“ ٟ‬تار‪٨‬ش ؿا‪٣‬ط “‪٧٣‬‬
‫ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋي ‪ٝ‬اڻ‪ ٥٤‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ة‪ٝ ٢‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬ڪٽعپڻ‪ ٧‬۽ ٔعٗ‪٥٩‬ار‪٨‬ت ۾ ‪ٝ‬تتال ‪ ٢٠‬ر‪٩٣‬ا “‪ٟ٣‬ۿ ‪ ٟ١٣‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ة‪ ٢‬د‪ ٟ٨‬۽‬
‫ډرؿ د‪٠ ٧‬ا‪ ٧ٚ‬ت‪٣ ٧‬ڪ ٻئ‪ ٧‬دا ڪ‪١‬ڋ ‪ ٢٠‬ڪٽ‪٩‬ا “‪ .ٟ٣‬ةعقْ‪٩‬ع د‪ ٧‬قر‪٣‬اڱ‪ ٧‬قٗت ة‪ ٢‬د‪ٝ ٟ‬اڻ‪ٚ ٟ٤‬ک‪ ٟ٩‬ة‪٧‬‬
‫گ‪١‬ا‪ٝ ٢٣‬عدـۿ َ‪٥‬رت‪ ٟ‬۽ ٻارڌـ د‪ٗ ٥‬ت‪َ ٙ‬اؿ ڪ‪٥٩‬ۿ َ‪٥‬رت‪ ٟ‬د‪َ ٧‬ك‪ٞ‬ت دري ڪئ‪٧‬ۿ ‪٠‬ا ةا‪٩٠ ِٚ‬اڻ‪ ٟ٩‬د‪٧‬‬
‫‪ُٝ‬ك‪٥‬ؿ ۽ پاڏ دؽ‪ ٟٞ‬۾ قزـت د‪٥‬ـ ؼ‪١‬گ‪٥٩١٩‬ـ ٽ‪١‬ت‪٥٩‬ـۿ ا‪ ٧٣‬ؼ‪١‬ڋي ‪٣ ٢٠‬ئا پع اـ ؼچ‪ َٙٞ ٧‬۾ اڄ‬
‫اؼاـ ‪ٝ‬ٿاـ زڪ‪ٞ‬عا‪ ٧٠‬ڪ‪١‬طڌـ دا اةا ڋاڋا معقر ؿا‪٠٥٣ ٙٝ‬طا‪ .‬اڄ ة‪ ٢‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬قر‪٣‬اڱ‪ ٧‬دقراـ ق‪ٙ٩٣‬‬
‫رت د‪ ٥‬پ‪٩‬عق کڻت‪ ٥‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬طـ ئ‪٠ ٧‬ؽ‪ ٙ‬دا ‪٣‬ٿ ر‪٠‬گ‪ٌ٠ ٙ٩‬ع ا‪١٨‬طا‪ .‬ة‪١‬گالد‪٨‬ؾ ۾ ‪ٚ 30‬ک ة‪ ٧‬گ‪١‬ا‪٢٣‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪103‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫پاڪؽتا‪ ٟ٩٠‬د‪ ٧‬ص‪٥‬ـ دا ڈ‪١‬ڊاۿ ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ څائ‪ ٧‬د‪ ٟ٤١ٝ ٧‬۽ ڈات‪ ٧‬ت‪ٌ٠ ٧‬ع ‪ ٢٠‬ا‪١٨‬طا‪.‬‬
‫پاڪؽتاـ ٺ‪٤‬ڻ کاـ قٺ‪ ٧‬اڄ تائ‪ ٟ٩‬د‪٣‬ـتگعديۿ ‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬ا‪٠‬ت‪٤‬ا پؽ‪١‬طي ۽ د‪٩٠٥١‬ت ؼ‪١‬ڋ د‪٧‬‬
‫ڪک ‪ٝ‬اـ د‪ ٢٠ ٜ١‬قرت‪ .٧٣“ ٥‬ؼ‪١‬ڋ دا ز٘‪ ٧٘٩‬قارث ٽارچع ؼ‪ ٟٛ٩‬دا صا‪ ٢٠ ٖٚ‬ر‪٩٣‬ا “‪ٟ٣‬ۿ ‪ٝ ٟ١٣‬ائعـ ۽‬
‫ڀ‪١٩‬عـ ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪ ٟ‬پ‪٩‬ارـ دا الش ٻ‪٥‬ر‪ ٟ٨‬۾ ة‪١‬ط ڪعي تسٕ‪ ٧‬و‪٥‬ر ‪ ٢٠‬ڋ‪٠‬ا “‪ .ٟ٣‬صا‪٠‬گ‪ٚ ٧‬ـڪع ۽‬
‫‪ٝ‬ذا‪٣‬طـ دا ٽ‪٥‬ال ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬ؼعز‪ٝ ٟ٩ٝ‬اـ ڦٽ‪٠ ٢٠ ٧‬ڪتا “‪ٟ٣‬ۿ پع پ‪١‬ذاب ۽ ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬گادي قاري ؿ‪٤‬ع د‪٥‬ـ‬
‫‪ٝ‬ضك‪٥‬ص “ةاد‪٥٨‬ـ ا‪ ٟ٤٠‬د‪٠ ٧‬عؼعي ر‪٥٩٣‬ـ “‪ .ٟ٣‬اڄ ة‪ ٢‬د‪١‬گ‪ ٧‬د‪ ٟ٩٠٥١‬دا اڋا پ‪١‬ذاب د‪ ٧‬ؿ‪٤‬عـ ۾‬
‫‪٥ٝ‬د‪٥‬د “‪ٟ٣‬ۿ ٽارچع ؼ‪ ٟٛ٩‬دا پ‪٩‬عا ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬گ‪٤‬عـ ڋا‪ ٟ٤٠‬قڃ‪ ٟ‬ٿاۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬اڄ پاڻ ک‪٥ٗ ٧‬ؿ دا ٗائط ٗعار‬
‫ڋ‪١٨‬طي ٿڪذ‪ ٢٠ ٟ‬ٿا‪.‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ د‪ ٧‬م‪٩ٞ‬ع ۽ ص‪٩ٞ‬ع ۾ ا‪٠‬ؽا‪٩٠‬ت ؼاـ ‪ٝ‬ستتۿ ‪ٝ‬اڻ‪٤‬پ‪٥‬ۿ ؼ‪٤‬پۿ رقاداريۿ ڪ‪ٙ٤‬ۿ رز‪ ٜ‬۽ درگظر‬
‫دا تك‪٥‬ر ائ‪ ٟ٩‬ؼ‪ٞ‬ا‪ٟ٣“ ٙ٨‬ۿ د‪٩‬ئ‪١٠ ٟ‬ڌڌي ‪ُٝ‬ك‪٥‬ؿ ٻارڌي الِء ‪ٝ‬اُء د‪ ٧‬ڈات‪ ٧‬۾ پاڏ ۽ پ‪٨٥‬تع ک‪٩‬ع ‪٥ٝ‬د‪٥‬د‬
‫‪٠٥٣‬طق “‪ .٧٣‬اؼاـ دا زڪ‪ٞ‬عاـ اڄ د‪٣‬ـتگعديۿ ‪ٝ‬ظ‪٣‬ت‪ ٧‬د‪٩٠٥١‬ت ۽ ا‪٠‬ت‪٤‬ا پؽ‪١‬طي صالؼ “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪ‪٧‬‬
‫ڋقڪڎـ َ‪٥٩‬ض ق‪٨‬ڎ‪ ٢٣‬۾ ‪ٝ‬كعقؼ “‪ٟ٣‬ۿ پع ؼ‪١‬ڋ د‪ٝ ٧‬اڻ‪ ٟ٤‬ت‪ ٢‬اـ قٗت ة‪ ٢‬د‪١‬گ‪ ٧‬ٽ‪ ٟٚ٥‬۽ د‪٣‬ـتگعد‬
‫گعقپ‪ ٟ‬د‪ ٧‬ؼعقاڻ‪ ٧‬۽ قاډ ق‪٨‬ذ‪ ٢٤‬د‪ٝ ٧‬ضا‪ٕٚ‬ت ڪئ‪٣ ٧‬ئ‪٧‬ۿ د‪ ٟ٤١‬قٗت ‪٥ٝ‬د‪٥‬د زڪ‪ٞ‬عاـ اڳ‪٥‬ڻ‪٧‬‬
‫ؼ‪٥‬ق‪٨‬ت ‪ ٟ٩٠٥٨‬د‪ ٧‬أْا‪٠‬ؽتاـ ۾ ‪٥ٝ‬د‪٥‬دگ‪ ٧‬صالؼ ‛ٌَ‪ ٜ٩‬د‪٤‬اد‚ ۾ ‪ٝ‬كعقؼ ‪٣‬ئا‪ .‬ؼ‪١‬ڋ د‪ٝ ٧‬ظ‪٣‬ت‪٧‬‬
‫رقاداري ۽ ؼ‪٩‬ڪ‪ٚ٥٩‬عزؿ ڪ‪ٝ“ ٟ٤١‬ع‪٨‬ڪ‪ ٧‬ڈا‪ٚ‬ع د‪ ٧‬ال‪ٚ‬چ ‪٨‬ا ‪٩ٝ‬غائ‪ ٙ٩‬ز‪ ٧ٛٞ‬د‪ ٧‬ص‪٥‬ؼ د‪ٝ ٧‬ستاج ‪٢٠‬‬
‫ر‪ .٧٣“ ٧٣‬ؼ‪١‬ڋ ت‪ ٢‬د‪١‬عؾ م‪٩‬اُء ا‪ٚ‬سٖ د‪ ٧‬دقر ۾ ة‪ ٢‬وا‪ٚ‬تاـ ڪ‪ٛ‬چع د‪ ٧‬قاډ ق‪٨‬ذ‪ ٢٤‬د‪ٝ ٧‬ضا‪ٕٚ‬ت ڪئ‪٧‬‬
‫‪٣‬ئ‪٧‬ۿ ‪ٝ‬ظ‪٣‬ب د‪٠ ٧‬اـُء ت‪٥َ ٧‬اؿ ‪١ٝ‬ذ‪ ٢٤‬قڈ‪٥‬ٽ‪٥٩‬ـ پ‪٩‬طا ڪعڻ قاري َ‪ ٙٞ‬ک‪ ٧‬ا‪٠‬ؽا‪٠‬ظات الِء ز‪٣‬ع ٗات‪ٗ ٙ‬عار‬
‫ڋ‪ .٥٣ ٥٠‬پع اـ قٗت ؼ‪١‬ڋ‪ ٟ٨‬ک‪ ٧‬د‪٣‬ع‪٥٨‬ۿ رقس ۽ ڀارت د‪ ٥‬ا‪٨‬ذ‪١‬ٽ ٗعار ڋئ‪ ٧‬چٿ‪ ٥٩‬۽ چ‪٩‬ڀاٽ‪ ٥٩‬ق‪ .٥٣ ٥٨‬پع‬
‫تار‪٨‬ش جاةت ڪ‪ ٥٩‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ دا ‪ٝ‬اڻ‪ ٥٤‬ةاؿُ‪٥‬ر ‪٣‬ذڻ ڪعي قٗت د‪ ٧‬زا‪ٚ‬ت‪ ٟ‬۽ ‪٠‬غاڪت‪ ٟ‬کاـ زڪ‪ٞ‬عا‪ٟ٠‬‬
‫کاـ قډ‪٨‬ڪ ةاصتع ‪٣‬ئا‪ .‬اؼاـ د‪٩‬ڪا ڳا‪ ٢٤ٚ‬ڪا‪ ٢٤ٚ‬ڪ‪١‬طاؼ‪ٟ٩‬ۿ زڪ‪ٞ‬عاـ “‪ٝ‬ع‪٨‬ڪ‪ ٧‬ڈا‪ٚ‬ع ۽ ‪٩ٝ‬غائ‪ ٙ‬د‪٧‬‬
‫ص‪٥‬ؼ کاـ اڄ ڪعڻ ت‪ٝ ٧‬ذت‪٥‬ر “‪ٟ٣‬ۿ پ‪ِ٥‬ء ة‪ ٢‬چ‪ ٥٩‬پ‪ ٥٩‬قڃ‪ ٧‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ دا ‪ٝ‬اڻ‪٠ ٥٤‬اؼ‪ٞ‬ذ‪ ٢٤‬۽ دا‪.ٟ٣“ ٙ٣‬‬
‫‪ٛٝ‬ڪ ۾ ٔ‪٥‬د‪“ ٧‬پ‪٩‬ـا‪ٟ٩٣‬ۿ ّ‪٩‬ع د‪٥٤ٞ‬ري ٔ‪٩‬ك‪ ٟٛ‬۽ ا‪٠‬ؽا‪ ٧٠‬ز٘‪ ٟ‬د‪ٚ ٧‬تاڌ صالؼ ؼڀ کاـ‬
‫قډ‪٨‬ڪ ‪٥ٝ‬جع “قاز ؼ‪١‬ڋ ‪ٝ‬اـ اٿ‪ٛٝ .٧٣“ ٥٩‬ڪ ک‪ ٧‬د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ة‪ ٢‬د‪٥٤ٞ‬ري ۽ ا‪٠‬ؽا‪ ٧٠‬زٖ ٿ‪٥‬ري ٿڪ‪ ٧‬ا‪٠‬طاز ۾‬
‫زاق‪ ٙ‬ٿ‪٩‬ا “‪ ٟ٣‬ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬پٺ‪٩‬اـ ؼ‪١‬ڋي ‪ٝ‬اڻ‪ ٟ٤‬د‪ ٥‬رت ۽ پگ‪٤‬ع ؿا‪ ٙٝ‬ر‪1983 .٧٣“ ٥٩٣‬ع ۽ ‪1986‬ع‬
‫د‪ ٧‬د‪٥٤ٞ‬ري ‪ٛ٣‬چ‪ ٙ‬د‪٘ٔ ٢٠ ٧‬ه ؼ‪١‬ڋ ؼعقاڻ‪ ٧‬ڪئ‪ ٧‬پع پ‪١٤١‬ذا ڪ‪٠٥‬ڋر ڪ‪٤‬ا‪٨‬اۿ ڳ‪٥‬ٺ ۽ قؼ‪١‬ط‪٥٨‬ـ‬
‫ةعةاد ڪعا‪٥٨‬ـ‪ .‬اـ کاـ اڳ اقڀع پاڪؽتاـ ت‪٥ٔ ٧‬د‪ ٧‬چڎ‪٣‬ائ‪ ٧‬صالؼ اق‪ ٢٤ٚ‬پاڪؽتاـ ۾ ؼڀ کاـ‬
‫قډ‪٨‬ڪ ازتذ اج ؼ‪١‬ڋ ۾ ئ‪ ٧‬ٿ‪ .٥٩‬د‪٩‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ؼ‪١‬ڋ دا ‪ٝ‬اڻ‪ ٥٤‬ةاؿُ‪٥‬ر ‪٣ ٢٠‬ذ‪٣ ٟ‬اۿ ‪١ٝ‬ذ‪ ٟ٤‬ؼ‪٩‬اؼ‪ ٧‬ڋا‪٣‬پ ‪٢٠‬‬
‫‪٣‬ذ‪٣ ٧‬ا ت‪ ٥٣ ٢‬ة‪ ٢‬ٻ‪ ٟٝ٥ٗ ٟ٩‬۽ وت٘‪ ٟ‬قا‪٠‬گع واٗت‪٥‬ر زڪ‪ٞ‬عا‪ ٟ٠‬د‪ ٧‬دال‪ ٧ٚ‬ڪ‪١‬طيۿ ا‪ ٥٣‬ؼڀ زاق‪ٙ‬‬
‫ڪعي قڃ‪٣ ٟ‬اۿ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬ٻ‪٩‬ا وت٘ا ۽ گعقپ زاق‪ ٢٠ ٙ‬ڪعي ؼگ‪٩٤‬ا “‪.ٟ٣‬‬
‫ؼ‪١‬ڋ ۽ اـ د‪ ٧‬ډڻ‪ ٟ٩‬ک‪ ٧‬اڄ د‪٩‬ڪ‪ ٧‬وُ‪١‬ا ۽ ‪٤ٝ‬ڻا ‪ ٧ٛٝ‬ر‪٩٣‬ا “‪ٟ٣‬ۿ اـ د‪ ٥‬قازط ؼتب ا‪ ٥٣‬ئ‪٧‬‬
‫“‪ ٧٣‬د‪ ٥‬ؼ‪١‬ڋي ًا‪ٜٚ‬ۿ داةعۿ ٗتنا گ‪٩‬ع ‪ ٢٠‬ر‪٩٣‬ا “‪ ٟ١٣ .ٟ٣‬ڪڍ‪ ٟ٣‬ة‪ ٢‬واٗت د‪ ٥‬ؼعچـ‪ ٥ٞ‬ة‪١‬طقؽ ک‪٧‬‬
‫ٗعار ‪ ٢٠‬ڋ‪ .٧٣“ ٥٠‬ؼ‪١‬ڋ د‪٣ 5 ٧‬غار ؼا‪ ٟٚ‬د‪ ٧‬تار‪٨‬ش گ‪٥‬ا‪ ٧٣“ ٢٣‬ت‪ ٢‬ؼ‪١‬ڋ‪ ٟ٨‬پاڌ‪٨‬ؽعي ‪ٛٝ‬ڪ‪ ٟ‬۽ ٗ‪ ٟٝ٥‬ک‪٧‬‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪104‬‬
‫اڄ جي سنڌ _ هڪ مطالعو ‪ :‬رڪ سنڌي‬

‫ت‪٤‬ػ ‪٤٠‬ػ ۽ تاراج ڪعڻ الِء ‪ٚ‬ـڪع ‪ ٢٠‬د‪٥‬ڌ‪٨‬ا “‪ٟ٣‬ۿ ‪٣‬ٿ‪٩‬ار گڍ ‪ ٢٠‬ڪ‪٩‬ا “‪ٟ٣‬ۿ پع ‪ ٟ١٣‬قؼ‪١‬ط‪٥٨‬ـ ۽ قا‪٣‬ڻ‬
‫ؼاڌڻ ةطراـ ؿ‪٤‬ع اڋ‪٨‬ا “‪ٟ٣‬ۿ ت‪٤‬ظ‪٨‬ت‪ ٟ‬د‪ ٥‬ة‪٩١‬اد قډق “‪٧٣‬ۿ َ‪ ٜٛ‬۽ ‪١٣‬ع ک‪ ٧‬پ‪١٤١‬ذ‪٣ ٥‬ٿ‪٩‬ار ٗعار ڋ‪ .٧٣“ ٥٠‬پع‬
‫ةطٗؽ‪ٞ‬ت‪ ٧٣“ ٧‬د‪ ٥‬اڄ ؼ‪١‬ڋ ا‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬راڄ ‪٩٣‬ٺ اچ‪ ٧‬قئ‪٧٣“ ٧‬ۿ د‪ ٟ‬د‪ ٢٠ ٥‬ت‪ ٢‬ڪ‪ ٥‬د‪٨‬ػ ر‪ ٧٣“ ٥٩٣‬۽ ‪٢٠‬‬
‫قري ڪا ت‪٤‬ظ‪٨‬بۿ ج٘أت ۽ ؼڃاڻپ ر‪ْٟٛٝ .٧٣“ ٧٣‬ۿ ارّ‪ ٟ٠٥‬۽ تعصا‪ ٟ٠‬د‪٠ ٧‬ؽ‪ ٙ‬ؼاـ قاؼى‪ ٥‬رک‪١‬طڌ‬
‫ةاٗ‪٩‬ات پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ذ‪٩١٣‬ت اـ دراقڌ ‪ٝ‬ٿاـ ‪ٝ‬ڎ‪٣‬ڻ گ‪٤‬عي ٿ‪٧‬ۿ د‪ َٜٛ ٟ٤١‬۽ دا‪٠‬ؾ دا ‪ٝ‬عڪغ ؼاڌي ڀؽ‪ٜ‬‬
‫ڪعڻ ةطراـ ‪ ٟ٣٥ٝ‬د‪ ٧‬دڌي ۽ “‪ٝ‬عي د‪ ٧‬ڪک ۾ ا‪َ ٟٝ‬ا‪ ٜٚ‬دا گ‪٩‬ت ؼعد‪٩‬اۿ ڪ‪ ٟ٤١‬ة‪١‬طقٗچ‪ ٧‬ک‪٧‬‬
‫ؼ‪٥ٛ‬ٽ ڪعڻ ةطراـ ؼع‪ ٟ٤٠‬د‪ ٧‬گ‪ ٟٛ‬قچ ۾ ‪٠‬اچ ڪ‪١‬طي ؼچ‪ ٧‬ڪائ‪١‬ات ک‪٘ٔ ٢٠ ٧‬ه د‪ٝ٥٤‬ائ‪ ٧‬ڈڍ‪ ٥٨‬۽‬
‫پ‪١٤١‬ذ‪ ٧‬ر‪٠‬گ ۾ ر‪٠‬ڱ‪ ٧‬ڈڍ‪.٥٨‬‬
‫‪ٝ‬ػػػ‪٣٥‬ػػ‪ ٟ‬د‪ ٧‬دڌي دػػ‪ٝ ٧‬ٽ‪ٝ ٧‬اـ ٿ‪ٝ ٧‬امػػػػ‪َ٧‬ء د‪ ٧‬ڪػػػا ‪٨‬ػاد اچ‪٧‬ۿ‬
‫‪٣‬ػػػ‪ ٟ‬د‪٨‬ػػػػػ دػػػػػا ‪ٝ‬اڻػػػػػ‪٤‬ػػػ‪ ٥‬ڋا‪٣‬ػػا ‪٣‬ػػػػػا دػػػػ‪ ٟ‬الِء دػ‪٩‬ئػػػػ‪ ٧‬ؼ‪١‬ػػڋ اڃػا‪.‬‬

‫(‪ٚ‬ک‪ ٙ٩‬۽ ؿا‪ ٍ٨‬ٿ‪ 2004 :ٙ٩‬ع )‬

‫‪www.sindhsalamat.com‬‬ ‫‪105‬‬

You might also like