Tugasan B

i. Dengan menggunakan kaedah simplex, kira berapa keuntungan maksimum

Syarikat Z.

Kaedah Simplex
Andaikan
x = bilangan baju A
y = bilangan baju B
Memaksimumkan: z = 7x + 9y
Subjek kepada:
1x + 2y ≤ 160
5x + 6y ≤ 600
x ≥ 0, y ≥ 0

Langkah 1- Tuliskan fungsi kekangan dalam bentuk piawai.

Memaksimumkan: z – 7x – 9y + 0S1 + 0S2 = 0
Subjek kepada:
1x + 2y + 1S1 + 0S2 = 160
5x + 6y + 0S1 + 1S2 = 600

Langkah 2 – Pindahkan data ke Tablo.

Pembolehubah x y S1 S2 Penyelesaian
asas
B1 z -7 -9 0 0 0
B2 S1 1 2 1 0 160
B3 S2 5 6 0 1 600

Langkah 3 – Tentukan lajur pangsi.

Nilai paling negatif

Pembolehubah x y S1 S2 Penyelesaian
asas
B1 z -7 -9 0 0 0
B2 S1 1 2 1 0 160

1
 B3 S2 5 6 0 1 600
Langkah 4 – Dapatkan nisbah dan dapatkan pembolehubah masuk dan keluar.
y merupakan pembolehubah masuk dan S3 merupakan pembolehubah keluar.

Lajur pangsi

Pembolehubah x y S1 S2 Penyelesaian Nisbah

asas
B1 z -7 -9 0 0 0
B2 S1 1 2 1 0 160 160÷2= 80
B3 S2 5 6 0 1 600 600÷6= 100 Baris pangsi

Unsur pangsi

Langkah 5 – Bahagikan setiap nilai dalam baris pangsi dengan unsur pangsi.
Pembolehubah x y S1 S2 Penyelesaian
asas
B1 z -7 -9 0 0 0
B2 y 𝟏 1 𝟏 0 80
𝟐 𝟐
B3 S2 5 6 0 1 600

Langkah 6 – Wujudkan sifar pada lajur pangsi.

Pembole x y S1 S2 Penyelesaian
hubah
asas
B1- (-9) B2 z 5 0 9 0 720
−
2 2
B2 y 𝟏 1 𝟏 0 80
𝟐 𝟐
B3 - 6 B2 S2 2 0 -3 1 120

2
Langkah 7 – Ulangi langkah 3 – 6 sehingga tidak terdapat nilai negatif dalam dalam baris
objektif.
x merupakan pembolehubah masuk dan S2 merupakan pembolehubah keluar.

Nilai paling negatif

Pembolehubah x y S1 S2 Penyelesaian Nisbah

asas
B1 z 5 0 9 0 720
−
2 2
B2 y 1 1 1 0 80 1
80÷ = 160
2
2 2
B3 S2 2 0 -3 1 120 120÷2= 60

Unsur pangsi

Bahagikan nilai dalam baris pangsi dengan unsur pangsi dan wujudkan lajur pada lajur
pangsi.
Pembole x y S1 S2 Penyelesaian
hubah
asas
5
B1- (-2) B3 z 0 0 3 5 870
4 4
1
B2 - B3 y 0 1 5 1 50
2 −
4 4
B3 x 1 0 3 1 60
−
2 2

Langkah 8 – Interpretasi.

Oleh kerana tiada nilai negatif dalam baris fungsi objektif ,maka proses lelaran berhenti,
tablo yang berbentuk ini merupakan tablo akhir. Daripada tablo ini, didapati keuntungan
harian yang optimum bagi Syarikat Z ialah 870 apabila

x = 60, y = 50, S1 = 0, S2 = 0.

3
ii. Seterusnya, anda dikehendaki menjana satu masalah harian yang melibatkan
pengaturcaraan linear yang berkaitan dengan kehidupan seharian anda. Selesaikan
masalah tersebut dengan dua kaedah yang berlainan dan buat refleksi tentang
proses penyelesaian masalah semasa mengaplikasikan kaedah-kaedah tersebut.

Masalah Harian
Alice ingin menyediakan kuih bahulu dan kuih apam balik untuk melayan tetamu yang datang
ke jamuan hari jadinya. Bahan yang diperlukan untuk menghasilkan 8 biji kuih bahulu dalam
satu bekas ialah 2 gelas tepung, 3 gelas susu dan 4 biji telur. Manakala untuk menyediakan
6 keping kuih apam balik dalam satu bekas memerlukan 5 gelas tepung, 3 gelas susu dan 2
biji telur. Ibu Alice telah menyediakan bahan-bahan yang terhad iaitu 40 gelas tepung, 30
gelas susu dan 32 biji telur. Berapakah bekas kuih bahulu dan kuih apam balik diperlukan jika
Alice ingin menyediakan kuih-kuih tersebut sebanyak mungkin untuk melayan tetamunya?

Tepung (gelas) Susu (gelas) Telur (biji) Bilangan kuih

per bekas
Kuih Bahulu 2 3 4 8
Kuih Apam Balik 5 3 2 6
Jumlah bahan yang 40 30 32
sedia ada
Jadual 1

Kaedah Simplex
Andaikan
x = bilangan bekas kuih bahulu
y = bilangan bekas kuih apam balik
Memaksimumkan: z = 8x + 6y
Subjek kepada:
2x + 5y ≤ 40
3x + 3y ≤ 30
4x + 2y ≤ 32
x ≥ 0, y ≥ 0

4
Langkah 1- Tuliskan fungsi kekangan dalam bentuk piawai.
Memaksimumkan: z – 8x – 6y + 0S1 + 0S2 + 0S3 = 0
Subjek kepada:
2x + 5y + 1S1 + 0S2 + 0S3 = 40
3x + 3y + 0S1 + 1S2 + 0S3 = 30
4x + 2y + 0S1 + 0S2 + 1S3 = 32
x ≥ 0, y ≥ 0

Langkah 2 – Pindahkan data ke Tablo.

Pembolehubah x y S1 S2 S3 Penyelesaian
asas
B1 z -8 -6 0 0 0 0
B2 S1 2 5 1 0 0 40
B3 S2 3 3 0 1 0 30
B4 S3 4 2 0 0 1 32

Langkah 3 – Tentukan lajur pangsi.

Nilai paling negatif

Pembolehubah x y S1 S2 S3 Penyelesaian
asas
B1 z -8 -6 0 0 0 0
B2 S1 2 5 1 0 0 40
B3 S2 3 3 0 1 0 30
B4 S3 4 2 0 0 1 32

5
Langkah 4 – Dapatkan nisbah dan dapatkan pembolehubah masuk dan keluar.
x merupakan pembolehubah masuk dan S3 merupakan pembolehubah keluar.

Lajur pangsi

Pembolehubah x y S1 S2 S3 Penyelesaian Nisbah

asas
B1 z -8 -6 0 0 0 0
B2 S1 2 5 1 0 0 40 40÷2=20
B3 S2 3 3 0 1 0 30 30÷3=30
B4 S3 4 2 0 0 1 32 32÷4=8
Baris pangsi
Unsur pangsi

Langkah 5 – Bahagikan setiap nilai dalam baris pangsi dengan unsur pangsi.
Pembolehubah x y S1 S2 S3 Penyelesaian
asas
B1 z -8 -6 0 0 0 0
B2 S1 2 5 1 0 0 40
B3 S2 3 3 0 1 0 30
B4 x 1 𝟏 0 0 𝟏 8
𝟐 𝟒

Langkah 6 – Wujudkan sifar pada lajur pangsi.

Pemboleh x y S1 S2 S3 Penyelesaian
ubah
asas
B1- (-8) B4 z 0 -2 0 0 2 64
B2 -2 B4 S1 0 4 1 0 1 24
−
2
B3 -3 B4 S2 0 3 0 1 3 6
−
2 4
B4 x 1 𝟏 0 0 𝟏 8
𝟐 𝟒

6
Langkah 7 – Ulangi langkah 3 – 6 sehingga tidak terdapat nilai negatif dalam dalam baris
objektif.

y merupakan pembolehubah masuk dan S2 merupakan pembolehubah keluar.

Nilai paling negatif

Pembolehubah x y S1 S2 S3 Penyelesaian Nisbah

asas
B1 z 0 -2 0 0 2 64
B2 S1 0 4 1 0 1 24 24÷4= 6
−
2
B3 S2 0 3 0 1 3 6 6÷3= 2
−
2 4
B4 x 1 1 0 0 1 8 1
8÷ 2 = 16
2 4

Unsur pangsi

Bahagikan nilai dalam baris pangsi dengan unsur pangsi dan wujudkan lajur pada lajur pangsi.

Pemboleh x y S1 S2 S3 Penyelesaian
ubah
asas
B1 –(–2B3) z 0 0 0 4 1 72
3
B2 – 4B3 S1 0 0 1 8 3 8
−
3 2
B3 y 0 1 0 𝟐 𝟏 4
−
𝟑 𝟐
1
B4 – 2 B3 x 1 0 0 1 1 6
−
3 2

Langkah 8 – Interpretasi.

Oleh kerana tiada nilai negatif dalam baris fungsi objektif ,maka proses lelaran berhentI, tablo
yang berbentuk ini merupakan tablo akhir. Daripada tablo ini, didapati bilangan maksimum
bilangan kuih untuk dihidangkan ialah 72 apabila

x = 6, y = 4, S1 = 8, S2 = 0 dan S3 = 0 .

7
Kaedah graf:

x ≤ 0 dan y ≤ 0 memberi maklumat bahawa rantau tersaur mesti terletak dalam sukuan
pertama dan bersyarat ketidaknegatifan. Graf 2x + 5y = 40 adalah seperti berikut, nilai-nilai x
dan y adalah dalam kawasan tertutup yang berlorek dan atas garisan lurus untuk memenuhi
2x + 5y ≤ 40.

Rajah 1: Graf 2x + 5y = 40.

Graf 3x + 3y = 30 pula berbentuk seperti rajah 2, nilai-nilai x dan y adalah dalam

kawasan berlorek yang terbuka pada bahagian atas dan termasuk nilai di atas garisan lurus
untuk memenuhi 3x + 3y ≤ 30.

Rajah 2: Graf 3x + 3y = 30.

8
 Graf 4x +2y = 32 terbentuk dalam rajah 3, menunjukkan nilai-nilai x dan y adalah
dalam kawasan tertutup yang berlorek dan atas garisan lurus untuk memenuhi 4x +2y ≤ 32.

Rajah 2: Graf 4x +2y = 32.

Masalah pengaturcaraan linear perlu memuaskan semua kekangan secara serentak.

Oleh itu, kawasan tersaur merupakan kawasan sepunya untuk semua kekangan. Berikut
merupakan kawasan tersaur untuk masalah tersebut.

2x + 5y = 40
3x + 3y = 30
4x +2y = 32

Rantau tersaur

Rajah 4: kawasan tersaur untuk ketiga-tiga graf tersebut.

Untuk mendapatkan penyelesaian optimum iaitu bilangan kuih yang maksimum untuk
dihidangkan, nilai x dan y mesti berada di atas sempadan atau di dalam kawasan tertutup
yang berlorek. Oleh itu, kita boleh melukis garis z pada sebarangan nilai. Untuk tujuan ini, kita
akan gunakan z = 8x + 6y = 24 iaitu bilangan kuih yang maksimumnya sekurang-kurangnya
24 biji.

9
 2x + 5y = 40
3x + 3y = 30
4x +2y = 32
8x + 6y = 24

Rajah 5
Ulang langkah di atas dengan melukis garis-garis bagi 8x + 6y = 48 dan 8x + 6y = 64
ke atas rajah yang sama seperti rajah 6.

Rajah 6
Semasa menggerakan garis fungsi objektif iaitu z = 8x + 6y jauh dari asalan, kita akan
mendapat satu titik terjauh yang terletak di titik persilangan bagi garis 3x + 3y = 30
dan 4x +2y = 32.

10
 2x + 5y = 40
3x + 3y = 30
4x +2y = 32
8x + 6y = 64

Bucu optimum

Rajah 7
Untuk mendapatkan penyelesaian optimum, kita akan membaca koordinat-koordinat
bagi bucu optimum. Gantikan x = 6 dan y = 4 ke dalam fungsi objektif untuk mencari bilangan
kuih maksimum untuk dihidangkan.
z = 8x + 6y, di mana x = 6 dan y = 4
z = 8(6) + 6(4)
= 72
Kita boleh merumuskan bahawa Alice dapat menyediakan 72 biji kuih iaitu 6 bekas
kuih bahulu dan 4 bekas kuih apam balik dengan bahan sedia ada.

11