You are on page 1of 4

Horja Adat Sayur Matua Dalahi - Pesta Adat Simalungun Penguburan Lanjut

Usia untuk Laki - Laki

Porsa - Simbol dukacita karena kematian di Simalungun


Ginoranma sasahalak "Sayur Matua" anggo doma marhajabuan haganupan niombahni janah
doma homa dapotan pahoppu ia bani parujung ni goluhni. Janah patutma ipadalan adat sayur
matua bani na laho itaruhkon ia hu panimbunan.

Sibar sonon ma ranggini horja sayur matua ai;

I. Ijin Marujung Goluh


1. Tugah – Tugah
Niombah pakon anak boru jabuni namarjung goluh padaskon barita pasal hamateianni hubani
Tondong Pamupus ni. Ranggini padaskon ai;
- Anak boru jabu ai manurdukhon demban tangan – tanganan tapang (bani bapa pakon inang)
- Anak boru jabu padaskon gotong/takkuluk ni namarujung goluh ai, janah isahapkon ma pasal
parujung goluhni.

II. Borngin Paima Isuanhon


2. Padashon Kaen Putih
- Tondong pamupus roh manonggor namarujung goluh ai janah iabeihon ma kaen putihni bani
bakkei ai.
- Haganupan sibiak tondong, suhut (sanina) pakon boru mangabeihon kaen putihni bei bani
bakkei.
3. Patampei Porsa
- Haganupan tondong ipakei bei ma porsani
- Tondong pamupus patampeihon porsa bani simanjujungni haganupan suhini ampang. Ipungkah
hubani niombah dan hubani pahoppu pakon anak boru jabu.
- Suhut patampeihon porsa hubani haganupan boru.
- Anak boru jabu padashon porsani panggual. (lang ipatampei)
4. Pahata Gondrang
- Sahalak pahompu dalahi humbani anak manggual gondrang (tagading)
- Sahalak pahompu dalahi humbani boru manggual gondrang (tagading)
- Panggual manggual gondrang 3 nombas. Lang boi itortorhon na 3 nombas parlobei on.
5. Suhut pakon boruni manortor 3 nombas
- Tortor riap
- Boru manombah suhut
- Suhut mamasu – masu boru
6. Suhut tiba anak boru jabuni manurdukhon demban elek – elek hubani tondong pamupus.
- Demban on demban marpiring. Sada piring hubani bapa janah sada hubani inang.
- Isini piring hubani bapa; Demban 4 pasang, gambir adat 2 hibul, timbahou tali sappinggol pakon
batu demban. Haganupan ai itutup marhitei bulung tinapak.
- Isini piring hubani inang; Demban 3 pasang, gambir adat 2 hibul, timbahou tali sappinggol
pakon batu demban. Haganupan ai itutup marhitei bulung tinapak.
7. Suhut manortor riap pakon tondong pamupus 3 nombas.
- Tortor riap
- Suhut manombah tondong pamupus
- Tondong pamupus mamasu – masu suhut
8. Tonggor raja/ riah huta
9. Suhut pakon parhuta manortor riap irik padalan horja na domu hubani riah huta anggo dong.

III. Ari Matani Horja Manuanhon Bakkei


10. Acarani hasuhuton.
- Riah pasal manghorjahon horja sadari ai.
- Marsisasapan dousa samah samah hasuhuton
11. Manggolat Panuanan
- Suhut padas demban marpiring hubani anak boru jabu. I atas demban ai ipatampeima pisou
panggolat ibungkus bani porsa (kaen putih)
- Anak boru jabu mamboan pangkurak na doma iriahkon parhuta hu panimbunan
- Anak boru jabu manggolat (manggaris) ianan sihurakon. Mardalan tundal do manghorjahon ai.
Bani garis na parpudi, irik isampakhon panggolat ai do pisou nokan hu pudi.
- Ihurak pangkurakma tanoman ai domu hubani na doma igolat.
12. Tondon Pamupus Mangiligi
- Suhut mangalo – alo tondong pamupus hun horbangan
- Das honsi i alaman, suhut manombah tondon 3 nombas
- Suhut paampar apei bartong (pandan) i lobeini tondong pamupus
- Tondong pamupus mangamparhon hiou ragi santik i babouni tikar bartong ai.
- Suhut manurdukhon demban i bagas piring hubani tondong pamupus janah iparagei i babouni
ragi santik ai.
- Tondong maningkir batuni demban ai, tapi itulak do demban ai.
- Suhut manambahi batuni demban ai, tapi tong do itulak 2 hali nari.
- Suhut mangondoskon sada pahompu dalahi hubani tondong pamupus janah ibaluthon bani hiou
ragi santik nokan janah aipe ase ijalo Tondong Pamupus ai surduk surdukni suhut ai riap pakon
pahompu ai.
- Suhut pakon tondong pamupus manortor riap irikl itoguma tondong pamupus ai hu rumah
manjumpahon bakkei.
- Tondong pamupus mambere hata apoh – apoh
- Manortor riap use 3 nombas nari
13. Tondong Bona pakon Tondong Bonani Ari – Tondong Jabu – Tondong ni Tondong – Tondong
Mangihut Mangiligi
- Ranggini dos pakon tondong pamupus nokan. Hassi ijon demban ai mintor ijalo tondong bona
do janah lang dong pala ibere pahompu hubani sidea.
- Somal do sondahan on riap tondong on mangiligi mardingat panorang.
14. Horja Adatni Sanina
- Manortor riap (lang ialo alo janah isombah)
- Sanina padashon hata pusokni uhur pakon apoh – apoh
15. Horja Adat ni Diha – diha, Hasoman, Parsahutaon, Pakon na Legan.
- Manortor riap
- Padashon hata apoh – apoh
16. Horja Adatni Boru
- Manortor 3 nombas (riap, manombah, mamasu – masu)
- Mambere hata apoh – apoh
17. Horja Adatni Pahompu
- Manortor riap
- Pahompu marhusip – husip pakon opungni (bakkei)
- Suhut manaburhon boras maragu duit pakon tobu atap bonbon hubani pahompu janah marsurai
ma pahompu mamuliti ai. Iulakhon do ai 3 hali.
18. Paalaman Bakkei
- Suhut padashon demban panungkunan bani Tondong Pamupus ase ipamasukma bakkei hu
rumah – rumahni (poti).
- Tondong Pamupus mamareksa poti janah anggo doma dear pangahapni sidea, ipalopas ma
ipamasuk bakkei hugabas.
- Suhut pakon tondong pamupus pamasukhon bakkei hu bagas rumah – rumahni. Tondong
Pamupus maingon hampit alang ulu.
- Ipahata ma gondrang irik ihorasi janah iangkatma bakkei hu alaman.
19. Sakkil Gondrang
- Anak boru jabu padashon demban hubani panggual, 1 piring hubani panggual 1 nari hubani
parsarunei.
- Marsahapma panggual
- Ipahatama gondrang 3 nombas songon namamungkah janah lang homa boi itortorhon.
20. Suhut pahi 2 mambere sahap hubani parhuta irik mambasa jujur goluhni bakkei. (Riwayat
Hidup)
21. Hiou Parpudi
- Tondong padashon podah hubani suhut halani barahma itaruhkon bakkei hu panimbunan.
Jojorni tondong marsahap ai songon jojorni na mangiligi, boi do homa lang pala haganupan
tondong ai manluar.
- Tondong pamupus mangabeihon hiou parpudi
- Isuruk niombahni namarujung goluh on do hiou ai lang ilopas gabe hiou parpudi
- Jadi ihatahon tondong pamupus ma bahasa ai lang be hiou parpudi tapi gabe “Hiou bona Tuah”
janah ilopas niombah aima ase iabeihon bani bakkei.
22. Podah Pangujungi humbani Tondong, Sanina, Boru pakon parhuta
23. Suhut mangappu
24. Sitatang atur mangondoskon bakkei hubani pangurus agama lanjar iboan hu panimbunan.
25. Paima iboan hu panimbunan, iampeihon anak boru jabu ma kaen putih mangihut hiou ragi
panei/ragi santik i babouni batang.
26. Hiou Sintak
Sanggah ipatampei poti bani galang bani babahni liang panimbunan, irintak pahompu ma
kaen putih janah anak boru jabu manritak hiou ragi santik na ibabouni batang nokan. Maningon
riap manittak do on. Pahompu hun alang ulu, anak boru jabu hun nahei.
27. Mangari – ari/ Pangapohon/ Paturun porsa
- Tondong mananggali porsani
- Tondong paturun porsani suhut
- Suhut paturun porsani boru
- Tondong pamupus manuhapi janah mambere suhut minum (aguanni parsuhapan on sarupa
pakon anggir uttei mukkur)
- Suhut manuhapi janah mambere boru minum
- Riap mangan
- Parsahapan pasal horja sadari ai, utang barang idou
- Suhut padarathon hiou/baju/pangissopanni namarujung ai
- Tondong Pamupus sonai age tondong nalegan mambuat harosuhni humbani naiugai ai, irik
iberehkon bani Anak sikahananni namarujung ai tandani ia ma panggatih ni bapa na doma
marujung ai.
- Tondong padashon pangurupion patordinghon horja sadari ai
- Suhut mangappu haganupan parbualan janah padaskon hata horas – horas

IV. Patarni Matani Horja


28. Tondong pamupus mambobai suhut marziarah hu tanoman.

NB; Mardingat ra do etek rumah ni suhut, somal do ipadarat lobei bakkei hu alaman/ rumah
naipabolag/taratak paima mangiligi.

Sumber : St. Patiman Sinaga, Sitatang Atur Adat Simalungun hun Huta Hapoltakan Raya

You might also like