2018

2' áðîé
Ìàðò - Àïðèë 1
ISSN 0324-1521 2`2018
Èçäàâà ñå îò
ñåïòåìâðè 1945 ã.
Íàó÷íî-òåõíè÷åñêî è èêîíîìè÷åñêî ñïèñàíèå

Èçäàíèå
íà Íàöèîíàëíàòà
åëåêòðè÷åñêà êîìïàíèÿ ÅÀÄ

Ðåäêîëåãèÿ ÑÚÄÚÐÆÀÍÈÅ
íà ñï. “Åíåðãåòèêà”
Ìîäåðíèçàöèÿòà íà êîìïðåñîðíèòå ñòàíöèè "Ëîçåíåö", "Ïåòðè÷" è "Ñòðàíäæà"
Ïåòúð Èëèåâ áå îòëè÷åíà êàòî âîäåù ïðîåêò â åíåðãèéíàòà èíôðàñòðóêòóðà 3
Íåëè Ñòàíèìèðîâà
Çàïî÷âà èçãîòâÿíåòî íà ïðåäïðîåêòíî ïðîó÷âàíå çà ãàçîâèÿ õúá "Áàëêàí" 4
Àíãåë Ãåîðãèåâ
Ïðîô. ä-ð èíæ. Ïðîìÿíà â ïðàâèëàòà çà óïðàâëåíèå íà åëåêòðîåíåðãèéíàòà ñèñòåìà
Âàëåíòèí Êîëåâ ùå ïîçâîëè íà áèçíåñà äà ó÷àñòâà â îñèãóðÿâàíåòî íà ñòóäåí ðåçåðâ 5
Ïðîô. ä-ð èíæ.
Ìèíèñòúðúò íà åíåðãåòèêàòà Òåìåíóæêà Ïåòêîâà èíñïåêòèðà íà ìÿñòî
Ìèëêî Éîâ÷åâ èçãðàæäàíåòî íà ñúîðúæåíèÿòà çà ñúõðàíåíèå
Ïðîô. ä-ð èíæ. íà äîñòàâåíîòî îáîðóäâàíå çà öåíòðàëàòà â Áåëåíå 5
Áîí÷î Áîíåâ
Åíåðãèéíèòå ðåãóëàòîðè îò Áàëêàíñêèÿ ïîëóîñòðîâ ñå îáåäèíèõà
îêîëî èäåÿòà çà ñúçäàâàíå íà Ôîðóì íà áàëêàíñêèòå ðåãóëàòîðè 6

Çâåíî êúì ÄÏ ÐÀÎ ïîëó÷è ïðàâî çà êðàéíà ðàäèîëîãè÷íà îöåíêà 8

Øåñòè áëîê íà ÀÅÖ "Êîçëîäóé" ïîëó÷è îäîáðåíèå çà ðàáîòà íà 104 % 10

Ðåäàêòîð ÐÀÇÂÈÒÈÅ È ÒÅÍÄÅÍÖÈÈ

Áîðÿíà Ïåòðîâà Ä. Òîïîðîâ
Ôîòîãðàô Òåõíîëîãè÷íè âúçìîæíîñòè çà ïðîèçâîäñòâî íà áèîãîðèâà ïî òåðìè÷åí ïúò 11
Äèàíà Ãèí÷åâà
ÅËÅÊÒÐÈ×ÅÑÊÈ ÌÐÅÆÈ È ÑÈÑÒÅÌÈ
Ôîòîãðàô êîðèöà
Â. Çàõàðèåâ, Ê. Áóðâàíîâ
Íèêîëàé Ïàíäúðñêè
Ïðîåêòèðàíå íà âúçäóøíè åëåêòðîïðîâîäíè ëèíèè çà íàïðåæåíèå 20kV
ñ èçîëèðàíè ïðîâîäíèöè 27

ÊÀ×ÅÑÒÂÎ ÍÀ ÅËÅÊÒÐÈ×ÅÑÊÀÒÀ ÅÍÅÐÃÈß

Ñ. Öâåòêîâà, À. Ïåòëåøêîâ
Èçñëåäâàíå íà êà÷åñòâîòî íà åëåêòðè÷åñêàòà åíåðãèÿ
â åëåêòðîñíàáäèòåëíàòà ñèñòåìà íà ïðåäïðèÿòèå çà ïðîèçâîäñòâî
íà ãèïñîâè èçäåëèÿ 36

ÂÚÇÎÁÍÎÂßÅÌÈ ÅÍÅÐÃÈÉÍÈ ÈÇÒÎ×ÍÈÖÈ

Ê. Òóæàðîâ, Ã. Ïîïîâ, Ê. Êëèìåíòîâ, È. Íèêîëàåâ, Á. Êîñòîâ
ĉÂÒ Ì‡ ‰‡ÍˆËflÚ‡ Õàðàêòåðèñòèêè íà ìîäåë íà õèäðîêèíåòè÷íà òóðáèíà 44
çÖä ÖÄÑ
1040 ëÓÙËfl ÍÎÂÈÍÈ ÎÒ ÑÂÅÒÀ
ÛÎ. íˇ‰Ëˆ‡ ‹ 8 Ä. Èãíàòîâñêè
Íîâ ðåêîðä íà åôåêòèâíîñò íà ñèëèêîíîâè ôîòîâîëòàè÷íè êëåòêè 49
ĉÂÒ Á‡ ÍÓÂÒÔÓ̉Â̈Ëfl
çÖä ÖÄÑ
ÛÎ. ÇÂÒΈ 5
1040 ëÓÙËfl
Â-mail: bpetrova@dir.bg
ÚÂÎ.: 9263 424
Ù‡ÍÒ: 987 25 50
ÏÓ· ÚÂÎ. 0889011409
 27
ÅËÅÊÒÐÈ×ÅÑÊÈ ÌÐÅÆÈ È ÑÈÑÒÅÌÈ

ÏÐÎÅÊÒÈÐÀÍÅ ÍÀ ÂÚÇÄÓØÍÈ
ÅËÅÊÒÐÎÏÐÎÂÎÄÍÈ ËÈÍÈÈ ÇÀ ÍÀÏÐÅÆÅÍÈÅ
20 KV Ñ ÈÇÎËÈÐÀÍÈ ÏÐÎÂÎÄÍÈÖÈ
Ä-Ð ÈÍÆ. ÂÀÑÈË ÇÀÕÀÐÈÅÂ - ÒÓ - ÑÎÔÈß,
ÈÍÆ. ÊÀËÎßÍ ÁÓÐÂÀÍΠ- "ÅËÅÊÒÐÎÅÍÅÐÃÎÏÐÎÅÊÒ" ÎÎÄ
Ïðåç ìàðò íà 2015 ã. ïðè îáèëåí ñíåãîâàëåæ îò ìîêúð ñíÿã â åëåêòðîðàçïðåäåëèòåëíàòà ìðåæà
20 êV íà EVN Áúëãàðèÿ ÅÀÄ âúçíèêâà òåæêà àâàðèéíà ñèòóàöèÿ. Â ðåçóëòàò íà îáëåäÿâàíå íà
ïðîâîäíèöè è ïàäíàëè äúðâåòà âúðõó òÿõ ñà ñ÷óïåíè 601 áðîÿ ñòúëáîâå çà ñðåäíî íàïðåæåíèå
(ÑðÍ) è 195 - çà íèñêî (ÍÍ); íàêëîíåíè èëè óñóêàíè ñà 769 áðîÿ ñòúëáîâå çà ÑðÍ è 235 - çà ÍÍ;
ñêúñàíè ñà ïðîâîäíèöè çà ÑðÍ è ÍÍ ñ äúëæèíà íàä 360000 m; ïîâðåäåíè ñà è ñà ïîäìåíåíè íàä 9400
áðîÿ êóêè, èçîëàòîðè è àðìàòóðà ÑðÍ è ÍÍ [4]. Ïðîáëåìèòå ñ àâàðèéíîñòòà íà âúçäóøíèòå
ìðåæè çà ÍÍ è ÑðÍ â Áúëãàðèÿ èçèñêâàò ïðèëàãàíåòî íà òåõíè÷åñêè ðåøåíèÿ è ñðåäñòâà, ñ
êîèòî äà ñå ïðåäîòâðàòÿò ïîäîáíè ñèòóàöèè. Åäíî òàêîâà ñúâðåìåíío ðåøåíèå çà áîðáà ñ
àâàðèèòå â åëåêòðîïðîâîäèòå çà íàïðåæåíèå 20 kV ñà èçîëèðàíèòå ïðîâîäíèöè. Ñ íàñòîÿùàòà
ñòàòèÿ ñå äàâà èíôîðìàöèÿ, íåîáõîäèìà çà ïðàêòèêàòà íà ïðîåêòèðàíå íà âúçäóøíè ëèíèè ñ
èçîëèðàíè ïðîâîäíèöè.

Åäíîôàçíè èçîëèðàíè ïðîâîäíèöè çà íàïðå- æèì å äî 80°Ñ; òåìïåðàòóðàòà íà çàãðÿâàíå

æåíèå 20 kV ñ íàèìåíîâàíèåòo SAX-ïðîâîäíè-
öè ñå ïðèëàãàò â Åâðîïà çà ïúðâè ïúò âúâ
Ôèíëàíäèÿ ïðåç 1970 ã. Ïî-êúñíî (1989 ã.)
Íîðâåãèÿ è Øâåöèÿ çàïî÷âàò äà ãè èçïîëçâàò ñ
íàèìåíîâàíèåòî PAS/BLX-ïðîâîäíèöè. Íàé-ãî-
ëÿì ïðîèçâîäèòåë íà òàêèâà ïðîâîäíèöè ïîíàñ-
òîÿùåì å ôèíëàíäñêàòà ôèðìà DRAKA, îò ãðó-
ïàòà Prysmian.  Áúëãàðèÿ åëåêòðè÷åñêèòå
ìðåæè, èçïúëíåíè ñ òàêèâà ïðîâîäíèöè, ñúãëàñ-
íî [7] èìàò îçíà÷åíèå ÂËÈÏ. Òåõíè÷åñêèòå íîð-
ìè çà òÿõíîòî ïðîåêòèðàíå ñà äàäåíè â [7], a
ïðîèçâîäñòâåíèòå è òåõíè÷åñêèòå èì õàðàê-
òåðèñòèêè òðÿáâà äà îòãîâàðÿò íà ÁÄÑ EN
50397 [1], [2] è [3].
Èçîëèðàíèòå ïðîâîäíèöèòå èìàò ñëåäíèòå
òåõíè÷åñêè õàðàêòåðèñòèêè: ìàòåðèàë íà òî-
êîâîäåùèòå æèëà - àëóìèíèé èëè ñïëàâ íà àëó-
ìèíèé ñ ìàãíåçèé è ñèëèöèé (àëäðåé) è íîñåùà
÷àñò (ÿäðî) - ñòîìàíåíî âúæå; òåìïåðàòóðà-
òà íà íàãðÿâàíå íà æèëàòà ïðè íîðìàëåí ðå-
îò òîê íà êúñî ñúåäèíåíèå ñ ïðîäúëæèòåë-
íîñò äî 5 s, 200°Ñ; ìèíèìàëíàòà òåìïåðàòóðà
ïðè ìîíòàæ å -20°Ñ. Èçîëàöèÿòà íà ïðîâîäíè-
êà å îìðåæåí ïîëèåòèëåíîâ êîìïàóíä - ÷åðåí
(çåëåí), à êàó÷óêîâ ïúëíåæ â ìåæäèíèòå íà óñó-
êàíèòå æèëà îñèãóðÿâà íàäëúæíà âîäîóñòîé÷è-
âîñò (ôèã. 1). Òåõíè÷åñêèòå õàðàêòåðèñòèêè
íà èçîëèðàíè ïðîâîäíèöè çà 20 êV òèï SAX-WÒÌ
ïî êàòàëîãà íà ôèðìàòà DRAKA ñà äàäåíè â
òàáë. 1.
Ìíîãî áëèçêè äî äàäåíèòå â òàáë. 1
õàðàêòåðèñòèêè, èìàò èçîëèðàíè ïðîâîäíèöè,
ïðîèçâåæäàíè îò äðóãè ôèðìè (Pirelli, Rieka, Hun-
garian cable works è äð. ). Òå îòãîâàðÿò íà ñòàí-
äàðò EN 50397-3:2010. Åòî çàùî ïîêàçàòåëèòå
îò òàáë. 1 ìîãàò äà ñå ïðèåìàò êàòî óñðåäíå-
íè è äà ñå èçïîëçâàò ïðè ìåõàíè÷íèòå èç÷èñëå-
íèÿ íà èçîëèðàíè ïðîâîäíèöè çà 20 kV.
 òàáë. 2 å äàäåíî ñðàâíåíèå íà òîêîâîòî
íàòîâàðâàíå íà èçîëèðàíè ïðîâîäíèöè òèï

Ôèã. 1. Èçîëèðàí ïðîâîäíèê òèï SAX-W çà íàïðåæåíèå 20 êV

28
28
SAX-W, íà òðèôàçåí êàáåë çà âúçäóøíî îêà÷-
âàíå çà íàïðåæåíèå 20 kV è àëóìèíèåâî-ñòîìà-
íåí íåèçîëèðàí ïðîâîäíèê.
 ñðàâíåíèå ñ âúçäóøíèòå ëèíèè ñ íåèçîëè-
ðàíè (ãîëè) ïðîâîäíèöè ÂËÈÏ çà íàïðåæåíèå
20 kV èìàò ñëåäíèòå ïðåäèìñòâà:
• êúñè ñúåäèíåíèÿ ìåæäó ôàçèòå ïðè ëþëå-
åíå èëè èãðà íà ïðîâîäíèöèòå ïðàêòè÷åñ-
êè ñà èçêëþ÷åíè, à âåðîÿòíîñòòà çà çåìíè
ñúåäèíåíèÿ å ìíîãî ìàëêà;
• íàìàëÿâà ñå:
• ðàçñòîÿíèåòî ìåæäó ôàçîâèòå ïðîâîä-
íèöè ïðè ñòúëáîâåòå è â ìåæäóñòúëáèÿòà.
Ïðåïîðú÷èòåëíîòî ðàçñòîÿíèå ïðè ñòúë-
áà ñïîðåä [7] å 40 cm;
• íîðìèðàíèÿò ãàáàðèò íà èçîëèðàíèòå
ïðîâîäíèöèòå ñïðÿìî çåìÿòà (çà íîðìàëåí
òåðåí å 5 m, à çà òðóäíîäîñòúïåí - 3 m), [7];
• øèðî÷èíàòà íà ïðîñåêàòà íà òðàñåòî íà
ÂËÈÏ ïðè ïðåìèíàâàíå ïðåç ãîðñêè ìàñèâè;

Òàáëèöà 1. Òåõíè÷åñêè õàðàêòåðèñòèêè íà èçîëèðàíè ïðîâîäíèöè SAX-W çà 20 êV, ïî êàòà-

ëîãà íà ôèðìàòà DRAKA

Çàáåëåæêà:
1. Íà÷àëíàòà òåìïåðàòóðà íà èçîëèðàíèÿ ïðîâîäíèê ïðåäè êúñî ñúåäèíåíèå å ïðèåòà 40°Ñ, à
êðàéíàòà òåìïåðàòóðà íà ïðîâîäíèêà ñëåä êúñî ñúåäèíåíèå å 200°Ñ.
2. Íîìèíàëíàòà äåáåëèíà íà ÷åðíèÿ XLPE êîìïàóíä e 2,3 mm.
3. Äîñòàâíàòà äúëæèíà íà âñè÷êè òèïîâå èçîëèðàíè ïðîâîäíèöè å 2000 m.

ÅÍÅÐÃÅÒÈÊÀ 2'2018

• ïîâèøàâà ñå íà íàäåæäíîñòòà íà ÂËÈÏ ïî-
ðàäè íàìàëåíîòî íàòîâàðâàíå íà ñòúëáî-
âåòå îò ëåä èëè ñíÿã ïðè èíòåíçèâíî ëåäî-
îáðàçóâàíå;
• ïîääúðæàíåòî è ðåìîíòà ñà ñ ìàëêè åêñï-
ëîàòàöèîííèòå ðàçõîäè, à áåçîïàñíîñòòà
íà ðàáîòà ïî ÂËÈÏ ñå ïîäîáðÿâà;
• èçïîëçâàíå íà ñúùåñòâóâàùèòå ïî òðàñå-
òî ñòúëáîâå íà ÂË, ïðè çàìÿíà íà íåèçîëè-
ðàíè ïðîâîäíèöè ñ èçîëèðàíè;
• âúçìîæíîñò çà ìîíòàæ íà ÂËÈÏ íà îáùà
ñòúëáîâíà ëèíèÿ ñ ëèíèÿ çà íàïðåæåíèå
0,400 kV;
• ïðåäïàçâàíå íà ëåòÿùè ïòèöè îò ñáëúñúê
ñ ïðîâîäíèöèòå íà ÂËÈÏ, ïîðàäè ïî-äîáðà-
òà èì âèäèìîñò.
Íåäîñòàòúöè íà ÂËÈÏ ñà:
• â îòêðèòè ìåñòíîñòè ïðè ñëàá ñòðàíè-
÷åí âÿòúð ñà âúçìîæíè âèáðàöèè íà èçîëè-
ðàíèòå ïðîâîäíèöè è ìîíòèðàíå íà
âèáðîãàñèòåëè;
• ïðè ìúëíèåíîñíà äåéíîñò ñúñ ñðåäíîãîäèøíà
ïðîäúëæèòåëíîñò íàä 40 ÷àñà, òðÿáâà äà
ñå ìîíòèðàò äúãîãàñèòåëíè óñòðîéñòâà çà
çàùèòà îò àòìîñôåðíè ïðåíàïðåæåíèÿ.
Ìåõàíè÷íîòî îðàçìåðÿâàíå íà ÂËÈÏ òðÿá-
âà äà ñå èçâúðøâà â ñúîòâåòñòâèå ñ èçèñêâà-
íèÿòà íà [7]. Ïðèëàãà ñå ìåòîäúò íà äîïóñòè-
ìèòå ìåõàíè÷íè íàïðåæåíèÿ îò âúçäåéñòâè-
åòî íà èç÷èñëèòåëíèòå íàòîâàðâàíèÿ.
Èçîëèðàíèòå ïðîâîäíèöè ñå îðàçìåðÿâàò ïî
Òàáëèöà 2. Òîêîâî íàòîâàðâàíå íà ïðîâîäíèöè çà âúçäóøíî îêà÷âàíå çà íàïðåæåíèå 20 kV
Çàáåëåæêà: Òîêîâîòî íàòîâàðâàíå å îïðåäåëåíî ïðè òåìïåðàòóðà íà îêîëíàòà ñðåäà 20°Ñ è
òåìïåðàòóðà íà íàãðÿâàíå íà æèëàòà 80°Ñ, à íà íåèçîëèðàíèòå ïðè òåìïåðàòóðà íà îêîëíàòà
ñðåäà 25°Ñ è òåìïåðàòóðà íà íàãðÿâàíå íà æèëàòà 70°Ñ.
Òàáëèöà 3. Êîåôèöèåíò çà ìàêñèìàëíî äîïóñòèìî íàïðåæåíèå íà îïúí çà ïðîâîäíèöè SAX-W, [7]
2299
ìåõàíè÷íè ïîêàçàòåëè êàòî ñå èçïîëçâàò îáÿ-
âåíèòå îò ïðîèçâîäèòåëÿ ñòîéíîñòè çà ÿêîñò-
òà íà îïúí, ìîäóëúò íà ëèíåéíà äåôîðìàöèÿ è
òåìïåðàòóðíèÿò êîåôèöèåíò íà ëèíåéíî
ðàçøèðåíèå.
Èç÷èñëèòåëíèòå óñëîâèÿ, ïðè êîèòî ñå èç-
âúðøâà ìåõàíè÷íîòî îðàçìåðÿâàíå íà èçîëè-
ðàíèòå ïðîâîäíèöè ñà:
1. Ðåæèìè íà ìàêñèìàëíî èç÷èñëèòåëíî íàòî-
âàðâàíå: ëÿòíà õèïîòåçà - âÿòúð ñ íàé-ãî-
ëÿìà ñêîðîñò, áåç çàëåäÿâàíå è ñðåäíîãî-
äèøíà òåìïåðàòóðà íà âúçäóõà; çèìíà õè-
ïîòåçà - çàëåäÿâàíå ñ ÷èñò ëåä, ðàâíîìåð-
íî íàòðóïàí âúâ ôîðìà íà ìàíøîí âúðõó
èçîëèðàíèÿ ïðîâîäíèê ñ îòíîñèòåëíà ìàñà
900 kg/m3, ñêîðîñò íà âÿòúðà v = 0,5vmax è
òåìïåðàòóðà íà âúçäóõà - 5°Ñ.
2. Ìèíèìàëíà òåìïåðàòóðà íà âúçäóõà - 30°Ñ,
áåç âÿòúð ñúñ çàëåäÿâàíå íà ïðîâîäíèêà.
3. Ìàêñèìàëíà òåìïåðàòóðà íà âúçäóõà + 40°Ñ
áåç âÿòúð.
4. Ñðåäíîãîäèøíà òåìïåðàòóðà íà âúçäóõà
áåç ëåä, áåç âÿòúð.
Äîïóñòèìîòî ìàêñèìàëíî íàïðåæåíèå íà
îïúí â èçîëèðàíèÿ ïðîâîäíèê ñå îïðåäåëÿ ïî ìå-
òîäà ÿêîñò íà îïúí íà öÿëîòî ñå÷åíèå îò
çàâèñèìîñòòà:
, (1)
êúäåòî êÄ ñå îïðåäåëÿ ïî äàííèòå îò òàáë. 3
â çàâèñèìîñò îò ñå÷åíèåòî íà èçîëèðàíèÿ
ïðîâîäíèê.
30
30
Èç÷èñëèòåëíèòå êëèìàòè÷íè óñëîâèÿ çà ñêî-
ðîñòòà íà âÿòúðà è òåìïåðàòóðèòå íà âúç-
äóõà òðÿáâà äà ñå îñíîâàâàò íà ïðîäúëæèòåë-
íè íàáëþäåíèÿ è äîñòàòú÷íî äàííè.
Ìåõàíè÷íèòå èç÷èñëåíèÿ îáõâàùàò îïðåäå-
ëÿíå íà:
• ëèíåéíèòå (îòíîñèòåëíèòå) òîâàðè íà èçî-
ëèðàíèòå ïðîâîäíèöè;
• äîïóñòèìèòå íàïðåæåíèÿ íà îïúí â èçîëè-
ðàíèòå ïðîâîäíèöè â ñúîòâåòñòâèå ñ íîð-
ìàòèâíèòå èçèñêâàíèÿ;
• ðåæèìà, ïðè êîéòî â ïðîâîäíèêà ñå ïîëó-
÷àâà ìàêñèìàëíî íàïðåæåíèå íà îïúí;
• ðåæèìà, ïðè êîèòî ñå ïîëó÷àâà ìàêñèìà-
ëåí ïðîâåñ íà èçîëèðàíèÿ ïðîâîäíèê.
Âúç îñíîâà íà èç÷èñëåíèÿòà:
• ñå ðàçïðåäåëÿò ñòúëáîâåòå ïî òðàñåòî
íà ÂË;
• èç÷èñëÿâàò ñå ïðåñè÷àíèÿòà íà ÂË ñ èíæå-
íåðíè ñúîðúæåíèÿ (ïúòèùà, æ.ï. ëèíèè, ñú-
îáùèòåëíè ëèíèè è äð);
• èçáèðà ñå ñõåìà íà çàçåìÿâàíå íà
ñòúëáîâåòå, ìúëíèåçàùèòà è çàùèòà íà
ïðîâîäíèöèòå îò âèáðàöèè.
Ïðåïîðú÷èòåëíèòå ñå÷åíèÿ íà ïðîâîäíèöè-
òå SAX ïî óñëîâèå íà ìåõàíè÷åñêà ÿêîñò â çà-
âèñèìîñò îò êëèìàòè÷íèòå ðàéîíè, ñúãëàñíî
[8 ] è [ 9] ñà äàäåíè â òàáë. 4.
Îò ãëåäíà òî÷êà íà ñòàòèêàòà, ïîâåäåíè-
åòî íà èçîëèðàíèÿ ïðîâîäíèê å àíàëîãè÷íî íà
òîâà íà íåèçîëèðàíèÿ ïðîâîäíèê. Ñúùåñòâåíî
å òîâà, ÷å èçîëàöèÿòà íà ïðîâîäíèêà òðÿáâà
äà ñå îò÷èòà ïðè îïðåäåëÿíå íà äåéñòâèåòî
íà âÿòúðà âúðõó èçîëèðàíèÿ ïðîâîäíèê, êàêòî
è ôàêòúò, ÷å âåðòèêàëíèòå òîâàðè ñå ïî-
åìàò ñàìî îò íàïðå÷íîòî ñå÷åíèå íà òîêîâî-
äÿùàòà ÷àñò íà ïðîâîäíèêà.  ñúîòâåòñò-
âèå ñ òîâà îòíîñèòåëíèòå òîâàðè ñå èç÷èñëÿ-
âàò îò ñëåäíèòå çàâèñèìîñòè:
(2)
2
êúäåòî g å çåìíîòî óñêîðåíèå, m/s ,
G - ìàñàòà íà èçîëèðàíèÿ ïðîâîäíèê;
s - ñå÷åíèåòî íà òîêîâîäÿùàòà ÷àñò íà èçî-
ëèðàíèÿ ïðîâîäíèê;
Òàáëèöà 4. Ìèíèìàëíè ñå÷åíèÿ, ïî ìåõàíè÷åñêà ÿêîñò íà èçîëèðàíè SAX-W ïðîâîäíèöè
ÅÍÅÐÃÅÒÈÊÀ 2'2018
Îòíîñèòåëåí òîâàð îò îáëåäÿâàíå
N.m.mm2 (3)
êúäåòî δëåä å îòíîñèòåëíàòà ìàñà íà ëåäà
δëåä = 900 kg/m3;
b - äåáåëèíàòà íà ëåäåíèÿ ìàíøîí âúðõó
èçîëèðàíèÿ ïðîâîäíèê;
D - âúíøíèÿò äèàìåòúð íà èçîëèðàíèÿ
ïðîâîäíèê.
Îáù îòíîñèòåëåí âåðòèêàëåí òîâàð íà èçî-
ëèðàíèÿ ïðîâîäíèê
γ3 = γ1 + γ2 . (4)
Îòíîñèòåëåí òîâàð îò íàëÿãàíå íà âÿòú-
ðà âúðõó íåçàëåäåí èçîëèðàí ïðîâîäíèê
N.m.mm2 (5)
êúäåòî êîåôèöèåíòèòå ñå îò÷èòàò îò [7];
νmax - ìàêñèìàëíàòà ñêîðîñò íà âÿòúðà.
Îòíîñèòåëåí òîâàð îò íàëÿãàíå íà âÿòú-
ðà âúðõó çàëåäåí èçîëèðàí ïðîâîäíèê
(6)
êúäåòî νëåä å ñêîðîñòòà íà âÿòúðà ïðè îáëå-
äÿâàíå íà ïðîâîäíèêà.
Îòíîñèòåëåí òîâàð îò íàëÿãàíå íà âÿòú-
ðà âúðõó íåçàëåäåí èçîëèðàí ïðîâîäíèê è ñîáñ-
òâåíî òåãëî
(7)
Îòíîñèòåëåí òîâàð îò íàëÿãàíå íà âÿòú-
ðà âúðõó çàëåäåí èçîëèðàí ïðîâîäíèê ñ òåãëî γ3
(8)
Îïðåäåëåíèòå ñúñ çàâèñèìîñòè îò (2) äî (8)
îòíîñèòåëíè òîâàðè çà èçîëèðàíèòå ïðîâîä-
íèöè SAX-W îò òàáë. 1 ñà äàäåíè â òàáëèöè 5,
6, 7 è 8. Òå ñà èç÷èñëåíè ïðè îáåçïå÷åíîñò îò 5
ãîäèíè çà äåáåëèíàòà íà îáëåäÿâàíåòî: 5 mm
çà II êëèìàòè÷åí ðàéîí; 10 mm - çà III êëèìàòè-
÷åí ðàéîí; 15 mm - çà IV êëèìàòè÷åí ðàéîí; 20
mm - çà I ñïåö. êëèìàòè÷åí ðàéîí è 30 mm - çà
II ñïåö. êëèìàòè÷åí ðàéîí è ïðè íàäìîðñêà âè-
ñî÷èíà íóëà. Çà îòáåëÿçâàíå å ôàêòúò, ÷å â
 3311
Òàáëèöà 5. Îòíîñèòåëíè òîâàðè çà èçîëèðàíè ïðîâîäíèöè SAX-W 50, N/m.mm2.10-3

Tàáëèöà 6. Îòíîñèòåëíè òîâàðè çà èçîëèðàíè ïðîâîäíèöè SAX-W 70, N/m.mm2.10-3

Tàáëèöà 7. Îòíîñèòåëíè òîâàðè çà èçîëèðàíè ïðîâîäíèöè SAX -W 95, N/m.mm2.10-3

32
32
Tàáëèöà 8. Îòíîñèòåëíè òîâàðè çà èçîëèðàíè ïðîâîäíèöè SAX-W 120, N/m.mm2.10-3
äåéñòâàùàòà íîðìàòèâíà óðåäáà [7] ëèïñâàò
óêàçàíèÿ çà äåáåëèíàòà íà îáëåäÿâàíåòî, ñ êî-
èòî ñëåäâà äà ñå ïðîâåæäàò åëåêòðîìåõàíè÷-
íèòå èç÷èñëåíèÿ.  òàçè âðúçêà ñà âúçïðèåòè
ñòîéíîñòè çà äåáåëèíàòà íà îáëåäÿâàíåòî,
èçïîëçâàíè â Åâðîïà.
Èçáîðúò íà ðåæèìà çà îïðåäåëÿíå íà ìàê-
ñèìàëíîòî íàïðåæåíèå íà îïúí â SAX ïðîâîä-
íèöèòå ñå èçâúðøâà âúç îñíîâà íà èç÷èñëèòåë-
íè óñëîâèÿ (ðåæèìè), äåôèíèðàíè â [7]:
• ðåæèì íà ìèíèìàëíà òåìïåðàòóðà - TMIN;
• ðåæèì íà ìàêñèìàëåí òîâàð - GMAX, êîé-
òî ñå ñðåùà â äâå ðàçíîâèäíîñòè:
ìàêñèìàëåí òîâàð îò ëåä è âÿòúð - GMAXIW;
ìàêñèìàëåí òîâàð îò âÿòúð áåç ëåä -
GMAXW;
• ðåæèì íà ñðåäíîãîäèøíà òåìïåðàòóðà -
EDS.
Òåçè èç÷èñëèòåëíè ðåæèìè ïðàêòè÷åñêè èç-
÷åðïâàò íîðìèðàíèòå â ðàçëè÷íèòå ñòðàíè
ñú÷åòàíèÿ îò ïàðàìåòðè, âëèÿåùè âúðõó èç-
áîðà íà èçõîäåí îðàçìåðèòåëåí ðåæèì.
Ó íàñ ñå èçïîëçâàò ãîëè àëóìèíèåâî-ñòîìà-
íåíè ïðîâîäíèöè è ñòîìàíåíè çà ìúëíèåçàùèò-
íè âúæåòà. Çà òÿõ ðåæèìúò GMAXW íå å
îïðåäåëÿù. Ïî òàçè ïðè÷èíà áðîÿò íà âúçìîæ-
íèòå èçõîäíè ðåæèìè çà îïðåäåëÿíå íà îðàç-
ìåðèòåëíèÿ òàêúâ å ñâåäåí äî òðè, à îïðåäå-
ëÿíåòî íà îðàçìåðèòåëíèÿ ðåæèì íà ìàêñè-
ìàëíî íàïðåæåíèå íà îïúí ñòàâà ÷ðåç ñðàâíÿ-
âàíåòî íà ãîëåìèíàòà íà ìåæäóñòúëáèåòî ñ
êðèòè÷íèòå ìåæäóñòúëáèÿ [5], [7].
Ïðè ìðåæèòå çà Ñð.Í, èçãðàæäàíè ñ âúçäóø-
íè êàáåëíè ëèíèè è ÂËÈÏ [7], êàêòî è âúçäóøíî
ÅÍÅÐÃÅÒÈÊÀ 2'2018
îêà÷âàíå íà åëåêòðîííî ñúîáùèòåëíè ìðåæè
âúðõó ñòúëáîâå çà ÍÍ [5], å âúçìîæíî èçõîäíè-
ÿò îðàçìåðèòåëåí ðåæèì äà ñå ïîëó÷è ïðè ðå-
æèì íà ìàêñèìàëåí âÿòúð - GMAXW.
Âúâ âðúçêà ñ ãîðåèçëîæåíîòî ïðåäëîæåíè-
ÿò â [5], [7] àëãîðèòúì çà òúðñåíå íà èçõîäíèÿ
îðàçìåðèòåëåí ðåæèì ÷ðåç ñúïîñòàâÿíå íà
êðèòè÷íè ìåæäóñòúëáèÿ çà ïîâå÷å îò òðè âúç-
ìîæíè èçõîäíè ðåæèìà ñòàâà ñëîæåí çà ïðèëî-
æåíèå è òðóäåí çà àâòîìàòèçèðàíå.
 òàçè âðúçêà ìîæå äà ñå èçïîëçâàò ìåòî-
äúò è àëãîðèòúìúò [6] çà îïðåäåëÿíå íà ðåæè-
ìà íà ìàêñèìàëíî íàïðåæåíèå íà îïúí ïðè ïðî-
èçâîëåí áðîé çàäàäåíè èçõîäíè ðåæèìè.
Îñíîâíèòå ïàðàìåòðè çà ìåõàíè÷íîòî
îðàçìåðÿâàíå íà èçîëèðàíè ïðîâîäíèöè ñà ñâúð-
çàíè ñ èçáîðà íà äîïóñòèìè íàïðåæåíèÿ â
ïðîâîäíèöèòå. Îïðåäåëåíèòå ïî ôîðìóëà 1 äî-
ïóñòèìè íàïðåæåíèÿ íà îïúí â èçîëèðàíèòå ïðî-
âîäíèöè ñå ïðèëàãàò ïðè íîâîïðîåêòèðàíè
ÂËÈÏ. Ïðè ðåêîíñòðóêöèÿ íà ñúùåñòâóâàùè
ÂË ñ ïîäìÿíà íà íåèçîëèðàí ïðîâîäíèê ñ èçîëè-
ðàí òðÿáâà äà ñå èçõîæäà îò âúðõîâàòà ñèëà
íà èçïîëçâàíèòå ñòúëáîâå è ìàêñèìàëíîòî íàï-
ðåæåíèå íà îïúí çà íåèçîëèðàíèòå ïðîâîäíèöè.
Êîãàòî èçîëèðàíèÿò ïðîâîäíèê ñå ìîíòèðà íà
ìåñòàòà íà îêà÷âàíå íà ãîëèòå ïðîâîäíèöè íà
èçïîëçâàíèòå â Áúëãàðèÿ ñòúëáîâå, ñëåäâà äà
ñå èçïîëçâàò äàííèòå çà íàïðåæåíèÿòà è ñèëè-
òå íà îïúí îò òàáë. 9.
Ïðè ïðîåêòèðàíåòî íà ÂËÈÏ îáèêíîâåíî ñå
èçïîëçâàò ñúùåñòâóâàùè òèïîâå ñòúëáîâå. Â
Áúëãàðèÿ òîâà ñà íîñèòåëíèòå ñòîìàíîáåòîí-
íè ñòúëáîâå çà àëóìèíèåâî-ñòîìàíåíè ïðîâîä-

Òàáëèöà 9. Äîïóñòèìè ñèëè è íàïðåæåíèÿ íà îïúí çà èçîëèðàí ïðîâîäíèê SAX-W
íèöè òèï ÍÖÃ - ñòàðà ãàìà è ÍÑÁ - íîâà ãàìà
[10]. Ìåõàíè÷íèòå õàðàêòåðèñòèêè íà òåçè
ñòúëáîâå (âåòðîâî è òåãëîâî ìåæäóñòúëáèå è
âúðõîâà ñèëà) òðÿáâà äà ñå ïðèâåäàò çà óñëî-
âèÿòà íà ðàáîòà è ïàðàìåòðèòå íà èçîëèðà-
íèòå ïðîâîäíèöè. Çà öåëòà ñå âúâåæäàò êî-
åôèöèåíòè íà ðåäóêöèÿ çà âåòðîâîòî ê è êÒ -
çà òåãëîâîòî ìåæäóñòúëáèå. Òå ñå èç÷èñëÿâàò
îò çàâèñèìîñòèòå:
(9à)
(9á)
(10à)
(10á)
êúäåòî: è ñà îòíîñèòåëíèòå òî-
âàðè îò ñîáñòâåíî òåãëî è òîâàðà íà àëóìè-
íèåâî-ñòîìàíåí ïðîâîäíèê ïðè îáëåäÿâàíå è ñú-
îòâåòíèòå òîâàðè íà èçîëèðàíèÿ ïðîâîäíèê
è ;
• å îòíîñèòåëíèÿò òîâàð îò äåéñ-
òâèåòî íà âÿòúð âúðõó íåçàëåäåí, à -
ïðè îáëåäåí àëóìèíèåâî-ñòîìàíåí ïðîâîäíèê è
ñúîòâåòíèòå òîâàðè çà èçîëèðàíèÿ ïðîâîäíèê
è äåëåíî ñå÷åíèå. Òðÿáâà äà ñå èçâúðøè ðàçïðå-
• å ñå÷åíèåòî íà àëóìèíèåâî-ñòîìà-
íåíèÿ ïðîâîäíèê è S SAX - íà èçîëèðàíèÿ
ïðîâîäíèê.
Ñ ïî-ìàëêèÿ îò ñúîòâåòíèòå êîåôèöèåí-
òè íà ðåäóêöèÿ
ñå ïðåèç÷èñëÿâàò íîâèòå
âåòðîâè è òåãëîâè ìåæäóñòúëáèÿ íà èçïîëçâà-
íèòå ñòúëáîâå îò çàâèñèìîñòèòå:
(11à)
3333
(11á)
Íàäëúæíàòà õîðèçîíòàëíà ñèëà âúðõó ñòúë-
áîâå îò íîñèòåëåí òèï ïðè èçïîëçâàíå íà èçî-
ëèðàíè ïðîâîäíèöè ñå îïðåäåëÿ ÷ðåç åêâèâàëåí-
òèðàíå íà âúðõîâàòà ñèëà íà ñòúëáà çà çàäà-
äåíèÿ àëóìèíèåâî-ñòîìàíåí ïðîâîäíèê ñ òàçè,
ñúçäàäåíà îò èçîëèðàíèÿ ïðîâîäíèê:
(12)
 ñúîòâåòñòâèå ñ ôîðìóëà (12) ìàêñèìàë-
íîòî íàïðåæåíèå â èçîëèðàíèÿ ïðîâîäíèê ñå èç-
÷èñëÿâà îò çàâèñèìîñòòà:
(13)
Òîâà íàïðåæåíèå, ñúãëàñíî [7] å 40% îò ìàê-
ñèìàëíîòî çà èçîëèðàíèÿ ïðîâîäíèê. Ïî íåãî ñå
èç÷èñëÿâà íàé-ãîëÿìàòà ñèëà íà îïúí â
ïðîâîäíèêà, êîÿòî íå òðÿáâà äà å ïî-ãîëÿìà
îò ðàçðóøàâàùàòà íà ïðîâîäíèêà.
Ïðè ïðîåêòèðàíåòî íà ÂËÈÏ ñà âúçìîæíè
äâå çàäà÷è.
Ïúðâà çàäà÷à. Çàäàäåí å íàäëúæåí ïðîôèë
ñ ðàçïðåäåëåíèå íà ñòúëáîâåòå íà âúçäóøíà
ëèíèÿ çà íàïðåæåíèå 20 kV, èçïúëíåíà ñúñ àëó-
ìèíèåâî-ñòîìàíåíè ïðîâîäíèöè. Ïðîâîäíèöèòå
òðÿáâà äà ñå ïîäìåíÿò ñ èçîëèðàíè òèï SAX, ñ
îïðåäåëåíî ñå÷åíèå.
Âòîðà çàäà÷à. Çàäàäåíî å òðàñå íà âúçäóø-
íà ëèíèÿ çà íàïðåæåíèå 20 kV, êîÿòî ùå ñå èç-
ïúëíè ñ èçîëèðàíè ïðîâîäíèöè òèï SAX ñ îïðå-
äåëåíèå íà ñòúëáîâåòå ïî òðàñåòî, êàòî ñå
èçïîëçâàò òèïîâè ñòúëáîâå çà 20 kV.
Ðåøåíèå íà ïúðâàòà çàäà÷à
1. Â ñúîòâåòñòâèå ñúñ çàäàäåíèÿ êëèìàòè-
÷åí ðàéîí è çàäàäåíèòå ñå÷åíèÿ íà ïðîâîä-
íèöèòå ñå îïðåäåëÿò ëèíåéíèòå òîâàðè íà
àëóìèíèåâî-ñòîìàíåíèÿ è èçîëèðàíèÿ SAX
ïðîâîäíèê, êàòî ñå èçïîëçâàò ñïðàâî÷íè
äàííè, íàïðèìåð [5].
2. Ïðè çàäàäåíèÿ â ñúîòâåòñòâèå ñúñ [7] íîð-
34
34
ìèðàí ãàáàðèò çà ÂË çà 20 kV ñúñ SAX
ïðîâîäíèê, òî÷êà íà îêà÷âàíå íà ïðîâîäíè-
êà êúì ñòúëáà (àêòèâíà âèñî÷èíà) è êëèìà-
òè÷íè óñëîâèÿ ñå óñòàíîâÿâà ðåæèìúò, ïðè
êîéòî íàïðåæåíèåòî íà îïúí â ïðîâîäíèêà
å ìàêñèìàëíî (êðèòè÷íî ìåæäóñòúëáèå).
3. Èç÷èñëÿâàò ñå êîåôèöèåíòèòå íà ðåäóê-
öèÿ (ôîðìóëè 9 è 10) è âåòðîâîòî è òåãëî-
âîòî ìåæäóñòúëáèå çà ñòúëáîâåòå ïðè èç-
ïîëçâàíå íà èçîëèðàíèÿ ïðîâîäíèê.
4. Îïðåäåëÿ ñå ðåæèìúò íà ìàêñèìàëåí ïðî-
âåñ íà SAX ïðîâîäíèêà è ïðîâåñíàòà êðèâà
ñå èç÷åðòàâà âúðõó íàäëúæíèÿ ïðîôèë.
Ïðèìåðíî ðåøåíèå íà òàçè çàäà÷à å äàäåíî
â òàáë. 8. Ðåøåíèåòî å ïðîâåäåíî çà ïðîâîä-
íèê SAX-95 çà óñëîâèÿòà íà II, III è IV êëèìàòè÷eí
ðàéîí ïðè ìàêñèìàëíà ñêîðîñò íà âÿòúðà
Vmax = 30 m/s è ïðè çàëåäÿâàíå Vëåä = 15 m/s.
Èçïîëçâàíèÿò ñòúëá å òèï ÍÑÁ20/13/535 ñ òî÷-
êà íà îêà÷âàíå íà ïðîâîäíèêà íà äîëíàòà ôàçà
ha = 9,2 m è ìåõàíè÷íè õàðàêòåðèñòèêè ñïî-
ðåä [10].
Ðåøåíèå íà âòîðà çàäà÷à.
1. Â ñúîòâåòñòâèå ñúñ çàäàäåíèÿ êëèìàòè-
÷åí ðàéîí è çàäàäåíèòå ñå÷åíèÿ íà ïðîâîäíè-
öèòå ñå îïðåäåëÿò ëèíåéíèòå òîâàðè íà èçî-
ëèðàíèÿ SAX ïðîâîäíèê, êàòî ñå èçïîëçâàò ôèð-
ìåíè äàííè, íàïðèìåð [5].
2. Èç÷èñëÿâà ñå äîïóñòèìàòà íàäëúæíàòà õî-
ðèçîíòàëíà ñèëà (íàïðåæåíèå) âúðõó ñòúë-
áîâåòå îò íîñèòåëåí òèï, ïðè èçïîëçâàíå
íà èçîëèðàíè ïðîâîäíèöè (ôîðìóëè 12 è 13).
3. Â ñúîòâåòñòâèå ñúñ [7] ïî ìåòîäà ÿêîñò
íà îïúí ñå èç÷èñëÿâàò ìàêñèìàëíèòå íàï-
ðåæåíèÿ íà îïúí â èçîëèðàíèÿ ïðîâîäíèê çà
ðåæèìèòå íà ìàêñèìàëåí òîâàð, ìèíèìàë-
íà è ñðåäíîãîäèøíà òåìïåðàòóðà.
4. Ïðè çàäàäåíèÿ â ñúîòâåòñòâèå ñúñ [7] íîð-
ìèðàí ãàáàðèò çà ÂË çà 20 kV ñúñ SAX
ïðîâîäíèê, òî÷êà íà îêà÷âàíå íà ïðîâîäíè-
êà êúì ñòúëáà (àêòèâíà âèñî÷èíà) è êëèìà-
òè÷íè óñëîâèÿ ñå èç÷èñëÿâà ãàáàðèòíîòî
ìåæäóñòúëáèå è ñå óñòàíîâÿâà ðåæèìúò,
ïðè êîéòî íàïðåæåíèåòî íà îïúí â ïðîâîä-
íèêà å ìàêñèìàëíî (êðèòè÷íî ìåæäóñòúë-
áèå).
5. Îïðåäåëÿ ñå ðåæèìúò íà ìàêñèìàëåí ïðî-
âåñ íà SAX ïðîâîäíèêà (êðèòè÷íà òåìïå-
ðàòóðà) è ñå èçâúðøâà ðàçïðåäåëåíèå íà
ñòúëáîâåòå âúðõó íàäëúæíèÿ ïðîôèë.
Ðåøåíèåòî íà òàçè çàäà÷à, ïðè óñëîâèÿòà
íà ïúðâàòà çàäà÷à, êàòî ñà èçïîëçâàíè ôèê-
òèâíèòå íàïðåæåíèÿ íà ïðîâîäíèê ÀÑ-95, çà êî-
èòî å èç÷èñëåí ñòúëá ÍÑÁ20/13/535 å äàäåíî â
òàáë. 11.

Òàáëèöà 10. Êúì ðåøåíèåòî íà ïúðâà çàäà÷à

Çàáåëåæêè:
1. Âåòðîâèòå ìåæäóñòúëáèÿ çà ñòúëá ÍÑÁ20/13/535 çà III è IV êëèìàòè÷åí ðàéîí ñà îïðåäåëå-
íè ïðè ñêîðîñòè íà âÿòúðà Vmax/ Vëåä = 30/15 m/s.
2. Âåòðîâîòî ìåæäóñòúëáèå çà ÍÑÁ 20/13/535 çà II êëèìàòè÷åí ðàéîí å îïðåäåëåíî ïðè ñêî-
ðîñòè íà âÿòúðà Vmax/ Vëåä = 25/12,5 m/s.
3. Ìàêñèìàëíîòî íàïðåæåíèå íà îïúí â èçîëèðàíèÿ ïðîâîäíèê ïðè âñè÷êè êëèìàòè÷íè ðàéîíè
å ïðè òåìïåðàòóðà -5°Ñ, ìàêñèìàëåí òîâàð îò ëåä è âÿòúð è ñêîðîñò íà âÿòúðà: çà II
êëèìàòè÷åí ðàéîí Vmax/ Vëåä = 25/12,5 m/s è Vmax/ Vëåä = 30/15 m/s çà îñòàíàëèòå êëèìàòè÷íè
ðàéîíè.

ÅÍÅÐÃÅÒÈÊÀ 2'2018

Òàáëèöà 11. Êúì ðåøåíèåòî íà âòîðà çàäà÷à
Êàêòî ïîêàçâàò äàííèòå îò òàáë. 10 ãàáà-
ðèòíîòî ìåæäóñòúëáèå ïðè èçïîëçâàíå íà ïðî-
âîäíèê SAX-95 å ïî-ãîëÿìî îò òîâà íà ïðîâîä-
íèê ÀÑ-95. Òîâà îçíà÷àâà, ÷å áðîÿò íà ñòúëáî-
âåòå ïðè ëèíèÿ ñ èçîëèðàí ïðîâîäíèê ùå áúäå
çíà÷èòåëíî ïî-ìàëúê â ñðàâíåíèå ñ êîíâåíöè-
îíàëíèÿ ÀÑ ïðîâîäíèê, ùå ñå íàìàëè áðîÿò íà
ñòúïêèòå çà ôóíäàìåíòè íà ñòúëáîâåòå, áðî-
ÿò íà îò÷óæäèòåëíèòå ïðîöåäóðè è àðìàòó-
ðàòà çà îêà÷âàíå. Òåçè ïðåäèìñòâà, çàåäíî ñ
èçáðîåíèòå â íà÷àëîòî, ñà îùå åäíî äîêàçà-
òåëñòâî â ïîëçà íà èçîëèðàíèòå ïðîâîäíèöè
òèï SAX ïðè èçãðàæäàíå íà ÂË 20 êV â ðàéîíè ñ
èíòåíçèâíî ëåäîîáðàçóâàíå.
 ïðàêòèêàòà íà ñòðàíèòå îò Åâðîïà, êú-
äåòî ñå ïðèëàãàò èçîëèðàíè ïðîâîäíèöè, îáèê-
íîâåíî ìàêñèìàëíîòî íàïðåæåíèå íà îïúí çà
ðåæèìà íà ìàêñèìàëåí òîâàð ñå ïðèåìà ìåæ-
äó (60-80) MPa, à ñðåäíîãîäèøíîòî - 40 MPa [11],
[12] è [13]. Ïî òåçè íàïðåæåíèÿ â çàâèñèìîñò
îò êîíêðåòíàòà êîíôèãóðàöèÿ íà ñòúëáà ñå
èç÷èñëÿâàò êðèòè÷íèòå íàïðåæåíèÿ è êðèòè÷-
íàòà òåìïåðàòóðà è ñå èçâúðøâà ðàçïðåäåëå-
íèåòî íà ñòúëáîâåòå.
Ïðè ìúëíèåíîñíà äåéíîñò â ðàéîíà íà òðà-
ñåòî íà âúçäóøíàòà ëèíèÿ, ïî-ãîëÿìà îò 40
÷àñà, èçîëèðàíèòå ïðîâîäíèöè òðÿáâà äà ñå çà-
ùèòàâàò ñ èñêðîâè ìåæäèíè.
ËÈÒÅÐÀÒÓÐÀ
[1] ÁÄÑ EN 50397-3:2100. Ïðîâîäíèöè ñ ïîêðèòèå çà
âúçäóøíè ìðåæè è ñâúðçàíèòå ñ òÿõ ïðèíàäëåæíîñ-
òè çà îáÿâåíè íàïðåæåíèÿ íàä 1 kV ïðîìåíëèâî íàï-
ðåæåíèå è íåïðåâèøàâàùè 36 kV ïðîìåíëèâî
íàïðåæåíèå. ×àñò 3. Ðúêîâîäñòâî çà óïîòðåáà.
[2] ÁÄÑ EN 50397-2:2009. Ïðîâîäíèöè ñ ïîêðèòèå çà
3355
âúçäóøíè ìðåæè è ñâúðçàíèòå ñ òÿõ ïðèíàäëåæíîñ-
òè çà îáÿâåíè íàïðåæåíèÿ íàä 1 kV ïðîìåíëèâî íàï-
ðåæåíèå è íåïðåâèøàâàùè 36 kV ïðîìåíëèâî
íàïðåæåíèå. ×àñò 1. Ïðîâîäíèöè ñ ïîêðèòèå.
[3] ÁÄÑ EN 50397-1:2006. Ïðîâîäíèöè ñ ïîêðèòèå çà
âúçäóøíè ìðåæè è ñâúðçàíèòå ñ òÿõ ïðèíàäëåæíîñ-
òè çà îáÿâåíè íàïðåæåíèÿ íàä 1 kV ïðîìåíëèâî íàï-
ðåæåíèå è íåïðåâèøàâàùè 36 kV ïðîìåíëèâî íàïðå-
æåíèå . ×àñò 2. Ïðèíàäëåæíîñò çà ïðîâîäíèöè ñ
ïîêðèòèå. Èçïèòâàíèÿ è êðèòåðèè çà ïðèåìàíå.
[4] Äîêëàä çà êðèçèñíà ñèòóàöèÿ ñ åëåêòðîçàõðàíâà-
íåòî â Ðîäîïèòå ïðåç ìàðò 2015, EVN Áúëãàðèÿ, 2015.
[5] Çàõàðèåâ, Â. Íàðú÷íèê çà ïðîåêòèðàíå íà ìåõàíè÷-
íà ÷àñò íà âúçäóøíè åëåêòðîïðîâîäíè ëèíèè äî 20
kV, Èçäàòåëñêà êúùà "Ñâ. Èâàí Ðèëñêè" C., 2016.
[6] Áóðâàíîâ, Ê., Â. Çàõàðèåâ. Ìåòîä è àëãîðèòúì çà
îïðåäåëÿíå ðåæèìà íà ìàêñèìàëíî íàïðåæåíèå íà îïúí
â èçîëèðàíè ïðîâîäíèöè çà ìðåæè ñðåäíî íàïðåæåíèå,
äîêëàä èçíåñåí íà íàó÷íà ñåñèÿ íà ÅÔ, ñåïòåìâðè,
Âàðíà, 2017.
[7] Íàðåäáà ¹3 çà óñòðîéñòâî íà åëåêòðè÷åñêèòå
óðåäáè è åëåêòðîïðîâîäíèòå ëèíèè, (ÄÂ áð. 90 è 91/
2004 ã. è íåéíèòå èçìåíåíèÿ).
[8] Ïðàâèëà óñòðîéñòâà îïèòíî-ïðîìèøëåííèõ âîç-
äóøíèõ ëèíèé åëåêòðîïåðåäà÷è íàïðÿæåíèåì 6-20 êV
ñ ïðîâîäàì SAX. Ì., "ÐÎÑÅÏ" ÀÎ, ôèðìà ÎÏÃÐÅÑ, 1996.
[9] Ïðàâèëà óñòðîéñòâà âîçäóøíûõ ëèíèé ýëåêòðî-
ïåðåäà÷è íàïðÿæåíèåì 6 - 20 êâ ñ çàùèùåííûìè
ïðîâîäàìè, 1999.
[10] Òèïîâè ñòîìàíîáåòîííè ñòúëáîâå çà âúçäóøíè
ëèíèè íèñêî íàïðåæåíèå è 20 kV, Òèïîâà ïðîåêòíà äî-
êóìåíòàöèÿ íà ÍÈÏÏÈÅÑ "Åíåðãîïðîåêò", Ñ., 1984.
[11] Jan Blad Wareing, Covered Conductor Systems for
distribution, EA TECHNOLOGY, report ¹ 5925, Project
¹ 70580, 2005.
[12] Jan Blad, Amokabel, Covered Conductor Conference,
05. 06. 2008.
[13] Srednionapieciowy system PAS wzdluznie
uszczelniane przewody SAX-W 20 I 30 kV, Tranzex-info-
SAX-W-20kV, 2006.