मह भ रत

खड ३र : आद पर
अश क क ठ र

ईसह त पत ष न
मह भ रत
मर ठ अनव दक : श . अश क क ठ र
ashokkothare@gmail.com
य पसतक त ल लखन च सव हकक अनव दक कड सरक त अस!न
पसतक च कक"व तय त ल अ"श च पनमदण व न ट, कचतपट कक"व
इतर रप "तर करणय स ठ अनव दक च लख परव नग घण
आवशयक आह. तस न कलय स क यदश र क रव य ह ऊ शकत.
ई स कहतय पकतष न
G1102, Eternity, Eleventh floor
Eastern Express Highway. Thane, 400604
www.esahity.com
esahity@gmail.com
©esahity Pratishthan®2018
• कवन म!लय कवतरण स ठ उपलब9.

• आपल व च!न झ लय वर आपण ह फ<रवड कर शकत .

• ह पसतक वबस यटवर ठवणय पव? कक"व व चन वयकतररक क णत ह

व पर करणय पप व? स कहतय पकतष नच लख परव नग घण आवशयक
आह.

पक शन : १० एकपल २०१८
 - अनव दक च द न शबद -
कह"द ! म नयतत जय क "हJ रचन सवम नय आहत तय त ल एक मह भ रत आह. कह"द"च! य सगळय पर"पर ,
च ल ररत , स"सक र ह "च मळ" मह भ रत त आहत. चOकस कह"द ! वयककल बय चवळ अमक पथ क "
पच र त आल अस पश पडत पर"त, तय च सम 9 नक रक उतर म त तय ल कमळत न ह . च र जण
च र कलपन स "गत त व तय च गT9ळ उडत . त ह ऊ नय व तय वकहव ट , पथ ह "च म!ळ क ठ आह त
ल त य व ह स ठ ह पयतन आह, ह अनव द व चल कU, तय पश "च सम 9 नक रक उतर" कमळत ल
अश म झ अप आह. महण!न, म मह भ रत ह मह क वय च मर ठ त अनव द करणय च ठरवल.
आत पयWत मह भ रत वर बरच ललह ल गल आह व ह पढसद पषकळ ललह ल ज ईल पण मह भ रत,
जस\ आह तस\, व चक "न कमळण आवशयक आह व त ह भ ष "तर न म व चक "न दत आह.
मह भ रत ह एक मह क वय आह. अस\ महणत त, ह सव त म ठ ग"थ आह. म म त अनव द करत "न त
गद त कल आह क रण, मल ककवतच अ"ग न ह . मह भ रत चय उपलब9 पकत"त क "हJ भद आढळत त.
तय स ठ सगळ भद भ ष "तर त घतल आहत महणज, क "हJ र ह` न ज व! नय.
म झ व चक स 9 मर ठ आहत जय "च ज न म जक आह अस\ गbह त 9रन म अनव द च भ ष ब ळब 9
मर ठ ठवल आह, तय मळ\ क ण ल ह त सहजपण व चत यईल व समजल. क "हJ लखक अश ग"थ च
अनव द करत "न मद म प च न (Archaic) भ ष व परत त पर"त म झ अस अनभव आह कक", बहd तक
व चक "न त व चणय स त स ह त . महण!न भ ष आपल नहम च च ओघवत ठवल आह.
मह भ रत च अठर पव आहत व तय आ9 च अस आकदपव महण!न एक ज डल आह. आकदपव मळ
मह भ रत त ल मखय कथ भ ग च प!वgकतह स व चक "न समजल. आकदपव त कह"द"च! य अनक पर ण "चय
मळसत च कलपन यत. महण!न त म झय मत फ र महतव च आह. म म त अनव द करणय चय
स य स ठ स"प!ण मह भ रत प"चव स ख"ड "त कवभ ग!न कदल आह. तय मळ\ इ"टरनटवर चढवत "न व
उतरवत "न स प ज ईल अश अप आह. तय त म!ळ आकदपव च प "च ख"ड कल आहत, तय त ल ह
कतसर ख"ड आपण आत व चण र अह त.
मह भ रत क9 ललह ल गल अस पश नहम त व चण य चय मन त ड क वत महण!न तय बदल थ ड
ललह त आह. मह व र व गOतम बद आपलय ल म ह त आहत, स 9 रणपण इसव सन प!व ५५० वषg त
द घ मह नभ व ह ऊन गल. जर मह भ रत च रचन तय आ9 च असत तर तय च उलख तय क ळ त ल
जkन व बद स कहतय त कनकlतच आल असत . बद ल स "खयमन अस\ स"ब 9त त. क रण, तय च
ततवज न स "खय कवच र वर आ9 र त आह. वय स "च भगवत ग त वद "त च ततवज न म "डत ज तलनन
अव च न आह व स "खय कवच र ह कह"द ! ततवज न त ल पकहल महणज, सव त ज सत जन समजल
ज त . जर त बद चय आ9 च असत तर कनकlतच तय च पभ व बद चय कवच र "वर झ लल कदसल
असत . कवशष करन ह द घ र जघर णय च ह त महणज तय "च कश ण तय क ळ त ल सवnतम असण रच
मग तय चय अभय स त ग त , कbषण ह आल असत. कवशषकरन जर त द घ 9म वर क म करत ह त तर
ह अपक त आह. पर"त, पतय अस\ कदसत कक", तय द घ चय ह ततक ललन स कहतय त त उलख
आढळत न ह . ह च अथ मह भ रत तय न"तरचय क ळ त रचल गल अस व. दसर अ"द ज अस कU,
वद "त ततवज न ललह ण र वय स व मह भ रतक र वय स एकच वयकक ह त अस\ स 9 र म नल ज त आह.
वद "त च स र मह भ रत त ल ग तत आह. वद "त ततवज न च उगम तय च सम र स झ ल ह सवम नय
आह. मह भ रत ललह ण र वय स स "गत त, वद "च कवसर पडत च लल आह तर त ज न स पय भ षत
स म नय न " समज व महण!न कथ रप त!न त उपलब9 वह व ह स ठ तय "न मह भ रत ह क लपकनक
रचन कल आह. अस\ सव पह त आपण अ"द ज कर शकत कक", मह भ रत इसव सन प!व ४००चय
सम र स महणज, अश क सम ट चय आ9 ललह ल गल अस व.
मह भ रत त सवतs वय स एक प त अश भ!कमक करत "न कदसत. तय पम ण कbषण महण!न ज प त आह
तय च सगळ कतवय पह त वय स जय "च खर न "व कbषण दkप यन आह , त\च कर त आहत अस व टत.
महणज मह भ रतक र वय स तय "चय रचनत द न भ!कमक करत "त अस\ महण व ल गल. तय मळ\ अस
समजणय स हरकत नस व कU, मह भ रत तय "चय कलपन "च च एक भ ग आह.
! मह भ रत त ल कथ "त!न क य स "ग वय च आह त
म झय मत, अश चचgत वळ वयथ न घ लवत " कह"द"न
पह व. एक ऐकतह लसक दसतऐवज महण!न मह भ रत उपय ग यईल अस\ व टत न ह . मह भ रत त ल
कथ पह त , तय त ल अकतर"लजत पस"ग ह\च स "गत त कक" ह सगळ कप लकललपत आह. पर"त, तय "त!न ज
कशकवणय च पयतन झ ल आह त अपकतम आह.
! ल कदज, प ठश ळ "त!न प थकमक
आपलय कड इ"गज "न स "पतच कश ण पदत आणल तय आ9 कह"द"त
कश ण घत असत". तय त पथम, अ र ओळख न"तर गकणत व मह भ रत कशकवल ज ई (पर कहत
ब हण "चय प ठश ळ "त!न तय कशव य कमक "ड चय प थय कशकवलय ज त) ह ल त घतल प कहज.
क रण, मह भ रत त!न म णस ल ज वन कस जग व तय बदलच म गदशन कमळत. मह भ रत ह एक
शk कणक म धयम महण!न व पर त ह त. आपलय कशव ज र जय "च कश ण मह भ रत त!नच झ ल ह त.
तय त!न ज कनत श स कशकवल आह त\च आपल कश ण ह त. म झय मत, ह "च उदश व चक "न
ड ळय सम र घऊन मह भ रत व च व, 9 कमक ग"थ समज!न भ बडपण व च! नय क रण त 9 कमक ग"थ
न ह . मह भ रत त अनक बOद क" आहत जस\ भगवत ग त , कवदर! ग त , ककणक ग त वगkर. त सगळ
ज वन च ज न आह महण!न पतयक शह ण कह"द,! मह भ रत व चणय त ठवल तर तय च भल ह ईल. तय "न
त सहजपण कमळ व महण!न ह पप"च आर"भल आह. ई-स कहतय तय च कवन मलय कवतरण करण र आह
महण!न तय "न शतशs
9नयव द.
अश क क ठ र
 म झ ई-मल – ashokkothare@gmail.com
ashokkothare@yahoo.co.in
ह वरन आपण म झय श स"पक कर शकत .
ह पसतक च मदण करणय स ठ अनव दक च आ9 परव नग घण आवशयक
आह. न घतलय स त गनह ठरल व तय वर य गय क रव ई ह ईल.
ह ई-पसतक च कवन मलय कवतरण ई-स कहतय करण र आहत पर"त, ह ई-
प~सतक क ण ह क ण ल ह कवन मलय भट दऊ शकत .

म झ बल<ग –
Ashok Kothare, http://ashokkotharesblog.blogspot.com/ for stories
I reckon, http://kotharesviews.blogspot.com/ for philosophy
Ideas and tips on any subject, http://kotharay.blogspot.in/ for intelligent
discussions.
Freedom of Expression, http://kothare-thinks.blogspot.in/

My Marathi Blog, http://kothare-marathi.blogspot.in/ मल अस व टत

 - मह भ गत आकदपव ख"ड कतसर प र"भ -
आकदपव भ ग एकश एक व
(स"भव पव पढ च ल!)
अह र ज जनमजय , लगकव9 उरकलय वर श"तन आपल ल वणयवत पतन ग"9वत ल
घऊन नवय स"स र ल प र"भ करत . लवकरच तय "न बद म न मलग ह त तय च न "व
कचत"गद असत. तय न"तर तय ज डपय ल आणख न एक पत ह त तय च न "व असत
कवकचतव य. त म ठ ह त तस श"तनस रख च उतम कतर"द ज व मह रथ ह त . श"तन
समजत कक", तय च जग स डणय च वळ झ ल आह. श"तनचय ज णय न"तर सतयवत चय
आदश न कभषम कचत"गद ल ग द वर र जयक रभ र करणय स ठ बसवत . लवकरच त
तय चय र जय चय शत!"न पर भ!त करत व र जयसत मजब!त करत . कचत"गद न म नव
शत!, असर व दव "न हरवल ह त अश पररलसथत त ग"9व र ज तय ल आवह न दत .
कर त त यद ह त. त न वषg त लढ ई च लत. सरसवत नद चय ककन य वर ह ण य
तय लढ ईन नद च र"ग ल ल झ लल असत . कवकव9 शस स "च वष व ह त रह त व
अखर स कर र ज कचत"गद तय त क म यत . र जय वर दsख च स वट पसरत. ग"9व कर
र ज ल म रलय न"तर सवग त ज त . कचत"गद च अ"तयकव9 कभषम उरकत व कचत"गद च
9 कट भ ऊ कवकचतव य ग द वर बसवत पर"त, त वय न लह न असलय मळ\
तय चय वत न र जयक रभ र कर ल गत . श"तनचय पत ल श भल अस र जयक रभ र त
कभषम चय म गदशन ख ल पह त . कभषम आपल मय द स "भ ळ! न सव क य करत
असत .
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकशएक व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश दसर
(स"भव पर पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, अह करव"श च र जश , जनमजय, कचत"गद च दह "त झ लय न"तर
सतयवत चय आदश नस र कभषम कवकचतव य स ग द वर बसव!न र जयक रभ र कर
ल गत .
कवकचतव य तय चय म ठ भ व स रख च श!रव र ह त . कवकचतव य वय त आलय वर तय च
लग करणय च मन दय सतयवत व कभषम न कमळ! न कल तय न ऐकणय त आल ह त
क श नरश चय त न कनय कवव हय गय झ ललय आहत. तय सगळय र जकनय
अपसरस रखय स"दर ह तय . क श नरश "न आपलय कतनह मलJच कवव ह सवय"वर
पदत न करणय च ठरवल. सतयवत चय स "गणय वरन कभषम एक रथ त!न तय चय
स रथय बर बर क श नरश "चय व ड वर ज त . तथ त बघत कक", बरच लढवयय
र जपत तथ कनरकनर ळय दश "त!न कवव ह करणय स ठ आम"कतत महण!न आलल असत त.
तय च बर बर त तय त न स"दर र जकनय पह त . तय सवय"वर चय तय र त असत त.
तय सम र"भ त जमललय सगळय र जपत "च न "व न उलख कल ज त असत . जवह "
कभषम च प ळ यत तवह " त ज कहर करत कक", त आपलय भ व "स ठ आल आह. कभषम
तय कतनह बकहण "न आपलय रथ त घत व म ठ न ओरड! न सगळय "न स "गत , "आपण
सगळ शह ण ह ज णत " कU, जवह " एक द कतबग र र ज ब ल वल ज त तवह " तय ल
उपवर कनय कतचय स जश"ग र सह द न कल ज त. क "हJ कवळ एक द न गर" कतचय
बर बर कदल ज त त. क "हJ प लक हd "ड घऊन आपल मलग द न करत त, क "हJ तय
ऐवज बळजबर न मलग पळव!न नत त. क "हJ मल चय स"मकतन कतल पळवत त, क "हJ
कतल बळजबर न स"मकत दणय स भ ग प ड! न मग कतल पळवत त. क "हJ मल बदल एक
रककम ठरव!न कतल नत त, क "हJ यज त म बदल महण!न कनय द न कमळवत त, तय त ल
आठव पय य ज णक र ज सत शयसकर समजत त. आपल र ज म त सवय"वर शष
म नत त, तय "न सवत च कवव ह तस "च कल आह. पर"त, ऋष स "गत त, बळजबर न
नलल कनय कतय "स ठ ज सत च "गल असत\, तय त त कवर 9क "च तय "न म रन
प ड व करन त कनय कमळवत त उतम कवव ह आह. महण!न म तय शवटचय
पय य नस र ह कतनह कनय म झय भ व स ठ पळव!न नत आह, जर क ण च कहममत
असल तर तय न पढ यऊन व मल हरव!न तय कतघ म झय त बय त!न क ढ! न
कमळव वय त". अस\ ब ल!न कभषम तय कतघJन आपलय रथ त घऊन पस र झ ल .
जमललय र ज "त ल क "हJन त आवह न सव क रल व त आपल द कगनय न भरलल वस
उतरव!न यद चय तय र च वस नसणय स सरव त करत त. तय वळ ज शस स "च
आव ज झ ल तय मळ सवजण कवसमय कर ल गल. अर जनमजय , तय शस "चय
चमकणय मळ आक श त व ज चमकत आहत अस आभ स झ ल . घ ई घ ईन त र ज
कभषम चय रथ म "ग आपल रथ घऊन पळ! ल गल. तय अनपक त आवह न मळ\ तय त ल
सवच र ज कभषम वर भय"कर स"त पल ह त. कभषम ल र कणय स ठ त आपलय 9नषय त!न
हज र ब ण फकत ह त. क "हJ वळ न"तर तय र ज "न कभषम चय रथ ल घरल व ब ण "चय
वष व "न त तय ल म रणय च पयतन कर ल गल. कभषम तय चय ढ ल न त सगळ ब ण
अडवत व तय "चय त!न म ग क ढत पळत र कहल . क "हJ र जय न तय "चय भ लय न
कभषम ल जखम कलय . तय बर बर कभषम न तय "न आपलय भ लय "न म रन ट कल. त
ह ण म र अश र"गल ह त कU, अस\ व ट व दव व असर "च यद ह त आह. ज स म नय
ल क त पह त ह त त घ बरन गलल कदसत ह त. अनक र ज व तय "च सkकनक तय त
म रल गल ह त. कभषम म त तय त न बकहणJन घऊन हलसतन पर कड क!च करतच ह त .
शवट र ज म घ र कफरल व यद स"पल. कभषम तय मलJन घऊन भरत चय र ज9 न ल
प ह चल ह त तय वळ मह रथ शलय कभषम ल आवह न दत म ग!न वग "न तय चय
रथ जवळ आल . एक द म ज वर आललय भय"कर हत स रख त मह रथ शलय
कभषम वर तट! न पडल . शलय कभषम ल स"त प न ब लल , "थ "ब थ "ब बदम श च र ,"
कभषम त कशवर ळ शबद ऐक!न आपल रथ कचड! न थ "बवत , तय चय कप ळ वर अस"खय
आठ उमटत त. त प ह` न इतर र ज पढ क य ह त त उतसकतन पह त रह त त.
द नह य द रथ थ "बव!न ज ग च लढ! ल गत त. बघण र र ज द घ "न ह लढणय स ठ
ललक र ल गत त. शलय च यद कOशलय प ह` न त र ज ट ळय व श"ख व जव!न तय ल
प तस ह त कर त ह त.
त पक र प ह` न स"त पललय कभषम न आपलय स रथय स रथ अस नणय स स "कगतल
कक", त शलय स त तक ळ म र शकल. जवळ आलय वर कभषम वरण अस च ब ण
व परन शलय चय च रह घ ड "न जखम करत . तय न"तर शलय चय स रथय स म रत .
इ"द अस स ड! न त तय च घ ड म रत . अश ररत न शलय ल हरवलय न"तर तय ल ज व"त
स ड! न दत .
शलय ह पर भव कवसर शकत न ह , त पढ क9 तर कभषम वर स!ड उगवणय च ठरव!न
परत कफरत . सव कवर 9 स"पव!न कभषम तय त न र जकनय तय च भ ऊ कवकचतव य स ठ
घऊन यत . तय त न मलJन कभषम व टत यण य र न वन "त!न अकतशय न ज!कपण
आपलय गbह आणत . जणक य तय तय चय सन अथव मलJ अस वय त. तय न"तर त
तय गम!त? ग"ग पत आपलय 9 कट भ व चय लग चय तय र ल ल गत . सतयवत चय
सचन "पम ण सव तय र ह त असत "न तय त न मलJपkकU एक मलग , अ"ब आपल
मन गत स "गत. त ब लत, "म मन न\ शOभदश चय र ज स वरल आह, एवढच न ह तर
आमच द घ "च तस\ आ9 प स!न ठरलसद ह त. सवय"वर त म तय ल वरण रसद ह त
पण आपण अस द णगटपण कलय मळ\ सगळ कबघडल आह. म झय कपतय ल सद त
म नय ह त, सवय"वर च कवळ बह ण ह त , त पढ ब लत, आपण पणयम ग व मय द "च
कनयम क य त च "गलच ज णत तवह " तय नस र य गय त कर व". त ऐक!न कभषम कतल
परत ज णय च परव नग दत . उरललय द घJच, अ"कबक व अ"ब ललक , लग
कवकचतव य श म ठ थ ट म ट त कल ज त. कवकचतव य मय द श ल आकण पणयपत ह त
तर त तरणसद ह त व तय नस र तय ल तय द न र णय "बदल व सन उतपन ह त.
अ"कबक व अ"ब ललक उ"चय पय व र"द ब "धय चय 9षपष असत त. तय "च अ"गक "त
स नर असत. तय "च ड कय च कस क ळभ र व करळ ह त. ब ट "च नख रकवण? ह त ,
तय "च ओठ स"दर टवटव त ह त, तय "च उर ज उनत ह त, तय "च कनत"ब ग ल व आकषक
ह त. इतर सगळ च उतम ल ण तय द नह कनय "त कदसत ह त . तय "च कवव ह तय "न
अनरप मल श झ लय मळ तय सम 9 न कदसत ह तय . कवकचतव य ल तय द घJन
तय च ज वन स थ द र महण!न मन प स!न सव क रल ह त. तय "चय सहव स त कवकचतव य
स त वषg सख त घ लवत . कवकचतव य तरण असत "न च तय ल एक अस धय वय 9 न\
ग सल, तय वर क "हJ इल ज आह क " त पह णय स ठ बरच पयतन सव कमत व
आपम"डळ "न कल पण सगळ वयथ ठरल. कभषम तय मळ\ एक वगळय च कवव"चनन त सल
गल क रण, कवकचतव य ल अज!न एकह स"त न झ ल नवहत. घर णय ल व र जय ल
व रस प कहज त कस कमळव वय च हJच कवव"चन कभषम ल सत व! ल गल . कवकचतव य
तय वय 9 न अखर स मरण प वत . तय च अ"तयकव9 सतयवत कवद न पर कहत "चय
सललय नस र कभषम कड! न उरकत.
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश दसर भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश कतसर
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, त अभ कगन सतयवत आपलय मल "चय श क "त बड! न ज त.
कवकचतव य च अ"तयकव9 तय चय द नह ब यक "चय सह उरकलय वर त पढच कवच र
कर ल गत. तय अभ ग सन "च श क आवरणय स ठ त पयतन करत पण कर व"श चय
भकवतवय च कवच र कतल चkन पड! दत न ह . अखर स सतयवत कभषम ल ब ल व!न
स "गत, "अर कभषम करव"श च कदव , कप"डद न, करव"श च ककत? ह सगळ आत तझय
ह त त आह. सवग त ज णय स ठ सतकbतय च गरज असत, द घ यषय स ठ शद
आवशयक असत, तस\ पणयवत तझय प स!न वगळ न ह . त! सगळ पकवत कनयम ज णत स.
सव वद व शbत मधय ज कदल आह त तल च "गलच म कहत आह. तझ ज न शक व
अ"कगरस "स रख आह. कट! "ब च ररत र व ज कस प ळ वय च ह त! च "गलच ज णत स.
तय मधय गरजनस र कस\ बदल कर वय च हसद त! ज णत स. ह सव ल त घऊन म
तझय वर क "हJ जब बद य ट कण र आह. तल त सगळ म झय स ठ कर वच ल गल,
न ह महण! नक स. म झ गण पत व तझ भ ऊ कनपकतक दव घर गल आह. तझय
भ व चय द नह ब यक " जय अज!न ख!प तरण आहत व पतवत ह णय च अकभल ष
9रन आहत, त त! ल त घऊन म झय आदश च प लन करणय स ठ तय द घJच
सव क र कर. तय मळ आपलय व"श ल कलकदपक कमळल. व"श च ज नकस न झ ल आह
त भरन क ढणय स ठ तल त कर व ल गल. त! ग द वर बस!न हलसतन पर च र ज
ह ऊन पजच सव कर व अस\ म स "गत. त! लग कर वस व करव"श च कदव तवत
ठव व अस\ मल व टत. जर तस\ त! कल न ह स तर ह भरत व"श नरक त ज ईल. तस\
ह ऊ दऊ नक स अश म तल कवन"त करत".
पढ वkश"प यन स "गत त, सतयवत व इतर सवच आप कभषम ल तस "च सल दत त.
तय न"तर कभषम तय सगळय "न पकवत कनयम नस र क य य गय त तय ल समजल तय पम ण
ज आह त स "गत .
"अह म झ आई, तमह सगळ ज णत कU, म क णत पकतज तझय लग चय पस"ग कल
ह त . पकवत कनयम नस र तय च प लन करण ह\च मल इतर क णतय ह ग ष प ज सत
महतव च आह. म पनह सव Wसम स "गत कक", कतनह जग चय स म जय प मल म झ
पकतज ककत तर ज सत महतव च व टत आह. एकवळ पbथव आपल ग"9 स डल, प ण
तय च ओलसरपण स डल, पक श ग ष द खवणय च तय च ककमय हरवल, हव सपश
करणय च स डल, स!य तय च तज हरवल, अग तय च उषणत , च"द तय च थ"डपण ,
अवक श धवन कनम ण करणय च थ "बवल, वbत च न श करण र इ"द तय च कहममत हरवल
पर"त, म म झ कदलल शबद कद कपह म डण र न ह ". अस\ कभषम च कन9 रप!वक ब लण
ऐकलय वर सतयवत स "गत, "तझ कन9 र म ज णत, पर"त, तझय सगळय कहममत न
सद त! ह त न जग" (सवग, पbथव व प त ळ) उतपन कर शकत न ह स. मल म ह त
आह, त! क णत पकतज म झय मळ\ कल ह त स. पर"त, आजच आण ब ण च पररलसथत
ल त घऊन त! तझय प!वज "चय भलय स ठ तर थ ड नमत घतल प कहजस. अस\
क "हJह कर नक स जय मळ\ आपल व"श स"पल व आपल सगळ आप प!वज दsख
ह त ल". एवढ ब ल!न त कतचय मल चय मbतय!मळ आ9 च दsख असलल सतयवत
रडत रह त. कभषम त प ह` न कतल समज वणय च पयतन करत , "अह र ण स हब, आपण
मल अस\ कर यल स "ग!न पकवत कनयम "च म झय कड! न उल"घन वह व अस\ क " स "गत ?
कbपय अस\ कर यल ल व!न तमह मल नष कर नक . एक कतय "न कदलल शबद
म डल तर तय च आपलय वद "त क ठह समथन कदलल न ह . पसथ कपत कनयम क य
आहत त म तमह ल स "गत , तय नस र वयवसथ करन श"तनच व"श पढ च लवणय च
वयवसथ कश करत यईल त म स "गत त ऐक . म झ ऐकलय वर इतर ज न जन "च मत
प ह` न पढ क य कर वय च त ठरवत यईल. अश आण ब ण चय पस"ग ज करणय च
म गदशन कदल आह त बघ . तय च वळ स म नय जन "चय (पजचय ) कवच र "च सद
दखल घऊन न"तरच क य त ठरव!.
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश त नव भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश चOथ
(स"भव पव पढ च ल!)
कभषम पढ कतल स "गत , "फ र प च न क ळ , जमदग च मलग (परश) र म, भष हkहव
कतय "चय र ज ल , अजनल म रत तय चय परशन (कह ड न) म रत क रण, तय र ज न
जमदग ऋष च ख!न कल ह त . तय न"तर त भष कतय "च हज र (ह त) तस\च म रन
ट कत व हkहव कतय "च व"श नष करत . तय मळ\ समसत कतय ल क "त दहशत उतपन
ह त. तय न"तर त सवच भष कतय "च सम!ळ न श करणय च ठरव!न जगभर कफरत . त
भbग कळ त ल र ज आपलय सहस ब ण "न सव कतय "च अश ररत न न श करत . एकह
कतय पbथव वर उरत न ह . अस\ त एकव स वळ करत .
तय कतय "चय ब यक परशर म ल कवच रत त, आत तय "च क य ह ण र? तय वर त
बहदव ल कवच रत तवह " तय ल उतर कमळत कक", तय ब यक "न वदश स स"पन ज न
ब हण "कड! न व सन मय न ह त स"त न कमळवल तर त तय "चय मbत पकतच च स"त न
असल. तय पम ण परशर म तय मकहल "न स "गत व तय त!न पनs नव न कल न कतय
सम ज उतपन ह त .
त स "कगतलय न"तर कभषम इकतह स त ल आणख न एक पस"ग स "गत , बय च वष प!व?
उतथय न "व च ऋष ह ऊन गल . तय ल एक पतन ह त कतच न "व ममत ह त. तय
द घ "च एकमक "वर उतकट पम ह त. उतथयच एक 9 कट भ ऊ वbहसपकत न "व च
असत . त वbहसपकत सवग?य पर कहत ह त व तय च अधय लतमक शकक पच"ड ह त . त
ममत प ट श असत "न कतल पbच• करत कU, तय ल कतचय श व सकनक स"ब"9 ठव व
अस\ व टत. ममत तय ल स "गत कU, त आ9 च तय चय म ठ भ व चय गभ न भरलल
आह. तय मळ अस स"ब"9 ठवण शयसकर न ह . त पढ स "गत कU, कतचय उदर त ल
गभ न तथच सव वद आतमस त कल आहत. अश पररलसथत त आणख न एक गभ तथ
व ढवण कस\ शकय आह. महण!न वbहसपत न त कवच र स ड! न द व अस सल त तय ल
दत. अस सल कमळ! नह त व सन "9 झ लल ब हण वbहसपकत तस च कतच कवच र
कर त रह त . वbहसपकत ममत वर बळजबर करन कतल कमठ म रत . त ममत तय ल
लझडक रत. तय वळ ममत चय उदर त ल गभ वbहसपत ल स "गत , आपलय ल अस\
करन म ल त स दत यण र न ह . यथ फक एकच गभ व ढ! शकत तर तमह म झय
आईल स ड! न द व. तय मळ\ स"त पलल वbहसपकत तय गभ ल श प दत . त र ग "न
ब लत , "अश सख चय ण त! म झय आड आल आहस तवह " त! जनमज त अ"9
ह श ल". तय श प मळ\ उतथय च मलग ज तय चय क क इतक "च हd श र ह त , अ"9
जनमत . तय च न "व ह त, द 9तमस, महणज क यम अ"9. तय चय वद चय ज न चय
पभ व मळ त पतन कमळव! शकत . एक दखण ब हण कनय तय ल अ9 गन महण!न
कमळत. कतच न "व पदवश ह त. अश ररत न द घतमस आपलय कपतय च व"श पढ च लव!
शकत . तय ल बर च मल" ह त त, तय त ल सव त म ठ ह त गOतम. पर"त, ददŽव न त
सगळ व मम ग ल ज त त. द घतमस वद च प!ण अभय स कलय न"तर त सरभ चय
मल कड! न तय "च त"त सद कशकत . तय न"तर क ण ल ह न कभत त तय त"त च उपय ग
कर ल गत . तय च तय ल ल ज व टत न ह . त समज यच कU, जर आपण ज करत
तय त प प नसल तर अश क म च ल ज व टणय च क रण मल कदसत न ह . पर"त, इतर
ऋष ज तय आशम त एकतपण रह त ह त तय "न अस\ व टत कक", त द घतमस प प
म ग च प लन करण र व महण!न अस दषकम करण र आपलय मधय रह ण अपसतत
आह. तय ल व तय चय पररव र ल आपण बकहषकbत कल प कहज. द घतमस व तय च
पतन पदवश द घ "न त समजत, मनJच त कनणय समजलय वर त आपलय पतन ल ,
पदवश ल कवच रत , "त! म झय वर न र ज कश अस! शकतस"?
तय वर त उतर दत, "पकतल भरत? महणत त क रण त कतल प सत . तय ल पकत
महणत त क रण, त कतच स"र ण करत . पर"त, आपलय ब बत बकघतल तर त! ह पkकU
क "हJह करत न ह स. त! वkर गय त म ठ आहस पण त! आ"9ळ आहस, म तल व
आपलय मल "न स "भ ळत. आत ह पढ म तल स "भ ळण र न ह ".
पतन च अस\ उदग र ऐक!न कदघतमस पतन वर र ग वत . त आपलय न ल यक मल "न व
ब यक ल स "गत , "तमह मल कतय "कड घऊन ज , महणज तमह ल म भरप!र 9न
कमळव!न दईन". त ऐक!न त ब लत, "मल तझय मळ\ कमळण र स"पत नक आह. क रण,
तय मळ मल सम 9 न कमळण र न ह . अह ब हण, तमह ल ज प कहज त कर पण एक
ग ष सपष आह कक", ह पढ म तमह ल स "भ ळ! शकण र न ह ". त ऐक!न कदघतमस कतल
ब लत , "म आज एक कनयम ज कहर करत , ह पढ क णत ह स फक एक च
परष बर बर पतन महण!न र ह ल. जर त परष मल तर त पनs लग करण र न ह . त
इतर क ण ह परष श स"ब"9 ठव! शकण र न ह . ज ब ई अश पक रच स"ब"9 ठवत असल
त च ल9कक र झ ल प कहज. पकत नसलल स नहम च पकतत समजल प कहज. जर
अश स स"पन असल तर कतल त स"पनत उपभ गत यण र न ह . सम ज नहम अश
एकट रह ण य ब ईकड स"शय नच प कहल". ट पs मनसमbत त ह कनयम स य "स ठ
कदल आह.
ह कदघतमसच ब लण ऐक!न तय च ब यक भय"कर स"त पल . वkश"प यन पढ स "गत त, तय
भ "डण च शवट क य झ ल त ऐक. आपलय मल "न त आदश दत कक", तय "न तय "चय
अश ब प ल ग"गत फक!न द व. त ऐक!न म ठ मलग गOतम व तय च इतर भ ऊ ठरवत त
कक" अस कचक म ब प ग"गत फक!न दणय चय ल यक•च च आह. अस\ समज!न त तय ल
एक ह ड त ब "9!न त ग"गचय पव ह त स ड! न दत त. त करन क णत ह पसत व न
व टत त तय "चय आईबर बर घर ज त त. त ह ड ग"गचय पव ह बर बर व हत अनक
र ज "चय दश "त!न ज त अखर स वल न "व चय र ज चय हद त यत. र ज वल फ र
ज न ह त . त एक कदवश ग"गवर अधय दणय स ठ गल असत " तय ल त भटकण र
ह ड कदसत. तय त ब "9!न ठवलल ब हण कद9तमस तय ल कदसत त. त गण वल र ज ,
खय च समथक, कदघतमसच सगळ म कहत कमळवणय च ठरवत . कदघतमस र ज ल
स "गत , क रण तय च पतन कम ग? असलय मळ तय च मल" तय चय स रख गण न
जनमत म तस रख व मम ग? झ ल व जवह " तय न तय च कनष9 द खवल तवह " तय चय
कम ग? मल "न व पतन न कमळ! न तय ल ह ड त घ ल!न ग"गत स डल आह. एक पय ग
महण!न र ज वल आपलय र ण ल तय ऋष सह स"भ ग करणय स स "गत . तय पय ग स
ऋष तय र ह त . र ज वल आपल र ण सदशन कदघतमसकड प ठवत . पर"त, जस\
कतल समजत कक", त वbद व अ"9 आह त तय चय कड ज त न ह . कतचय ऐवज त कतच
द स प ठवत. त ऋष जय चय व सन प!ण कनय"कतत ह तय तय ल कतचय प स!न अकर
मल" ह त त. तय त ल कलकशवत म ठ ह त . त सगळ तय "चय कपतय स रख वदश स स"पन
झ ल. बह शककन त पररप!ण ह त. एक कदवस र ज वल कदघतमस ऋष ल कवच रत ,
"क य ह मल" म झ आहत क ""? तय वर ऋष स "गत , "न ह , त म झ आहत. ह सगळ
म झय प स!न एक शद स ल झ ल आहत, तय त तझ र ण नवहत , त मल वbद व अ"9
आह ह प ह` न कतन द स म झय कड प ठवल ह त ". र ज त सगळ ज णत ह त. र ज
कदघतमसल श "त करत व आपलय पतन स तय चय कड ज णय स स "गत . र ण तय चय
जवळ ज त तस\ ऋष कदघतमस कतल फक सपश करत व तय सपश मळ\ कवळ प "च मल"
ह त ल अस\ स "गत . तय "च न "व अ"ग, व"ग, कलल"ग, प"ड‘ आकण क"भ अश असत ल . त
स!य स रख तजसव असत ल. तय "चय न "व "च र जय भकवषय त उभ रह त ल. अश ररत न
वल र ज च व"श वळ एक ऋष चय व य न तय र झ ल . अस\ अनक श!रय द, मह रथ
व कतर"द ज कतय ब हण "चय व य त!न उतपन झ ल आहत. तय त क "हJच गkर समजल
ज त न ह . आय स"सकbत त व रस स"सक र च असत , रक च न ह . तय स ठ फक व य
त ल म ल चय घर णय त ल आह एवढ पह वय च असत. कभषम सतयवत ल स "गत . ह
सगळ समज!न तय पम ण क "हJ त! य जकशल तर त शकय आह अस\ कभषम कतल सचवत .
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकशचOथ व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश प "चव
(स"भव पव पढ च ल!)
कभषम पढ स "गत सतयवत ल , "पतन व इतर स ह त ल फरक यथ ल त घय वय च
आह. पतन कनय द न न वर चय गbह यत असत. कवव ह कव9 त ल कनय द न ह भ ग
महतव च क " असत त ल त घ. तय मळ\ त तय स सरच व रसद र ठरत. कनय द न
कव9 द न पररव र त ल स"ब"9 पसथ कपत करत . अ"तरप ट व अ त कव9 न तय स व
परष च पकतपतन न त सम ज न म नय कल अस\ ज कहर ह त. महण!न कवव ह त ह द न
कव9 महतव च असत त. तर सद , कतचय उदर त ल गभ क ण चय व य च त पकवत
कनयम "नस र महतव च नसत, महण!न त गभ तय कळ च च समजल ज त अस\
श सस"ममत कव9 न आह. वसततs रक (व य) महतव च नसत, स"सक र महतव च असत त
व त तय घर णय च अस व ल गत त. महणज, व रस स"सक र "च असत रक च न ह ह
ल त घ. महण!न अगद प च न क ळ "प स!न अनक घर ण अश ररत न च लवल ज त
आहत. तय पम ण अह र ण म त . आपण एक द उचच दज च आपलय त ल म ल च
ज न ब हण ऋष कनवड! न तय करव आपलय सन "न भरत व"श पढ च लवणय च आज
कर व . अस\ ब हण 9न चय आकमष न आपण ब ल व! शकत ".
वkश"प यन स "ग! ल गत त, त कभषम च आश द यक ब लण ऐक!न र ण सतयवत म"दपण
लसमत करत, थ ड ल जत कभषम ल स "गत, "अह भरत कळ च स मथयव न पत तमचय
ह कथन मळ\ म झय आश पलव त झ लय आहत. तझय त ल म झय आतमकवश स न म
ह पढ क "हJ कनणय घण र आह. त त! म नय करश ल अस\ म समजत". तमह च "गलच
ज णत अश कवल ण पररलसथत त श स च कनयम कस व पर वत. आपलय घर णय त ल
तमह शष परष अह त महण!न आत म ज स "गत त न ट ऐक!न तय न"तर मल य गय क य,
तय बदलच तमच मत स "ग ".
पढ सतयवत स "गत, "म झ वड ल एक सचच इसम ह त, तय "न म झय उदरकनव ह स ठ
मल एक मचव कदल ह त . तय त!न ल क "न एक ककन य वरन पललकड ल ककन य ल
प ह चवणय च क म करन म झ उदरकनव ह म कर त अस\. अस\च मचव च लवत
असत "न एकद , एक शष ऋष जय च न "व पर शर ह त, त म झय न वत!न पव स
करणय स ठ आल. आमह द घ एकटच तवह " पव स कर त असत "न अच नकपण तय
ऋष ल म झय श गपप म रणय च इच• झ ल व त म झय श ग ड आव ज त ब ल!
ल गल. अस\ जस\ त म झय श ब ल! ल गल व म झय श जवळ क कर ल गल तस\ मल
तय च उदश समजल व म झय मन त म झय ब प च कभत उभ र कहल . तय चवळ
पर शर ऋष ल न र ज करणय मळ जर तय न श प कदल तर म झ क य ह ईल अश
कभत सद मल सत वत ह त . तस\च जर, तय लसदहसत ऋष ल पसन कल तर तय च
दव कमळणय च शकयत मल खणवत ह त . अश पक र म कद9 मनलसथत त ह तय.
नमक क य म कर व त मल समजत नवहत. पर शर न तय चय लसद चय ज र वर म झ
प!ण त ब घतल ह त , म तय चय इच• कवरद व ग! शकत नवहत ". एवढ ब ल!न सतयवत
दववत कड अप न प हत ह त व कभषमसद कतचय कवल ण अवसथच अ"द ज
आलय स रख पकतककय दत ह त . तय मळ सतयवत सवत ल स वरत पढ स "ग! ल गल .
"सवच मल जय सबब दऊन परष ल ट ळत त तय सगळय यकतय म कलय पण
पर शर तय "चय कनणय वर ठ म ह त. तय "न मल आश सन कदल कU, म झ कOम य
तय न"तरह अब ल9त र ह ल. अस\ करणय च क रण ऋष पर शर म झय श कवव ह न करत "
मल गभवत करणय चय कवच र त ह त. म , इतर ल क पह त त, अस\ स "गत च सवकड
द ट 9क पडल व तय मळ क ण ह मल व पर शर ल एकत आलल प ह` शकत नवहत.
तय क ळ म झय अ"ग ल म श "च दगW9 यत अस\ महण!न पर शर ल थ "बवणय स ठ त
क रण तय न दर! ठवणय स ठ म ब लल तर त बडत ब म झय अ"ग च ग"9 इतक
स9 रल कक" म पर शर कड आककषत झ लय. तय "चय लसदहसतत बदल म झ ख त
पटल . पर शर यमन नद चय जय बट वर रह त ह त तथ म तय "चय अपतय स जनम
कदल तर, म तय पसत न"तर पनह कम ररक ह ईन अस\ पर शर न स "कगतल. तय पम ण
म म झय तय अपतय स तय बट वर जनम कदल . तय बट च न "व कbषणद प ह त महण!न
तय पत च न "व कbषण दkप यन, महणज कbषणद प बट "वर जनमलल अस आह, ठवल गल".
त पढ स "गत, "त म झ मलग जनमज त वद वद "ग अश सव अ"ग ज णत ह त . तय "न
वद पनह ललह ल, तय च अधय लतमक स मथय अवणन य आह. वद "च अथ स "कगतल
महण!न तय ल सव ज न वय स अस\ स"ब 9! ल गल. त क ळसर वण असलल म झ
मलग तय चय ब प स रख कवद!प ह त पण त म झ मलग असलय मळ मल कपय ह त .
जनम न"तर लवकरच तय चय कपतय सह तपसय करणय स ठ वन त कनघ!न गल . त
सतयवत, प!णयव"त, व सन शनय, प पकवरह त अस म झ मलग ज त "न मल महण ल कक"
जवह " म तय च आठवण कर न तवह " त म झ इच• प!ण करणय स ठ हजर ह ईल". पढ
सतयवत कभषम ल स "गत, "आत समय आल आह कक", म तय ल ब लव व, जर तल त
य गय व टत असल. म म झय मल स कवकचतव य चय ब यक "न गभवत करणय स ठ
स "कगतल तर त तय म झय इच•स न क रण र न ह . आत तझय मत च पश आह".
अस\ ब ल!न सतयवत कभषम कड अप न पह त रह त.
वkश"प यन पढ स "गत ह त, कbषण दkप यन "च उलख सतयवत न कलय वर कभषम आदरप!वक
महण ल, "त एक मह न ऋष आह". कभषम ह त ज ड! न पढ ब लत त, "त खर खरच शष
बकदम न आहत ह सव ज णत त. नय कयक बद , कहत पक र, सOखय ह "च कमलन असलल
कनणय घणय स ठ त खय तन म आहत. तय "चय कनणय त कवशष अस\ आह कU, तय "चय
एक शह णय कनणय त!न दसर शह ण पररण म कदस!न यत . दर! ग म कहतक रक कनणय त
घऊ शकत त. महण!न र ण स हब आपलय मत श म सहमत आह. अस जर झ ल तर
तय चय प ज सत च "गल क "हJच नसल".
कभषम सतयवत ल कतचय मत नस र वय स "न ब ल वणय स स "गत त. तथ वय स वद च
अथ क ढणय त गक ह त. आपलय म तच ह क तय न समजत व त आज 9 रक पत
तत ण कतचय पढ अवतरत . तय ल प ह` न म त सतयवत तय ल कमठ म रत. बय च
क ळ न"तर त उभयत भटत असत त. कतल अश! आवरत यत न ह त. त कतच पकहल
पत ह त . कतच अश! प ह` न वय स कतल स वरत त व कतच अश! थ"ड प णय न पस!न
क ढत त. आदरप!वक व क!न त शष ऋष आपलय आईस कवच रत , "ब ल आई, म
तझय ब ल वणय न तझय कड आल आह. क य तझ इच• आह त स "ग. म तझ त
इच• ण त प!ण करणय स उतसक आह".
तय न"तर भरत कळ च पर कहत वय स "च पज करत त व तय "न सथ न पन ह णय च
कवन"त करत त. वय समन त पज सव क रत त. आसनसथ ह णय आ9 महण वय च म"त
उचच रन न"तर वय समन सथ न पन ह त त. नहम चय मकशल व त झ लय वर
सतयवत मखय मद ल यत. "म झय ज न मल , त! ज णत यस कU, पत आई व कपत
अस द घ "च असत . तय मळ\ अश स"त न तय "च एकत स"पलत असत. ह त कतळम त
श"क न ह कU, ब प एवढ च आईच अल9क र तय "चय वर असत . त! म झ म ठ पत
आहस तस\च कवकचतव य म झ लह न पत ह त . कभषम तय चय वकडल "चय ब ज!न आह
तस त! तय च म ठ भ ऊ आईचय ब ज!न आहस. मल समजत न ह कU, त! क य
समजश ल पण एक ग ष सपष कदसत कU, कवकचतव य चय मbतय!मळ र जय ल र ज
र कहलल न ह . कभषम तय चय वचन "त व त सद म झय मळ\ अडकलल आह. तय
पकतजमळ त कपत कक"व र ज ह ऊ शकत न ह , तर श"तनचय व"श ल पढ
च लवणय स ठ तझ आमह ल मदत प कहज. तझय 9 कट भ व चय पम ख तर त!
तय चय कव9व ब यक "श स"भ ग कर व . तय "न पतवत ह णय च इच• आह त त! प!ण
कर व स अस\ मल व टत. तय द घ ह सवग?य स”दय असललय आहत, महण!न एक
कतवय समज!न त! म झ म "गण म नय कर व . त! मल शबद कदल ह त स तय पम ण त!
करश ल. म त म झ हकक तझय कड! न प!ण करन घऊ इलच•त, अह बहच र
वय समन ".
त ऐक!न वय समन ब लत त, "ह व न"तरचय जनम त ज पणयपद आह त\च म कर न.
तझ म "गण शद कवच र त!न आलल आह, महण!न म तझ म "गण प!ण करणय स तय र
आह. त! ज स "गतस त श शवत 9म नस र य गय आह ह म समजत , तय त क "हJच अय गय
न ह . म तझय सन "न , म झय 9 कट भ व चय ब यक "न तम व वरण स रख
तजसव मल" दईन. पर"त, तय स ठ तय कOशल दश चय र जकनय "न एक वषभर वत
र ख व ल गल, तय वत "न तय म झय श सम गम करणय स य गय ह त ल. त ऐक!न
सतयवत अ9 र ह त व वय स "न स "गत, "अह कनषप प मल , अस\ करत यण र न ह . त!
अस\ क "हJ कर जय न तय त बडत ब गभवत ह त ल. जय दश ल र ज न ह त दश नष
ह त , तय स ठ र ज त बडत ब जनमण अतय"त कनकड च आह. र जय स ठ ज यज
कर वय च, इतर कमक "ड" अस अनक कव9 ह णय स ठ र ज आवशयक आह तर तझ
वत च आगह स ड! न त! तय द घJन तवररत गभवत कल प कहजस. एकद त जनमल कक",
तय "च पकतन 9 महण!न कभषम र जय च लवल पण र ज च नसल तर त सद क "हJ कर
शकण र न ह ".
वय स ब लत त, "जर अस\च अय गय र त न क म कर वय च असल तर तय र जकनय "न
म झ करप सवरप सव क र व ल गल क रण त\च तय "च वत ठरल. म झ कवद!प शर र, करप
मख व म झय अ"ग ल यण र म सळ च दगW9, ज तझय कड! न म झय त आल आह, ह
म झय अ"ग वर ल क टर कस, त सगळ तय "न सहन कर व ल गल. जर तय ह "न तय र
असत ल तर तय "न उतम स"त न ह ईल".
वkश"प यन न"तर स "गत त, सतयवत ल अस\ स "ग!न वय स कतल ब लत त, "तय क सलचय
र जकनय "न च "गल वस व स जश"ग र करन तय "चय शयय गbह त म झ व ट पह णय स
प ठव व". अस\ ब ल!न त महष? अदशय झ ल .
सतयवत कतचय कव9व सन "कड ज त व तय "च तय स ठ मन9रण करत महणज तय
द घ वय स बर बर स"भ ग स तय र ह त ल. सतयवत तय क श नरश चय मलJन स "गत,
"ह सगळ श स स"ममत आह, तय त क हJ गkर न ह . र जय चय भलय स ठ व भरत
व"श चय व ढ स ठ ह आवशयक आह. त तय "न स "गत, कभषम चय पकतजमळ ह कर व
ल गत आह, तय ल तमच म नयत कमळण आवशयक आह. आपलय घर णय स ठ
तमह ल ह कर वच ल गल. ह स"पक मळ तमह ल उतम सवग?य स"त न कमळल,
र जय ल र ज कमळल व तमच आई ह णय च इच• सद प!ण ह ईल. अस सव क हJ
स धय ह ण र आह". म ठ कमनतव र न अखर स सतयवत तय द घJन पटवणय त
यशसव ह त. तय खष त त सव ब हण "न एक मजव न दत.
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकशप "चव भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश सह व
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, र जकनय "च म लसक प ळ स"पलय वर सतयवत तय द घJन शद
करन तय "चय शयय गbह त ज णय स स "गत व तथ त तय न स "गत, "कOशलचय
र जकनय ", म झय ल डकय सन आत म क य स "गत त न ट ऐक . आज तमच कपय
पकतच म ठ भ ऊ तमचय गभ त कशरण र आह. महण!न ज गय रह , झ प! नक . त
ऐकलय वर तय त ल एक र ण कब• नय वर पडलय पडलय कवच र कर ल गत. त
कभषम च कवच र करत. तय "न कस कतचय म ठ बकहण स ज ऊ कदल त सगळ त
आठवत. करव"श च कवच र कतचय मन त यत त. तश त वय स तय शयनगbह त कशरत त.
शयनगbह त कदव तवत ह त तय त त र जकनय वय स ल प हत. त करप चहर ,
तपककर र"ग च र कट कस ळ, अ"ग ल भ र दगW9 यत असलल अस प ह` न त घ बरन
ड ळ घट कमट! न घत. तस "च तय च स"भ ग ह त . तय न"तर वय स क त!न ब हर यत त
तवह " सतयवत आतरतन कस झ ल त कतचय म ठ मल "स कवच रत, "सगळ कस
वयवलसथत झ ल\ न "", त स "गत , "कतल हत च बळ असलल पत ह ईल. कर
घर णय स ठ त य गय असल. पर"त, त अ"9 असल क रण तय चय आईन मल घ बरन
ड ळ घट कमटल ह त". यथ वक श अकबकल पतरतन ह त पण त अ"9 असत . त प ह` न
सतयवत वय स ल ब लत, "अस र ज ज अ"9 आह, र जय कस\ करण र"? तय ल त
स "गत आणख न एक पयतन कल प कहज व ह वळ वय स अ"ब ललकचय शयनगbह त
ज त त. तथ त कतहल न वय स कस कदसत त त पह त व तय च त भय नक उग रप
प ह` न त प "ढर कफककट ह त. तश च लसथत त त स"भ ग ह त . वय स क ब हर यत त
तथ सतयवत व टच पह त असत. त वय स "न कवच रत कस झ ल, वय स कतल
स "गत त, "ह ब ळ कफककट वण च असल, तय ल मल" ह ण र न ह त पर"त, म ठ श!र व
मह रथ ह ईल. तय च व रस महण!न अश च पक र प "च तजसव मल" ह त ल". त ऐक!न
सतयवत वय स ल आणख न एकद त करणय च आगह करत व अ"कबकल ह वळ न
घ बरत स म र ज णय स स "गत. पर"त, त इतक• घ बरलल असत त कबभतस रप पनह
कतल पह वय च नसत महण!न त कतचय द श स च "गल कपड व कतच स जश"ग र करन
शयनगbह त प ठवत. त द स वय स चय भय नक रप न कक"कचतह कवचललत न ह त तय च
आदरप!वक सव गत करत व सम गम ह त . सतयवत वय स ल कवच रत ह वळ कस
ह त? त स "गत , "ह वळ तझय कनयन कतच द स प ठवल ह त व कतन म झ उतम
सव गत कल व सम गम सद उतम झ ल . वय स कतचय वर स"तष ह ऊन कतल आकशव द
दत त कU, त ह पढ द स रह ण र न ह . कतचय प ट 9मदव (यम) जनम घईल क रण
म "डवय ऋष चय श प मळ\ यम ल पbथव वर य व ल गत आह". तय द स च पत सवशष
बद म न कवदर! ह त . जय न प "डव "न नहम सहकय कल. जवह " वय स तय चय म तस
भटत त तवह " कतल स "गत त कक", ह वळ कतचय सनन फसवण!क कल व एक द स ल
प ठवल ह त. तय न"तर वय स क यमच अ"त9 न प वत त. अश ररत न कवकचतव य चय
न "व न वय स कर व"श ल गकत दत त.
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकशसह व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकशस तव
(स"भव पव पढ च ल!)
जनमजय कवच रत , "अस\ क य ख ट कम यम न कल महण!न त पbथव वर प ठवल गल, त
क ण ब हण ऋष ह त , जय न तस श प कदल जय मळ यमदव ल शद महण!न जनम
घय व ल गल "?
वkश"प यन स "गत त, म "डवय न "व च एक ब हण ह त , त कतवय व वkर गय अश द न "च
कनयम प म कणकपण प ळत ह त . म "डवय नहम तय "चय आशम ब हर एक झ ड ख ल
बसत असत. मOन वत च प लन कर त त एक ह त वर करन तस\ बसत असत.
अश ररत न म "डवय अनक वषg बसल ह त. एक कदवस क "हJ दर डख र तय "च लट घऊन
तथ आल, तय च प ठल ग र ज च कशप ई कर त ह त तसद तथ प ह चल. दर डख र
तय "च लट आशम त लपव!न आशम त इतरत लप!न र कहल. पर"त, तय दर डख र "न त
लट वयवलसथतपण लपवलल नसलय न त र ज चय कशप य "न स पडत. त कशप ई
म "डवय ऋष ल तथ बसलल पह त त व तय ल तय च र "बदल कवच रण करत त. त
म "डवय स कवच रत त, "त च र क ठलय कदशन पळ ल"? पर"त, ब हण मOनवत त
असलय न त उतर दत न ह त. कशप ई आशम च तप स करत त तवह " तय न त लट व
दर डख र कमळत त. तय मळ कशप ई तय "चय स म नय (शद) बद नस र तय मन ल
स"शकयत ठरवत त. र ज कड तय ल घऊन ज त त व र ज तय "चय यककव द ल खर
म न!न ब हण ल सळ वर फ श च कश दत . सळ दऊनह त ब हण ज व"त रह त त
प ह` न त कशप ई तय च दह घऊन र ज कड ज त त. म "डवय तय चय य गस मथय न
आणख न क "हJ ऋष तथ ब ल वत , त दसर ऋष प "चय रप त तथ यत त. म "डवयल
सळ वर अस!न धय नसथ असलय च प ह` न त दsख ह त त. त प रप त ल ऋष
म "डवयल कवच रत त, "आमह ल स "ग अस क य गनह त! कल स कU, तल सळ वर कदल
आह"?
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकशस तव भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकशआठव
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, तय म "डवय ल जवह " त इतर ऋष कवच रत त तवह " त पश "क•त
ह ऊन सवगत ब लत , म क ण ल द ष दण र? म क ण ल ह द ष दऊ शकत न ह . जर
द ष द वय च च असल तर त म म झय कम ल दईन. न"तर त अल9क र र ज कड तय
ब हण ल सळ सह घऊन ज त त. त प ह` न र ज तय चय म"तय न सल कवच रत , त
स "गत त कU ह ऋष अस!न कशप य "न चक•न तय ल ह गनह त ग"तवल आह. र ज
ऋष च स "तवन कर ल गत . र ज म म ग!न ब लत , "अह ब हण, म झ कशप ई शद
वण च असलय मळ\ तय "चय शद बद मळ\ अस पम द झ ल आह". म कशल म "डवय
तय न सम 9 न ह त त. र ज ऋष मधय घसलल सळ क ढणय च पयतन करत पर"त, त
शकय ह त न ह तवह " त तय सळय च शर र ब हर ल भ ग क प!न ट कत त. सळय च
शर र त ल भ ग तस "च असत "न म "डवय ऋष तथ!न ब हर कनघत त. तय अवसथत त
मह न ऋष सवnचच क ट च तप यशसव करत त ज इतर "न जमल नवहत. सळ च एक
म9ल भ ग तय चय शर र त असलय मळ\ त ऋष कतनह जग त अम-म "डवय ह न "व न
ओळखल ज ऊ ल गत त. अस च त ज न ब हण पकवत कनयम "च प!ण ज न असलल ,
यम चय घर ज त व कवच रत , "अर, नय यदव , अस क णत प पकम म झय कड! न
अज णत झ ल महण!न मल त! कह कश कल त समजल क "? म झ वkर गय ल त घऊन
त! तवररत उतर द".
त ऐक!न यमदव म ठ आदर न\ म "डवय ऋष ल स "गत , "त! जवह " लह न ह त स तवह "
एक ककटक ल त गवत चय प त वर बसल असत "न कचरडल ह तस. तय प प च
पररण म त! हल भ गत आहस. अह ऋष , तझ वkर गय जस\ त व तय पम ण त तय
प प च पररण म वbकद"गत झ लय मळ तल आत ह भ ग व ल गत आह". त ऐक!न म "डवय
तय ल कवच रत त, "मल स "ग, त कम म झय कड! न कवह " झ ल, तवह म ककत म ठ
ह त "? यमदव स "गत , "त! फ र लह न ह त स तवह "". त ऐक!न ऋष तय ल स "गत त,
"लह न वय त न ज णत ज कbतय ह त तय ल प प समजत यण र न ह . 9मश स तय ल
प प म नत न ह . त! म ल अश म मल चक•स ठ ज बकहशब कश कदल आहस
तय स ठ , त!झय अश चक•मळ एक ब हण ल मbतय!च कश कदल गल , अश अ मय
कbतय स ठ म तल श प दत कU, त! म णस त शद महण!न जनम घश ल. आकण
आजप स!न म अस\ कनयम त बदल करत कU, चOद वष ख ल ल मल "न कललय कbतय स
प प समजल ज ऊ नय. तय प ज सत वय चय इसम न त कbतय कल तर त कश प त
प प समज व". वkश"प यन स "गत त, अश ररत न ऋष चय श प मळ\ 9म (यमदव) म णस "त
शद महण!न कवदर! न "व न अवत र घत . कवदर! कनत श स ज णण र , र जक रण 9र"9र,
आकण कहत व अकहत ह "च ज न असण र , क 9 नसलल अस कनषप प पवbत च ह त .
तय च दर! दष व स"यम पण , सवश!त ह त. त सदkव कर घर णय चय भलय च च कवच र
कर त अस\.
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश आठव भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश नवव
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, करज"गल, कर त व कर व"श भरभर ट ल आल. पbथव न भरप!र
कपक" द वय स सरव त कल . शत च कवक स झ ल , सव म सम य गय वळ यऊ ल गल.
प ऊस स9 रल , झ ड फळ फल "न बहरल , दषक ळ ब"द झ ल, गर" ढ र आन"द त व वर
ल गल . फल "न सग"9 व ढल व फळ\ ज सत चवद र झ ल . जण! सतययग अवतरल.
नगर त ल वय प र व शत त ल 9न9 नय व ढल . वय प र , क र ग र, कल कलसर करण र
अस\ सगळ व9 रल. श!र य द अल9क श!र झ ल. सवण यग अवतरल. ल क "त ल शOय
व ढलय न च र, ड क! न ह स झ ल. सदगण व ढल, एकमक "बदल आदरभ व व ढल ,
ल भ पण व अह"क र पवbत न ह श झ ल . कर"च र ज9 न दसर अमर वत झ ल .
म ठम ठ र जव ड, मह ल, ब ग बग च, उद न" अस तय नगर च कदम ख ह त . आन"द त
कफरण र म णस कदसत ह त . तथ असललय नद , तल व, झर, फळ "न डवरलल झ ड
अश कठक ण तय र जय च पज व वरत "न कदसत ह त . तपसव , लसद, मन , शरण अस\
अधय लतमक ल क सद तथ कफरत असत "न कदसत. अश मळ कर दश च समbद
झ लल कदसत ह त . तय र जय त क"जष म णस नवहत तस\च क ण कव9व ह त नस.
तल व कवह र क9 क रड ह त नसत. ब हण "च घर" पkश न भरलल असत. सगळ र जय
जणक य र जच कदव ळ स जर कर त ह त अश पररलसथत ह त . गण कभषम चय तय
सख र जय त कठककठक ण यजक"ड ह त व कभषम चय तय र जय त गणवत एवढ
व ढल ह त कक", इतर र जय त ल गण जन कभषम चय र जय त यऊन र ह` ल गल ह त.
तय मळ गण जन "च स"खय कभषम चय र जय त व ढत ह त . कभषम चय कय म
क रभ र मळ\ ल क "चय अप र ज "कड! न व ढत ह तय . अश म ह ल त 9bतर ष‘, प"ड
आकण कवदर! आपल ब लपण घ लवत ह त. कभषम तय "न अस\ पम दत, जणक य त
तय च च स"त न आह. सव स"सक र त!न गलय न"तर त र जपत आपल वतसथ ज वन जगत
कवद भय स करत ह त. वद भय स, शसस"9 न कद अभय स त कर त ह त. कतर"द ज ,
घ डसव र , हत सव र , यदश स, तलव रब ज , द "डपट , अश त त तरबज ह त ह त,
तय कशव य त कनत श स, 9मश स, नय य, तक, त कशकत ह त. वद चय अनक श ख "त त
कशकत ह त व तय बर बर स म नय ज न च अभय स त कर त ह त. प"डन कतर"द ज त
सव Wन हरवल ह त. 9bतर ष‘ पहलव न त सव Wन हरवत ह त. कवदर! च गणवतत स य
कवश त क ण तलन कर शकत नवहत. कनत श स, नय य अश कवषय त कवदर! च ह त
क ण 9र शकत नवहत . अश मळ\ सगळ ब लत ह त कक", श"तनचय घर णय त ल
र जपत "न जनम दण य क श नरश चय मल , कOसलचय र जकनय 9नय ह त. सव
दश "त करज"गल सवशष आह. पणयव"त "त कवदर! शष, सव नगर "त हलसतन पर शष.
यथ वक श प"ड ग द वर बसल . क रण, 9bतर ष‘ तय चय अ"9पण मळ\ ग द वर बस! शकत
नवहत . कवदर! द स पत असलय न ग द च हककद र ह ऊ शकत नवहत . एक कदवस कभषम
ज र जयक रभ र च ज न असलल, कनत श स ज णण र, व 9मश स च ज न असलल,
कवदर! ल ब ल व!न स "गत त,
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश नवव भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश दह व
(स"भव पव पढ च ल!)
कभषम कवदर! ल स "गत त, ह पbथव वर ल सव र ज आपल म "डललक आहत अश
खय तन म, गणस"पन आकण कतbतवव न घर णय च आपलय ल र सत अकभम न आह.
घर णय च खय त तय त ह ऊन गललय अनक श!रव र सम ट "न सतत व ढवत नल .
तजसव कbषण दkप यन, सतयवत आकण म तमह कतघ "न व ढवल तय म ग ल उदश ह
घर ण असत"गत ह ऊ नय अस ह त . आत आपलय सगळय च अस पयतन असल
प कहज कक", ह तजसव घर ण अस\च स गर स रख समbद ह त र ह ल. एवढ ब ललय न"तर
कभषम पढ ब लत त, म अस\ ऐकत आह कक", आपलय कमत र जय "चय घर त त न कनय
आहत जय "चय श आपण न त कर शकत . त र ज आहत, सरसन य दव कळ त ल आह
तस\च ग "9 रचय सवल च कनय आकण मद दश चय र ज च कनय . तय सगळय
र जघर णय त ल आहत. तय स"दर आहत, शद रक चय आहत, महण!न मल अस\ व टत
तय "न म "गण घ लण यथ कचत ह ईल. त! बकदम न आहस तर तल क य व टत त स "ग. त
ऐक!न कवदर! ब लत , आपण आमच ब प आकण म त अह त. आपण आमच अधय लतमक
म गदशक सद अह त. महण!न आपलय ल ज य गय व टत त आपण कर व.
वkश"प यन पढ स "गत त, सव पर कहत "चय सललय न"तर कभषम ग "9 रचय सवल च कनय
ग "9 र कहच स"ब"9 म ठ मलग 9bतर ष‘ ह चय स ठ करणय च ठरवत त. ग "9 र न
कशव च प थन करन श"भर पत वह व अस आकशव द कमळवल ह त , त कभषम ल
! ग "9 रल रव न करत . पथम ग "9 र
समजल तस\ तवररत त आपल स"दशव हक दत
नरश सवल तय स"ब"9 ल कवर 9 करत त क रण नवरदव अ"9 आह, पर"त, न"तर कवच र
करन व कर घर णय च खय त व समbद ल त घऊन तय लग ल र ज ह त . आपल
कवव ह अ"9 परष श ह त आह अस\ जवह " ग "घ र ल समजत तवह " त आपलय ड ळय "वर
क पड च पट ब "9!न सवतsल अ"9 करत. शकन ग "9 र च भ ऊ व सवल च पत कतल
घऊन हलसतन पर यत व र जपत 9bतर ष‘ श कतच कवव ह ह त . त लग कभषम चय
दखरख ख ल म ठ थ ट म ट त स जर ह त. शकन तय च नवर च भ ऊ महण!न
असलल म न घऊन ग "9 रल परतत . यथ ग "9 र कर घर त लवकरच सव क रल ज त
क रण, कतच मय द श ल व गण व इतर सवभ व मळ सवच जण कतचय वर ख!ष असत त.
कतच प कतवतय सगळय "न भ वत. म ठ "श कतच व गण!क ल भस ह त . अश ररत न
ग "9 र कर पररव र च एक भ ग बन!न ज त.
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकशदह व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश अकर व
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, य दव कळ त एक सतवकशल र ज असत , तय च न "व सर, त
वसदव च कपत असत व तय ल एक अकतशय स"दर कनय असत. कतच न "व पbथ असत.
पर"त, वसदव चय एक परम कमत ल , क"त भ जल ज वसदव च म मभ ऊ असत ,
स"त न नसलय न त आपल कनय पbथ तय ल दतक दत . तय न"तर कतच न "व क"त ह त .
क"त भ ज आपलय दतक मल वर , क"त वर यज स ठ यण य ब हण "च आदर त थय
करणय च क मग र स पवत . क"त आपल क म अकतशय समज!तद रपण कर त अस \
तय मळ सव अकतथ ब हण कतचय वर स"तष असत त. एकद दव स ऋष ज तय "चय
र ग टपण बदल ओळखल ज त त तथ यत त. क"त तय "च आगत सव गत अकतशय
आदरप!वक करत व तय मळ\ दव स ऋष कतचय वर पसन ह त त. दव स तय "चय भकवषय
दशन लसद न ह ज णत त कक", पढ ह ण र कतच पकत प"ड क णत गkर कbतय करण र आह
व तय मळ\ पढ क"त चय नकशब क य ह ण र आह . त कतल एक म"त स"सक र त करन
दत त, तय पम ण जवह " त त म"त उचच रन एक द दवतस ब लव ल तवह " त दवत
कतचय पढ यईल व कतच इच• प!ण कर ल. तय वळ क"त कतचय उपवर वय त ह त व
न समजसद ह त , कतल तय म"त बदल उतसकत ह त कक", तय म"त च खर खरच पभ व
आह क " त तप स व. त तय समय अकवव ह त ह त तर त स!य ल तय म"त न
ब ल वत. म"त ब लत च स!यदव कतचय पढ हजर ह त त. कतल आlय व टत, क"त
स!य ल कवन"त करत कU, कतन फक म"त च पकचत घणय स ठ त म"त उचच रल ह त .
क"त स!य च म फ• म "गत . पर"त, स!यदव कतल समज वत त कU, तय च यण अश ररत न
वयथ ज ऊ शकत न ह . पण आत कतल स!य सह सम गम करण प प ह त. अश ररत न
कतल दव स ऋष चय म"त च पकचत यत.
वkश"प यन स "गत त, कववसव त (स!य) कतच कभत क ढ! न ट कणय स ठ कतल आणख न
क "हJ स "गत त. "अह , र जकनय , ह म"त चय पभ व ख ल म झय श स"गम झ लय न
तल प प ल गण र न ह ". तर क"त तय "चय एकत यणय स कवर 9 करत रह त . स!य म त
आपलय कवच र "वर ठ म रह त व स "गत , "तल म झय सपश न त बडत ब पत रतन
ह ईल". तय न"तर एक पत तय "चय जवळ यणय न उतपन ह त . तय ल कण ह न "व न सव
ल क ओळखत त. त ब हरच जनमल ह त व तय चय शर र वर एक शरस ण जनमतs
ह त, ज स!य च ल ण ह त. तय चपम ण तय चय क न "त कड ह तय तय द र अस\
कदसत ह त कU, कण क"त च मलग असल तर त अपसbत ह त . क"त चय स!य ल
ब ल वणय न त जनमल असलय न त तय च जनमद त ठरल ह त . अस कहममतव न
श!रय द , अस जनमलल पकहल ह त . त सवग?य दखणपण न चमकत ह त . कण चय
जनम न"तर स!य क"त ल कतच कOम य पनs दत व कनघ!न ज त . क"त च अज!न लग झ लल
नवहत. तय मळ त अज!न वbश कळ त ल समजल ज त. अश पररलसथत त त त ब ळ
पदर पडलय मळ\ कवल ण सवरप चय अडचण त स "पडलल असत. आपण क ण ल
स "कगतल कक", ह ब ळ अपसbत आह तर क ण ह तय वर कवश स ठवण र न ह ह त ज ण!न
ह त . अखर स त तय ब ळ ल कतचय आप "प स!न लपवणय च कवच र करत. अश ररत न
म तbतव प प ह ण ह एक ह सय सपद ग ष ह त व तय च क णतय ह पक र समथन ह त
नवहत, ह क"त ज णत ह त . शवट त ठरवत कक", त ब ळ यमनचय प णय त स ड! न द व.
अकतशय दsख न अस कनणय क"त न घतल ह त . प णय त एक म ठ कमळ चय
प न वर त कण ल अलगदपण ठवत व त प न प णय त स डत. कण अश पक र ज त
असत "न र 9 न "व चय क ळ (सत) ब ईचय नवय ल , आल9रथ ल कमळत . तय
म सम र करण य ज डपय स स"त न नसलय न त कण ल आपलय मल पम ण व ढवत त.
तय ब ळ वर असललय रतनजड त शरस ण व कणकड मळ त तय ल वससन महणज
वkभव घऊन जनमलल , अस\ न "व दत त. कण जस म ठ ह त ह त , तय च श र र क
स मथय कदसत ह त. कण उतसफ!तपण स!य च पज उषsक ल प स!न दप र पयWत कर त
अस\, स!य चय त प न तय च प ठ त प!न कनघत अस\. म ठ झ लय वर सवस मथय न त
श!रय द महण!न न व जल गल . तर जग तय ल सतपत महण!नच ओळखत ह त. कण च
स "पलतक लसथत तय चय शOय मळ स"पन झ ल व त ब हण "न त म "गत ल त
दणय बदल पलसद झ ल , तय ल द नश!र कण अस\ जग ओळख! ल गल. तय च खय कत
इ"द पयWत गल . कण चय द नश!रपण च पकचत घणय स ठ सवतs इ"ददव ब हण च स ग
घऊन कण कड तय च शरस ण म "गत . तय शरस ण मळ\ कण नहम अलज"कय रह ण र
ह त . इ"द फ र दर! दष न त म "गण करत क रण, तय ल कदसत असत कU, मह यद त
कण च , तय च पत फ लगन अथ त~ अजन बर बर मक बल ह ण र असत व तय त
अज!न ल ज त कमळ व ह इ"द च उदश असत . कण तय ब हण चय सTग त आललय
इ"द ल त दऊन ट कत . कद कचत अस\ असल कU, कण ल तय चय शOय वर प!ण भरवस
ह त . अश ररत न क "हJ पश न कवच रत कण Wन त कवच इ"द ल कदलय न इ"द ल
अपर धय च भ वन ख ऊ ल गत, तय कशव य स!य च सद तय ल कभत व टल व महण!न
तय कवच चय बदलय त इ"द तय ल एक अस दत . तय च व पर त फक एकद च कर
शकत ह त . तय अस पढ क ण ह कटक! शकण र नवहत. तय त दव, अस!र, र स, ग"9व,
न ग, मनषय अश क ण वरह त! त व परन म र शककशल अस इ"द कण ल स "गत . तय
घटनन"तर आक शव ण ह त व वससन ल कण अस\ महण!न आव ज कदल ज त , त
पयWत त वससन महण!न ओळखल ज त ह त तय ल तय न"तर सवजण कण (सवत च
कवच क ढ! न दण र ) अश ककत ब न ओळख! ल गल.
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश अकर व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश ब र व
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, त म ठ व क ळभ र ड ळ असलल क"त भ ज च कनय , पbथ
अपकतम स”दय असलल , गणव न, सतवकशल व वतसथ ज वन जगण र , पणयव न
अस!नह क णय ह र ज "न कतल म "गण घ तल नवहत . अखर स क"त भ ज कतच सवय"वर
करणय च य जत .
चल ख क"त सवय"वर चय क त पवश करत . तथ कवर जम न असललय भरत कळ त ल
प"डल त पह त. प"ड, उ"चल9पप ड, मजब!त ब "9 असलल , म ठ ड ळय च अस प"ड
इतर र ज "त उठ! न कदसत ह त . तय ल प ह` न क"त तय चय बदलचय आकष ण मळ\
कवचललत झ ल . तय म नलसक अवसथत त स"दर स वक शपण प"डकड आपल प वल
ट कत ज ऊ ल गल . च लत "न कतच अ"ग उतजनन क"प प वत ह त. अखर स सवय"वर च
ह र त प"डचय गळय त ट कत. तय न"तर इतर र ज हत , घ ड, रथ, अश आप पलय
व हन न, तथ!न कनघ!न ज त त. तय न"तर तय "च कवव ह र तसरपण क"त भ ज करत . क"त
अल9कbतपण प"डच व ङदत पतन ह त. त द "पतय सवग?य ज ड , मघ वत व पOल म , अस\
कदसत ह त. ररव ज नस र क"त भ ज तय चय ज वय ल ख !प 9नस"पत दऊन कनर प दत .
प"डर ज म ठ र जश ह लवय जमय न जय "त ब हण, ऋष , पर कहत ह त त र ज व
तय चय र ण ल दव दत ह त, तय बर बर कमरवण!क•त अनक फलक" व ब वट फडकत
ह त त कमरवण!क नजर ल गणय स रख अकवसमरण य ह त . अश कदम ख त त कमरवण!क
हलसतन पर प ह चत. आपलय कनव स प ह चलय वर प"ड!न क"त च सव गत कल जश र त
हत.
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश ब र व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश तर व
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, क "हJ क ळ न"तर कभषम ठरवत त कU, प"डच आणख न एक कवव ह
कल प कहज. क रण, क"त भ ज क र घर णय चय य गयतच न ह त अस मत क "हJ
ब हण "न कभषम ल कदल. महण!न त ल म ल चय घर णय त ल र जकनय प"डस ठ
कनवडणय च ठरल. अस\ ठरवलय न"तर त तय च फOजफ ट घऊन म ठ कदम ख न
दसर पतन प"डस ठ श 9णय स ठ कनघत . तय चय बर बर तय च पर कहत, म"त , ब हण
सल ग र ह त. त थट मद दश चय र ज9 न कड कच करत . त वलह क व"श च र ज
कभषम च यथ कचत सव गत करत . तय च सव गत कलय न"तर त सगळ मद र ज चय
व ड त पवश करत त. तथ कभषम व इतर शषJच प दपजन ह त. अस\ सगळ आदर
सव गत झ लय न"तर मद दश च र ज कभषम ल कवच रत , "आपल अस\ यथ यण क णतय
उदश "न झ ल आह त स "ग व". करघर णय च इभत स "भ ळत कभषम तय च उदश स "गत ,
मद दश च र जकनय कतचय उतम गण "मळ\ सवश!त झ ल ह त व तय क रण "न कभषम
र ज ल स "गत कक", तय ल म द च ह त प"डस ठ प कहज. म द र ज च 9 कट बह ण
असत. कभषम र ज ल स "गत , "आपण आमचय त ल म ल च अह त आकण आमह सद
तमह ल फ र म नत . तय क रण "न मल व टत आपण ह न त म नय कर व. म झय
म कहत पम ण, दसर क ण ह र ज आमचय य गयतच न ह तर आपण ह स"ब"9
सव क र व ".
त ऐकलय वर मद नरश खष झ लय स रख कदसल. पर"त, त वयवह र र ज कभषम ल
स "गत , "आपल महणण मल सवथ म नय आह पण आमचय घर णय च शलय "च , क "हJ
ररत र व ज व पथ आहत. तय च प लन करण आमह ल ब"9नक रक असत. एवढ
ब ललय न"तर कभषम ज समज यच त समजल व आन"द त महण ल , आमह तमचय
ररत र व ज व पथ "च आदर करत . अस\ ब ल!न कभषम सवक "न आदश दत व बर बर
आणलल अगकणत 9नदOलत मद र ज पढ आण!न ठवत . त शलय र ज त स"पत प ह` न
फ र ख!ष ह त व त स"पत आपलय द स "करव त बय त घत . न"तर कभषम ल स "गत
"मल ह न त म"ज!र आह". तय न"तर अल"कbत अश म द प"डश कवव ह करणय चय तय र न
कभषम बर बर हलसतन पर हत वर बस!न कनघत. तथ य गय महd त प ह` न कभषम तय "च लग
ल वत .
अश द न कवव ह न"तर प"ड आपलय ब यक "बर बर ज वन च आन"द भ गणय त क "हJ समय
घ लवलय वर नव न यद चय म कहमवर कनघत . कट"ब त ल सगळय वड ल म"डळJच त
कनर प घत . 9bतर ष‘ तय च म ठ भ ऊ व अ"9, तय च सद त कनर प घत . तय चय
सkनय त अनक हत , घ डसव र, प यदळ, मह रथ अस\ सगळ असत त. तय ल सदkव यश
कमळ व महण!न सगळ पज यज व ततसम आय जन कर त ह त . अश पबळ फOजसह त
शत!"चय पदश वर च ल करत . एक लटम र करण य ल क "चय र जय च त न श करत
व कनषप प ल क "च ज वन सखरप करत . तय यश न"तर प"ड आपल पभ व व शककम न
सन घऊन मग9च र ज ल9ग वर च ल करन ज त . ल9ग सवत चय स मथय वर गव
करत ह त . तय "न अनक र ज "च पर भव करन तय "न खल स कल ह त. तय ल पकड! न
प"ड म रन ट कत व अनक कनषप प ल क "च ज वन सखरप करत . तथ!न त कमलथल ,
क श , स"भ आकण प"ड‘ दश "त ल अर जक स"पव!न श "त व सOह द व ढवत . तय चय
कहममत ल क "हJ प र व र नवहत . तय च सन व त सवतs उतम कतर"द ज स ठ पलसद
ह त. तय मळ\ तय च खय कत सवत पसरल . अनक र जय तय च म"डललक झ ल
अश ररत न कर घर णय च न "वलOक•क ख!प व ढल . प"डचय स मथय पढ नमत घऊन
अनक र ज "न 9नदOलत दऊन हलसतन पर ल श म"त कल. तय कशव य उतम हत , घ ड,
गरढ र", महkस, बकर, शळय अश स"पत तय ल दत ह त. तय चय व ड त बक! ज त चय
हरण चय क तड च ग ललच व परल ज त ह त. ल क ब लत ह त, कर घर णय च श"तन
न"तर जर क ण श न व ढवल असल तर त प"डन कल . आ9 चय र ज चय क ळ त
गलल पदश प"डन सवकतbतव न परत र जय ल ज डल. जण! स त इ"द र जय कर त आह.
अस वkभव प प कलय न"तर त कभषम च प य 9रन पज करत . त करत "न तय चय
नत "त!न आन"द श! कनघत त. म ठ क मय ब प प कलय न"तर प"ड र जय त तय च यशसव
सन घऊन हलसतन पर त पवश करत .
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश तर व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश चOद व
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, एक कव9 न प"ड आपलय कहममत न कमळवलल अफ ट स"पत
9bतर ष‘ चय आदश नस र कभषम ल , तय "च आज सतयवत व तय चय सव म त "न जय
कOसलचय र जकनय ह तय अश सव Wन अपण करत . क "हJ कहसस न कवसरत आपल
ब"9! कवदर! कड प ठवत . तय न"तर इतर आप "च त क "हJ द न करन सतक र करत व
अश ररत न प"ड सव Wन ख!ष करत . तय च आई अ"ब ललक प"डल कमठ म रत, कतल
इतक हष ह त कU तय च तलन तय हष श करत यईल ज इ"द चय पतन स झ ल
ह त जवह " कतन जय"त ल कमठ म रल ह त . कमळ लल अफ ट स"पत व परन 9bतर ष‘
अनक यज करत जय "च तलन शकड अशयज "श करत यईल. तय न"तर झ ललय
कष त!न आर म कमळ व महण!न प"ड आपलय द नह भ य , क"त व म द , घऊन वन "त
कवश म करणय स ठ कनघ!न ज त . आपल वkभवस"पन मह ल व श म"त शयय गbह स ड! न त
आत जवळ जवळ क यमच च वनव स ह णय च ठरवत . कशक र करणय च तय च •"द
तय ल प!ण कर वय च असत . एक उ"च पह ड वर त सवत स ठ एक घर बनव!न घत व
तथ रह त . ऐर वत तय चय द न हलतण "सह कफर व तस त तय चय ब यक "बर बर तय
ज"गल त भटकत असत . तथ ल वनव स तय र जकब"ड प"डल तय चय द न ब यक "सह
व सव शस "न सजज अस कफरत "न पतय परमशरच कफरत आह अस\ समजत ह त.
9bतर ष‘ चय हd क!म नस र तथ ल पज प"डल तय चय सगळय गरज परकवत ह त .
अश ररत न प"डर ज च समय मजत ज त ह त . तय सम र स सतयवत ऐकत कक", दवक
र ज ल एक शद स प स!न एक सकम र, ल वणयवत मलग झ ल आह. तय मल ल
कभषम घर आणत व कतच कवव ह कवदर! श ल व!न कदल ज त . तय पतन प स!न तय ल
अनक मल" ह त त ज तय चय स रख च तजसव व बद म न कनघत त.
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश चOद व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश प"9र व
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, तय सम र स, अर र ज जनमजय , 9bतर ष‘ ल ग "9 र प स!न एक
श"भर पत झ ल व एक वkशय स प स!न एक मलग झ ल . प"डल सवग?य दवत "चय कbपन
प "च कहममतव न तजसव पत झ ल. त कर घर णय ल व ढवणय त मदत करत ल अस\
व टत ह त.
जनमजय र ज वkश"प यन ऋष ल कवच रत त, "मल स "ग ,9bतर ष‘ ल ग "9 र प स!न ज
श"भर मल" झ ल त कश व ककत क ळ त झ ल त. तय "च आयषय कस कव9 तय न
कनकlत कल? आणख न स "ग , अह महष?, 9bतर ष‘ ल तय वkशय स प स!न मलग कस
झ ल ? 9bतर ष‘ च ग"9 र श वतण!क कश ह त ? प"डल त सवग?य मल" कश झ ल ?
क रण, प"डल एक ऋष च श प मळ\ मल" ह ण अशकय ह त. आपण मह न ज न अह त
महण!न मल ह सगळ तमचय कड! न ऐक वस व टत क रण, मल म झय प!वज "च सगळ
म कहत समज!न घय वय च आह. ".
त ऐक!न वkश"प यन स "गत त, एक कदवस ग "9 र कड ऋष वय कbषण दkप यन भकन व
तह नन वय क!ळ आकण थकलल असत " आल, ग "9 र तय "च उतम सव गत करत व तय "च
कbप प प करत. वय समन कतल एक आकशव द कतचय कवन"त नस र दत त. ग "9 र च
इच• असत कक", कतल कतचय पकतस रख स मथयव न आकण कतbतवव न श"भर पत
वह वत. तय न"तर ग "9 र गभवत झ ल , द न वषg झ ल तर त पसत करणय च ल ण
कदसत नवहत. गभ च भ र कतल सहन ह ईन अस झ ल . तय गभ च कतल असहयय
वह व अस त स ह ऊ ल गल . तय सम र स त ऐकत कU, कतच सवत क"त ल एक
पह टचय स!य स रख तजसव पत झ ल आह. आपलय आ9 क"त ल पत ह त व म झ
गभ रव स स"पत न ह , ह मळ\ स"त प!न त सवत चय व ढललय प ट वर ज र ज र न ह त
म रत रह त. तय च क "हJह कलपन कतचय नवय ल नसत. तय फटकय "मळ\ कतचय
प ट त!न एक द न वष च व ढलल म "स च ग ळ एक द ल ख"ड चय ग ळय स रख ब हर
आल . त ग ळ त फक!न दण र इतकय त तथ कbषण दkप यन हजर ह त त. तय "चय कदवय
दष न तय "न कतचय कbतय च ज न झ ल ह त. त त ग ळ तय "चय ह त त घत त व
सवल चय मल स ब लत त, "ह क य करत आहस त!"? ग "9 र न घ बरत तय "न स "गत
कक", क"त ल मल ह त व मल ह त न ह तय च मल र ग आल महण !न अस\ कल. आपण
मल ज दव कदल आह त आत खर कर . ह एक नसत " म "स च ग ळ आह तय च
क य उपय ग? वय स कतल स "गत त, "म झ शबद खर ह ण र तय बदल कनकl"त रह व. म
गमत न त ब लल नवहत ह ल त अस! द". तय न"तर वय स स "गत त, श"भर कलश
स ज!क तप "न भरन आण वत. त कलश एक गप ज ग ठव वत. तय क ळ त थ"ड प ण
ह म "स चय ग ळय वर कश"पत रह व. क "हJ क ळ त तय ग ळय च श"भर भ ग त कवभ जन
झ ल. त एक एक भ ग तय कलश "त ठवल गल. त तकड आ"गठ इतक ह त जवह " त
कलश त ठवल गल. त कलश तय गप ज ग ह त व तय "वर ल ठवलल ह त. त झ कलल
कलश फक सवल च मलग , ग "9 र उघड! न प ह` शकल व कतल वय स स "गत त कU, त
द न वष न"तर त कलश उघड! न प कहल. तय न"तर वय स आपलय तपसयस ठ कहम लय त
कनघ!न गल. तय न"तर पथम जय कलश त दयn9न च गभ ह त त उघडल गल व
तय त!न त ब हर आल . जनम चय कम नस र क"त च य ल9ष र दयn9न प एक वष न
म ठ ह त . दयn9न चय जनम च व त कभषम व कवदर! ल कळवणय त आल . जय वळ
दयn9न कलश त!न ब हर आल नमक तय च वळ क"त ल मह बल कभम झ ल आह .
दयn9न जनमल त\च क लह स रख ओरड! ल गल , त ऐक!न आज!ब जच ग ढव", कग9 ड",
क लह, क वळ तय ल स थ दऊन तय "चय आव ज त ओरड! " ल गल ह त. व दळ व र व ह`
ल गल. कठककठक ण आग ल गलय च स "गत त. त घडलय न 9bतर ष‘ घ बरत व कभषम ल
व कवदर! ल आकण इतर महतव च कर ल क, ब हण आकण इतर कमत "न कवच रत . तवह " त
सगळ स "गत त, जनम चय कम नस र कर कळ च व रस यल9ष र आह. तय मळ\ यल9ष र
ग द च हककद र ठरत अस\ त ख त न स "गत त. तर 9bतर ष‘ तय "न कवच रत , म झ
व रस क9 तर र ज ह इल क "? अस\ त कवच रत तस\ क लह व इतर शव पद" ज रज र न
ओरड! ल गत त. त अशभ ल ण प ह` न त , 9bतर ष‘ सव ब हण "न ब ल वत , तय ल कवदर!
स "गत , "अश अशभ ल ण" पह त अस\ समजल ज त कU, अस र जकम र तय चय
घर णय च न श कर ल. तय स ठ अस मलग ट क!न द वय च असत , श स थ नस र
ह\च आह. अश र जकम र स स "भ ळणय न फक नकस न ह ईल. तय ल ट कणय न न"तर
जनमण य नवय णणव मल "च भ गय उदय "स यईल. महण!न त! अर 9bतर ष‘ , ह ल ट क!न
द". एक अशभ मल ट कलय न क "हJ तझ कबघडत न ह , अस "च सल सगळ तय ल
दत त. त स "गत त, ग "व चय भलय स ठ एक कट"ब ट क वय च असत. कट"ब चय
भलय स ठ एक म णस ल ट क वय च असत. र ष‘ चय भलय स ठ ग व ल ट क वय च
असत. आतमय चय भलय स ठ पbथव च तय ग म णस न कर वय च असत . अस सल त
सगळ दत त, तर सद , तय मल चय म ह मळ\ 9bतर ष‘ दयn9न ल स डणय स तय र ह त
न ह . तय न"तर आठवड त त सगळ उरलल कलश उघडल ज त त व तय "त!न एक एक
अस\ कOरव ब हर यत त, महणज जनमत त. तय सव वळ ग "9 र गभवत असलय स रख
ह त , तय क ळ त एक वkशय वण च ब ई अ"9 9bतर ष‘ च क ळज घत अस\ अश
पररलसथत त तय "च स"ब"9 ह ऊन तय त!न एक मलग जनम घत . तय च न "व ययतस ठवल
गल. त कतय परष व वkशय स ह "प स!न झ ल महण!न तय ल कण (क यसथ) महण!न
सद ओळखल ज त.
अश ररत न 9bतर ष‘ ल एक श"भर पत व एक कनय व द स प स!न एक पत अस एकश द न
अपतय ह त त. तय त ल पत म ठ कहममतव न व श!र मह रथ ह त.
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश प"9र व भ ग स"पल .
 आकदपव च भ ग एकशस ळ व
(स"भव पव पढ च ल!)
जनमजय कवच रत , "अह पकवत, आपण मल सरव त प स!नच सगळ म कहत स "कगतल
जय त 9bतर ष‘ च जनम झ ल . तय ल वय स "चय आकशव द मळ\ मल" झ ल . पर"त, आपण
मल तय चय मल बदल क "हJच स "कगतल न ह तर त स "ग व. तमह फक स "कगतल कU,
तय ल एक कनय ह त . त कश व कवह झ ल ? तय ग ळय वयकतर क ग "9 र ल दसर
क "हJ झ ल नवहत मग ह कनय क ठ! न आल "?
वkश"प यन उतर दत त, "अह प "डव, तझ पश य गय आह. म ह कस झ ल त आत
स "गत . वय समन प ण कश"प!न तय म "स चय ग ळय च कवभ जन कर ल गत त. एक एक
भ ग एक एक कलश त त ठवत ह त. मदत त असलल द स न"तर त कलश गप ज ग
नऊन ठवत ह त . ह क म ह त असत "न एक ब ज!स बसलल ग "9 र कवच र कर त
ह त , ऋषJचय कbपन मल श"भर पत तर प प ह त ल पण कवळ पत ह ऊन च लण र
न ह क रण, मल चय पकतप स!न ज अधय कपतर "न कदल ज त त ह णय स ठ कनद न एक
मलग मल झ ल प कहज. आईल मल च कOतक असत कततकच कतल कतचय मल च
सद कOतक असत. बय च वळ ज सत कOतक असत. मल च ल ™ड करत यत त तस\
मल "च ह त न ह . अस\ कवच र कतचय मन त यत ह त व त सगळ कbषण दkप यन न तय "चय
कदवयदष न समजत ह त. ग "9 र मन तलय मन त कवच र कर त असत कU, त पकवत
आह, वतसथ ज वन जगत, सव वतवkकलय कनयम "नस र करत, द न 9मसद कनयकमतपण
करत, ब हण "कड! न यजय ग करन घत अश सव 9 कमक कतवय यथ स "ग प!ण करत
महण!न कतच कह इच• कव9 तय न प!ण कल प कहज. तस जर झ ल तर म सवत ल
परमभ गयव न समजन. अस\ कवच र कतचय मन त सतत यत ह त. ग "9 र च त कवच र तर"ग
वय स "न समजत ह त व अखर स तय नस र त तय म "स चय गभ च श"भर भ ग तय श"भर
कलश "त ठवलय वर आणख न एक लह न भ ग उरत त त ग "9 र ल द खवत त व
स "गत त ह बघ तझ मलग , अस\ ब ल!न त आणख न एक कलश म गवत त व तय त तप
भरन तय त त गभ च तकड स डत त. कbषण दkप यन न"तर ग "9 र ल स "गत त ह त!न
तल हव असलल तझ एकलत एक मलग जनम घईल. तय पम ण त श"भर मलग
जनमलय न"तर शवट तय तकड त!न ग "9 र च कनय जनम घत. कतच न "व दsशल
असत. वkश"प य न पढ जनमजय ल कवच रत त, "आत ब ल, जनमजय तल आणख न
क य म कहत तझय कळ च ऐक व अस\ व टत क "" ?.
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश स ळ व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश सतर व
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन "च त उदग र ऐकलय वर र ज जनमजय तय "न कवन"त करत , अह मन कbपय
तय दयn9न चय सगळय भ व"ड "च न "व" तय "चय जनम चय कम "न स "ग व त. त ऐक!न
ऋष वkश"प यन ब लत त, अर र ज , ह ऐक तय "च न "व" तय "चय जनम चय कम नस र,
पकहल दयn9न, दsश सन, दsसह, दsशल, जल स"9, सम, सह, कव"द, अनकव"द, दs9ष,
सव ह` , दशपदशन, दमशन, दमख, दशकण, क म, कवकव"गसत , कवकण, शल, सतव,
सल चन, कचत, उपकचत, च रकचत, सर शन, दमद, दकवघ, कवकवतस, कवकट "ग, उन नभ,
सनभ, न"दक, उपन"दक, कचतवन, कचतवमन, सवमन, दलnचन, अयव ह` , मह व ह` , कचत"ग,
कचतक"डन , कभमवग , कभमवल, बलक•, बलव9न, उग य9, कभम, कम, कनकय, द9य9,
द9वमन, द9 त, स मककत?, अनदर, 9bदलस"द, जर स"9, सतयस"9, सदस, सवच, उगशव,
उगसन, सन न , दशपजनय, अपर लजत, क"डसईन , कवसल , द9र, 9bदहसत, सहसत,
वटवग, सवचस, आकदतयकत, वहवश न, न गदत, अग ईन, कवच , कथन, क"ड , क"ड9र ,
9न9र, तय त ल ज सत कहममतव न, उग, कभमरथ, कवरव ह` , अल लयप, अभय, रदकमन,
लšदश, अनलšषय, क"डभद न , कवरव, द घल चन, पमथ, पम थ, कदघर म, 9bगव ह` , मह ब ह` ,
वयदर! , कनक9र, क"डस , कवर जस, तय कशव य तय "च एक बह ण दsशल असत. त सगळ
श!रय द, मह रथ , अस रणकवदत पव ण ह त तय कशव य तय "च वद च अभय स ह त . अर
जनमजय , तय सव Wस ठ य गय भ य कनवडलय गलय ह तय . तय कशव य 9bतर ष‘ तय चय
एकलतय एक कनयच कवव ह लस"9च र ज जयदथ श ल व!न दत . 9bतर ष‘ च सव कट! "ब
सदkव म ठ कवल स ज वन त रह त असत "न प"डच मल" म त सदkव ह लअपष त जगत
हत.
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकशसतर व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश अठर व
(स"भव पव पढ च ल!)
जनमजय पढ स "गत त, अह बहवद? वkश"प यन, तमह मल कOरव "चय कवल ण जनम च
सगळ म कहत कदल आह. वय सऋषJचय कbपमळ\ त कस\ झ ल त म समजल . तय "च
न "व"सद जनमकम नस र तमह स "कगतल . अह ब हण, म ह सगळ तमचय मळ\ समजल .
पर"त, म झ अज!न सम 9 न झ लल न ह क रण, मल प "डव "चय जनम च कह ण
समजलल न ह . सवग?य दव, असर व इतर शकUचय पbथव वर आगमन च म कहत
स "गत "न तमह स "कगतल कU, प "डव सगळ सवग?य कहममत असलल क ण तर दkकवक
शक•च अ"श तमक अवत र ह त. महण!न म तय दkकवक अवत र "च सगळ म कहत
आपलय कड! न समज!न घऊ इलच•त . तय "च कहममत, तय "च कतbतव ग थ , अगद तय "चय
जनम प स!नच मल स "ग व . अह वkश"प यन, तय च म कहत स "ग . त ऐक!न वkश"प यन
तय ल स "गत त, प"ड मbगयस ठ कहम लय चय पररसर त ल ज"गल त!न कफरत असत "न ,
जथ हरण "च व इतर कह"स शव पद "च म ठ स"खय असत, एक म ठ हरण तय चय म द श
सम गम कर त ह त त प कहल. प"डल तय "च तय तय "चय अवसथत कशक र करणय च
इच• ह त व त प "च त कण ब ण, ज स नर कपस "न सजवलल ह त, तय द घ "न म रत .
अह जनमजय ददŽववश त त द घ हरण नवहत, त एक ऋष च यगल ह त. एक म ठ
ऋष कळ त ल त ह त फक हरण चय रप त त सम गम च अनभव घत ह त. ब ण
ल गत "च त हरण जकमन वर क सळत व कक"च ळत . तय च रप बदलत व त मनषय
रप त ओरडत , "अर दष र ज , प पय तल प प सद अश पक र स"भ ग घणय चय
लसथत त असललय "न म रत न ह त व त मह प प कbतय त! कल आहस. नय यद"ड नस र त!
चक•च कbतय कल आहस. त! एक मह न कळ त जनम घतल आहस अस\ अस!नह त! त
सगळ कवसरन अस\ अनय यय कbतय कल आहस. त! थ ड सद कवच र कल न ह स मग त
पश असल तर अश अवसथत ल क ण ल ह स 9 त ससद द वय च नसत ह त! कस
कवसरल स. कशक र करणय चय व सनन त! इतक अ"9 झ ल स कक" ह स र स र कववक
तल सचल न ह , तझ अह"क र तल ह कbतय करणय स भ ग प डत ह त ".
त ब लण ऐकलय वर प"ड तय ल उतर दत , "अर हरण , आमह र ज जवह " कशक र करत
तवह " एक द शत!ल म र व अश बत "न त कशक र करत असत . तय मळ\ तझ आर प
करण उकचत न ह . तझय पक रच प ण कशक र लप!न अथव उघडपण अस\ कसह
म रत व तय पम ण म कल, त! स"भ ग करत ह त स तय तझय अडचण चय अवसथच म
एक कशक र महण!न फ यद घत ह त , तझय पणयककयश मल क "हJच क म नवहत.
अश च आमह कशक र करत तय त क "हJच चकल न ह अस\ म समजत . मल त! द ष
दऊ नक स. तल म कहत असल कU, ऋष अगसतय ऋषJन यज करत "न वन त ल सगळ
हरण" म रन दव "च पज कल ह त . तल म रणय त म ह च पर"परच उपय ग कल
आह. त! जर म नव रप त ह करत असत "स तर म तल म रल नसत. अश रप त स"भ ग
घणय चय तझय व गणय त च!क आह, म झय म रणय त न ह ". त हरण चय रप त ल
ऋष तय ल समज वत , "अर, व र परष यदकनत पम ण शत!"वर अच नक हल कर त
न ह . त दव "च कbतय न ह , अस\ यद असर करत त, क य त! असर आहस? शत!ल स "ग!न
मगच हल कर वय च असत ह तल तझय गरन कशकवल न ह क "? बस व9 शत!वर
म र करण दव "च क म न ह अस\ र स, असर, दkतय करत त, त! क ण आहस ह "पkक•"?
तय वर प"ड तय हरण ल ब लत , "आमह कशक र करत "न स वज लजतक बस व9 कततक
च "गल हरन मगच तय च कशक र करत ह त! ज णत स. महण!न अर हरण ", त! मल
ह बदल द ष दव! नक स".
हरण चय रप त ल ऋष ब लत , "अर र ज , म तल एक हरण ल म रलस महण!न द ष
दत न ह , त! तय प णय ल तय अवसथत म रलस महण!न त! द ष ठरत स. स"भ गसख च
तय हरण च हकक त! म रल स ह तझ गनह आह. पणय व स"भ गसख ह क ण ह
प णय च हकक असत त त त! त डलस ह तझ द ष आह. म झ पणय व स"भ गसख
तझय मळ\ वयथ झ ल. त! पOरव "चय घर णय त जनमल असत "न अस बजब बद रपण त!
कस कल स? तझय ह कbषण कbतय च, अम नषतच, दषपण च क णतय ह यककव द न
समथन करत यण र न ह . सव वद "च ज न घतललय र ज ल अस\ कbतय अश भन य
आह, अश कbतय न त! नरक त ज कशल. वद स "गत त, र ज त , ज प पकbतय करण य ल
श सन करत , र ज त ज 9म, कहत व सख ह "च समथन करत , त पह त त! म झ
हरण चय रप त म रन क "हJ प प कल न ह स ह म ज णत . म एक मन ह वन त
श "तपण रह त ह त . अश त त! मल म रलस महण!न म तल श प दत कU, जर तझय
मन त क णतय ह स बदल व सन उतपन झ ल तर त! त तक ळ मरश ल. म एक मन
आह, म झ न "व कककम"दम, वkर गय त म झ क ळ म एकट वयत त करत ह त . म
हरण चय रप त स"भ ग करणय च क रण ह य न च स"भ गसख क य असत त मल
अभय स वय च ह त. अश लसथत त त! मल म रलस, म ब हण आह पर"त, तल त
म ह त नसलय न बह हतयच प तक तल ल गत न ह . म झय श प मळ\ त दsख तल
अनभव स य व ज म आज अनभवत आह. स"भ ग घत असत "न मरण ककत कलशक रक
असत त तवह "च तल समजल. एवढच न ह तर त! ह कनषप प हरण स सद म रलस
महण!न जवह " त! तझय स श स"भ ग घश ल तवह " त सद तझय स"भ ग त असत "न मbतय!
प वल व तझय बर बर तय ल क त ज ईल जय ल क त त! ज कशल".
"ज दsख म आज अनभवत आह त त! व तझ पतन अनभव ल".
वkश"प यन पढ स "गत त, एवढ ब ल!न त ऋष कपश चच रप त कनघ!न ज त , प"ड असवसथ
ह त , तय ल क य कर व त समजत न ह , तय च वkव ह क ज वन अश ररत न अच नक
ररतय स"पष त आलल प ह` न त कम ल च दsख ह त .
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश अठर व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश एक ण स व
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत रह त त, तय न"तर त हरण मरत. तय मळ\ प"ड व तय चय बर बर
असललय तय चय द नह भ य अकतदsख न रडत रह त त. त दsख वग "न उदग रत ,
"उचच कळ त जनमलल सद तय चय व सन "9तचय ककम न अस\ दsख भ गत असत ".
प"डल आठवत कक", तय च कपत सद अस च तय चय व सन "त अडकलय मळ\ तरणपण च
म रल गल ह त . तय मळ\ मल तय चय ज ग कbषण दkप यन न जनम कदल . अश च
व सन "चय (इच• "चय ) आह र ज णय मळ\ आज म र न वन त हरण "प ठ कफरत आह.
अह , अस\ व टत कU, सव दव "न म झ तय ग कल आह. अश इच• "च तय ग करन म
आत म थ? ह णच य गय समजत . म थ? ह णय त ल सव त म ठ अडथळ असत ,
पतप प च इच• व जग त ल इतर पल भन. म ह पढ बहचय शम सव क रण र व म झय
कपतय पम ण म शम ग न जगण र. वkर गय प लन न म म झय सगळय व सन वर (इच• "वर)
म त कर न. म झय भ य Wन स ड! न कशवपन करन जगभर कफरत र ह न. जगणय स ठ
कभ प त ह त घईन. सव ल भ व म ह ह "च तय ग कर न. म झ शर र 9ळJन म खलल
र कहल. म वb ख ल अथव कनजन अश पडकय घर "त आशय घईन. म आन"द व दsख
अश भ वन "प स!न दर! र ह न. म झय स ठ कन"द न ल सत व सनम न, सतक र स रखच
असत ल. मल क ण चय ह आकशव द च अथव मदत च अप नसल. म सगळय "श
श "तबद न व गन. म भटवसत सव क रण र न ह . म क ण च कचष करण र न ह व
क ण वर र ग वण र न ह . म सदkव आन"द व इतर ज व "चय भलय स ठ र ह न. म
सज व "चय च रह पक र "न त स दण र न ह . त च रह पक र ज अ"डज व गभज अस\
असत ल. तस\च ककड व वनसपत ह "न सद इज करण र न ह . उलट तय "न तय "च
ज वन जगणय स मदत कर न. जसक "हJ त सगळ म झ आप आहत. एक कदवश म फक
प "च कक"व दह घर तच कभ म "ग न. जर कभ न ह कमळ ल तर तय कदवश उप श
र ह न. म क णतय ह म णस कड एकद च कभक म "ग न व जर मल कभक न ह कमळ ल
तर म आ9 श स रख ज सत घर त कफरण र न ह . कभक कमळ अगर न कमळ म झय
कचतवbत सथ र रह त ल, एक द मह न स"नय श स रख कनवbत असन. म क ण बदल
घbण अथव आकषण ब ळगण र न ह . म झय स ठ ज वन व मरण स रखच असल. म न
ज सत जगणय च अथव लवकर मरणय च अकभल ष 9रण र न ह . सव पक रच
प पक रक कवच र म स ड! न दईन. आन"द कमळणय स ठ शभ मह` त प ह` न ज यज कल
ज त त तय "च स 9 कवच रसद करण र न ह . म म झय इ"द य "चय भलय स ठ
क णत ह कहत अथव अकहत स धय करणय च पयतन करण र न ह . व र जस
सगळय "श स रख च व गत तस म व गन. म मरण चय वळ सद कनभ?ड असन.
पतप प स ठ क "हJह अभद क म म करण र न ह , मल" झ ल क य अथव न झ ल क य
मल तय च ब"9न नसल. मल" वह व महण!न क णत ह गkरम ग म आचरण र न ह , जय
क रण "न दsख व ढल. अकभलषन पर त ह ऊन ज म ण!स इतर "कड पह त त एक द
कतय स रख असत , तस\ म झय कड! न ह ण र न ह . जस\ म क ण ल ह म झ व"श
व ढवणय स ठ स "गण र न ह .
वkश"प यन पढ स "गत त, अश ररत न त र ज प"ड दsख न कववहळत असत कक" तय च व"श
नष ह त आह क रण तय ल अज!न पत झ लल नसत . प"ड तय चय द नह भ य Wन , क"त
व म द , स "गत , अह कOशलचय र जकनय असललय म झय आई," कवदर! व कभषम तस\च
र जक रभ र , सतयवत , सव वतसथ ब हण, आप ह "न म झ कनर प द कU, म प"ड
ह पढ वkर गयमय ज वन जगणय स ठ ज त आह. म झ अप कर नक . त तय च ब लण
एक!न तय द घ ह ब यक तय ल ब लत त, "अह भ रतव"श च नरकसर , ह प सद
इतर पदत आहत वतसथ ज वन जगणय च, तय स ठ सवस"गपररतय ग करणय च
आवशयकत न ह . आमचय सह र ह` नह तमह वkर गयमय ज वन वयकतत कर शकत .
तय त!नह तमह ल म प प ह ऊ शकत . व सन औद लसनय आचरन, सव श म"त
ज वन च तय ग करनसद तमह अस\ वत कर शकत . आमह सद तमचय बर बर तस\
तय गमय ज वन जग! शकत . तय स ठ अस\ कनघ!न ज णय च आवशयकत आमह ल कदसत
न ह ". पढ तय ब लत त, "अह र जशर, तमह ज णक र अह त, तमह जर आमह ल
स ड! न गल त तर आमह ह जग स ड! न ज ऊ". प"ड तय न उतर दत , "जर तमच अस\ मत
असल तर आपण कतघह व नपसथ शम च सव क र करन कनघ!न ज ऊ य . आपण
म झय कपतर "च अ य म म ग सव क रन पढच ज वन जग!. सव तय ग करन आपण
र न वन त भडकत र ह` व तथ ल फळ, कपकलल कक"व कचच जश असत ल तश
ख ऊन र ह` . सन न करन म कनतय ह महवन करन आपलय कपतर "च पज कर न.
फ टक वस व वलकल" नस!न र ह` . गरम व थ"ड सहन करत म गकमण करन तपसय
कर. धय न स 9नत आपल क ळ वयत त कर. सम ज प स!न दर! शव पद त कनभयपण
र ह` . अश ररत न आपल अ"तक ळ यईसत वर ज वनकमण कर". वkश"प यन पढ स "गत त,
अस\ ब ल!न त कर र ज आपलय ब यक "न स "गत कक", त तय "च सगळ वkभवस"पन
जडजव ह र क ढ! न ब हण "न द वत. सगळय सवक "न स "गत , "ह सगळ घऊन तमह
हलसतन पर ल ज व सगळ द न करन ट क . र ज प यकlत करणय स ठ सव इच• ,
व सन , आन"द, ल•कगक सख" ह "च तय ग करन आपलय द नह भ य Wसह
व नपसथ शम त ज त आह अस\ स "ग ". त र ज च अघट त ब लण ऐक!न सगळ सवक
ओरड! ल गत त. तय "चय दsख ल प र व र नसत अखर स त र ज ल तथ स ड! न
हलसतन पर कनघ!न ज त त. हलसतन पर त 9bतर ष‘ ल जस वन त क य झ ल त सगळ
समजत, त दsख कष ह त . ख णकपण तय न सचत न ह . करपत प"ड सवक "च कनर प
घतलय न"तर आपलय द नह ब यक "सह व न त ल फळ", क"दमळ" ख ऊन रह त भटकत
न गसत पवत कड यत . तय न"तर चkतरथ व मग क लक!ट ओल "ड!न कहम वत त कशरत .
तथ त ग"9मदन र जय त यत त. त भ ग मह भ!त, लसद, ऋष वय ह "च असत . तय
उ"चसखल पदश "त!न त ज त असत त. तथ!न त इ"ददमन सर वर कड प ह चत त. तय न"तर
ह"सकट पवत कड प ह चत त. तथ!न त शतशbग पवत चय प यथय श यत त. तथ त त व
सवरप च धय नस 9न करत .
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश एक ण स व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश कवस व
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, प"ड म ठ तप स मथय न लसद झ लल , तय पररसर त सव Wच
आवडत ह त . तथ ल ऋष , लसद, शरण इतय कद सगळ प"डल तय चय तप स मथय मळ\
पस"त करत त. व सन "बदलच औद लसनय, कनरह"क र सवभ व, सथ र कववक अश मळ\ प"ड
सवग त ज णय स ठ य गय ठरत ह त . तय चय वkर गय मळ बरच ऋष तय ल तय "च भ ऊ,
परम कमत म न! ल गल ह त. प"डल त बहष? समज! ल गल ह त जर जनम न त कतय
ह त . एकद प"ड पह त कक", सगळ ऋष ब हण एकत जम!न क ठतर ज णय चय तय र त
ह त. प"ड तय "न नमपण कवच रत , "अह ब हण, आपण सगळ जम!न क ठ पय ण कर त
अह त"? त उतर दत त, "आज बह चय घर एक स हळ आह, तथ सगळ सवग?य ऋष ,
कपतर जय "न कवशकनकमत कश झ ल त पह वय च आह त ज त आहत". वkश"प यन पढ
स "गत त, प"ड उठल व तय "चय त स म ल ह णय स ठ तय र झ ल . आपलय द नह
भ य Wन घऊन त तय "चय बर बर ज ऊ ल गल . अस\च त ज त असत "न उतरकड ल
शतशb"ग पवत कड प ह चलय वर त ऋष प"डल स "गत त, ह पवत चय अनक कशखर "वर
मतय म ण!स ज ऊ शकत न ह . तथ दव, ग"9व, अपसर ह "चय रह णय चय ज ग आहत.
तथ सवग?य शवण य सर "च ग ण सदkव ऐकत यत. कबर च स"दर बग च उ"चसखल
पदश त पसरलल आहत. कवसत ण नद "च ख र व इतर कडकप र आहत. तय कशव य
अस बर च भ ग यथ आह ज सदkव कहम च• द त असत . तथ वनसपत शव पद" अलजब त
आढळत न ह . क "हJ पदश अस आह कक", तथ सतत प ऊस पडत असत व
तय क रण "न तथ क ण ह र ह` शकत न ह . तथ उडण र प सद आढळत न ह त. फक
व य च स म जय तथ असत. म त तथ लसद व ऋषJच व वर असत . एवढ स "ग!न त
ब हण प"डल कवच रत त, अर आत स "ग अश कठक ण ह सकम र र जकनय कश
पव स कर शकत ल? तय "न अश पव स च व त स च सवय न ह . महण!न तय "न
आमचय बर बर यऊ नय अश अकभप य त सगळ प"डल दत त. तवह " प"ड तय "न उतर
दत , अह भ गयव न न , म कनपत क असलय न मल सवग त पवश न ह . म ह सगळ
म झय दsख न स "गत आह, आमच वkभव कवळ वkर गय, मल दsख ह त क रण म म झय
कपतर "च ऋण फड! शकत न ह . म मल क " म झ प!वजसद प त ळ त ज ण र क रण
तय "न श द दणय स ठ व"शज म दऊ शकलल न ह . तय "न नय य कमळण आवशयक
आह. म झय मळ तय "च नकस न ह ण अपसतत आह. सवग त ल क ठल ह पदश तय "न
लसवक रण र न ह क रण, तय "च श द ह त न ह . दव "च यजकव9 न श द करत त, ऋषJच
ज नपस र न व धय नस 9नन, स म नय ल क "स ठ सतचररत न श द करत त. म म झय
ऋष , दव कपतर "च श द कल आह पर"त, इतर कपतर "च क य ह पश म झय पढ आह, त
मल सत वत आह. तय "च श द कवळ पत ह णय नच प!ण ह ऊ शकत ह तमह सव
ज णत आह त. अह कवरक "न , म अज!न ऋणमक झ लल न ह , म झ अश इच• आह
कक", म झय वत न म झय ब यक "न पत ह व त जस म एक ऋष चय मदत न झ ल .
तय वर त ब हण, ऋष तय ल स "गत त, अर भ गयव न गण र ज , तझय भ गय त क "हJ
पत आहत त तल कमळत ल. त पकवत व दव "स रख आहत. त आमह ल आमचय
कदवयदष न कदसत आह. तझय पणयव"त ज वन न तल त भ गय प प झ ल आह. हd श र
परष य जन बद कम करत त व तय "न तय च उतम फळ" कमळत त. तय करत " तल
तझय मनपस"त स"तत ह ईल. त ऋषJच ब लण ऐक!न प"ड तय ल कमळ ललय श प च
आठवण करन वयलथत ह त . त क कळत न क"त ल जवळ ब ल वत व कवन"त करत ,
क "हJ करन त! म झय स ठ एक पत जनम ल घ ल व क रण तय कशव य मल पढ गत
न ह . तल म कहत आह कक", यज, द न9म, वkर गय आकण वतसथत ह "चय मळ\ सद
कनपत क म णस स मbतय! न"तर गत कमळत न ह . तल हसद म कहत आह कक", म
कनपत क आह. तय मळ म ककत ह कल तर सवग त म झ ज ण अशकय आह. म झय
म!खपण मळ\ म झय ह त!न ज कम झ ल तय च प यकlत घऊनह त स धय ह ण र न ह
तय स ठ त! म झय वर एक कbप कर कU, त! म झय व"श स ठ एक कलद पक जनम ल
घ ल. तय स ठ क णय उचच वण चय ऋष च कbप स"प दन कर. 9मश स पम ण, ब र
पक रच पत स "कगतलल आहत ज म णस ल कनपकतकत प स!न व चव! शकत त. अह पbथ ,
तय क णतय त स "गत त न टपण ऐक. पकहल पय य, तय म णस ल तय चय पतन प स!न
झ लल , दसर तय म णस चय पतन ल तय चय स"ममकतन पर"त, इतर य गय म णस चय
व य प स!न जनमलल , कतसर , पkस दऊन इतर परष कड! न पर"त, सवत चय ब यक ल
झ लल , चOथ , पकतचय कन9न न"तर जनमलल , प "चव , कम ररक प स!न जनमलल न"तर
दतक घतलल , सह व , तय म णस प स!न इतर स स झ लल , स तव , क ण च मलग
ज पत स रख पर"त, दतक न घत प ळलल आह, आठव , 9न दऊन कवकत घतलल ,
नवव , ज मलग सवतsह` न तय म णस च पत बनल आह अस , दह व , लग आ9 चय
स"ब"9 त!न तय चय पतन स झ लल , अकर व , सवत चय भ व च मलग , ब र व , तय
म णस स, पर"त, इतर वण चय ब ईप स!न झ लल .
सवत प स!न पत ह त नसल तर तय चय भ व कड! न पत आपलय पतन ल ह ईल त
घय व . आपतक ळ ह कम न ज पत प प ह ईल त सव क र वय च असत . मन
स "गत त, जर एक द ल सवत प स!न पत ह त नसल तर आपलय पतन ल दसय कड! न
स"तकत करन घण स"ममत आह. अस\ करण जरर च आह क रण पत म णस ल सदगत
कमळव!न दणय त मदत करत . एवढ ब ल!न प"ड क"त ल स "गत , "ह पह म तय श प मळ
तमचय "श स"भ ग कर शकत न ह तर त! त पत अश परष "कड! न प प कर ज आपलय
त ल म ल च कक"व आपलय प उचच कळ त ल आह".
प"ड क"त ल तय न"तर स "गत , "ऐक त कथ तय शरद"दय चय मल च , कतच पकत कतल
पत प प कर अश आज दत तवह " त श!रकनय कतच म लसकप ळ स"पलय वर एक
चOरसतय वर यऊन उभ रह त. तथ एक ब हण कतल यत "न कदसत . तय ल त कतच
इच• स "गत व तय न"तर त ब हण प"ग वन कव9 उरक!न कतल पत दणय च क म करत .
तय प स!न कतल त न पत ह त त. तय त ल म ठ दजय ह त . अश ररत न शरद"दय च व"श
पढ च ल! रह त , अग कत , त! व म द द घ ह अश पक र म झ व"श व ढवणय त मदत
कर व , तय ल म झ प!ण परव नग आह".
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश कवस व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकशएकव स व
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, अस\ ब ल!न झ लय वर तय ल क"त उतर दत , आपण अस\ ज
ब लल त त तमह ल श भत न ह . म तमच कवव ह त पतन आह. म तमचय श
प म कणक आह. तमह ल म झय प स!न स मथयव न मल" द व ल गत ल. तय न"तरच म
तमचय बर बर सवग त ज ईन. कbपय मल आपलय ब हd त घय व आपलय मल "न जनम
द . म त ह ल त अस द कU, म क णतय ह पररलसथत त पर परष चय ब हd त ज ण र
न ह , तय च नसत कलपन सद कर नक . आपलय प शष क ण परष आह त स "ग ,
म तमह ल एक पOर कणक कथ स "गत त ऐक , म तमच कथ ऐकल आत म झ ऐक .
प च न क ळ एक र ज परव"श त ह त . तय च न "व वयकशतसव ह त. त सतचररत व
बलव न ह त . एकद त एक पस"ग यज करत ह त . तथ इ"द व इतर ऋष यत त.
र ज चय यज त इ"द स म कपऊन तर झ लल ह त . तय "न ब हण "न म ठ कबद ग कदल .
तय मळ\ इ"द व त ब हण र ज चय यज त सवक "हJ करत त व र जष?न" स"तष करत त.
तय यज न"तर र ज वयकशतसव च उतकष ह त गल . जणक य स त स!य चमकत ह त .
दह हत च त कद असलल त र ज सव कदश "न आपल स म जय व ढवत . च रह
कदश "न त पसरत अगद सगळय स गर "चय ककन य न टकलल अस\ कवसत ण ह त. कर"
म9ल त एक सवशष र ज समजल ज ऊ ल गल . तय "चय र जय त सव ल क सख
ह त. जस\ कपत आपलय मल "च क ळज घत तस\च त आपलय पजच क ळज घत
अस\. अनक यज करन त ब हण "न अम प स"पत द न करत . अमलय रतन" व इतर
स"पत जमवलय न"तर त करव"श च र ज अनक वkद क यज करत . तय स ठ स मरस
व टत . तय च तय चय पतन वर अपर"प र पम असत. कतच न "व वद असत. कलकशवत
र ज च मलग असत. त अपकतम स"दर असत. वयकशतसव कतचय प स!न क9 च दर! रह त
नस\. पर"त, तय च अकतल•कगक वयसन मळ\ अखर स र ज ल परम स रख वय 9 जडत व
तय न त मरत . त कनपकतक असत महण!न त दsख न रडत. क"त पढ प"ड ल स "गत, "ऐक
र ज , त वद कतचय दsख त क य ब लत. ब यक नवर मलय न"तर तय चय बर बर मरत.
त तय चय बर बर त जय ल क "त ज त तथ ज त. कbपय मल तझय बर बर घऊन ज .
तझय गkरहजर त म ह जग त क य करण र, तझय कशव य एक णसद म जग! शकण र
न ह . ह समज!न त! मल तझय बर बर घऊन ज . म झय वर कbप कर. म तझ सवक
बन!न र ह न. म तच कर न ज तझय कहत च आह. म म झय गत आयषय त क "हJ पम
यगल "न म डल तय च कश मल ह त आह. तय प प च फळसवरप ह घडत आह.
नवय कशव य रहण र ब ई दsख व य तन कशव य दसर क "हJ कमळवत न ह . म ह पढ
गवत चय शययवर कनजन व सव पक रचय सख "च तय ग कर न. जर तझय ह दsख
पतन कड पह ".
क"त एवढ ब ललय वर पनs स "ग! ल गत , "अश पक र रडत त वद आपलय मbत पकतचय
! आव ज उठत , त स "गत , उठ वद व यथ!न
कलवर ल कमठ म रत. तय वळ एक अदत
कनघ!न ज . म तल आकशव द दत कU, तल त न मल" ह त ल. सन न करन मकहनय चय
! आव ज न अस\
आठवय व चOद वय कदवश त! म झय शययवर झ प. तय अदत
स "कगतलय वर त वद तय पम ण करत. तय र ज चय कलवर बर बर त अश पक र
झ पलय मळ\ कतल स त मल" ह त त. तय त ल त न शलव असत त व च र मद असत त".
क"त प"ड ल स "गत, "अश पक र जस\ वयकशतसव न वद ल मल" कदल तश तमह मल द .
मल कवश स आह कक" ज तप स मथय आपण जमवल आह तय चय ज र "वर ह करण
तमह ल सहज शकय ह ईल".
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश एक कवस व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश ब व स व
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, क"त च त ब लण ऐकलय न"तर त कवद न कतय र ज , नkकतक मलय "च
च "गल समज असलल प"ड कतल उतर दत . "अह क"त , तमह ज आत मल स "कगतल
त य गय आह. प च न क ळ ह ऊन गलल वयकशतसव "न ज कल त उकचत ह त. त
सवग?य दवत "चय बर बर च च ह त . आत म तल स "गत ज ऋषJन तय "चय
कनत श स पम ण य गय महण!न स "कगतल आह. अह स"दर मख असललय म झय
अ9 Wकगन , तय प च न क ळ ब यक आजचय स रखय परष "वर व इतर आप "वर
कवस"ब!न रह त नवहतय . तय सवत"त ब णय न आपल सव कमतव सवतs ग जवत ह तय . तय
नवय श आजचय पम ण ब "9ललय तय चय कkद नवहतय . तर सद त तय "च व गण
व ईट, प पक रक समजल ज त नवहत. तस व गण सम ज ल म नय ह त. त व गण आज
प व इतर प ण आचरत आहत. त वतण!क ऋष सद म नय करत त. उतर कड
रह ण र करव"श आजह तस\च व गत आहत. त प च न पथ झ ल , आजच पथ
न"तरचय क ळ त पचललत झ ल जय पम ण ब ई परष ल ब "9ल गल आह व तय पम ण
सव अप कतचय कड! न कलय ज त आहत. त! कवच रश ल अस\ क " झ ल तर तय च
म कहत म आत तल स "गत , फ र प च न क ळ एक ऋष ह ऊन गल तय च न "व
उडकल ह त. तय ल एक पत ह त तय च न "व ह त सवतकत. सवतकत म ठ वkर ग ह त .
आजच पथ ह सवतकतन तय चय क 9 त!न सर कल . त क य झ ल त आत स "गत ,
एक कदवश सवतकत व तय च कपत ह "चय सम एक ब हण न सवतकतचय आईल
ह त 9रन जबरदसत न नल. त प ह` न सवतकतल फ र र ग आल . त प ह` न उडकल
सवतकतल ब लत कU, त प ह` न अस र ग व! नक स. ह ज झ ल त आजपयWतचय
म नयवर पथनस र झ ल आह. सव स य आपलय सम ज त प!णतs सवत"त आहत. परष
तय "चय पवbत नस र जन वर स रख व गत त. त ऐक!न सवतकत स "गत कक", तय ल ह
पथ म नय न ह व त थ "बल प कहज. तय न"तर त आजचय पथच ऐल न करत . तय
पम ण स व परष ह "च व गण, तय "चय परसपर "ब बतचय जब बद य ह "च नkकतक कनयम
तय "न कदल व त आज पच र त आहत. त कवळ म णस "न ल ग! आहत, इतर प णय "न
न ह त. सवतकतन स "कगतललय कनयम नस र स फक एक च परष श कनष ब ळगल,
ज त कनयम म डल कतल भणहतय कलय च प तक ल गल. तस\च ज परष आपलय
प म कणक पतन श कनषन रह ण र न ह तय ल सद तय च प तक च गनहग र समजल
ज त. ज स आपलय पकतचय मल "न जनम दणय स नक र दईल त सद प प ण
समजल ज ईल. अश ररत न ह आज पचललत असलल नkकतकतच कनयम सवतकतन
तय आ9 चय कनयम "न 9तक रन स "कगतल. आणख न एक ग ष स "गत त ऐक म झय
कपय क"त , अस\ ऐककव त आह कक", मद यकन, सद स च पतन , कतचय पकतच पत च
अकभल ष प!ण करणय स ठ वलसष कड ज त व तय प स!न कतल एक पत ह त , तय च न "व
असमक, जस\ आमह कbषण दkप यन प स!न झ ल अगद तस\. ह कतन कतचय पकतच इच•
स"पन करणय स ठ कल ह त. एवढ ब ल!न न"तर प"ड क"त ल ब लत , ह सगळ ल त
घऊन त! सद तस\च कर वस अश म झ इच• आह. तय मळ\ आपल करव"श च ल!
र ह ल. जर त! म झय श प म कणक असकशल तर त! म झ कह इच• प!ण करश ल. गभ
9 रणचय क ळ त त फक कतचय परष श स"ब"9 कर ल एरवह चय क ळ त त इतर
क "हJ करणय स म कळ आह. महणज कतल ह ण र स"त न फक कतचय परष च च असल
प कहज अस कनत कनयम त कदल आह. अश आपलय यथ पचललत पथ आह. वद "तसद
स "कगतल आह कक", ब यक न कतचय नवय च आज कशरस व"द म नल प कहज.
कवशषकरन जवह म झ पजनन मत तय श प मळ\ नष झ ल आह अश पररलसथत त
तर त! म झ ऐकल प कहजस". प"ड तय चय द नह ह त चय प"ज "च द ण करन त
तय चय म थय वर 9रन कतल कवन"त करत कक", म झ तल आज आह कक" त! आपल
भरत व"श पढ च ल व महण!न य गय परष कड! न व"शवbद कर. अस\ जर त! कलस तर म
तय ल क "त मलय न"तर ज ईन जथ पतव"त ल क ज त त. मल आश आह कU, तझ सद
म झय स ठ तJच इच• आह.
वkश"प यन ऋष पढ स "गत त, अश ररत न प"ड क"त ल ब ललय न"तर आपलय पकतचय
इच•च कदर करण र त प"डच भ य तय ल स "गत, म झय लह नपण जवह " म म झय
कपतय चय घर रह त ह त तवह " म यज स ठ यण य प हd णय ऋषJच वयवसथ पह त
अस\. अस कदवश एक ब हण म झय सवन स"तष ह ऊन मल एक आकशव द दत त, तय
ऋष च न "व ह त दव स. त आकशव द एक म"त चय सवरप त ह त . त म"त उचच रन
तय न"तर जय दव च म इच• कर न त म झय पढ उपलसथत ह ईल व म झ इच• प!ण
कर ल अस त म"त ह त . दव स कतल स "गत त कक" अश दkव परष "प स!न मल हव
तश स"त न ह ईल जर तय दवतल नक असल तर . आत तय म"त चय मदत न म
क ण ह दवतल ब ल व!न तय प स!न पत प प कर शकन जर तय ल तमच परव नग
असल तर. एवढ स "ग!न क"त प"ड ल ब लत कbपय मल अश आज कर महणज म तय
म"त च उपय ग कर न. त ऐक!न प"ड ब लत , "अह भ गयव न स"दर , म ह च ग ष च व ट
पह त ह त . म तल आज करत कU, त! 9मदव ल , यम ल , ब लव व, तय प स!न क "हJ
गkर घडणय च सतर म शकयत न ह . अश स"ब"9 मळ\ आपलय द घ "च भल ह ईल.
तय प स!न ह ण र पत करव"श च न "व व ढवल ह त श"क नक . अस\ ब ल!न प"ड क"त ल
यमदव ल ब ल वणय च आज दत . क"त प"ड ल एक पदक ण घ ल!न तय न"तर त म"त
पटपटत.
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश ब व स व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश तव स व
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, अर जनमजय , जवह " ग "9 र एक प!ण वष गभवत ह त तय
सम र स क"त यमदव ल स"भ ग स ठ ब ल वत . वळच अपवयय न करत क"त आवशयक
त यज करन दव स ऋष न कदललय म"त चय सह यय न दव "न आव हन करत रह त.
कतचय पबळ आव हन मळ\ कतचय कड यत ह त. यमदव सह सय वदन न कतल कवच रत त,
म तझय स ठ क य कर व अस\ तल व टत? तय ल पकतउतर महण!न त ब लत, "मल
तमचय कड! न पत च अप आह". तय बर बर यमदव व क"त ह "च स"भव ह त आकण
कत ल एक तजसव ब ळ ह त ज म ठ पलसद ह ण र असत. क कतक सपम ल तय
ब ळ च जनम ह त . तय ब ळ च जनम ह त तय च वळ एक आक शव ण ह त कU, "ह
परष म ठ कहममतव न, गणव न अस ह ईल व सव पbथव वर र जय कर ल व तय च न "व
यल9ष र असल. ह तय चय जनमद तय स रख नय य व सतयव न असल. कतनह जग त
त खय तन म ह ईल".
अश ररत न प"डल एक पत झ लय वर त पनs कत ल आजव करत , "ह ऐक क"त , कतय
शर र न पबळ अस व ल गत ह मलग जर न ज!क शर रयष च कदसत . महण!न म तल
आणख न एक पत द वय ल स "गत ज अकतशककम न असल".
त ऐक!न क"त व य द
! व ल तय म"त चय स मथय न आव हन करत व तय चय कड! न पत च
अप करत. व यदव स "बर वर आरढ झ लल अस वग "न तथ यत व क"त ल
कवच रत , "तल म झय कड! न क य प कहज"? त ऐक!न सलसमत कत तय चय कड! न पत च
अप करत. त स "गत, "अह व य!दव, मल तमचय स रख मह बल पत वह व अश
इच• आह ज शर र न म ठ व क ण ल ह सहजपण च त करण र असल प कहज, तर
त तमह प!ण कर व ". तय पम ण व य!दव चय स"भव न कतल एक मह बळ पत ह त जय च
न "व कभम ठवल ज त. तय चय जनम च वळ पनs आक शव ण ह त व त प"डल स "गत,
"ह तझ पत शर र शककमधय अज ड आह व सदkव अलज"कय र ह ल". वkश"प यन
जनमजय ल क "हJ आठवल अस\ करन स "गत त, "म तल एक घटन स "गत , ज
कभम चय महणज वbक दर चय जनम च पस"ग घडल . तय च अस\ झ ल, कभम तय चय
आईचय म "ड वरन ख ल पbथव वर पडत तवह " तय कठक ण बसवललय दगड च चर ड
ह त पर"त, ब ळ वbक दर ल क "हJच ह त न ह . वbक दर तय चय आईचय म "ड वरन
ख ल पडत क रण तथ त एक व घ ल यत "न पह त व तय मळ घ बरन ज त व तय
9डपड त कभम जकमन वर क सळत . त पक र प"ड पह त , आणख न एक य ग य ग तल
स "गत अर जनमजय , वkश"प यन ब लत त, जय कदवश कभम जनमल नमकय तय च
कदवश क "हJ घटक "न"तर ग "9 र ल दयn9न ह त . ज न"तर पbथव च र ज ह त .
प"डल आणख न उतम पत "च ह व सटत, त कवच र करत अस पत वह व ज तय चय
कbतय न सवदर! पलसद ह ईल. प"ड कवच र करत , आपलय ल इ"द स रख पत वह व
तय स ठ त कनlय करत कक". त पखर तपसय करन त बळ कमळव न कक" तय मळ
तय ल इ"द स रख पत ह ईल. ज सदkव अलज"कय असल व ज इ"द स रख दखण सद
असल. त ठरवलय न"तर प"ड क"त ल स "गत कक" , त आत एक वषभर वतसथ ज वन
वयत त कर ल व प"डसद तस\च कर ल. प"ड एक प य वर कदवसभर उभ र ह` न कललय
घ र तपसयमळ\ इ"ददव पस"न ह त व तय ल आश सन दत कU, त तय चय स ठ
क"त बर बर स"भव करन तय ल हव असलल पत दईल ज कतनह जग त खय तन म
ह ईल. ज ब हण "च यथ य गय सतक र कर ल, गर"ढ र "च कहत प कहल व स म नय
पजचसद कलय ण कर ल. दष "च स"ह र कर ल, सजजन "च गळय त ल ह र बनल. आप
कमत "च क ळज घईल. त शत!"च न श कर ल. एवढ ब ल!न त वसव (इ"द) प"डल
आशसथ करत . त ऐक!न प"ड क"त ल ब लत , "तझ प थन यशसव झ ल आह, इ"द
तझय सह स"भव स ठ तय र झ ल आह. तय चय प स!न तल एक अकदत य पत ह ण र
आह. अस पत ज सव शत!"च कवन श कर ल, ज सबद असल, अलज"कय असल, ज
अकतस"दर दखण असल, जय चय कतbतव ल तलन नसल. म तय ल ब ल वल आह,
तझय म"त कशव य, कवळ म झय तप स मथय न, तय चय कड ज . तय चय प स!न तल
कतय तम अस पत ह ण र आह".
पढ वkश"प यन स "गत त, प"डच त ब लण ऐकलय न"तर क"त कतचय म"त चय ज र वर
शक ल (इ"द ल ) आव हन करत व इ"द यत . तय "चय तय सम गम त!न अजन जनमत .
तय चय जनम च वळ पनह आक शव ण ह त, "अह क"त तझ ह पत क तय व य W स रख
शककम न व कशव स रख 9kयव न ह ईल. इ"द स रख अलज"कय, तझ ककत? सव पbथव भर
प ह चवल. जश कवषण!न तय चय आईच (अकदत ) ककत? व ढवल ह त . त अनक व र "च
पर भव कर ल जस\ मद, स मक, चड , क श आकण करश. त करव"श च न "व ककत?म न
कर ल. जस\ सवतकत र ज चय यज त बळ चय प णय "चय चरब न अग च प ट भरल
तस\च ख "डव वन त ल आग न पनह अग च प ट ह भरल. ह अस श!र य द ह ण र आह
ज सव मसतव ल झ ललय र ज "च प ड व तय चय भ व"ड "चय मदत न कर ल. ह तय चय
भ व"ड "चय बर बर त न म ठ यज कर ल. 9 डस त ह परशर म स रख अथव कवषण!
स रख ह ईल. ह पस"ग कशव ल आवह न दईल, तय न"तर ह कशव कड! न पशपत अस
बक स कमळवल. पढ ह तझ बलश ल मलग इ"द चय स "गणय वरन दkतय कनवटकवच ल
म र ल. ह तझ पत इतर अनक दkव शस" व अस" प प कर ल. ह तझ पत तय चय
व"श च स"पत पनह स"प दन कर ल. पसवशययवर पडलय पडलय क"त ह सगळ कतचय
मल च कOतक ऐकत". त आक शव ण इतकय म ठ आव ज त ह त कU, त सव उ"च
पह ड "वर रह ण र, सवग त रह ण र अश सगळय "न ऐक! आल . त ऐक!न इ"द सवतs
अतय"त खष झ ल क रण, अजन तय च मलग ह त . अदषय नग र व ढ लक• ह "चय ग ज
सवत आक श त कनन दत ह त . अदषय पय सग"9 फल "च कशडक व सवत कर त
ह तय . सवग त ल कवकव9 जम त जश अपसर , ग"9व, ककनर पbथ चय नवज त ब लक च
कOतक करणय स ठ ग ऊ ल गल ह त. कदच मल" (न ग ल क) कवनत च गरड, अरण,
सप ऋष , भरद ज, क शयप, गOतम, कवश कमत, जमदग , वलसष आकण तजसव अत जय "न
स!य चय गkरहजर त सव बह "ड उजळ! न ट कल ह त, अस\ सगळ तय कOतक स हळय त
स म ल झ ल ह त. तय कशव य मररच , अ"कगरस, पलसतय, पलह, कत!, द पज पकत, ग"9व
व अपसर "चय कवकव9 ट ळय तय "चय कवकव9 दखणय द कगनय न , प ष ख न मढ! न तय त
नbतय कर त स म ल झ लय ह तय . त सगळ कवभतस (अजन) अवतरलय च सतकतसमन न
सव गत कर त ह त. तमवर (त"ब र , व ण अस\ त"तव द) घऊन ग"9व सवग?य म9!र स"ग त
व जव! ल गल. कभमसन, उगसन, उनय!स आकण अन घ, ग पत , 9bतर ष‘, स!य व आठव
वच, यगप, कतनप, कbषण, न"द , कचतह र, तर व कललशर, चOद व पजनय, प"9र व कल ,
स ळ व न रद अस\ सगळ तथ हजर ह त. लसद, कवहद, वbबक, शष करल, बहच र गण,
वहd गण, पलसद सवण, कवश वस, भ!मनय, सच"द, कर तय कशव य सवग त ल हह व हd ह` ह
पलसद ग"9व Wचय जम त , जय "चय सवरन द च तलन ह त न ह अस\, तथ ह त. अनक
खय तन म अपसर तय "चय कवल भन य स”दय न व तय "चय रतनजड त द कगनय न त
पररसर सश कभत कर त ह तय . तय त कवशष उलख करणय स रखय अश , अनवद ,
गणमखय , गणवर , अकदक , स म , कमशकश , अलमवश , मररच , ककचक , कवद तपण ,
कतल तम , अलमवक , लकमण , मदव , र"भ , मन रम , अकशत , सवह` , प"ड‘ क , सग"9 ,
लसश , सकपय , प मथ न , कमय , शरदवत अश सगळय एकत ह ऊन न च! ल गलय .
मनक , सहजनय , ककणक , प"लजकसथ , ऋतसथल , घbत च , कवशच , पवकचत , पलसद
अपसर उमल चन , दह व पमल चन , अकर व उवश ह कमन (म ठ ड ळ
असललय ) तय त सर 9रन मदत कर त ह तय . 9 त , आयमन व कमत, वरण आकण
अ"गस , वग, इ"द सवतs, कववसव त (स!य), पशन, तस , पजनय कवषण!, अस\ ब र अकदत
हजर ह त. पवकसद प"डचय पत च कOतक करणय स ठ आल ह त. अर जनमजय
आणख न क य स "ग,! मbगवय 9, सप, पलसद कनत?, अजkकपद, अकहव9न, कपन क•न, दहन,
ईशर, कप ललन, सथ न!, पलसद भग अस\ अकर रद तथ आल ह त. तय कशव य
आकशन कम र ह त. आठ वस!, मह बल मरत, कवशदव, स धयक सद तथ प"डचय मल च
कOतक करणय स ठ हजर ह त. तय कशव य न गकळ च मह बल ककnटक, व सक•,
कशचप, क"ड व पलसद त क तथ आल ह त . तकशय, अररशतकम, अलसत धयज वगkर न ग
तथ आल ह त. कवनत चय पररव र त ल गरड, अरण व अरण ह त. अनक ऋष तय "चय
रथ "त!न त स हळ पह त ह त. क "हJ उ"च पवत "चय कशखर "वरन पह त ह त. तय
सगळय स हळय त!न एकच ग ष कदसत ह त कU, प"डचय मल "वर ल तय सव Wच पमळ
दष . अश कOतक न भ र व!न गलल प"ड आणख न एक पत च इच• 9रत व क"त ल
ब लत , कU, त आणख न दव "न आव हन कर व. पर"त, कत तय स स "गत, शह ण
ज णक र च र प ज सत अपतय ब ईल ह ण अय गय समजत त. म आ9 च त पसवल
आहत तवह " म झय कड! न आणख अप कर नय. ज ब ई च र "प ज सत परष "श
स"भ ग करत त ल सवkर ण समजल ज त. ज प "च "श स"ब"9 करत कतल वशय
समजत त. महण!न म झ सव म , कbपय आत मल आणख न क ण श स"ब"9 कर वय स
ल व! नक . तमह पकवत कनयम "च च "गल अभय स कल आह तय च आपलय ल कवसर
पडल न ह न ? तवह " ह प क "हJ ज सत स "गणय च आवशयकत न ह अस\ म
समजत.
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकशतव स व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश च व स व
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन ऋष पढ स "गत त, क"त च त न पत व ग "9 र च श"भर पत जनमलय न"तर मद
दश च र जकनय म द आपलय पकतल कवच रत, "अह शत!घन र जष?, म झ क "हJ
तक र न ह जर तमह मल सपश कल न ह क रण म समजत पर"त, आपण ज णत
आह त कक", म जनम न क"त प वरचढ अस!न तय दष न म कतचय प ककनष झ ल
आह. मल तय चसद व ईट व टत न ह . म झ दsख एवढच आह कक" ग "9 र ल सद
वय स "चय कbपन श"भर पत झ ल पण मल अज!न क "हJ न ह व तमचय पररलसथत च
कवच र करत ," त स 9 रण पररलसथत त शकय ह ण र न ह मग म क य कर व त स "ग .
वसततs म व क"त तमचय स ठ सम न असलय प कहजत , तर म कनपकतक रह ण
तमह ल य गय व टत क ""? "आपण क"त ल स "ग!न मल पत ह ईल अस \ क "हJ कर व. म
कतच सवत आह महण!न सवतs कतल अश कवन"त करणय च 9 डस म झय त न ह तर
तमह स "ग ल तर त न ह महणण र न ह ह च म झ ख त आह". त म द च क कळत न
ब लण ऐक!न प"ड कतल ब लत , "अग म द , खर स "ग वय च तर ह कवच र म झय
मन "तसद गल क "हJ क ळ यत आह पण त! क य समजश ल ह श"कन म सवसथ बसल
आह. पर"त, आत म झ ख त पटल आह कक", तल क"त चय म"त च उपय ग करणय त
क "हJ हरकत न ह , मग अश पररलसथत त म क"त कड ब लत , त! आत तय बदल कनकl"त
रह . मल कवश स आह कक", क"त म झय कवन"त च अवहर करण र न ह ".
वkश"प यन पढ स "गत त, तय न"तर प"ड क"त ल एक ब ज!स घऊन कतच मन वळवणय चय
उदश न कतल स "गत त, "अह क"त , मल आणख न अपतय वह व अस\ फ र व टत
तय स ठ त! मल मदत कर शकश ल. तल म ह त आह, कतय चय व"श च क "हJ
भरवस नसत . यद त व"श न श प व! शकत ह तल एक र जकनय महण!न ज णतसच.
तय स ठ ज सत पत असण आवशयक ह त. पजचय व दश चय कहत स ठ ह अगतय च
ठरत. तय स ठ त! मल ज सत मल" दऊन मदत कर शकतस. मल ठ ऊक आह कक",
अस\ करण तल शकय न ह पर"त, त! तझय सवतस ब ल व!न कतचय द र ह घडव!न आण!
शकतस. अस\ कलय न तझ खय कत कतनह ल क "त पसरल. इ"दसद अश कककतस ठ
यज करत असत . वद च प!ण ज न असलल ब हणसद कवळ ककत?स ठ तय "चय
अधय लतमक गर"न व"दन करत असत त. तय मळ तय "च कनरह"क र पण जग ल समजत.
जर त! म द ल मदत कल स व कतच कनपकतकपण स"पवणय स कतल मदत कल स तर
सवत ल मदत करणय चय उपक र मळ त! जगभरचय स सम ज त खय तन म ह कशल.
आपण सगळच ककत?स ठ पकतषस ठ बय च ग ष प यs कर त असत . ह ल त घऊन
त! म झय वर ल तझ पम, म झ इच• प!ण करन, द खवश ल अश अप 9रत . त प"डच
क कळत न ब लण ऐक!न क"त तय चय वर ल पम मळ \ प घळत. कत म द ल ब ल वत व
स "गत, "तल जय दव कड! न स"तकत प कहज तय च समरण कर. त ऐक!न पस"न झ लल
म द थ ड वळ कवच र करत व ठरवत, जय दव "बदल कतल नहम च आकषण ह त तय "चय
दखणपण मळ\ तय , आकशन कम र "च त समरण कर व. तय पम ण\ आकशन कम र यत त व
म द ल तय "चय प स!न कदवस ज त त. पसत त म द एक जळय न जनम दत तय "च न "व
पकहल आलल नकल व न"तर आलल सहदव अश झ ल . त द नह तय "चय
जनमद तय प ज सत दखण असत त. तय "चय जनम चय वळ अश च एक आक शव ण
ह त व तय त त स "गत, कह आकशन कम र "च स"तकत तय "चय प ज सत शककम न,
स मथयव न, कतbतवव न ह त ल. अश ररत न प"डल प "च पत झ लय न"तर शतशb"ग
पवत वर रह ण र ऋष तय ब लक "न शभच• , आकशव द दऊन तय "चय जनम च कव9
स"पन करत त. तय प "च त ल सव त म ठ यल9ष र, दसर कभम कतसर अजन व म द चय
उदर जनमलल जळ नकल व सहदव अस\ ह प "च एकक वष चय अ"तर न जनमलल
असत त. त सगळ सवग?य स”दय असलल त रक "स रख चमकण र मल" प ह` न प"डच
हष गगन त म वत न ह . आपलय प!वज "च प रण फडणय स ठ ह प "च आहत ह च
तय ल अतय न"द झ लल असत .
म द जळय "न पसवत ह प ह` न क"त कवल ण अश कच"तत पडत . तश तच एक वष न"तर
प"ड पनह क"त ल स "गत कक" . कतन म द ल आणख न एक स"9 द व . कत प"डल स "गत
एक स"9 त म झय सवतन द न मल" घतल आत पनह कतल स"9 कदल तर त
म झय प ज सत मल "च आई ह ईल त मल च लण र न ह . म झ महतव घर त ल कम
ह ईल. क णतय ह पररलसथत त म द ल म झय प ज सत अपतय ह ण मल म"ज!र न ह .
अस\ ब ल!न कत प"डकड एक वचन म "गत. प"ड क "हJ कवच र न करत कतल त दत व
कवच रत तल क णत वचन म झय कड! न प कहज ह त? क"त तय ल स "गत , तमह पनह
म झय कड तय म"त च व पर करणय च कवन"त करण र न ह , अस\ त वचन ह त. त ऐक!न
प"ड समजत कक", ह पढ ज सत पत "च अप कर वय च न ह .
अश ररत न, प"डच प "च अपतय म ठ ह ऊ ल गत त. पतयक मलग जस म ठ ह त ज त
तस\ तय "च कवल ण गण कदस! ल गत त. च"द स रख दखण, लस"ह स रख अकभम न , सव
शस त पट ईत, कतर"द ज त तरबज, ब लणय त स"यम अस\ उतम परष ह त ह त. तय "च
शर र दखण, मजब!त, जस\ खर य द अस वत तस\ तय र ह त ह त. तय "च जश पगत
ह त ह त जस\ त प "चह जण म ठ ह त ह त तय "च पगत प ह` न उ"च कहमवत पवत "त
रह ण र ऋष त नय ह ळत ह त व तय "च सम 9 न वयक कर त ह त. ह प "च प "डव व
9bतर ष‘ च श"भर कOरव अस\ सगळ कर व"श च व रसद र म ठ ह त ह त तय त सगळय "न
सम 9 न ह त.
जनमजय वkश"प यन न कवच रत , "अह ऋष वर, प "डव "चय जनम वळ आक शव ण
झ लय तस\ स 9 रणपण एरव ह त न ह , तय च क रण क य"? तय वर वkश"प यन तय ल
स "गत त कU, "अर र ज , तझ त प!वज स म नय परष नवहत, त दव च अ"श वत र ह त.
क "हJ कवकशष क य करणय स ठ पbथव वर तय कनकमत न अवतरल ह त. अश पस"ग अश
आक शव ण ह त त".
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकशच व स व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश प"चव स व
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, आपल प "च मल" तय अरणय न भरललय पह ड त ल पदश त
व ढत आहत ह पह त प"ड आपल गलल तज पनह कमळवत ह त . एकद वस"त ऋत!त प"ड
व तय च पतन म द तय ज"गल त कफरत ह त. तय न प कहल कक", सगळ झ ड, वल व वb
फळ फल "न भरलल ह त. चOफर अनक वb जस\ पलस, कतलक, आम, च"पक, प ररज त,
कण?कर, अश क, कशर, अकतमकk व करवकk बहरलल ह त व तय "चय सग"9 फल "वर
म9म श "च थव घTघ वत ह त. क क•ळ प तय झ ड भ वत तय "च सश वय स"ग त ग "त
कघरट घ लत कफरत ह त. तय कशव य त र ज पह त ह त कक", इतर बर च झ ड, वल
तय वर ल बहर न व क!न गल ह त. त पह त कक", सभ व र अनक तल व त ल प ण
सग"9 कमळ "न भरल ह त . तथ म"दस व र हलकच कफरत ह त . त सव प ह` न प"डचय
क म व सन ज गbत ह त ह तय . तय चय बर बर तय च 9मपतन म द ह त . कतचय
अ"ग वर झळझळ त व तलम अस\ वस ह त कU तय त!न कतच आकषक अ"ग कदसत ह त.
आपलय सकम र स”दयवत म द ल प ह` न तय चय क म व सन कवशष उतलजत ह त
ह तय . प"ड आपलय व सन "न स"यकमत करणय च पयतन कर त ह त पण सभ व रच
म दक व त वरण तय ल अल9क ल9क क म "9 करणय च क म कर त ह त. भडकललय
अग चय जव ळ जश उफ ळत त तश तय चय क मव सन पनsपनह उफ ळत ह तय .
शवट तय च स"यम स"पल व तय चय क मव सन तय चय क ब!त र कहलय न ह त. प"डल
समजल न ह कवह " तय न म द च क मल ह त पकडल . कतन तय ल कवर 9 कल पण
वयथ. प"डच परष स मथय कतल अडवत आल न ह . म द घ बरलल थरथरत तय ल
तय हरण "न कदललय श प च आठवण करणय च आट क ट पय स करत पर"त, क म "9
प"ड तथ सपशल दल करत . कववक हरवलल प"ड म द ल घट आलल"गन दत . अश
कbतय न तय च आयषय स"पष त यईल तसद त तय ण कवसरल ह त . म द बर बर
स"भ ग त घऊ ल गल व तय च ण तय ऋष चय श प च पभ व कदसल व त
करव"श च र ज तय चय व सन "चय क रण न स"भ ग कर त असत " त तक ळ मरन ज त .
तय कवल ण अवसथत तय च पतन म द तय च मbत कलवर द नह ह त त पकड! न तश च
पड! न रह त. म द च आत कक"क ळण दर! घर त असललय क"त ल व लह न प "च प "डव न
ऐक! यत. त सगळ 9 वत तय ज ग यत त व पह त त प"ड मललय अवसथत पडल आह.
म द दsख न भरललय आव ज त क"त ल एक ब ज!स यणय स स "गत व ब लत , मल "न
ब ज!ल कर, त ऐक!न क"त प "डव "न ब ज!ल ह णय स स "गत . प"ड तय श प चय
पभ व मळ\ मल ह समजलय वर क"त म ठ न ह"बरड फ डत . म द प"डचय अ"ग ख ल!न
ब हर यणय च पयतन कर त असत व आत क"त कतल तय त मदत करत . प"डच शर र
तय अवसथत तस\च पडलल प ह` न कत दsखवग "न ब लत, "तय "न (प"डन) व सन "वर क ब!
ठवल असत " तर अस पस"ग आल नसत . क"त म द ल द ष दत व ब लत , म अस\
क9 च ह व! कदल नसत, त! ज सत क ळज घय वय ल प कहज ह त स, कतचय तय
अ9प रदशक वस कड कनदgश करन क"त क क ळत न ब लत ह त . तय न"तर त प"डल
सद द ष दत, एक र ज अस!नह इतक स"यम तय ल करत आल न ह हसद सद ष
आह अस\ क"त स "गत . आपलय ल एक ऋष न मरत "न श प कदल आह ह च भ न तय न
ठव यल प कहज ह त अस\ त ब लत. पर"त, प रब9 क ण ह बदल! शकत न ह व कवन श
क ळ दबद उफ ळ! न वर यत हसद समजल प कहज. ह क"त समजत . तर क"त
आपलय सवत ल प!णद ष ठरवणय त क "हJ कसर ठवत न ह . म "द मळ\ ह घडल त क"त
सव Wचय मन "त कब"बवत. म द प"डल ज सत आवडत ह त ह च क"त ल सलत ह त ,
तय ल प!ण व ट त आपल दsख वयक करत "न दत रह त. त ऐक!न म द क कळत न
रडत रडत क"त ल ब लत , "म झय म ठ बकहण , म झय शबद "वर कवश स ठव, म तय ल
कड ड! न कवर 9 कल पण तय चय परष त कद पढ म झ क "हJच च लण शकय नवहत. एक
वळ मल व टल कक", तय ऋष चय श प च पभ व व ढत आह व तय मळ\ एरव स"यम ,
कववक• आकण मय द श ल असलल प"ड अ"ग त आलय स रख व ग! ल गल ह त, कद कचत त!
ह म नण र न ह स क रण आपण सवत आह त पण म ज ह स "कगतल त सगळ सतय ल
9रन आह, कवश स ठव. जर म झय ज ग त! असत स तर अस\च घडल असत क रण,
तय "न कनय"कतत करण तय ण कवळ अशकय ह त". त ऐकलय वर ग"भ र ह ऊन क"त
ब लत, "आत आपलय ल पढच कवच र कर व ल गल". पढ त ब लत कनव ण च भ ष ,
क"त ब लत , "म आपलय त ल म ठ पतन आह महण!न म झ जब बद र आह कक" , म
म झय पकतसह गल प कहज. म झय पl त त! सगळय मल "च क ळज घश ल. जर तझय
चक•चय व गणय मळ\ आपल नवर म ह त पडल असल व तय क रण "न अस पस"ग
झ ल असल तर म ठ सवत ह न तय न मJच तय चय बर बर गल प कहज", क"त
आगहप!वक ब लत.
म द त ऐक!न ब लत, "म अज!न म झय पकतल 9रन ठवल आह. तय ल म स डण र
न ह . त! महणतस कU, म तय ल म ह त ट "कल व महण!न त तय श प चय पभ व मळ\
गल , ह एक पर न बर बरच आह, महण!न म तय चय ज णय स क रण भ!त आह ह त! सद
म नय करश ल महण!न म च तय चय बर बर सत ज ण र. तय चय बर बर रह णय च म झ
भ!क अज!न शमलल न ह , त! म झ म ठ बकहण आहस तर त!"च म झय द न मल "च
क ळज घश ल ह बदल मल श"क न ह ". पढ म द क"त ल कवन"त करत कक" , त
म द चय कवन"त ल सव क रन म ग र ह` न कतचय द न मल "च सवत चय मल "स रख
क ळज घईल. म द तय न"तर सवगत ब लत, भरत कळ च त र तय चय अखर चय ण
म झय बर बर सम गम करणय च इच• 9रत , जर त प!णपण ज णत ह त कक", अस\
करणय "न तय च मbतय! ह ण र आह. ह तच ह सपष ह त कU, तय च म झय वर ल पम
तय चय जगणय प ह ज सत ह त. न"तर म द क"त ल ब लत , "आणख न एक ग ष म
स "गत अग, म झय म ठ भकगन ऐक म झ कU, तझय स रख म आपलय मल "च
क ळज घऊ शकण र न ह . मल "न तझ लळ आह जस म झय बदल तय "त न ह . त!
एक ज सत च "गल म त श ब त कल आहस, तझय त मल "च क ळज घणय च ज मत
म प कहल आह तय य गयतच मत म झय त न ह ह त!सद ज णतस. म झ नकल व
सहदव तझय त अश रमत त जण!क य त!"च तय "च म त आहस, तस\ तझय मल "च
म झय ब बत कदसत न ह . तझय कभम ल स "भ ळण ककत अवघड आह ह तल म वगळ
स "गणय च गरज न ह . तझय मल "न स "भ ळण म झय स रख ल स प न ह अश क "हJ
क रण "न समज!न त! म झ सत ज ण ज सत र सत आह ह म नय कर व".
वkश"प यन न"तर स "गत त, अस ब ल!न मद दश च र जकनय प"डच (कवकत घतलल )
दसर पतन , म द सत ज णय चय तय र न तथच आपल ज व स डत.
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश प"चव स व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश सवव स व
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, तय वन त ल दव स रख पकवत ऋष जम ह त त व एकमक "न
स "गत त, प"ड तय चय ककत?म न क रभ र न"तर वन त तपसय करणय स ठ आल व यथ
तय चय ह त!न अपघ त न ज दषकbतय झ ल तय चय बदल आपलय पतन दय "सह प यकlत
कर त आपलय पररव र सह रह त ह त , त आत तय चय तप स मथय मळ\ सवग त गल
आह तय चय दसय पतन सह, आत तय "चय मल "च जब बद र आपण घऊ शकत
न ह . तय स ठ आपण सव तय पररव र ल घऊन हलसतन पर ज वय ल प कहज. अस\
ठरव!न त सगळ ऋष , प"ड व म द च असथ घऊन व क"त आकण लह न प "डव "न घऊन
कनघत त.
वkश"प यन पढ स "गत त, त दkव ऋष त पररव र घऊन कभषम व 9bतर ष‘ ह "चय सव 9 न
करणय स ठ कनघत त. कष च सवय नसलल कत आत म त त ल "बच पव स कतचय
मल "सह करणय स लसद ह त. करज"गल त आलय वर तय नगर चय पवशद र श क"त
उभ रह त. कतचय बर बर असलल ऋष जन तय "चय सह असललय हम ल "न आत
र ज ल ब तम दणय स ठ प ठवत त. त व त यत "च हलसतन पर च हज र नगरव स ,
ऋष , मन आकण शरण एकच गद? करन तथ तय "न सव क रणय स ठ उभ ह त त.
सव Wचय मख वर दsख प ज सत आlयभ व पकट ह त ह त . तय "च आगमन मधयर त च
ह त पर"त, जश पह ट ह त तस\ ल क "न कळलय वर जथ!न तथ!न म णस तथ जम!
ल गत त. आपल मbत र ज व तय च पतन आकण तय सह आलल तय च प "च मल" व
कत ह "न त नय ह ळ! ल गत त. र जय त ल सव स परष आप पलय व हन "त!न तय "चय
र ज च शवटच दशन घणय स ठ सगळ कड! न यत ह त. कतय, ब हण, वkशय, सत व शद
पज म ठ भ वनन यत ह त. तय वरन प"ड तय चय पजत ककत कपय ह त त कदसत
ह त. पच"ड जम व जमलल अस!न इतक• श "तत ह त कU, ल क "चय मन च अ"द ज यत
ह त . एवढ म ठ य द अश ररत न मर व ह न ल क कवसमयचक•त ह त ह त. श"तन व
स मदत महणजच वललहक ह "च पत, कभषम, र जष? 9bतर ष‘ आकण दर! दष स ठ ओळखल
ज ण र कवदर! , कOरव "च म त ग "9 र , आज सतयवत अस\ सगळ र जकट! "ब त ल आप
एकत झ ल ह त. तय कशव य 9bतर ष‘ च श"भर मल" आल ह त . प"ड व तय च सत गलल
पतन म द ह "च शव" घऊन आललय ऋषJच र जदरब र त ल पर कहत "न पज कल व
सव Wन भ!म ल सपश करन तय "च अकभव दन कल. तय न"तर सवश कभषम तय "च
अकभव दन करत त. आललय ऋषJन त प य 9णय स ठ प ण दत त. ररव ज नस र अधय
व हत त. तय न"तर र ज क रभ र त ल पश "वर त ब लत त. तय न"तर आललय ऋषJत ल
जयष उभ रह त त व तय "चय बर बर इतर ऋष सद तय त स म ल ह त त. जयष ऋष
ब लत त, "ह र जय च करव"श च र ज प"ड ह "न सव पक रच पल भन स ड! न
व नपसथ शम च सव क र कल ह त . तय स ठ त आपलय भ य Wसह शतशbग पवत वर
रह णय स ठ गल. त बहचय सव क रत त तर क "हJ समजणय पललकड ल क रण "न तय
वन त दव "चय कbपन तय ल मल" ह त त. तय त यल9ष र पथम जनमत . तय स ठ पतय
यमदव भ ग घत त. तय न"तर व य!दव चय कbपन दसर जनमत तय च न "व कभम आह.
तय न"तर क"त ल इ"द प स!न अज न (9न"जय) जनमत . तय न"तर म द ल म तbतव च
अकभल ष ह त त प!ण करणय स ठ आकशन कम र मदत करत त व द न मल", नकल व
सहदव ह त त. ह ह त असत " प"डच व नपसथ शम वत च ल! ह त. ह वयवसथमळ\ तय चय
आज ब च व"शपर"पर च ल! रकहल आह. ह सगळ तथ अरणय त ह त असत "न
आपलय ल यथ हलसतन पर त तय च क "हJच म कहत नवहत . ह प"डचय मल "च प षण,
कश ण य गय ह ईल तय बदल क ण ल ह श"क न ह . त यथ वक श सचच ईचय म ग न
आपल क म करणय च कशकत ल ह बदल आमह ल कच"त न ह . आज सतर कदवस झ ल
प"डल दव घर ज ऊन. जस\ प"डचय शव ल अग कदल गल तस\ तय च दसर भ य
म द तय कचतवर चढल व तय चय बर बर कनघ!न गल . म द आत सतJचय सवग त
कवस वत आह. आत आपण तय "चय आतमय "स ठ श द द वय च आह. ह यथ तय "चय
अलसथ आमह आमचय बर बर आणललय आहत. तय बर बर आमह तय "च मल" व कव9व
क"त घऊन आल आह त . तय "च र जघर त ल म"डळ सव क रत ल ह बदल आमह ल
प!ण कवश स आह. ह प"डचय पररव र च आपण सनम नप!वक सव गत कर ल अश आमह
ऋष अप करत . प"डचय दशककय प!ण झ लय वर आपण तय द घ "च सकप"ड श द
करण र आह त. तय मळ\ प"ड तय चय कपतर "बर बर वयवलसथतपण सथ ईक ह ऊ शकल.
वkश"प यन पढ ब लत त, अस\ कर घर त ल सदसय "न स "कगतलय न"तर त गहक, ऋष
आकण तय "चय बर बर आलल लसद अस\ सगळ, एकदम अदषय ह त त. तय "चय तय
अच नक अदषय ह णय न व उ"च आक श त न"तर कदसणय न पभ कवत झ लल ल क
आप पलय घर कनघ!न ज त त. आत फक तथ क"त व कतच प "च • ट मल" उभ
असत त.
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश सवव स व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकशसत कवस व
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, 9bतर ष‘ न"तर ब लत त, अह कवदर! , तय नरकसर प"डचय अ"तयकव9
तय ल श भल अश कर व . प"ड व म द ह चय सव अ"तयकव9 र जघर णय ल श भत ल
अश पक र कर वय त. तय "चय समbत स ठ 9न 9 नय, गर", कपड वगkर कवकव9 मOलयव न
च ज "च द न कर व. ल क "न जवढ प कहज तवढ द क रण तय मळ\ प"ड व म द चय
आतमय न श "त कमळल व त सवग त सख न रह त ल. क"त ल कतचय पकतच व सवत च
श द कतल हव तय पक र करणय त सगळ सह यय कर व. प"ड व म द च असथ
अश र त न कपड त झ क!न ठव कU, स!य आकण व य! तय "न सपश कर शकण र न ह .
कनषप प प"डचय मbतय! करत श क कर नक क रण तय "न प "च तजसव पत म ग स डल
आहत. तय "चय रप न त आपलय त सदkव रह ण र आह. वkश"प यन न"तर स "गत त,
कभषम च परव नग घऊन कवदर! तय सगळय पसत व "न म"जर दत . तय अभ ग
ज डपय च अ"तयकव9 नगर ब हर ल एक रमय कठक ण करणय च ठरत. तय नस र
र जपर कहत पकवत अग घऊन ज शद तप व सग"9 दवय "न यक ह त , तय ज ग
ज त त. कमत, आप ह "चय स कनधय त तय असथ स"दर वस त ग"ड ळललय , फल "न ,
ह र "न सश कभत कललय अश तथ कमरवण!क•न आणलय गलय . तथ तय "न पकतष त
र जघर णय चय पररव र त ल सदसय "न ख "द वर उचल!न सजवललय श म"त कचतवर
ठवलय गलय , तय अलसथ"वर शभ र"ग च •त 9रलल ह त जय द र ह सच त ह त ह त
कU, तय ख स असथ आहत. कवकव9 व द "च सर ऐकणय स यत ह त. सव पस"ग पकतष त
पर"त, श कमय व टत ह त . र ज चय ज णय च सगळय "न दsख झ ल ह त पण जग
क ण स ठ थ "बत न ह ह तय दषय "त!न वयक ह त ह त. कचतल अग कदल तवह " तथ
जमलल पज जन रतन "चय भट दत ह त ज अश पस"ग करणय च पथ ह त . शभ वस
परर9 न कलल पर कहत तय कचतभ वत पदक ण कर त स जक तप तय पटललय कचतत
ओतत ह त. सव पज जन जय "त कतय, ब हण, वkशय व शद म ठ स"खयन कमरवण!क•त
तय कठक ण यत ह त. त ज र "न ओरडत आपल दsख वयक कर त ह त. त ओरड! न
तय "चय कपय र ज ल ह "क म रत ह त व कवच रत ह त अर आमचय र ज त! अस
आमह ल स ड! न कस ज ऊ शकत स. तय "चय आत ओरडणय त!न प"ड व म "द
पज जन त ककत कपय ह त त कदसत ह त. त कमरवण!क अखर स ग"गचय ककन र
प ह चत. त पस"ग अस ह त कक", ल9र द त कभषम व कवदर! सद तय "च अश! आवर शकल
न ह त. प"ड म द च मल" प "डव जर लह न ह त तय "न सद रड! आल व सगळ पस"ग
म ठ श कमय झ ल ह त . पर कहत "चय म गदशन नस र सव कव9 स"प"न ह त ह तय .
कOरव "न अखर स तय कचत "न अग कदल . त च"दन, कमळ व इतर सग"9 दवय न
मढवलल त कचत 9ड9ड! न पट घत. सवत त सग"9 पसरल ह त. त पटलल कचत
प ह` न कOसलय आपल दsख आवर शकल न ह व म ठ न रड! ल गल . अर म झय
मल अस\ कस\ झ ल अस\ ओरडत त जकमन वर गडबड ल ळ! ल गल . कतल दsख
अन वर झ ल ह त. क"त चय तय रडणय मळ \ त सभ व र आणख नच भ व!क झ ल. सवत
कवळ दsख पसरलल ह त. प"ड क यमच तय "चय "त!न गल आह ह ज ण वन सगळ बचkन
झ लल ह त.
कभषम, कवदर! , 9bतर ष‘, • ट प "डव आकण श ह कट! "ब त ल लसय शवट प णय च अधय
दत त व न"तर त सगळ आपल श क वयक करणय स ठ श कक ळ त जकमन वर
झ पणय च ठरवत त. त प ह` न पज सद तस\च करणय च ठरवत त. प"ड"चय मल "स ठ
सगळय ल क "न कवशष व ईट व टत असत, तय "च कपतb•त इतकय ब लपण कव9 तय न
क " क ढल, अस पश त एकमक "त कवच रत ह त.
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश सत कवस व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश अठ व स व
(स"भव पव पढ च ल!)
त सगळ स"पलय वर कभषम व क"त तय "चय पररव र सह कदव"गत र ज च कप"डद न करन
श द करत त. तय कपतयथ त ब हण "न अनक द न" करत त तय त जकमन च द न ह त.
अस\ सव स पसक र झ लय वर त सव म"डळ हलसतन पर परतत त. तय "च सतक स"पल
ह त. तर तय "च दsख कम झ लल नवहत. कप"डद न सह श द उरकलय वर सवजण
दsख त बडलल प ह` न वय सऋष तय चय म तस, सतयवत ल ब लत त, "आई आपल
आन"द करणय च कदवस स"पल आहत व पढ स"कट "च कदवस यण र आहत. पbथव वर ल
प प च भ र कदवस\कदवस व ढतच आह. जग आत पOढ झ ल आह. कOरव "च आपतक ळ
यत आह तर त पह णय प त! आत सनय स शम सव क रन वन त तपसयस ठ ज ण
उकचत व टत. त! ह पढ य ग भय स त तझ क ळ घ लव व अस\ मल सचव वस व टत.
क रण ह पढ सम ज त स"शय, फसवण!क, कलह व ढण र आहत. च "गल घडण कम ह त
ज ण र आह, ह सगळ त! तझय ह उत रवय त पह ण य गय ह ण र न ह ". वय स च त
स "गण ऐकलय वर सतयवत तथ!न उठ! न आत ल क त, जथ स य बसत त तथ ज त व
आपलय सन न " स "गत, "अह अ"कबक मल अस\ समजत कक", तझय न तव"ड "चय
अपकbतय "मळ\ भरत स म जय लय ल ज ण र आह. तय करत " जर तझ परव नग असल
तर म कOसलय सह अरणय त ज ऊ इलच•त". न"तर सतयवत कभषम कड प ह` न ब लत,
"अह र जश , म आत स"नय स शम त पवश कर त आह". अश ररत न उभयत "च
परव नग घऊन त आपलय द नह सन "न घऊन घ र तपसय करणय स ठ अरणय त
कनघ!न ज त. तय "चय सह क"त सद वन त कनघणय च तय र करत असत "न कवद र! कतल
अडवत त व स "गत त, तझ ह मल "न आवशयकत आह, तझय स"सक र त त व ढण
जरर च आह. मग त वन त ज णय च कवच र स ड! न दत.
अर जनमजय , अश ररत न तपसय करण र ग"9वत अथ त~ सतयवत यथ वक श सवग त
ज त. पढ वkश"प यन स "गत त, प"डच प "चह मल" वद त कदललय स"सक र नस र शद
झ लय वर तय "च र जपत च ज वन जगणय स सरव त करत त. लह न मल" सगळ एकत
खळत असत "न प "डव "चय शष गण "मळ\ त नहम च तय "चय चलत भ व"ड "न , कOरव "न
भ र ज त ह त . सवच खळ "त कभम सगळय न हरवत अस\ मग त क णत ह खळ अस .
खळ "त हरलय न"तर ब ललशपण न कभम तय चय चलत भ व"ड "चय लझ"जय खच!न तय न दर!
फकत अस\. अश ग षJमळ\ तय द न चलत भ व"ड "त नकळतपण तढ व ढ! ल गल . क9
क9 त कभम एक वळ दह प "च जण "न भ र ज त अस\. तय तय चय क रव य "मळ\
ककतयक कOरव "च ह त तटल, ड क• फटल , ख "द उखडल गल. क9 क9 कभम तय "न
उचल!न प णय त फक!न दई व तय "न बडवणय च खळ कर त अस\. जवह " त कOरव
झ ड "वर फळ क ढणय स ठ चढत तवह " कभम त झ ड 9रन गद गद हलवत अस\ व
तय मळ\ त सगळ तय झ ड वरन ख ल पडत असत, तय बर बर फळसद ख ल पडत
असत". ह सगळ कभम तय चय अफ ट त कद मळ\ कर त अस\ पर"त, तय त क णत ह
प पबद नस\. कभम च अस\ च ळ प ह` न कOरव "च सव त म ठ भ ऊ दयn9न कभम च दष
कर ल गल . तय त!न त दयn9न, कभम व तय सह तय चय इतर कनषप प भ व"ड "न त स
दणय स ठ दष ह लच ल कर ल गल . तय त तय च उदश प "डव "च म ड करणय च
असल तर अज!न तय त प पबद नवहत . दयn9न तय कभम त, तय च पकतसप9? प ह`
ल गल व तय स ठ अगद तय क वळय वय त त कभम ल म रन ट कणय स रखय
य जन आख! ल गल जय त प पबद ह त . ह एक कभम आपलय सगळय श"भर "न भ र
आह ह दयn9न ल सहन ह त नवहत. तवह " अस\ क "हJ कल प कहज कक", त बस व9
असत "न तय ल म रन ट क वय च अस बत त आखत . दयn9न न एक ग ष कभम च
प कहलल असत कक", त झ पल कU, मलय स रख झ पत , तय च फ यद घय वय च
अस त बत करत व ठरवत कU, कभम बग चय त झ पल कU, तय ल उचल!न ग"गचय
व हतय पव ह त फक!न द वय च. त बग च ग"गचय ककन य ल च असलय मळ\ तस बत
ह त . त झ ल कक", प "डव त ल दसर भ ऊ यल9ष र व अजन ज तय म न न कम आग ऊ
कक"व मव ळ, आहत तय "न क ठलय तर क म त ग"तव!न ठव!न म सव कOरव "च स"र ण
कर शकन. ह ठरवलय न"तर त व तय च भ व"ड कभम क9 बग चय त झ पत तय च व ट
पह त रह त त. क "हJ क ळ न"तर दयn9न तय चय सवक "कड! न ग"गचय ककन र असललय
पमनक ट न "व चय कठक ण एक व ड बनव!न घत . अनक तलम पडद व पत क ल व!न
त तय व ड ल च "गलच सश कभत करन घत . तय व ड च न "व त ठवत ,
जलककड भवन. च "गलय सवkप कय "चय कड! न त उतम ख द पद थ Wच वयवसथ करत
अस\ कU, त ख लय न"तर झ प यईल. सव वयवसथ झ लय न"तर दयn9न प "डव "न तय
जलककड भवन त खळणय स ठ ब ल वत . तय चय कपट क रसथ न च कलपन
नसललय व मळ तच कनषकपट अश यल9ष र ल त आम"तण आवडत. सव प "डव
सरव त प स!न तय "चय मठ भ व चय आजत रह त असलय न तसद तथ
खळणय स ठ ज णय स तय र ह त त. प ळललय हतJचय प ठ वर बस!न व अव ढवय
आक र चय ग ड त!न त सगळ हलसतन प!र स डत त.
ठरललय ज ग यत त. तय "चय सवक "न •ट दऊन त तय जलककड भवन त पवश
करत त. तय रमण य पररसर च कनर ण त करत कफरत कफरत तय व ड त पवश
करत त. तथ ल मन रम कम न , स"दर नक द र क म कललय व र"गवललय भJत व •त",
उ"च आकण र"द दरव ज, उ"च व ग ल क र चय लखडकय अस\ त भवन प ह` न त मल" रम!न
गल . ब हर बग चय त उ"च थईथई उडण र क र"ज, तय तल व त ल कनतळ प ण व भ वत
द ट पसरलल वनश , तल व चय भ वत सग"9 फल "च दरवळ पसरलल , अस\ म ठ
मन व9क व त वरण तय " मल "न अनभवल. तथ असललय करमण!क•चय च ज "च
उपय ग करन आपल मन रमवणय त त कOरव व प "डव गक झ ल. तथ भरप!र ख द पद थ
ह त त त मल" एकमक "न भरव! ल गल . दष मन च दयn9न, कभम ल एक कवष न
भरलल अन च घ स भरवत . तय बर बर आणख न ज सत ख द तय ल ख णय स
घ लत , तय चबर बर प ट त ल दष लपव!न व तTड त ग ड ब ल!न त कभम ल स"शय यण र
न ह अस\ पह त . म कळय मन च त प "डव त सगळ आ9 श स रख ख त . आपल
उदश स धय झ ल ह खष त दयn9न म त इतरत खळणय स ठ ज त . कदवसभर
खळलय न थकलल त सगळ कOरव व प "डव न"तर तय पशसथ व ड त कवश "त घत त.
तय वळ त आपल कपड बदलत त, प!णपण शभ वस त नसत त. सगळय "न प णय त
खळवण र कभम तय कष न बर च थकलल आसत . तय मळ\ प णय त!न ब हर आलय वर
त तथच ककन य वर आडव कनजत . तय वळ तय ल ख णय स कदललय कवष र
ख द मळ\ त ज सत थकलय स रख ह त . थ ड वळ "न त तथच व हण य थ"ड
व य मळ\ ग ढ झ प!न ज त . तय चय सगळय अ"ग त त ज ललम कवष स वक शपण पसरत
असत. दयn9न तय चय सगळय ह लच ल वर ल "ब!न ल दऊन ह त . जस कभम
कनपकचत पडलल आह ह त दष पह त तस त कभम चय जवळ ज ऊन तय ल तथ
असललय कचवट वल "चय मदत न घट ब "9!न ग"गचय व हतय प णय त ढकल!न दत . त
बशद प "डव प णय त बडत व ख ल आत ज त . ख ल तय पव ह त अस"खय कवष र
प णस प कफरत ह त त कभम ल द"श कर ल गत त. कभम आत प णय त ल न ग "चय
वसत त यऊन पडलल असत . तथ त अनक कवष र स प च वलय मळ दयn9न न
ख यल घ तललय व नसपकतक कवष "वर तय न ग "चय कवष च उलट पभ व ह ऊन द नह
पक रच कवष" एकमक "न ब द करत त व तय मळ त व य!पत मरत न ह . • त स ड! न
इतर सव शर र वर तय स प "न द"श कलल असत त. क रण • त कड ल तय च च मड
इतक• ज ड असत कक", तथ तय स प "च द "त घस! शकत न ह त. क "हJ वळ "न कभम
शद वर यत तस त ज र "न त वल त ड! न ट कत व सवतsल म कळ करत पर"त, त
आत न ग "चय र जय त पडलल असत . तय चय भ वत घTघ वण र स प तय ल
कडवचणय च सतत पयतन कर त असत "न त तय "न ज र "न फक!न दत . त स प तय "चय
र ज कड महणज व सक•कड ज त त व तय च म कहत दत त. त स "गत त, "अह र ज ,
एक म ण!स वल न ब "9ललय लसथत त आल आह. तय "न शद वर यत च त वल त डल व
आमचय वर 9 व!न आल . तय च क य कर व त स "ग . त जवह " पडल तवह " त कद कचत
कवष चय पभ व ख ल अस व पण जस\ आमह तय ल द"श कर ल गल तस\ त शद वर
आल . कbपय ह क ण मनषय आह त श 9!न क ढ ".
स प "चय तय स "गणय न"तर व सक• तथ तय चय सह यक "सह ज त . तथ तय चय बर बर
असत एक न ग, अयक. ह गलय जनम क"त च आज ब ह त . अयक कभम ल प ह` न
तय ल पम "न कमठ म रत . त ऐक!न व सक• आन"द त ह त व अयक ल कवच रत , "ह
तझय न तव स ठ आपण क य कर व त स "ग". "तय आपण 9न रतन" दऊय क ""?
अयक स "गत , "तय प आपण तय ल भरप!र अमbत प ज!. तय मळ\ ह चय त हज र हतJच
बळ यईल ज तय ल म नव "चय जग त अलज"कय कर ल". व सक• तय पसत व ल म नयत
दत व तय न"तर न ग अमbत प जणय च कव9 सर करत त. पथम कभम ल त नह ऊ
घ लत त. प!वgकड तTड करन त त अमbत कपणय स प र"भ करत . कभम एक झटकय त
एक अखख घड अमbत कपऊन ट कत . अस\ आठ घड त कपत तय न"तर तय च तह न
भ गत. तय न"तर तय चय स ठ न ग एक • नस कब• न तय र करत त व तय वर त
झ पत .
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश अठ कवस व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकशएक ण कतस व
(स"भव पव पढ च ल!)
पढ वkश"प यन स "गत त, तय सम र स इतर प "डव व कOरव तय च खळण व कवश "त
स"पलय वर घर ज णय स ठ कनघत त. तय "चय बर बर कभम नसत पण तय च तय "न क "हJ
व टत न ह क रण, दयn9न तय "न स "गत कक" कद कचत कभम आ9 च घर एकट गल
अस व . तय चय तय ब लणय वर कवश स ठव!न त सगळ कभम कशव य हलसतन पर
आप पलय ग ड "त!न कनघत त. कभम मल अस\ समज!न दयn9न म ठ खष त तय "चय
बर बर घर ज त . प "डव "च म ठ यल9ष र कनषप प मन च इतर सगळय "न तय चय
स रखच कनषप प व प म कणक समजत असत . घर आलय वर तय ल समजत कU, कभम
घर प ह चलल न ह तवह त अपर धय चय मन न तय चय आईल कवच रत , "आई कभम
आल आह क ""? तय वर त तय "च आई, पbथ तय ल स "गत कक", "अज!न कभम आलल
न ह . क ठ गल असल त "? यल9ष र कतल स "गत , "आमह तय ल पषकळ श 9ल पण
त क ठच नवहत . महण!न मग आमह समजल कक" त शककम न क ण ल ह न कभण र
कद कचत एकट च घर परतल अस व . पर"त त आलल न ह ह प ह` न आत म त मल
क ळज व टत आह, क य कर व आत "? "शवट तय ल प कहल तवह " त नद चय
क ठ वर थक!न झ पलल ह त ". "मल व टत त झ पत मल अस व , कक"व हरवल
अस व ". त यल9ष र च ब लण ऐक!न क"त ज र "न कक"च ळत व ब लत , "अस\ ह ण शकय
न ह क रण म झय मल "न तस आकशव द ऋषJन कदल आह. त कनकlतच क ठ तर
आह, तय ल तमह चOघ ज ऊन त बडत ब तय ल श 9!न आण ". तय न"तर क"त कवद र! ल
ब ल वण 9 डत. क"त तय "न ब लत , "अह इथत , म झ कभमसन हरवल आह, तय ल
श 9!न आणल प कहज. सहल ल गलल सगळ परत आल आहत पण एक कभम तय "चय
बर बर आलल न ह कक"व एकट सद म झय कड आलल न ह तर आपण क "हJ
कर व". "म झ अस कय स आह कक", तय दयn9न न क "हJ कल अस व क रण म ज णत
कक", त कभम च दष करत असत , तस\च तय ल र जग द च म ठ म ह आह". "कद कचत
तय "न कभम ल र ग चय भर त म रल अस व. म झ मन आत श "त र ह` शकत न ह क "हJ
तर कbपय आपण कर व".
त कतच कववहळण ऐक!न कवदर! कतल ब लत , "तझय वर कbप आह, त! अस\ क "हJ अभद
ब ल! नक स. त! आत तझय इतर मल "च बघ, जर त! समजतस तस त दयn9न
प "डव "चय व ईट वर असल तर त इतर "न सद म रणय च पयतन करणय च स"भव आह.
तल म ह त आह कक", तझय सगळय मल "न ऋषJच आकशव द आहत महण!न, त! तश
पक रच कवच र मन त!न क ढ! न ट क". एवढ ब ल!न कवदर! आपलय गbह ज त व क"त
कतचय मल "न घऊन कतचय घर ज त.
त ह त असत "न आठ कदवस ज त त व कभम तय चय झ पत!न उठत . अमbत चय
पभ व मळ\ तय च त कद कम ल च व ढलल असत. तय उठलल प ह` न तथ असलल
न ग तय च सव गत करत त. त अयक तय ल स "गत त, "अर कभम आत तल क ण ह
कश ह पक र म र शकण र न ह , तझय अ"ग त हज र हतJच बळ आल आह. आत त!
ग"गचय पकवत जल "त सन न उरक!न तझय घर ज व क रण तझ आई, म झ न "त तझय
क ळज न कच"तत बसल आह". त ऐक!न कभम सन न करत व शभ वस परर9 न करन
थ ड न शत न "ग न तय ल कदलल परमन च (भ त च ख र व कचच म "स) करत व
कनघत . कभम कनघणय आ9 अयक, व सक• आकण इतर कमत न ग "च शतशs आभ र म न!न
तय "च कनर प घत . कभम तय न ग "चय जग त!न म नव चय जग त यत . न "ग कमततव चय
न तय न तय ल मदत करत त व तय ल त जय उपवन त ह त तय कठक ण
प ह चवत त. तय न"तर त न ग तय चय नजरसम ग अदषय ह त त. एकद ह जग त
आलय वर त मह बलश ल आत!रतन आपलय आईकड 9 व घत . आई व वड ल ब"9! ह
द घ "न लव!न व"दन करत . तय चय म थय च च"बन घऊन क"त म ठ पम न तय चय
ड कय ल हd "गत व न"तर कमठ म रत. तय न"तर सगळच प "डव तय ल घट कमठ म रत त.
तल परत आलल प ह` न ककत आन"द व टल , आजच कदवस फ रच च "गल आह, अस\
महणत त. तय न"तर क"त तय चय अ"ग ल न ग "चय द"श मळ \ झ ललय जखम "वर औष9
ल वत असत "न सगळ प "डव एकत जमलल ह त तवह " कभम तय "न दयn9न च ड व
स "गत व तय न"तर ज घडल त सगळ स "गत . तय त अयक "च कbप कश झ ल तसद
स "गत ज ऐक!न क"त सदगत त अ"तsकरण न कतचय आज ब "च आभ र म नत . सवच
प "डव अयक व व सक•ल अकभव दन करत त व तय "च उपक र क9 ह न कवसरणय च
वचन दत त. अजन व दसर नकल व सहदव यल9ष र ल स "गत त कU, तय न दयn9न ल
ज ब कवच र व पर"त, त दkवव द तय "न स "गत , "ज दkव त ललह लल ह त त घडल आत
तय बदल कश ल ब ल!न कOरव "न स व9 कर व"?
प "डव न कOरव "च तय "चय कड पह णय च दष क न कवकbत आह त जर समजल तर त
तस\ न द खव!न तय "चय इतर क रव य " कश असत ल तय च अ"द ज घणय च ठरवत त.
आत आपण ह कOरव "प स!न सदkव स व9 र ह ल प कहज अस\ त\ समज!न सव पक रच
द त ब ळगणय च एकमक "न स "गत त. तय "न कवदर! क क "च प कठ"ब आह अस\ तय "च
म ठ भ ऊ यल9ष र तय "न स "गत व प "डव "चय मन 9य त शक• पद न करत .
यल9ष र चय भ बडपण वर म त कभम व अजन थ ड त शर म रत त पण क"त तय "न
स "गत कक", त सगळ नहम एकतच र ह` न यल9ष र चय च आजनस र ज क य कर वय च त
करत ल. त पढ तय "न आज करत कक", ह पढ त कनश"कपण तय चय म ठ भ व चय
सगळय आज "च प लन करत ल. सगळ प "डव तय पम ण व गणय च कतल आश सन
दत त. तय पम ण सगळ प "डव आत भकवषय त ल स"कट "स ठ जण! तय र ह त त. तवह "
कभम म त यल9ष र चय म कशलत बदल कचड! न ब लत , "ह चय म कशलतमळ\
असर स"पद व ढत, म कशलत सतप त असल प कहज न ह तर तय मळ\ कतय "च
सवन श ह ईल". कवदर! आकण क"त तय ल श "त करत त . क"त कतचय प "चह मल "न एकत
घऊन स "गत, मल "न आपण ब प कवन आह त, आपण जर लह न सह न करण "न भ ड!
ल गल तर तय च गkरफ यद तमच शत! घत ल महण!न, तमह सगळ एकजट न रह ल
आकण यल9ष र चय आजच प लन कर ल क रण त तमच जयष ब"9! आह. तय चय
वचनब"9 त रह णय च वचन त तय लह न पर"त, फ र सम"जस असललय प "डव "कड! न
घत. तय पम ण त आयषयभर रह त त. तय च क "हJ घ तक पररण म पढ ह त त, त दत
आकण अनदत पव त पह ण र आह त. वनपव त दOपद कbषण सम तय वरन प "डव "च
क नउघडण करत.
थ ड च क ळ न"तर दयn9न पनs कभम वर कवषपय ग करत पण कOरव "च स वत भ ऊ,
ययतस!, प "डव "बदलचय च "गलय भ वन "मळ\ तय ल य गयवळ स व9 करत व तय मळ
वbक दर (कभम) त कवष ख ऊनह तय त!न सह सल मत व चत . ह दसर पय ग फसलय वर
दयn9न च क वब ज म म शकन व कमत कण (ज वसततs प "डव "च भ ऊ आह) नव न
नव न अजब क रव य करणय च बत आखत रह त त, जण करन प "डव "च न श ह ईल.
कवशष महणज तय सगळय क रव य "च आग ऊ च ह` ल ययतस!कड! न प "डव "न यत ह त
क रण, तय च आई प "डव चय बदल कवशष दय ळ! ह त क रण त ब प कवन (प रक•)
ह त . तर तय च स 9 ज ण व त 9!त प "डव कOरव "न यऊ दत नवहत. कवदर! चय
सचननस र प "डव तस व गत ह त. कOरव "चय ह व इतर व ह त वतण!क•च अ"द ज
तय च कपत 9bतर ष‘ ह ल आल ह त क रण कOरव "चय कवरद इतर ल कसद वळ वळ
क "हJ न क "हJ तक र तय चय कड घऊन यतच ह त. अखर स 9bतर ष‘ तय "न
कश ण स ठ गरकल त वद भय स व इतर कतय "चय अभय स स ठ प ठवणय च कनणय
घत व गOतमऋषJचय (तय "च कbप च य अस सद उलख आह) आशम त तय "न
कश ण स ठ प ठवणय त यत पर"त, प "डव म त तथ र जव ड तच रह त त.
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकशएक णत स व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश कतस व
(स"भव पव पढ च ल!)
जनमजय र ज वkश"प यन "न कवच रत , अह बहष?, मल ह कbप "चय बदलच सगळ
ऐकणय च इच• आह. तय "च जनम कस झ ल व अस\ स "गत त कU, त म त त!न उतपन
झ ल तर तय बदल मल ऐक वय च आह तर त स "ग . तय "न तय "च शसकवद व त अस
क ठ! न व कश कमळवल त समज!न घय वय च आह.
वkश"प यन तय ल उदश!न स "गत त, अर र ज , मह न स 9! ग तम ह "न एक मलग ह त .
तय च\ न "व ह त शरदत. ह शरदत ज जनमल तTच ब ण ह त त घऊन. अर शतघन
(जनमजय ल उदश!न), शरदत ल अभय स त फ र ग ड ह त . पर"त, त अभय स
शस स "च ह त . इतर ज न श ख "त तय ल रस नवहत . इतर ब हण जय तपlयgन वद "च
ज न कमळवत त तय च व कततकय च तपlयgन ह शरदत शस चय कवज न त तय र झ ल
ह त . ह शरदत अथ त~ गOतम ज ग तम च मलग आह, सद तस "च इतर कवकव9
शस "चय त"त "त पव ण ह त . तय चय तय तपlयgन त इ"द ल घ बरवत असत . अखर स
इ"द गOतम च क ट क ढणय स ठ तय च हd कम यक• व परणय च ठरवत . त तय च एक
अपसर लजच\ न "व ह त जनपद , कतल ब ल वत व गOतम च तपlय म ड! न क ढणय स
स "गत . शरदत चय नयनरमय आशम त त प ह चत. अलपवस त अश त रपगकवत
जनपद एकट च तय आशम चय भ वत असललय र न त कफरत असत "न गOतम कतल
पह त . कतचय स”दय वर त लब9 ह त . कतल पह णय त त शरदत इतक तकलन ह त
कक", तय चय ह त त ल ब ण व इतर आय9" जकमन वर ख ल पडत त. नवय न उतपन
झ ललय व सन भ मळ\ तय च सव तरण शर र क"प प वत. पर"त, त तपसव
थ डकय त सवत ल स वरत . तय ल तय चय आतमबळ न स व9 कलय मळ त तय
म ह त!न ब हर यत . अस जर झ ल ह त तर जय ण तय ल व सनच पकहल 9कक
बसल तय ण तय च व य ख ल पडत. झ ललय पक र मळ\ आतमस"श 9न करणय स ठ
शरदत तय च आय9", चमवस" तथच ट क!न जनपदप स!न दर! कनघ!न ज त . तय च त
तजसव व य तथ जकमन वर ल म त चय उ"चवट वर पडत. तथ तय च द न भ ग ह त त.
तय त!न द न ब लक" उतपन ह त त. एक मलग असत व दसर मलग असत. तय चवळ
र ज श"तन कशक र स ठ तय पररसर त असलय न\ तय च कशप ई तथ व वरत असत त,
तय त ल एक ल त द न ब लक" स "पडत त. तय मल "चय आवत भ वत ब ण, कतरकमट
आकण आणख न क "हJ आय9" व तय चपम ण चमवस पडलल कदसत त. त कशप ई
समजत कU, ह ब लक" क ण तर शसकवद कवश रद च अस व त. अस कवच र तय चय
मन त आलय वर त त द न ब लक" व त शस आकण चमवस घऊन श"तनकड ज त व
तय ल द खवत . तय • ट अभक "न प ह` न र ज ल कक"व यत व म ठ दय भ व न त
तय द नह ब लक "न तय च सवत च अपतय अस व त अस\ दतक घत . अश पक र त
शरदत च मल" श"तनचय र जव ड त प ह चत त. तथ श"तन, पद प च पत तय मल "न
9मकव9 प!वक आपल करत (दतक घत ) व तय "च न "व ठवत . मल "च न "व कbप व
मल च कbप अश न "व ह त त. अश न "व" ठवणय च क रण, तय न र ज न कbप दष न
सव क रलल असत. ग तम चय मल "न तय च आ9 च आशम स डलय न"तर तय च
शसस 9न ज र त च ल! करत . तय चय कदवयदष न त ह ज णत असतT कU, तय च
द नह अपतय र ज श"तनचय आशय त व ढत आहत. यथ वक श शरदत श"तनकड ज त
व तय ल स "गत कक", ह द न मल" तय च आहत व तय "न त तय च शसकवद कशकव!
इलच•त . श"तन तय च सनम न करन तय मल "न तय कवद कशकणय स ठ गOतम कड
सपद करत . कbप तय चय ब प कड! न तय शसकवद झप ट न आतमस त करत व तय "त
कनषण त ह त . यथ वक श ह कbप तय कवद "च प धय पक ह त . त त कवद तय
क ळ त ल शष कतय घर णय "त ल र जपत "न जय त प "डव, कOरव, य दव आकण वbश
(बलर म च घर ण) ह त तय "न कशकवत . तय मळ तय ल सगळजण कbप च य अस\ स"ब 9!
ल गत त.
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश कतस व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश एकत स व
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ जनमजय ल स "गत त, कभषम ल म त तय चय न तव"ड न अश गरकड! न
कवद कशक व जय चय स रख अपकतम बद म न, स मथयव न, पव ण, शसकवदत
प र"गत, दkव शक• असलल दसर क ण न ह . आकण महण!न त कर र जपत "स ठ
भ रद ज "च पत द ण ह च गर महण!न कनवड करत . बद म न द ण तय कशव य वद त
प र"गत असत त. ह सनम न झ ल अस\ समज!न द ण त पद सव क रत त व प "डव आकण
कOरव "न तय सव कवद , जय र जपत "न कशकलय प कहजत तय कशकवणय स सरव त
करत त. आ9 च स मथयव न असलल प "डव यथ वक श तय सगळय कवद कशक!न तय त
पव ण ह त त.
जनमजय वkश"प यन ल कवच रत , अह ऋष , मल स "ग ह द ण कस जनमल, तय "न कश
व कवह " ह सगळय कवद आतमस त कलय . तय "च कर र जव"श श कवह " व कस स"ब"9
आल त सद स "ग . द ण क ण च पत ह त , व तय च मलग अशतथ म कस जनमल ह
सद सकवसतरपण स "ग .
अस\ कवच रलय न"तर वkश"प यन तय ल स "ग! ल गत त, ग"गचय उगमसथ न एक ऋष ,
भ रद ज न "व च रह त ह त. अख"ड वतसथ ज वन जगण र अस\ त ऋष एकद ठरवत त
कक", अग ह त सर कर व. तय स ठ त व तय "चय बर बर इतर ऋष ग"गचय तट अधय
दणय स ठ ज त त. ग"गचय तट जवळ आलय वर तय ल घbत च न "व च अपसर तथ
घ ट ळत असलल कदसत. सवत चय गम?त व म दकतचय अकवभ व त कतचय तय
ह लच ल ह त ह तय व त कतच ग"गल अधय दणय च उरकलय वर प णय त!न ब हर यत.
अ"ग ल कभजललय वस कनश त कफरत असत "न त वस अ"ग वरन थ ड ब ज!ल
सरकत. त सगळ प ह` न भ रद ज ल भ वन अन वर ह त त व तय च व य ब हर यत. त
ख ल स "ड! नय महण!न त द ण त घत व तय त स "भ ळत . तय त!न यथ वक श एक
ब लक कनम ण ह त, त\च ह द ण. तय "न तय "चय उगमसथ नवरन अस\ न "व पडल.
अश ररत न उतपन झ लल द ण सगळय वदकवद आतमस त करत . तय आ9
भ रद ज न तय "च कशषय अग वष ह ल अग स"ब"ल9त असललय शस "च कवद कशकवल
ह त तय कवदल अगय अस\ महणत त. ह भ रद ज "च कशषय सवतs यजकड त ल
अग त!न उतपन झ ल ह त . तय "न तय सगळय कवद सद न"तर द ण ल कशकवलय
ह तय जय पथम तय चय गरन तय ल कशकवलय ह तय . भ रद ज च एक कमत र ज
ह त तय च न "व कपशत ह त. कपशतल तय सम र स एक मलग झ ल ह त तय च न "व
ह त दपद. अस दपद नहम आपलय कपतय चय कमत चय , भ रद ज "चय आशम त
खळणय स ठ ज त अस\. तथ त व द ण अस\ द घ खळत व कशकत असत. जवह " कपशत
दव घर गल तवह ररव ज नस र दपद तय र जय च व रस झ ल व तय प "च ल र जय त
र जय कर ल गल . स 9 रण तय च सम र स ऋष भ रद जसद परल क• गल. द ण
आपलय कपतय चय आशम तच र ह` न तपसय करत ह त . वद "च अभय स कलल अस
त ब हण जय "न तय च सगळ प पभ वन नष कल हत त गbहसथ शम चय
ररव ज नस र व तय चय कपतय चय इच•मळ कbप श , गOतम चय मल श ज कbप च बह ण
ह त , लग करत व गbहसथ शम सर करत . कbप पप"च त ल पणयक रक कतवय कर त व
अग ह त स "भ ळत कतच स"स र करत ह त . तश ररत न वतसथ अश कbप ल द ण प स!न
एक मलग ह त ज गbहसथ शम नस र य गय ह त, तय च न "व अशतथ म अस\ ठवल गल.
ह अशतथ म लह नपण उचचkशव घ ड स रख लख"क ळत अस\ महण!न तय च न "व
तय वरन तस\ पडल ह त. अशतथ म झ लय मळ\ द ण अकतशय पसन झ ल . आपलय
आशम त र ह` न द ण तय च शस, अस कवद अल9क ल9क तजसव करणय त ग"तल
ह त . अशतथ म च लख"क ळण ऐक!न एकद भ रद ज ब लल ह त कक", ह मलग अनक
कतय "चय न श स क रण भ!त ह ईल.
तय सम र स द ण ल व त यत कक", जमद ग च पत (परशर म, ज मदगनय) तय च सगळ
शस स ल यक ब हण स दऊ इलच•त आह. तय परशर म च म ठ खय त ह त क रण
तय "न भष कतय "च पर भव करन पbथव ल तय चय ज "च प स!न मक कल ह त. तय
शस बर बर परशर म तय च सगळ कवद सद द न करणय च स"कलप असत . त ऐक!न
द ण तय चय कड ज ऊन त कवद व त शस स, यदकनत च श स प प करणय स ठ
तय चय सगळय ततवकशल वतसथ कशषयगण "न घऊन परशर म ल भटणय स ठ मकह"द
पवत कड कनघत . तथ त भbगऋष चय व"श च मलग (परशर म) तय ल भटत . द ण
तय ल आपल ओळख स "गत कक", त अ"कगरस चय कळ त ल ऋष आह. पर"त, म
बह स रख स य न कशव य उतपन झ ल आह. त ऐक!न परशर म तय च सव गत करत त.
तय न"तर द ण ज मद गनय चय प य वर मसतक ठव!न पकणप त करत व ब लत , "म ऐकल
आह कक", आपण आपल स"पत द न कर इलच•त , तवह म तय च व टद र ह ऊ
इलच•त आह". त ऐकलय वर परशर म तय ल स "गत त, "अर, म झ सगळ व सतकवक
स"पत , स न, रतन इतय द म आ9 च ब हण "न द न कल आह. ज जम न, समद, शहर
ह त त क शयप ल दऊन ट कल आह. आत म झय कड फक शस व तय च कवद
उरलल आह. त सद म य गय व टकय ल दऊन सव स"नय स घण र आह". अस\ ब ल!न
परशर म ओरड! न कवच रत त, "तल क य प कहज त चटकन स "ग".
त ऐकलय वर द ण तय ल ब लत त, "मल त शस व त कवद , जय मधय त शस व
अस कश व पर वय च व कश ह त ळ वय च , त परत कश घय वय च अस\ सगळ
असलल ज न, मल प कहज तर त आपण मल द ल अश अप करत ". त ऐकलय वर
परशर म तथ सत! अस\ ब लत त व त सगळ कवद द ण ल द न करत त. अश ररत न तय
ब हण च मकनष प!ण झ लय मळ आन"द त त तय चय कशषय "न घऊन दपद चय प "च ल
नगर कड कनघत . द ण च उदश अस असत कU, तय न"तर उवररत आयषय तय च कमत
दपद कड वयकतत कर व व बहस 9न लसद कर व . द ण ल दपद ल तय चय नवय न
प प झ ललय शस कवदच फ यद करन द वय च ह त पर"त, ह जनमजय , घडल
क "हJ कवपर तच.
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश एककतस व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश बत स व
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, अह र जष?, भ रद जच मलग दOपद पढ उभ रह त . द ण तय
र ज ल तय चय सव दरब रJचय सम ब लत , "अर र ज , त! मल आपलय मkत स ठ
ओळखत स, अस\ तय "च ब लण दपद ल रचत न ह . त र ज तय चय वkभव न उनमत
झ लल , तय ल र ग "न भवय वर कर त ल लब"द झ लल , ओरडत , "अर ब हण तझ
कवदत एवढ न ह कU, त! अश ररत न म झय श ब ल वस. म म नय करत कU, त! म झ
ब लकमत आहस पर"त, म झय दरब य Wचय सम अस\ एकर ब लण तल श भत न ह .
क रण, क लम न न तय ग ष कवसरलय ज त त ह तझय ल त आलल कदसत न ह .
अगद ब लमkत सद तय ल अपव द नसत. महण!न तय ब लमkत च द खल यथ दणय च
म!खपण त! कर नक स. त म झ मkत क "हJ उदश न ह त , तय वळ आपण फक लह न
मल" ह त . आज पररलसथत तश न ह , आज त! एक दररद व म एक र ज अश अवसथ
आह, तय नवय पररलसथत त अश जन मkत रह त न ह . कशकलल व अकशक त, श!रव र
व कभत अश "चय ब लपणचय मkत म ठपण म नलय ज त न ह त. फक एक च य गयतचय
ल क "त अस\ मkत च अथव शत!तव च न त रह त. दररद व स"पन ह त मkत कक"व
शत!तवसद अस! शकत न ह . च "गलय ख नद न च व अककरम श ह "चय त मkत अस!च
शकत न ह . मkत र खणय स ठ त! तझ य गयत व ढव यल प कहजस न ह तर त
ब लपण च मkत कवसरन ज ण\च बर. एक र ज नच दसय र ज च द सत स "ग वय च
असत. महण!न, त! त जन मkत आत कवसरन ज ". अस\ ब ल!न दपद तय ल कनघ!न
ज णय च ह त "न ख!ण करत . त ऐक!न त भ रद ज च शककम न पत स"त पत आकण तय च
ण दOपद ल 9ड कशकवणय च कन9 र करत . प "च ल र ज च त उदटपण च वकवय
प ह` न द ण त बडत ब तथ!न ब हर पडत . आपल स!ड उगवणय च कन9 र पकक करन
त तय कनकमत न तडक कर र ज चय र ज9 न कड, हलसतन प!र म च वळवत .
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकशबत स व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश तहत स व
(स"भव पव पढ च ल!)
हलसतन पर आलय वर त गणव न ब हण, भ रद ज च मलग , कbप च य Wचय घर त
ख जग पण रह त र कहल . तय च हश र मलग , अशतथ म अ9!न म9!न कbप चय
कशकवणय स"पलय वर प "डव "न शस "चय व पर "वर 9ड दत अस\. पर"त, तय च
शसकवदवर ल पभतव ककत आह त म त क ण ल ह म ह त नवहत.
अस द ण कbप चय घर त रह त असत "न एक कदवश कर घर णय च त सगळ र जपत
एकतपण शहर ब हर यत त व च\ड फकणय च खळ खळ! ल गत त. खळत असत "न
तय "च च\ड एक ख ल कवह र त पडत . त तय कवह र त!न क ढणय च ख!प पय स
करत त. पर"त, तय "च सगळ पयतन वयथ गल. आत क य कर व ह कवच र "न त शरमन
एकमक "कड प ह` ल गल. आत ह च\ड कस ब हर क ढ वय च ह कच"तत त वयसथ
झ ल. तय च वळ त एक स वळय वण च ब हण तय "चय त उभ असलल पह त त.
अग ह त स "भळण र त कbश दहयष असलल , नकत च तय च अनह क उरक!न यत
असत "न तय र जपत "न कदसत . च\ड क ढणय त अशसव झ लल त तय ब हण ल
घरत त. तय "चय कड लसमत ह सय कर त द ण तय "न ब लत त, "तमह कतय भरत
कळ त ल र जपत "न ल ज व टल प कहज कक", तमह ल तमचय कवदच उपय ग करत
यत न ह ". त ऐक!न खलजल झ लल मल" तय ल त क ढ! न दणय च कवन"त करत त.
तय वर द ण तय मल "न ब लत , "म क ढ! न दईन पण तय बदलय त तमह ल मल एक
भ जन द व ल गल. तय बदलय त म तमच च\ड क ढ नच पण तय बर बर कह आ"गठ ज
म आत कवह र त ट कत , त सद ह गवत चय प तय न ब हर क ढ! न दईन, कब!ल आह
क ""? अस त ब लत त. अस\ ब ल!न त श!र ब हण तय चय ह त त ल आ"गठ तय
क रड कवह र त ट कत . त ऐक!न क"त पत य ल9ष र तय "न स "गत , "अह ब हण, आपण
फ रच म मल बक स म गत अह त. आमह आमच गर कbप च य Wचय परव नग न इतक
दऊ कक", तय न"तर आपलय ल क ण पढ कभ म ग व ल गण र न ह ".
त ऐकलय वर द ण ह त त ल मठभर गवत च प त तय "न द खव!न ब लत त, "पह , ह
गवत चय प तय "वर म म"त म रत व तय "चय मदत न त च\ड व म झ आ"गठ कश ब हर
क ढत त. म झय म"त मळ\ ह लक गवत च प त एक द हतय र स रख कश क म
करत त त पह . एक प तय चय ट क "न म तय च\डल ट च!न पकड न व दसय प तय चय
ट क "न आ"गठ उचल न व तय "च स खळ करन तय द र त द नह ब हर क ढ न".
वkश"प यन पढ स "गत त, जस\ द ण ब लत त नमक तस\च त करत त व सव Wन आlय
व टल अश पक र त च\ड व आ"गठ ब हर क ढत त. त पह त "न पह ण य Wच ड ळ
कवसफ रत त, तय "च कवश सच तय पक र वर बसत न ह . कवह र त पडलल आणख न एक
आ"गठ त द खवत त व द ण "न कवन"त करत त कक", त आ"गठ सद क ढ व . तय वर द ण
एक ब ण 9नषय ल ल व!न त ब ण अस " म रत त कक", तय मळ\ त आ"गठ उ"च उड! न
कवह र ब हर फकल ज त. त पक र प ह` न त र जपत लव!न तय भ रद ज चय मल "ल
नमन करत त. यल9ष र ब लत अश ककमय इतर क ण कर शकल अस\ व टत न ह . त
एकतपण द ण "न कवच रत त, "आपण क ण व आपल कपत क ण? आमह आपलय स ठ
क य कल तर आपलय ल आन"द ह ईल त ब ल ".
त ऐक!न द ण तय प "डव न ब लत , "तमह ज प कहल तय च व त तमचय आज ब "न ,
कभषम ल ज ऊन स "ग . महणज त मह बल मल ओळखल". त ऐक!न सगळ र जपत
एकदम ब लत त, "तस\च ह ईल".
त सगळ कभषम ल भटत त व ज घडल त सगळ सकवसतरपण स "गत त. त आlयक रक
कर मत ऐक!न कभषमसद अजब करत त व ओळखत त कU, ह ब हण दसर कतसर
क ण नस!न द णच आह. तय न"तर कभषम म ठ सनम न न द ण "न ब ल वत त आकण
तय "च प "डव च गर महण!न नमण!क करत त. औपच र क ग ष ब लत "न कभषम द ण "न
कवच रत त, "हलसतन पर यणय च क य पय जन"?
कभषम च त कवच रण ऐकलय वर द ण च य तय ल आपल कम कह ण स "ग! ल गत त. त
स "गत त, "एकक ळ म ऋष अग वष ह "चय कड शसकवद कशकणय स ठ गल ह त .
तय "च सव कर त म अनक वषg जट 9 र ह ऊन तय "चय आशम त सव कर त रह त
ह त . तय च सम र स प "च ल दश च र जपत यजसन आमचय बर बर त कवद
कशकणय स ठ रह त ह त . तथ आमच द सत झ ल . तथ त सदkव म झ भल वह व अस\
व गत ह त . तय मळ\ त मल कपय झ ल ह त . अस\ आमह बर च वषg एकत रह त ह त .
त मल नहम स "गत अस\ त जवह " र ज ह ईल तवह मल तय चय र जय त ज ग दईल.
अस\ वचन त मल नहम दत अस\. म झ सगळ म लमत , स"पत तल व पर यल दईन
वगkर वगkर त ब लत अस. तय वळ त तय च वचन ख!प आन"द दत अस\. यथ वक श
गbहसथ शम चय म ह त म लग कल, म झय कमत चय कbप च य चय बकहण श लजच न "व
आह कbप . त त व वतवkकलय कर त अस\. आमह ल न"तर एक पत झ ल तय च न "व
अशतथ म ठवल. तय चय जनम न मल फ र आन"द झ ल ह त . आमचय सभ व र श म"त
! कपत असत. एकद म झय अशतथ म ल द9
ल क रह त असत व तय "च मल" द9 !
! दऊ शकत नवहत क रण, तय स ठ
कपणय च इच• झ ल पर"त, आमह तय ल द9
! स ठ आक "त कर ल गल , शवट तय चय
आमचय कड पkस व ग य नवहत. त द9
आईन प णय त त "दळ च प ठ क लव!न त तय ल प जल तवह " त अकतशय आन"द न
! कपणय स ठ कमळ ल, त प ह` न मल फ र
ओरड! न सगळय "न स "ग! ल गल , तय ल द9
दsख झ ल व म ठरवल कU, क "हJ झ ल तर आत ब हण वण च दर द ज वन स ड! न
पkस कमव यच. म तय स ठ वण वण अनक दश कफरल पर"त मल क ण क म कदल न ह .
मल स ठ एक ग य घय वच च ह त पर"त, क ण मल एक ग य द न कल न ह . मल
! समज!न पय लय मळ\ हसत
समजल कक", म झय मल "च श म"त कमत तय ल प ठप ण द9
! पय लय चय आन"द त जवह " म झ
ह त, त मल फ र ल गल. प ठप ण कपऊन द9
अशतथ म आन"द न न चत अस\ तवह " त तय चय कनर गसपण च ह"स उडकवत, त म पह त
अस\. सभ व रचय 9नव न ल क "च कतरक ट मण मल एक वय ल ल गत ह त, एवढ
शसकवद अवगत अस!नह म अस कनषक "चन, ह च त ट मण म रन म झ अपर
अपम न कर त असत पर"त, म क "हJ कर शकत नस क रण, म ब हण "च कनषक "चन
रह णय च वत घतल ह त. तर ह अह र जष? कभषमदव, मल पkश स ठ क ण च च कर
करणय च वळ यऊ नय अश इच• आह. त ज सत कन"दन य आह अस\ म समजत .
अखर स म म झय जनय आशमव स कमत ल भटणय च ठरवल. तय "न कदललय वचन च
तय ल आठवण करन द वय च व तय चय बर बर रह व अस\ म ठरवल ह त. म झ कपय
मलग व पतन अस\ आमह तय चय कड गल . त स मक व"श र ज ज म झ
गरकल त ल सव"गड ह त व जय न मल भरप!र आश सन कदल ह त तय चय कड म
प ह चल . त आत दपद र ज झ ल ह त . तय ल म म झ ओळख स "कगतल त
तय चय दरब र सवक "चय पढ. कद कचत, अह कभषमदव, तय ल त म झ ओळख दण
रचल न ह व तय न म झ कनभतसन कल . त तच•तन हसत मल ब लल , अर
तय क ळ त द सत ह त , बदलतय क ळ नस र अश द सत सद स"पत असत त ह
तल म कहत न ह क "? तल क "हJ अककल आह क ", कक" त! अस सरळ म झय कड यऊन
जनय मkत च हव ल दत आहस. त म झ मkत क "हJ मतलब न म तझय श ठवल ह त
क रण मल तझय कपतय कड! न कवद गहण कर वय च ह त . त मतलब प!ण झ लय न"तर
कसल द सत व कसल क य? त! तय मkत ल कवसरन ज . एक ग ष त! समजल प कहज
कक", एक श म"त व एक कभक र ह "चय त द सत क9 ह ह त नसत. फक त ल म ल चय
म"डळ त कमततव अस! शकत. क ळ व क 9 द घ मkत स"पष त आणत त त तल म स "ग व
क ", तझय स रखय ब हण ल त समजत न ह क "? म तझय श कवळ तय क ळ परत
मkत च ढTग कर त ह त व त! तय ल खर मkत समजल स ह तझ म!खपण झ ल . तस\च
अकशक त व सकशक त अश "मधय खर मkत क9 ह ह त नसत. म झय स रखय शष
र ज च तझय स रखय अवदश श कश द सत असल बर? एक कवद न ब हण आहस
महण!न म तल एकवळच भ जन म त दणय स तय र आह".
पढ द ण कभषम ल स "गत , "अस\ अपम नक रक तय च ब लण म झय पतन सम र कलल
ऐकलय वर म तथ!न ब हर पडल . तय चय कड! न झ ललय अपम न च वचप क ढणय च
ठरव!न म तथ!न कनघ ल . अश बत न म यथ आपलय कर व"श कड आल आह. मल
बकदम न व नम अस\ कशषय हवत महणज म तय "न म झ अमलय कवद दऊन आपल
मज? स"प दन कर शकन. आत स "ग म क य कर व महणज आपण म झय वर कbप
कर ल"?
वkश"प यन पढ स "गत त, त द ण च ब लण ऐक!न कभषम तय ल आज दत त कक", "अह
भ रद ज च गण पत आत वळ न दवडत तमचय 9नषय च द र त ण!न घय व म झय
न तव"ड "न 9न!कव9 कशकवणय च क य सर कर . तस कलय स तमह ल कश च च
कमतरत रह ण र न ह . ह पढ ह कर तमचय बर बर असत ल व तमह ल सवक "हJ
कमळल. तमच इच• प!ण झ ल अस\च समज , अह ब हण . आमच म ठ नश ब कU
आमह ल तमचय स रख गर आमचय मल "न कशकवणय स ठ कमळ ल आह".
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश तहत स व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकशचOत स व
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, कभषम ह पक र द ण च सनम न करन तय "चय पररव र स तय "चय
र जव ड त एक क रह णय स ठ उपलब9 करत त. आत द ण तथ र ह` ल गत त.
तय "च आदर कभषम म ठ आन"द न तय च कOरव व प "डव न तव"ड घऊन करत त, अस\
कक", द ण ल एक शत जम न व तय ल ल ग!न आशम स ठ ज ग आह. तय कशव य बय च
मOलयव न भट सद दत त. ह सगळ सनम न व कOतक द ण म ठ आन"द न व
सम 9 न न सव क रत त. त मह न 9नकवद व"त तय न"तर कOरव व प "डव ह "न ररतसरपण
तय च कशषय करन घत . तय न"तर एक कदवस तय सव Wन वगवगळ ब ल व!न द ण तय "चय
कड! न प दपज करन घत त. तय कव9 न"तर द ण तय मल "न म न प स!न स "गत त,
"म झय मन त एक उदश आह. मल तमह आश सन द कक", जवह " तमह ह कवदत
तय र वह ल तवह " तमह म झ उदश प!ण करणय स तय र अस ल". वkश"प यन पढ
स "गत त, त ऐक!न कर र जपत गपप बस!न रह त त. पर"त, अजन शपथ घत कक", त त
इच• ज क "हJ असल त प!ण करणय च पयतन कर ल. अज!न च अस\ ब लण ऐकलय वर
अकतशय आन"द न द ण तय ल उर श घट 9रन कमठ म रत त आकण तय च म थ
पनsपनह हd "गत त. तय "चय ड ळय "त!न आन"द श! व ह` ल गत त. एवढ झ लय नर द ण
प "डव "न मठ कहमत न तय "च सगळ शसकवद , तय त म"तकवद व स म नय
शसस 9न अस\ सगळ आल कशकवत त. त समजलय वर इतर र ज "च मल"सद
तय "चय कड तय कवद कशकणय स ठ यऊ ल गत त. तय "त वbश घर णय च व अ"9क
घर णय च ह त तय च बर बर र 9 च सतपत (कण) तय "मधय ह त . द ण सगळय "न
स रखच कशककवत ह त पर"त, अज!न च स फलय व पभ!तव इतर र जपत "प सरस ठरत
ह त. तय सगळय "त कण सवत ल वगळ समजत ह त क रण, त इतर "पम ण र जपत
नवहत , त सदkव प "डव "श आकस "न व गत ह त , त\च कOरव "च म ठ भ ऊ, दयn9न ल
फ र आवडल व तय "च द सत कवशष व ढत गल . कण चय तय व गणय न ख!ष ह ऊन
दयn9न तय ल उतजन दत अस\ जय क रण "न कण प "डव "न अल9क त स दऊ शकत
ह त . अजन तय चय गरचय बर बर र ह` न इतर ग षJकड दल करन शस कवद स"प दन
करणय त गक झ लल ह त . तय चय अश व गणय मळ\ त तय कवदल ल गण र कल ,
त कद, 9 र द तत , लवकचकपण वगkर ब बत इतर कशषय "प सरस ठरत ह त . द ण "न
समज!न आल कU, अजन चय त ड च कशषय तय "चय कड न ह . ह ल त आलय वर
द ण "न अजन स ठ क "हJ ज सत कशकवण सर कल . तर सद द ण आपलय
अशतथ म स ठ कवशष क ळज घत. इतर कशषय "प तय ल ज सत कशकवत य व महण!न
द ण मल "न प ण आणणय स प ठवत "न सगळय "न ब र क तTड असलल घ गर दत व
आपलय मल "ल म त म ठ तTड च घ गर दत तय "च उदश अस ह त कU, अशतथ म
इतर "प लवकर प ण भरन आण व तय आ9 चय वळ "त द ण तय ल क "हJ ख स
कलयपतय कशकवत असत". जय मळ\ तय "च पत इतर "प नहम च सरस ठरत अस\. पर"त,
9!त अजन चय त ल त आल व त वरण अस च व पर करन तय चय ब र क
तTड चय घ गर त प ण भरन अशतथ मय चय ह आ9 यत अस\. तय मळ\ अजन व
अशतथ म एक च य गयतच कश ण घत ह त. अजन च तय चय गरबदलच शद व
कशकणय च ओढ कवशष ह त . तय चय अश गण "मळ त द ण "च ख स कशषय ह त गल .
अजन च अभय स त ल धय न प ह` न एक कदवस द ण तय "चय आच य स अ"9 र त जवण न
व ढणय च आज दत त. पण एक कदवस अजन जवत असत "न व य मळ\ तय चय
जवण चय कठक ण असलल कदव कवझल , तर तक र न करत " अजन तय अ"9 र त
जवण जवत र ह ल . अ"9 र त अजन च ह त बर बर जवण चय पद थ Wन ज त ह त त
ल त आलय वर त ठरवत ह गण चय मदत न आपण अ"9 र त सद कतर"द ज कर
शक!. तय पम ण त र त कतर"द ज च 9ड कगरव! ल गल . एकद द ण "न र त 9नषय चय
टणतक र "च आव ज ऐक! आलय न त आशम ब हर यऊन पह त त कक", अजन कतर"द ज च
सर व कर त आह. अजन ल कमठ त घऊन द ण तय ल ब लत त कक", स य पbथव वर
तझय स रख 9न9 र ह ण र न ह .
वkश"प यन स "गत त, तय न"तर द ण अज!न ल इतर आय9 "च व पर कस कर वय च त
कशकव! ल गत त. तय त गद , तलव र, द "डपट , भ ल , बच?, वगkर ह त. तय कशव य
घ ड वरन कतर"द ज , हत वरन, रथ त!न, आकण जकमन वरन अश सगळ तय ल त
कशकवत त. एक च वळ अनक "श लढण ह च सद अभय स तय चय कड! न करन
घतल . अजन च खय कत ऐक! गलय वर बरच इतर र ज द ण "चय गरकल कड आपल
मल" प ठव! ल गल . तय त कनश द च (कभल) र ज कहरणय9नसच मलग एकलवय ह त .
द ण तय "चय कनयम नस र य गय ठरललय उमदव र ल च कशकवण स ठ घत व तय
सबब च व पर करन तय स ठ त एकलवय ल त कनश 9 च मलग महण!न कशकवणय च
न क रत त म त खर क रण, तय न कभत व टत कक", ह कनश 9 च मलग अजन ल
हरवल.
अह जनमजय, नमक त\च ह त त कस त स "गत , एकलवय द ण "च प य 9रन नमसक र
करत व तथ!न कनघ!न त र न त ज त व तथ एक म त च म!त? द ण च य Wच अश
बनवत . तय म!त?च कनतय पज करन त कठ र कशसत न कतर"द ज च सर व कर ल गत .
तय तय चय कन9 र च द ण "न म कहत नसत.
एक कदवस द ण च य आपलय कशषय "न घऊन वन त सर व करणय स ठ ज त त. तय "चय
बर बर तय "च एक सवक इतर स म न घऊन म ग!न यत असत . तय सवक बर बर तय च
कत असत . सवक ज"गल त कफरत असत " तय च कत सद तय ज"गल त इतरत कफरत
ह त . तश त तय कतय ल कनश 9 एकलवय कदसत . क ळ स वळ , ड कय ल कस चय
बट , अ"ग वर च मड च वस अस वगळ त कदसलय न त कत तय चय अ"ग वर
ज रज र त भ!"क! ल गत . भ!"कत "न कतय न तTड उघडल ह त त तस\च असत "न एकलवय
स त ब ण तवरन स ड! न तय कतय च तTड ब"द करत व तय कतय च भ!"कण ब"द करत .
तश अवसथत त कत प "डव जथ ह त तथ ज त , तय ल तय च तTड उघडत यत
नवहत. त प ह` न त सगळ आlयचककत ह त त. अस\ आपण कर शकण र न ह ह ल त
आलय वर त शरमन ख ल म न घ ल!न उभ रह त त. ह क ण कतर"द ज अस पश द ण "न
पडत . त तय अज त 9न9 य ल श 9! ल गत त. लवकरच तय "न त प वस स रख ब ण
स डण र कतर"द ज कदसत . तय कवकचत पक रच वस परर9 न कललय तरण ल त
पह त त. त तय "न प!णपण परक ह त . त तय ल कवच रत त, "त! क ण व क ण च पत"?
त तरण तय "न स "गत , "अह व र "न , म कहरणय9न!सच मलग आह. त कनश 9 "च र ज
आहत. म सद मह न गर द ण ह "च कशषय आह. तय "चय म गदशन ख ल म कतर"द ज
कशकत आह". तय च सगळ म कहत क ढ! न त प "डव घर परतल, त तय 9ककय त!न
अज!न ब हर आलल नवहत. त द ण च य Wकड ज त त व ज घडल त तय "न स "गत त. तय
कनश 9 र जपत चय कम ल चय कतर"द ज मळ\ अजन कवशष दख वल गल ह त क रण त
सवतsल शष कतर"द ज समजत ह त . त द ण "न ब लत , "आपण मल स "गत कक", तमह
फक मल व अशतथ मय ल शष दज च कतर"द ज कशकवत पण त ख ट आह. क रण ह
एकलवय कहरणय9न!सच पत म झय प ज सत च "गल तय र आह. त आमह ल ब लल
कक", तमह तय च गर अह त, ह कस\ त स "ग ". अस\ अजन च ब लण ऐक!न द ण लसतम त
झ ल व क "हJ ठरव!न तय ल स "गत , "चल म झय कपय कशषय , आपण आत च ज ऊन
तय ल भट! . त द घ तय वन त ज त त व तथ पह त त कक" , त कनश 9 कम र तय च
कतर"द ज च सर व ज र त कर त ह त . त द घ तय चय जवळ ज त त. द ण "न आलल
प ह` न त एकलवय म ठ नमपण तय "न नमन करत . द ण च य Wपढ स ष "ग नमसक र
करत व कवच रत , "क य आज आह गरवय". द ण तय ल कवच रत त त! मल तझ गर
स "गत स पण त! मल अज!न म झ गरच कद कदलल न ह स तय च क य"? त
ऐकलय वर म ठ आदर न त कनश 9 र जपत तय "न कवच रत , "म आपलय ल त
दणय स ठ उतसक आह, स "ग म क य द व क रण म झय कड आपलय ल दणय स ठ
9नस"पत न ह ". तय च नमपण व प म कणकपण प ह` न द ण च प शव इच• उदक
ह त. त तय ल ब लत त, अर एकलवय , मल तझय कड! न 9नस"पत नक . मल ज
प कहज त त! दऊ शकश ल अस\ आह. त ऐक!न त कनश 9 र जपत आन"द त कवच रत ,
"स "ग त क य आह". द ण स "गत त कक", तय न एकलवय च उजवय ह त च आ"गठ
प कहज. त कठ र म "गण ऐक!न क ण म "ग सरकल असत " पण त सचच शबद च
कनश 9 र जपत ण च ह कवल"ब न करत उजवय ह त च आ"गठ क प!न द ण "न दत त.
अजन तय चय एकलवय बदल असलल मतसर तय मळ न ह स ह त . तय न"तर द ण
एकलवय ल पनs कतर"द ज करणय स स "गत त, तय वर त श!र कनश 9 आपल कतरकमट
त ण!न कतर"द ज कर ल गत , तय वळ अजन पह त कक", आत तय च कतर"द ज
प!व?स रख तरल चपळ ई र ह ल नवहत . त प ह` न अजन ख!ष झ ल व त परत
र ज9 न कड कनघ ल. अश ररत न द ण "न आपण ख ललय अन ल ज गत अस\ लसद
कल. ह ग ष द ण आपलय महd णय स, कbप स स "गत त तवह " त तय ल ब लत कक"
श स थ नस र त! ज कलस त अय गय ह त क रण, त! तय कनश द मल च गर नवहत स,
तय च गर ह त त पतळ ! अश ररत न त! फसव!न ज प प कल आहस तय च भरप ई
तल कवह "तर कर व ल गल. मह भ रतयद त शवट द ण च य च मbतय! फसवण!क•नच
ह त , त म तल यथ वक श स "गन अस\, वkश"प यन जनमजय ल स "गत त.
वkश"प यन पढ स "गत त, द ण चय मल कवदत ल कशषय त, कभम प "डव "त ल व दयn9न
कOरव त ल ह त. द ण च य Wच सपत अशतथ म सगळय च शस कवद "त ल म"तश खत
तजसव असत पर"त, इतर भ व"ड "त नकल व सहदव तलव रब ज त सव त शष ह त.
यल9ष र रथ च लवणय त उतम ह त . तर सद अजन सगळय च श ख "त उतम ठरत
ह त . पस"ग व9 न त तय च क म अतलन य ह त. अजन मह रथ झ ल ह त . कवकव9
शस ह त ळणय त तय च सथ न सवnचच ह त. गरश असललय शदत सद अजन पढ
हत.
प "डव "च सवच कवद "त ज शषतव लसद ह त ह त तय मळ\ दयn9न च कतळप पड ह त
ह त . सव Wच कश ण स"पलय वर द ण तय "च एक परर घत त, तय स ठ सव कर
र जपत "न त एकत ब ल वत त. त सगळ एक उपवन त जम ह त त. तथ द ण "न एक
प उ"च झ ड वर ठवत त आकण स "गत त, "पह त प उ"च फ "द वर ठवलल आह,
तय च ड क तमह ल ब ण "न उडव यच आह. तवढ ब ललय वर द ण पथम कर
र जपत त ल सगळय त म ठ यल9ष र ल ब ल वत त व ब ज!ल घऊन कवच रत त,
"स "ग यल9ष र तल क य कदसत. तय वर त ब लत , "मल त झ ड, आज!ब ज!, इतर
सगळ कदसत त. अस\ उतर कमळ लय वर द ण तय ल ब ज!ल करत त. अश ररत न त एक
एक करन सगळय कर र जपत "न कवच रत त. सगळ यल9ष र पम ण उतर दत त, पण
अजन स "गत तय ल फक त प कदसत . अश ररत न त तय पर त उत ण ह त .
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकशचOत स व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकशपसत स व
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, जवह " सगळ प "डव आकण कOरव तप स!न झ ल द ण "न शवट
अजन ल ब ल वल व तTच पश तय ल कवच रल . अजन ब लत , "मल फक त प
कदसत आह. ब क• क "हJह मल कदसत न ह ". तय न"तर द ण तय ल कवच रत त, "जर
तल प कदसत तर तय च वणन कर". तय वर अजन स "गत , "मल फक तय च ड क
कदसत क रण, मल त उडव यच आह, इतर क "हJह म पह त न ह ". अजन च त स "गण
ऐकलय वर सम 9 न न द ण उठ! न ब लत त, "आत तय ल ब ण म र". तय बर बर अजन
तय च ब ण स डत व ण त तय प च ड क तट! न ख ल पडत. द ण फ लगन वर
(अजन) इतक ख!ष ह त त कU, त तय ल घट आलल"गन दत त. मन तलय मन त द ण
महणत त, आत दOपद च न श करण स प झ ल आह.
क "हJ क ळ न"तर द ण तय चय सगळय कशषय "न घऊन ग"गककन र सन न करणय स ठ
ज त त. तथ द ण प णय त सन न कर त असत "न एक ससर तथ यत व त द ण च म "ड
पकडत. तय वर द ण तय ल स डवणय स ठ तय चय कशषय "न आव हन करत पर"त,
क ण ह तय ल मदत करणय स 9जत न ह . फक अजन प णय त!न प "च ब ण तय
ससर चय प ट त अस\ म रत कU, तय च प ट फ टत व तय चय पकड त!न द ण "च म "ड
सटत. ककन य वर जमलल इतर कशषय त प ह` न चककत ह त त. तय पस"ग न"तर द ण
अजन ल तय "च पट कशषय महण!न म नयत दत त. भ रद ज च त स मथयव न पत
अजन ल जवळ ब ल व!न स "गत , "अजन , आत म तल एक मह अस दण र आह. त
सगळय अस त शष आह. तय ल बह स महणत त. त स डत यत तस\च म ग घत यत.
पर"त, ह क ण ह म णस वर व पर नक स. क रण, जर त कम कवत चय लकय वर
स डल तर ह अस स"प!ण पbथव च न श करल. ह अस ल पय य न ह , क णतह इतर
शस अथव अस ह चय त ड च न ह महण!न ह त! जप!न ठव. तय न"तर भ रद ज "च पत
द ण अजन ल स "गत त, फक यद त ह अस त! अम नव शत!वर स ड! शकत स तय मळ
त नष ह ईल. ह अस मळ\ ह जग त तल हरवण र क ण ह नसल. एवढ ब ल!न
झ लय वर अजन ह त ज ड! न त अस सव क रत .
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश पसत स व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश •लतस व
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, भ रत घर णय चय र ज , पढ ऐक, र जसभत द ण तथ जमललय
पकतष त मह म नव "न स "गत त, जय त 9bतर ष‘, कbप, स मदत, वललहक, कभषम, कवदर!
जमलल ह त, "पकतष त सजजन ह , आज तमचय र जपत "च कश ण प!ण झ ल आह अस\
म ज कहर करत . आपलय परव नग न तय "चय तय र च प तयक क द खवणय च परव नग
द व ".
त द ण च ब लण ऐक!न 9bतर ष‘ तय ल ब लत त, "अह ब हण, तमह तमच क म
खर खरच फ रच उतमररतय कल आह. आत तमह च स "ग कवह , क ठ व कश ह
मल "च पर घय वय च . म झय अ"9तव मळ\ म , जय "न कदसत तय "चय ब बत थ ड हव
करत . म तय मळ\ म झय पत "च कOतक तय "च कतbतव प ह` न कर शकत न ह ". अस\
ब ल!न मग त अ"9 र ज तय चय 9 कट भ व स, कवदर! स ब लत , अर " त , त!
म झय वत न त सगळ कर, ज गरवय द ण स "गत ल. तझय स रख ततवकनष म ण!स
दखरख कर त असलय स मल क "हJ कच"त करणय च आवशयकत न ह ". त ऐकलय वर
कवदर! तय पम ण करणय च आश सन र ज 9bतर ष‘ ल दत . तय पर च तय र
करणय स ठ त व द ण तथ!न ब हर पडत त. तय न"तर द ण एक अश ज ग कनवडत त
जथ झ ड झडप न ह त, तय कठक ण झर व कवह र असलय प कहजत, अश म कळय
कठक ण त च चण ह ण र असत. तय न"तर र त अ"9 र जवह " आक श त ल त र
चमकत "न कदसत ल अस कदवस व र त कनवडल ज त. अश शभ मह` त ल दव "न
बळ च पस द दऊन व सव पजचय सम त पर करणय च य जल ज त. त पज जन
तय पर च स द र असत त. तय "चय र जपत "च य गयत तय न द खवण अस पघ त
ह त तस सगळ ठरल. एक ब ज!स र ज चय पररव र स ठ उ"च म"च उभ रल ज त , जस\
श स त स "कगतल आह. तथ सगळय पक रच आय9 ठवलल ह त . ब यक "स ठ
आणख न एक म"च उभ रल ह त , तथ तय बस!न त दख व पह ण र असत त. स म नय
जन स धय ज ग बसण र ह त व श म"त ल क तय "चय स ठ त"ब! उभ रत त. पर च
कदवस ठरवल ज त . कभषम व मखय कश क कbप च य पढ असत त व तय "चय प ठ! न इतर
दरब र अस\ कमरवण!क•न तथ यत त. त म"डप स नय न मढवलल ह त . तय ल ल वललय
पत क "वर म कणक म त व इतर रतन जडवलल ह त . मखय यजम न "न"तर तय "चय
वkभव ल श भत ल अस\ वस परर9 न कललय अश , र ज घर णय चय लसय , ग "9 र ,
क"त व तय "चय सकवक तथ कमरवण !क•न यत त व आपलय स क त ल आसन "वर
ज ऊन बसत त. तय आलय न" सवत सग"9 पसरत ज तय ब यक "न व परल ह त .
च रह वण च ल क त सप9 पह णय स ठ चह ब ज!न तथ यत ह त. ल क "च कजबजण व
इतर व द "चय आव ज "न सगळ आसम"त दण ण!न गल ह त . सव जमलय वर अखर स
द ण व तय "च मलग अशतथ म प!ण शभ कपड घ तलल, अग ल च"दन च ग"9 च पडलल
अस\ तथ यत त. आलय वर त भ रद ज च पत इतर सव ब हण "सह पस"ग नरप म"तपज
करत त. तय शभ पस"ग च शभकच"तन तय द र करत त. तय न"तर तय पस"ग च अनरप
स"ग त व जवल ज त व तय मळ\ व त वरण तय र कल ज त. तय न"तर क "हJ सवक कवकव9
शस, अस व इतर स 9न घऊन तय कठक ण हजर ह त त. सव त शवट त भरत व"श च
र जपत आप पलय कतय वस "त तथ एक म ग म ग अस\ यत त. त तय "चय ख जग
शस सह तथ हजर ह त त. तय त सव त पथम यल9ष र असत . त र जपत तय "चय
वय चय कम न तथ तय अ"गण त पवश करत त. आलय वर त तय "च कसब द खवणय स
सरव त करत त. क "हJ पज जन ब ण अ"ग वर पड! नय महण!न ख ल व कत त तर क "हJ
ज णक र फक कOतक करत त. घ ड वर ल पर त त घ ड वरन तय "चय लकय वर
भ ल फकत त, तय "चय भ लय "वर तय "च न "व" क रलल ह त . त दषय प ह` न क "हJन
व टल कU, त ग"9व Wच सkनय पह त आहत. तय "चय तय कर मत प ह` न क "हJ पज जन व
क "हJ ज णतसद व ह र व , करन तय "न उतजन दत ह त. रथ च लवणय च कसब प ह` न
क "हJ आन"द न ओरड! न आपल श ब सक• दत ह त. आपलय र जपत "च कर मत प ह` न
त सगळ पभ व त ह त ह त. वbक दर व दयn9न तय चय गद घऊन आख ड त उतरत त
तस हत च जण!क य आल अस\ व टत ह त. तय च लढत प ह` न बरचजण घ बरन गल.
तय त ल उगत क ण ल ह कभववण र च ह त . ह ह त असत "न कवदर! तय च म ठ भ ऊ
व र ज 9bतर ष‘ ल आकण ग "9 र ल व क"त ल ज क य ह त ह त तय त ल श स कत
समज व!न दत ह त .
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश •लतस व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश सद त स व
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, तय चढ ओढ त जवह " कभम व दयn9न आख ड त मलयद
करणय स ठ उतरत त तवह " पज जन "त द न तट पडलल कदसत त. एक कभम च वह वव
कर त ह त तर दसर दयn9न च . दयn9न कड प ह` न क "हJ ओरडत ह त, त पह कर
र जय च व रस, तर क "हJ कभम कड प ह न ओरडत ह त, त पह मह बल कभम. अश
ओरड ओरड मळ\ तय पररसर त एकच गT9ळ उड ल . क "हJ फ र म ठ गडबड ह ण र
अस\ सव Wन व टत ह त. द ण त प ह` न आपलय मल ल स "गत त, "ज आकण तय
मह बल मलय दधय स आवर. ल क "चय अश उतजन दणय मळ\ क "ह अघट त ह त
क म नय". वkश"प यन पढ स "गत त, त आज समज!न अशतथ म तय द घ य दधय "न
आवरत . द ण सवतs आख ड त उतरत त व पथम स"ग त थ "बवत त. तय न"तर त
भ रद ज च श!र पत ढग "च गडगड ट वह व अश आव ज त ब लत , "आत पह त प थ,
म झ कपय कशषय, ज मल म झय मल प ज सत आवडत , ज सव शस त पव ण आह,
ज स त इ"द च मलग आह, जण! क य कवषण!च 9 कट भ ऊ, जय न सगळ पकवत
कव9 उरकल आहत, आपलय ब ट "त अ"गषक घ ल!न 9नषय वर ह त ठव!न उभ आह.
सवण न मढवलल कचलखत नसलल अस फ लगन सय स रख चमकत आह. अस
अजन प ह` न जमलल सगळ पज जन आन"द न ओरड! ल गल , क ण श"ख तर क ण
तत र व जव! ल गल. क ण ओरडत ह त, त पह क"त पत अज न यत आह. ह
प "डव त ल म9ल व कतसर आह. ह कर घर णय च स"र क आह. ह च सव त शष
य द आह. ह सवगण स"पन आह. ह च सस"सकbतपण च पतळ आह". अस\ सगळ
पश"स दग र ऐक!न क"त च ऊर भरन आल . तय मळ\ ज गT9ळ उड ल तय "न चक•त
ह ऊन 9bतर ष‘ कवदर! ल कवच रत , "अर त ह गT9ळ कश मळ\ ह त आह"? तय वर
कवदर! स "गत , "अर र ज , त प "डव त ल कतसर अजन तय च आभ!षण घ ल!न यत आह
तय च सव गत पज जन कर त आहत". त ऐक!न 9bतर ष‘ ब लत , "त प थ जण! पकवत
अग च कU क य, तय चय स ठ ह ह त आह क "? म 9नय झ ल ".
प क "च ओरडण श "त झ लय वर कवभतस! (अजन) तय च 9न9 र कर मत द खव यल
सरव त करत . अगय अस न त अग उतपन करत . वरण अस न त प ऊस प डत .
व यवय अस न त व र उतपन करत तय मळ\ सगळ कड व वटळ उठत. पजनय अस "न
आक श त ढग यत त. आकण भOम अस "न जम न तय र ह त. पवत अस न डTगर तय र
ह त त. अ"त9 न अस न त सगळ एकदम अदषय ह त. आत त अजन एकदम उ"च व
न"तर एकदम • ट कदस! ल गत . आत त रथ चय च क वर बसलल कदसत तर दसय
ण त रथ त बसलल कदसत . तय चय दसय ण त जकमन वर कदसत . तय च कसब
कम ल च असत. भ ल फक•त त एक हलण य ल ख"ड चय डकर ल भ ल म रत .
अजन तय च तलव रब ज च कसब द खवत . उ"च ट "गललय ररक मय कश"कय त त
एकव स ब ण म रत . अजन तय च कसब कतर"द ज त, तलव रब ज त आकण गद
च लवणय त अश सवच शस त द खवत .
त स हळ स"पल व सगळय र जपत "च च चण स"पलय वर सगळ कड श "तत पसरल .
ल क आप पलय घर ज ऊ ल गल. शवटचय सल म त व द "चय आव ज त स"चलन
कर त द ण व तय "च सव कशषय पट "गण चय एक ब ज!स यत ह त. द ण सव त पढ ह त व
तय "चय म ग!न प "च प "डव कशसत त च लच ह त. तय "चय म ग!न दयn9न व तय चय म ग!न
तय च श"भर भ व"ड (तय त ययतस! ह त महण!न श"भर) कशसत त स"चलन कर त ह त .
कOरव "चय म ग!न द ण "च पत अशतथ म च लत ह त . पतयक र जपत तय च ख स शस
घऊन अस\ च लत ह त. जण!क य त द नव "चय फOजच पर मष घणय स ठ ज त आहत.
अश ररत न आकद पव त ल स"भव पव च एकश सद त स व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश अडकतस व
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत असत त, त कवल ण दख व सवजण ड ळ कवसफ रन पह त असत "न
एक ब ज!न त मह रथ कण जय चय कप ळ वर स!य च कचनह ह त क न त स!य च
क"डल ह त आपल 9नषय व ब ण घऊन पढ सरस वत ह त . तय चय अ"ग वर इतर शस
ज य द घऊन कफरत त सद ह त . आत त प "गण चय म9 म9 यऊन ठपल . तय च
ल9पप ड दहयष , स"दर मद , ऐटब ज च लणय च तह सव क "हJ ल क "च नजर खचण रच
ह त. आपलय ल म कहत आह कU, त क"त ल कतचय कOम य वसथत झ लल कतच
पकहल पत ह त . त स!य च अ"श ह त . तय च कहममत व 9 डस एक द लस"ह स रख
ह त. त नरपङव ह त . हत स रख रब ब र च लत त र जकब"ड यवक प "गण त यऊन
तय "न अज!न न जय सगळय कर मत कलय तय सगळय करणय च परव नग
कbप च य Wकड नमत प!वक म कगतल . एक ब ज!ल अजन त सगळ कवसमय कर त पह त
ह त व आत पयWत न खष कदसण र दयn9न म त तय पक र मळ\ कवशष उतस ह त
ह तस त आन"द न हसत ह त . कण ल ह म ह त नवहत कक". त अज!न च म ठ भ ऊ
आह, अश पररलसथत त त 9 रग"भ र आव ज त सगळय चय सम ब लत कक", त आत
ज अजन न करन द खवल त सगळ पक र कर इलच•त . पढ त सगळय "न आजव
करत कक", तय ल तय स ठ ररतसर परव नग द व . स हळ स"पल अश समज!त न ज
पज जन कनघ!न ज णय चय तय र त ह त त ह पक र प ह` न पनह सथ न पन ह त त व पढ
क य ह त तय च उतसकतन व ट पह त त. कवदर! म त थ ड कवचललत मन न त पक र,
क ळज व टलय स रखय चयgन, पह त असत त. दयn9न व तय च भ व"ड म ठ
उतस ह न ज ऊन कण ल कमठ म रत त. तय "च आन"द जण! गगन त म वत नवहत .
दयn9न कण ल उदश!न ब लत , "अर, मह रथ तल म नहम च मदत करन म झय
ब ज!ल कल आह. त! तल जस कर वय च तस\च कर पर"त, ह स म जय त तझ सद
व ट आह ह ल त अस! द". तय वर कण तय ल उतर दत , "जवह " त! तस\ वचन दत स
तवह " म अस\ समजत कक", तस\च ह ण र ह त श"क नस व . मल तझय मkत च
अकभल ष आह ह म त खर. अह र जपत, म झ कवळ एकच इच• आह कक", एकवळ
म झ व अजन च द"द वह व". दयn9न कण ल ब लत , "अर कमत त! नहम च म झय कड! न
खर मkत अनभवल आहस तवह " त!सद म झय गरजल हजर रह कशल अस\ म समजत .
अर\ मद , त! तझय शत!चय म थय वर तझ प य र वकशल ह "त मल कतळम त श"क न ह ".
त तय द घ "च स"भ षण अजन खलजल झ लय स रख ऐकत ह त . शवट न र ह` न त
कण ल ब लत , "त! क "हJह समज, तझ अ"त म झय ह त!नच ह ण र आह ह समज!न
रह ". त ऐकलय वर श "तपण कण तय स ऐकवत , "अर अजन ह ल त ठव कक", ह
पर च प "गण सव कशषय "स ठ आह अस\ म समजत व तय पम ण म आजव कर त
आह. तल मधय ब लणय च आवशयकत न ह . अर फ लगन र ज अनक आहत
आप पलय त कद न त लढत असत त, एक कतय महण!न मल म झ अल9क र आहत त
त! दल ! शकत न ह , अथव क ण ह दल ! शकत न ह ". त कण च उदग र एक!न दयn9न
आन"द न ट ळय व जव! ल गत . कण पढ अजन ल स "गत , "आपण कतय बडबडणय त
वळ घ लवत न ह आपण ब ण "न ब ण ल उतर दत ह त! कवसरल आहस क "? त! तझ
ब ण क ढत स क " म तझ ड क आत च यथ उडव!न दऊ सव Wसम आकण आपलय
गरवय W सम "? अज!न ल तय भ "डण त व ढ ह ऊ नय महण!न तय च भ व"ड 9रन
अडवत त. त प ह` न कOरव हस! ल गत त. तर अजन कण श मक बल करणय स ठ
सरस वत च. तथ कण ल उतजन दणय स ठ दयn9न तय ल आश सक आलल"गन दत .
द घ लढणय स ठ सजज ह त त. त सगळ आक श त!न स!य व सवग त!न इ"द पह त
असत त. आक श त ढग जमत त व कवज चमक! ल गत त. इ"द च 9नषय कदस! ल गत.
गडगड ट न ढग हस! ल गत त. ह अस\ जस\ क "हJ इ"ददव आपलय पत च कOतक पह त
आह. तय च वळ स!य तय ढग "ल ब ज!ल स रन लखख पक श पbथव वर स डत
जण!क य स!य त लढ ई पह त आह. अजन ढग त लपलल व कण स!य पक श त उघड
अस\ त कवल ण दषय ह त. 9bतर ष‘ च पत कण बर बर व द ण, कbप, कभषम प थ बर बर उभ
आहत अस\ कदसल. तय पम ण सगळ पज व स पररव र द न भ ग त व टल आह अस\
कदसल. त कवद रक दषय प ह` न तय च म त क"त बशद ह त . कतचय बर बर असललय
सकवक व कवदर! कतल शद वर आणणय च पयतन कर ल गत त. तTड वर प ण कश"प!न व
च"दन च लप ल व!न. आपल द न अपतय एकमक चय ज व वर उठलल प ह` न त
असह य अवसथत घ बरन ज त. त तय "न समज वणय चय पररलसथत त नवहत . त सगळ
ह त ब हर ज त आह ह प ह` न शसकवदच पमख आच य ह न तय न मधयच यत त.
आपल गरवय महण!न ज कतवय आह त तय "न च "गलच म ह त ह त व महण!न त तय
द घ "न दर! ह णय च आज करत त. तय न"तर कbप च य कण कड पह त त. तवह " कण
पनs एकद तय च कसब द खवणय च परव नग म गत .
तय च त आजव ऐक!न गरवय कbप च य पढ यत त व तय ल स "गत त, "अर\ कण द"द चय
कनयम "च तल भ न र ह लल न ह ह च मल नवल व टत. तल म ह त आह कक", तय
आ9 तल तझ कपत क ण व आई क ण त स "ग व ल गल व जर त अजन चय
आईब प "चय त ल म ल च नसत ल तर तमच द"द ह ऊ शकत न ह क रण, फक एक
य गयतचच द"द कर शकत त. तर त! तझ खर म ह त ज कहर कर".
वkश"प यन पढ स "गत त, त ऐक!न कण च सवरप एक द क मजललय कमळ चय
फल स रख ह त. तय ल णभर अस\ व टत कक", 9रण म त तय ल कगळ! न क " ट कत
न ह . पर"त, तय च कमत दयn9न जय ल त श स च "गलच ज त ह त त ब लत , "अह
गरवय, श स त ल ग"थ पम ण त न पक रच ल क द"द कर शकत त. पकहल त जय "च
तमह आत स "कगतल, दसर द न र ज द"द कर शकत त व कतसर सkनय च मखय अस\
त न पक रच तय "चय त द"द ह ऊ शकत. तर म कण ल आत च अ"गदश च र ज ज ह र
करत मग तय "च लढ ई ह णय त तमह ल क "हJ अडचण व टण र न ह न ""?
वkश"प यन पढ स "गत त, तथलय तथ दयn9न ब हण "करव ररतसरपण म"तपज करन
कण ल अ"गदश च रज घ कषत करत . त प ह` न सव पज जन कक"च ळ! न तय
र जय र हण ल अनम दन दत त व कण र ज ह त व महण!न अज!न ल द"द स ठ आवह न
दणय स य गय ह त . तय न"तर कण दयn9न कड वळ! न ब लत , "अह नरपङव दयn9न ,
तझय ह उपक र च फड म कश कर व अस\ तल व टत त स "ग. त! ज स "गकशल त म
कर न. म तझय मkत च ऋण आह". दयn9न तय वर कण ल ब लत , "तस\च ह ईल".
तय द घ कमत "चय आन"द ल प र व र रह त न ह , सगळ कOरव कण च अकभन"दन कर
ल गत त.
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश अडकतस व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश एक णच ळ स व
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन ब लत त, अश ररत न कण अ"गदश च अल9कbत श सत झ ल . कण च प लक,
अल9रथ, तय कठक ण प ह चल. आपलय थरथरतय शर र न ह त त असललय क ठ वर
आपलय दह ल आ9 र दत त उभ र कहल . तय "न प ह` न कण आपल शस" ब ज!ल
ठव!न अतय"त आदर न पत स रख तय "चय पढ नतमसतक उभ झ ल . तय चय अ"ग वरच
र जय कभषक च जल तय चय कपतय चय प य वर पडत ह त. अल9रथ झटकन कण ल घट
आलल"गन दत . तय चय प य वर पडलल त प ण त आपलय झगय न पस!न ट कत . तय
नव कदत र ज ल त ब लत , "म झय मल ", एवढच ब लत व तय चय नत "त!न आन"द श!
व ह` ल गत त, तय ल तय प क "हJ ज सत ब ल! शकत न ह . त कपत व पत म9 ल पम
स"ब"9 प ह` न प "डव "त ल कभम तय अल9रथ ल कण च कपत समज!न कलतसतपण
उदग रत , "अर, रथच लक चय मल , तझ ल यक• न ह कU, त! प थ चय ह त मर वस.
तझ ल यक• एक च ब!क च लवणय च च आह. तझ र ज बनणय च सद य गयत न ह .
तल अस\ र जय दण ह अस\ झ ल कU, यज स ठ क ढलल ल ण कतय ल लखलवण".
एवढ ब लत "न तय च ओठ स"त प न थरथरत ह त. त ब ललय न"तर तय "न एक म ठ श स
घतल व गपप बसल . आक श कड पह त अस\ अकवभ व कल जस\, "अह भ गय". ह
प कहलय वर जस एक द तफ न झ लल हत उसळ म रन च ल करन य व तस
दयn9न उसळ! न उठत व र ग "त गजत , "अर मव ल कगर करण य कभमसन , वbक दर ,
तल अस\ ब लण श भत न ह . स मथय ह पतयक कतय च हकक असत . कतय ककनष
कळ त ल असल तर त कतय आह महण!न लढणय स ठ य गय ठरत ह तल म कहत
न ह क ". कतय "च व"श वळ एक द म ठ नद स रख असत, जस नद च म!ळ म ह त
न ह महण!न कतच प कवतय कम ह त न ह , तस\च कतय "च असत. आज पयWत ह ऊन
गललय अनक कहममतव न कतय "चय कळ च क ण ल ह म कहत न ह महण!न त ब द
ह त न ह त. जय दणकय न द नव "च न श कल त ह ड एक मतय कद9 च चय
फ सळय च ह त. गह जय च क य दवत "चय क य श मक बल करत तय चय व"श च
क ण ल ह ज न न ह . क "हJ तय ल अग च पत म नत त, क "हJ कbलतक , क "हJ रद आकण
क "हJ ग"ग . खर क ण ल च म ह त न ह . आमह अस\ सद ऐकत कU, जनम न कतय
वयकक न"तर ब हण ह त त. कवश कमत, वलसष, परशर म व अनक इतर जनमल कतय
महण!न पर"त, पढ त ब हण समजल गल. तय न बह ग ठल महण!न ब हण झ ल. मह न गर
द ण च य प णय त!न उतपन झ ल, गरवय कbप च य गOतम चय घर णय च म त त!न आल.
अर प "डव न , तमच जनम कस झ ल तय च कवच र कर व . हर ण चय प ट क य व घ
जनम घऊ शकत ? स!य स रख तजसव , जय चय कड कदवय क"डल जनम तs आहत , ज
जनम त शभ ल ण घऊन आल आह, अश कतय "स म झय मkत चय क रण "न
अ"गदश प म ठ दश "च र ज वह यल प कहज. जर क ण ल , म कण ल कदलल
सनम न म नय नसल तर त तय च रथ च लव!न कण बर बर द"द करणय स तय र ह ईल,
फ लत! कशव ग ळ कर नय. अश कशव ग ळ न तमह प "डव, आपल खर ल यक• क य त
सगळय "न द खवत अह त.
वkश"प यन पढ स "गत त, अस\ दयn9न च वकवय ऐकलय वर प क "त ल क "हJ ज तय
मत श सहमत ह त त एकमक "त कजबजत त. तय कदवश च स!य म वळत ह त तय मळ\
तय वळ द"द ह ण शकय नवहत महण!न दयn9न कण च ह त 9रन तय ल तय प "गण त!न
सनम नप!वक ब हर नत . त स हळ अश पक र कOरव व प "डव "चय व ढतय तढ नच
स"पत . प "डव, द ण, कभषम, कbप अस\ सगळ आप पलय रथ त!न तय "चय घर ज त त.
ल कसद आप पलय गbह कनघ!न ज त त. कनरकनर ळ म णस आप पलय मत "च समथन
कर त ब लत आप पलय घर ज त त, क ण महणत त, अजन लज"कल , क ण महणत त
कण, तर क ण दयn9न. क"त ल म त आत कतच पकहल पत कण च आह ह तय
पस"ग मळ\ समजत. तय च सगळ शभ ल ण" दयn9न स "गत त कतल म ह त असलय न
तय "वरन ह कतल ख त प!वक पटत. तय च र जय र हण झ ल ह प ह` न एक आईल जस
आन"द वह वय ल प कहज तस क"त ल झ लल असत . पर"त, त प थ तय च ज ण व
क ण ल ह ण र न ह ह च द त र खत. त कण ल र जपद कदल महण!न मन प स!न
दयn9न च शतशs आभ र म नत. अश ररत न दयn9न चय क रण "न क"त ल कण च
म कहत कमळ लय मळ\ त अभ कगन म त ह पढ दयn9न श च "गल स"ब"9 ठवणय च
ठरवत. कतच अप असत\ कU, दयn9न चय म धयम त!न त कण श स"पक कर शकल.
क"त ल कतचय म ठ मल ल भटणय च इच• त व ह त . अश मनलसथत त त घर
परतत. इकड यल9ष र, म ठ प "डव, कण च य गयत जग त ल शष य दधय त आह ह
म नय करत . कण बदल तय चय मन त सद व व ढत .
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश एक णच ळ स व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकशच ळ स व
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, द ण पह त कU, आत प "डव व कOरव भ व"ड शस कवदत कनप!ण
झ ल आहत तवह " म म झ गरदक ण म ग वय ल हरकत न ह . अस\च द ण च एकद
सव कशषय जमल असत " द ण तय "न गरदक ण द वय स स "गत . त सगळ कवच रत त,
"गरवय आपलय ल क य कदलय न आपल सम 9 न ह ईल", त ऐक!न म ठ उतस ह न
गरवय द ण ब लत त, "म झ इच• आह कक", प "च लचय र ज श यद करन तय ल
पकड! न म झय सम र आण व, अश म झ गरदक ण आह". त ऐक!न त कशषय एकदम
ब लत त, "गरवय आमह त कर". तय न"तर लवकरच त सगळ श!रय द आप पलय
रथ "त!न प "च ल दश कड क!च करत त. प "च ल दश ल त वढ घ लत त. दयn9न, कण,
ययतस!, दsश सन, कवकण, जल स"9 आकण सल चन अस\ पढ क र घत त व तय "चय प ठ
इतर कतय य द एकमक "श चरस ल गलय स रख दपद वर हल करणय स ठ सजज
ह त त.
आप पलय रथ त!न त तय "चय प यदळ बर बर प "च ल नगर त मस"ड म रन घ!सत त.
प "च लनरश ह क य ह त आह त आlय न पह त रह त त. तय "चय ल त यत कU, ह
आकमण आह. तय सरश त कदलगवजय र ज भ व"ड "सह यद ल तTड दणय स ठ
आप पलय रथ "त!न कनघत त. प "च ल नरश यजसन जर शससजज ह त तर कर
र जपत "च हल जबरदसत ह त . तय "चय ब ण "च प ऊस पड! ल गल व तय त बस व9
अस\ प "च ल सkकनक ग रद ह त ह त. रण ललक य ओरडत प "च ल सन यजसन चय
म गदशन ख ल कर र जपत "चय हललय ल तTड दणय स ठ कनघत त. यजसन अथ त~
दपद, आपलय शभ रथ त!न लढ ईल कनघत . अजन आपलय इतर कOरव भ व"ड "च
उतस ह प ह` न द ण "न स "गत , ह "च उतस ह भरप!र आह तर पथम तय "न नगर त कशरन
आपल कहममत द खव! द व न"तर आमह प "डव थ ड वळ न"तर आत कशर. प "च ल
नरश ह "चय 9 डस न नमण र न ह तर आमह त ज फOज बन!न प "च ल "च दम• क
झ लय वर हल कर व अस\ मल व टत. तय वर द ण तय वयह स स"मकत दत त. तय पम ण
प "डव शहर ब हर पकहलय हललय च क य ह त त पह त रह त त. कOरवसन आ"त मस"ड
म रन प "च ल शहर च बरच नकस न करत त. तय च बर बर प "च ल र ज तय चय ब ण "न
अस"खय कOरव "न घ य ळ करत . द नह ब ज!न ब ण "च वष व ह त असत . त अस\ ह त
असत कक", कOरव "न व टत कक", फ र म ठ प "च ल सन लढत आह. तय त प "च ल
सनचय कड! न ज ढ ल व श"ख ह "च क न ककटवण र आव ज शहर त ल घर घर त!न ह त
ह त, तय "न त कOरव थ ड ज सत भयभ त ह त ह त. दयn9न, कवकण, सव ह` , द घल चन,
दsश सन, त प "च ल नरश च आवह न म ठ कहर र न सव क रत त आकण यजसन वर थट
म र कर ल गत त. प "च ल नरश कपशत च मलग जर अनक ब ण "न जखम झ ल
ह त तय च शOय यलतक"कचतह कम झ लल नवहत. तय त प "च ल दश चय लढ ऊ
न गररक न अनक अस व आय9 घऊन लढ ईत भ ग घणय स सरव त कलय न तय
यद च सवरप अल9क भ षण झ ल ह त. दपद च सचच न गररक लह न म ठ सगळ तय
यद त स म ल झ ल ह त. जस\ ह ह ऊ ल गल तस\ कOरव समजल कU, ब ज! उलटणय च
शकयत आह तस\, त म घ र घऊ ल गल, त प ह` न आत प "डव दसय चढ ईचय तय र न
शहर त घसल.
प "डव "न समजल कक", आत तय "च प ळ आह, त द ण ल नमन करन आप पलय
रथ "त!न यद स ठ कनघत त. अजन यल9ष र ल स "गत , तय न म ग रह व व अजन पढ
र ह ल क रण तय पम ण तय च वयहरचन ह त . तय पम ण\ यल9ष र म ग र ह ल व
अजन न आगकच कल . अजन न नकल व सहदव ह "न तय ल स थ दणय स स "कगतल.
कभमसन तय च गद घऊन प यदळ वर च ल!न गल . तय चय गदन अस"खय र ऊत
(प यदळ च सkकनक) म रल गल. पत "च ढ ग झ ल . कभम तय न तडकवत पढ आकमकपण
ज त ह त . कभम "न प "च ल "चय हत फOजवर हल कल व एकक हत स गदन म रन ठ र
करणय स सरव त कल . कभम चय गदचय म र मळ\ तय अजस हतJच म"डक• फट! न पड!
ल गल . रक च थ र ळ सवत जकमन वर झ ल ह त . वbक दर चय तय म य मळ\ प "च ल
सनच 9ळ9 ण झ ल . अजन द ण "च ऋण फडणय स ठ दOपद चय कदशन ब ण "च वष व
करत तय मळ\ त र ज हत वरन ज त ह त तय हत वरन ख ल क सळत . तय न"तर
त मह रथ इतर रथ व प यदळ चय सkकनक "वर ब ण "च वष व करन तय "न इतसतथ
पळवत . प "च ल नरश व तय च भ ऊ शJजय अजन वर ब ण "च वष व करत त. त सगळ
ब ण फ लगन अडवत व क "हJ तस\च म रण य वर उलटवत . जस\ प "च ल "च
सवस"र ण स ठ पकतहल ह त ह त तस\ अजन च लढणय च ज र व ढत ह त . अस!र
स"वर जस " इ"द वर च ल करन गल तस\ प "च ल नरश व तय च सन पत सतयलजत
अजन वर च ल!न गल. द नह ब ज!"न ब ण "च प ऊस पडत ह त , तय त अनक व र
घ य ळ ह त ह त, यद र"ग त आल ह त. अजन च ह त इतकय वग "न हलत ह त ब ण
म रत "न कक", एक द य"त अस व. जवह " सतयलजत पह त कU, अजन दOपद ल क ब ज
करण र, तवह " त , इ"द जस अस!र कवर चन च पत वल वर च ल!न गल , तस ज त .
तय "चय त त"बळ यद ह त, जय च तलन कश श कर व अस\ कळत न ह . अजन
सतयलजत ल दह ब ण "न घ य ळ करत . तश लसथत त त श!र य द सतयलजत
अजन वर श"भर ब ण "न पकतहल करत .
अजन च चपळ ई कम ल च ह त , त तय च ब ण ज सत वग "न स ड वय स ल गत .
तय न त सतयलजत च 9नषय म ड! न ट कत . पर"त, सतयलजत ह र म नण य त ल नवहत .
त कफरन हल करत जवह " अजन प "च ल नरश ल त बय त घणय च पयतन करणय स
सरव त करत . सतयलजत प थ चय रथ च म डत ड करत , तय चय घ ड "न जखम
करत . ह यदकनत चय कवरद ह त व त सतयलजत कवळ लज"कणय स ठ करत आह, ह
प ह` न प थ तय च पक रच पकतहल तय चय वर करत . तय त अजन सतयलजत चय
घ ड "न म रन ट कत . तय च रथ वर ल धवज फ ड! न ट कत . शवट तय चय
स रथय ल म रन ट कत . एवढ झ लय वर सतयलजत ह र म न!न लढ ईत!न म घ र घत .
जखम अवसथत ल दपद आपलय सन न च त अवसथ प ह` न समजत कU, आपण हरत
आह त. तर सद शवटच पय स महण!न त तय अवसथत भ लय "च म र कर ल गत .
अजन दOपद चय रथ च नकस न करत , तय च धवज फ ड! न ट कत , धवज च द "ड
त ड! न ट कत . न"तर तय च घ ड म रत . आपल ब कद र तलव र ह त त घऊन त
श!रव र य द दपद चय रथ वर तय चय रथ त!न उड म रत . आत अजन दपद चय
रथ त तय ल पकडणय चय अकभकनवष त उभ असत . त प ह` न इतर सkकनक यद स"पल ह
ओळख!न आप पल शस घऊन तथ!न कनघ!न ज णय चय तय र ल ल गत त. जस\ गरड
स प ल पकडत अस\ त दषय ह त. दOपद ल अजन अटक करत . तय न"तर अजन तय
प "च ल नरश ल उदश!न ब लत , "अह यजसन , तमह आमच न तलग अह त महण!न
कभम तमचय सनल आत म रण र न ह . आमह ह यद कल क रण, आमचय गरन\
आमचय कड अश गरदक ण म "कगतल आह कक", आमह तय "च सगळ कशषय, तमह ल
पकड! न तय "चय सम र एक द कkद स रख ह तप य ब "9!न हजर कर व. एकद त झ ल
कक". आमच गरऋण स"पत महण!न दसर क "हJ अथ कbपय क ढ! नक ". तय न"तर त प "डव
व कOरव आपलय म"तय चय स"ममकतन द ण च य W पढ दपद ल ह तप य ब "9ललय
ककवलव णय अवसथत उभ करत त. त प ह` न द ण दपद ल ब लत त, "दपद आत त!
म झय श असलल द सत आठवश ल क ""? न"तर द ण तय ल ब लत त, "घ बर नक स,
म झय ब लकमत , म तल फक त द खवणय स ठ ह कल. आमह ब हण सदkव म कशल
असत . कतय "स रख डग 9रन स!ड उगवण आमह ब हण "च सवभ व त नसत. पर"त,
तझय तय बजब बद र व गणय च ह कश तल कर व ल गल आह. म झ तझय वर ल
पम कततकच आह लजतक तवह " ब लपण ह त महण!न म आत तल क "हJ दण र आह.
तय आ9 एक स "ग! इलच•त कक", म तय वळ तल क " भटणय स आल ह त . म झय
ब लकमत , तवह " म ज मद गनय कड! न तय च सगळ शसकवद द न त कमळव!न आल ह त
व अस कवच र करत ह त कU त कवद म झय प तझय स रखय र ज ल च ज सत
उपय ग च ठरल व महण!न त कवद म तल दणय स ठ आल ह त . त तल दऊन
तझय बर बर उवररत आयषय वयकतत करण अस " म झ स 9 उदश ह त . पर"त, त! जय
पक र म झ कनभतसन क रण नसत "न कल स तय मळ\ म त कवच र स डल व उलट
तझ ड ळ उघडणय स ठ ह मल कर व ल गल". द ण "च त कनषप प ब लण ऐक!न दपद
खलजल झ ल व ख ल म न घ ल!न म य चन कर ल गल . तय न"तर थ ड थ "ब!न द ण
तय स "गत त, "अर कमत , आत म दसरच क "ह दण र आह. आत तल म ह त आह
कक", तझ र जय आत म झ झ ल आह. तर तय त ल अ9 भ ग म तल द न करण र आह
व उरलल म सवतsस ठ ठवण र आह. भ कगरथ नद चय दक णकड ल भ ग म तल
द न करत व उतरकड ल भ ग म सवतsस ठ ठवण र आह. तल ह म नय आह क " त
स "ग व म झ मkत म नय कर". एवढ ब ल!न द ण कमलसकलपण हसत तय हरललय
र ज कड पह त र ह ल.
दपद तय ल उतर दत , "त! खर खरच मह न आहस. म झ म ठ च!क झ ल तर ह पढ
म तझ मkत सदkव म नय कर न".
वkश"प यन न"तर स "गत त, द ण प "च ल नरश ल स ड! न दत . आन"द न लज"कलल र जय
सव क रणय च कव9 कल ज त . दपद म त तय चय नगर त दsख अ"तsकरण न
आपलय ल कमळ ललय अधय र जय त ज मक"द प "त त असत व ग"गचय ककन र रह त
तय च र जय चमनवत नद चय तट पयWत पसरलल ह त, व क9 वचप क ढत यईल क "
तय च स"9 पह त असत . तय स ठ त सव जग प लथ घ लत एक अस पत
(अजन स रख ) कमळवणय स ठ ज तय चय पर जय च स!ड उगवणय त यशसव ह ईल.
द ण आपल कनव ससथ न अह •त यथ हलवत , जथ अनक नगर व शहर वसल ह त .
ज अजन न लज"क!न आपलय गरल द न कल ह त .
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश च ळ स व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश एकच ळ स व
(स"भव पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, पर चय एक वष न"तर 9bतर ष‘ यल9ष र ल ग द च उतर ल9क र
कर वय च ठरवत . यल9ष र च वतण!क, तय च नय यकपयत , पमळपण , मन च
म कळपण , प म कणकपण , 9kय, कहममत, क म त ल स व9 नत , कशसत, कनणय च
ख"ब रपण , सव Wन घऊन क म करणय च ह त ट , श "त पवbत , कदलद रपण अश कवकव9
गण "मळ\ त ग द स ठ य गय समजल गल , तय कशव य त कर व"श च तय कपढ त ल
जयष ह त . इतर म नकय न सद तय ल म नयत कदल ह त . ग द वर बसलय वर
थ ड च क ळ त त तय च कनवड ककत य गय ह त त तय चय क म "न लसद करत . त
तय चय आ9 चय र ज "प ज सत च "गल आह ह सगळ म नय करत त. प "डव त ल
दसर , वbक दर महणज कभम, श"करशन कड! न (बळर म) गद व तलव र व इतर शस "च
कश ण घत असत . तय च पकश ण स"पलय वर त दमतसन स रख कक"बहd न तय ह` नह
ज सत पखर गद य द झ ल . त सगळ प "चह भ व"ड तय "चय म तचय म गदशन मळ\
एकमक "स स "भ ळ! न सगळ क म" वयवलसथतपण कर त ह त . कतसर अजन तय चय
9न9 र कवदत चपळ ईस ठ खय तन म झ ल ह त . नमब ज त तय च ह त क ण ह 9र
शकण र नवहत . कवर, नरच, वल आकण कवपथ ह आय9" त उतमररतय ह त ळत ह त .
कश ह असल तर त त व परन पररण म स धय कर त ह त . द ण "न तय ल जग त ल
सव त शष कतर"द ज कU, ज चपळ ईत, वग "त, नमब ज त, न ज!कपण त तय चय स रख
तTच अस\ त स "गत. एकद सगळय कशषय "चय सम द ण अजन ल स "गत त, कU,
अगसतय ऋषJच क ण चल ह त , तय च न "व अग वश. अग वश म झ गर, तय "न तय चय
तपसयचय ज र वर एक अकदत य अस कमळवल ह त तय च न "व बह स. ह बह स
क9 ह वयथ ज त न ह पर"त, तय च उपय ग क ण म मल म णस "वर कल तर म त
सगळ जग त अस नष करन ट कल. त तय "न मल कशषयपर"परनस र कदल आह व त म
तल दणय च कवच र कर त आह. त अस दत "न त मल महण ल ह त कU, दणय आ9
तय च च "गल परर घ क रण तय च उपय ग अय गय कठक ण ह ण र न ह . म त अस
दणय च गर दक ण ह सगळय तझय भ व"ड " सम म "गत आह. त अश कU, "त! तय
अस च दरपय ग करण र न ह स, अस\ वचन त! मल दत आहस. तय कशव य जवह " म
तझय वर शस उग र न तवह " त!सद म झय वर कततकय च कक"बहd न तय ह प ज सत
तवष न म झय वर शस च लवश ल". अश जग वगळ गरदक ण अजन द ण ल दत व
उतरकड कनघ!न ज त . तय ण एक आक शव ण ह त कU, सगळय जग त अजन स रख
9न9 र न ह . खर खर च तय पम ण अजन क णतय ह लढ ईत मग त ब ण "च अस ,
गदच अस अथव तलव र च अस अजन च कसब अतलन य ठर. प "डव "त ल सहदव
कनत श स आकण कतवय "च त"त वbहसपतJकड! न कशकत , ज सवग च गर ह त. त तय चय
च र भ व"ड "चय स कनधय त नहम रह त ह त . तय च सह दर ब"9! नकल द ण "चय
कशकवण न एक उतम मह रथ (अकतरथ) व सवगणस"पन अस य द झ ल ह त . अस\ त
प "च भ ऊ इतक पबळ झ ल कक", क णत ह शत! तय "चय पढ उभ र ह` शकत नस\. सOव र
जय न\ त न वषg च लण र यज कल , ग"9व Wच प ड व करणय स ठ , तय च पर भव कल .
जय यवन र ज च प ड व प"डल करत आल न ह तय च सद प ड व तय प "च
भ व"ड "चय चम!न कल . कवपल ज सOव र "पkकU ह त , जय चय 9 डस च सवजण कOतक
कर त तय ल ठ र म रल क रण त कर व"श चय ल क "च कतरसक र कर त अस\. र ज
सकमतसद ज सOव र "पkक•च ह त , जय ल दतकमत महण!न सद ओळखल ज त, तय च
ख डक• च "गल लजरवल अजन न.
कभम चय मदत न अजन एक रथ त!न प!वgकड ल हज र रथ असण य र ज ल नमवत .
सगळ दक ण कदशच प "त 9न"जय लटत व अगकणत स"पत कर र ज9 न त आणत .
अश पक र पर कम कर त त प "च प "डव आपलय र जय चय स म व ढवत र जय च
श म"त व ढवत, इतर र ज "न म "डललक कर त, र जय च क रभ र कर त ह त. ह ह त
असत "न 9bतर ष‘ चय मन त तय च मल" व ह प "डव ह "च तलन ह त अस\, तय त
तय चय ब यक च भ ऊ शकन व सवतs ग "9 र क नकपचकय दत, अश पक र "च व ढ
झ ल व पररण म सवरप प "डव "बदल एकपक रच आसय , दषभ व उतपन ह त गल .
तय क रण "न तय च झ प उड ल व नसत कवच र तय चय मन "त घर करन र ह` ल गल.
प "डव म त तय 9bतर ष‘ चय म"डळJचय अश मनलसथत बदल प!णपण अनकभज ह त.
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश एकच ळ स व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश बच ळ सव
(स"भव पव स"पल)
वkश"प यन स "गत त, 9bतर ष‘ ल जश व त यत रह त कक", प"डच मल" कवकम वर कवकम
कर त र जय च कवसत र कर त आहत व आपल मल" •"द फ"द त वळ घ लवत आहत, त
ददŽव कपत सततचय कच"तत पडलल रह त . अखर स 9bतर ष‘ तय च सल ग र व
कट लकनत तज ककनक ज सद ग "9 रच ह त तय ल कवच र कवकनमय स ठ ब ल वत .
ककनक ल त अ"9 र ज आपल वयथ स "गत , कU, "अह ब हण , ककनक , कदवस\ कदवस
प"डचय मल "च पसथ व ढत आह, मल तय "च आत मतसर व ट! ल गल आह क रण,
तय "चय तलनन म झ मल" कम पडत आहत. तर तय करत " क य कर व त स "ग . तमह
ज स "ग ल तस म कर न".
वkश"प यन पढ स "गत रह त त, ककनक मद ल 9रन र जक रण कनत श स "त ज कदल आह
त\ स "ग! ल गत , "ऐक र ज, म झ उतर तमचय पश ल अस\ आह, पर"त, म झय उतर न
जर आपण न र ज ह ण र अस ल तर म न ब लणच म झय कहत च ह ईल", एवढ ब ल!न
ककनक थ "बल . 9bतर ष‘ तय ल अभय दत त व तय न"तर त र जकनत कनप!ण ब हण
तय ल स "गत , "एक र ज नहम शस न सजज अस व ल गत व जवह " गरज कनम ण
ह ईल तवह त त शस व परणय चय तय र त असल प कहज. तय "न सवत च मत
सतत स9 र त ठवल प कहज. सवत चय चक ह ण र न ह त अश ररत न सदkव द र कहल
प कहज व तय च वळ शत!चय चक "वर ल ठव!न तय च उपय ग कस करत यईल त
ठरवल प कहज. ज र ज सदkव लढणय चय च तय र त तय च सkनय ठवत तय ल सगळ
वचक!न रह त त. महण!न त र ज सतत तय च सन व तय च हतय र नहम अदय वत
ठकवल. तय च सkनय तय चय आजत र कहल अश स ठ त सवक "हJ कर ल. र ज च व गण
अस\ असल प कहज, जय मळ\ तय च व तय चय सkनय च कमकवतपण च मद शत!चय
धय न त यण र न ह त. तय चवळ त र ज शत!च कमकवतपण हरन तय च उपय ग
सवत चय फ यद स ठ कर ल. र ज एक द म ह म सर करणय आ9 तय चय सगळय
बय व ईट ब ज!"च प!ण कवच र कर ल व तय न"तर त म ह म तड स नणय च कन9 र करन
तय त यशसव ह ईल. जस\ अ"ग त रतलल क "ट प!णपण क ढल गल न ह तर तय च
आ"त अडकलल भ ग जस रतत रह त तस\ तय च द ष प!णपण क ढ! न ट कल गल
न ह त तर त म ठ कपड ह ऊन त स दत रह त त. आपलय ल ज ण!न बज!न कपड दण य
शत!च न यन ट करण ह पश"सन य असत मग क ण क "हJ ट क कर . जर शत! म ठ
कहममतव न असल तर तय चय व ईट कदवस "च व ट पह वय च असत व जस त सर
ह त ल तय च फ यद उठव!न तय शत!च प ड व कर वय च असत . लज"कण ह एकच
र ज च धयय असल प कहज तय स ठ त क "हJह करणय स तय र असल प कहज. ज द ष
स9 रत यत न ह त तय "कड र ज दल कर ल जण!क य त तय ल समजलच न ह त.
शत!च दष न करत र ज तय चय वर ल ठकवल. र ज ल नहम स व9 रह वय च असत
व क ण वरह आ"9ळपण कवश स ठव वय च नसत . बस व9 र ज नष ह त . भ बडपण
(भ ळसटपण ) र ज ल श भत न ह . र ज कववक• असल प कहज. जर तझ शत! तझय
त बय त असल तर तय ल तवररत नष करण\च उकचत समज व. र ज ल पकतसप9? व शत!
ह त ल फरक समजल प कहज. पकतसप9? आपलय ब ज!ल वळवत यत (पkस दऊन
कक"व पल भन न) शत! न ह . महण!न शत!च न यन टच कर वय च असत . मललय शत!च
दष कर नय. शत!च कमत शत! समज वत. शत!च शत! कमत समज वत. तझय स 9न
स मग च कलपन शत!ल यण र न ह अश वयवसथ असल प कहज. जय र ज च
आतमकवश स डळमळ त आह त र ज नष ह त महण!न, र ज तय च आतमकवश स क यम
र ख ल. •प व उघड अश सव पक रचय शत!"वर ल ठव व. शत! बस व9 असत "न
तय चय वर च ल कर वय च असत. शत!ल उघड आवह न दणय च गरज नसत, तस\
खळ त करत त र जक रण त न ह . महण!न खळ त ल लढ ई व यद त ल खर लढ ई
ह त फरक असत ह ल त ठव. शत!ल ख ट आश सन दऊन झलवत ठवण ह एक
यशसव त"त आह. र ज ल शत!, शत! क " झ ल त समजण आवशयक असत. बय च वळ ,
तय क रण "च कनर करण करन शत!तव कम करत यत महण!न तस पयतन क ण ह शह ण
र ज कर ल. क रण, कम त कम शत! असण र जय चय पगकतस ठ आवशयक असत.
शत!च न श करणय स ठ तय चय अ"9शदच , कवश स "च व पर करण ह एक च "गल 9 रण
समजल ज त. कमत चय वष त ककत शत! आहत ह अजम वण र ज ल आवशयक असत.
अलसथन त ल कनख र ब हर ल आग प ज सत ह कनक रक असत त महण!न र ज
सवत चय ल क "च पह ण करणय स कम पडण र न ह . शत!चय ख ट कवनवणय "वर ज
र ज कवश स ठवत त र ज न श प वत . शत!च कवश सघ त करण र ज च कतवय असत
क रण जर त तय न कल न ह तर त शत!कड! न नष ह ईल. जय र ज ल शत! व कमत
ह त ल फरक समजत न ह , त 9!तपण न ह त र ज नष ह त क रण त तय चय
कमत ल शत! समज!न म रन ट कत व शत!ल कमत समज!न जवळ घत . शत! ठरवणय
आ9 स म, द म, द"ड व भद कनत व परन पह वय च असत पर"त, ह कश "नह त
वळल न ह तर तय ल शत! म न व व तय च न श च क रव ई कर व . ज ह च र
क रव य "न वळत त तय "न पकतसप9? समज व. क "ह तर पश असत तय मळ\ त
पकतसप9? अथव शत! ह त असत . स म, द म, द"ड, भद व भय ह त पश स डवणय च
प "च म ग स "कगतलल आहत. तय कशव य तलयबळ पकतसप9? असल तर र ट बट
वयवह र न न त स"ब"9 करन (स यर क करन) तय ल कमत, न तव ईक करत यत. तर
तय न क म न ह झ ल तर तय च कबम ड कर व . झ ललय न तय च गय कर नय. 9bतर ष‘
ककनक ल कवच रत त, "मल स "ग ह प "च म ग Wच कस कस उपय ग कर व महणज त
पश कमटल".
ककनक स "गत , "ऐक र ज , एक ग ष स "गत तय त!न त! समज!न घ, एक क लह ह त . त
र जक रण च त"त च "गलच ज णत ह त . त च र ज ड द र " बर बर तय ज"गल त रह त
असत . त च र कमत ह त, एक व घ, एक उ"द र, एक ल "डग व एक म"ग!स. एक कदवश त
पह त त, एक दणकट ब "9 असलल स "बर ज तय चय झ"ड च पमख असत , तय ल
पकडणय च पयतन त करत त पर"त, तय चय चपळ ईमळ\ त तय "न पकडत यत न ह .
महण!न त च र एकत यऊन सल मसलत करत त. तथ क लह पथम ब लत , त व घ कड
पह त ब लत , त! आत पयWत बय च वळ तय स "बर ल पकडणय च पयतन कल स पण
तय च चपळ ई व बद मत तझय प ज सत असलय मळ तल यश आल न ह . आत
आपण उ"दर ल तय स "ब र च प य करडणय च क म दऊ जवह त झ पल असल. अस\
झ ल कU, त चपळ ईन पळ! शकण र न ह व व घ तय ल पकडल. अस\ झ ल कU आपलय
सगळय "न ख!प म "स ख वय ल कमळल. तय पम ण\ व घ तय स "बर ल म रत . त प ह` न
क लह तय सव Wन स "गत , ज तमह सगळ पथम सन न करन य मग आपण सव त म "स
ख ऊ, त वर म ह स "बर चय शव वर ल दऊन रह त . तय पम ण त व घ, ल "डग ,
म"ग!स व उ"द र नद वर सन न करणय स ठ ज त त. व घ लवकर यत व पह त कU, क लह
तथ धय नसथ बसलल आह. व घ ल प ह` न क लह तय ल स "गत , अर\ कमत , उ"द र
ब लत ह त कU, ह स "बर तय चय मळ पकडत आल महण!न त तय च आह. त ऐक!न
व घ ल समजत कक", ह पढ आपण उ"दर स रखय यलतक"कचत प णय च मदत घऊन
सवत च अपम न करन घतल आह. त सव कभम न न तथ!न न ख त च कनघ!न ज त .
तय न"तर उ"द र यत , तय ल प ह` न क लह तय ल स "गत , अर\ तझय आ9 म"ग!स आल
ह त त स "गत कक", व घ चय प"ज मळ\ त म "स कवष र झ ल आह व महण!न त न ख त च
त कनघ!न ज त "न स "गत ह त कक", जर उ"द र आल तर तय ल म ख ऊन ट क•न. त
ऐक!न घ बरन त उ"द र कबळ त पळ! न ज त . तय न"तर ल "डग यत . तय ल प ह` न क लह
तय ल ब लत , व घ आत आल ह त पण तय ल तय चय ब यक बर बर स "बर ख यच
आह अस\ महणत व त आपलय ब यक स आणणय स ठ गल आह, त दसय
क ण ल ह त ख ऊ दण र न ह मल सद तय "न दम कदल आह. ह ऐक!न ल "डग म "स न
ख त च कनघ!न गल . तय न"तर म"ग!स यत तय ल प ह` न क लह तय ल स "गत , म
ब क•चय न म रलय न त पळ! न गल आहत, तल सद म म र न जर बय ब ल "न त! गल
न ह स तर, त ऐक!न म"ग!स पळ! न ज त . अश ररत न त क लह सगळ म "स सवत स ठ
घत ". ककनक पढ स "गत , "ह र ज , ह च त तपय अस कU, पकतसपधय ल तय चय
कमज र नस र यक• व परन ब द कर वय च असत. घ बरट असल तय ल फक घ बरव!न,
श!र ल मसलत त अडकव!न, ल भ ल अथ न आकण समसम न व दबळय स त कद चय
व पर न क ब!त ठवत यत. आत ह र ज , आणख न एक ग ष स "गत . आवशयकत
झ लय स र ज न तय च मलग , भ ऊ, कमत, कपत आकण गर अश क ण ल ह आपलय
मतलब स ठ ठ र म र वय स तय र असल प कहज. शत!ल श प "न, पल भन न,
कवषपय ग न, फसव!न अश हर पक र ब द कर वय च असत. पकतसपधय च शत!त रप "तर
कवह ह ह ऊ शकत महण!न तय चय कड दल करणय च अथव तय च कतरसक र
करणय च च!क क9 ह कर वय च न ह . जर द घ तलयबळ असत ल तर क वब जपण
समbद च आश सन दऊन क म च लव व. जर सल ग र ख ट सल दत अस\ ल त आल
तर तय च सद गय कर नय. र ज न तय च र ग आवरन क म कल प कहज. आपण श "त
आह त अस\च द खवल प कहज. र ग द खवलय न पकतसप9? व इतर कनर क ज गbत
ह त त व र ज चय मन च ठ व तय "न ल गत , त र ज स ठ च "गल नसत. तच•त
द खवणय प तय च कUव करण ज सत र सत असत. कUव करणय न र ज च त कद (पत)
व ढत व तच•त द खवलय न कम ह त असत. र ग द खवणय नसद कमज र कदस!न
यत. ख ट अश! द खव!न पकतसपधय ल बस व9 ठव व. पकतसपधय ल नहम अस\ व टल
प कहज कक", र ज स"य ग करणय चय तय र त आह व चक आपल च आह क रण, आपणच
तय ल समज!न घत न ह !
च "गलपण च ढTग करत बदम श करण य च घरद र ज ळ! न तय ल तय चय सगळय
स बतय "सकट म रन ट क क रण, अस\ पज जन ब हरचय शत!प ज सत 9 कब ज
असत त. च र, लट र, ईशर न म नण र, जग र अश ल क "न र जय त थ र दऊ नय
क रण, त इतर "न कबघडव!न र जय च य गयत कम करत त. अस\ ल क पल भन न
र जय चय शत!"स ह त कमळव!न र ज व तय च पज अश द घ "न 9 कय त ट कत
असत त. तय "न च म अलसथन त ल कनख र अस\ महणत . उघड शत!प ह ज सत
9 कय च असत त. महण!न तय "न म रन ट क व अथव र जय ब हर क ढ! न ट क व. अश
ल क "न तय मळ\ जरब बसत व तय "चय ह लच ल ब"द पडत त. ईशर ल कभण र मय द
प ळत त, तय "न कनय"तण त ठवण स प असत. र ज च •प शत! पथम ह "च ल क "न
ह त श घऊन तय "चय र जकवर 9 क रव य कर त असत त महण!न ज र ज , तय चय
पजत ल अश ल क "च न यन ट करत त च "गल र जय च लवत . र ज जर अस\ समजल
कU, एक द प स!न 9 क न ह तर त बर बर नसत क रण, र ज ल कवह "ह क ण कड! न
9 क ह ईल त स "गत यत न ह महण!न ह र ज 9bतर ष‘ , त! नहम तझय कमत "वरसद
बरक ल ठव!नच र कहल प कहज. र ज ज अश ररत न सदkव द त ब ळगत न ह त
नष ह णय च द ट शकयत असत. कवश सघ त च शकयत र ज न क9 ह न क र नय व
पतयक ग ष च "गल तप स!नच सव क रल प कहज. तय स ठ अर र ज , त! च "गल हर ख त
स "भ ळल प कहज. र ज च हर तय चय व ब ज!चय र जय त अस\ सवत पसरलल असत ल
तर त र ज ज सत सरक त असत . र ज च हर क ण आहत त तय चय कमत "न (हर "ब बत
प!ण गपत ब ळगल प कहज) समजत क म नय क रण तस\ झ ल तर हर क म कर
शकण र न ह त. र ज च हर सनय श चय रप त, वय प य चय रप त, फर व ल, सवक चय
रप त, द स चय रप त, कवदष! क चय रप त, पर कहत चय रप त, न यककण चय रप त
अश कवकव9 रप त अस वत. तय "चय ज ग ब ज रपठ , न यक•णJच अड, बग च,
मन र"जन च कठकण, प णथळ", त थ त, दवळ, द रच दक न, आर म करणय चय ज ग ,
श म"त "चय कमळणय चय ज ग , कवकव9 श सक•य ज ग , दव ख न, र ण क , र"गण लय,
तर"ग, जग र च अड, कवश (रह णय च वयवसथ असलल ह<टल), ख न वळ , आशम,
वशय गbह अश कवकव9 कठक ण जथ ल क जमत त तथ असत ल व तय "च क म ल क "वर
नजर ठव!न क "हJ व त कमळत, त क ढण व य गय तहgन र ज पयWत प ह चवण. क ण हर
आह त क ण ल ह समजण र न ह अश द त हर कवभ ग "न ब ळग वय च असत. जय
र ज च हर वयवसथ कनदnष आह त र ज तय चय र जय त यशसव रह त .
ह र ज , तझ व ण म9!र असल प कहज. अस असल तर हदय त त पस"ग कठ र
असल प कहज. कठ र क म करत "न सद तय चय मन त श "तत असल प कहज व कववक
ज गbत असल प कहज. र ज न नमतच सTग 9रन आपल क म कल प कहज क रण,
र ज ल खर खरच सदkव नम रह ण शयसकर नसत. ऋष , उचच क ट च ब हण ह "चय
पकत आदर असलय च द खवणय न तय र ज च पकतम पज जन "त उ"च वत ह तय "न
धय न त ठव व. स"दर फल" दण र पर"त, तय ल फळ\ ल गत न ह त अश झ ड स रख
र ज च व गण असल प कहज. र ज कड कवन"त कल कक", तवर त क म झ ल तर तय
र ज च पकतम सवसत ह त महण!न तस\ ह ण र न ह ह च द त ब ळग वय च असत.
य गय म गण च क म सद थ ड वळ घऊन मग कर व. तर सद र ज न तय च पकतम
अश ठव व कक", ल क "न तय चय बदल कवश स क यम र ह ल. र ज ह सव Wच
आश सथ न असल प कहज. एक म णस च क म कल तर श"भर ल क "न कवश स ह त
कU, तय "च क म" सद यथ वक श ह ण र आहत. जर तय "च क म" क9 च झ ल न ह त
तर ह कवश स क यम रह त . दवसद ह पम ण आपल शद सथ न" स "भ ळत असत त
ह त! ल त ठव. र ज , त! सवत चय सख प पजच सख म ठ अस ल त ठव!न जगल
प कहजस. उतम गण, वkभव व सख ह र ज च स धयतच कम असल प कहजत. क म त
अपयश आल तर ल ज न व टत त! ब हण "च (शह णय ल क "च ) सल घतल प कहज.
पजत सवत च महतव पसथ कपत करणय स ठ पस"ग कह"स म ग च उपय ग करणय स
हरकत नसत. पर"त, महतव प प झ लय न"तर म त र ज फक पम व श "कतच 9 रण
अजम वल व ज कडवटपण तय चय कठ र म ग Wन ज णय मळ\ जनतचय मन त उतपन
झ ल असल त कवसरल ज ईल. एवढच न ह तर ल क "च कवश स ह ईल कU त ज
र ज न कल त पररलसथत नस र य गयच ह त. ल क "चय दsख त र ज प म कणकपण
स म ल ह ईल. खर खरच ददŽव त असललय "न र ज मदत कर ल व ल क "च कवश स
लज"कल. गण जन "न तय "चय गण "च तय "न स"9 दऊन कOतक कर व. पजत ल गण जन "न
र ज बदल कवश स व टल अस\ र ज चय क रभ र च 9 रण असल प कहज. र ज द न9म
करन सवत च पकतम उ"च वल. म त द न करत "न त सतप त कल प कहज न ह तर
र ज च पकतम कबघडल. अश 9 रण "मळ\ तय र ज कड सव गण जन अनक!ल रह त त
जय मळ तय र ज च त कद व ढत रह त. एक ग ष र ज, आपण पकक धय न त ठव व कU,
दजन "चय मदत न क "हJ क ळ समbद प प ह ईल पण त फ र क ळ कटकण र न ह पण
गण जन "चय मदत न ज समbद प प ह त त कचरक ळ कटकण र असत, महण!न दज न "च
पस"ग उपय ग कर व व न"तर तय "च न श कर व कक"व ब ज!ल कर व. र ज आपलय
मन त ल उतकट भ वन तय चय हर "चय सम वयक करण र न ह . र ज तय चय मन त
क य आह त क9 ह उघड द खवण र न ह . र ज समbद ह णय स ठ सवत चय पजल
लटण र (कर ल व!न वगkर) न ह , त तय स ठ शत!ल लटल. ज र ज पजल लट! न समbद
ह त त रस तळ ल ज त . क रण, अश दश च जनत शत!ल सहय ग दणय च शकयत
असत. र ज आपलय पजस ठ दkकवक स"पद आचरल. त असर स"पद क9 ह आचरण र
न ह . र ज शत!श म त असर स"पद आचरल क रण एहव त शत! तय ल आवरण शकय
ह ण र न ह . ह र ज , एक ग ष ल त ठव कU, र ज च कहत, पजच कहत, र ज चय
क रभ य Wच (न करशह "च) कहत, सkनय च कहत ह च र कहतस"ब"9 वगवगळ असत त. तय "च
स"तलन जय ल स "भ ळत आल त र ज ल कम नय ह त . ज र ज तय चय घर त ल
कवर 9क "कड दल करत त ह स प वत . शत!"च पज जन व शत! र ज ह एकच न
समजत र ज तय चय शत!चय पज जन च मन लज"क!न तय शत! र ज ल शह दऊ शकत
व तय म ग Wन त शह ण र ज शत!च र जय यद न करत "च क ब ज कर शकत . ज र ज
शत! र ज चय इतर त न कहतस"ब"9 "न यक•न ह त ळ! न तय र ज ल शह दऊन हरव!
शकत त यशसव ठरत . ह कट ल र जकनत मधय यत. यद न करत अश म ग Wन र ज
तय च र जय कवसत र शकत . ह ल भद कनत अस\सद महणत त. शत! र ज ल
हरवणय स ठ पथम तय चय श मkत च बह ण कर वय च असत . ह र ज , म णस च
सव थ ह एक म ठ शक• असत. कतच वयवसथ पन करन र ज तय चय पजच,
क रभ य Wच, सkनय च कहत स धय करन तय "च कवश स प प कर शकत . शत!र ज ल
न म हरम करणय स ठ तय चय र जय त ल ह त न कहतस"ब"9 "च व पर कर व . तय ल च
कट ल कनत अस\ महणत त. अस र ज क9 ह हरत न ह . ज र ज समbद व सव सथय
र जय त रह व अस\ समजत त स व9कगर न कमत र ज तय र करत . तस\च यद करत .
स व9कगर दरदष न प प ह त. पढ क य पररण म ह ण र आहत, आपलय एक द
9 रण च, ह ज बर बर हरत त दर! दष असलल र ज समजल ज त . अस र ज
तय चय पढचय क रव ईच स 9 भणकसद आपलय जवळचय कमत "न सद ल ग! दत
न ह . क रभ र त ल गपत ह स व9कगर च एक भ ग असत . क रव ई सर झ लय वर त
तय "न समजल तर च लल. क रण तवह " तय "न तल थ "बवत यण र नसत. स व9 नत व
कभण ह त ल फरक समज!न घ. स व9 नत त कद त!न यत व कभण कमज र त!न यत.
आपण कमज र असलय च द खवण बय च वळ शयसकर असत तवह " तस न टक र ज
करत . तय मळ\ पकतसप9? बस व9 रह त व र ज ल तय चय ह लच ल करण ज सत
च "गल जमत. कमज र च न टक कलय मळ\ पकतसप9? तय चय ठवण तल दमद र ड वप\च
व परत न ह व तय मळ\ तय ल फश प डण स प ज त. पकतसपधय च ठवण त ल ड वप\च
उलटवण कद कचत र ज ल अवघड ज णय च शकयत अस! शकत महण!न ह 9 रण
व पर वय च असत. पकतसप9? फश पडलय वर तय चय ठवण त ल ड वप\च कततक तय ल
उपय ग च नसत त. हरलल पकतसप9? स!ड चय भ वनत असल तर म य चन करत
महण!न जर त! तय ल म फ कलस तर त! मरण ल आम"तण दत असत स. सव शकयत "च
अभय स करनच पढच प वल ट क वय च असत त. त अभय स अस अस व कU,
जण!क य त खर खरच घडल आह, अश ररत न सव समज!न जवह " र ज क य करत तवह "
तय ल मन च श "तत न घ लवत त क य करत यत. क रण, अनप त अस\ क "हJ
तय चय स ठ घडत नसत. ज घडल तय च कलपन तय ल तय चय दर! दष मळ\ आ9 च
झ लल असत. अश स व9 नतमळ\ त क9 च हतबल ह त न ह , त पकतसपधय चय पढ
द न प वल नहम रह त . बय च क य त क ळ व ज ग महतव चय अस! शकत त, तय "च
त"त त"त कनय जन तय ल करत आल प कहज. कमज र पकतसप9? कड त कमज र आह
महण!न दल करण 9 कय च असत. पर"त, तय ल आपलय ऋण "न ब "9!न घऊन तय च
कवर 9 म ड! न क ढत यत असल तर तस\ कर व. अश क रव ईमळ\ तय चय सगळय
ह लच लJवर र ज कनय"तण ठव! शकत . अश 9 रण मळ\ पकतसपधय ल म "डललक र ज च
दज दणय स रख ह त. पमळ व गण!क•न, उपक र करन, न त स"ब"9 जळव!न अश म ग Wन
बरच पकतसप9? कमत करत यत त. एक ग ष र ज 9bतर ष‘ ल त ठव कU, ह ज म तल
स "गत आह त कद कचत सगळ तझय पकतसपधय ल म ह त असल तर तय ल कस\
आवरण र ह च कववक तल कर व ल गल. अपम न करन व गण, कपड दण, कवश सघ त
करण, मदत न क रण, दल करण अश बजब बद र व गणय न च "गल कमतसद •प शत!
ह त असत . जस\ एक नगणय कठणग पस"ग म ठ वणव नल ह त असत तस • ट
पकतसप9? म ठ अडचण ह ऊ शकत. र जक रण त ल म णस ह , समज!न घ र ज ,
रज गण अथव तम गण असत त तय पम ण तय "च व गण व अप असत त. तय त
क ण स"त, मह"त, स लतवक नसत . तय "च सगळ वयवह र क म, क 9, ल भ, म ह, मद व
मतसर ह सह कवक र न\च पभ कवत झ लल असत त. महण!न ह र ज , तय पम ण त! तझ
व गण तय "चय श ठवल प कहजस. कदलल वचन म डणय स ठ पटण र क रण द व ल गत,
न ह तर तय च पररण म भ ग व ल गत त. तझय कड! न मदत म "गण य र ज च अ"तसथ हत!
समज!नच त मदत कर वय च असत. क रण व सबब ह त ल फरक समज!न घ, क रण
महणज खर पररलसथत व सबब महणज पटणय स रख ख ट पररलसथत . र जक रण त
बय च वळ क रण "प सबब ज सत उपय ग चय असत त. ज सबब ल क रण समज!न
सव क रत त नष ह त . शत! क रण दत आह क " सबब, ह समजणय त र ज च 9!तत
लसद ह त. ह र ज , त! सद सबब व परन शत!ल फसव! शकत स व तय म ग न शत!ल
कचत कर शकत स. शत!चय र जय त ल पज अनक!ल करन तय र ज ल शह दऊन
नमवत यत महण!न पज व र ज एकच आहत अस\ समजणय च आवशयकत नसत.
शत!र ज वर ल क 9 स ठ तय चय पजल त स दऊ नय. जय र ज च सतत इतर
दश त ल ल क करत त त र ज सम ट समजल ज त . र ज जर सद ष असल तर तय च
क रभ र सद तस\ ह त त व त र जय बडत महण!न ह र ज त! नहम कनदnष क रभ र
ठवश ल. जय र जय त पज सख न ह तय र जय त ब"ड ळ म जत व त र ज नष ह त .
र ज एक ग ष ल त ठव, दजन क9 ह सतक य करत न ह त, महण!न जर क ण दजन
सतक य करणय चय ग ष कर ल गल तर त! स व9 ह . तय च अ"तसथ उदश समज!न घ
व तय पम ण त! क म करश ल. ह र ज , जर त! सवभ वतs स लतवक असल स तर
वयवह र त त! रज गण असलय स रख व ग वस, तरच र जय च लवणय त यशसव ह कशल.
ह र ज एक ग ष ल त ठव कU, तझय क रभ य त भद कनत व परन त! तय "न एकत
यऊ दऊ नक स क रण जर त एकत आल (एकमक "च कमत झ ल) तर त तझ न श कर
शकत त. तझ क रभ र अकमत (एकमक "न न ओळखण र) असल प कहजत व तय "न
एकत आणण र दव त!"च फक असल प कहजस. अश 9 रण मळ\ तझ ग द सरक त
र ह ल. र ज त! शत!च अकह"सक हतय करश ल. जस\ ख ट क प णय च करत . कह"सक
हतयत प प असत महण!न त असर स"पदत यत, तय प स!न त! अललप रह श ल.
(भगवदग तत १६वय अधय य त दkव स"पद व असर स"पद स "कगतलय आहत तय न"तर
पह वय चय आहत.) अश ररत न ब हण ककनक 9bतर ष‘ ल तय च र जकनत समज व!न
स "गत . (ह ल च मह भ रत त ल ककनक ग त अस\ महणत त)
ककनक ब हण 9bतर ष‘ ल स "गत , "कर कळ चय तल प "डव व तझ पत ह "न एक च
वळ स "भ ळ वय च आह, तय स ठ तल य गय 9 रण आचर व ल गल न ह तर त!
भकवषय त दsख करत रह कशल. तल ह र ज तझय मल "प प"डच मल" ज सत शककम न
आहत ह ल त घऊन तझ भकवषय त ल 9 रण\ आख व ल गत ल. तय स ठ तझय
कहत च क य आह म झय मत त आत स "गत त न ट ऐक. मग तय नस र त! य गय तस
कर. त! अस\ व ग वस कU, तल प "डव "प स!न 9 क ह ण र न ह . अस\ व गल स तर तल
भकवषय त पl त प कर व ल गण र न ह . तझ मल" प "डव "च हव करत त व तय मळ\ ,
तस\च महतव क " शक!न तय "न सल दत असत महण!न त प "डव "न त स ह ईल अस\
क "हJ करत रह ण र आहत, तर तझ व गण अस\ असल प कहज कक", तय तझय मल "चय
क रव य त त! स म ल न ह स अस\च प "डव "न व टल प कहज. प "डव "न सद द त अस\
व टल प कहज कक", त! तय "चय बर बर आहस. तझय अ"9तव च त! चतर ईन ह स ठ
उपय ग कर शकत स. प "डव जवढ बस व9 तवढ तझ मलग\ तय "चय वर करघ ड
करणय त ज सत यशसव ह त ल.
वkश"प यन पढ स "गत त, अश ररत न ककनक "न तय च कनत स "कगतल व त तय चय घर
गल . कह ककनक कनत ऐकलय वर 9bतर ष‘ ज सतच क ळज त पडल .
अश ररत न आकदपव त ल स"भव पव च एकश बच ळ स व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश तच ळ स
(ल गbह पव सर)
वkश"प यन पढ स "गत त, प "डव "चय बदल असललय दष मळ\ सवल च पत शक!न , अथ त~
कOरव "च म म व दयn9न, दsश सन, आकण कण अस\ कमळ! न एक क रसथ न करत त.
तय स ठ तय "च कपत 9bतर ष‘ ह "च सममकत घत त. तय "चय तय कbषण क रसथ न नस र
क"त व कतच प "च पत एक घर त ज ळ ! न ट क वय च वयवसथ असत. पर"त, 9!त व
दर! दष असलल तय "च क क कवदर! त क रसथ न समजत . तय पम ण, कवदर! ठरवत कक",
क"त व कतच पत क ठतर लपवल प कहजत महणज कOरव "च त ड व यशसव ह ण र
न ह . तय स ठ कवदर! , एक मजब!त ह ड तय र करत जय त व र व व दळ पररलसथत ल
तTड दणय च मत आह. कतचय वर परदश च धवज फडकवल ह त महणज क ण स"शय
घऊ नय. तय न"तर त क"त ल भट ! न स "गत , 9bतर ष‘ कळ च न "व बदन म करणय म ग
ल गल आह, तझय मल "चय व ईट वर आह, तय स ठ तय चय मल "न ज ड व कल
आह तय त!न सह सल मत कनसटणय करत म एक मजब!त ह ड ककन य वर तय र ठवल
आह, तय त बस!न त! व तझ मल" सखरपपण कनघ!न ज .
वkश"प यन पढ स "गत त, ह द र च ब लण ऐक!न क"त ल फ र द sख ह त. पर"त, तय चय
स "गणय नस र त तय मजब!त ह ड न ग"गत!न कनघत. 9bतर ष‘ न प "डव व कOरव "त ल तढ
प ह` न प "डव "न वरण वत त ज ऊन रह णय च स "गत त व तथ तय "न तय "च भकवतवय
घडव व अस\ ठरत. तय स ठ तय "न कदलल स"पत घऊन त प "डव क"त बर बर तय "न
आख!न कदललय कठक ण ज त त. प "डव स ठ तय र कललय ल गbह त कवदर! चय
स "गणय न एक कभल ब ई कतचय ब ळ बर बर ज ऊन रह त व तथ त सवय"प क करत "न
झ ललय आग त जळ! न ज त. कतचय पम ण त घर ब "9ण र कशलप पर चन ज मलच•
(ईर ण ) ह त त सद तय आग त जळ! न मल . तय अपघ त मळ\ त घर ल खच बनवलल
आह ह कवदर! ल समजल. आपलय ल रह णय स ठ कदलल घर जव ल ग ह पद थ Wच आह
ह समजलय वर तथ!न त कनब ड अरणय त लपणय स ठ कनघत त. अश घटणमळ\
कOरव "च व तय "चय मसलतक र "च त पयतन अयशसव झ ल . तय घटनमळ\ प "डव
व चल. कवदर! चय दर! दष मळ\ त व तय "च आई व चल ह त . वरण वत चय रकहव श "न
म त अस\ व टल कU, प "डव व तय "च आई तय आग त जळ! न मल . तय पम ण त
9bतर ष‘ ल कळवत त कU, प "डव व तय "च आई तय आग त मल आहत. त 9bतर ष‘ ल
स "गत त, तझ उदश सफल झ ल आह आत त! तझय पत "बर बर आन"द न र जय कर व.
त व त ऐकलय वर 9bतर ष‘ व तय च मल" आकण ग "9 र फ र दsख झ लय स रख
द खवत त. पर"त, अ"तय म त सगळ हष प वल ह त. कवदर ल सव म ह त अस!न इतर
कर कट! "कबय "सह त प "डव "च दशककय कव9 करणय त सहभ ग ह त .
जनमजय कवच रत , "अह ब हण, मल त इकतह स सकवसतर ऐक वय च आह तर त
स "ग व . त ल खच घर कस पटल आकण प "डव व क"त कस तय त!न कनसटल . ह कbतय
कनख लस दषपण च ह त, तय न अस\ करणय च सल दण र ककनकच ह त . ह मल
म कहत आह तर तपकशल त त ऐकणय स ठ म उतस!क आह".
वkश"प यन स "ग! ल गत त, अस\ असल तर ऐक जनमजय , तय ल गbह च कथ . दष
दयn9न कभमसन च व ढत महतव, अज!न च शसकवदत ल शषतव अश ग ष "मळ\ कOरव व
तय "च सहय ग , कण, शक!न ह "न प "डव "च वळ च ब"द बसत न ह कल तर त
र जयसत बळक वत ल अश र सत कभत सतत सत वत ह त . प "डव ह पररलसथत ल
ओळखत ह त व कOरव "चय सव अश क रव य ह ण!न प डत ह त. तय मधय प "डव "न
कवदर! च मदत ह त ह त तर कOरव "न 9bतर ष‘ च गपपण मदत ह त ह त .
प "डव "चय र सत कतbतव मळ\ त सव र जय त ल क "त चचgच कवषय झ ल ह त. पजचय
कहतगज त कOरव "चय दयn9न प प "डव "त ल यल9ष र ग द वर बसणय स ठ ज सत य गय
आह अस स!र आढळत ह त . त समजत कक", जर 9bतर ष‘ ल ज नच ! आहत, त
जनमतs अ"9 असलय मळ\ दkन"कदन क रभ र करणय स ठ त अय गय आह. महण!नच प!व?
प"ड ग द वर बसल ह त पर"त, तय "चय ज णय मळ ह पश उभ र कहल पण जर जनमकम
प कहल तर पनs यल9ष र दयn9न प म ठ असलय न तय कनयम नस र सद ग द वर
प "डव "च हकक ल गत . कभषमदव ग द स ठ य गय असल तर तय "न ग द च हकक
श"तनचय कवव ह स ठ वचन दऊन कवकचतव य चय स"तकतस ठ स डल असलय न त
शयत त न ह त. अश चचgमळ\ कOरव गट च कतळप पड ह त ह त . स वजकनक मत
प "डव "चय ब ज!नच ज त ह त. र ज यद लज"कण र अस व ल गत तय स ठ तय चय
मनगट त त कद अस व ल गत त त कद कर कळ त फक प "डव "चय त आह ह आ9
झ ललय पर स हळय स, लसद झ ल ह त. अश ररत न पनsपनह यल9ष र ल च ग द
द व अस जनतच सर कदसत ह त .
जनतच ह आव ज ऐक!न दयn9न अल9क ल9क कचडत ह त . अखर स क "हJ फkसल
झ ल प कहज महण!न दयn9न आपलय कपतय कड त एकट आह अस\ प ह` न ज त . तय ल
अकभव दन करन ब लत , अह त त, म हल ऐकत कU, जनतच कल यल9ष र चय
ब ज!न आह. त ब लत त कU, र जय चय ग द वर कभषम अथव आपण बसण र सत न ह व
प"डपत यल9ष र च न "व घतल ज त आह. ल क "चय ह ब लणय मळ\ आपलय हकक ल
9कक बसत अस\ आपलय ल न ह क " व टत? अस\च जर ह त गल तर प"डच मल"
र जय घत ल व तय "च व तय "चय न"तर तय "च मल" ग द वर बसत ल व आमच क य
ह ईल? अश मळ\ तमच व"शज र जय सतप स!न दर! ढकलल ज त ल ह य गय व टत क "
आपलय ल ? अह त त आत च वळ आह क "हJ करणय च . आत न ह कल तर क9 च
करत यण र न ह ह आपण समजत "न ? स धय अन, वस स ठ रह णय चय घर स ठ
अश सवच ब बJस ठ आपलय व"शज "न प"डचय व"शज "कड ह त पसर व ल गत ल ह
आपलय ल य गय व टत क "? आज पररलसथत अश ह त आह कक", ल क आपलय
कवर 9 त ज त आहत. आपण ग द च कबज घतल प कहज अस\ मल व टत.
अश ररत न आकदपव त ल ल गbह पव च एकश तच ळ स व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश चववच ळ स
(ल गbह पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, र ज 9bतर ष‘ प ह` शकत नसलय न ज तय च मलग ब लत ह त
त ऐक!न तय ल ककनक च ब लण आठवल व त दsख झ ल . तय च पम ण तय च मन
कदकव9 झ ल. प "डव "च ब ज! घय व कU, आपलय पत "च अस स"भम तय चय मन त
उतपन झ ल . आपलय कपतय च त अवसथ दयn9न चय ल त आल व तय वर क य
कर व ह ठरवणय स ठ त कण, शक!न , दsश सन ह "चय बर बर सल मसलत करत .
तय त शक!न चय कट ल क रसथ न नस र एक य जन तय र ह त. तय नस र दयn9न
9bतर ष‘ ल स "गत , "अह त त, प "डव "न क ठलय तर क म कनकमत न हलसतन प!र त!न
दर! ब हर जस\, वरन वत, अश कठक ण प ठव व. महणज तय "च यथ ल अलसततव स"पलय न
तमचय मल "न र जय च क रभ र त बय त घत यईल. त दर! असलय न तय "च यथ ल
क रभ र त हसत प ह ण र न ह ". त तय चय च मल च ब लण ऐक!न त अ"9 र ज
दयn9न ल स "गत , "अर मल , प"डन र जय च लवत "न क9 ह आप "श क रसथ न कल
न ह व त म झय ब बत कवशष क ळज घत अस\ ह तमह ल म कहत न ह क " ? अश
पररलसथत त म तय चय मल "श अस\ कस\ कर शकन? प"ड सवत चय उपभ ग त क9 ह
रमल न ह व सतत ल क "चच कहत पह त ह त , अश प म कणक, ततवकनष भ व चय
मल "श म अस\ क रसथ न करण उकचत ह ण र न ह . तय चय मल "न तय "चय
र ज9 न त!न कस क य हकलवत यईल? आपल सगळ क रभ र , तय "च सवक, तय "च
आप अस\ सगळ प"डल व तय चय मल "न च म नत त ह तमह ल म कहत न ह क " ? आपण
जर अस\ क "हJ कल तर जनत आपलय ल व आपलय सगळय पररव र ल म रन
ट क•ल". त भ वन कववशतन भरलल तय चय कपतय च उदग र ऐक!न दयn9न तय ल
ब लत , "आपण ज ब लत त आमह ल सवथ म नय आह. पर"त, तय चय व ढतय
त कद मळ\ तमचय मल "च 9 कय त ज ण र भकवतवय आपलय ल दलक त यण र न ह .
सम ज त ल श म"त ल क व क रभ र त ल म"त बरचस आमचय ब ज!न आहत तय "न दवय
दऊन तय "च र ष स"पवत यईल. क रण, त!त स र जय च खलजन आमचय कदमत ल
आह. यल9ष र चय भ ऴसट सवभ व च आमह 9!तपण व पर कर शकत . तस\च क रभ र
आमचय ह त त आलय वर जस\ म कण ल आपलस कल तस इतर "न ह कर न मग
तय च र ष ह ण र न ह . प "डव न ब हर क ढणय स ठ अश सबब व पर वय च कU,
क ण ल ह आपलय अ"तसथ उदश च स"शय यण र न ह . फ र म ठ म ह मवर तय "न
प ठवत यईल. जस\, वरन वत च कवक स करणय च म ह म तय "चय वर स पव व . अश
सबब व परलय स क ण ल ह अगद प "डव "न ह स"शय यण र न ह . वरन वत
हलसतन प!र स रखच भल म ठ शहर आह, तथ ज ऊन त त क रभ र प ह` शकत ल व
आमह ल हलसतन प!र कमळल. एकद ग द च त ब म झय ह त त आल कU, मग त प "डव
व तय च म त क"त परत हलसतन पर आल तर हरकत न ह क रण , तय मळ म तय "न
तय "चय य गयतचय ज ग बसव न".
त दयn9न च ब लण ऐक!न 9bतर ष‘ तय ल ब लत , "अर दयn9न , नमक ह\च म झय मन त
आह. पण कस स धय कर व त समजत न ह . फक त प पक रक कbतय ठरल ह कभत न
म गपप बसल ह त . तल म कहत आह कक", कभषम, द ण, त (कवदर! ), कbप ह क ण ह
अश य जनल म नयत दण र न ह त. तय "चय दष ल तमह व प "डव एकसम न व टत त.
त ज न जन तमचय त अस भदभ व क9 च करण र न ह त. तय मळ\ अस\ प "डव "श करण
म"ज!र ह ण र न ह . तय प ह पकवत ल क "चय ह त!न मल मरण आल तर म 9नय
ह ईन".
त हत श ब लण ऐकलय न"तर त 9!त कOरव तय चय ब प ल समज वत , "ह पह त त,
कभषम क ण च ह ब ज! घण र न ह त, तय "न क "हJ फरक पडत न ह क ण र जय करत .
द ण "च मलग अशतथ म आमचय बर बर आह, कbप नहम द ण "बर बर रह ण पस"त
करत त क रण त एकमक "च महd ण आहत महणज तसद आमचय बर बर असत ल, कवदर!
आमचय वर तय चय रह णय स ठ अवल"ब!न आहत महणज त\ सद आमह ल कवर 9
करण र न ह त. जर तय "च मन प "डव "चय प श असल. जर तय करत " कवदर! "न प "डव "च
ब ज! घतल तर त एकट आमच क "हJ कबघडव! शकत न ह त. महण!न वरन वतल
प "डव "च खश ल रव नग आपण कर व , म ज क रण स "कगतल त दऊन अस\ कर कक",
त त बडत बच तथ ज त ल. अह त त, म झय अ"ग च ल ह ल ह ह त आह, ह
प "डव "चय यथ ल असणय मळ\ , त तय न ब"द ह ईल. प "डव "च असण मल ब चत त तमह
थ "बव! शक ल".
अश ररत न आकदपव त ल ल गbह पव च एकश चववच कळस ल भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश प"चच ळ स
(ल गbह पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, 9bतर ष‘ च मक स"ममत कमळ लय न म ठ ज म "न दयn9न तय चय
स थ द र "सह क रभ र ल क "न तय "चय ब ज!ल वळवणय स स म, द म म ग Wन सरव त
करत त. 9bतर ष‘ चय स "गणय वरन एक र ज सभत एक क रभ र वरन वतच सतत
करणय स प र"भ करत . तय ल इतर क रभ र ज कOरव "न कवकत घतल ह त त आणख न
स थ दणय स सरव त करत त. एकजण स "गत , पशपकतच स हळ वरन वत ल ह त .
तय स हळय च त वणन करत ज त . तथ असलल वkभव अवणन य असलय च त
स "गत त, तथ ल द गद कगन, कमरवण!क , व ड, उपवन, वkभव अश "च व रम प वणन त
करत त. तश म हक वणन मळ\ प "डव "न , कवशषकरन कभम ल तथ ज णय च त व इच•
ह ऊ ल गत. प "डव "चय एकमक त ल कजबज 9bतर ष‘ ल ऐक! यत तवह " त तय "न
कवच रत , "अर म झय कपय पतणय "न, जर तमह ल वरन वत ल ज ऊन त सगळ वkभव
उपभ ग वय च इच• असल तर क "हJ कदवस "स ठ तमह तमचय आईल घऊन तथ
ज णय स म झ क "हJच हरकत न ह . क म च ण तय मळ\ कनघ!न ज ईल व तमह पनह
नवय दम न यथ क म स ठ हजर वह व. तय स ठ म तमह ल भरप!र 9न दOलत दत
महणज तमह ल तथ क "हJ कम पडण र न ह . तमच हOस भ गल कU, तमह परत
हलसतन पर ल य व व आपल क म पनs सर कर व त". ह तय चय ब लणय च कवपर त
अथ कनघणय स क "हJच उघड उघड क रण नसलय न त प "डव खष त त सव क रत त.
पर"त, तय च क क कवदर! व म ठ भ ऊ यल9ष र त सगळ वगळय च ररत न पह त
असत त.
वkश"प यन स "गत त, यल9ष र क क च अ"तसथ उदश ओळख!न त कवन"त नस!न आज
आह ह समज!न व सवतs कमज र असलय न त कनम"तण सव क रत . तय न"तर कभषम कड
प ह` न त तथ जमललय सगळय "न उदश!न हळ! व र व नमपण ब लत , "अह , कवदर! , द ण,
कbप च य, अशतथ म , भर शव, समसत क रभ र , दरब र ब हण न , पर ह त म"डळ व
सनम नन य क क• ग "9 र , आपलय र ज 9bतर ष‘ ह "चय इच•नस र आमह प "डव
आमचय आईल घऊन तय आन"दद यक कठक ण , वरन वत कड लवकरच पसथ न कर.
तय स ठ आपलय सव Wचय शभच• आमचय बर बर असत ल अश म आश करत व
भरप!र स"पलत घऊन आमह तथ कनव स कर महणज तय क रण "न आमचय ह त!न क "हJ
प प ह ण र न ह ".
प"डपत च त वचन ऐक!न समसत कOरव व तय "च बगलबचच आन"द न ओरड! न तय न
म ठ न ओरड! न तय "चय शभच• दत त. दयn9न म ठ च "गलपण च अकवभ व आण!न
प "डव "न ब लत , आमचय शभच• आहत व तय मळ तथ क णत ह यलतक"कचतह अडचण
तमह ल ह ण र न ह अश अप करत . तय "च म लमतत ल कहसस घणय च स पसक र
प "डव प!ण करत त व वरन वत कड कनघत त.
अश ररत न आकदपव त ल ल गbह पव च एकश पचच ळ स व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश सहच ळ स
(ल गbह पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, क!रकम दयn9न तय चय अ"9 ब प वर ख!ष ह त क रण त प "डव "न
वरन वत ल प ठवणय चय क म त मदत करत . तय न"तर त पढ ल क रव ईस ठ
तय र ल ल गत . त पर चन ल , तय च गप क रसथ न सल ग र, ब ल वण 9 डत .
भटलय वर दयn9न तय च उजव ह त 9रन तय ल ब लत , ह बघ ह जग त ल स"पत
म झ आह व तश च त तझ सद आह, जर त! म झय क म त मल मदत करश ल.
म झय म"डळJत ख स कवशसन य अश म णस कम आहत. त! तय त सव त ज सत
ख त च अस आहस. महण!न म तल एक क म दण र आह. त अस\ कक", त! म झ सव त
म ठ शत! प "डव ह "च न यन ट करणय च आह व त त! तझय यककन करश ल अस\ म
समजत . म जस तझय स ठ करत तस त! म झय स ठ करश ल अश म झ अप आह.
म झय कपतय न तय "न वरन वत कड 9 डल आह. तथ ह ण य सण त त मज मOज
करण र आहत. त वरन वत कड खचर न ओढल ज ण य रथ न ज ण र आहत महण!न त
तथ प ह चणय आ9 त! एक चOक न घर उभ करश ल ज ल कड च असल व तय चय
बन वट त जव ल ग ह ल ख स रख पद थ त! घ लश ल. त प "डव तथ प ह चलय वर तय
घर त रह त ल अस\ कर. आकण त! तय "चय नलजक क ठतर लप!न तय "चय ह लच ल वर
ल ठवश ल. ह सगळ अस\ त! करश ल कU, तय जव ल ग ह पद थ Wच उपय ग कल आह
व त घर पटण र आह अस स"शय तय "न अलजब त यण र न ह . जस प "डव तथ
प ह चत ल त! तय "च म ठ आजव न तय "च पज करश ल व तय "न तय "चय म तसह तय
घर त रह णय च आगह करश ल. तथ उतम क र कगर कलल जळ ऊ स म न च कब• न,
आसन, चOर"ग असत ल अस\ कU, 9bतर ष‘ तझ त र फ करत ल. पर"त, तय घर ल ब हर
ज णय स ठ एकच द र ठव. ह सगळ करत "न तय ग व त ल क ण ल ह ह क रव ईच
भणक ल गत क म नय. एकद त प "च भ ऊ तथ झ पल कU, त! तय घर ल ब हरन
आग ल वश ल महणज त प "च भ ऊ व तय "च आई तय त जळ! न र ख ह त ल. ह सव अस\
झ ल प कहज कU, तय ग "व त ल म णस "न अस\ व टल प कहज कU, त आग अपघ त न
जस\, पटत कदव पडलय न ल गल अस व .
त सगळ ऐकलय वर त दयn9न च प म कणक सवक फ र वग "न 9 वण य प "च खचर "न
खचल ज ण र रथ घऊन वरन वत कड तवर त कनघत . तथ प ह चलय वर पर चन
म ठ झप ट न दयn9न न स "कगतलय स रख मह ल उभ करत . आकण तथ
प "डव "चय यणय च व ट पह त रह त .
अश ररत न आकदपव त ल ल गbह पव च एकश सहच ळ स व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश सतच ळ स व
(ल गbह पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, यथ हलसतन पर प "डव वरन वतल ज णय स ठ तय र करत
असत त. त जलद व य चय वग "न पळण य घ ड "न आपलय रथ ल ज डणय च
ठरवत त. पर"त, तय "न घर स ड! न ज ण अगद मन वर आल ह त. त स श! नयन न कभषम,
9bतर ष‘, द ण, कbप आकण कवदर! व इतर करकळ त ल वकडल9 य Wच प य पडणय स ठ
ज त त. तय वळ तय कशव य इतर सगळ लह न म ठ पज जन तय "न कनर प दणय स ठ
यत त. तय सगळय कपय जन "न आलल"गन दत त सहदय प "डव तय "च कनर प घत त.
प "डव "चय बर बर कवदर! व इतर प "डव "वर पम असलल क "हJ क रभ र तय "चय सह क ह
अ"तर तय "न कनर प दणय चय उदश न पव स करत त. प"डच मल" हलसतन पर स ड! न ज त
आहत तय मळ कष झ लल अनक न गररकसद तय "चय प ठ प ठ क "हJ अ"तर च लत त.
तय त ल क "ह म ठ म ठ न ओरडत त, प प 9bतर ष‘ आ"9ळ असल तर तय ल
प "डव "च च "गल बघवत न ह महण!न त तय "न अश ररत न दर! प ठवत आह, ल9कक र
अस अश र ज च . कर र ज ल प "डव "च बर बघवत न ह ह\च खर. त पढ ओरड! न
ब लत त, जर ह र ज चय व गणय मळ ब"ड ळ झ ल तर तय च जब बद र कभषम,
यल9ष र, कभम, अजन (9न"जय) ह "च नसल ह 9bतर ष‘ न समज!न रह व. दसर क "ह
ओरडत त जर म ठ भ व"ड गपप र ह` न ह सगळ\ च ल! दत त तर र ण म द च • ट नक!ल
व सहदव क य करण र? क "ह जण कवच रत त, ब प कड! न आयत कमळ लल र जय
9bतर ष‘ ल स "भ ळत यत न ह , आकण त न गररक कवच रत त, कभषम अस\ प "डव "च तय
खतरन क कठक ण प ठवण कस गपचप ऐक!न घत त त समजत न ह . ह अनय य आह
तर त गपप कस\ आहत? त पज जन म ठ न ओरड! न स "गत त, आमह ल ह अनय य
म नय न ह व आमह आमच ल डक र ज यल9ष र कड ज ण र. जथ आमच र ज तथ
आमह , अस\ घ षण दत त सव नगरभर कफरत र ह ल. प "डव "चय अश ररत न वरन वतल
प ठवणय मळ\ सगळ हलसतन पर असवसथ झ लल कदसल. दयn9न च जनतबदलच अ"द ज
खर असलय च आढळत. तय असवसथ जनत जन दन स यल9ष र स "गत त, आमचय
भलय स ठ सव क "हJ करण य र ज चय आजच प म कणकपण प लन आमह कल प कहज.
तय ल श सक•य कशसत महणत त. जवह " अश वळ यईल कक", क "हJ पकतककय दण
आवशयक ह ईल तवह " तमह आमचय बर बर यऊन आपल आमचय वर ल शद लसद
कर व . तय "चय उदश वर स"शय घण उकचत न ह . म तमचय भ वन समज! शकत .
तमचय ह आ"द लन न मल स"त ष झ ल आह. आत म झय कमत न , तमह आप पलय
घर ज व व पढ क य ह त त पह व. यल9ष र च अस\ तय "न म नयत द खवण र वकवय
ऐकलय वर त प "डव "चय ब ज!च पज जन प "डव "न शभच• दऊन आप पलय गbह गल.
तय न"तर यल9ष र ल एक ब ज!स घऊन तय "च क क कवदर! , तय ल क "हJ ख जग त
ब लत , इतर "न समज! नय महण!न त द घ मलच• "चय ब ल त (प च न फ रस ) स"व द
करत त क रण, ब ज!चय क ण ल ह तय "च ब लण समजण 9 कय च तय "न व टल. कवदर!
स "गत , "अर म झय पतणय , ह त क "हJ क ळबर कनकlत आह अस\ मल व टत. तय स ठ
जर क "हJ ग ष स ठ तय "चय म णस "न आगह कल तर तय ग ष कवषय कवशष स व9
वह व. पर"त, तमह स व9 अह त तय च अ"द ज तय "न आल न ह प कहज. 9 रद र शस,
प ण आकण आग अश क णतय ह म ग Wन त तमह ल म रणय च पयतन करत ल अस
म झ स"शय आह तर तमह अलजब त बस व9 र ह` नक . जय पम च न टक त करत ल
तय च न टक च पनर वbत तमह कर व महणज त बस व9 रह त ल. जवह " तमह ल स"शय
यईल तमह तवररत द ट अरणय त कनघ!न ज क रण, तथ तमह ल श 9ण व म रण तय "न
शकय नसल. तस\च तय "च क ण हसतक तमचय वर ल दऊन आह त पह व तय च
पथम एक द अपघ त न न यन ट कर . ह सगळ करत "न तमचय आईल ह
क रसथ न च कलपन दऊ नक क रण, तय मळ\ कतल अकतदsख ह ईल. पळत "न
अ"9 र च फ यद घय . जय ल त क य करत तय च अ"द ज नसत त क9 ह पगत
करत न ह . जर अस च पस"ग आल तर पळ! न गलय वर परत न यत क ठतर दर! गपपण
रह व तथ!न घर क य ह त आह तय वर ल ठव . अश ररत न ब ह जग त स म नय
म णस पम ण रह णय न तमह जग च र त कशक ल ज र जघर त र ह` न तमह ल क9 च
कशकत यण र न ह . तमह तमचय व सन "वर स"यम ठव ल महणज व सन "चय उदक मळ\
जय चक म ण!स करत तय चक तमह करण र न ह . अश व सन "चय उदक "च शत!
व पर करन तमह ल नष कर शकत ल".
कवदर! च त शह णपण च स "गण ऐकलय न"तर यल9ष र तय "न स "गत , "आपण सवज
अह त, आपण ज सचवत अह त त आमह समज!न तय पम ण आमह ल दऊन भकवषय त
ग ष स व9कगर न करत र ह` ".
तय स"भ षण न"तर कवदर! तय "चय बर बर क "हJ अ"तर च लल व न"तर सवत चय गbह कनघ!न
गल. जनत , कभषम व कवदर! अस\ सगळ प "डव "च कनर प घऊन परतलय वर क"त
यल9ष र ल कवच रत, "कवदर! क य स "गत ह त त मल समजल न ह क रण त मल न
समजण य व ण त ब लत ह त, तर त क य स "गत ह त त मल समज!न घय वय च आह
तर त, त! मल स "ग वस".
यल9ष र कतल उतर दत त, "क क कवदर! मल स "गत ह त कक", आपलय ल रह णय स ठ
ज घर तय र कल आह त जळ ऊ पद थ Wच आह व तय ल र त आग ल गणय च शकयत
आह महण!न आपण स व9 र ह` न वरन वतमधय गल प कहज. पढ त स "गत ह त कक", तथ!न
र त ह णय आ9 आपण पळ! न अरणय त लपल प कहज. दयn9न च स थ द र क ण आह त
समज!न तय ल आपलय ह लच लJच म कहत ह ण र न ह ह च द त घय व . पळ! न
गलय वर लगच घर य वय च न ह व स म नय ल क "त अज तव स त र ह` न स म नय
ल क "च ज वन जवळ! न अभय स व व तय द र र जय कस कर व त आमह कशक व अस\ त
स "गत ह त, ज घडत त कव9 च रचन असत महण!न त समज!न आमह सगळय ग ष
कलय प कहजत अस\ त स "गत ह त. आमह आमचय इ"कदय वर स"यम ठव!न व सन "चय
(क 9, म ह, ल भ, मद, मतसर) आह र न ज त स"यम न सव क म" कल प कहजत. त
सव ऐकलय वर म तय "न ब लल कक", मल तय "न ज स "कगतल त सगळ च "गलच समजल
अस!न तय नस र आमह स व9पण सव क "हJ कर".
वkश"प यन पढ स "गत त, फ लग!न मकहनय चय अषम चय कदवश जवह " र ह ण न त उगवत
ह त, प "डव वरन वतकड कनघ ल. वरन वत म9 ल तय चय घर ज त "न त व टत
नगर त ल ल क "न त पह त ह त.
अश ररत न आकदपव त ल ल गbह पव च एकश सतच कळस व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश अठच कळस व
(ल गbह पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, वरन वत च रकहव स समजत त कक", प"डपत तय "चय म तसह तय "चय
नगर त यत आहत तवह " तय "न फ र आन"द ह त . प "डव "च सव गत करणय स ठ त
नगरव स हज रTचय स"खयन तय "चय व हन "न वरन वतचय ब हर तय "च सव गत
करणय स ठ यत त. श स चय स"कत नस र त आप पलय भटवसत घऊन तथ यत ह त.
प "डव चय सभ वत त उभ र ह` न तय " सव Wन प "डव "न "जय" अस\ ब ल!न तय "न तय "चय
भकवतवय स ठ शभच• कदलय . त प ह` न उतस ह त झ लल यल9ष र इ"द स रख चमकत
ह त . अश ररत न सव गत झ लय न"तर त वरन वतमधय\ पवश करत त. पवश कलय वर
पथम त प "चह भ ऊ तथ ल ब हण "चय कनव ससथ न गल व तय "न अकभव दन कल.
तय न"तर त वरन वतचय क रभ र अल9र य Wकड गल व तय "च औपच ररक भट घतल .
तय वन"तर त वरन वत त ल क र कगर (सत) व वkशय (वय प र ) ल क "न भटल. तय न"तर त
प "डव आपलय म तसह शद "चय वसत ल ज ऊन तय "न भटल. अश ररत न त तय
नगर त ल सव जनतच कवश स स"प दन करत त. तय न"तर पर चन तय "न भटत व तय "न
तय "चय मह ल त घऊन ज त . त पयWत स"धय क ळ झ लल असत व त तय मह ल त
गलय वर पर चन तय "चय ख णय कपणय च स य करत . झ पणय स ठ आर मश र अस\
कब• न व ख ल ग ललच असत त. आपलय ल क "हJ प कहज त स "ग , म झ नमण!क
तमच सव करणय स ठ झ लल आह तर ज क "हJ आपलय ल ल गल त मल स "ग म
त तमचय करत " सजज ठव न अस\ पर चन नमत प!वकपण यल9ष र ल स "गत . प "डव
मOलयव न कपड व तय वर श भत ल अस\ जव ह र घ ल!न तय मह ल त र ह` ल गत त.
अश ररत न त आर म त तथ दह कदवस रह त त. पर चन सद तय "चय कदमत स
रह णय स ठ तय च घर त रह त असत , वसततs त प "डव "वर ल ठवणय स ठ तथ रह त
असत ह यल9ष र न ओळखलल असत. त तय न ब "9ललय तय घर च सतत सतत
कर त असत . आत त प "डव तय घर च कस श न पह ण करणय स सरव त करत त.
पह ण न"तर यल9ष र ल ख त ह त कक", त घर खर खरच झप ट न जळण य
पद थ Wप स!न बनवलल आह. तस\ त कभम ल स "गत . घर ल सग"9 9प च स रख ग"9
यत असत तय मळ\ जर व त वरण पसन ह त ह त तय म ग ल उदश सग"9 दणय च
नस!न ज ळणय च आह ह त च "गलच समज!न घत त. सव घर ल कवकव9 पक रचय
जव ल ग ह पर"त, सग"9 पद थ Wच व स यत असत . सक गवत, सक सग"9 त ग, र ळ,
ल बन, ब "ब! अश पद थ Wच व पर त बनवणय त खच कल गल ह त . तय वरन कवदर! "च
कय स ककत य गय ह त तय च अ"द ज प "डव न यत . दयn9न च प म कणक न कर
पर चन तय "चय बर बर रह त असत त सद प "डव "वर नजर ठवणय स ठ ह तय "चय
धय न त यत. प "डव "चय मन त क "हJ स"शय यऊ नय, ह च द त त पह त असत
हसद तय "चय ल त यत. यल9ष र इतर प "डव "न स "गत कक", कवदर! क क ल ह
क रसथ न च अ"द ज आल ह त व तय च स 9 रण कलपन तय "न कदल ह त ह त तय
इतर प डव "न स "गत . आत त सगळ स व9 ह त त. त ऐक!न कभम ब लत कक", जर ह घर
इतक खतरन क आह तर आपण ह घर स ड! न आ9 जथ उतरल ह त तथ ज ऊन र ह` .
तय वर यल9ष र स "गत , तस\ नक , आपण यथच र ह` न य गय वळ यथ!न पल यन कर व
व अरणय त अज तव स त र ह` न पढ क य दयn9न करत त पह व क रण जर आपण
यथ!न दसर कड गल तर तथ त क "ह कर ल क रण तय ल आपलय ल ठ र
म र वय चच आह. जर पर चन ल स"शय आल कक", आपलय ल तय "च ड व समजल
आह तर त ल गल च ह घर ल आग ल व!न ट कल. त प प पर चन कश च च पव
करण र न ह . जर आपण अश पक र जळ! न गल तर कभषम दsख ह त ल. आपण
आपलय प!वज "च ऋणसद फड! शकण र न ह . तय प पर चन ल समजण र न ह
अश ररत न यथ!न भय र करन तय त!न ब हर दर! ज व व तय आ9 ह घर ल तय
पर चन सकट ज ळ! न ट क व. तय न"तर कवदर! "न स "कगतलय पम ण, आपण अज तव स त
र ह` न ह जग च स म नय ल क "स रख अभय स कर व , अस\ करणय च क रण आज
आपलय कड सत , स"पत व सकव9 ह "पkक• क "हJह न ह व तय उलट दयn9न कड त
सगळ आह तय मळ त आपलय ल म र शकल. अज तव स त आपण ज सत
च "गलय पक र पढच तय र कर शक!. आपल बत क ण ल ह समजण र न ह
अश पक र ह सव आपण कर यल प कहज. पळ! न ज णय आ9 ह घर आपण ज ळ! अस\
कU. तय त त प प तम पर चन सद जळ! न ज ईल. अस सगळ बत पकक ठरत .
अश ररत न आकदपव त ल ल गbह पव च एकश अठच ळ स व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश एक णपन स
(ल गbह पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, अस\ ठरत असत "न कवदर! तय च एक तजज सत प "डव "चय भट स
प ठवत , त भय र ख दणय चय क म त कनषण त असत . त प "डव "न भटत व स "गत ,
"मल कवदर! "न तमचय मदत स ठ प ठवल आह. म भय र ख दणय च क म करत .
तमचय स ठ म क य कर व त स "ग . कवदर! "न मल तमचय क त!न ख ल व ल "बवर
ज ण र भय र करणय स स "कगतल आह. कवदर! "चय हर "न स "कगतल आह कक", 9bतर ष‘ पत
दयn9नच य जन आह कU, आजप स!न चOद वय रत पर चन ह घर चय
पवशद र ल च आग ल वण र आह व सवतs न"तर पळ! न ज ण र आह, क रण ह घर ल
दसर दरव ज न ह . लखडकय "न जव ल ग ह गज बसवल आहत. तवह तमह ल ह
सगळ तय आ9 उरक व ल गल". अस\ ब ल!न मग त सत कवदर! "न ज ख स मलच•
भ षत यल9ष र ल स "कगतल त ब ल!न द खवत तय मळ ह म ण!स कवदर! "न च प ठवल
आह ह च प "डव "न ख त पटत. यल9षर तय ल ब लत कक", आमच आत तझय वर
प!ण कवश स आह. कवदर! व आमह ह त फरक न करत त! तल कदलल क य करणय त
आमह तल मदतच कर. 9bतर ष‘ च पत एवढ स"पत कमळ ल तर आमच कपच•
स डत न ह ह च दsख ह त. आमह ल म रणय स ठ च ह घर अस\ जव ल ग ह बनवल
आह तय करत त! स "गत स तय पम ण आमह तल भय र करणय त मदत कर व चOद वय
कदवस आ9 यथ!न पळ! न ज ऊ. त! तझ क म आर"भ कर अस यल9ष र तय ल आज
करत . तय पम ण त क र कगर घर प स!न दर! असललय एक अरणय त!न भय र
ख दणय स सरव त करत त अस\ कक", तय च दसर मख तय "चय आत ल क त!न
उघडल. तय क म ल सव शककम न अस\ सगळच प "डव मदत करत त व तय मळ\ त
ख दण झप ट न त प!ण करत त. भय र च कदश घर चय म ग ल ब ज!न असलय न पढ
पवशद र वर बसललय पर चन ल तय च थ "गपत ल गत न ह . कदवस " त प "डव
अरणय त कशक र ल ज णय चय बह णय न दरर ज पह ट ब हर पडत तय मळ\ पर चन ल
तय "चय ज णय च कवशष व टल न ह . पथम कशक र करन मग त तय अरणय त ल
भय र चय मख त कशरन ख दक म कर त व र त उश र त त कशक र घऊन परतत तय
पररप ठ मळ\ पर चन तय चय क रव ईल ओळख! शकल न ह . प "डव कदवसभर घर त
नसलय न पर चन घर ल कदवस आग ल वण र न ह व महण!न क"त सरक त ह त ह
कनकlत ह त. आग जर ल व वय च तर त त र त च ल व ल ह त प "डव ओळख!न ह त.
एकद च त भय र तय र झ ल. भय र तय र झ लय वर तय च घर त ल मख ल कड चय
फळय "न उतमररतय ब"द कल ह त अस\ कक", त क ण ल कदसण र न ह . र त झ पत "न
त शस "न सजज रह त जर तय "न ठरललय कदवस चय आ9 आग ल वल तर आपण
बस व9 नस व महण!न त सजज असत. पर चन ल क "हJ स"शय यऊ नय अस\च
तय चय श तय चय स रखच म ठ पम "नच व गत ह त. आपण तझय सववर फ र ख!ष
आह त अस\च त तय नर 9म ल द खवत ह त. तर सद त तय ल घर त व वर दत
नवहत महणज तय ल तय भय र च कलपन यऊ नय. तय मळ\ पर चन परत बस व9
झ ल ह त . पर चन तय र त च व ट पह त ह त पण आत प "डव "च पळणय च म ग
सजज ह त . त आत य गय वळच स"9 पह त ह त. ह सव क रव ईच भणक
क ण ल ह नवहत . फक कवदर! , तय च ख"दक करण र कमत व प "डव एवढ\च त ज णत
ह त. क"त सद अनकभज ह त . प "डव तय "चय स"पलतच व ट ज त वरन वत त घऊन
आल ह त त तय कवदर! चय हसतक स दऊन स "गत त कक", ह स म न कवदर! "कड घऊन
ज . अश ररत न त स"पलत य गय ज ग ज ईल ह च त द त ब ळगत त. आत प "डव
कनषक "चन झ लल असत त. फक अ"ग वर ल वस क य त तय "चय कड असत त, न ह
महण यल क"त च क "हJ स म न असत तवढ \च.
अश ररत न आकद पव त ल ल गbह पव च एकश एक ण पन स व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश पन सव
(ल गbह पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत त, प डव अश ररत न तथ एक वष रह त त. त मजत आहत व
कशक र करणय त द"ग असत त त प ह` न पर चन तय चय पदत न फ र ख!ष झ लल
असत . पर चन बय पkकU बस व9 आह अस\ ल त आलय वर एक कदवस यल9ष र
तय चय च रह भ व"ड "स ब लत कक", "आत आपण प!ण तय र त आह त तवह " पर चन
झ पलल असत "न आपण पढच दरव ज कड ल व!न ब"द करन मग आईल घऊन
आपलय भय र त!न अरणय त कनघ!न ज वय च, शवट कभम घर ल आग ल व!न आपलय
म ग!न भय र त!न यईल, अस मल सचव वय च आह". सगळ प "डव तय ल अनम दन
दत त.
वkश"प यन स "गत त, एक द न9म चय पस"ग क"त म त पषकळ ब हण "न आम"तण दत .
तय "चय ब यक "न सद कतन ब ल वल असत. त सगळ म"डळ ख ऊन कपऊन आन"द
करन न"तर आप पलय घर ज त त. तय स हळय त एक अभ ग कभल स आपलय प "च
लकर "न घऊन तथ क "हJ अप न आलल असत. त सगळ मद कपऊन 9"द झ ललय
लसथत त बस व9 अश अवसथत जण! मलल अस वत तय घर त एक क पय त
झ पणय स ठ ज ग म "गत त. तय पस"ग चय पररलसथत नस र तय "न तथ कनजणय च
परव नग प "डव म ठ मन न दत त. र त सगळ झ प ज त त व अश समय व र
स स ट च व ह` ल गत . जण! व दळ सर ह ण र अस\च व टल. ह उतम स"9 आह अस\
हरन सगळ प "डव तय घर ल आग ल व!न पळ! न ज णय च बत करत त. तय पम ण कभम
पर चन झ पल ह त तय जवळ आग पटवत . इतर भ व"ड तय कनव स चय इतर चOफर
भ ग पटवत त. जवह " तय "न ख त ह त कU, आग प!णपण पसरल आह तवह " त आपलय
आईल घऊन तय भय र त!न अरणय चय कदशन कनघ!न ज त त. तय ल खचय घर न
झप ट न पट घतल व तय आग च आव ज व त घTघ वण र व र ह मळ\ सगळ
वरन वत ज ग ह त. त आग इतक• म ठ असत कU, त कवझवण कवळ अशकय ह त. त
प ह` न तय नगर च रकहव स दsख अ"तsकरण न प "डव तय त जळ! न मल अस\च समजत त.
तय रकहव श न ह 9bतर ष‘ च च ड व आह व तय नच ह अम नष कbतय घडवल अस\ त
पज जन समजत त. शत!च न श कर व अस\ तय "न आपल पतण व वकहन ह "न ज ळ! न
म रल अश व त सगळ कड पसरत. पर चनसद तय त मल ह त ओळखत त. त प प
नर 9म मल तय च तय "न च "गल झ ल अस\ त ब लत त. क रण त घर बनत असत "न
तय वरन वत चय सजजन रकहव श "न त घर जळ ऊ पद थ Wच बनवल ज त ह त तवह "च
त ओळखत त कU, ह त क "हJ क ळबर आह, आकण नमक त\च घडल. प"डच मल" व पतन
मल ह समजलय वर तय नगर त श ककळ पसरत.
एक•कड त वरन वत च ल क तय घर भ वत बस!न श क करत असत "न त प "च प "डव
तय "चय आईल घऊन तय कबळ त!न दर! अरणय त यत त व अ9 र त वग "न आणख न दर!
ज णय च पय स करत असत त. पर"त, अ"9 र व भरप!र झ ड ह मळ फ र वग "न ज ण
शकय ह त न ह . अश वळ कभम तय सगळय "न आपलय अफ ट अ"ग वर उचल!न घत व
झप ट न तय ज ग प स!न दर! च लत रह त . ज त "न त कभम अनक झ ड म ड! न ट कत
व म त त तय च प वल तय सगळय वजन मळ\ ख ल रतत असत त. अस च तय "च
पव स च ल! असत .
अश ररत न आकदपव त ल ल गbह पव च एकश पन स व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश एक वन व
(ल गbह पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, त पयWत कवदर! न तय च ख स कवश स त ल सवक ब हण तय
वरन वत चय अरणय त प ठवल ह त . त ब हण तय ल कदललय स"कत नस र एक
कठक ण यत व तथ त त प "च प "डव तय "चय आईसह बसलल पह त . त ज ग ग"गचय
ख ल वरन तय ल स पडलल असत. कवदर! चय गपहर "चय मळ\ दयn9न च क रसथ न त
हd डक!न क ढत . तय मळ\ त शकय झ लल असत. त ब हण प "डव "न भटलय वर आपण
कवदर! नच प ठवलल दत
! आह त ह लसद करणय स ठ ठरलल परवल च व कय त
यल9ष र ल ब ल!न द खवत . तय मळ\ ह आपल च म ण!स आह ह वर प "डव "च भरवस
ह त . त परवल च व कय अस\ ह त, "गवत ख ण र व अरणय त रह ण र तय गवत ल
आकण अरणय ल क9 ह आग ल वत न ह , ज"गल त ल कबळ त त आग कशर शकत
न ह , जय "न ह समजत त सवत च स"र ण कर शकत त". अस\ ब ल!न त पकवत ब हण
यल9ष र ल कवन"त करत कक", त कवदर! "न प ठवलल दत
! अस!न तय "न ग"गचय ककन र
आणललय मजब!त ह ड न आणख न दर! कनघ!न ज व. त ह ड कश ह व दळ त व
व य चय तफ न त बडण र न ह . तय न"तर त कवद न ब हण क"त ल कवद र! च स"दश
स "गत कU, कतच पत कण ल व दयn9न ल तस\च शक!न ल ठ र म रत ल व ह कbतय च
वचप क ढत ल. पढ त तय "न ब लत , "ह ह ड तमह ल सरक त ज ग ग"गचय
ककन य न क ठह ल "ब प ह चव! शकत. तर तय त बस व आपल पढच अज तव स त ल
पव स सर कर व . पढ त ब हण तय "न कवदर! च आणख न एक सल स "गत कक",
"ह पढ अलजब त बस व9 र ह` नक ". न"तर "जय", अश घ षण करन त कवदर! च
हसतक तय "न कनर प दऊन आपलय म गg आलय व टन परत कनघत .
प "डवसद तय हसतक ल कवदर! स ठ क "हJ कनर प दऊन तय च ब ळवण करत त.
तय न"तर त मह रथ आपलय आईस घऊन ग"ग ककन य न त ह ड नत क णतय तर
अज त कठक ण ज त त.
अश ररत न आकदपव त ल ल गbह पव च एकश एक वन व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश ब वन व
(ल गbह पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, र त स"पलय वर सक ळप स!न वरन वत च रकहव श तय ज ग जम
ह ऊ ल गल. तय वळ पयWत आग शमल ह त व फक 9!र ह त . तय सम र स म ठ
चपळ ईन भय र ख दण र तथच ह त त घर चय आत ल ब ज!स असलल भय र च तTड
र खन भरन क ढत अस\ कक", क ण ल ह त कबळ कदसण र न ह . इतर म णससद तय ल
तय क म त मदत कर ल गत त. जस\ त र ख ग ळ कर वय ल ल गत त, तय आसम"त त
पसरलल 9प च दप तय "न सपषपण स "गत ह त कक", तथ फक ल ख व र ळ ह पद थच
प मखय न व परलल ह त. ह वरन त वरन वत च ल क समजत त कक", प "डव न म रन
ट कणय स ठ च ह घर पर चन न ब "9ल ह त व तय त त प "डव कद कचत~ मल अस वत.
श 9त "न तय "न तय कभल ण च व कतचय प "च पत "च करप!न गलल अवशष आढळत त.
तय च पम ण पर चन च मbत दह त ओळखत त क रण तय कठक ण तय च कवशष ल त
यईल अस जर चय कपड च अ"गरख ह त . महणज पर चन जय "न दयn9न करत ह
सगळ कल त सद तय त म रल गल ह त . कभल ण ल क"त समज!न व कतचय मल "न
प "डव समज!न त वरन वत च ल क आक "त करत त कक", प"डच मल" तय "चय आईसकट
मल . त ओळखत त कक", ह प "डव "न म रणय च ड व आह व तय ल 9bतर ष‘ च सममत
असलय कशव य त करण कवळ दयn9न ल अशकय आह. त कभषम, द ण, कbप अश
सगळय "न तय बदल द ष ठरवत त क रण तय "न सद कनयम "च प लन कलल नवहत
अस तय "च आर प ह त . त वरन वत च न गररक हलसतन पर ल स"दश प ठवत त कक",
अह र ज, 9bतर ष‘ तझ प "डव "न म रन ट कणय च ड व सफल झ ल आह, तय स ठ
आन"द कर, आत तझ दयn9न ल ग द वर बसवणय च पयतन य़शसव झ ल आह. अस
उपर ल9क स"दश त 9 डत त. कOरव "बदलच र ष जनतत आणख नच व ढत . आग चय
ब तम न हलसतन पर त श ककळ पसरत. दयn9न ल समजत कक", तय च हसतक
पर चनसद तय त मल आह.
प "डव "चय कलथत मbतय!चय ब तम मळ\ सगळ आक "त करत असत "न कवदर! म त तय चय
ब हण हसतक च व ट पह त असत . त इतर "पम ण दsख द खवत नसत पर"त, तय कड
क ण चह ल नसत. 9bतर ष‘ आपलय भ व च कनवWश झ ल महण!न खद वयक करत
असत व त प "डव व तय "च म त क"त , क"त र ज च म नस कनय ह "चय दशककय
कव9 च वयवसथ करणय च आदश कदल ज त त. तय "चय असथJच कवसजन
र जघर णय चय इभत नस र करणय च आदश कदल ज त त. तय पम ण तय कभल स च व
कतचय मल "च असथ प "डव "चय असथ समज!न कव9 प!वक कवसलजत कलय ज त त.
अश ररत न त सगळ कव9 वरन वत तच स"पन कल ज त त. तय "चय समण थ 9न दOलत
गर ब "त व टल ज त जण करन तय "चय आतमय स श "कत कमळ . हलसतन पर त अ"कबक पत
9bतर ष‘ तय चय न तव ईक "सह मbत तमय "न अधय दत . क ण यल9ष र स ठ तर क ण
कभम स ठ व इतर क "हJ अज!न स ठ आक श करत त तर क "हJ म द चय जळय "स ठ
आक "त करत असत त. जण! दsख च पह ड तय नगर वर क सळल आह अस\ दषय ह त.
कवदर! म त श "त बसलल ह त क रण तय "न च फक म ह त ह त कU, वसतलसथत कनर ळ
आह. दसर कड कOरव "च म त श "तपण कवच र कर त ह त कक", अस\ कस\ झ ल पर"त,
कतचय मन त त ख!ष झ लल ह त ह न क रत यण र न ह . कतल क"त च पमळ सवभ व
आकण प "डव "च आज 9 रकपण कवशष आठवत . एक ब ज!स दsख ह त असत " दसय
ब ज!स आपल मल" ग द वर बसण र ह "च स"त ष त लपव! शकत न ह .
यथ प "डव तय चय वगव न ह ड न ग"गत!न झप ट न कदवसभर पव स कर त फ र दर!
अश पदश "त प ह चणय त मग झ लल असत त. एक कनजन भ ग त त त ह ड
ककन य ल ल वत त व तथच कतल स ड! न तथ पसरललय कनब ड अरणय त कशरत त.
र त मळ\ व तय त पनह द ट वनश असलय न सवत अ"9 र पसरलल असत . तय त!न
ज ण स प नवहत महण!न बळश कभम तय चय ख "द वर सगळय प "डव "न व क"त ल
घऊन भर भर व टच ल करत रह त . व टत ज त "न यल9ष र कभम ल ब लत असत ,
आपलय ल अज!न म कहत न ह कक", त नर 9म पर चन मल कक" न ह . तय वर त
ब लत त, तय च क "हJ पररण म आत तय "चय वर ह ण र न ह . एकजण सचवत , आपलय
मरण च व त सवत पसरल तर त आपलय ल क ठतर वसत त गलय वर कनकlतपण
समजल. यल9ष र ब लत , क णतय कदशन आपण ज वय च त कळत न ह . तर सद
बलव न कभम तस "च कश च ह पव नकरत " तय अ"9 र त!न व ट क ढत म कहत नसललय
कदशन ज त रह त .
अश ररत न आकदपव त ल ल गbह पव च एकश ब वन व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश तपन व
(ल गbह पव स"पल)
वkश"प यन पढ स "गत असत त, त मह बलव न कभम तय ज"गल त!न वग "न ज त ह त व
तय च भ ऊ तय चय म गम ग यत ह त, तय च आई तय चय ख "द वर बसलल ह त , अस\
त तय अन ळख पदश त!न व ट क ढत च लत ह त. अ9!न म9!न एकक प "डव थकलय न
कभम चय ख "द वर बसत व अस पव स च ल! ह त . व टत यण र वb वल त उपट! न
फकत अस\ व अश पक र म ग तय र कर त अस\. हतJच त "ड ज त "न जस\ ह त लह न
मठ झ ड "च तस\च ह त ह त. कभम च च लणय च वग अस ह त कक", जण! व र
ज र "न वह त आह. तय चय अफ ट दह त!न घ म चय 9 र ल गलय ह तय . क "हJवळ
तय चय वग "न च लणय चय भर त त प "डव थक!न मbच• यऊन पडत ह त, पनह उठ! न
च लत ह त, थकलय न"तर त कभम चय ख "द वर बसत ह त अस\ ह त ह त व त सगळ
तय "न म कहत नसललय प "त त वग "न पव स कर त ह त, तय "च उदश एकच ह त कक",
लजतक ह ईल कततक ज सत दर! हलसतन पर ह` न ज ण. जवह " व टत झर, नद ल गत तवह "
त बलव न तय प णय त!न एक द म श स रख प ह` न ज त अस\. 9bतर ष‘ चय क!र
मल "प स!न पळत ह त. पव स करत करत " त एक अश पदश त यत त जथ झ ड ह त
पर"त, तथ ल झ ड "वर ख णय स रख फळ\ नवहत . उप सम र व तह न ह "न त बज र
झ ल ह त. तय वन त र त त प ह चल. तथ भय नक प णय "च ओरडण व प "च
कक"च ळण ह कशव य क "ह ह नवहत. म9!न म9!न ज र न व र वह त ह त व तय मळ\
झ ड "च प न ख ल पडत ह त .
थकलय मळ\ त सगळ एक ज ग तय र न त थ "बत त. क"त!ल त तय चय प ठ वरन
ख ल उतरवत व एक झ ड ख ल त बसत त. क"त तय "न महणत , "म झ सगळ मल"
म झय बर बर आहत पण मल तह न ल गल आह तय स ठ क ण प ण श 9ल क ""?
कभम थकल ह त पण आईचय पम पढ त थकण क "हJच नवहत, त प ण श 9णय स ठ
कनघत . तय ल प णथळ वर उडण य प "च व स यत असत व महण!न त तय
प णथळ चय श 9 त कनघत . तय चय बर बर तय च भ व"डसद पव स सर करत त.
ज त ज त त एक म ठ वड चय झ ड कड यत त. तथ त तय "न थ "ब यल स "गत व
सवतs प ण श 9णय स ठ तय प "चय व स चय कदशन कनघत . अदम स च र क स अ"तर
च ललय वर तय ल त तल व कदसत . कभम तय त मनस क डबकय म रन सवत च
शमपररह र करत , तय न"तर त भरप!र प ण कपत व तय चय भ व"ड "स ठ व आईस ठ
तय चय अ"ग वर ल वस प णय न कभजव!न त प ण घऊन त तय वड चय झ ड कड
कनघत . उलट म ग व घत त अखर स तय वड चय झ ड कड यत . तथ त पह त कक",
तय च भ व"ड व आई कनव "तपण तय जकमन वर झ पलल ह त . त सगळ इतक थकलल
ह त कU, त झ प तय "न आवशयक ह त .
कभम चय मन त एक एक कवच र यत त, आपल आई, क"त भ ज च मलग लजन क9
जकमन वर झ पणय च कवच रसद कल नसल त आत ह वन त म त वर झ पल आह
व त सद तय नर 9म दयn9न मळ\ , कभम तय च प"ज ज र न कसकरत जण!क य त
दयn9न च म"ड कपरघळत आह. त कवच र करत , वरन वत त लसलश त ग द वर
झ पण र म झ ह च र भ ऊ यथ म त वर पहd डल आहत त सद तय हर मख र मळ\ तय च
क 9 अन वर ह त पण कभम सवत ल स "गत , "आपल म ठ भ ऊ यल9षर तय "चय वर क "
र गवत न ह ? जर तय "न आज कल तर एक दम त म तय "न म रन ट क•न. ह क य
कदवस आल आहत आपलय वर, इतक• त कद म झय त अस!नह म क "हJ कर शकत
न ह ". त यल9ष र कड पह त , तय चय तTड कड पह त व कवच र करत , "ह
हलसतन पर च र ज वह यल प कहज त यथ ज"गल त म त वर झ पल आह अस " कU
क य त एक द कkद पळ! न ज त आह. त अज!न कड पह त . तय च स वळ वण पह त .
त सवगत पटपटत , "ह जग त ल सवशष 9न9र असह य ह ऊन यथ र न त झ पल
आह, क य ह प कन तय च कक" ह इ"द च पत अस झ पल आह, ह क य ह त आह
आमचय बर बर क "हJ समजत न ह ". न"तर त नकल व सहदव "कड पह त . त स"दर परष
प ह` न तय ल ग"मत व टत, "ह क ण चय ह आगय त न ह त कU, मधय त न ह त तर त
कवन क रण यथ अस\ म त वर पहd डल आहत, ह क य ह त आह? ह सगळय ल आपल
क क च, 9bतर ष‘च क रणम त आहत. तय "न सत प कहज महण!न आमच कट
क ढणय च क य गरज? आमह सत म कगतल न ह , क9 तय च कवच रसद कल न ह
मग ह अस\ क " व गत त? आमह गणय ग कव"द न तय "चय बर बर रह यल तय र असत "न
ह दष व क "? जर यल9ष र "न मल एक आज कल तर तय दयn9न ल म झटकय त
ठ र कर शकत पण आमचय वड ल भ व ल तय "चय श लढणय च इच• ह त न ह ,
एवढ झ ल तर त श "त कस "? कभम च क 9 व ढत ह त , "दयn9नच क य कण, शक!न ,
दsश सन ह सगळय "न म एकट भ र आह पण आमचय म ठ भ व ल तय "च र ग
यत न ह व म म झय भ व चय आजब हर ज ऊ शकत न ह . क रण, आमह सगळय "न
तय चय आजत रह णय च वचन आईल कदल आह". अस\ सगळ त ग च कवच र तय ल
कचडवत ह त व त मह बल क 9 "न सवत चच प"ज ज र "न कपरघळत ह त . न"तर कभम
श "त ह त व कवच र करत कक", जवळच एक द ग "व असल तर तथ आपण ह सगळ
उठलय वर ज ऊ व तथ वसत कर. म आणललय ह कपड त ल प णय न कद कचत
तय "च तह न भ गल तर बर. अस\ कवच र करत त तय चय कनषप प भ व"ड "कड पह त
रह त , तय चय आईचय प य ल ह त ल व!न त वळ वळ नमसक र कर त असत .
अश ररत न आकदपव त ल ल गbह पव च एकश तपन स व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश च पन व
(कहडJब व9 पव सर)
वkश"प यन स "गत त जनमजय र ज ल , प "डव जथ कनजल ह त तय ज ग प स!न जवळच
एक र स एक स ल वb वर रह त ह त . र सच त , मह शककम न व 9 डस ,
म णस "न ख त अस\. तय चय बळकट पकड त!न क ण ह सट! शकत नस\. तय च त कण व
ल "ब द "त एकद अ"ग त घसल कU, त म ण!स मल च अस\ समज व. कभम तथ जवळच
कनषप प बद न प "डव "न ज ग क9 यत तय च व ट पह त बसल ह त अश वळ तय
र स ल म णस च जबरदसत भ!क ल गत क रण, तय ल म णस "च ग"9 यत असत .
तय च उदर म ठ व ल"ब ह त. तय चय अ"ग वर ल "ब क टर क\स ह त व तय "च अ"ग त "बड
वण च ह त. तय च ख "द एक द म ठ वb चय आडवय पसरललय फ "द "स रख र"द
ह त. जस\ र स "च क न असत त तस त ट क ल कच"च ळ झ लल अस\ ह त जय मळ\ त
ल "बचसद सपष ऐक! शक. तय च एक"दर सवरप भय वह ह त. तय च ड ळ ल ल व
घ बरवण र ह त. आज!ब ज!ल तय न तय च दर! दष ट कल तवह " तय ल त प"डपत
श "तपण झ पलल कदसल. तय न प ह` न त भय"कर र स आपलय ल "ब व क रड जट
ह त न कप"ज रत ब ज!ल स रत तय प "डव "कड न ट कनरख!न पह त रह त . तय "न प ह` न
तय च म णस "च भ!क ज सत व ढत. स लवb वरन ख ल उतरणय आ9 त एक म ठ
ज "भय दत तय त!न भय"कर दगW9 सभ व र पसरत. प वस चय कbषण ढग "स रख तय च
अ"ग व तय च द "त तय चय कbषण वण? मख त!न चमकत ह त. तय प "च प "डव "न प ह` न त
ख!ष झ लय स रख कदसत . आत आपलय ल म णस "च म "स ख णय स कमळण र ह
कलपनन त फ रच आन"द झ लल कदसत . म णस "च ग"9 आलय मळ\ त र स आपलय
बकहण ल ह "क म रत . कतल स "गत , "बय च कदवस "न म णस "च म "स आपलय ल
ख णय स ठ कमळण र आह, अस\ म णस "च म "स ख णय चय खष त म आजच कदवस
मजत घ लवण र आह. तय "च क"ठ कचरन म तय "च उषण रक कपण र आह. तर त! ज ऊन
म कहत क ढ कक", ह क ण आहत व यथ अस\ अरणय त क य करत त. तय "चय म "स चय
ग"9 न म तय "न ख णय स ठ अगद उत व ळ झ ल आह. तय "न म रन म झय कड
घऊन य". "त म झय हद त झ पल आहत, तय मळ\ तय "न कभणय च तल क रण न ह . म
स "गत य त पटकन कर महणज आपण द घ तय "च म "स एकत बस!न ख ऊ. तय न"तर
आपण त आन"द स जर करणय स ठ ख!प न "च!". आपलय भ व च त ब लण ऐकलय वर
तय च बकहण लजच न "व कहडJब ह त त तय झ पललय प "च भ व "चय जवळ ज त. जवळ
गलय वर कतल कदसत कक", त च र झ पलल अस!न तय चय बरबर एक वयसकर स
कनजलल आह व ब ज!ल एक अजस शर र असलल क ण बसलल आह. तय अजस
दहयष असललय कभम ल प ह` न त र स ण तय चय पम त पडत. तय च स नर र"ग
असलल शर र व र"द ब "9 , कमळ स रख ड ळ, मजब!त आकषक गदन ह सगळ प ह` न त
ठरवत कU, ह चय श च आपण लग कर वय स प कहज. तय च वळ त ठरवत कU, त
कतचय भ व च आज म नण र न ह . त! जनमजय ज णत सच कक", मलJच पम पकतवर
भवप ज सत असत. त कवच र करत, भ व चय आजच प लन कल तर तय मळ\
थ ड वळ मज करत यईल पण जर म ह स"दर परष ल पसन कल तर म आयषयभर
सख त र ह न. अस कवच र पकक झ लय मळ\ त र स ण ज क णतह रप 9 रण कर
शकत ह त , एक स"दर स च रप 9 रण करत. तय स"दर रप त सव Wग वर द कगनय न
मढलल , त कहडJब र स ण मह बल कभम चय जवळ ज णय स सरव त करत. कतचय
मख वर पमळ लसमत ह त व कतच च ल म"द व म हक ह त . तय चय जवळ गलय वर त
कभम ल कवच रत, "अह मह बल , आपण यथ क ठ! न आल अह त व आपण क ण
अह त? ह दसर क ण आहत यथ कनजलल त समजल क "? आकण ह सवग?य तज
असलल मकहल क ण आह? त यथ अस\ झ पल आहत जस\ क य त तय "चय घर तच
झ पल आहत. तल कद कचत म ह त नसल कU, ह वन त ल ज ग र स "च आह. यथ
एक मह भय"कर र स जय च न "व कहडJब आह त रह त . आपलय ल प ह` न मल म झय
क!र भ व "न तमह ल म रन ट कणय स ठ प ठवल आह. तय ल तमह ल ख णय च इच•
झ ल आह. पर"त, खर स "गत, तल प ह` न मल तझय श लग करणय च इच• झ ल आह
व महण!न म तमह ल म रणय चय मनलसथत त न ह . मल ख त आह कक", तल सव
ररत र व ज म ह त आहत व तय पम ण ज उकचत व टल त कर व. आपलय ल
प कहलय प स!न मल क "हJ सचत न ह , क मदव च ब ण म झय हदय त ख ल घसल
आह, म अश पररलसथत त क य कर व त स "ग . आपलय ल म झय श लग करणय च
इच• ह त असल तर मल आपण आत च आपलस कर व. जर त! मल पतन महण!न
सव क रलस तर म तमच ह र स "प स!न सटक कर न व न"तर आपण एक द उ"च
डTगर वर जय कठक ण इतर क ण ह यण र न ह अश , मजत र ह` , म म झय लसद न
सगळ क "ह जस\ प कहज तस\ उतपन कर न". त कतच ल भसव ण ब लण ऐक!न कभम कतल
स "गत , "र स मल , म एक द मन स रख सगळ पप"च च ब"9न झग रन, म झय
झ पललय भ व "न व आईल स ड! न तझय व सन प!त?स ठ यथ!न ज ऊ ह कस शकय
आह? म झ क य ल यक• ठरल अस\ व गणय न त पह . तझ भ ऊ ह "न ख ऊन ट क•ल
तय च क य"? तय वर त र स ण ब लत, "तस असल तर ह "न उठव व म म झय
र स लसद न तय "च म झय भ व प स!न स"र ण कर न". कभम कतल ब लत , "तझय
म णस ख ण य भ व चय कभत न म म झय भ व "च झ प म डण र न ह , तय "न तय
कनदच फ र गरज आह, त प!णतs थकलल आहत, म झ आईसद थकलल आह. म
तझय र स भ व ल कबलक!ल भ त न ह . म झय ब ह` "च त कद तल व तय ल म ह त
न ह . अग" स"दर , तल म ह त नसल पण म झय ब ह` "चय त कद पढ म ण!स, य , ग"9व,
र स क ण ह कटकण र न ह ह ल त घ. तल हव असल तर म झय बर बर रह अगर
कनघ!न ज , जश तझ मज?, पण म म झय आप "न स ड! न ज ण र न ह ". कभम च त
ब"9!पम प ह` न कहडJब समजत कक", कतन ज ह म णस च कनवड कल त अगद य गय
आह, तय ज ण वन त अल9कच पसन ह त.
अश ररत न आकदपव त ल कहड ब व9 पव च एकश च पन व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश प"च वन व भ ग
(कहडJब व9 पव पढ च ल!)
वkश"प यन पढ स "गत असत त, कहडJब र स "च र ज बर च वळ तय च बकहण कहडJब
परत आल न ह महण!न तय स ल वb वरन उतरन त प "डव जथ झ पल ह त तथ
लगबग न कनघत . ल लल ल झ लल ड ळ, अ"ग वर ल क\स त ठ उभ जस\ त भ र
स"त पल आह, तय च द त त कण व ल "ब आकण ट कद र, ह त च नख ल "ब व 9 रद र,
तTड म ठ उघडलल जण!क य आत च त ख ण र अस तय च भय वह रप त तय च
बह ण तय ल यत "न पह त व घ बरन ज त. तय घ बरललय अवसथत त कभम ल
कवन"त करत, "त पह म णस ख ण र म झ भ ऊ र स कहडJब चवत ळ! न यत आह ह
कठक ण , तर तमह सगळ ल "ब पळ! न ज व म स "गत तस\ कर महणज म तमच स"र ण
कर शकन. तमह ख!प 9kयव न अह त ह म ज णत तर , तमह म झय प ठ वर बस
महणज म तमह ल उ"च आक श त घऊन उडन जथ म झ भ ऊ तमह ल श 9णय स ठ
यण र न ह ".
कहडJब च त कवनवण च ब लण ऐक!न म ठ पम "न त बल ढ व य!पत कतल आश सन
दत कक", "कपय, म असत "न क ण ल ह म झय भ व "चय व आईचय नख ल ह ब 9
करत यण र न ह . त! तय बदल कनकl"त अस वस".
पढ त बलश ल वbक दर कतल आश सन दत कक", "म तझय भ व ल तझय पढ म रन
ट कत , कस\ त त! पह त रह . म झ • त पह ककत कवश ल आह, म झ प य ल ख"ड चय
गद स रख आहत, म झ ह ह त हत चय प य स रख र"द व त कदव न आहत, आत त!
म झ इ"द स रख त कद व शOय क य आह त पह त बस. तझय भ व ल म म रलय न त!
म झ दष कर नक स".
त ऐक!न कहडJब तय ल स "गत, "अह म णस त ल सवग?य स मथय असललय श!र , म
तझ क9 च दष करण र न ह क रण म तल म झय मन न प!णतय म झ म नल आह
पण मल 9 सत अश च व टत कU, त! अज!न म झ भ ऊ म णस "न कस कचरफ डत त
प कहलल न ह स. मल तझ फ र क ळज व टत महण!न ब लत, तय त दसर क "हJह अथ
त! क ढ! नक स".
वkश"प यन न"तर स "गत त, त मह भय"कर कहडJब र स तय द घ "च त स"भ षण ऐकत
ऐकतच पढ यत असत , कभम चय गवnक•मळ\ तय चय अ"ग च नसत कतळप पड ह त
असत , क9 एकद च ह गकवष म णस ल कचरफ ड करन म रत अस\ तय ल झ लल
ह त. त भय"कर र स तय चय बकहण ल तथ म णस चय स"दर स रप त अ9प रदशक
कपड त व द गद कगनय न मढलल प ह` न, तय ल तय चय बकहण चय इर द बदल स"शय
उतपन ह त . कहडJब आपलय बकहण वर कचडत . कतल ओरड! न स "गत , "ह क य अकवच र
त! कर त आहस, तय लक म णस श स"भ ग घणय च तल कस म ह ह त आह"? "तय
तझय व गणय न मल ककत र ग आल आह त त! समजत न ह स क ""? त! म झय र ग ल
आत भ त न ह श कश झ ल स? तझ ल9कक र करत म . तय म णस श ल•कगक
स"भ ग स ठ त! तझय सखखय भ व श कवश सघ त करत आहस, म तल सद अश "न
कश कर न. र स "चय इजजत श त! खळत आहस तय स ठ तल म कश करण रच.
तझय प!वज "च तर त! ह करणय आ9 कवच र कर वय ल प कहज ह त स. म आत च तय
म णस बर बर तल सद म रन ट कत ". अस\ ब ल!न त र ग वलल बललष र स आपल
द त ओठ अक ळ कवक ळ कवसफ रन आपलय बकहण वरच 9 व!न गल . कहडJब ल
तय चय बकहण वर च ल करन ज त "न प ह` न त बल ढ र स प ज सत शककम न
अस वbक दर तय ल कनव ण च "थ "ब", अस\ ब लत .
वkश"प यन पढ स "गत त, कभम पह त कक", त र स तय चय बकहण वर च ल करन ज त
आह, त प ह` न कभम तच•तन हसत तय र स ल उदश!न ब लत , "अर कहडJब , त!
म झय श "तपण कनजललय पररव र च झ प खर ब करत आहस, तय मल कड क "
ज त स, म झय कड य आकण मग कतचय कड ज . एक असह य ब ईवर च ल!न ज त "न
तल ल ज व टत न ह ? कवशष करन जवह " कतन क ठलह प प कल नसत "न , ह तल
श भत न ह . कतल म झय श भ ग घणय च इच• झ ल ह त कतच क य द ष? त कतच
व गण सव भ कवक ह त, व सव भ कवक व गण प प समजल ज त न ह ह तल म कहत न ह
क "? स"भ ग च इच• ह स च हकक असत व तय च इच• कल तर त आ प ह कस
झ ल? एक ल त घ त यथ आल त तझय स "गणय मळ\ , मल प ह` न कतल म झ इच•
झ ल तय त तल क "हJ 9 क नसत "न तझ ह व गण न चपण च ठरत. क म दवतच
(क मदव इ"द च एक रप समजल ज त) त! तय मळ\ अपम न कल आहस. महण!न त! तझय
बकहण ल स ड! न द व म झय कड य, चल प ह` य तझय त ककत दम आह त, म तल
यम चय घर त बडत ब 9 ड न. एक ल त घ, म झय सम र त! एक द मकहलल ठ र
म रणय च स 9 कवच र सद कर नक स. म झय कड य, महणज म तझय ड कय च
तकड एक द हत पम ण करन ट क•न. तय न"तर त वन त ल श पद" तझय अवयव "च
आणख न तकड करन ख ऊन ट कत ल. तय मळ\ ह अरणय तझय त स त!न क यमच मक
ह ईल. ह ज"गल त त! अनक म णस "न ख ल असल त तय न"तर भयमक ह ईल. तझ
बकहण तल एक द डTगर स रख , एक द पच"ड हत स रख , एक द म ठ क ळय
ढग स रख समजत. पण आत त पह ण र आह कU, त एक लस"ह चय ह त!न फ डल
ज ण र आह. तय न"तर ह वन त!न क ण ह कनकभडपण पव स कर शकत ल".
अश कभम च गवnक• ऐक!न कहडJब ओरड! न ब लत , "क य ह गवnक•! तझ मसत फ र
झ ल , पथम त! ज ब लत स तस\ करन द खव मग ब ल. आत ज सत वळ न घ लवत
तझ स मथय व 9 डस लसद करन द खव. पतय द"द झ ल महणज खर क य त म झय
बकहण ल समजल. म पथम तल फ ड! न ख ईन त पयWत तय न " आर म त झ प! द, व मगच
तझय भ व"ड "न व तय मह त र ल ख ऊन ट क•न. आत फ लत बडबड करणय त समय
वयथ न घ लवत म झय कड यऊन द खव. त!ल ठ र म रलय वर अथ तच म म झय
बकहण ल सद ठ र म रण र आह क रण, कतन म झ कवश सघ त कल आह".
वkश"प यन पढ ब लत त, अस\ ब ललय न"तर त पह ड स रख र स म ठ म ठ न
ओरडत, तय च ह त पसरन कभम चय अ"ग वर 9 व घत . कभम चय जवळ त यत तस\
कभम तय ल उचलत व च "गल त स ह त ल "ब फक!न दत . कहडJब उठणय च पयतन करत
असत "न तवढ त कभम वग "न 9 वत ज ऊन तय ल पनह उचलत व आणख न दर!
फक!न दत व कहडJबकड पह त ब लत , ह तझय भ व चय ओरडणय मळ\ म झय आई व
भ व"ड "च झ प म डल महण!न तझय भ व ल म आणख न दर! फकत आह महणज तय चय
कक"च ळणय न त उठण र न ह त. एवढ न तय उनमत र स ल कभम चय शककच अ"द ज
आल . तय मळ\ तय च अह"क र ज सत दखवल ज त व त आणख न स"त प न उठत व
जवळ आललय कभम ल घट पकड! न ज र "न ओरडत . कभम तय चय जवळ ज त व तय
र स ल आणख न दर! फक!न दत . आत तय "च कसत प "डव झ पल ह त तय
ज गप स!न बर च दर! ज त महणज तय च झ प म डण र न ह अश द त कभम घत
असत . बय पkकU ल "ब गलय वर कभम तय चय श कसत करणय स सरव त करत . तय "चय
तय कसत मळ\ तय भ ग त ल झ ड क लमड! न पडत त. तय पच"ड आव ज मळ\ झ पलल
प "डव व तय च म त क"त ह च झ प अखर स म डतच . त उठ! न पह त रह त त ह क य
ह त आह!
अश ररत न आकद पव त ल कहडJब व9 पव च एकश प"च वन व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश •पपन व
(कहडJब व9 पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत असत त, तय गद र ळ मळ\ च रह प "डव व तय "च म त ज ग ह त त.
कभम व कहडJब ह "च द"द आत तय ज गप स!न फ र दर! ह त ह त पर"त, तय "चय
म र म र चय मळ\ ज वb त ड ह त ह त व तय बर बर कहडJब च अक ळ कवक ळ
ओरडण, ह "चय आव ज मळ\ त ज ग झ लल असत त. एक एक जण उठ! न बसत त व
आज!ब ज!ल पह त त तवह " तय "न एक अपकतम ल वणयवत स तय "चय प स!न जवळच
एक मललय झ ड चय ओ"डकय वर बसलल त पह त त. कतल प ह` न त सगळ अच"कबत
ह त त, ह अपसर क ण अस पश क"त ल पडत . क"त कतल कवच रत , "अग, त! क ण
सवग त!न आलय स रख व टतस? त! यथ कवह आल स, त! क ण च मलग , यथ अश
कनजन अरणय त क य करतयस"?
"त! ह ज"गल च दवत आहस क "" ? "तस असल तर मल तझय बदल सगळ स "ग". अस\
पश क"त तय स"दर मल ल कवच रन कतल अगद भ"ड व!न स डत .
ह सगळ पश ऐकलय वर कहडJब कतल स "गत, "ह ज कवसत ण कहरवय ग र झ ड न भरलल
अरणय तमह ल कदसत त एक कहडJब न "व चय र स "च कनव ससथ न आह. म तय च
बकहण आह व म झ न "वसद कहडJब आह. मल म झय भ व "न तमह ल ठ र म रणय स ठ
प ठवल ह त. तय तय चय कनदय आदश च प लन करणय स ठ म यथ आल ह त. पर"त,
यथ आलय वर म तमच स नर अ"गक "त असलल बल ढ मलग प कहल व क मदव "न
म झय वर कbप करणय स सरव त कल व म तय तमचय शककश ल मल चय पम त
पडल. तय ल म मन प स!न म झ पकत महण!न सव क रल आह. तय ल म म झय भ वन
स "गणय च बर च पयतन कल . पर"त, त म झ पम सव क रणय स तय "न नक र कदल . तय
आमचय स"भ षण त बर च वळ गलय मळ\ म झ नरभ क भ ऊ कचड! न यथ आल . तस\
म झय नवय Wन महणज तमचय बलव न मल "न म झय भ व ल कवर 9 कल . आत त द घ
आपलय त कद च पतयय एकमक "न दत आहत. तय "चय 9म स न द"द मळ\ ज झ ड "च
त डम ड ह त आह तय चय आव ज न व म झय भ व चय ओरडणय मळ\ तमह सगळ ज ग
झ ल अह त".
वkश"प यन स "गत रह त त, कहडJब च त सपष करण ऐकलय वर यल9ष र उठत व तय चय
त न भ व "न घऊन जथ त लढत ह त तय कठक ण ज त . कभम व कहडJब जण! तलयबळ
अस\ एकमक "न ढकलत द बत पस"ग गद म रत, उचल!न आपटत अस\ लढत आहत ह, त
सगळ भ ऊ पह त त. तय द"द चय ज रद र ह लच ल मळ\ जकमन च म त उ"च आक श त
उडत ह त व तय मळ\ व त वरण त 9!ळ पसरलल ह त . ज"गल ल आग ल गल अस व
अस व त वरण झ ल ह त. तय 9ळ न म खलल त द घ द न डTगर एकमक ल कभडल
आहत अस\ कदसत ह त. अज!न ल व टल कU, कद कचत कभम तय र स श लढत " लढत
थ ड थकल असल महण!न त कभम ल ब लत , "अर कभम , आमह झ पल ह त पण
आत आमह च "गलच तरतर त झ ल आह त व जर तल थकव व टत असल तर म
तल मदत करणय स ठ यणय स तय र आह, तथ नक!ल व सहदव आईच क ळज
घणय त समथ आहत". ह 9न"जय च ब लण ऐक!न त बलश ल कभम तय ल उतर दत ,
"म झ क ळज अलजब त कर नक स, फक ह म र म र मजत एक द प क पम ण
पह त बस. ह द "डगट र स अज!न म झय त वड त यत न ह पण जस त थकल तस
त म झय पकड त यईल व मग बघत बस क य ह त त. म कबलक!ल थकलल न ह
महण!न तमचय मदत च मल आवशयकत व टत न ह ".
त आतमकवश स ब लण ऐकलय वर अजन तय ल स "गत , "अर\ ह र स ल ज सत वळ
ज व"त ठव! नक स. आपलय ल आणख न दर! ज वय च आह व आत पह ट ह त आह,
र स कदवस ज सत बलव न ह त त तवह " आत च तय ल म रन ट क. तय चय श
खळणय त समय घ लव! नक स. स"9 पक श त ह र स अदषय ह त त तवह " तय आ9
त! तय ल एकद च म रन ट क. तय ल तय च लसद व परणय च स"9 दऊ नक स".
वkश"प यन स "गत त, अज!न च त ब लण ऐकलय वर कभम ल तय च च!क ल त यत व त
पच"ड र "ग न तय आपलय कपतय च, व य!च समरण करत . कवश चय अ"त वह ण य तफ न
व य च रप त आठवत , आकण तय च ण कभम कहडJब ल उ"च आक श त कभरक व!न
दत . तय आक श त गरगर कफरत तर"गण य र स स कभम ब लत , "अर र स ,
म णस च म "स ह र कलय मळ\ तझ कदवस आज स"पल आहत. ह पढ ह ज"गल त
क ण ह कनभ?डपण पव स कर शकल. ह पढ त! म णस च म "स ख ण र न ह स".
त कभम च ब लण ऐकलय वर अजन कभम ल ब लत , "जर तल थकव आल असल तर
मल आज कर म तय च उरल सरल ज न खतम करत . न ह तर त!"च त करन ट क
क रण, आपलय ल पढ ज यल उश र ह त आह".
वkश"प यन स "गत त, अज!न च त ब लण ऐकलय वर वळ च भ न कभम ल ह त व त तय
र स ल ज र "न जकमन वर आदळत . "ह च म च न श करण र, दसय क ण च ह
तय स ठ गरज न ह ". अस\ कभम र ग "चय भर त ब लत . कहडJब ल त उचलत व उलट
9नषय स रख व कड करत तय मळ\ तय च मणक मधय\च तटत . तय मळ\ र स च
अखर स मbतय! ह त . कहड ब मलय च तय ल समजत व तय च तय ल अतय न"द ह त . सव
प "डव कभम च कOतक करत त. यल9ष र स "गत , "आत आपलय ल पढ ज वय च आह
तर जर कभम ल थ ड कवश "कत घय वय च असल तर आपण थ ड वळ थ "ब!". अजन
ब लत , "कहडJब , र स च बकहण स "गत आह कक", यथ!न जवळच एक • ट नगर आह.
तथ दयn9न आपलय ल श 9! शकण र न ह , तर आपण तय नगर कड कनघ व".
अश ररत न त मह रथ आपलय आई बर बर तय नगर कड कच करत त, आत तय "चय
बर बर र स कनय कहडJब च ल! ल गत.
अश ररत न आकदपव त ल कहडJब व9 पव च एकश •पपन व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश सत वन व
(कहडJब व9 पव पढ च ल!)
वkश"प यन स "गत त, त सगळ पढ पव स करत असत "न कभम पह त कक", त र स ण
तय "चय बर बर म ग!न च लत आह. त प ह` न कभम तय चय र ग ट सवभ व नस र कतल
ब लत , "ए र स ण , त! सद तझय भ व कड ज , म य व रप घऊन त! आमचय म ग\
यऊ नक स".
त कभम च र ग व!न ब लण ऐकलय वर तय च जयष भ ऊ, यल9ष र तय च क नउघडण
करत कक", "अर\ शष मलय दधय एक अबलश अस\ ब लण तझय स रखय श!र ल श भत
न ह ". पढ त ब लत , "च "गलय सवय कवळ ज व व चवणय ह` न ज सत शष समजलय
ज त त. जय "न तल म रणय च पयतन कल तय ल त! यम कड प ठवल आहस आत ह
मल वर क " र ग क ढत स, त तर तझय पम त अडकल आह महण!न आपलय बर बर
च लत आह, कतचय वर र ग क ढ! नक स". तय कशव य नक!ल कभम ल तय चय जवळ
ज ऊन हळ! आव ज त स "गत , "जयष ब"9! ह स"दर आपलय ल नलजकचय नगर च रसत
द खवण र आह, तर कतचय श कट ब ल! नक स". अश ररत न कभम ल क नकपचकय
तय चय च भ व"ड "कड! न कमळ लय न"तर त हत स रख पच"ड बलश ल व य!पत श "त ह त
व कहडJब कड वगळय नजरन प ह` ल गत , त ललन म त म न ख ल घ ल!न श "तपण
सहदव चय , कतचय 9 कट द र चय ब ज!न च लत असत.
वkश"प यन पढ स "गत त, रपगकवत अश त र स ण, कहडJब , ह त ज ड! न क"त ल व
यल9ष र ल उदश!न ब लत, "आपण म झय म तसम न अह त, आपलय ल कलपन
असल क मदव न प• डलल स ककत असह यय ह त. म झय ह अवसथल आपल पत
जब बद र आह. ज पयWत तमच मलग मल सव क रत न ह , त पयWत म झ अस\च ह ल
ह त रह ण र तय स ठ आपण कbपय आपलय मल "ल म झ इच• प!ण कर वय स स "ग .
म म झ व"श व म झ म"डळ तमचय मल स ठ क यमच स डल आहत, जर तय न मल
सव क रल न ह तर मल मरणय कशव य दसर पय य उरण र न ह . आपण म झय ह
पररलसथत च कवच र करन म झय वर कbप कर व . मल तमह तमच द स कल तर
च लल पर"त, मल आपण प कहज तर म!ख समज , वड समज पण आत अश असह य
लसथत त स ड! न ज ऊ नक . म तमह ल आश सन दत कक", आमच लग झ लय न"तर
तमच मलग परत तमचय कडच यईल. जवह तय च तमह ल आठवण यईल तवह त
तमचय कड हजर ह ईल एवढच न ह तर म सद तमह ल भटणय स यईन. म नहम च
तमचय आजत र ह न. म झय म य व स मथय न म तमह ल प कहज त मदत कर न
क रण म तमचय पररव र त लच आह अस\ समजत. म झय र स लसद चय ज र वर म
तमह सव Wन म झय प ठ वर घऊन क ठह नऊ शकत, तय च तमह ल ह
अज तव स चय क ळ त म ठ उपय ग ह ऊ शकत तय च कवच र कर . म ज णत कक",
दर वसथत ज आपल उतम गण स डत न ह त खर उतमगण समजल ज त . पर"त,
आपल वk9 कतवय करत "न क णतय पक र त कल ह महतव च नसत, त प!ण कस ह ईल
त पह वय च असत. म णस चय गणवतच खर पर अश दर वसथतच ह त असत".
कतच ह कवनवण च कळकळ च ब लण ऐक!न दय घन अस म ठ भ ऊ यल9ष र कतल
ब लत , "तझय ब लणय त यथ थ कदसत महण!न म तल म झय भ व ल एकद कमलन च
परव नग दत . तय आ9 आमह जथ कनव स कर तथ त तय च दkन"द न कव9 कर ल
तय कलय न"तर त स"प!ण एक कदवस तझय स"गत त घ लकवल तय न"तर जस कदवस
म वळल, आमच भ ऊ परत आमचय कड आल प कहज. तय कदवस त त! तल ज क "हJ
तय चय बर बर आन"द भ ग घय वय च त घ व तय न"तर त! आमच ह कशल व तझय
वचन पम ण\ त! आमह ल मदत करश ल".
वkश"प यन ऋष पढ ब लत त, कभम तय वर म नय करत ज तय चय जयष भ व "न
र स ण ल स "कगतल व न"तर त तय र स ण ल वचन दत कक", "मल म झय म ठ
भ व च आज म नय आह व तय त म एकच फरक अस " करत कक", ज वर तल
म झय प स!न पत ह त न ह त वर म तल पनs पनह भटत र ह न. पण ज सत क ळ म
म झय भ व"ड "बर बरच र ह न". त ऐकलय वर कहडJब अकतशय आन"द ह त व महणत, "ज
म झ पकत स "गल त मल नहम कशरस व"द असल". अस\ ब ल!न त र स ण आपलय
पकतल , कभम ल सवत चय प ठ वर घऊन उ"च आक श त उड! न ज त.
तय प "डव ल प ठ वर घऊन त आक श त!न ज त "न कभम ल मन व9क अस दषय
कदसत त. ज दषय दव "न च फक कदसत त, त त पह त . स"दर कठपक असलल कवकव9
पक रच प मन रमय सश वय म9!र 9!न ग "त उ"च वरन उडत "न त पह त ह त . सवतs
कहडJब अपकतम रतनजड त वस परर9 न करन तय चय ब ज!ल बसलल ह त . कतचय
दह ल म हक सग"9 यत ह त , जय चय मळ\ कभम चय व सन उद कपत ह त ह तय .
क मदव "न तय "च नहम च क य जण!क य सर कल ह त. कभम ल स"त ष ह ईल अस\ सव
त र स ण कर त ह त . जय पदश त म ण!स प य च लत ज ऊ शकत न ह अश वन,
सर वर असललय व म णस ल म कहत नसललय सथळ "न त तय ल घऊन ज त ह त .
नयनरमय ज"गल, जथ वb फळ फल "न बहरलल आहत त कभम पह त . त तय ल
कहम लय त ल दय , ड ह, झर, डTग रवर ल 9ब9ब, कवसत ण सर वर त उमलण र प"कज,
तय "चय उमलण य प कळय आकण कहम च• द त डTगर द खवत. अश पक र त र स ण
कतचय ज वसखय ल आन"द दणय च पयतन कर त ह त . तथ!न त तय ल कवसत ण अथ "ग
पसरललय समद कड नत. तथ ल म तय न भरलल बट, तय च अथ "ग पसरलल
स नय स रख चमकण र ककन र त पह त . तथ वसलल नगर उ"च वरन त पह त .
दव "न पकवत असण र वन" त पह त . तपसव व गहक जथ वसत करत त अश अज त
असण य म नस सर वर कड ल ज ग त पह त . जथ वषभर झ ड फळ व फल "न
डवरलल असत त. पनsपनह त क मकववहल र स ण कतचय पम ल स"त ष दणय स ठ
हरएक पयतन कर त असत व त सगळ कभम ल ज णवत ह त व तय च पररण मसवरप
स वक शपण त सद कतचय श अनरप ह त ह त . तय च पररण म त र स ण गर दर
ह त व कतल एक मह शककम न र स व म ण!स ह "च स"य ग अस पत ह त . तय च वण
र स "स रख त "बट, चहर म णस च असल तर तय त ल अवयव र स सवरप च
दशन कर त ह त. ओठ द ट त मवण?, कस द ट व क टर , ड ळ ल ल, ट कद र व म ठ
द "त, ह त व प य र"द व म ठ, क न ल "ब व शवट ल ट कद र, अ"गभर क\स अस त
कदसणय स भय वह मलग त पसवत म त तय चय म थय वर कस नसत त. त कभमपत पढ
एक न मच"द कतर"द ज ह त . तय चय ह वभ व त व इतर ग ष त त बहd 9 र सच व टत
ह त . तय चय कड र स "चय लसद जय तय "न जनमतs प प ह त त तय कमळ लय
ह तय . त एक लह न मलग अस!नह तय च कहममत अश ह त कक" , त क ण ह
कपश चच स, र स स, तस\च इतर शकUन सहस आवरत यणय स रख नवहत .
वkश"प यन जनमजय ल स "गत त, अह र जष?, त जर जनमतs एक लह न मलग ह त ,
जनमलय वर लवकरच त क "हJ अवल9त प!ण व ढललय म णस स रख म ठ ह त . जस\
र स "चय अपतय "च ह त. म ठ झ लल त तय "च पत पथम तय चय आईल लव!न नमन
करत व न"तर तय चय कपतय स नमन करत . तय न"तर तय च न "व ठरवणय च कव9 ह त .
क रण तय चय म थय वर कस नवहत तय टककल च उलख तय चय न "व "त अस व
महण!न तय चय म थय च उलख "घट" (मडक), वरन तय च द नह कपतर तय ल
घट तकच (म ठ स रख म थ असलल ) अश , न व "न ह "क म रत त.
घट तकच प "डव "च अकतकपय पतणय ह त , जस\ क य त तय "चय पkकUच एक आह.
कहडJब च कभम बर बर रह णय च क ळ स"पल ह त व त कतल प कहज तथ ज णय स
म कळ ह त. कहडJब प "डव "न स "गत कU, त तय "चय कbपल क9 ह कवसरण र न ह ,
जय पक र प "डव "न , कवशषकरन जयष प "डव यल9ष र कतल अनम दन करत त त, त
नहम धय न त ठव ल. घट तकच र स चय म9 ल शष, तय चय कपतय स आश सन दत ,
जवह " प "डव "न तय च गरज ह ईल त तवह " तय "चय बर बर असल. एवढ ब ल!न त र स
उतरकड कनघ!न ज त . ह क ण ल ह म ह त नवहत कक", इ"द न तय च अ"श दऊनच
घट तकच ल उतपन कल ह त, त अज!न ल कण श लढणय त मदत वह व महण!न. ककत
ख ल त य जन ह त त, त! ह र ज , तवह " समजश ल, जस\ आपण ह मह भ रत
आणख न प ह` . इ"द न ज ब ण कण ल तय चय कवच चय बदलय त कदलल असत त
ब द वह व व अजन सरक त वह व ह स ठ घट तकच इ"द न कनम ण कल ह त अस\
स "कगतल ज त. त ब ण म णस "वर स डत यत न ह महण!न र स च नमण!क इ"द न
कहडJब चय मल चय रप त कल अस\सद समजल ज त.
अश ररत न आकदपव त ल कहडJब व9 पव च एकश सत वन व भ ग स"पल .
 आकदपव भ ग एकश अठ वन व
(कहडJब व9 पव स"पल)
वkश"प यन स "गत त, त श!रव र मह रथ पढ तय "च अज तव स त ल पव स च ल! करत त.
एक ज"गल त!न दसय ज"गल त अस तय "च पव स च ल! ह त . व टत त कवकव9 ख द
प णय "च जस\, हर ण, स "बर कशक र कर त आपल उदरकनव ह कर त ह त. अश ररत न त
एक दश त!न दसय दश "त ज त ह त. तय भटकणय चय क ळ त त अनक दश जस\,
मतसय, कतगत, प "च ल व ककचक ह "न तय "न भट कदलय . तय पदश त ल अनक नयनरमय
वन व तल व तय "न प कहल. तय "च कस भरप!र व ढलय मळ\ व त क पणय च वयवसथ
नसलय न तय कस "चय बट झ लय ह तय . तस\च द ढ व कमश सद व ढललय ह तय .
अश पररलसथत त तय "न ओळखण कक", त प "डव, कर घर णय च र जपत आहत, सहज
नवहत. तय "चय अ"ग वर वलकल व प णय "चय क तड च वस ह त . आपलय म तबर बर त
ज त "न अस\ व टत ह त कक", त क ण स"नय स बkर ग आहत. पस"ग त आपलय
पव स च वग व ढवत, तवह " क"त ल प ठ वर घऊन त पव स कर त असत . क9 लपत
•पत स वक शपण तर क9 न लपत वग "न अस तय "च पव स ह त ह त . पव स त त
आपलय कवकव9 कवद "च पनs समरण करन अभय स कर त असत. तय त वद, वद "ग,
शसकवद , म"तकवद , कनत श स", तय क म त तय "न तय "च जनमद त, वय स अ9!न म9!न
भट! न मदत कर त ह त. जवह कbषण दkप यन तय "न भटत तवह " क"त सह त उभ र ह ` न
तय "च प य पजन करन तय "न अकभव दन करत असत. अश वळ वय स महष? तय "न
ब लत, "मल म ह त आह पकहलय प स!न कक", तमच ह अज तव स त पळत रह ण
9bतर ष‘ चय मल "मळ\ ह ण र आह. महण!न म तमह ल क "हJ मदत करणय चय उदश न
तमचय कड यत असत . तमह ल ह ज अस\ भ ग व ल गत तय बदल दsख कर नक . ह
ह त आह तय च ग ड फळ तमह ल भकवषय त च ख वय स कमळण र आहत. खर" पह त ,
तमह व तमच पकतसप9? कOरव म झय स ठ समसम न आहत पर"त, जस\ समजत त कU,
जय चय पदर ज सत दsख असत तय चय बदल ज सत म य व टत, तय पम ण म झ ह त
आह. आत ऐक , यथ!न जवळच एक रमण य नगर आह, तथ तमह ल कसल च 9 क
न ह . तथ म झय परत यणय पयWत तमह रह व".
वkश"प यन पढ स "गत त, अस\ स "ग!न त सतयवत च पत जवळ ल एकचक न "व चय ग "व त
तय "न वसत करणय स स "गत . तथ तय "न क ण ह ओळखणय च शकयत नसत. ज त "न
वय स क"त ल आश सन दत त कक" , "ह तझ म ठ मलग , ज सतय व नय य च पतळ
आह त , ह पbथव वर र जय करण र आह तय कशव य, ह तझ कभम व अजन तय "चय
9 डस क रभ र न व शOय Wन समद पयWतच सव भ!भ ग प द क "त करण र आहत व ह
म द च जळब"9! तय "चय मह रथ क रव य "न नव कवकम पसथ कपत करण र आहत. ह म झ
वचन तल म दत , त! कनकl"त रह . ह तझ मल" अनक यज करण र आहत जस\ र जस!य,
अशम9. ह तझ मलग बह पयWत मजल म रत ल, तय "चय प!वज "च र जसत पनs
पसथ कपत करत ल. अनक गण कमतपररव र स "भ ळत ल व जग त आन"द व ढवत ल".
वkश"प यन पढ स "गत त, वय समन प "डव "न तय एकचक ग व "त गलय वर एक ब हण चय
घर नत त व तथ तय "च ओळख स"नय स महण!न करन दत त. वय स यल9ष र ल
स "गत त, "यथ म झ व ट पह त रह . यथ रह णय च सर व कर , महणज तमह मजत र ह`
शक ल". वkश"प यन पढ स "गत त, अर र ज जनमजय , प "डव कbषण दkप यन "च ह त
ज ड! न कनर प घत त. तय न"तर त मह न ऋष आलय कठक ण कनघ!न ज त .
अश ररत न आकद पव त ल कहडJब व9 पव च एकश अठ वन व भ ग स"पल .

- मह भ रत आकदपव ख"ड कतसर स"पल –

भ ष "तरक र च पररचय -
म अश क क ठ र, म झय वय च ७६ वषg झ ल आहत. गल ककतयक वषg म कवकव9
प च न गथ "च एक कतहल महण!न अभय स करत असत . तय क ळ त मल समजल कU,
आपलय प च न कश ण पदत त च र ग"थ "च महतव ह त. तय त मनसमbत , मह भ रत,
र म यण आकण य गव लसष ह महतव च ह त. आपलय प!व?चय कश ण पदत त ह ग"थ "च
व चन करणय च पथ ह त . न"तरचय क ळ त इ"गज "न तय "च कश ण पदत यथ रजवल
व आपल प ठश ळ पदत स"पष त आल . आपलय कश ण पदत त अ र ओळख,
कनत श स, गकणत एवढच कशकवल ज त. तय कशव य कशकत "न घ क"पट करणय च महतव
ह त. त सगळ आत इकतह स जम झ लल असल तर तय च उपयकत न क रत यण र
न ह . महण!न एक पयतन म कर वय च ठरवल. म एक अकतस म नय अभय सक आह तर
वय स"ग म ठ आह. तय पम ण, मनसमbत पथम ई-स कहतयचय म धय म न तमह ल कदल .
तय च च "गल सव गत झ ल आह. तय मळ\ म झ उतस ह व ढल आकण मह भ रत च, 'जस
आह तस', अश पक रच भ ष "तर आत दत आह. तय च स 9 रणपण २५ ख"ड ह ण र
आहत. स"प!ण मह भ रत यणय स बर च अव9 ल गण र आह. इतर म"डळ मह भ रत च
भ ष "तर करत "न तय च आक र आट पश र करणय स ठ तय त ल कशकवण!क•च भ ग
वयथ समज!न स ड! न कवळ कथ भ ग चच भ ष "तर करत त तय मळ एक शk कणक पसतक
महण!न अस\ भ ष "तर रह त न ह . म सगळय कनत श स कशकवण य कथ जश चय तश
ठवलय आहत. क "हJ ज ग कवषय समजण स प वह व महण!न म ट प कदलय आहत क "ह
क"स त कदलय आहत, क रण मल म कहत आह कक", ह च व चन करण र मर ठ भ कषक
स म नय आहत. क ण कवद न व चक असल तर तय ल तय ट प "च गरज व टण र न ह .
आत थ ड म झय बदल ललह त आह. तस प हत अश क म त क ण स"सकbतच
प धय पक असल प कहज अस\ क ण ल व टल मग म एक इ"लजन अर क " ह क म करत
आह अस पश पडल पण तय च उतर अस\ आह कक", एवढ म ठ क म करणय स क ण
तय र ह त न ह आकण त सद फकट करण र कवद न मल कमळ ल न ह . जय क ण ल
म तय च महतव स "कगतल त सगळ तय क म स ठ भरप!र म न9न म ग! ल गल मग म
ठरवल आपणच त कर व. गल २५ वषg " म कनवbत ज वन जगत आह, बर च समय
म झय कड आह मग आपणच ह कर व अश कवच र "न त कर वय स घतल व पथम
मनसमbत कदल आत मह भ रत दणय च पयतन च ल! आह. तय स ठ दkवय ग "न ई-
स कहतय स रखय धययव द म"डळJच स थ कमळ लय मळ\ म झ उतस ह कदगकणत झ ल .
१९८५ पयWत म म झ उद ग करत ह त . क रख न भ ईद" रल व रह ण र च\ब!रल
तय मळ\ यणय ज णय च दगदग म झय पकbत ल झपल न ह व म हदय चय झटकय न
आज र झ ल . तय न"तर ड<कटर चय सललय न म सगळ उद ग ब"द करन घर त बसल .
थ ड बचत कल ह त तय चय ज र वर आज म म झ स 9 ज वन जगत आह. पkश प ठ
ल गणय च सवभ व म झ मळ तच न ह . सरव त प स!न व चन च •"द ह त तय त कथ
क द"बय व चणय त रस नवहत . म क "हJ म कहत दण र ग"थच व चत अस\. तय मळ\ अनक
कवषय "च वय स"ग झ ल तय त ह च र पसतक पढचय कपढ स कवशष उपयक ठरत ल अस
मल ज णव! ल गल तवह तय "च भ ष "तर करणय च ठरवल. तय वयकतर क म झ ललख ण
शत कवषय "त बरच आह. क<"कटन\टलच कk. रतन कर कलकण? ह "न आगहप!वक म झय
कड! न 'स\कदय खत कनकमत उद ग', न "व च पसतक ललह` न घतल, मर ठ त ल ह पकहल
खतकवषयक पसतक आह. तय चय च र आवbतय झ लय आहत. बकळर ज म लसक च
स"प दक भ सल ह "चय आगह मळ\ तय "चय म लसक "त म १९९२ त २००५ पयWत
शतकय Wन शत च पदतश र कश ण एक लखम लचय द र कदल आह. तय त ६५ लख
ललह ल. तय कशव य स"प दक भ सलय "चय आगह मळ\ कनसगशत च त"त कशकवण र एक
अभय सकम, 'वय वह ररक कनसगशत अभय सकम' तय र करन त सवखच Wन
शतकय Wस ठ १९९४ स ल उपलब9 कल . तय मळ\ आपलय मह र ष‘ त कनसगशत च
पच र झ ल . आत ह उत रवय त जवह " शर र स थ दणय त कचर ई कर ल गल आह,
म झ सगळ ल आपलय कह"द ! म नयत "च मर ठ म णस ल पररचय करणय वर आह.
तय स ठ मह भ रत, र म यण व य गव लसष ह "च 'जस आह तस\' अनव द करणय वर भर
आह. म झ जय कतष श स च ज न च "गल आह. तय पम ण जर ग ष ह ण र असत ल तर
म २०२० न"तर नसन. तय स ठ ह सगळ उपकम लवकर त लवकर उरकणय च म नस
आह.
आत क ण ल पश पडल कU, ह इ"लजकनयरJगच म ण!स शत वर कस\ ललह त ? तय बदल
थ ड ललह त . म झय क रख नय त बहd तक क मग र उरण, अललब ग, वसईच ह त. कश ण
बत च पण एक द अवज र कस\ व पर वय च त कशकवल कक", त तय त लवकरच कनषण त
ह त ह त. तय मल "न म कवच रल कक", त एवढ हd श र अस!नह शत क " करत न ह त?
तय "च एकच उतर अस\, म लक शत त भ गत न ह . मग म ठरवल\ शत श स च अभय स
कर वय च . अभय स च च •"द असलय मळ\ त सर झ ल . तय त मल लवकरच समजल
कU, शत च स"ब"9 ब<टन प म यक ब य<ल<ज श ज सत आह. मग म तय कवषय च
अभय स करन तय त लवकरच प र"गत झ ल . तय अभय स पम ण म क "हJ त"त कवकलसत
कल व त अजम वणय स सरव त कल . तय त अप पम ण पररण म कमळ! ल गल तय पम ण
एक शत त"त कवकलसत ह त गल. म झय क मग र चय शत वर म झ पय ग ह त ह त, तय त
म झ पkस ल गत ह त व तय "च कट! "कबय क म करत ह त. तय वळ म च "गल तरण ह त
व उतस हसद ह त . म झय त"त न शत उतम ह त ह म समजल व त सगळ तथच
स"पल. त सगळ १९८२ त १९८५ अश स ल त झ ल ह त. म सद त सगळ कवसरन
गल . पर"त, १९९२ स ल म ठ दषक ळ पडल ह त मह र ष‘ त तय वळ म एक दषय
ट वह वर प कहल, तय त एक ग म ण मकहल एक ख ल कवह र त उतरन व ट न प ण
क ढ! न ब लद त भरत ह त . तय वळ मल रह वल न ह व कवच र कल , म झय ज न च
जर उपय ग ह ण र नसल तर क य क म च त ज न. म एक लख ललह ल व दkकनक
नवशककल प ठवल . त लख तय "न पलसद कल न ह . मग म त लख बळ र ज
म लसक त प ठवल . तय त त • प!न आल . तस पह त नवशककनसद त पलसद कल .
तय न"तर बकळर ज चय व चक "च पश कवच रण सर झ ल व म म झ शत च ज न तय "न
तय म लसक त लख ललह` न दऊ ल गल . अश ररत न म झ शत त ललख ण भरप!र झ ल.
तय बदल आ9 ललह ल आह.
आत थ ड म झय बल<गप सट बदल ललह त . कह"दस! त न त २००८ स ल इ"टरनटवर
बल<ग सर झ ल व म तय त म झ बल<ग सर कल. म झय ल©सत 9म बदलचय व दगसत
पर"त श सशद कववचन मळ\ पकहल बल<ग ब"द झ ल. म झ प!व? प "च बल<ग ह त. तय त म
अभय स "न ज स"श 9न करन श 9!न क ढत अस\, त ललह त . तय त अनक कवषय वर ल
म झ स"श ल9त स कहतय पलसद करत असत . तय त ब हण 9म, जkन 9म, ल©सत 9म,
इसल म, अथ, नय य, कनत श स, र जक रण अश कवषय "वर बरच ललह त असत . त तमह
व च! शकत . एकच बल<ग मर ठ आह ब क•च इ"गज त आहत. लसल क<न म9 ल बल<ग
इसल म बदलचय म झय स"श 9न च श सशद ललख ण आलय न"तर ब"द झ ल आह.
गगलवर ल बल<ग म त ज र त च ल! आहत. म झ अश कवषय वर ल कवच र न क रत यण र
न ह त अस\ सतय ल 9रन असलय मळ जवह " मल क ण कवर 9 करत तवह " तय "न म
नमपण स "गत , कbपय म झय वर अबनकस न च द व कर व , त झ ल कक", त ल क गपप
ह त त. क रण, जर त तस द व करत त तर तय त त\च हरणय च स"भव ज सत असत .
एवढच न ह तर तय "चय ख टपण च ज कहर बभ ह ईल त तय "न परवडणय स रख नसत.
म पच रक• थ ट च ललख ण करत न ह . ज समजत त कवज न चय आ9 र न लसद
करनच ललह त , आजचय क ळ त अस\ ललख ण बय च गट "न आवडत न ह . बय च
ल क "च ख!नसद झ ल आहत ह आपण ज णत च, महण!न म शकयतर म झय बदल क "हJ
ललह` इलच•त न ह . सतय प स इसकरच आज जम न आह. म झ ज वन त ल अनभव
ललह ल तर त एक व चन य पसतक ह ईल पण तय त सव व दगसत कवषय पढ यत ल. म
म "डलल क णत ह मद आजवर क ण ल ह ख ट ठरवत आलल न ह . ज त ज त ,
जkन 9म बदलच व द स "गत एक उद हरण महण!न, १९०२ मधय\ सर जगद शच"द ब स
ह "न वkज कनक पर व दऊन ज लसद "त म "डल तय च पर व दऊन म ललह ल कU, हल
ज जkन 9म पच र त आह त त न हज र वष प!व?चय अड ण पण वर आ9 ररत आह,
तय त ल सगळ\ च कवच र अज न 9 र त महण!न ख ट आहत. एवढच न ह तर वयवह ररक
ज वन त त 9म प ळण कवळ अशकय आह. तय मळ\ जkन उखडल पण सदkव न त
ख!नखर ब करण र नसलय मळ\ व चल .
शवट म झय तबयत बदल ललह त . मळ तच म झ पकbत त ळ म स असत तय त
२०१० स ल बसटचय बसन मल ५० फ!ट ल "ब फकलय मळ\ परत ज यब"द झ ल
ह त . म\दल
! आघ त झ लय मळ\ म झ समरणशक• गल ह त . द न बरगड तटलय

ह तय . म झ श”च व मत ह "वर कनय"तण र कहल नवहत. द ड वष तस\च गल. तय वळ म झ

वय ६८ ह त. कवळ दkव बलवतर महण!न आज म प!ववत झ ल आह तर क ठलय ह
व हन न पव स करणय स परव नग न ह . महण!न म क ठह ज त न ह . गलल समbकत पनs
आल व आत सगळ बर च लल आह. तय क ळ त ल अनभव कवशषकरन म झय ज न
स 9नच, म ठ र चक आहत. त!त स एवढ पर.
ई-स कहतयचय पद ल9क य Wचय आगह मळ\ ह म झय बदल खर म कहत सकवसतरपण
कदल आह. जर शकय असल तर तय त ल मजकर त बदल न करत त पलसद स घय व .
अश क क ठ र,
२३- २ -२०१८
ashokkothare@gmail.com ,
ashokkothare@yahoo.co.in
ई स कहतय पकतष न -
मर ठ भ ष आत झप घणय चय म!ड मधय आह. रडण य कड ल नक दऊ. मर ठ त
क9 च नवहत इतक व चक आहत आत . पव? पसतक चय एक आवbत चय हज र न
हज र पत • पलय ज त. प "च हज र महणज ड कय वरन प ण ! आत ई पसतक "चय
जम नय त एक एक पसतक प च ल ख व चक "पयत ज त आहत. वष ल अ9 क ट
ड ऊनल ड ह त त. व चक एकमक "न परसपर ऑडर करत त. वहटस अप, ई मल, ऍपप,
बलय टथ, वबस ईट, पनड‘ ईवह, लसड अश अस"खय म ग Wन पसतक" वह यरल वह यल
ल गल आहत. सस ट सटल मर ठ च" व र. खड प ड "चय गल ब ळ "प स!न त जग चय
प ठ वर ल पतयक दश त. र<कटचय वग "न सस ट सटललय मर ठ चय ग ड ल आत
क ण थ "बव! शकत न ह . य 9!म9डक क "त त स हभ ग वह . आपलय ओळख चय
मर ठ स र "न य त ओढ . तय "च ई मल पत, वह टसप न"बर आमह ल प ठव . तमह
ककत ह व चक आण . त श"भर आणत ल आकण त हज र आणत ल. तमचय वह टसप
गपम9!न य च ज कहर त कर . आपलय ल कठल पसतक" व चक "पयWत प ह चव यच
आहत त आपलय ल कटवह , पपरच ज कहर त परवडत न ह . आमच व चक हच आमच
ज कहर त एज"ट. तच आमच त कद. मर ठ भ षच त कद जग ल द खव!न दऊ.
ई स कहतयच पसतक www.esahity.com वरन ड ऊनल ड कर .
esahity@gmail.com ल कळव!न ई-मलन म "गव . कक"व 7710980841 ह न"बर
सवह करन ठव , य न"बरल तमच न "व न Whatsapp करन पसतक whatsapp म गg
कमळव .
लल"क ई स कहतयच app.https://play.google.com/store/apps/details?id=com.
esahity.www.esahitybooks ह लल"कवर उपलब9 आहत. त download कर . ह
सव म फत आहत.
9नयव द