Professional Documents
Culture Documents
Rolls Series
Rerum Britannicarum Medii Aevi Scriptores, or The Chronicles and Memorials
of Great Britain and Ireland during the Middle Ages, usually referred to as the
‘Rolls Series’, was an ambitious project first proposed to the British Treasury in
1857 by Sir John Romilly, the Master of the Rolls, and quickly approved for public
funding. Its purpose was to publish historical source material covering the period
from the arrival of the Romans to the reign of Henry VIII, ‘without mutilation or
abridgement’, starting with the ‘most scarce and valuable’ texts. A ‘correct text’ of
each work would be established by collating ‘the best manuscripts’, and information
was to be included in every case about the manuscripts used, the life and times of
the author, and the work’s ‘historical credibility’, but there would be no additional
annotation. The first books were published in 1858, and by the time it was completed
in 1896 the series contained 99 titles and 255 volumes. Although many of the works
have since been re-edited by modern scholars, the enterprise as a whole stands as a
testament to the Victorian revival of interest in the middle ages.
Published in the United States of America by Cambridge University Press, New York
www.cambridge.org
Information on this title: www.cambridge.org/9781108042451
This book reproduces the text of the original edition. The content and language reflect
the beliefs, practices and terminology of their time, and have not been updated.
Cambridge University Press wishes to make clear that the book, unless originally published
by Cambridge, is not being republished by, in association or collaboration with, or
with the endorsement or approval of, the original publisher or its successors in title.
VOL. I.
CONTAINING
L-OPUS TERTIUM.
II-OPUS MINUS.
IE-COMPENDIUM PHILOSOPHIC.
EDITED
BY
J. S. BREWER, M.A.,
PROFESSOR OF ENGLISH LITERATURE, KING'S COLLEGE, LONDON, AND
READER AT THE ROLLS.
LONDON:
LONGMAN, GREEN, LONGMAN, AND ROBERTS.
1859.
FR. ROGERI BACON
I-OPUS TERTIUM.
II.-OPUS MINUS.
III.-COMPENDIUM PHILOSOPHIC.
EDITED
BY
J. S. BREWER, M.A.,
PEOFBSSOR OF ENGLISH LITERATURE, KING'S COLLEGE, LONDON, AND
HEADER AT THE BOLLS.
LONDON:
LONGMAN, GREEN, LONGMAN, AND ROBERTS.
1859.
Printed by
EjfBE and SEOITISWOODE, Her Majesty's Printers,
For Her Majesty's Stationery Office.
CONTENTS.
PREFACE - - - - - - ix
OPUS TEKTIUM - - - - - 3
O P U S MINUS - - - - - - 311
APPENDIX :
D E N U I X I T A T E MAGIJE - - - - 521
VOL. I.
PREFACE.
b 2
PEEJFACE.
WITH the exception of one short treatise in the Ap- The three
pendix,1 the works of Roger Bacon contained in this treatises
£ * ° . contained
volume, have now for the first time been given to in the
volume
the world. They consist of,— -
I. T H E OPUS TERTIUM.
I I . T H E OPUS MINUS.
I I I . T H E COMPENDIUM PHILOSOPHISE.
The Opus Tertium has already been partially known
to the biographers of Bacon by the extracts made from
it at different times ; still more recently b y the copious
description of its contents published in the " Journal
" des Savans " for 1848, b y Yictor Cousin. The Opus
Minus has attracted little or no notice, notwithstanding
a remarkable quotation from its contents, given b y
Dr. Hody in his work, JDe Bibliorwm Textibus. This
neglect is attributable, perhaps, to an erroneous
notion, which has long prevailed, as to its nature and
contents. The account given of it b y Dr. Jebb, in
his preface to the Opus Majus, has tended to lead the
admirers of Eoger Bacon still further astray. From
the work, as now published, i t will be seen that Dr.
Jebb has confounded i t with other writings of Bacon,
and has formed an imaginary notion of its con-
tents. Of the third treatise, which I have ventured
1
JDe Nuliitate Mayice; now first collated -with the Sloane MS.
X PREFACE.
1
Of this learned and laborious Stratford in Essex, in 1729, where his
scholar I 'wish to speak "with father had settled shortly before. Dr.
unfeigned respect. English litera- Samuel Jebb is favourably known
ture is much indebted to his dis- to students of English history by his
interested, zealous, and indefatigable Life of Mary Queen of Scots, ex-
exertions. He was born at Not- tracted from the original records,—
tingham, educated at Peter House a work still high in repute,—and by
in Cambridge, attached himself to his edition of Bacon's Opus Majus,
the non-jurors, and became librarian published in 1733, and dedicated to
to the celebrated Jeremy Collyer. Dr. Mead. He died in the enjoy-
He appeared as an author at an ment of a comfortable fortune, ac-
early age, printing during his resi- quired by his profession, on the
dence at Cambridge, in 1718, a 9th of March 1772. The brother of
translation of " Martyn's answers whom he speaks, in his preface to
" to Emlyn." On leaving the Uni- the Opus Majus, as first drawing
versity he married a relative of a his attention to a copy of that work
Mr. Dillingham, an apothecary in among the MSS. of Trinity College,
large practice in Red Lion Square. Dublin, was undoubtedly Dr. John
!From Dillingham he received les- Jebb, the Dean of Cashel, fether of
sons in chemistry. His son, after- the Cambridge reformer. A wasp-
wards Sir Richard Jebb, the eminent ish notice of him occurs inHearne's
physician, •well known to the readers Reliquiae, p. 665, under the year
of JBoswell's Johnson, was born at 1727.
PREFACE. XI
1
According to Matthew Paris " apud Eadingum concilio recitata
1263, according to Matthew of " est, et ab episcopis et clero appro-
Westminster, who tells the story at " bata et exsequuta. Interdictum
greater length, and is more correct " autem licet inviti suscipientes a
on this occasion, hi 1264, famous for " legato prsedicti episcopi secum
the battle of Lewes. I subjoin the " detulerunt. Sed cum applieuis-
original: " Summus itaque pontifex " sent Dovorise, scrutinio ex more
" Urbanus [IV.], instinctu stimu- " in portu facto, interceptum est a
" latus adverso, in partem alteram " civibus, et in minutias dilaniatum
" declinando, favorem et animum " jactatur in mare. Nuncii quidam
" convertit adversum Barones, iree " celebres, tarn regis JTrancorum
" et indignationis immensse, occa- " quam Anglorum, viz. P. Caine-
sione spoliationis personis eccle- " rarius, vir nobilis de Francia, et
siasticis illafee, trahens incen- " H. de Alemannia, cum aliis appli-
tivum; fertur autem dixisse, " cantibus Bononise, cum adhuc
eum non plus velle vivere quam " prsedicti pontifices extiterent ibi-
quod Anglos subjugasset; unde '•' dem, ab oppidanis pessime trac-
et legatum direxit versus An- ' tati sunt, multis vulneratis et ad
gliam, virum summum dominum ' novem de Anglis crudeliter tru-
Sabinse episcopum cardinalem, ' cidatis, nee deferebatur Franci-
ad interdicendum terram et ex- ' genis eo quod in ducatu et con-
communicandum Barones pro- ductu venerant aliorum."—Matt.
yisionum inpresos (?). Sed cum West, sub an. 1264.
terram ingredi resistentia eorum With this account must be com-
pro libitu non posse persensisset, bined that of Eishanger, which adds
citatis primo Ambiani, et post- to Westminster's narrative some
modum Bononise, quibusdam epi- new and important particulars:—
scopis regni, et aliis quibusdam, " Diebus sub eisdem commota
sententiam excommunicationis et " turba, per orbem universum, ad-
interdictionis super civitatem " volans sacrosanctam Eomanam
Londonise et Quinque Portus, " ecclesiam, tanquam totius pacis
necnon et quasdam personas " fontem et magistram salvationis
illustres et nobiles regni fiilmi- " seternoe, non mediocri verecundia
natam, commisit exsequendam. " reddidit agitatam. Missus est
At illi, sententiam ipsam contra " igitur in Angliam dominus Sabi-
justitiam illatam attendentes, ap- " nensis episcopus, a latere domini
pellarunt ad papam, ad meliora " papae, legatus cardinalis, ut regis
tempora, vel ad generate conci- " et magnatum corda ad pacem
lium, necnon et supremum judi- " inclinaret, et discordantium men-
cem cordis de causis et rationibus " tes, depulso omnimodi rancoris
commendabilibus. Quse postea " nubilo, concordios vinculo soli-
' appellatio, in Anglia congregate " daret. Denique ad hoc illo in
xu PREFACE.
1
The story is noticed very briefly by the continuator of Matthew Paris
and in the chronicle of Lanercost.
2
ii. 96.
XIV PREFACE.
1
Clement understood English " pecunia; et ideo destructus, et de-
politics about as well as most of his " pauperatus, non potuit me juvare,
successors have understood them " nee etiam usque ad hunc diem
since, no better. " habui responsum ab eo."—Opus
- " Misi fratri meo diviti in terra Tertium, p. 16. It is obvious from
" mea, qui ex parte regis consis- these words that Bacon was in
" tens, cum matre mea, et fratribus, France at the time.
" et tota familia exulavit, et pluries
" hostibus deprehensus se redemit • p . I.
PREFACE. XV
1
p. 13. from his superiors. See more on
2
By the classical words, apud nos, this subject in the preface to the
Bacon does not mean that the pro- " Monumenta ITranciscana."
hibition was exclusively directed 3
The pope's own expression.
against himself, hut that it was a
rule of his order, that nofriarshould See his letter, p. 1.
4
he permitted the use of -writing True of a friar, not true of
materials, or enjoy the liberty of a monk; such transcribers being
publishing, without leave first had attached to great monasteries.
XVI PREFACE.
1
" Et per tuas nobis declares " tius poteris facias indilate."—
" litteras quae tibi videntur adhi- p. 1.
2
" benda remedia circa ilia, qua; p. 378, Nautila ; probably a
" nuper occasione tanti discriminis corrupt reading for nautica (stella
" intimasti: et hoc quanto secre- nautica, the pole star).
XV111 PREFACE.
1 2
Opus Majus, p. 446. | p. 84.
PREFACE. XIX
1 2
p. 15. I Opus Majus, p. 2.
XX PREFACE.
1
p. 65. | • p. 58.
PREFACE. XXI
1 3
p. 24. I p. 20.
2
Adv. ii. f. 6. I
VOL. I.
XX11 PREFACE.
1
This is a remarkable anticipation exterius exspectatur;"—" For they
of the 'words of Francis Bacon. [studies, scientia,] teach not their
Numerous instances of similar paral- own use, but that is a -wisdom
lelisms might be produced. I sub- without them, and above them,
join both originals : " Utilitas enim won by observation."—Essays, L.
" illarum non traditur in eis, sed
PBEFACE, xxiii
1
pp. 404,414. | pp. 86, 87.
c 2
XXIV PEEFACE.
1
p. 9. shared the feelings of his family on
2
Though vaguely spoken, these political matters. See also p. 390.
•words afford indication that Bacon 8
p. 7.
PKEFACE. XXV
'P. 7
PREFACE. XXV11
1
" Scriptum de bona littera nobis had been soldier, lawyer, secretary to
" mittere quam citius poteris non St. Louis. On the death of his wife
" omittas."—Let. p. 1. he entered the Church, was made
2
p. 15. Archbishop of Narbonne, Cardinal
3
Bishop of Sabina, andPopein 1265.
Guido Fulcodi or Guy de Foul- What could he know or imagine of
ques (for he was a Frenchman) was poverty, or the hardships of a
bornat St. Gilleson theKhone. He struggling student?
XXV111 PREFACE.
1
This seventh part was omitted College, Dublin, and Trinity Col-
by Dr. Jebb in his edition of the lege, Cambridge, and in a MS.
Opus Majus published in 1733. It unknown to Jebb, preserved in the
exists in the MSS. of Trinity- Bodleian.
PREFACE. XXI
1
It is not meant by this, impres- offered. In the development of this
sions on our senses, merely. plan, all the leading portions of
1
Dr. Whewell thus sums up his science are expounded in the most
estimate of the work. " The Opus complete shape, which they had at
Majus is a work equally wonderful that time assumed; and improve-
with regard to its general scheme, ments of a very wide and striking
and to the special treatises with kind are proposed in some of the
which the outlines of the plan are principal of these departments.
filled up. The professed object Even if the work had had no lead-
of the work is to urge the neces- ing purpose it would have been
sity of a reform in the mode of highly valuable as a treasure of
philosophizing, to set forth the the most solid knowledge and
reasons why knowledge had not soundest speculation of the time;
made a greater progress, to draw even if it had contained no such
back attention to the sources of details, it would have been a work
knowledge which had been un- most remarkable for its general
wisely neglected, to discover other views and scope. It may be con-
sources which were yet almost sidered as at the same time the
untouched, and to animate men Encydopmdia and the Novum Or-
in the undertaking by a prospect ganum of the thirteenth century."
3
of the vast advantages which it See the second facsimile.
PREFACE. XXXI
1
Imperfect, bnt not mutilated, if the Cotton Library, Tiberius, D.V.
he meant the Compendium Studii, 2 1 have found no authority for
as he obviously does mean, now in this statement.
PBEFACE. XXXlll
" may see who inspects the Cotton MS. (Opus Minus
" cap. 1. MS. Cot. Tib. C. v. f. 121.)
" In the MS. of the King's Library a treatise is to be
" found entitled Liber NaturaliumBogerl Bacon, called
" by Leland and others Communia Naturalis Philo-
" sophicB. That this is a third part of this Opus Minus
" may be inferred from what is stated in the first
" chapter. ' After I have spoken of grammar in relation
" ' to divers languages, as they are important, yea,
'* ' necessary for study to the Latins, and finished my
" ' observations on Logic, and in the second volume
" ' have treated of the different parts of Mathematics;
" ' now in the third place comes Natural Philosophy,
" ' to which Metaphysics and Morals shall be joined in
" ' the fourth/ This is the order which Bacon says he
" should observe in his Opus Minus. So, if I mistake
" not, this work will contain the following books:—
Jebb's assumption that the Opus Minus embraced such Not in ac-
a range of subjects as is here set down, either in its ^
first, or what is assumed to be its altered form, is at Bacon's
variance both with Bacon's own statements of the nature ments of its
of his work and the internal evidence of the treatise contents,
to which Jebb refers. Bacon asserts distinctly that he
had composed the Opus Minus, or Secunda Scriptura,
to serve as an abstract and specimen of his greater
1
It should be intelligentia. See p. lxxii.
XXXIV PREFACE.
5
' p . 5. pp. 5, 25.
e
2 I am inclined to think that the
ib.
3
schoolman here referred to was not
See pp. 5, 6, 7, 25, 31, 33,35, Albertus Magnus, though Bacon
41, 42, 43, 52, 67, 68, 87, 92, 94, entertained no great respect for this
96, 99. learned Dominican, but Eichard of
«p.7. Cornwall.
PEEFACE. XXXV
1 2
See p. 322. ] p. 325.
XXXVI PREFACE.
p. 42. 5
Corresponding with the seventh
p. 92. part, as found in the MSS., but
3 94 omitted by Jebb.
6
4
p. 321.
pp. 316,317. ' p. 322.
PEEFACE. XXXVii
1
p. 99.
2
Yet to all appearance another copy existed in Wood's time. See
p. xcviii. It may have perished in the Cotton fire.
VOL. I. d
XXXV111 PREFACE.
The Opus The same year which produced the Opus Minus
Tertium. g a v e birth to the Opus Tertium. Much that might
have been said of the matter and objects of this
treatise has been anticipated already. It has been
frequently cited by Jebb in his preface to the
Opus Majus, and from it he derived the most striking
incidents of Bacon's history. Four original MSS. of
this work at least are known to exist; but none of
an early date; one at Douai has been described
in detail by the veteran philosopher Victor Cousin,
1
pp. 316, 320. 322). Supposing that these were
' p . x. not blunders of the transcriber,
3 they would seem to imply, that this
pp. 315, 320, 321, passim. fragment of the Opus Minus was an
4
1 take this opportunity of draw- extract or set of extracts, made by
ing my reader's attention to the a third hand. This may account
•words loquitur (p. 319), inquit (p. for some of its numerous omissions.
PREFACE. XXXIX
1
See this edition, p. 167, note.
PREFACE. xli
1
Created Doctor of Divinity in the I brated Jeremy Taylor. See "Wood's
same year and month as the cele- | Fasti, ii. 29.
xlii PREFACE.
1
In p. 6, n. 11, for " See p. 9," it should be " p. 12."
xliv PREFACE.
1
Secretary of State to Charles II. in this house for the sake of the
and President of the Koyal Society. rector, Dr. Prideaux, "merely to
2
No doubt James Casaubon of " advance himself in the knowledge
Exeter College, mentioned by Wood " of divinity."
in his Fasti Oxon, ii. 3, as studying
PKEFACE,
1
See p. 277. | • See chap. ii. throughout.
PBEFACE. xlvii
1
These treatises afford many Greek altogether, as the reader may
amusing examples of the state- see in a variety of places in the
ment in the text. Unable to write Compendium Studii. On other oc-
Greek, or read it •when -written, in casions, where Bacon denounces the
almost all instances the scribes have erroneous orthography of his own
transferred into Latin characters time, and gives reasons for correct-
their notions of a Greek equivalent. ing it, they adhere to their ancient
Sometimes they have omitted the mumpsimus with unshaken gravity.
xlviii PREFACE.
1 4
See p. xl. " Circa annum, 1271. Opus
2
See p. xliii. " suum Minus incudi reddidit Ba-
3
" Ad prasens, in summa et sub " conus, pluribus auxit et emenda-
compendio quasi introductionis " vit," &c. Prsef.
: s
modo tangere, donee opportunitas p . 414.
6
major accidat ut explicentur sin Strangely enough he does not
:
gnla in particulari et in propria state what pope. He must mean
1
disciplina." p. 393. Gregory X., who was elected in
PREFACE. xlix
3
1271. More than once he uses the Speculative alchemy ; because
•words istius in this sense. he considered practical alchemy as
1
Opus Minus, p. 315. merely mechanical and unphilo-
2
Cap. vii. sophical.
PEEFACE.
1
f. 3, b. " munibus Mathematics determi-
2
" Compendium Philosophise ;" " navi," f. 5, b. See also f. 78, b.
3
—" Lectorem horum Naturalium ;" " Postquam tradidi grammati-
—" tactum est prius in Communi " cam secundum linguas diversas
" bus Naturalium;"—" In Com- " prout valeant seu necessaria sunt
PREFACE. li
r
studio Latinorum, et logicalia " sunt inanimata, ut metalla, la-
r
cum Ms expedivi; atque in " pides, sales, et sulphura, et atra-
:
secundo volumine tractavi partes " menta, et colores, sicut est mi-
:
mathematiese; nunc intertio oc- nium, cerussa, et lazulus, quod
:
currant naturalia; et quarto est azurium, et viride Grajcum, et
:
metaphysicalia cum moralibus hujusmodi quse in ventre terrse
subjungentur. Patet enim quod generantur ; similiter et plantse,
:
grammatica et logica priores cujusmodi sunt herba?, arbores,
1
sunt in ordine doetrina?, et ordo caules, cannse, frutices. Item
naturalium est, testante Avicenna, animalia bruta et homines; in
primo Metaphysics, ut sequantur his enim est principium motus
tnathematicam ; secundum quod et quietis naturaliter, et ideo in
:
idem docet quod metaphysicalia " eis est natura quee dicitur princi-
sequuntur naturalia; quia secun- " pium motus et quietis."
: 1
dum eum conclusiones aliarum As this has not been noticed in
;
scientiarum sunt principia in me- the accounts hitherto given of
:
taphysica. Et hoc certum est ex Bacon's philosophy, and may pos-
' Aristotele, cum per conclusiones sibly be new to some of my
:
astrologise doceat unitatem par- readers, I subjoin a literal transla-
' tium coeli . . . . Moralis autem tion of that portion of the MS.
1
philosophia est finis omnium •where he explains his meaning more
I
scientiarum aliarum, etideofinem fully :—
:
in consideratione philosophica " Next (after alchemy) comes
' continebit; quia omnes aliee sunt " the special science of the nature
' speculativae veritatis, et hsec est " of plants and all animals, -with
' practica et operativa boni . . . " the exception of man; -who by
' Naturalia vero sumpta specialiter, " reason of his nobleness faEs
' et stricte sunt in quibus est " under a special science called
' principium motus et quietis, ut " medicine. But first in the order of
' in partitas elementorum, quse " teaching is the science of animals
' sunt ignis, aer, aqua, et terra; et " which precede man and are neces-
II
in omnibus factis ab illis qufe " sary for his use. This science de-
Hi PREFACE.
1
As this word has an ugly sound animalium et planetarum inclu-
in scientific ears, I will here subjoin sive. Et agricultura philosophica
a passage from the MS. which -will determinat in propria disciplina
more fully explain what Bacon omnes varietates naturarum et
meant by alchemy :— proprietatum in plantis et ani-
" De geometrica, non solum malibus; secundum quod Aristo-
" speculativa, sed magis practica, teles, quinquaginta voluminibus,
" certum est quod effectus uatu explicavit naturas et proprietates
" rales satis egent, sicut aceidit in animalium; et in multis libris ea
" fabricatione speculorum combti- quaj ad plantas pertinent expli-
' rentium et figuratione perspi- caverat ipse, et alii philosophi,
' corum et multorum instrumento- qui in libris naturalibus quorum
' rum, in quibus ostenduntur, et est in universali de illis determi-
' per ques fitmt miracula opera- nare, non possunt nee debent co-
' tionum naturae, ut explanabi- arctari, sicut nee ea quse de rebus
" tur inferius. Et ideo volens inanimatis scienda sunt, et quaj
" scire generationem rerum univer- alkymistsn explicant in particu-
" salem naturalium, non potest pro- lari. Scientia autem particularis
(experimental science) docet certi-
" ficere nisi per mathematicas prac-
ficare omnes conclusicnes natu-
" ticas et speeulativas, et scientias
ralis ph.ilosoph.ioe, quod non potest
" aspectuum et ponderum ; sicut
naturalis philosophia tradita in
" desiderans scire in particulari
libris Aristotelis apud Latinos
" generationem harum rerum non
vulgatis, nisi circa sua principia ;
" potest scire aliquid dignum sine
quoniam per argumenta conclu-
" alkymia et agricultura philoso dit* conclusiones ex principiis,
" phica et scientia experimentali; sed non invenit eos per experi-
" eo quod, ut patuit, in prima parte mentiam, et ideo certificare non
" hujus operis, et in prima specie potest sine hac scientia."
" qualitatis in qua scientise distin-
" guuntur, Alkymistce determinant
" de omnibus rebus inanimatis, in
" particulari, ab elementis ad partes
VOL. I.
liv PREFACE.
1
This MS. is a marvellous speci- added to the most ingenious and
men of penmanship. It is •written rapid contractions, renders it far
in one of the most minute hands I from easy to consult.
ever remember to have seen. This,
PREFACE. Iv
1
After the death of Clement, " taphysics, with the Commentaries
" circa annum 1271," is Jebb's re- " of Averroes and others, were
mark. But Bacon's language is " translated in my time (nostris
inapplicable to any other year than " temporibus), and interdicted at
that stated above. " Paris before the year A.D. 1237, be-
2
This date is determined by inter- " cause of the eternity of the world
nal evidence. The passage is interest- " and of time, and because of the
ing in more respects than one :— " book of the Divination by Dreams,
" Aristotle, as Tully says in his " which is the third book De Som-
" Topica, was known to very few. " niis et Vigiliis, and because of
" EV>r according to the same writer " many passages erroneously trans-
" in his Tusculan Questions V. and " lated. Even his Logic was slowly
" thefifthbook of his Academic, he " received and lectured on. For
" left fifteen successors, and with " St. Edmund, the archbishop of
" them went into exile, to foreign " Canterbury [Eiche] was the
"lands, never to return, that with " first who in my time read the
" them he might devote himself to " elements at Oxford. And 1 have
" philosophy, for this life more " seen Master Hugo who first read
" resembles the life of God and " the book of Posterior [Analytics],
" the angels. So he shunned the " and I have seen his writing (vcr-
" multitude, and studied wisdom " bum). So there were but few,
" with a very few followers, know- " considering "the multitude of the
" ing that the multitude, as we have " Latins, who were of any account
" most efficacious proof at the pre- " in the philosophy of Aristotle;
" sent day, is unapt for wisdom. " nay very few indeed, and scarcely
" Slowly has any portion of the " any up to this year of grace 1292."
" philosophy of Aristotle come —Compendium Studii Theologies,
" into use among the Latins. His MS. in the Boyal Library, circa
" Natural Philosophy, and his Me- finem.
e 2
lvi PREFACE.
See p. Iv. n.
PIIEFACE. lvii
1
Opus Tertium, cap. xxviii.
Iviii PREFACE.
1
Comp. Studii, cap. viii.
lx PBEFACE.
1
p. 33.
lxii PREFACE.
1
The limits of a preface scarcely Vulgate by mediaeval philology.
allow of illustration in detail, even Numerous specimens of them will
if the subject required it. But the be found in various chapters of the
observations of Bacon are fully con- Opus Tertium, the Opus Minus,
firmed by the grotesque etymologies and the Compendium Philosophia;.
and mistranslations palmed on the
PBEFACE. briii
1
See Opus Tertium, p. 59. tentious morality •which pervades
2
Ibid. p. 55. this ancient Polonius.
3 4
Both the Bacons were alike in He states at p. 473, that he had
their admiration of Seneca; the seen all the books of Aristotle's
former, perhaps, for his scientific Natural History in the original
value, the latter, for that air of sen- Greek.
lxiv PREFACE.
1 2
In this MS. the Greek is very MS., Corpus Ch. Coll., Oxford,
beautifully written. LI.
3
Dist. iii. cap. 1.
PBEFACE. lxv
1
This treatise exists in MS. Sequitur tractatus de signis, hrenU
among the Digby Collection in the et utilis, compositus a sapientissimo
Bodleian, No. 55 ; a 4°, on vellum, post Avicennam philosopho, [2f.
of the twelfth or thirteenth century. Bacon"].
It has been attributed erroneously Inc. Signum est in pradicamento
to Roger Bacon. The same MS. relationis et dicitur essentia'iter.
contains in a more modern hand the
folio-wing treatise :—
Ixvi PREFACE.
1
It would be well if modern I grammars would observe this
compilers of English elementary | caution.
PREFACE. Ixvii
1
Compare what Bacon says on De figurativis loculionibus primo
this subject in p. 231 of this vo- qucerilur.
lume. It ends thus: Significansproprie-
2
Another treatise on grammar tatem alicujus partis [ ? ] sabbale
is preserved at Peter House, Cam- intelligitur hoc nomen parte et stabit
bridge :— pro die dominica.
Explicit summa de grammatica
Coll. Pet. 1, 9, 5, James 3, soec. magistri liogeri Bacon,
xiv. 3
See chap. Ix. of the Opus
Inc. Oracio gramtmtica autem Tertium.
fit mediante verbo primm persona vel * His own word.
5
secundce vel tertim. Opus Tertium, cap. lix.
lxviii PREFACE.
1
p. 100. I " tvary, asaeiVc/c of wine and bread
- In chap, xxvii. of the Opus " in the window." It appears from
Tertium occurs an expression which the Compend. Theol. (i. 5.), that
is explained in the Compendium: tavern-keepers made use of such a
" Signs " he says " are ab aniina or circle on their windows, in the place
" natural; as the •wailing of infants of a sign, to indicate the sale of
" and the barking of dogs; or arbi- bread and wine.
PREFACE, lxix
1 2
Kotertus and Eogerus are fre- I See also note, p. Ixv.
8
quently confounded in the MSS. 1 Cap. xxviii.
VOL. I. f
lxx PREFACE.
1
p. 46.
PKEFACE. Ixxi
1
Et hie habitus non adquiritur per I 2 Butler's Analogy is a verification
demonstrationem. p. 47, ed. Jebb. I of Bacon's observation.
f 2
lxxii PREFACE.
1
See p. 309. by Bale, Pitts, and Jebb. A trea-
2
No. 7440. tise on this subject is preserved
3
No. 190. It is very much faded among the Digby MSS., No. 67 :—
in the beginning, and contains,
according to a modern note, another Incipit libdlus De Jntclleclu, et De
treatise of Bacon, JDc Principiis Iutdligcntia tractates; prius de
Naturte. natura intcllcctus cap. 1, in quo est
1 intentio, Sfc. See note, p. xxxiii.
A work De Intellectu and Intel-
5
ligentia has been attributed to Bacon p. 105.
PKEFACE. lxxiii
1 1
Opus Majus, p. 57. Opus Majus, P . iv., p. 10S.
2
Ib. p. 64.
s
p. 200. See above, p. Ixvi.
lxxiv PREFACE.
1 3
Opus Tertium, p. 106. Opus Tertium, ch. xi.
2
Opus Tertium, p. 117.
PEBFACB. lxxv
1
Son of the celebrated Simon de Montfort. See Mon. Pranciscana. p. 163*
PBEFACE.
" and these are hard to use and hard to keep, because of
" rusting, and they cannot be moved from place to place
" without danger of breaking; and a man cannot have
" every where and on all occasions new instruments,
" which yet he ought to have, unless he have certi-
" fied tables. These tables are called Almanack or
" Tallignum, in which, once for all, the motions of
" the heavens are certified from the beginning to the
" end of the world, without daily labour; so that
" a man can find everything in the heavens every
" day, as we find in the calendar the feast-days of
" the saints; and then every day we could consider
" in the heavens the causes of all things which are
" renovated in the earth, and seek similar posi-
" tions [of the heavens] in times past, and discoA^er
" similar effects. These tables would be worth a
" king's ransom, and therefore could not be made
" without vast expense. And I have often attempted
" the composition of such tables, but could not finish
" them through failure of the expenses, and the folly
" of those whom I had to employ. For, first of all, it
" would be necessary that ten or twelve boys should
" be instructed in the ordinary canons and astrono-
" mical tables; and when they knew how to work
" at them, then for a year to discover the motions of
" each planet singly for every day and every hour,
" according to all the variations of their motions
" and other changes in the heavens.
" Then there are other instruments and tables
" of practical geometry, and practical arithmetic, and
" music, which are of great utility, and are indis-
" pensably required. But more than any of these it
" would be requisite to obtain men who have a good
" knowledge of optics (perspeetiva) and its instru-
" ments. For this is the science of true vision, and
" by vision we know all things. This science certifies
" mathematics and all other things, because astro-
PEEFACE. lxxvii
1
In the Digfcy MS. No. 7 6 are the ii. Determinatio de parte mathe-
following mathematical treatises :— maticcB prima in qua pramisi qua
i. Inc. Mathematica utilur tantum necessaria sunt.
parte aliquola qua: atiquoliens sumpta iii. Incipit liber elementorum scu
reddit suum to turn. indicium mathematica Euclidis.
lxxviii PKEFACE.
1
Cap. xii.
lxxx PREFACE.
J. B.
LIFE OF ROGER BACON.
(From WOOD'S ANTIQTTITATES UNIT. OXON.)
1
Bale, Ant iv. § 55. et in Opere Tertio, cap. xx. [The
2
Bale, ib. MS. to which Wood referred was
3
In the Opere Minori, cap. xvii., that of University College.]
LIFE OF EOGEE BACON". Ixxxvii
1
[The University was then di- | dently refers to the Opus Majus,
vided into nations, of -which the j p. 45.]
Spaniards formed one. Wood evi- I
lxxxviii LIFE OF ROGER BACON.
1
In prseambulo ad Opus Majus [The first and the last of these
et Minus. In prima etiam parte works are one and the same under
Operis Majoris ad Clem. IV., cap. different titles.]
xix., et in Opere Tertio, cap. xix.
LIFE OF ROGER BACON. Jxxxix
1 2
[See also the Opus Majus, i., In prima parte Operis Majoris,
cap. x. There is no such passage p. 132 [p. 447, ed.Jebb].
3
in cap. xix. as that mentioned by In tertia parte Operis Minoris;
Wood.] et in Opere Tertio, cap. xx.
xc LIFE OF KOGEK, BACON.
1
[Tanner attributes to him two Peckham, afterwards archbishop of
•works at least:—1. De trigonio Canterbury, whose treatise on op-
circinoque analogico. 2. De spe- tics was frequently reprinted in the
culis cornburentibus. Both preserved sixteenth century.]
in the Cotton Library. Vitellius, 2
De Utilitate Scientiarum, MS.,
c. vii. Some authors have endea- cap. xiv. [The same as the 1st
voured to identify him -with John part of the Opus Majus, p. 20.]
LIFE OF EOGER BACON. XC1
4
Cent. 1st e i 1548. [Wood here refers in a note to
2
Achilles Kedivivus, p. 52. instances of such automata existing
8
Opera i. 19, Paris, 1588. in ancient times.]
XCU LIFE OF ROGER BACON.
1
In orat. De Dignitate Hominis.
LIFE OF EOGER BACON. XC111
1
[This is overstated, like other nus factas est pontifex summus
ingenious remarks on this subject by vocatusque Nicolaus tertius. Qui
later authors.J primo anno sui pontificates Ben-
* Bale, Cent. iv. § 55. Pitts ast. tevengam (sic) Tudertinum ordi-
xiii., A.D. 1284. [To these Wad- nis Minorum fecit cardinalem
ding may be added, and a host of et Albanensem episcopum. Hie
later and inferior authors; most of generalis irater Hieronymus de
whom abuse and follow Bale. But multorum fratrum consilio con-
Bale, who has much to answer for, demnavit et reprobavit doctrinam
is not responsible for this state- Eogerii Bachonis Anglici, sacra;
ment. After following the account theologise magistri, continentem
given by Leland, to whom this story aliquas novitates suspectas, prop-
was unknown, Bale then adds the ter quas fuit idem Eogerius
assertion made in the text, and refers carceri condemnatus, praecipiendo
for his authority to the Chronicle of omnibus fratribus ut nullus earn
Antoninus, archbishop of Florence, teneret, sed ipsam vitaret, ut per
a late writer of the fifteenth cen- ordinem reprobatam. Super hoc
tury. Antoninus gives no authority etiam scripsit Domino papoe Ni-
for his statement, which differs, as colao, ut per ejus auctoritatem
will be seen, from the ordinary doctrina ilia periculosa totaliter
version in more than one particular. sopiretur."—Chron. Pars. ill. p.
After speaking of the election of 779, ed. Venet, 1586. Thus then,
Hieronymus de Asculo to the ge- supposing the statement of Anto-
neralship of the order in 1274, he ninus to be trustworthy, Bacon was
thus proceeds: " Anno Domini not committed to prison by the
" 1277, Domimis Joannes Caieta- Pope, nor by Nicholas IV., but by
XC1V LIFE OF ROGER BACON.
1
his own general, eleven years before " Pralati enim etfratresme j eju-
he mounted the papal throne as niis macerantes tuto custodiebant,
Nicholas IV. Nor by any inge- nee aliquem ad me venire volue-
nuity can the -words aliquas novita- runt, veriti ne scripta mea aliis
tes suspectas be distorted into a quam summo pontifici etsibiipsis
charge of necromancy. The readers divulgarentur."—Opus Minus ad
of this volume •will probably see Clem. IV. [This passage is not
sufficient grounds, in the freedom found in the present imperfect MS.
of Bacon's theological opinions on of the Opus Minus.]
2
controverted topics, and the severity [There was a general of the
•with which he assailed the oracles name of Raymond from 1288 to
of his order, for this mark of 1296.]
3
his general's vengeance. No trace, [Another instance of the blun-
however, of the story is to be dering way in which the story has
found in his writings, or in those been told; the writer confounds
of his contemporaries, ov even in Roger Bacon with Robert the Do-
Leland.J minican.]
LIFE OF ROGER BACON. XCV
1
"Explicit verbum abbreviatum " istud opus, et ipse Rogerus fuit
" Operis Reymundi Galfredi, minis- " discipulus fratris Alberti."
2
" triordinisFratrumMinorum, quod [There is no authority whatever
" quideia verbum habuit a fratre for this statement. It is improbable
" Bogero Bacon, qui fuit de ordine on the face of it. If Bacon had
" Prsedicatorum, et ipse Rogerus already been condemned by his
" propter illud opus, ex prsecepto general Hieronymus de Asculo and
" dicti Reymundi a fratribus ejus- Nicholas IIL, is it credible that he
" dem ordinis, fuit captus et incar- would have appealed to his old oppo-
" ceratus; sed Reymundus exsol- nent when created Nicholas IV.?]
" vitRogerum a carcere, qui docuit
XCV1 LIFE OF EOGEB BACON.
1
Ross, ut supra. Rudborne in he lived after that date is unknown.
Chron. MS. This work bears no indication of
2
[It has been stated already, the treatment he is said to have
p. lv., that Bacon composed his received, quite the reverse. Nicho-
treatise De Studio Theologite as las IV. died in April 1291.]
late at least as 1292, and how long
LIFE OF ROGER BACON. XCVU
1 2
In Opere Minore ad Clemen- ["It is easier,"says Leland," to
tern. IV. [This passage does not " collect the leaves of the Sibyl
occur in the Digby MS.; therefore " than the titles of the -works
Wood must have seen some other " written by Roger Bacon."]
3
copy of the Opus Minus not now Cap. 21. [See Opus Tertium,
discoverable.] p. 74.]
LIFE OF KOGER BACON. XC1X
1 2
Inter Cod. Digby, A. 15 [235]. [This is the Opus Minus. See
[Lately recovered by Dr. Bandinel. p. 5.]
3
The existence of it was unknown 1 can find no such MS. in the
to Jebb, who collated the treatise British Museum.
4
De UtUitate Scientiarum (now [Probably confused withBacon's
Julius, C. V.) for his edition of the remarks on the tides. See Opus
Opus Majus. Since his days it has Tertium, p. 120.]
6
been miserably burnt, and is now a [The very reverse of this state-
mere fragment.] ment is true.]
6
Bod. MS. Med. 27.
LIFE OF ROGER BACON.
1
Martene, Thesaurus Novus Anecdotorum, ii. p. 358.
VOL. I.
ROGER! BACONIS OPUS TERTITJM.
1
"Opus Minus Pratris Eogeri " cap. Ixix.) scripsit hoc opus
" Baconis:" corrected in the mar- " Eog. Bacon, ut videtur, Parisiis."
gin, " Opus i n . Fratris Eogeri, prse- U. in marg.
" ambulum ad duo Opera, p r i . . ., 2
patri ac domino] domino pati"i
" sc. Opus Majus, atque i . . . " The domino, C. L. ; ac domino, om. T.
margin is cropped. At the bottom : s
sapientim] om. L.
" Incipit Summa Fratris Eogeri 1
" Baconis ad Clementem IV. Pa- reverentiani] obedientiam, L.
5
" pam." At the top, written dis- debet] debeat, L.
6
persedly : " Benedicite U s . Maria occurrebat] occurrebant, L.T.
" Frideswida Johannes Dns." T. 7
Dei ecclesics] ecclesise Dei, L.
" A. D. 1267 (ut patet infra ex 8
utilis et] om. T.B.
A 2
4 ROGEEI BACONIS [CAP
1 5
ejus] om. T. rhetoricum] rhetoricorum, L.
2
principales ejusj ejus princi- 6
sint] sunt, B.
pales, T. U.
majoruni] majorem, T. * et adhuc facio] om. T.
8
qui] qua;, B. L. phaleris] om. L.
OPUS TERTIUM.
1 6
uter] ntor, L. quatuor dividi] om. L.
2 7
fleetii\ fleotet, L. et occupationes sedis apostolica]
3
permovere] promovere, T. U. et apostolic^ sedis oeeupationes, T.
4 8
eloquentus] sapientise, T. enim] etiam, L.T.
s 9
maxima pericula] maximum introductorium] introductionem,
periculum, T. T.
6 KOGERI BACONIS [CAP.
1 8
ducescif] elucescet, T. dckctalione] veritate, T.
2
suavius . . . . diddics] et suavius 9
media, et ultima] ultima,et media,
redolet, dulcius, B. L.
3
sapienles'] oin. L. 10
1 potestate] potestatem, L.
Seneca] Compare De Benefi- 11
ciis, TO. 1. perfectis] Here a folio or more
5
sua natura] natura sua, L.j Las been lost in B. U. See p. 9, n.
Arist. Met. ii. 1. "pn'mt] prius, T.
G 13
ad-lucem solis] ad solem, T. scripturam tertiam] tertiam
* novam] om. L. seripturam, T.
OPUS TEUTIUM.
6
opere Secundo] secundo opere, tanta ingenii] ingenii tanta, L.
7
T. quis] et quis, L.
2 8
epistolce] Sic T.; omittuntcseteri. et] ut, B. T.
3 8
sub] ran. L. tanta reperitur] reperitur tanta(
* plenitudine] placitudine, B.
5 10
dignationi] dignationis, T. vestree] tuao, L.
8 KOGERI BACXXMS [CAP.
1 5
lunnincni] liominUm, T. gnmdt] om. T.
2 6
altius] om. L. posita svnt~] sunt posita, L.
8 7
libenler] abundanter, T. cotistrttendo] constituendo, L.
4 8
gratus] om. L. ejus] hujus, T.
OPUS TERTIUM.
1 6
res] om, L. memorato] i.e. De Copia Ver-
2
cum] Here B. resumes. See torum.
7
p. 4. septimo] primo, cap. vii.
s 8
rescriberem] scriberem, B. 1J. Ovidius] The passage is not in
4
celeriter est effeclui] est effectui Ovid, but in Statius : Theb. i. 322,
celeriter, L. •where the ordinary reading is
5
Jugurthino] cap. lxiv. extrahif, not distrahit.
JI.] OPUS TERTIUM. 13
CAP. II.
1 2
facta est, evenit necessario] | meis] om, B. L. U.
facta, necessario evenit, L.
14 ROGERI BACONIS [CAP.
could have sicut nee usque ad unum annum hanc partem° sapi-
composed entige persolvet, sic nee usque ad decem. Nam
Be Per- quantumcunque bene sciret earn, varias oportet ipsum
spectwa. facere experientias rerum hujusmodi, et figurationibus
uti difficillimis et quasi infinitis, qua3 multum requi-
runt de tempore, et exemplaria quinque vel sex
multiplicari oporteret, antequam unum haberet electum
et fideliter consummatum. Taceo nunc de cgeteris
majoribus, usquequo tempus fuerit opportunum.
1 3
sapiential] reverentiae, L. sciunQ sciuntur, B.
2 4
Gulielmus] Gilbertus cor. B. sapientia] om. L.
5
et Shirewode. partem] paritatem, T.
III.] OPUS TEETIUM. 15
CAP. III.
1 4
vicarii] vicarius, B . suo loco] loco suo, T.
2
resfrwwi] verum, B. L. . „ . . n _ . . T
3 J
cum aliis] m alus, B, T. '
16 ROGERI BACONIS [CAB.
1 6
fuerit] fuerat, B. U. illud] om. T.
6
' qui ex parte consislens] magna] om. T.
qui est ex parte consistens, ' repulsus] expulsus, L.
8
L. possum] possem, L.
8 0
deprehensus\ deprehensis, L. supra id] supra modum et id, L.
4 10
per me] ora. T. egn] om. L.
III.] OPUS TERTIUM. 17
CAP. IV.
1 t
scivissem non pensasse] non harumji omnium, T.
3
pensasse, supplied from the margin vobis'] om. T . t .
4
in T., omitted in the other copies, oculata] occulta, L.
5
•which give scivissetis for scivissem. sustuli] on, B. 1J.
VOL. I. B
18 KOGERI BACONIS [CAP.
CAP. V.
1
potest veraciter] non potest *pes] So, U.; omitted by the rest.
6
veraciter, B. XJ.; veraciter potest, L. narri] cum, T.
2
toto] om. L. * consequitur sui] sui consequitur.
3
enirn] om. T.; est enim, L. See L.
8
Tusc. ii. 1. discutere] discurrere, L.
1 9
se] sese, L. natura] nata, B. L. U.
V.] OPUS TERTIUM. ]9
1 6
Physicorum'] cap. i. rei] om. L.
8 7
recipere] accipere, L. transmutet] transmittat, L.
3 8
scientiam et propriam] et pro- dicit Aristoteles] Aristoteles
priam scientiam, L. dicit, L. Ethic, ii. 3. § 10.
0
'/ragilis'] om. T. habeat separatum] habeat veri-
5
quodcunque] quotounque (?), L. tates separatum, L.
B 2
20 ROGERI BACONIS [CAP.
CAR VI.
Men easily £JED qui a homines nesciunt utilitates philosophise
the pursuit* primas, ideo despiciunt multas scientias magnificas et
of science, pulcherrimas, et dicunt, " Quid valet hsec scientia, vel
they do not" ilia?" deridendo, et non ut addiscant. Nee volunt
I
auscultare, et propter hoc excludunt illas scientias a se,
et contemnunt eas. Similiter de utilitatibus secundis
accidit. Nam philosophantes his diebus, quando dicitur
eis quod sciant perspectivam, aut geometriam, aut lin-
guas, et alia multa, quserunt cum derisione, " Quid
" valent hsec ?" asserentes quod inutilia sunt. Nee
volunt audire sermonem de utilitate; et 3 ideo negli-
gunt et contemnunt scientias quas ignorant. Et
aliquando accidit quod aliqui dicunt se velle libenter
scire hujusmodi scientias; sed deficiunt infra paucog
dies, quia non vident utilitatem illarum scientiarum.
Utilitas enim illarum4 non traditur in eis, sed
1
sine alia sciri] sciri sine alia, T. I ' ct] om. L. T.
2 4
et magnci] om. T. I illarum'] earum, T.
VI.] OPUS TERTIUM. 21
1
exspectat} exspectet, T. ut probavi centies. T., and omits
2
coguntur] cogantur, L. them below.
s 5
dicitur] dicatur, L. igitur] ideo, L.
4 6
miseri] Et non est dubium quin quia jam] qui, L. jam om.
quicunque, quantumcunque sit sa- ' utilitates scientiarum] scientia-
piens, resiliret a primo libro geo- rum utilitates, L.
netria;, nisi sciret ejus utilitatem; "primo in tractatu] in primo trac-
et sic de omnibus aliis scientiis, tatu, L.
22 BOGERI BACOKIS [CAP.
CAP. VII.
Theneces- SBB tertia ratio hujus tractatus prseambuli est
studying jam dictis; nam impossibile est in summa
tins work degustare scientiarum potestatem, cum utilitatibus pree-
c s n
ratfon fora" ^ ^ > ^ tangantur omnes radices sapientise fortiores,
the study et rami erectiores, et flores suaviores, et fructus ma-
1 6
videhant] viderunt, B. U. e< icfeo oportuif] Ideo oportet, L.
3
sit] om. I/.
3 ' qui] quod, I/.
angulis] om. Ii.
8
' et quasi infinite?] om. Jj. mafttore] om. T . L.
5
Operis Majoris] Opus Majus, 8
p. 58. 6<j. Si quis] Sed quis, L.
VII.] OPUS TERTIUM. 23
CAP. VIII.
1
nee] neque, L. cinam speculativam, B. adds in
2
potest homo] homo potest, L. marg.
6
s
eorum] ipsorum, L. T.
tanta] tota, B. L. U. 6
sicut] ut, L.
4 i
alkimiam speculativam] et medi- et est] est et, L.
EOGEEI BACONIS [CAP.
1 9
aliqua] ran. T. primo per filios Ada] per filios
2
ad hoc] om, I/. Adae primo, B.
3
et maxime Alexandri] om. T. 10
4 tradiderunt sufficienter] suffi-
turn longitudine comple-
cienter traaiderunt, L. T.
verunt.'] om. T.
s 11
compleverunt] expleverunt, L. transfusa] transcripta, L.
0
magnus] magnifieus, T. 18
mundi principio] principio
' sapientice] om. L.
8 mundi, L. T.—Opus Majus, p.
Sic igitur. . . . philosophia] om.
31. sq.
Ii.
VIII.] OPUS TERTIUM. 25
CAP. IX.
1 3
Hebraos, et Graces] Grsecos, contra.] L. Cseteri, supra.
Hebrceos, L. T. 4
quod] om. T.
2
aspirassenf] U. Caeteri, aspi~
5
rabant. per] om. L. T.
26 EOGBRI BACONIS [CAP.
3
' uf\ atque postea, T. B. Operis Majoris'] Opus Majus,
p. 44.
! 4
nostra] om. T. ubi de linguis . . . ago] am. T.
IX.] OPUS TEETIUM. 27
4
tractate Astronomies] SeeEtym. Opens Majoris] Opus Majus,
iii. 27. p. ISO; see also p. 110.
mathiisi, T.
3 5
Isidorus . . . testatur.'] Etym. in] om. T.
iii. 71.
28 ROGEBI BACONIS [CAP.
1
Operis Majoris] Opus Majus, dixit ei] See especially Epist.
p. 20. xl.
4
rcciam] jcam, T. ream, B,
'• beati] sancti, T. Blurred.
IX.] OPUS TEETIUM. 29
1
Operis Majoris] Opus Majus, I * cwm] sed. T. B.
.19. I s mundo] in mundo, T.
30 BOGERI BACO^IS. [CAP.
'/««"«] fuerat, B. U.
» utili tractatu] tractatu utili, T. U.
a
i»] om, T.
IX.] OPUS TERTIUM. 31
s
>/eto] dicto, T. U. [ Alexander ab Hales.
2
et alioa auctores] om. T.
32 ROGEEI BACONIS. [CAP.
CAP. X.
Returns to REDEO igitur ad propositum, scilicet ad quartam
r
his former ° . ^ '. . . . .
assertion; causam, asserens quod necessanum est ut scriptum
viz., the prasambulum fiat, in quo ostendatur difficultas faciendi
r
necessity . . ' *
of an intro- scripturas prmcipales, lmmo quod lmpossibile est quod
ductory aliquis de his, qui modo virunt, solus hsec peragat,
quantumcunque habeat in expensis, nee omnes sapientes
mundi, nisi expensas habeant pro sua voluntate. Et
quia horum consideratio non traditur in scriptis,
liomines nunquam percipiunt quid faciendum est, et
negligunt excitare praelatos et principes ad perfectionem
sapientise. Totum autem quod scripsi in duplici opere
est de hac materia, et ostendit difficultatem, quse
semper cucurrit apud Latinos. Sed modo reducam
omnia ad quasdam radices certas, scilicet sex. Placuit
autem Deo dare sapientiam cui voluit; nam omnis
sapientia a Domino Deo est; et Ipse philosopliis, tarn
infidelibus quam fidelibus, earn revelavit. Et hoc
declaro in capitulo secundas partis memorato, et
quibusdam aliis capitulis illi annexis, in eadem parte
voluminis.
Eevelavit igitur Deus primo philosophiam sanctis
suis, quibus ot legem dedit; nam philosophia utilis
est legi Dei, ad intellectum, ad promulgationem, ad
probationem, ad defensionem, et multis aliis modis,
ut patet per opera qua scribo. Et ideo primo tradita
est principaliter et complete in lingua Hebraea. Deinde
renovata est principaliter per Aristotelem in lingua
Grseca; deinde principaliter per Avicennam in lingua
Arabica; sed nunquam in Latina fuit composita, sed
solum translata de linguis alienis, et meliora non sunt
translata. Et de his scientiis, quse translatse sunt,
nihil est perfectum; et translationes sunt perversse, nee
intelligibiles in multis scientiis, maxime in libris
Aristotelis. Et infinita vocabula de linguis aliis re-
X.] OPUS TERTITJM. 33
1 1
Lincolniensis episcopus] Gros- ilia) om. T.
6
tete.
1
parte operis] Opus Majus, p. 52.
Majoris Operis'] Opus Majus, 0
tertio peccato] peccato tertio, T.
p. 45.
declaro] declaravi, T. * multum] diligenter, T.
VOL. I. C
KOGERI BACONIS [CAP.
CAP. XI.
Excellent SECUNDA radix istius difficultatis est quod oporte-
mathema-
ticians also ret habere mathematicos optimos, qui non solum sci-
required. rent ea, quse translata sunt et facta, sed addere ad
Not more
than two opera eorum, quod est facile bonis mathematicis. Non
deserving sunt enim nisi duo perfecti, scilicet magister Jo. Lon-
of that
1 2
qui] quia, B. Oportef] Oporteret, B. et infra.
XL] OPUS TERTIUM. 35
1 4
Novaria] Naverria, T. modi] mundi, T. B. L.
2 8
jybn sunt entire . . . de Monte Et sunt speciales] Sunt
Forti] omitted by B. and U. from etiam . . . . speeiales, U.
6
the text; but added in the margin. Opere Majori] Opus Majus,
After the words bonis mathematicis, ibid.
7
L. and U. add, Et sunt aliqui tales rari] can, T. L. rari, B. corr.
8
inter Latinos. melior est] est melior, T.
3 9
Operis Majoris] Opus Majus, qui] quia, B.
10
p. 58. trecentis] trecentis libris, T.
c 2
36 ROGERI BACONIS [CAP.
1
inspicimus] aspicimus, T. * Nam hate] Htec eniin, T.
* debercnQ debent, B. TJ.
1 4
omneni] om. T. vero} rerum, B. U. L.
XI.] OPUS TERTIUM. 37
scimus omnia. Csecus enim nihil scit de hoc mundo; 1 The excel-
visus enim ostendit nobis rerum differentias, ut Ari- {neCjeat°gr
stoteles dicit,2 et scimus per experientiam. Hsec autem
certificat mathematica et omnia,3 quia instrumenta
astronomise non vadunt, nisi per visionem, secundum
leges istius scientise. Nee mirum si omnia sciantur per
mathematieam, et omnia per hanc, quia omnes scientise
sunt connexse (ut superiiis dixi), licet quselibet simul4
cum hac habeat suam5 proprietatem. Unde quselibet
habet potestatem in aliam, nee potest una sciri sine
alia, ut prsedictum est. Et necesse est omnia sciri per
hanc scientiam, quia6 omnes actiones rerum fiunt se-
cundum specierum et virtutum multiplicationem ab
agentibus hujus mundi in materias patientes; et leges
hujusmodi multiplicationum non sciuntur nisi a per-
spectiva, nee alibi sunt traditse adhuc; cum tamen non
solum sint communes actioni in visum, sed in omnem
sensum, et in totam mundi machinam, et in ccelestibus
et in inferioribus.
Hsec autem seientia non est adhuc lecta Parisius, nee Not more
apud Latinos, nisi bis Oxonise in Anglia ; et non sunt *<"> *nree
tres qui sciant7 ejus potestatem: unde ille, qui fecit se acquainted
auctorem, de quo superius dixi, nihil novit de n u j u s ^ ^ v e r
scientise potestate, sicut8 apparet in libris suis, quia nee been read
fecit librum de hac scientia, et fecisset si scivisset, nee anJtwke
in libris aliis aliquid de hac scientia recitavit; cum only at
tamen oportet quod usus istius scientise cadat in om- '
nibus aliis, et quod per ejus virtutem sciantur omnia.
Et ideo non potest scire aliquid9 de sapientia philo-
sophise. Sed hi, qui sciunt hsec, sunt pauci, sicut qui
mathematieam, nee habentur sine magnis expensis;
1 8
7itundo] modo, T. habeat suam} suam habeat, T.
2 6
Aristoteles dicit] De Gen. v. 1. quia] quoniam, T.
3
mathematica et omnia'] mathe- * sciant] sciunt, T. U.
8
matieam et omnia, B. L. sicut] ut, U.
8
* simut] om. T. aliquid] om. B. T. L.
38 EOGEKI BACONIS [CAP.
1 5
qua:] quia, B. sciri potest] potest sciri, T.
2 8
specierum] See Opus Majus, eis] his, T.
pp. 67, 87. ' enim] om. B. T.
3 8
mitto voiis] vobis mitto, T. quantumcunque] quandocun-
4
pro] om. B.TJ. que, T.
Xlt] OPUS TERTIUM. 39
CAP. XII.
1
et] om. B . alkimia quod duplex est, specula-
2
sciunf] et—nihil sciunt, B. tiva et practica. T. in marg.
3 6
Latinorum] latinum T. medicina] medicinse, B.
i
ei] om. B. »Medicinalis] i.e. Canon totius
s inanimatarum] Notandum de Medicine, ed. 1522.
EOGERI BACONIS [CAP.
1
contingW] contigit, T. Lugd. 1550. It is there entitled
2
Dinamidiarum.'] A spurious De Chalco Cecaumeno.
work attributed to Galen; printed 3
Medicines] lib. i. Fen. i. doct.
by Gesner in his Latin version of
4,5.
the -writings of Galen, vol. iv. p. 875.
XII.] OPUS TEBTIUM. 41
1 2
et colores] om. T. | In the Opus Minus.
42 EOGEEI BACONIS [CAP.
1 3
hie] ibi. U. | non solum] om. T. B .
8
hoc] om. T.
XH.] OPUS TERTIUM. 43
CAP. XIII.
1
nafuraks] viles(?) T. r *unus; scilicet] om. T.
4
o Operis Majoris] p. 445. | estj om. T.
44 BOGEEI BACONIS [CAP.
1
quod non] T. omits non; qua! non, B. L.
2
de Dispositione Sphasrce] de Sphsuraj Dispositione> T.
3
proprias et magnas~\ magnas et proprias, T.
XIII.] OPUS TERTIXTM.
1 s
naturie] naturalis, B. Operis] om. T.—Opus Majus,
1
faciunt fere omnes] fere omnes, p. 19.
6
X , omits faciunt, hie] hffic, T.
3 7
Gratianus] gratiam, B. geometria] geomotro, T. et
* Sed] om. B. T. infra.
46 EOGERI BACONIS [CAP.
1
septimo.'] Nat. Hist. viii. 17. § 3. tro Petro de Maharne Curia. B. in
2
hcec] hsec ista, B. marg.
3 4
quiescit.'] Notandum de magis- verecundatur] •verecundantur, B .
XIII.] OPUS TERTIUM. 47
CAP. XIV.
OMNES vero hue scientise sunt, simpliciter loquendo Of moral
et proprie, speculativse. Nam licet in omni scientia ^
1
reprobare] Petms de Maharne 2 speculorum compositione.'] See
Curia, T. in marg. Opus Majus, p, 70.
KOGERI BACONIS [CAP.
1 4
Artis Medicince] circa init. f. 4. partium omnium.'} omnium par-,
a. 1522. tium, T.
2 a
rfe] et, B. esse posset] possibile est, T.
8 6
m ] om. T. corporis'] corporum, B.
XIV.] OPUS TERTIUM. 49
1 s
lntroductorio] Introductorium vocatum] nominatum in the ori-
in Astronomiam Albumazaris Aba- ginal.
4
lachi octo continens libros partiales. nos] vos, B.
5
Venet. 1506. Unpaged j but the auctoris] auctoritatis, B.
6
quotation, slightly abridged, will be Jesum Christum] Christum
found at e. 4. reverse. Jesum, T.
' secta] om. T.
2 8
prolixo] prolixa, T. morali] moralis, B.
VOL. I. D
50 EOGERI BACONIS [CAP.
!
qui] quia, B. totius] om. T.
i
hcec] om. T.
D 2
52 EOGERI BACONIS [CAP.
1
sitit] sunt, B. 4
8 ef] om. T.
possumus] sufficimus, T. 6
3
persuasa et probata"] probatse et ef] om. B.
6
]>crsuasa;, T. AugusCnus] See above, p. 7.
XV.] OPUS TERTXUM. 53
CAP. XV.
1 8
phibsophantes Latinos] philoso- I Physkorum] cap. iii.
pliantes magaos Latinos, T. I
54 EOGEEI BACONIS [CAP.
1 s
notitia istiiis] ista, T. I deberef] dehet, D.
9 i
efficiensj efficientem, U. Boetius] cap. i.
XV.] OPUS TERTIUM. 55
1 3
omnes superstitiones] omnis su- omnes morum corruptiones]
perstitio, T. omnis morum corruptio, T.
2 4
inveniuntur} invenitur, T. in Logica] cap. ii.
56 KOGERI BACONIS [CAP.
CAP. XVI.
1 3
De Jtepublica] om. T. | csQ om. T.
3
possirrC] possum, T .
XVI.] OPUS TERTIUM 57
1 8
exigeretur] exigitur, T. I moderate] moderata, B.
2 4
multiplicari] multiplicitari, B. I talibus] in talibus, T.
58 EOGEKI BACONIS [CAP.
CAP. XVII.
1
recitavi] tractavi, T. TJ. atque, T.U.
2
fuerit} ftierat, B.
XVII ] OPUS TERTIUM. 59
1 1
quantum] sicut, B. causas quatuor} quatuor causas,
3
quarenduni] inquirendum, cor. T.
5
to quserendum, B. alias] om. B. T.
3
adj om. TJ. ' magnalia] magnalium, B.
60 EOGEBI BACONIS [CAP.
CAP. XVIII.
CAP. XIX.
1 s
ostendendo] ostendo, TJ. pejus\ pereius, T.
2 4
centies melius] centies millesics, per] ad, T .
5
u. exigantur] exiguntur, MSS.
XIX.] OPUS TERTIUM. 61
1 3
unum] quod unutn, B. U. in] om. T.
* queni] B. U.
62 KOGERI BACONIS [CAP.
1
eminentice] eminentiam, B. mundissima. See Opus Majus, p.
2
interventor"] intercessor, •with in- 447.
5
terventor -written over it, in T. papali] deleted in B.
3 0
aperire} apparere, U. complaeet] cum placet, B.
4 7
mundissinui] T. B. But U. atque] ac, T.
XX.] OPUS TERTIDM. 63
CAP. XX.
1 4
discendo] addiscendo, B. U . septimo JEthicoruni] vi. 8. ( ? ) .
2
in his] om. T . See also i. 3.
3 aliquem] aliquando, T,
ROGERI BACONIS [CAP.
1 4
debilitatione] a debilitatione, B.U. consimilem defectuni] defectum
2
de Senectute'] cap. vii. consimilem, T.
3
organorum et virlutum] virtutum • phrenetici et stolidi] stolidi et
et organorum, T. phrenetici, T.
XX.] OPUS TERTIUM. 65
1 s
primo] om. T. [ nee tantum] nisi tantum, U.
VOL. I. E
66 ROGERI BACONIS [CAP.
1 8
quaeunque] om. T. I et majorenQ om. T.
8
ei] om. T." B.
XX.] OPUS TEETIUM. 67
CAP. XXI.
1
tota] om. B. U. I 2 Majori Opere] Opus Majus,
j p. 108.
E 2
68 EOGERI BACONIS [CAP.
1
ut] quod, B. stint."] These marks do not appear
2
emnes] om. T. in any of the MBS. -which I have
8
demonstravi] declaravi, T. seen.
* signaj , consideranda *suntqua$t] quasi sunt, T. B.
XXI.] OPUS TERTIUM. 69
CAP. XXII.
COGITAVI vero quod intellectus humanus habet mag- The sub-
nam a debilitationem ex se, ut quilibet experitur, e t ^ f
sancti et philosophi contestantur: nam ea quse sunt part of the
. . . . n . . . . Opus
maximse cogmtioms secundum se, sunt mmimae cogm- Mj
3
tionis quoad nos, et e converso ; ut philosophus dicit
septimo Metaphysicse.* Et ideo suflicit intellectui nostro
sua propria infirmitas, ut non demus ei occasiones et
causas erroris. Et ideo volui excludere errorum hu-
manorum causas,5 quia dum hse durant in corde hom-
inis impossibile est ipsum videre veritatem.
Quatuor vero sunt causse generales omnium malorum The causes
nostrorum, et omnem statum a principio mundi corru- ereor
perunt, et omnem hominem quantumcunque sapientem fold.
(prseter Dominum nostrum Jesum Christum et Beatam
Virginem) aliquando extra viara rectam, vel extra
ultimam perfectionem6 coegerunt declinare. Et sunt
fragilis auctoritatis exempla, consuetudinis diuturnitas,
et sensus multitudinis imperite, atque prsesumptio
humanse mentis, qua quilibet nititur suse imperitise
1 5
minoris} minorum, T . errorum humanorum causas]
8
magnam] om. T. causas errorum humanorum, T .
a
ei] om. T. 'perfectionem] perfectionem ali-
1
Metaphyskce] vi. 4. quando, T.
70 EOGEEI BACONIS [CAP.
1 4
conclusionis] his, T. Secundarutn} Bp. xciv. p. 450.
ed. Elz. 1672.
8 5
ostentatione] ostensione, T. Ethicorum] Ethic, Nicom. iv.l,
§20. Cf.ix. 7. § 3 .
3
reprobans] reprotet, T, "hie] om. T.
ROGERI BACONIS [CAP-
1
JV] ran. B . * Senecam] Among the Apocry-
2
SecundarumEpistolarutn] Epist pha of the New Testament. See
exxiii. p. 614. p. 508, ed. Giles.
3
apud nos] om. T.
XXII,] OPUS TEBTIUHi 73
CAP. XXIII.
4
»Esaiajri] iii. ch. 7. partem secundain] Opus Majus,
2
earn] illam, T. p. 23.
8 9
sed infinitus . . , studio et wte] unum] ultimum, B .
0
T. Coeterj om. notatum] p. 50.
74 BOGERI BACONIS [CAP.
1
divirue] Dei. B. •, corrected to I * ostenditur'] Opus Majus, p. 26.
divine. | » J)e Anima] Hi. 4-G.
XXIII.] OPUS TERTIUM.
1
episcopus Lincolniensis] Ian- " est impotens ad scientias et vir-
colniensis episcopus, T. " tutes, et eas recipit aliunde. In-
2 Sed illud.] " TJbicunque " tellectus agens dicitur qui influit
" veritas invenitur Christi indica- " in animas nostras, illuminans ad
" tur :—idcirco quamvis aliquo " scientiam et virtutem; et sicin-
modo veritas philosophise dicitur " tellectus agens non est pars
philosophorum, ad hanc tamen " animsB, sed substantia intellec-
primo hahendam lux divina in- " tiva separata per essentiam ab
fluxit in animos eorum. Ideo- " intellectu possibili; licet intellec-
que meliores philosophi po- " tus possibilis etiam dicatur agens,
'•' suerunt intellectum agentem et " ab actu intelligendi."—Ex Opere
possibilem. Anima humana di- Majori [cap. v.], R. B., V.
" citur ab eis possibilis, quse de se
BOGERI BACONIS [CAP.
1
ittuminet] illuminat, B . ? inrdpxciv TO(!TOS TOS 5IO-
2
in anima] The following is the (popds.—De Anima, iii. 5. § 1.
s
passage to -which Bacon apparently sunt] om. T. Quod intellectus
refers : 'Ewcl 5" Siaitep in andari Tp agens sit Deus vel Angelus,
<l>iiret icrrl ri, rb piy S\ri endcrrip probat per totam paginam.—T.
rovro 8k STI Ttavra, in marg.
i
' ?Tepop Sh rh atriov nal ejusdeni] ejus, B.
i
T^i itOKtv ir&vra, olov fi ei] om. B.
6
vphs rijv il\iiu TriitovSev, aviryxT) Kal est] et T.
XXITI.] OPUS TERTIUM. 77
1
decernit] discernit, T. " quod vocatur Assephog, i. e. Liber
2
eum] ipsum, T. " Sufficientise."—OpusMajus, p. 37.
s
Sufficiently] sufficientis, T . " De 4
Physicorum] cap. i.
" his voluminibus duo non sunt 5
" translata; primum autem secun- Et] om. T.
6
" dum aliquas partes habent Latini, vel] ut, T.
XXIII.] OPUS TERTIUM. 79
CAP. XXIV.
1 b
quarto Physicorum] Physic. Aus- sint] sit, T.
!
cnlt. iv. 3. veritatis istius] istius veritatis,
'movens] movens est, B. T.
3
illam] suam, T, ' Deus] om. T.
1 8
stellas] omnes Stellas, T. hese] hie, B.
80 EOGERI BACONIS [CAP.
1 1
ut] et, T. legum honestate] honestate legum,
2
de istis] et primus de istis, T.
8
T. nee homo] om. T.
6
*fuit] fuerat, T. sed Deus ipse] otn. T.
XXIV.] OPUS TERTIUM. 81
1 B a
propter] om. B. ' | hoc] hac, T,
82 EOGERI BACONIS [CAP.
1 4
sdpienlum antiquoruni] anti- notandas'} aanotandas, T.
quorum sapientum, T. 8
2
Dei\ om. T. vestrum~\ verum, B.
8 9
modis variis] variis modis, T. relative] relate, B.
XXIV.] OPUS TERTIUM. 83
1 3
papam] delevit, B. ut fere. I eligitur'] eligetur, T.
2
magis] om. T. | * ut] et ut, B.
XXIV.] OPUS TERTIUM. 85
1 5
et in usu . . . . lectione] earn ei] om. T.
in usu et lectione, B. L. 0
2 tune] om. T.
valeat] habeat, T.
3
e(] om. T. * sapientics studio] studio •sa-
* tune] om. T. pientiEe, T.
86 EOGEBI BACONIS [CAP.
1 5
suum statuni] statum suiun, T. tamen non] non tamen, T.
2 0
non] nee, T. veritatem] et veritatem, T.,
3
nee] om. T. virtntem, L.
4
sicut vos . . . . bene jus] om. T. ' istud] illud, T.
XXIV.] OPUS TERTIUM. 87
vos fiant. Et ideo non expedit quod sitis magnse abs- Advises
tinentiae,1 neo vigiliarum magnarum, quia exercitatio not to*be
corporis ad modicum valet, pietas autem ad omnia, ut* 00 strict
dicit apostolus. Kecolo verba Marci Tullii ad Csesarem, nence, as
pro2 M. Marcello. Cum enim alias in libro De Im- his lif««of
mortalitate Animse dicat, quod haec vita mors est, importance
et persuadet quamlibet privatam personam ad mortis '° t l i e wel"
desiderium, propter immortalitatem vitse futurse; tamen christen-
bono principi reipublicaa hie suadet contrarium ; non dom -
propter se in quantum est persona singularis, sed in
quantum publica, et habet alios dirigere et salvare.
Dicit ergo : " Omitto doctorum hominum in contemnenda
" morte sententiam; noli nostro periculo esse sapiens.
" Saepe solebas dicere tibi 3 satis te vixisse, credo; sed
" tune id audirem si tibi soli viveres, aut 4 si tibi soli
" natus esses. Omnium salutem civium, cunctamque
" rempublicam, res tuse gestse complexse sunt." Et
sanum documentum sapientissimi Senecaa et optimi in
vita invenietis in libro De Tranquillitate Animse obser^
vanda, versus finem voluminis majoris, ubi docet quod
non potest5 in hac vita servari continua tranquillitas,
nisi homo corporis necessitates recipiat.6 Et feci signum
in margine ut 7 bene notaretur a vestra sapientia; et
specialiter propter hoc8 quod habetis ecclesiam Dei in
potestate vestra, et mundum totum habetis dirigere.
De hoc autem capitulo pro jure divino et canonico et
civili, et toto studio, iterum faciam mentionem in
Kemediis Studii, Nam non est mirum si theologi
negligantur in regimine postquam jus ignoratur9 cano-
1 5
abstinentia] sapientice, T. quod non potest] quod in hac
2
pro] in epistolapro.B. I/. See vita non potest servari, T.
Orat. pro Marcello, § 25. The * recipiat] Cf. viii. & xv.
quotation is considerably altered. * ut] unde, T.
S
5 tibi]
tihi~\ r\m T 8
om. T. hoc] om. B.
9
*aut] om. T. ignoratur] ignoretur, T.
88 EOGERI BACONIS [CAP.
CAP. XXV.
1 3
partem tertiam] tertiam par- scilicet] om. T.
4
tem in Majori Opere, T. See prima] primis, T.
Opus Majus, p. 44. s
dominum episcopum] duos epi-
2
ilia] prima, T.L. scopos, T. L.
XXV.] OPUS TERTIUM. 89
1
aptari fecit] aptavit, T. See Epist. ad Pammachium, De Optimo,
St. Jerome's Prsef. in Daniel. &c. ii. 381. B. ed. Erasmi, 1528.
*et] om. T. In the original it stands thus:
3
libro'} ultimo libro, T. See Videbis ordinem ridiculum, &c.
90 EOGERI BACONIS [CAP.
1
poteriq potest, T. B. T. L.; nisi erraret a vocabulis, U.
2 3
si monstrasset per vocabula] So sona{] om. T.
Gale ; si jurasset per vocabula, * e(] om. B.
XXV.] OPUS TERTIUM. 91
1 4
transferre] transferri, T. belenum] ftehinov. Arist. Uepl
2 ivrav, i. 7. § 2.
Sed isti . . . . transtulerunt.'] 5
transplantatum] Sic corrigit
om. T. in marg. T . ; transplatum, B.
3
Meinfredi] Menfredi, B. "jusquiamus] hyosdamus, Gale.
92 EOGJERI BACONIS [CAP.
1 s
astimantur] in philosophia sesti- I Latinos} Latinam, T.
3
mantur, T. I sapientein] constantem. T.
XXV.] OPUS TERTIUM. 93
1
solum] sola, B. 4
apertius] om. T.
2
corrumpitur] corrumpatur, B. L.
3 5
mutatur] mutetur, B. L. de] om. T.
94 ROGEBI BACONIS [CAP.
1 5
aliqua alia'] alia aliqua, T. vera] vere, B. L.
2 0
> s ] vis ? T. So Gale. corruptionis] correctionis, T.
3
et magis quam sexto] om. T. 'propter linguam] propter totani
4
utrumque] utriusque, T. linguam, T. L.
XXV.] OPUS TERTIUM. 95
CAP. XXVI.
1
ad] in, B. I 3 hoc} om. T. See Opus Majus,
* comiderandis] om. T. | p. 249.
EOGERI BACONIS [CAP.
1
et] om. B. L. Sermo de Moribus Animalium, in
2
auctor est] est auctor, T. his treatise De Natura Anima-
3 liura, ix. f. 19. ed. Mic. Scotus;
recta] corrected in T. to certa. lib. viii. ch. 7., in other editions.
4
cornu in crure] See Avicenna, 5
vel males] om. T.
XXVI.] OPUS TEETIUM. 97
vocem. Efc hie aer sic figuratus voce, et habens fortem Producing
speciem animse rationalis, potest alfcerari per hanc effect^n6
virtutem, et alterare res in eo contentas, in varios the atmo-
effectus efc passiones varias. Similiter corpus fortiorem '
speciem facit ex his cogitationibus et desideriis animse,
et intentione et confidentia. Nam quia unum per
essentiam fit ex corpore et anima, natura corpus1 obedit
cogitationibus animse, et facit suam speciem fortiorem,
quse etiam recipitur in aere formato per vocem; et
sic aer alteratur per hanc speciem corporis sicut per
speciem2 animse, efc alterat res in eo contentas ; et
secundum quod est malse vel bonse3 complexionis sic
accidit passio in aere et in rebus diversa.
Tertia alteratio venit a ccelesti operatione. Nam When co-
coelestes dispositions ad omnem horam alterant hsec ^jttTcer?
inferiora ;4 et opera quse fiunt hie inferius variantur tain stellar
secundum diversitatem ccelesfcium constellafcionum; u t i n uences#
opera medicinse et alchimise, et omnia. Et ideo in
hora prolationis vocis aer figuratus per vocem recipit
coelestem virtutem, et alteratur secundum earn, et
alterat res. Et ex ista quadruplici specie et virtute,
scilicet vocis figurantis aerem, et animse rationalis bonse
vel malse, et corporis,5 et coelestis constellationis, potest
ineffabilis fieri variatio et mirabilis in aere, et in rebus
contentis; et hoc si eligatur tenipus bonse constella-
tionis vel malse, secundum qualitatem alterationis quse
cogitatur, et 6 intenditur, et 6 desideratur, et fortiter
speratur. Nam tune fiet alteratio certa secundum
conditionem constellationis cum adjutorio aliarum vir-
tutum operantium; sicut medicus peritus qui juxta
desiderium purgandi choleram, quae est causa morbi,
qussrifc debitam constellationem in aliqua hora, ut fiat
4
corpus] corporis, B. L. inferiora] infera, T.
'per speciem] om. B. L. 5
. . , , - , . , et corporis] om. B.
s r J
malts vel bonce] bonce vel mala,
T. ° et] om. T.
VOL. I. G
98 KOGERI BACONIS [GAP.
1
oportet diligaiter] diligenter - tota die fiunt] fiunt tota die, T.
oportet, T. This Tract is printed
in the Opus Majus, p. 358. vet] om. T.
G 2
100 EOGERI BACONIS [CAP.
CAP. XXVII.
1 i
compositione] compositionibus, per] ora. T.
3
T. modoruni] om. B.
XXVII.] OPUS TJBBTIUM. 101
1
quomodo'] qua, B. | « connotari"] convocari, B. U.
1
connotata} convocata, B. U.
102 EOGEEI BACONIS [CAP.
CAP. XXVIII.
The fourth PKOCEDENDTJM1 est ad expositionem quartse partis 3
the Opus <Iu8e es ^ ^ e niatnematicee potestate. Notitia linguarum
Majus, est prima porta sapientise, et maxime apud Latinos,
treats of . 1 i . . , .IT- I M I •
e
mathe- l ul n o n habent textum theologiaa,
<l g , nee philosophise,
pp
maticae.
ti n j g j a lixiguis alienis ; et ideo omnis homo deberet scire
linguas, et indiget studio et doctrina harum, eo quod
non potest ea cognoscere naturaliter, quia fiunt ad
placitum hominis, et variantur secundum hominum
voluntatem. Cognitio enim naturalis est ante inven-
tionem et doctrinam ; et quod primo habemus per eas3
est notitia linguee alicujus, quam acquirimus ex- doc-
trina. Sed primi auctores linguarum eas invenerunt, vel
a Deo habuerunt in divisione linguarum, cum con-
structa est Turris Babel post Diluvium. Secunda vero
porta principalis, qute nobis deficit naturaliter, est
Logic ana notitia mathematics. De logica enim non est vis tanta,
^ 1 u ^ a s c u l l u s e a m P e r naturam, licet vocabula logicse
in lingua, qua utimur, quserimus per doctrinam. Sed
ipsam scientiam habent omnes homines ex natura, sicut*
doeet auctor Perspective in secundo libro, et Boetius
hoc docet in primo libro super Topica M. Tullii, et
inferius in eodem commentario. Et Aristoteles dicit
quod idiotse syllogizant. Nam auctor Perspectivse ponit
exemplum de puero, qui cum ei offeruntur duo poma,
quorum unum est piilchrius altero, ipse eligit pulchrius,
1 3
Procedenduni] aocedendum, T. per eas] om. T.
- quartos parth] Opus Majus;
p. 57 ' sicu(] ut, T.
XXVIII.] OPITS TERTIUM. 103
1 3
ergo magis eligendum] Ethicotuni] v. 10.
4
om. T . non] et non, B:
5
'ut patet] om. B . U hoc] om. T;
104 EOGEEI BACONIS [CAP.
1
logica] f. 3. a. ed. Ven. 1520. I » primus] pl-ius, T.
5
had] hoc, B. | * Aristotelis] Aristotele, T.
XXVIIT.] OPUS TERTIUM. 105
CAP. XXIX.
1
1
inventioneiri] intentionem, T. i - pond] Opus Majus, p. 57.
twice ; L. in the first instance only. | ' Ethkormii] vi. 8.
106 EOGEEI BACONXS [CAP.
CAP. XXX.
3
Astrology QUOD autem manifestatum est de scientiis in uni-
blest
* a^t° f versali potest nunc in particulari edoceri, non solum
mathema- de scientiis, sed de4 rebus liujus mundi omnibus, de
tics:— qUi^,us gcientise sunt constitute. Et planum est cui-
lative,eCU Hbet quod major pars mathematics, et melior, est de
determines re bus ccelestibus; ut astrologia.
s tarn speculativa quam
H
thenumter ' / ^
andmagni-practica. JNam speculativa certmcat numerum et ngu-
heavenithe r a m c o 3 ^ o r u m e^ stellarum, et magnitudines earum, et
bodies. altitudines a terra, et spissitudines, et ortus et occasus
sigaorum et stellarum, et motus, et eclipses, et quanti-
tatem et figuram terrse habitabilis, et partes ejus magnas,
quse sunt climata mundi, et quomodo in eis accidit
diversitas5 dierum et noctium, secundum diversitatem
horizontium.
2. Practi- Deinde astrologia practica docet et praeparat in-
gaged in strumenta, et 6 canones, et tabulas, quibus certificantur
theforma-a ( j omnem horam ea, quse in ccelestibus renovantur et
tables and m aere; cujus modi sunt comets, et lndes, et casterse
msta- impressiones superius renovatse; et prseparat vias
1 1
Antiquitatutn] i. 2 & 3. de] om. T.
- animum hominis'] homines, T. 5
3
maniJestatuTri] manifestum, T. diversitas] diversitates, T.
6
U. See Opus Majus, p. 65. et] om. T. ; ut, L.
XXX.] OPUS TERTIUM. 107
CAP. XXXI
The effl-
CIECAvero geometricalia, respectu rerum et scien- cient
tiarum sciendarum, consideravi quod res omnis, quse these
fit in hoc mundo, exit in esse per efficiens et materiale changes
. . . s i - j . -ix «» • i. explained
prmcipium, ex quo producitur per vxrtutem emcientis, by geome-
try.
5
' ad] et, T. sine contradictione] sine onlni
2
facienda] om. T. contradictione, T.
6
3 in ilia] om. T.
praparatur] praoparetur, T. ' igitur] om.
4 s
omnium] horum; T. principium] Opus Majus, p. 68:
108 ROGERI BACONIS [CAP.
1
eQ om. T. " non sumitur hie pro quanto
2
nominibus^ " HEEC virtus habet " universal! apud Porphyrium (i. e.
multa nomina; yocatur enim si- logical species'), sed transumitur
militudo agentis, et imago, et " hoc nomen ad designandum pri-
species, et idolum, et simulacrum, " mum effectum cujuslibet agentis
et phantasma, et forma, et inten- " naturaliter."—Opus Maj. p. 358.
3
tio, et passio, et impressio, et um- hie] haic, t
1
bra philosophorum, apud auctores faciunt speciem phis]
de aspectibus. Species autem om. B., and inserts after sonus,
XXXI.] OPUS TERTIUM. 109
1 4
sit] om. T. hac enim noveni] ha>c enira
2
etj om. T. novem sunt necessaria ad genera-
s
agentia debilia, qua] agentia de- tionem rerum, B. So L. U., except
Wlia, ut color, odor, sapor, et sonus, that they omit novem.
quse non possunt, §•<;., T.
no ROGERI BACONIS. [CAP.
CAP. XXXII.
CAP. XXXIII.
1 1
sibi] ei, B. L. unum punctum] punctum unum,
2
ut] et, B. L. B.
3
anaulos obliquos] obliquos an- ' ul omnis] om. T.
gulos, I).
XXXIII.] OPUS TERTIUJT. 113
rei, quia ubi pauci radii per fractionem, vel per spe-
culum sphsericum congregantur, accidit combustio sen-
sibilis, ut videmus. Ergo ubi infinities infiniti possunt
congregari, net combustio completa. Et hoc docent
auctores certi, et testantur possibilitatem hujus rei.
Et jam per Dei gratiam factum est hoc speculum per
sapientissimum Latmorum.
CAP. XXXIV.
CAP. XXXV.
Multiplica- POSTEA texui 2 multiplicationes secundum 3 figuras, et
tl0
^.° f . u ibi majora mveniuntur quam in prascedentibus, et longe
geometrical plura.
figures Principalis tamen figura in multiplicatione est du-
plex : una est quantum ad diffusionem multiplicationis,
et hsec est sphssra: quia 4 omne agens fit centrum suse
multiplicationis undique fiendse, secundum omnes dia-
metros, u t patet ad sensum. Sed figura, quse maxime
competit fortitudmi multiplicationis, est pyramis ro-
tunda. Nam. per earn solam potest species venire a
tota superficie agentis ad singula puncta patientis, ut
fortissima fiat virtutis diffusio. E t isti multiplica-
tioni figuratse multse veritates prseclarse sunt annexse:
scilicet, quod multiplicatio non potest fieri in spatium
Not possi- vacuum, et quod non potest fieri in spatium infi-
vacuum nitum, et quod non fiat in instanti, ut apparet, sed
infinite in tempore; de quo est maxima qusestio, quia videtur
instant°ofan I^od Aristoteles velit quod sit 5 in instanti, et multi
time. alii auctores. Sed omnia solvuntur. E t quod hsec
multiplicatio lucis in medio non sit corpus, cujus con-
trarium dixerunt multi, roborantes eorum positionem
per Augustinum dicentem quod lux esb corpus, et per
1 4
sequuntur] sequitur, B. quia] quoniam, T.
2
texui} Opus Majus, p. 70.
8 5
Postea . . . . secundum] Postea sit] om. T. B. L.
texui secundum, T. I*.
XXXV.] OPtJS TERTIUM. 115
CAP. XXXVI.
1
lute dicat] dicat hoe, B. actio una est univoca, U. See Opus
Majus, p. 72.
2 3
quod est actio univoca] quod in] om. T.
H 2
116 ROGERI BACONIS [CAP.
ibit, plus valeret ei habere ilium magistrum cum du- prevent the
obus aliis, quam majorem partem exercifcus sui, ne Christian
dicam totum exercitum. Quia non solum possunt hsec Wood-
specula fieri, sed multa longe majora, quibus Alexander,
de consilio Aristotelis, mundum non armorum potentia,
sed operibus sapientise prostravit; de quibus postea
tangam suo loco. E t non credo quod Aristoteles plus
scivit quam sciunt aliqui sapientes simul congregati.
Non dico quin scivit plura quolibet per se, sed aliquot
simul juncti plura facerent quam ipse fecit, si expensas
sufficientes haberent.
Postea de actione secundum figuras additum est,1 et Of the
ostensum quod figura pyramidalis est melior, et prse- ^ ^ %
cipue ilia, cujus basis est superficies agentis; et figures,
maxime pyramis brevior, quamvis multse rationes effi-
caces in contrarium habeantur; sed veritas prgevalet.
Sic in summa tetigi intentionem istius partis philo-
sophise nobilissimee, quse tamen tota ignoratur a
vulgo. Necdum edita est scriptura super hac inter
Latinos, nisi quod ego vestrse glorise transmisi. Nam
in opere primo posui multa de hac materia. Et
prseter hoc, misi tractatum specialem 8 de hoc negotio
ex proposito editum. E t hie plus habebitis in scriptis
quam posset de facili sestimari. E t per hsec poteri-
t i s 3 omnem hominem philosophantem examinare, et
cum quolibet sapientissimo competenter conferre. E t
per hsec aperta est via sciendi omnia, quae sunt in
hoc mundo: in omni scilicet actione, sive in visum,
sive in auditum, sive in tactum, sive in alios sensus,
sive in intellectum, sive in totam mundi hujus ma-
teriam. E t per hanc viam sciatur 4 ilia scientia mag-
nifica, quse perspectiva vocatur; nee aliter potest sciri.
1 3
additum esf] Opus Majus, p. 74. poteritis] om. T.
2
tractatum specialeni] Probably
4
the same as that published by Jebb sciatur] scitur, T.
at p. 358 of the Opus Majus.
118 ROGERI BACONIS. [CAP-
CAP. XXXVII.
The appli- DEINDE postea applico1 lias radices sapientiae geome-
cation of tricse ad res istius mundi, quomodo in ccelestibus cur-
vioufre- r u n t hi canones actionum. Inter quse mine memoriam
marks to f ac i 0 de aliquibus: scilicet, quod orbis ignis non est
theheaven-. . n . A , ?• , ° , ,
]y bodies, lucidus m sphsera sua, sed nee orbes coelestes, rusi
in locis stellarum; quia omne lucidum est densum ad
quod visus terminatur; et isti orbes sunt rari, quos
visus penetrat. Unde ignis de sua natura prima non
lucet, u t gestimatur a vulgo; atque cum idem vulgus
philosophantium et theologorum dicat quod stella non
differt 3 ab orbe, nisi per majorem aggregationem et
minorem lucis, falsum est, quia sola stella lucet, ut
probo. E t tamen Platonici et Augustinus videntur
sapere, et multi, quod coelum et stellse sunt ignese
naturae, et quod sphsera ignis revolutum sphserice facit
coelum, u t Magister in Historiis et alii recitant. Istud
nihil est; nam per fractiones radiorum in sphsera ignis
patet quod sit alterius naturse et aliud corpus a coelo.
E t per hoc, quod fractio fit inter incessum rectum
et perpendicularem ductatn a loco fractionis, patet
quod corpus ignis sit densius quam coelum. E t instru-
menta radiorum, quse fiunt ad hoc, docent istud, sicut
ipsemet probavi.
Bacon ^ c u m <ii c u n t omnes quod lux, quae a luna venit,
thinks sit lux solis reflexa a superficie lunse, propter hoc
iigh/of the 1 U 0 ( ^ ^ c ^ u r i"1 likro De Proprietatibus 3 Elementorum,
quod sol est sicut candela et luna sicut speculum,
os
yrefl tenditur, per jequalitatem angulorum incidentise et
tion. reflexionis, quod lux ilia non est reflexa, sed propria
lux lunse, quse tamen per virtutem solis educta est in
corpore lunse de potentia materiae. E t haac est
1
applico] Opus Majlis, p. 76. I 3 De Proprietatibus] See Vincen-
2
differt] differat,T, I this Belluacensis, Spec. Nat. xv. 9.
XXXVII.] OPUS TERTIUM. 119
1 3
Mundi] Sum. iii. cap. i. Posted] Opus Majus, p. 80.
" potest vestra celsitudo] vestra
4
celsitudo potest, T . «an*] om. T ,
120 EOGERI BACONIS [CAP.
CAP. XXXVIII.
1 3
Artis Medicince] Lib. i. § 2. explicavi] om. B. L. T. Opus
Doct. ii. cap. 8. Majus, p. 85.
1
descendo] Opus Majus, p. 88.
s 5
mi7n'] om. T. consequuntur] sequuntur, T.
XXXVIII.] OPUS TEETIUM. 121
quod materia sit una numero in omnibus rebus, scilicet, Not nurae-
spiritualibus et corporalibus, et in ccelestibus, et i n ™ ^ e o n e
elementis, et mixtis et inanimatis, et in anima, et in same iu all
omnibus; et cum hie sit error pessimus qui unquam * ings"
fuit 1 in 2 philosophia positus, ideo aggredior hanc
positionem, et hujusmodi positionis destructio est
valde necessaria. Sed quamvis per rationes naturales
et metaphysicas possumus hunc errorem eliminare,
tamen quia tenorem persuasionis intente sequor, ideo
solum pono demonstrationes aliquas geometricas in
lineis explicandas. Ostendi etiam quod ex hoc errore Fatal con-
sequitur quod materia sit sequalis Deo, et sit Deus ; et ^ ^ c * s
impossibile est has demonstrationes impediri. Non position to
solum igitur est error, sed hseresis, quia blasphemiam anTpttio-
inducit. Et tamen vulgus studentium in theologia etsophy.
philosophia hoc affirmant, sed non advertunt inconve-
nientia quse sequuntur propter hoc, quod jam exempli-
ficatum est per capita vulgi, et per consuetudinem
longam firmatum, et celebratum per sensum multi-
tudinis. Sed etsi non sequeretur illud inconveniens
theologicum ex hac positione, tamen sequitur ex hoc
quod tota veritas rerum creatarum destruitur, et quod
impossibile est aliquid sciri de veritate generationis et
corruptionis. Nam si materia est una numero, et The essen-
forma appropriat sibi suam materiam, ut Aristoteles ^ ^J^
dicit; 3 et certum est quod materia propria requirit things de-
formam propriam, et e converso ;—nam materia asini ^*r°yed ty
non potest capere animam rationalem, nee materia
hominis animam asini ;—et ideo si materia est eadem
in omnibus secundum essentiam, et forma erit eadem
in eis ; et ita omnia erunt unum et idem; et angelus
sic erit lapis, et homo asinus, et coelum terra, et
quidlibet erit quidlibet.
Iterum, si quod est accidentale rei variatur in
3
fuif] sit, T. Aristoteles dicit] See Physica
2
m] de, B. L. Auscnlt, i. 7.
122 KOGERI BACONIS [CAP.
1 4
quod est essentiale variabitur] qurn] om. T.
5
om. B. I . T. usque] om. T.
2 6
esf] sit, T. genere] om. L. T.
3
Metaphysical] vii. (vi.) 8. sq. »est] om. T.
XXXVIII.] OPUS TEKTIUM. 123
Sed dicetur ad hoc, quod hsec divisio materise non His answer
est secundum alietatem veram, sed apparentem, e* jectiOT^tfTat
secundum nomen, quia una est numero, et ideo erit this division
hsec divisio solum secundum modum loquendi. Istudj^™^
deletur sic: si* ponamus hoc, tune cum materia than real,
hgec habeat formam generis generalissimi, et fiat sub-
stantia quse est genus generalissimum, non 8 erit
aliqua 3 ulterior differentia materise, nee gradus, licet
gradus formse addantur usque ad specialissimam ; ut
loquamur de substantia, et corpore, non coelesti, et
mixto, et animato, et animali, et asino : hie ergo sun t
septem gradus formse a generalissimo ad specialissi-
mum, scilicet, forma substantialis, forma corporalis, non
coelestis, forma mixti, forma aniniati, forma animalis,
forma asini specifici. Sed a parte materise non est
aliquis gradus, nee differentia, quia una est numero
indivisa secundum essentiam suam, ut dicitur, quse
recipit formam generis generalissimi, ut formam sub-
stantise. Sed tune ostendo quod non plus potest
capere de forma, nee est in potentia ad alios gradus
formse, et ita nunquam generabitur asinus, nee aliqua
species specialissima. Nam res generis generalissimi
est incorruptibilis et ingenerabilis, quia natura non
potest illam corrumpere nee generare, quia prsecedit
naturam angelicam et ceelestem, quse sunt incorrup-
tibiles et ingenerabiles. Sed causa incorruptionis in
angelo et coelo,4 ut onmes concedunt, est quia forma
complet totam potentiam materiee in eis, et appe-
titum ejus finit: quia potentia ad formam novam
et appetitus est causa corruptionis in rebus cor-
ruptibilibus, ut omnes sciunt et dicunt. Ergo cum
res generis generalissimi sit incorruptibilis, manifestum
est quod sua forma complet totam potentiam et ap-
1 s
«fj nam si, B. L. U. I aliqua] alia, T.
2 4
non} tune non, B. L. U. I ccelo] in coelo, T.
124 KOGERI BACONIS [CAP.
1 6
unde pradicamentali] istud] om. T.
om. T. ' dividat] dividit, B.
2
a ] om. L. T. *per] om. T.
9
"sic] om. T. actus ibi] ibi actus, T.
4 10
aliquod'] mala;, T. De Anima] ii. 1.
11
Metaphysical vii. 13. rj Actus] om. T.
12
qua est . . . primus] om. T.
126 EOGERI BACONIS [CAP.
s
> Aristoteles »6t] om. T . | forma] om. B.
2
potest . . . union] om. B.
XXXVIII.] OPUS TERTIUM. 127
1 s
Metaphysical] vii. 8. diferaf] differunt, B. L.
et corporea\ cor-
porea et incorporea, T. totaliter'] totagimul, T.
128 ROGERI BACONIS [CAP.
1
Operis Majoris'] Opus Majus, "potentia divines] Dei potentia;,
p. 88. T.
2
infinitm] om. B. ' latior] laconvm, B.
3 8
magis] om. T. Physicorum] i. 2 and 4.
8
* in] om. T. quintum Metaphysicet] iv. 28.
5 10
assimilahitur] B. cor. qua] et quse, B.
XXXVIII.] OPUS TERTIUM. 129
2
comparemusomnia] omnia com- coaqucevis] cooequis, T.
paremus, T.
VOL. I.
130 KOGERI BACONIS [CAP.
1 5
in] om. T. est] ens, T. B. cor. est.
6
- Metaphysical] om. L. T. B. sumitur] om. B.
3 7
Physicorum'] cap. ix. See also non unum numero] numero non
Phys. i. 4. unum, T.
4 8
subjectum es(] est subjectum, T. numero] om. T.
XXXVIII.] OPUS TERTIUM. 131
CAP. XXXIX.
1 s
ex~\ om. T . si] sed, L.
'• distinguendum'] dicendum est, * prasenlis temporis} temporis
T. prsesentis, T.
XXXIX.] OPUS TERTITJM. 133
8
' et] om. T. et sic de aliis] Cichero loquitur
in actu, add. B.
2
poni] om. T. 'alii] aliter, T;
134 EOGEEI BACONIS [CAP.
1 8
loquitur] loquitur, actu, T. in] om. T. L.
2 4
est contingens] contingens est, in aliquo] aliquo, B. Jj. T.
T. 5
dari simul] simul dari, T,
XXXIX.] OPUS TERTIUM. 135
1 i
quod vas) vel cyphus'\ Opus | CosK et Mundi] cap. 4, 5.
Majlis, p. 94.
136 ROGERI BACONIS [CAP.
1 5
explicavi] Opus Majus, p. 100. P/ii/sicorimi] cap. 5.
2 6
et'] om. T. h. ipsum] locum, T.
3 7
elementuni] om. B. j aliquid, L. superficiei] tam superficiei, L.
8
" docet} dicit, T. et] om. T
XL.] OPUS TEETIU1I. 187
1 4
frmce] tertia!, B. L. implere] replere, T.
2
duos alios]J alios duos, T.j ahos s, . „
, , est] J ran. T.
duos rectos angulos, TL.
» ro] om. T. om. T,
138 EOGEEI BACONIS [CAP.
1 3
est] oro. T. | circa] circumj T. B.
4
Domino] om. T.
XL.] OPUS TERTIUM. 139
1 1
unius] unus, L.T. potuit disputationi] disputationi
s
poterit, B.
intra] om. B.L. 5
plena certitudo habeti] haberi
8
multa] om. T. plena certitudo, T;
140 ROGEEI BACONIS [CAP.
CAP. XLI.1
That the DEINDB conclusi2 breviter per geometricas demonstra-
3
andfinite,tiones unitatem mundi et finitatem; quia Averroes
super principium coeli et mundi, qui ponit mundum
esse infinitum, aut mundos plures, non potest ponere
ipsum4 habere aliquod principium, neque seternum, neque
non seternum. Quia si esset infinitus tune haberet
potentiam infinitam, et esset Deus, et 5 non haberet
principruin. Si plures, tune essent plures dii6 secundum
pluralitatem mundorum ; quod esfc irnpossibile. Et ideo
non haberent Deum creatorem, nee7 principium.
That it is Et ideo hee veritates sunt magis theologicge, quam
one. multse alias a theologis disputatse, ut de figura, ct motu,
et hujusmodi. Sed quia non sunt in usu eorum ideo
brevius transivi. Nunc autem addam aliqua qute in
aliis operibus non habentur. Aristoteles autem primo
Coeli et Mundi8 arguit unum mundum esse; nam si
plures essent tune terra utriusque esset9 una secundum
speciem, sicut dure glebje istius terras quse nunc est10 in
hoc mundo; sed unius rei secundum speciem est unus
1 1
The arrangement of the para- ponere ipsum] ipsum ponere, B.
graphs in this chapter is greatly 5
c<] quia, T.
confused in B. The additions have 0
dii] mundi, T.
been inserted in it, by the trans-
* nee] neque, T.
criber, without due regard to their 9
proper order. Cceli et Mundi] i. 9.
2 0
conclusi] Opus Majus, p. 98. terra .. . esset] terree . . . essent.
* demonstrationes] disputationes, T.
10
T. est] sunt, Li
XLI.] OPOS TERTIUM. 141
1 s
suum mundum] finem mundi, T. I ubi] om. B. L.
2 6
hac] om. T. | agitur] om. B. L.
r
' manifestos] multas, B. L. I planiorem] pleniorem, T.
4 8
evidentior est] est, om, T. | illorum] eorum, L. T.
142 ROGERI BACON IS [CAP.
1 3
excludet unus alium] excludit locantis] locanti, L. B.
motum aliud, B.
1
* scilicet] om. T. ubi] om. T.
144 EOGERI BACONIS [CAP.
1
tempus prasens] praDsens tem- I • theohgorum et] om. T.
3
pus, T. I esQ om. T.
XLT.] OPUS TERTIUM. 145
1 4
sint] sunt, B. I/. I Vhysicorutri] cap. vii.
1 6
propria] om. T. I illud tempus] om. B.
3 6
intelligibile] intelligere, T, | igitur] ergo, T.; om. L.
VOL. I. K
]46 EOGERI BACONIS [CAP.
1 2
eo] uno, T. | primum] p m , L,
XLI.] OPUS TERTIUM. 147
1 3
est verum] vevum est, T. primum] p m , L.
2
Physicorum] viii. 8. est] om. B.
K 2
148 EOGERI EACONIS [CAP.
1 s
si] ova. T. I nee] et non, B.
"aut] vel, B. |
XLII.] OPUS TEETIUM. 149
CAP. XLII.
1 3
posui'] Opus Majus, p. 99. I corpus] tempus, L.
2
igilur] ergo, T. | * cdpitulo de vacuo] cap. viiii
150 ROGERI BACONIS [CAP.
3
ncc] om. T. motus naturalis] natuvalis
- ha rationes'] rationes hse; T. motus, T.
XLII.] OPUS TEBTIUM. 151
1 1
et] ac, T.; prius ac postcriits, L. partes] et partes, B. L.
2
de Tempore'] Phys. iv. 10. ' sexto Physicorum] cap. viii
s 5
Vacuum] om. L. etsi] sed, T;
152 ROGERI BACONIS [CAP.
1 8
esQ om. T. cedif] cedet, B. L. T.
- causatur] so T. ; langit in * aliquo] om. T.
another hand. Tangitar, L.
XLI1.] OPUS TERTXUM. 153
CAP. XLIII.
1 4
bene'] om. T. dicendum] et dicendum, MSSi
2 5
medietas] om. T. divisio] indivisio, MSSi
3
lapidis] om. T.
154 EOGERI BACONIS [CAP.
1 5
quarto] quarto capitulo, B. unietitem eas] eas unientem,
2
modo"] om. B , T.
3
vacuum. . . . salvari] vacuum 0
aliqua] alia, L.
cssa aliter salvari, B.; vacuum esse,
' possit] possetj B;
aliter esse, aliter salvari, L. s
1
rerum ordine'] ordine rerum, T. dicit] om. B;
XLIII.J OPUS TERTIUM. 155
1 1
Coeli et Mundi] cap. ix. prohibitum] Phys. viii. 4.
iJiabeaf] om. T. ' adducta] additaj L.
3
impedita] impeditur, T.
156 EOGERI BACONIS [CAP.
1 4
ilia] prima, T. nee superficies sine corpore] om,
8
tertium] om. T. T.
3 !
medium"] om. B. corporis] om. T.
XLIII.] OPUS TERTITJM. 157
1 s
istud, quod] idem, T. I enim] om. B.
' determinat] docet, B. I
158 ROGERI BACONIS [CAP.
CAP. XLIV.
1 5
expellendo] expellendi, B. virtutem naturalem] virtutem
2
augmentantur] augmentatur, B. mineralem, L.
0
and ingrossatur. in mineram mineralem]
3
et hujusmodi] et in hujusmodi, T. om. B. L.
4
primo] om. T.
XLIV.] OPUS TEItTIUM. 159
1 2
sunt aliquando'] aliquando sunt, I generare] generari, T.
B.L. |
160 EOGEEI BACONIS [CAP.
1 4
a principio] in principio, T. L. a dimensionibus . . . proprias]
2
corpus} corruptio, L. om. T.
3 5
expiraf] experirat, T. partis'] corporis partis, T.
XLIV.] OPUS TERTIUM. 161
1 s
aul] aut ergo, T. vere] fere, L.; verurn, T., and
so belo-w.
2 4
corporeus] corporeum, T. L. wturam] materiam, L.
VOL. I. L
162 ROGEEI BACONIS [CAP-
1
in nutrimento quod"] quod in nu- I 2 de potentia~\ tantum de poten-
trimento, B. | tia, T.
XLIV.] OPUS TEETIUM. 163
aere nisi dum ibi sit lux generans ; ergo non maneret
caro nutrita, nee aucta, nisi dutn species alimenti
maneret in carne. Sed species non est res fixa, nee
manet in re cui imprimitur, nisi in presentia agentis;
ut dum sol est super terrain manet ejus species et
ejus calor; quando occidit aufertur utrumque, ut
patet de nocte. Ergo, similiter, postquam substantia
alimenti consumpta est in venis et nib.il remansit,
non fiet species, nee manebit facta. Et si non fiat
species nova, nee maneat facta, non fiet caro, nee
manebit facta.
Iterum, species generata, et res generata per earn,
cujus generatio non est per puram rarefactionem, non
addit ad quantitatem; ut patet de luce generata, et de
specie coloris in aere, et de speciebus aliarum rerum.
Et dixi de re cujus generatio non est per rarefac-
tionem solam, propter calorem qui generatur via rare-
factionis. Sed frigiditas, et lmmiditas, et siccitas, et
alia infinita, non generantur per rarefactionem. Cum
ergo in augmento et nutrimento addatur ad quanti-
tatem, et non est motus rarefactionis, quia omnino alii
motus sunt, eo quod rarefactio est in rebus inanimatis,
sed non nutrimentum nee augmentum, ergo non fiunt
hujusmodi motus per speciem et operationem speciei.
Iterum, fortior est virtus animse quam alimenti,
quia alimentum per animam alteratur et prseparatur;
et quicquid nobilitatis habet respectu corporis animati,
habet per animse virtutem, et caloris naturalis, qui est
instrumentum animse. Et iterum est magis unita cor-
pori nutriendo quam alimentum, quia anima est actus
et perfectio ejus. Sed anima non potest per suam
speciem, nee per suam substantiam, quod plus est, pro-
movere carnem vel os in plus de substantia, nee in
plus de quanto; quia tune nutrimentum non esset ne-
cessarium; ergo nee nutrimentum potest hoc facere.
Et quia hujusmodi positiones famosse et magis pro-Howali
babiles non possunt stare, tune potest dici quod sub- ^ V
1G4 ROGERI BACONIS [CAP
1 3
ipsa] in ipsa, B , ; om. T. I Et sic est hie] etsi adhuc, L.
2
et] om. T. I
XLIV.] OPUS TERTIUM. 165
CAP. XLV.
1
superius] om. L. essentiale] essentialis, T.
5
• salvatce] salvandss, U. quod] si, T.
3
« ] om. T.
166 EOGERI BACONIS [CAP.
1 4
concomiiart] coneomitare, T. percipitur] percipit, B. L
2 5
ad] om. T. minimam] in materia, U<
3
qv.cmtumcunque] qiiflndocumque, • alia] om. T.
7
ad duos'] per duas, L,
XLV.] OPUS TERTIUM. 167
CAP. XLTI.
1
simul] om. T. Lambeth MS. is lost; hut the catch-
1
in medio] om. T. words occctsione vero are noted at
3
dictum est] The rest of the the bottom of the page;
168 BOGERI BACONIS [CAP.
1 3
sexto] cap, vii. finita et infinita] infinita et
finita, T.
5 1
octavo] cap. x. sexto Phi/sicorum] cap. x.
XLVI.] OPUS TEETIUM. 169
1 i
aut] vel, T. omittit] omittat, T;
2
tali] taliter, T. '• potest esse] est, T;
* ei] om. T.
XLVI.] OPUS TERTITJM. 171
1 4
cum] om. T. per] om. T.
i 5
et] om. T. sint] sunt, B.
3 c
motu neque mutatione] muta- ejus partem] partem ejus, T.
7
tione neque motu, T. istarum] om. T.
172 ROGEBI BACONI8 [CAP.
CAP. XLVII.
1
cum] pon, T. I » carpus'] est de corpore, T.
2
^1] om. T. |
XLVII.] OPUS TERTIUM. 173
esf] om. B.
J74 ROGERI BACONIS [CAP.
1
salvetur] salvatur, B. tem'] et nec continens, nec salvans,
8
quem] quod, B. B.
3
potest] posset, B. sic] om. B.
4
nec continentem, nec salvan-
XLVII.] OPUS TEBTIUM. 175
1 s
et ideo cceli continente'] iterum, si] om. B.
4
om. T. Opere Majori] p. 94.
2
quantum"] quam, T.
176 EOGERI BACONIS [CAP.
CAP. XLVIII.
1 2
mundo] mundo inferri nee ad 1 quod esQ om. T.
8
homines, B . ; nee ad hoc homines, T- I plane] om. B.
XLVIII.] OPUS TERTIUM. 177
Iterum, divina potentia non operatur, nisi ubi esfc where their
prsesens sua essentia; quia sicut potentia est ubique, ^"theft
sic sua essentia; et ideo multo magis angelica potentia power is
non operabitur, nisi ubi est sua essentia pnesens. fore they6"
Iterum, secundum fidein ecclesise et scripturae, et are not
dicta sanctorum, et secundum historias certas, angeli gpot (punc.
non solum facti sunt prsesentes hominibus secundum <«*)•
opera, sed secundum suam substantiam, et essentiam,
et naturam. Sed hoc esse non potest si angelus de-
terminet 1 sibi locum punctalem, ut probatum est.
Iterum, anima rationalis est prsesens corpori humano
viventi; et est prsesens non solum secundum operati-
onem sed secundum substantiam, ut patet, et fit in
ccelo per prsesentiam suse substantise quse beata est,
aut in inferno quse damnatur, aut in purgatorio quse
spem habet salutis. Ergo substantia spiritualis non
erit solum et semper prsesens uni loco punctali, se-
cundum suam essentiam, sicut nee secundum suam
potentiam solam operandi.
Iterum, si angelus esset arctatus solum2 ad punctum,
et esset substantia punctalis, impossibile est quod esset
dignitatis illius quse prsedicatur de eo; nam tune et
essentia esset punctalis et potentia, et ita esset vilis-
sima substantiarum, et vilior omnibus aliis, quse ad
puncti miseriam non arctantur. Nee expedit dici quod
sint 3 arctati ad punctum mole, non tamen virtute;
quia virtus et potestas idem sunt, et moles importat
essentiam; sed potestas non excedit 4 essentiam, ergo
nee virtus; et ideo hsec pars concedenda est.
Quod si objiciatur quod angelus est indivisibilis, Objection
igitur 5 et suus locus, dicendum est quod indivisibilitas ^" s ^{ e d
angeli et loci sunt sequivoca et alterius generis; quia their place,
1
determined] determinat, B. excedit] excedet, R.
8
solum] om. B. igitur] ergo, B.
s
quod sint] quod sunt, B.
VOL. I. M
178 ROGERI BACONIS [CAP.
like their angelus est ita indivisibilis quod nee est quantum
Sdivistble. n e c terminus 1 quanti; sed punctus localis est terminus
quanti, et ideo non correspondent sibi invicem.
Si etiam dicatur, quod sicut se habet divisibile
locatum ad locum divisibilem, sic indivisibile ad
locum indivisibilem, ergo angelus occupabit locum
indivisibilem; dicendum, quod prima propositio vera
est de indivisibili locato, quod est ejusdem generis
cum divisibili, u t est punctus corporalis respectu
corporis; sed non de alio indivisibili quod est spi-
rituale; quod nec est terminus corporis nec quanti-
tatis. Sed tota difficultas est respectu loci divisibilis;
et probatur quod angelus non potest sibi determinare
locum divisibilem, nec magnum nec parvum, ad
quern 2 limitetur per praesentiam. Nam plus eonvenit
ei locus indivisibilis quam divisibilis, quia substantia
est indivisibilis; ergo si locus ei indivisibilis non con-
gruit, nec multo magis locus divisibilis.
Iterum, non contingit nos assignare uni angelo quan-
tum debet occupare, nec potest per naturam loci et
locati assignari ; scilicet u t sit unus pes, vel duo,
vel quantum locus hominis vel stellse ; quoniam cum
sit res spirituals non liabet majorem convenientiam
ad locum unius qtiantitatis quam alterius, dummodo
sit quantitas finita; ergo indifferenter se habebit ad
omnem quantitatem loci, seu parvam seu magnam;
ergo ad nullum locum certee quantitatis finitse potest
arctari.
Si dicatur 3 quod sic, quia sua potestas limitatur, et
ideo oportet quod locum limitatum et certum occupet:
contra h o c ; aut hsec limitatio est limitatio suse potes-
tatis, et sic patet quod non habebit locum infinitum
ex sua potestate; et hoc non impedit argumentum.
1
nec est quantum nec terminus] \ • quern] quod, T.
3
non est . . . non, T . | dicatur] dicam, M S S .
XLVIII.] OPUS TERTIUM. 179
CAP. XLIX.
notions to Fpropter
V
imaginationes corporalium, quibus absorpti su-
thingsim- • • • x n i x x x-
material, mus, quia oinms mtellectus noster est cum contmuo,
ut dicit Aristoteles, libro de Meraoria et Eeminiscen-
tia [1.]. Et ideo primo intuitu non transcendit intel-
lectus noster ultra continuum, quod est quantitas cor-
poralis. Et propter hoc de spiritualibus format sibi
imaginationes corporales, aut similes eis; aut si has
non faeiat aliquando, tune deficit a comprehensione
veritatum circa spiritualia, et nihil contemplatur;
et ideo in his multa sunt vulgata secundum modum
loquendi in corporalibus, cum tamen aliter intelli-
genda sunt, et non solum de angelis, sed de Deo.
Error of Nam dicimus quod Deus descendit de coslo; sed
focal mo-S secundum modum vulgatum apud nos, quod de-
tion and scendit de alto, relinquit locum ilium et adquirit
change to n o v u m i o c u n i j quern prius non habuit. Sed hsec
sunt absurda de Deo. Et cum dicitur: "Misit
" Dens Filium suum in terris," non est intelligendum
sicut homo mittit filium suum a se ad locum
distantem, in quo non est mittens, et quem prius
non habuit missus. Hsec enim in corporalibus locum
habent; et sic de infinitis aliis attributis Deo, se-
cundum sermones vulgatos de corporalibus. Qufe
aliter intelligenda sunt.
and angels. Similiter vero est de angelis, quod multa loquimur de
eis. secundum similitudines loquendi in corporalibus ;l
quia talis modus loquendi est proprius intellectui nos-
tro, qui corporalia non transcendit, primo aspectu et
principal! mentis intuitu ; licet ex consequenti per cor-
poralia, quEe sunt effectus et privationes spiritualium,
devenimus via argumenti in aliquales cognitiones spiri-
tualium ; et prsecipue quantum ad qusestiones,2 an sint
et quot sint. Quia scimus quod Deus est propter
creationem et gubernationem mundi; et scimus quod
1 s
possunt} possint, B. I potest] poterit, B.
2
aliquo'] modo om, T. | * m] om. T.
XLIX.] OPUS TERTIUM. 183
1
terra} terra;, K, and so below.
184 EOGERI BACONIS [CAP.
adhuc\ om. B,
XLIX.] OPUS TERTIUM. 185
CAP. L.
1
et in singulis . i . , unum'} om, T.
186 ROGEPJ BACONIS Cor-
1
nee] om. B.
L.] OPUS TTSETIUM. 187
1
natures] creaturje, B. omnibus creaturis] cuilibet crea-
- sit] scit, B. turre, T.
3 Ilerum] licet, B.
revelatur] revelata, B. grandis] respocdis, B.
II] OPUS TERTIUM. 189
CAP. LI.
1
respectu] om. B. tura sucoessionis sit ut habeat partes,
3
res] om. B. tune. Added in B. ; afterwards
3
partes] tune esse permanentis partially obliterated.
1
dividitur per oppositum contra esse habet] habeat, B.
rei successive. Ergo cum de na-
190 ROGER! BACONIS [CAP.
1
motum esse] esse motus, B.
LI.] OPUS TERTIUM. 191
3
sicuQ sic, B. I eum] sevum, B.
4
comparationem] proportionem, B-1 Physicorum] cap. v. vi.
VOL. I. N
EOGERI BACONIS [CAP
1
Alio modo accipitur"] Aliter sntnitur, B, ; modo, om. T.
LI.] OPUS TEETIUMT, 195
3
igitur non] ergo nee, B . ; igitur dicenduni] et dicendum, MSS.
4
potest nee, T. aliquo modo] om, B.
2 5
igitur] ergo, B. et sic leniter] sic leviter, B.
N 2
196 EOGEKI BACONIS [CAP.
1
Quantitatis.
Principium. Species.
Quantitas.
Divisibilis. Indivisibilis.
Continua—Discreta.
I I
1. Linea. 1. Niunerus. 1. ./Evum.
2. Superficies. 2. Oratio. 2. Punctum.
3. Tempus. 3. Instans, T.
2 3
ef] est, B. | lilro] om, T. Metr. ix.
LI.] OPUS TERTIUM. 197
1
dixif] distinguit, B. ii. 2 ; v. 2. | " igitur] nee alibis ergo, B.
198 EOGEKI BACONIS [<JAP
1 3
lihro del om, B. I est univoca] oto. B;
2
alia] om. B. |
LII.J OPUS TKRTIUM. 199
CAP. LII.
CAP. L I I I .
PoSTQTTAM igitur habita est comparatio mathematicse The ad
ad res et scientias philosophise, secundario comparatur ^
ad scientiam theologies ;* et ibi primo docetur hoc in tics to
universali, secundo in particulari. theology.
Consideratio vero in -universali erit per h o c ; primo
per necessitatem scientiarum et renim. Nam cum
scientise alise sunt necessarise theologies, et cognitio
rerum creatarum, quse ponuntur in Sacra Scriptura,
similiter necessaria est, tune patet quod mathematica
necessaria est Scripturse Sacrse, quia sine ilia res hujus
mundi et scientise non possunt cognosci, ut ostensum
est. Secundo ostendo hoc per sanctos. Nam sancti in-
venerunt et compleverunt hanc scientiam a principio
mundi, scilicet filii Adse, et Noe et filii ejus, et Abra-
ham, qui docuerunt primo Chaldseos et iEgyptios hanc
scientiam, sicut probo evidenter. Deinde sancti post
Christum occupaverunt se magis in hac scientia quam
in aliis, sicut probo, tam scribendo de his quam do-
1
Opus Majus, p. 108.
200 EOGEEI BACON1S [CAP.
1 4
et in] om. T. major] om. B.
B 5
suum. locum"] locum suum, T . sol oritur] oritur sol, T. i. Si
3
Orione] cap. xiii. 12i
202 BOGERI BACONIS [CAP
5
' in zodiaco] om. T. unum gradum] gradum unum, T.
0
2 aquidistantes] "sequidistantes
ad aquilonem] ad meridiem, T., " sunt paralleli quas describit sol
corrected from ab aquilone, '' omni die." T. in marg.
3
ad meridiem] ad meri- ' in] om. T.
diem, sed ad aquilonem, T. 8
orientem et occidentem] oriens et
1
in] om. T. occidenB, B . T .
LIIL] OPUS TERTIUM. 203
CAP. LIV.
2
magis esse} esse magis, T. | mundi] Opus Majus, p. 113:
204 ROGERI BACONIS [CAP.
1
de hoc in] in hoc de, T. 1 * digero] dirigo, T.
8
Hiericho] Jerico, T. B. •'• aliqua] om. T.
3
Nam TcstamenW] om. Scriptures Sacra"] Sacrre Sctip-
T. tura;, T.
LIV.] OPUS TERTITJM. 205
1 2
magnificum fundamentum} fun- j declarat sic] Pr*f. Anctoris.
damentum magnificum, T.
206 ROGERI BACONIS [CAP.
1 3
libro x.] xviii. libro, anno] anni, T.
4
capitulo x., B. Ormesta] cap. i.
2 5
ad} om, T. hujus] om. T.
LIV.] OPUS TERTIUM. 207
1 4
es(] om. T. anno] regni, T.
2 5
libro} viii. 7. § 8. Beda] De Temporum Ratione,
s
quod] om. T. 535, ed. Migne.
208 EOGEEI BACONIS [CAP.
1
Conjunctionum] De Magnis Conjunotionibus, &c. Sjg. E. iiii. Ed.
Venet. 1515.
LIV.] OPUS TERTiUM. 209
1 3
libro] 1. 3. § 3. I Ezechielis] i. 3.
2
hoc in] in hoc, T. I * hoc] om. T.
VOL. I, O
210 ROGEEI BACONIS [CAP.
x 2
fuit principium princi- I Josephum] Antiq. i. 3.
pium anni] om. T. I
I/TV.] OPUS TERTIUM. 211
1 0
esi] om. T. quia} quoniam, T.
2 7
DUuvium\ om. T. Antiq. ibid. Matthceum] in Jonam ii. 2 ;
3
sed} om. T. Mat. xii. 40.
4 8
sic] fuit, T. Alfraganus} Chronolog. cap i.
5
es(] om. T. Francof. 1590.
O 2
212 KOGERI BACONIS [CAP.
1
alia esfji om. T.
214 EOGEEI BACONIS [CAP.
1 3
ct locus vents] om. T. j possint] possunt, T.
2
unde] ut, T. I
LIV.] OPUS TERTIUM. 2lo
CAP. LV.
1 s
et Scriptura] om. T. ] Quod] quia, T.
216 EOGERI BACONIS [CAP.
1
in] om. T. Bed. ib. cap. lix. * esQ om. T.
1
istas] ipsas, T.
3 5
iii] om. B. dies] om. T.
LV.] OPUS TERTIUM. 217
1
Beda} ibid.
218 KOGERI BACON1S [CAP.
CAP. LVI.
Pasclia. SED majus exemplum et plus notandum est de
celebratione Paschae secundum legem; nam cum in
illo 2 fuit festum primitiarum de spicis et granis,
oporteret quod omni anno in festo Azymorum haberent
grana nova. Sed cum considerabant annum lunarem,
et hie finitur per undecim dies ante finem anni
Solaris, (considerate quod simul incipiant,) si lunatio
Aprilis, quae est Paschalis, accideret in primo anno in
tempore spicarum novarum, tune infra tres annos erit
retro versus hyemem lisec lunatio per mensem unum,
et infra sex per menses duos, et infra duodecim per
menses quatuor; et ita in profunda hyeme celebraretur
Pascha, contra legem, nisi aliud remedium apponeretur.
Et ideo collegerunt fractiones ultra menses, et undecim
dies ter infra tres annos congregaverunt, et fecerunt
1
tricesima prima'] tricesima una, B. | 'illo'] ilia* B.
LVI.] OPUS TERTIUM. 219
1 3
unum mensem] mensem unum, a nobis discordant] discordant
T. a nobis, T.
2 4
advertunt] antevertunt, B. hoc] om. T.
220 EOGEBI BACONIS [CAP.
1
nee] ne, B. | * dierwn} om. T.
2
nani] quia, T.
LVI. TERTIITM. 221
CAP. LVII.
SED maximum omnium quae referuntur1 ad lias The com-
passiones temporis, est de kalenda et lunatione Domi- anaa<late of
nica3 Passionis; et hsec corruptio kalendarii cum cor- *e cruei-
ruptione textus est maxime notanda; et hie certius
procedo quam in Opere Majori, propter quod hsec
scriptura magis tenenda est.a
Latini enim3 dicunt quod luna fuit quintadecima
in die Passionis; ita quod Beda fulminat contra eos
qui ponunt quartam decimam in die Passionis. Nam
dicit in libro Temporum,4 quod Dominus quinta decima
luna, feria sexta, crucem ascenderit, et Dominica die
resurrexerit, nulli licet dubitare catholico. Et Magister
in Historiis hoc5 idem sententiat, et multipliciter nititur
confirmare; et totum vulgus theologorum hoc asserit
evidenter. Et quod octavo kalendas Aprilis signatur
dies Passionis, hoc dicit Augustinus, et Hieronymus;
et totum vulgus Latinorum nunc tenet idem. Sed
Augustinus dicit in libro de Qufestionibus Veteris
et Novi 0 Testamenti, quod fuit passus quartadecima
luna. Et hoc videtur per Evangelia multipliciter;
quia in Matthseo7 dicitur: " Non in die festo, qui est
" dies primus Azymorum;" et hie est in quintadecima
1 4
referuntur] refero, T. in libro Temporum] c. lix.
5
* et hcec corruptio hoc] om. T.
6
tenenda est] om. B. and U. Veteris et Novi] Novi et Veteris,
' Latini enini] quoniam Latini, B. T. Qusest. lxxxiv.
7
U. Mattkao] xxvi. 5.
222 BOGERI BACONIS [CAP.
1
Luca] xxiii. 56.
LVII.] OPUS TERTIUM. 223
1 3
ad hoc] om. T. per] om. T.
4
* Theophilus] as quoted by Bede. sancti] om. T.
5
Cf. p. 221. satis] om. T.
224 EOGEEI BACONIS [CAP.
1 4
ut certum esi] ran. T. Dionysii abbatis'] abbatis Dio-
2
Lucas] iii. 23. nysii, T.
s
seguatur] sequetur, B. s erif] om. B.
LVir.] OPUS TERTIUM. 225
1 3
fuerit] fuit, B. 1 tabulas computi] computum, B.
8
tabulas] tabulam, B. |
VOL. I. P
226 ROGERI BACONIS [CAP.
CAP. L V I I I .
1 1
inserui] Opus Majus, p. 130. sciri in scieniiis e(] om. T. B.
tfianf] sciant, B. 5
Cassiodorus] De Artibus, cap.
3
vestris] nostris, B.
LVIII.] OPUS TERTIUM. 227
1
simut] semel, T. I ' vobis mist] misi votis, T.
2 4
et} om. T. | ab aperte] at a parte, B.
P 2
228 BOGERI BACONIS [CAP.
CAP. LIX.
Of music. POST hoc tetigi utilitatem musicse in Scriptura ; et
sancti non possunt satiari de laude musicse respectu
theologise et Scripturse Same intelligendse. Nam
secundum quod exposui in Opere Majori, Augustinus
libro Retractationum,8 et Ad Homerum,9 et secundo
1 6
/i«c] om. T. textus et quastiones] qusestiones
2
numerorum] De Libero Artitrio, ct textus, T.
ii. 12. (?) ' hac] hie, B. T.
3 s
eorrigendam] corrigendi, B. Retractationum] i. 11.
4 9
pono] ponam, T. Ad Homerum] Probably the
s
quibus] qua T. B. epistle ci. ad Memorium.
LIX,] OPUS TERTIUM. 229
1 8
libro] om. B. ii. 16. multa] om. B .
s 6
Cassiodorus'] De Artibus, cap. v. Cali et Mundi] ii. 9,
3 7
complectar] oomplector, B. vel] et, T. B.
1 8
acceptum] exceptum, B. T. est] Om. T.
230 EOGERI BACONIS [CAP.
1
De Musica] i. 1. | 3 Cassiodorus] ut supra.
2
distinguiq dixit (?), T. |
MX.] OPUS TERTIUM. 231
1 8
sibi vindicans rationes} rationes De Scientiis] cap. iii.
sibi vindicans, T. "Jinit] om. B .
2
proportionibus consimilibus'] con- 1
geometricum] geometrem, B.
similibus proportionibua, T. 8
3
didf] aocet, T. ex] om. T.
4
etper] om. T. " in] om. B;
232 EOGERI BACONIS [CAP.
1 3
eonfigurationibus] flgurationi- respectu tactus} tactum, T.
1
bus, T. et perfectus] om. T.
3
convenientibus] competentibus,B.
LX.] OPUS TEKTIUM. 233
CAP. LX.1
1 3
B., but all
OAF. LX.] CAP. LIX. dubium est] est dubium, T.
4
these divisions of Chapters are in codestiutii virtutum] om( T.
5
a modern hand. Dominion] Deum, T.
6
2 Cassiodorus\ DeArtibus,cap. v. e(] in, T.
234 EOGEEI BACONIS [CAP.
1 1
Deum] Dominutn, B. aliquid] aUqua, T
2 5
Majoris Operis] Opus MajuSj et magnm] om. T.
0
p. 53. tota] toti, T.
3
in] et in, T. 'mate] B.
LX.] OPUS TERTIUM. 235
1 s
igilur] om. T. De«m] Hieron. Ep. xxv.
2 6
sit] om. T. enim] om. T.
3 7
dicendo] dicentes, B. evagina te] evaginato, T.
i
fi(\ om. B.
236 EOGBRI BACONIS [CAP.
1 3
primoj om. T. ortygonielra] ertigometra, B. ;
ortMmegra, T.
1
- IiamatJiaim Sophin} Ratama- Lucanus] Phar. i. 90.
thaim Sophin, B. 5
dicitur] Stat. Thek iv. 157.
IX] OPUS TERTIUM. 237
1
mutato] mutati, T. " Concordia discors," Epist. xii. 19,
2
productam] om. B. in all editions.
6
3 in] om. B.
et] om. T.
4
' agedum] agendum, T. Hor. Sat.
pateat] T. ii. 155.
5 8
breviat, dicens symphonia discors Mater] De Herbis. De porro
in fine versus] breviat, dicens in fine herba, 13.
versus " symphonia discors," T. ' tipsana] tipsanas, B.
238 ROGER! BACONIS [CAP.
1
mentes"] mentem, B. and so trisyllaba and monosyllabu
below.
1 3
dissyllabica] dissyllaba, T. B., quando] quum, T.
IX] OPUS TERTIUM. 239
1
in Musica quod] quod in musica, T.
240 HOGEKI BACONIS [CAP.
1 4
hoc'] om. T. Se'Soicas] Written in Roman in
2 T. B.
enckxis'] enclisis, B. 6
juo«] mi, B. T., et supra.
3
SeSoKas not] Written in Roman " et] om. B.
in T. B. ' aliis] multis : om. T.
LX.] OPUS TERTIUM. 241
1
dkif] See p. 306, 322, ed. 1528.
VOL. I. Q
24-2 ROGERI BACONIS [CAP.
1
Quod] Quia, T. j 3 dictionis'] om. T .
2
qui ait] qui aut, B.
LX.] OPUS TERTIUM. 243
CAP. LXI.
TRANSEO ad alia musicalia prosaica annexa his; On aspira-
et patet quod aspiratio est unum de istis, nam sub tI0n>
accentibus continetur apud Grsecos. Nam prosodia apud
Grsecos dicitur a Kpoa-wtiilv,3 quod est cantare; 7tpo;
enim prsepositio Graeca valet ad, et ai&ij4 est cantus.
TJnde prosodia est idem quod ad-cantus, seu accantus,
et hoc est accentus; quia accentus dicitur ab 5 accino,
acevnis, quasi ad cantus 6 vel accantus,7 et accino dicitur
de ad et cano, canis? TJnde dicitur accentus, quia una
syllaba alii accantatur in prosodia.
1
gradus positi sunt] positi sunt de.
6
gradus, T. quasi ad cantus] quia accantus,
2
elevani] elevent, T. B.
s 7
irptHraBeiy] prosodin, T, B. accantus] ad cantus, B.
8
4 ode, T. cano, cams'] cano, B.
Q 2
244 ROGERI BACOXIS [CAP.
1 5
sint] sunt, B. Siina et i}.!\))] dasia, psili, T . ;
2
scilicet] om. T. and so always.
3
duo] et duo, B.
4 0
duas] suas, B. Spas] horas, B.
LXI.] OPUS TERTIUM. 245
1 1
Pronominis] See pp. 186, 190. libris antiquis] antiquis libris, T.
2
primo libro'] Ibid. p. 5. 5
s hujus] om. T.
quatuor consonantes] vocales
6
quatuor, B. magis] potius, T.
246 EOGERI BACONIS [CAP.
1 5
est] om. B. exposuit'} exponit, T.
- Ipse vult] De Octo Partibus, &c. 6
sape Priscianus} Pris-
p. 159.
3 cianus saepe adducit, T.
dbtusuni] obtunsam, T.
7
' nusquam] nuncquam, B. primitivum} prhnativum, B.
LXI.] OPUS TERTIUM. 247
1
ef] om. T. j * de] dicitur, B.
2
«ec] non, T. | « casus] om. T.
248 ROGEEI BACONIS [CAP.
CAP. LXII.
4
'comma] (•). T. versus] . J . J7 . . ., B.
'colon] (?), T.
3 5
periodus] ( / ) , T. istis] his, T.
250 ROGERI BA.CONIS [CAP.
1 4
multiplex'] triplex, T. determinationes et negationes]
2 ilia] ea, T. negationes et determinationes, T.
3
et] om. T.
LXII.] OPUS TERTIUM. 251
1 1
in] om. T. per] om. T.
2
quod non sufficiat] om. T.
3 5
magnum] om. T. hoc] om. T.
252 EOGERI BACONIS [CAP.
The pe- Periodus vero male fit multis modis; sed aliquando
110
* est oratio plana, aliquando est interrogativa. Nun-
quam vero debet fieri periodus inter verbum transi-
tivum et illud quod terminat ejus transitum ; nam
illud quod ejus transitum terminat est accusativus
casus, sive sit dictio simplex, sive sit 1 oratio mate-
rialiter retenta. s Quando vero est dictio simplex,
nullus est ita insanus quod separet casum a verbo,
ut in verbo fiat versus; sed tota die 3 et fere ubique
in Scriptura 4 fit versus ad verbum transitivum, si illud
quod sequitur sit oratio. Sed hoc est omnino incon-
veniens. Nam si dicam, "Audio angelos canere," vel
" quod angeli canunt," vel "quia angeli canunt," non
potest vere fieri punctus et versus ad verbum, ut patet,
licet quod sequitur sit oratio. Et ideo cum dicitur per
totam Scripturam, " et dixit," vel "ait," vel "respondit,"
et sic5 de aliis transitivis, oportet quod illud, quod
terminat transitum verbi, construatur et 6 continuetur
cum tali verbo. Ut in Jolianne:7 " Dixit Jesus discipulis
" suis, Ego sum panis vivus, qui de ccelo descendi;" et
" Dixit 8 iis Jesus: Amen, amen, dico vobis, nisi mandu-
" caveritis carnem Filii hominis, et biberitis sanguinem
" ejus, non habebitis vitam in vobis." Cum vero
accidit quod illud, quod sequitur verbum transitivum,
est una oratio simplex, vel composita ex paucis, ut
anhelitus proferentis sufficiat ad hoc, debet totum
Versus. continuari. Cum autem magnus sermo sequitur ver-
bum transitivum, sicut in Matthseo : 9 " Et aperuit os
" suum, dicens, Beati pauperes spiritu, quoniam ipsorum
" est regnum coelorum," etc., quamvis totum quod
sequitur terminet transitum verbi, tamen quia sen-
1
sit] om. T. et] vel, T.
I"*?<*] s » m P ta > T " ' Johanne] vi. 41 and 53.
3
die] om. B. 8
Scriptura] Seripturis, T. dixif] dicit, B.
5 0
sic] ita, T. Matlhao] v. 2.
LXIL] OPUS TERTIUM. 253
bourn] bonam, T. 3
quod dico] verbo, T.
2 4
fuerint mille] fuerunt nulls, T. ef] om. T.
254s EOGERI BACONIS [CAP.
1
credit] credat, B . * addidit] addit, T.
2
introducit] introdit, T.
3 5
primo] decimo, T. • Rabbi] om. T. j Eaby, B.
LXII.] OPUS TERTIUM. 255
1 s
vel] om. B. | fiunt] fient, B.
2
subsequitur'] subsequetur, B,
256 ROGERI BACONIS. [CAP.
CAP. LXIII.
Of metre SED nunc aliqua inferam de aliis partibus musicse:
u
rhythm. * de mus ica metrica, et similiter de rhythmica, et de
ilia quse ad visum pertinet, quomodo necessaria sunt
Scripturas. Et quod hujusmodi sunt musicalia onmes
volunt auctores. Sed specialiter accidit certitudo de
hoc per Augustinum in libris quinque De Musica.
Nam manifeste tractat de his, et docet quod licet
grammatici et alii his utantur, tamen principaliter
sunt de consideratione musicse. Nam dicit in secundo
libro quod grammaticus non probat ea, quse in his
pertinent ad 3 rationem, sed ascribit auctoritati eorum
qui sic usi sunt in libris suis. Musica vero rationes
et causas investigat. Et ponit exemplum de brevitate
et longitudine syllabarum, ut in exemplo Virgiliano :
" Anna virumque cano, Trojae qui primus ab oris."
1
aliquo] om. T. 'ad] per, B.
2
ct reliquis] om. T.
LXITI.] OPUS TERTIUM. 257
1
dictionum"] om. T.
VOL. I. R
258 EOGEBI BACONIS [CAP.
1 3
Juvenalis] Sat. vi. 81. I Sedulius'} Carm. v. 147.
2
Lucanus'j viii. 697. |
LXIII.] OPUS TERTIUM. 259
1
Horatium] Sat. i. 2, 25,
262 ROGEBI BACONIS [CAP.
1
Priscianus] ut supra.
LXIII.J OPUS TEKTIUM. 263
CAP. LXIV.
Necessary HiEC igitur vocabula pro exemplis enumeravi, ut
a
right pro- P teat quod notitia longitudinum et brevitatum mul-
nunciation turn necessaria est2 Scripturse; et nullum vocabulum
1
de Mirubilibus Mundi] c. 10, I * est] sit, T.
al. 15 I
LXIV.] OPUS TERTIUM. 265
1 "fere] ferme, B.
in]ran.T .
2 6
hoc] om. T. earn] ipsam, T.
3 ' Bemediis] Eemedii, T. Quod
in(elligi(] intelliget, B.
4 opus est posterius isto, T. in marg.
ibi] om. T.
266 BOGERI BACONIS [CAP.
1 4
Retractationum] ut supra. persuasa] om. T.
2 5
congruit] convenit, T. parte quinta] quinta parte, T.
5 6
quod] quia, T. Nam . . . . argumenti] om. T.
LXIV.] OPUS TERTIUM. 267
multis modis; aliquando secundum pulchritudinem
metricam et rhythmicam compositum, sicut Hierony-
mus 1 docet in libris Scripturge memoratis.
Sed translatores Latini non habuerunt illam musicse Neglected
potestatem, quam patriarchs et prophetse, qui omnes ^Ja^
scientias adinvenerunt; et nimis difficile esset ilia translators
metra Hebraica et rhythmos Latino sermone2 secundum J ^ ^ f
proprietatem eorum explicari. Et ideo non remanse- their diffi-
runt hsec in textu Latinorum. Sed quia Spiritus c ty"
Sanctus per ora sanctorum suofum hsec effudit, ut
pulchritudo et efficacia sapientise divinae paterent, ideo
oportet theologum recurrere ad sapientiam Dei in
Hebrseo, ut sciat ex 3 ipso fonte dulcius haurire aquas
sapientise. Et cum ibi tradita est per vias musicse,
metric83 et rhythmicse, necesse est quod perfectus theo-
logus sciat rationem istarum partium musicag. Cseterum
sancti se occupaverunt in his 4 diligenter, ut patefc per
Augustinum, et Bedam de Arte Metrica, et Cassiodo-
rum, et Ambrosium, qui fecit hymnos ecclesiae; quod
non fecerunt nisi quia sciebant hoc excellenter valere
ad sapientiam divinam, eo quod fuerunt expositores
illius sapientiae, et sancti Dei, quod maxime patet ex
sexto Musicse5 Augustini. Quapropter cum nos sumus
filii sanctorum, et utimur ac gloriamur sapientia eorum,
debemus scire hsec si velimus cognoscere sapientiam
Dei ab his expositam et tractatam.
Et cum jam feci sermonem de omnibus partibus
musicae, quse sonum respiciunt, breviter secundum
sanctos, in unam utilitatem illius partis, quse respicit
visibile conformatum sono, motibus consimilibus, et
configurationibus competentibus, ut est ilia pars mu-
sicse quag gestus, et exultationes, et saltus, et plausus,
et choros, et omnes flexus corporum considerat. Ilia
3
Hieronymus docet] docet Hiero- ex] in, B.
4
nymus, T. his] istis partibus, T.
2 5
Latino sermone] om. T. sexto Musicce] cap. xiv.
268 KOGEEI BACONIS [CAP.
CAP. LXV.
A defence PosTHiEC videbatur mini opportunum inserere capi-
matics. &~ tulum de excusatione mathematicte, ut evacuarem
mendacia quse ei inferuntur. Nam aliter ejus laus, de
qua locutus sum 5 super, denigrabitur, et in gloria ejus
macula ponetur. Homines enim semper6 sunt parati
reprobare quod nesciunt, et quse non sunt vulgata,
1 4
secundo MUSICCE] cap. xi. Ilebraum] Hebraos, T.
- quod] quia, T. 5
loculus sum] sum locutus, T.
1 0
omnibus gentibus] omnes gentes, semper] om. T.
B.
LXV.] OPUS TERTIUM. 269
1
mundQ modi (?). 1 a pdeeiri] mathesi, T.
2
cadif] cadet, B. T. | * /xarljixei] matesi, T., et infra.
270 BOGEBI BACONIS [CAP.
CAP. LXVI.
1 2
docet} dicit, T. | e(] om. T.
LXVI.] OPUS TERTIUM. 271
CAP. LXVII.
4
' super'] om. T. satis potest] potest satis, T.
2
propheta] propheta, B. 5
3 computista,] compotista, T.
astronomi faciunt] faciunt as-
0
tronomi, T. in] om. B.
XVII.] OPUS TERTIUM. 273
3
suo, B. I circiler] circiter per, T .
4
in ccelestibus] ora. T. I protracta] pertracta, T. B.
VOL. I. S
274 KOGERI BACONIS [CAP.
CAP. LXVIII.
The errors SED hsec hactenus. Nunc vero inferam istud nego-
calendar ^ u m ^ e kalendario, quod non solum expedit ecclesise,
gross and sed quod1 maxime decet earn, et quod sine grandi
notorious. p e r i c u j 0 et,2 confusione vitari non potest; quamvis
tamen a longis temporibus jam accidit multiplex
abusus. Et quoniam totus hie error procedit ex pura
ignorantia et negligentia considerationis, tanto est vilior
coram Deo et omnibus3 sanctis, et apud omnes. Non
solum sapientes astronomi, sed et computistae vulgati
sciunt multiplicem errorem, et scribunt super hoc sicut
et astronomi, quorum utrorumque scripta per Dei eccle-
siam vulgata sunt, in quibus errores4 hi notantur, et
datur consilium. Sed nullus propter concilium generale
ausus est facere hoc remedium. Julius quidem Csesar
in astronomia edoctus complevit ordinem kalendarii
The merits secundum quod potuit tempore suo ; et, sicut narrant
meritsof historise, contra Achorum astronomum, et Eudoxum
the Julian ejus doctorem, disputavit in iEgypto de quantitate
PUta
" a n n ^ Solaris, super quern fundatum est kalendarium
nostrum. Unde, sicut Lucanus refert, ipse Julius
dixit:
"Non meus Eudoxi vincetur fastibus arums."fi
Sed non pervenit Julius ad veram anni quantitatem,
quam ponit in kalendai'io nostro trecentos sexaginta
quinque dies et quartam diei integram ; quse quarta
colligitur per quatuor annos, ut in anno bisextili
1 3
quod] om. T. omnibus"] hominibus, T.
2
sine grandi pericub et] sine •' errores] om, T. B.
5
periculo et grandi, T. annus] Phars. x. 187.
LXVIII.] OPtTS TERT1UM. 275
CAP. LXIX.
1 1
plus in] scilicet quarto, T. beali] sti., X.
s 5
enim] autem, T, Baptista] om. B.
6
'ac] et, T. Hippocrates] Ypocras,B. semper.
S2
276 EOGERI BACONIS [CAP.
1
AnalhoUus] Anatliasius, T. | ' esse atlquando] aliquando esse, B.
* drifts] om, T. j * tune] om. T.
LXIX.] OPUS TERTIUM. 277
Sed quamvis usus ecclesise tenuit in principio sequi-
noctiuni esse octavo Kalendas, et postea mutavit, et
teneat nunc sequinoctium fixum duodecimo Kalendas
Aprilis, tamen certum est quod aaquinoctium istud non
est in locis istis,1 sed jam ascendit in kalendario
longe ab his locis, et similiter solstitia, et reliquum
sequinoctium.2 Nam hoc anno fuit solstitium hyemale
Idibus Decembris3 per duodecim dies ante Nativitatem
Domini, et sequinoctium vernale tertio Idus Martii. Et
solstitium sestivale est 4 decimo septimo Kalendas Julii,
et sequinoctium autunmale decimo sexto Kalendas5 Oc-
tobris. Et hoc potest non solum astronomus certificare,
sed quilibet laiicus ad oculum perspicere per casum
radii Solaris, nunc altius, nunc inferius ad parietem,
vel aliud, secundum quod quisque potest notare. Et
mutabuntur ab his locis in temporibus succedentibus ;
quia post annos circiter xciv., scilicet6 anno Domini, mil- Roger
i • i •. • • •• i .•.• Bacon hscc
lesimo trecentesimo sexagesimo uno, ent solstitium scr i ps j t
hyemale pridie Idus Decembris, et sequinoctium ver- anno .
nale quarto Idus Martii, et solstitium sestivale decimo ]267.
octavo Kalendas Julii, et sequinoctium autumnale de-
cimo septimo Kalendas Octobris: scilicet quodlibet eo-
rum per unum diem antequam sit modo. Nam post
annos circiter centum viginti quinque ascendit per
unum diem; et hoc accidit ex errore quantitatis anni,
quia sol circiter tantum tempus diminuit de quanti-
tate anni quo utitur kalendarium per unum diem.
Et hoc est quod plus concordat cum annis quos com-
putamus ab Incarnatione. Nam Ptolomseus anno cente-
simo quadragesimo ab Incarnatione invenit sequinoc-
tium vernale undeciino Kalendas Aprilis, et solstitium
hyemale undeciino Kalendas Januarii, ut patet ex
Almagesti. Sed ab hoc loco in kalendario usque ad
1 4
istis] illis. est] om. T.
2 5
et reliquum aquinoctium] et simi- Kalendas] om. T.
6
liter scquinoctium reliquum, T. scilicet] circiter, T
3
Decembris] Octoljris, B.
278 KOGERI BACONIS [CAP.
1 2
Januarii} om. T. B. | m] om. T.
LXIX.] OPUS TEETIUM. 279
1 8
Hippocrates'] Hippocras, et su- novas] novi, T. B .
4
pra, T. plus quam usque] nisi, T;
s Lege Vetert] Veteri Lege, T;
280 EOGERI BACONIS [CAP.
1 3
W] om. B. t compulationcni] compositioneni,
I T. B.
»quod] ora. T. 1 * Paschali] Pasohati, T.
LXIX.] OPUS TERTIUM. 281
CAP. LXX.
SED majus inconveniens accidit ex primatione Irregula-
designata per aureum numerum in kalendario; nam te^^,Ke"
quilibet potest videre ad oculum, si aspiciat ccelum, the age of
quod luna est prima secundum veritatem 2 per t r e s t e m o o n '
dies vel quatuor antequam signetur in kalendario. Et
in omnibus septuaginta sex annis recedit primatio a
loco suo in kalendario per sexdecim minuta unius
diei efc quadraginta secunda; 3 et hoc est plus quarta
1 3
nunc'] in, T. | secunda] om. T.
2
secundum vcritalem] om. T.
282 ROGEEI BACONIS [CAP.
1 2
plus quarta unius..... unius unius diei] ova. T.
horce] ran. in B., which, however, 3
adds, in the margin, thus : "Error vero} om. T.
" scriptoris est; deberet scribi: 'et 4
possunQ po^siin, T.
" ' hoc est plus quarta unius diei;
6
" 'et hoc est verum, quia xvi. minu- omnes lunationes'] lunationes om-
1
' ta diei et xl. secunda diei,' etc." nes, T.
LXX.] OPUS TERTIUM. 283
1 8
et omnes astronomos] om. T. I et] B.
quia] quum, T. |
284 EOCtEIU BACONIS [CAP.
1 s
minuta] minutum, B. I Azachel] Artachel, B.
s
et octo] octo et, B. I * Azachel] Artachel, B.
LXX.] OPUS TERTIUAT. 285
esfc possibile ufc aliud tempus hoc idem faciat, nisi sit
ei sequale vel multiplex. Sed decem et novem anni
kalendarii nostri non sequantur triginta annis Arabum,
nee sunt eis multiplices; quia triginta Arabum con-
tinent viginti novem annos solares, et unum mensem,
et octo dies. Ergo relinquitur quod novendecim
anni solares non possunt sequari vero cyclo prima-
tionum, nee per consequens novendecim anni cycli
decennovenalis, et ideo cyclus decennovenalis non est
verus cyclus primationum.
Prseterea istud potest magis in particulari mani-
festari, ut appareant inconvenientia prius nominata.
Nam singuli novendecim anni solares non sunt sequales
ad invicem ; eo quod in primo sunt tantuin quatuor
bisextiles anni, et in aliis tribus J sunt quinque: quia
quartus annus in primo cyclo bisextilis est, et octavus,
et duodecimus, et sextns decimus, eo quod quartus
annus sit semper bisextilis. Et ideo in secundo cyclo
primus est bisextilis, et sic ulterius, ita quod in illo
sunt quinque, ut patet consideranti. Et similiter in
duobus aliis; 2 et tune iterum redit cyclus, qui habet
quatuor bisextiles, et subsequuntur tres qui habent
quinque, et sic semper currit ordo cyclorum.
Primus autem cyclus annorum solarium novendecim
habet prsecise sex millia noningentos triginta novem
dies, et in illis assignantur ducentse triginta quinque
lunationes. Sed si multiplicaverimus tempus sequalis
lunationis, hoc est viginti novem3 dies, triginta unum
minuta, et quinquaginta secunda, in ducenta triginta
quinque, resultabunt sex millia noningenti triginta no-
vem dies, et quadraginta minuta et quinquaginta se-
cunda; quse sunt plus quam duse tertiaa unius diei. Qua-
propter completis novendecim annis, habentibus tantum
quatuor dies bisextiles, nondum completes sunt ducentse
triginta quinque lunationes, sed desunt eis quadraginta
1
tribus] om. B. I ' viginti novem] triginta novem,
'duobus aliis] aliis duobus, B. I cor. B. (?).
286 ROGERI BACONIS [CAP.
1
sexaginta novem . . . . habent] decim anni solares sunt sibi invicem
om. X . ccquales, sicut nee cycli decenno-
2
lunationes] om. T. venales, T. in marg.
3 4
bisextiles'] non omnes noven- Si] om. T.
LXX.] OPUS TERTIUM. 287
1 3
dicamus} dicas, T. ] epacta] epacta, B. T.
* trecentos] ducentos, T,
288 ROGERI BACONIS [CAP.
1 4
dies] om. T. sapientia astronomice] astrono-
' secundum hoc] hoc secundum, mia, et sapientia ejusdem, B.
5
T. habuerunt] om. T . ; supplying
1
ef] sed, T. in the margin " didicerunt."
IXX.] OPUS TERTIUM. 289
1 4
in] om. T. multo] multos, B.
5
-quia'] quam(?), T. inquisitionem] intuitionem, T.
3
antequam] ante quod, B.
LXX.] OPUS TERTIUM. 291
CAP. LXXI.
SED contra hsec posset objioi de synodo Nicena, quse The time
statuit primationes Paschales inveniri juxta cyclum f ^ t
decennovenalem. Et beatus papa Leo, discussione by a
facta de 2 hujusmodi contentione, tandem definivit ad- ^ j ^
hserere sententise synodi Nicsense. Atque Beda, in libro Bede.
quatuor Temporum, capitulo quadragesinro tertio, ni-
titur quantum potest roborare hune cyclum et pri-
mationes per discursum hujus cycli3 accidentes. Nam
auctoritatem Nicense synodi et Leonis papse intro-
ducit, et miraculum interponit: quoniam cum multi
voluerunt quodam tempore Pascha debere celebrari
octavo Kalendas Aprilis, et alii decimo Kalendas Maii,
secundum quod ordo cycli decennovenalis exigebat,
elisa est hsec * contentio per quoddam baptisterium, in
quo nocte Paschse singulis annis replebatur fons sacer
aqua per se, et baptizatis hominibus, Bicut venerat,
recedebat. Quod accidit decimo Kalendas Maii, se-
cundum quod cycli ratio exigebat, et non octavo
Kalendas Aprilis.
Sed si hsec5 bene intelligantur, non contradicuntBacon's
veritati: nam cum Eusebius Csesariensis episcopus %$}™~
1 4
kalendarium] kalendas, B. hcec] out. T.
* de] super, T. 5
si hac] hsec si, B.
'cycli] om. T. B.
T 2
292 KOGERI BACONIS [CAP.
1 5
ordinaverat primo] primo ordi- quod] om. T.
6
naverat, T. quantitas] qua, T.
2
posse] posse plus, T. ' quod eequinoctia . . . veraciter]
3
primi tractatus] tractatus primi, quod invenirentur veraciter aaqui-
B. noctia et solstitia, T.
8
* mulla] multos, T. quod] et, T.
LXXI.] OPUS TERTIUM. 293
1 er
9°l igitur, B. | ' diu ] diu est, B. T.
'Selenite] Silenite, B,
294; ROGERI BACONIS [CAP.
1 5
quibus] quo, B. T. Victorino] Victorio, B.
2 c
taclas] tractas, B. astronomicam habere potestatem"]
3
bene] om. T . habere astrouomicam veritatem, T.
4 7
papas] om. T. periti] parati, T.
LXXI.] OPUS TERTIUM. 295
CAP. LXXII.
1 1
computo] compoto, T. semper. apponent in hac parte] in hae
2
astronomia] astronomi, B.
»mundi] om. T. " superius] om. T.
296 EOGEEI BACONIS [CAP
1
acccdwit] accidunt, T. om.
6
-tune] om. T. Boetius] De Musica, i. 2.
3
Boetius'] De Musica, i. 2. ' Plato] De Eepublica, iii. p. 398,
1
dicitur] nuncupatur, B. sq.
LXXII.] OPUS TERTIUM. 297
1
hac] hoc, T. harmoniarum] historiarum, T.
2
Boetius] De Musica, i. 2. tfalsetoj falsetto, T . ; insulsa?,
3
Thaletes et Gorgias} Taletas U.
et Georgonius, B.
298 HOGERI BACONIS [CAP.
CAP. LXXIII.
4
' praxliclarunt] om. T. deducebanQ reducebant, B. T.
2 5
simul cum eo] ut cum ea, T. psaltem] psaltes, T.
8 6
multa] multum, B. super omnes scientias] om. T.
LXXIII.] OPUS TERTIUM. 299
1 2
superior] super, T. | Boetius} De Musica, i. 2;
300 BOGEEI BACONIS [CAP.
CAP. LXXIV.
1 5
metrica, alia rylhrnka] rythmica, I tuorum] after tuorum B. and T.
alia metrica, T. | omit the rest.
302 ROGERI BACONIS [CAP.
1
canonizantur] canonicentur, 15. ''facit] faciens, T.
0
• dedicanlur] dedicentur, B. et aliis, quando volunt] on). T.
3 7
statuanlur] statuentur, B. est] om. T.
9
* quod] om. T. «o»] et non, B.
LXXIV.] OPUS TERTIUM. 303
CAP. LXXV.
1
casit] casu et, B.
304 KOGEBI BACONIS [CAP.
2
hoc} om. T. | quam] et, T.
LXXV.] OPUS TERTIUM. 305
1
diviner] om. T. | *pro se} om. T.
VOL. I . TJ
306 EOGERI BACONIS [CAP.
1 s
quadam] ova.. T, j musicoj musica, T.
U 2
308 EOGERI BACONIS [CAP.
1 s
parte quarto] quarta parte, T. j alias] alia, T.
2
Primi Operis] Operis Primi, B.
LXXV.] OPUS TERTIUM. 309
1 2
in] om. T. | eis} om. T.
810 ROGERI BACONIS OPUS TERTIUM. [CAP. LXXV.
1 2
hibrio] Ibero ? Cf. Dc Nul. Ma- | The rest of the word is illegible,
3
gioe, ix. I tangt] pro lapide Tagi ?
314 ROGEEI BACONIS
The elixir, aquila volare possifc. Alii vero sestimant quod opus
sit in resolutione, in vaporibus aquarum calidarum,
aut secundum Kasi, ut supra; et hoc multotiens, donee
optimse sit fermentationis quod intendis. Sed multi
credunt quod congelari debet, et in pulverem redigi.
Efec vero opera omnia sunt contra intentionem philo-
sophorum, sicut maxime patet 1 per Avicennam in
sexto Metaphysicse, et primo per Ho., et per Aristotelem
primo De Anima, et sexto De Animalibus, et primo
Metaphysiese et Physicorum, et in multis aliis locis.
Prius est pulverisatio cum congelatione, deinde reso-
lutio cum ascensione, et depressione, et incarcera-
tione, et mixtione. Et postea est sublimatio cum
attritione et mortificatione, deinde sequitur corruptio
olei, vel separatur a spiritu, ut post intendatur virtus
ignea. Nam post hsec intendimus calcis propositionem,
et olei distillationem, et aquae exaltationem, ut ultimo
quseramus resolutionem a primo in septimum, et con-
tentionem cum febre acuta. Qui vero hsec sciret ad-
implere haberet medicinam perfeetam, quam philosophi
vocant Elixir, quse immergit se in liquefacto, ut con-
sumeretur ab igne, nee fugeret. Sed per spiritum
occultatum in partibus animalium, et sulphure et ar-
senico permiscetur [se] cum liquescit, et penetrat;2 ut
Aristoteles dicit, primo De Generatione, quod Me est
quod de facili transit in omnem figuram, et penetrat
omnia. Et figitur hsec medicina per calcem suam; cor-
pora vero mundificatione indigent, ut Avicenna docet.
Nam aliter medicina non operatur. Sed a[u]ctores
satis docent hujusmodi mundificationem per ablutiones,
curationes, et inulta. Et tune si libra medicine pro-
jiciatur super mille plumbi fiet secundum a[u]ctores op-
timum aurum. Sed si elegantius separetur corpus unum
inter quatuor, et reducamus ilium ad sequalitatem,
1
palef] potest, MS. | * penetrat} uncertain.
OPUS MINUS. 315
1
unum] Added in the margin, in a more recent hand: Hob. Lincolniensis.
318 ROGERI BACONIS
1
aliqua] aqua, MS. I me" ad rectum, SIS.
2
arithmetics . . ecdesiani] ars . . I 3 remedium] medium, MS.
VOL. I. X
322 EOGERI BACONIS
1st Fault; SUNT vero septem peccata studii principalis quod est
A x r r
philosophy ^
aetermines theologise ; unum est quod philosophia donunatur in
theology. u g u theologiam. Sed in nulla facilitate extranea debet
dominari; et maxime hie ubi domina scientiarum re-
peritur; immo etiam cujus dignitatis philosophia non
habet usum; nam scientia Dei est, et ad vitam per-
ducit seternam. Quod autem philosophia dominetur in
usu theologorum patet in duplici consideratione eorum.
Nam una est in omnibus qusestionibus sententiarum,
alia in textu. Sed licet theologi qui audiverunt phi-
losophiam non considerent nihilominus tamen est certum
scientibus theologiam et prophetiam, quod major pars
1
summam"] or finem 1 uncertain.
OPUS MINUS. 323
1
violentes] volentes, MS.
X 2
324 EOGERI BACONIS
1
Parisius"] in modern hand, tempore regis Johannis.
OPUS MINUS. 327
1 2
Quartum peccatuni] See Hody, qua facW] Hody. et in quibus,
De Kbliorum Textibus, p. 419. Ed. MS.
3
Oxon. 1705. audiat] audiant, MS.
4
Nam ilk] Nam parum ille, MS.
OPUS MINUS. 329
1 3
pro bonis magnificentice] pro abraseruni] Hody. abraserunt
bonis magniae, MS., obviously some eum, MS.
blunder; possibly for pro vestra 4
Faustum] xxxii. 16. xiii. 4.
7nagnificentia. Hody omits the words. * De Officiis] i. 12.
2
horribiliter] corrected by Hody
to homiliis.
332 KOGEEI BACONIS
1
Evangelistarum] Tie Consensu, copies; although his commentary
&c, ii. §111. on the passage implies it.
2
Proplietarum] i. 41, Contra Adi- * tres Evangelicaf] tria evangelia,
mantum, § 18. Hody.
3
Beda] Not in the ordinary
OPUS MTNUS. 333
1 2
vitiosissima] vitiosa, Hody. | Damasum] Ep. xviii.=142 ?
334 EOGEEI BACOKIS
s
modo] om. Ilody. obelis} rebellis, MS.
! 4
ante quam] Hody. Atque quia, De Officiis] i. 12.
MS.
OPUS MINUS. 335
1 8
usce] usi, MS. De Civitate Dei] c. 43.
a 1
Theodosii] " lege translatio alia Epistola'] Ep. lxx. = 84.
6
" fuit AquilcB, postea Theodotionis," Rufirms] C£ Apologia Hiero-
Hody. Translationem Aquilee, & c , nymi adv. E. ii. f 26,39.
MS.
S36 EOGERI BACONIS
4
ifonnatani] formatum, Uodyj heeret ibi\ hterctici, MS., omitted
Jbrmati, MS. by Hody.
5
-ef] om. MS. sif] sicut, MS.
3
Danielis] Apol. ib. § 33.
OPUS MINTTS. 337
1 1
Didascalica] iv. 5. Translationem] transfert, MS.
2 5
dici . . . obelis'] dici nisi asteria verba] per verba, MS.
6
obelli, MS. ipsa] luna ipsa, MS.
3 7
asteriscus ponatur] asterius non Hexapla] exeniplaria, id est,
ponatur, MS. ex simul ordine conscripta, MS.
VOL. I.
338 R06EET EACONIS
1 4
Josephus] Antiq. xii. 2. eundem] The MS. adds, Se-
2
Hexaplis] exemplis, MS. quitur. Nee unde sermo prius
3
Jeremiam] In cap. v. 22. See dico.
also note ib.
OPUS MINUS. 339
1 3
Didascalica] ut supra. nunc] Hody j om. MS.
2
historia] lege, translatio, Hody.
Y 2
340 ItOGERI BACONIS
Various csfc. Et ideo hgec ratio nulla est. Sed dicitur Vul-
theSScvfp° ga^a) <lU[e vulgo eb publiee ab hominibus legebatur,
tures. et fuifc in usu vulgi, et totius eeelesisa Grsecse et
Latinos. Et lisec fuit sola translatio Septuaginta, qnod
probatur evidenter. Dicit beatus Augustinus octo decimo
De Civitate Dei, "hanc quse Septuaginta est, tamquam
" sola esset sic recipit ecclesia, eaque sola utuntur Grseci
" populi Ohristi ani, quorum plerique utrum sint ali-
" qua1 alia ignorant." Et Latini hanc solum a Grsecis
habuerunt, ut omnes sciunt. Quapropter hoc est trans-
latio quse dicitur Vulgata. Et hoc evidenter patet
per eundem Augustinum decimo quinto De Civitate
Dei, sic dicentem: " Fuerunt a Diluvio usque ad Abra-
" ham duo mUlia anni secundum Vulgatam editionem,"8
hoc est interpretum Septuaginta, ut ipse exponit.
Et ad Fretellam et Suniam dieit Hieronymus:3 "Kcene
" hoc est communis editio, ipsa est quse et Septna-
" ginta." Et octavo decimo libro super Esaiam4 dicit:
" Hsec juxta Septuaginta interpretes diximus, quorum
" editio toto orbe vulgata est." Et in aliis libris super
Jeremiam et Esaiam. Et alibi multipliciter eandem
translationem aclscribit Septuaginta et editioni Vulgate,
sicut legenti ejus libros satis ostenditur. Item hoc
patet, quia in fine Hester dicitur [xiv. 11.] : "Ne tradas
" domine sceptrum tuum his qu.su non sunt." Et ibi
Hieronymus dicit tantum istud inveniri in editione
eadem, quse Vulgata est. Item in Commentario super
Danielem5 dicit quod, quia editio Theodotionis lege-
batur ab ecclesia, propter hoc ejus et non Septuaginta
editio Vulgata vocatur. Ergo tune quantum ad totuui
textum, prater Danielem, editio Vulgata dicebatur,
quce in toto orbe legebatur. Sed hsec fuit Septua-
1 3
aliguct] antiqua, Ilody. Da Hieronymus] Up. cvi.= 135.?
1
Civit. xviii. 43. Esaint] In cap. lxv. 20.
2 5
editionem] De Civit. xv. 20. ? super Danielem'] in Prolog.
OPUS MINUS. 341
1 4
sexti Ubrt] Lib. xvi. ? habe'.ur] habentur, MS.
2 5
psalmi] tertise decimjo partis, capita . . . continenlur] capitur
MS. ilia, &c. . . . continetur, MS.
3
Kane] Kun, MS.
342 KOGEEI BACONIS
1
illud] enim, MS.
OPUS MINUS. 348
1
quasi] quia, Ilody. | »seandaUzavii] scandalizant, MS.
OPUS MINUS. 345
1 2
-Esou'u] cap. xix. 14. | Agmon] accidens, MS.
346 ROGERI BACONIS
1 3
novum] an non, MS. De Doclrina Christiana] ii. 24,
•Interpretandi] Bpist. ad. Pam. sq.
lvii. = ]01<
350 EOGERI BACONIS
1
De Doetrina Christiana] ii. § 22, 23.
352 EOGERI BACONIS
1 s
dicit . . . ] So in MS. | arrant] erram, MS.
2
arrabone] aura bone, MS.
OPtrs MINUS. 353
1 2
Amos] " et auferretur factio | a if] au, MS.
" lascivientium." vi. 7.
OPUS MINUS. 357
1
contemnunt'] tepunt, MS. I *dicilur~] The scribe has here omit-
I ted a line.
358 ROGER! BACONIS
1 2
m] sine, MS. | secundum] 2 ais , MS.
OPUS MINUS. 359
1 3
metallorum] arram, MS. enumeravi] uncertain.
2
didici] added in margin sc. Mob. •' generationibus] In a more recent
Lincolniensem. hand.
360 KOGERI BACONIS
1
Be Generatione] ii. 4.
362 ROGEKI BACONIS
1
De Generatione] • \ ' mixtionem] mixto, MS.
OPUS MIHUS. 363
Metaphysicorum] x. 7.
364 EOGERI BACONIS
1
tertio Physicorum] iii, 3. \ * De Anima] ii. 1.
OPUS MINUS. 365
1
septimo Melaph/sicorum] vii. 7. | * secundo Meiaphysicorum\ ii. 4.
366 EOGERI BACONIS
2
media} medio, MS. fortior] formalior in MS., cor-
rected in marg.
OPUS MINUS. 367
1 1
humidum] ca. hn. sic etc., MS. alteratio] in MS. ait loin ; cor-
2
Physicorum] iii. 1. rected in a more recent hand as in
3
De Generatione] De Genera- the text.
5
tione Animal., iv. 3. Metapkysicorum] ii. 4.
VOL. I. A A
370 EOGEEI BACONIS
1 2
appetitus'] appetitas, MS. | call] se1, MS.
OPUS MINUS. 371
1
sic caro et os] So MS.
A A 2
372 EOGERI BACONIS
1
corporibus] This and the next sentence seem to have been transposed
by the transcriber.
- De Anima] ii. 11.
OPUS MINUS. 373
1
notatuni] uncertain.
374 BOGERI BACONIS
1
curabit e(] These occur as however, affords no indication for
catchwords at the hottom of the deciding -which of these supposi-
page (f. 661>.) Some leaves have tions is correct.
heen lost or misgathered; the MS.,
376 BOGEEI BACONIS
1
ablatum] oblatum (?) rence to Pliny will explain the
2
summo cespite] These words, as blunder of the transcriber, by no
they stand, have no sense. A refe- means a solitary instance.
OPUS MINUS. 377
1
UmperalaJ temperatus, MS.
380 KOGEEI BACOKIS
1
hoc] hie, MS.
382 EOSERI BACONIS
l
Jif] sic, MS.
OPUS MINUS. 383
1 2
lupuni] vapum, MS. | Nautical naucita, MS., and below.
OPUS MINUS. 385
1 3
Horatius} De Arte Poet. 202. | alia] quae, MS.
2
per tucianam] uncertain.
OPUS MINUS. 387
1 3
Isidorus] Etym. xvi. 24. compidine] compidie, MS.
2 4
electricce] electricus, MS. adducatur] aductatur, MS.
BB 2
S88 ROGERI BACONIS
1
extrema} ex 0 , MS.
OPUS MINUS. 389
1
The scribe ends here abruptly. A column and a half of the MS.
remains blank.
COMPENDIUM STUDII PHILOSOPHIC
COMPENDIUM STUDH PHILOSOPHIC.1
1
Various titles appear and have " Baconis." — " Opus Minus vel
been erased by the same hand as '• Secundum."—" Incipit Compen-
the body of the MS. Sc. " Incipit " dium Studii Theologise ]?ratris
" Opus Mintls et Secundum vel " Kogeri Baconis."
•' Secunda Scriptura ITratris Rogeri
394 EOGERT BACONIS [CAP.
' Metaphys'x<e\ i.
I.] COMPENDIUM STUDII. 395
1
Metaphysical ii. 1, 3.
398 EOGERI BACONIS [CAP.
1 :
Gregorius] Horn, in Evang. ii. 30. | sonus eorum'] Bom. x. 18.
I.] COMPENDIUM STUDII. 403
CAP. II.
1
softs] supra, p. 6.
406 EOGERI J3AC0NIS [CAP.
1 !
Scriptura] Sap, i. 4. I AlgazeT} cap. iii
408 EOGERI BACONIS [CAP.
1
De Civitale Dei] viii. 3i
II.] COMPENDIUM STUDII. 409
1 3
Physicorum\ vii. 3. | secundo] p. 434, ed. Migne.
2
Scriptura] Eccles. vii. 10. I. * unquatrC\ nunquam, MS.
410 EOGEEI BACONIS [CAP.
1 2
De Disciplina Scholarum] cap, I septimo Physicorum] f. 115, b.
3
I Problematuni] sect xxviii;
II.] COMPENDIUM STTJDII. 411
CAP. III.
In quo investigantur quatuor pestiferce causce erroris
humani.
The four PoSTQUAM prsemisi impedimenta sapientiae duo sci-
human ^ ce ^ na^urale ut originate peccatum, et contractum a
error. nobis ut peccatum actuale et proprium cujuslibet, nttnc
volo ingerere quatuor alia quibus omnis status cor-
rumpitur, omne bonum impeditur, et hoc a principio
mundi usque nunc, et sic fiet usque iu finem apud
multitudinem bominum; ita quod vix soli sapientis-
simi has quatuor causas pestiferas erroris humani pos-
sunt aliquantulum declinare. Et sunt indignse et fra-
gilis exempla auctoritatis, sensus vulgi imperiti, et
consuetudinis diuturnitas, et obstinatio animi humani,
qua in solatium suse ignorantise reprobat omnia quse
ignorat. Hsec quatuor super omnia reprobat Scriptura
Sacra, sancti condemnant, jus canonicuni vetat, philo-
sophia, sub qua comprehendo jus civile, detestatur.
Unde ad imperium domini dementis, prasdecessoris
istius papee, collegi in tractatu speciali electas senten-
tias Scripturse et sanctorum, juris canonici et philo-
sophise, et praeposui omnibus libris quos misi, causis
pestiferis errorum humanorum relegatis, ut facilius
staret persuasio veritatis. Sed nunc juxta formam
Compendii istius exponam breviter, allegans contra tria
prima, auctoritatem Senec83 in libro secundarum epis-
tolarum,1 qui ea uno sermone colligit et reprobat,
dicens: " Inter causas malorum nostrorum est quod
" vivimus ad exempla, nee ratione componimur, sed
" consuetudine abducimur; quod si pauci facerent,
1
epistolaruni] Cf. supra, p. 72.
III.] COMPENDIUM STTJDII. 415
2
in Hortensio] Acad. Prior, ii. 3. | Problematimi) ut supra.
416 ROGERI BA.CONIS [CAP,
1
Pht/sicornm'] f. 30, b. The substance not the words of the quotation.
2
A.'Gellius} iii. 16. ?
m.] COMPENDIUM STUDII. 417
1
Judas] ver. 10.
VOL. I. DD
418 EOGEEI BACONIS [CAP.
CAP. IV.
IhyskoTWiC] ii, 8.
422 EOGERI BACONIS [CAP.
CAP. V.
1
De Doetrina Christiana] ii. 18.?
V.] COMPENDIUM STUDII. 427
1
scccularcs] sclares, MS.
V.] COMPENDIUM STUDII. 429
1
sophismate} sophismatice, MS.
V.] COMPENDIUM STUDII. 431
CAP. VI.
1
Beda] cap. xiii. in fin. | » MU'] So always.
'nu] nithroughout.
438 ROGERI BACONIS [CAP.
1
Hiercmicc} hieme, MS.
VI.] COMPENDIUM STUDII. 439
1
De Seneficiis'] supra, p. 6. Ethicis] il 5.
- quarto Naturaliurn] vii., circa
finem. ?
440 EOGEBI BACONIS [CAP.
1 s
quarto JVaturalium] The sub- I Job] xxxv. § 43.
3
Stance of this quotation is in yii. 31. | capiluh"] v. 30.
VI.] COMPENDIUM STUDII.
1
proferre] doubtful.
44)2 KOGERI BACONIS [CAP.
1
imas] So MS., probably imas,-ntos.
VII.] COMPENDIUM STUDII. 445
CAP. VII.
1
Qucestionum Hebraicarum} Prsef. p,303.
448 EOGEEI BACONIS [CAP1
1 3
Isidorus] Etym. vii. 1. Damascenus] De S. Trinit. i. 5.
1
Hieronymus] Inprolog.? currere] curare, MS.
VOL. I. P F
450 ROGERI BACONIS [CAP.
1
Isidorus] In Etym. xiv. 9.
VII.] COMPENDIUM STUDII. 451
1
Varronern] De I/ing. Lat. v. 3.
VII.] COMPENDIUM STtTDII. 453
1 8
Horalius] Ars Poet. 202. | Isidorus] Etym. xvi. 20.
4-54 EOGEUI BACONIS [CAP.
1
Macer'] See above, p. 237-
VII. COMPENDIUM STUDII. 455
1
libro} See p. 110, ed. 1545. | - Lucanum] Ph. ii. 659.
456 EOGERI BACONIS [CAP.
" Una trium de hoc, quod una deitas una est esse
ab uno."
Hie in hac dictione una secundo posita auferri
potest sola ultima syllaba, et in hac dictione esse
1 2
vukrler] Carmen Pas. iii. 288, Prosper] Epig. xcix. al. xcvi.
s
hatent alph videret habent, MS. Prosper] Una caderaque trium
quoniam est essentiaquse se, Ep.lv.
VII.] COMPENDIUM STUDII. 457
similiter, aut aliter versus est nimis vitiosus. Et
Arator: l
"Divinum concepit iter Line sacra Maria est;"
ultima syllaba hujus dictionis Maria potest auferri;
sed non plus, quia versus periret.
Manifestum est igitur quod in hac dictione ptisana-
rium, non auferetur scandendo nisi ultima syllaba,
et ideo scandetur sic: Ptisanari oryze," sicut Prin-
cipi et finem in versu Sedulii, et sicut Judici
humanum in versu Prosperi. Errat igitur Brito cum
suo Alexandro Necquam. Hie Alexander in multis
vera et utilia scripsit; sed tamen inter auctores non
potest, nee debet, justo titulo numerari.
Similiter multa falsa dicuntur cum istis nomini- In etymo-
bus ; Cenobium, cenodoxia, enceenia, cinomia, sceno- ogy '
phagia, et hujusmodi similia. Et est error in
simplicibus et compositis, et ignorantia horribilis.
Propter quod diligenter considerandum est quod multa
istorum dicantur a xev<5 Grseco, sed non omnia. Et
sciendum quod cenon, apud nos prolatum uno modo,
scribitur apud Grsecos tribus modis. Primo per e
breve, sicut kenon, et sic est inane seu vacuum, a quo
cenodoxia, quas est vana gloria; quia doxa est gloria,
secundum quod habetur Deut. septimo in glossa. Se-
cundo modo scribitur per diphthongum ex alpha et iota,
sicut Jcainon,2 et tune idem est quod novum; unde
enceenia, quod est innovatio vel dedicatio, vel nova
festa et dedicationes ecclesiarum; unde encceniare, id
est, dedicare, sicut vult Augustinus3 super Johannem.
Tertio modo scribitur per diphthongum et omicron et
iota, sicut koinos, et tune apud Grsecum sonat y
1 3
Aratori In Act. Apost. ii. 298. Augustinus} Tract, xlviii. in
2
kainori] kaipop, MS. and below, c. 10.
koipor, for koinos.
458 EOGERI BACONIS [CAP.
1
Priscianum"] circa init. ipepop] So MS. Bead "x sicut
- bios] vios, MS.
3
renon"] So MS.fort,ivov.
VII.] COMPENDIUM STUDII. 459
1
idion] idon, MS. and below. | - Beda] p. 953, ed. Migne.
VII.] COMPENDIUM STUDII. 461
1
Juvenalis] vii. 136; vi. 155,260. | * Persius} i. 32.
462 EOGEBI BACONIS [CAP.
Et Prudentius: 1
" Sardonycem pingunt amethystina; pingit, iaspis
" Has inter species smaragdina gramine verno."
Et sic de omnibus auctoribus, quoniam nunquam
contrarium reperitur, igitur non est poetiea licentia,
sed veritas ab omnibus approbata. Et ideo Hugutio
mendax, et Brito mendacior, mentiuntur quum volunt
excusare omnes auctores per licentiam poeticse.
Deinde Latini suam grammaticam a Grsecis trahunt,
et ideo prsecipue in Grsecis vocabulis debemus sequi
Grsecos. Unde Servius super primum iEneidos, Grse-
cum vocabulum transiens ad nos, debet suo accentu
proferri, et eadem ratione suo tempore. Et ita vide-
mus in omnibus apud auctores, et ideo hsec vocabula
brevianda sunt in penultimis. Cum autem objicit
Brito hoc esse contra Priscianum,2 qui vult in trac-
tatu Possessivorum, quod omne nomen possessivum
desinens in nus habet penultimam longam, paucis ex-
ceptis, ut niasculinus, fcemininus, et alia pene innnita,
dicendum quod regula ilia datur de Latinis dictionibus
ibi et non de Grsecis. Quod patet per Priscianum
dicentem qiiod forma in nis, et plures alise formse non
sunt datse de Grsecis, sed tantum de Latinis. JSTam
sicut ibidem docet Priscianus, formse Grsecorum in
possessivis non sunt in nis, sed in cos et in os;
ut grammaticos, spondeos ; quas formas, ut dicit, a
Grsecis accepimus. In Latino autem sermone non
his tantum utimur, sed aliis, quarum una est in nis,
sicut exemplificat; in quibus exemplis suis nullum
ponit nomen derivatum a lapide nee filo, et ideo de
istis nunquam intellexit. Quia igitur Brito ignoravit
rationem Grsecam sicut Hugutio, ideo non intelligunt
Priscianum. Deinde Priscianus non ignorat poetas
1 2
Prudentius} Psychomaohia, 860, 862. | Priscianum] Seeabove,p.262.
VII.] COMPENDIUM STUDII. 463
CAP. VIII.
1
superius est} capitulo 4'° (in margin).
VOL. I,
466 ROGERI BACONIS [CAP.
1
mihQ nihil. ?
VIH.] COMPENDIUM STUDH. 469
1 s
incipii] t. iii. 381. | altos'] pp, 92, 344.
VIII.] COMPENDIUM STUDII. 471
1
iris] See p. 77.
VIII.] COMPENDIUM STUDII. 473
1
Plinius'] viii. 17.
474s EOGERI BACONIS [CAP.
r
Bedan\ In Gen. vi. 16.
VIII.] COMPENDIUM STUDII.
2
' Iiegutn] 1. vi. 32. | Augustinus] Seep. 351.
478 EOGERI BACONIS [CAP.
1
Hiermymus] See p. 235.
VIII.] COMPENDIUM STUDII. 479
1
evaginate] evaginate lunate, MS. See p. 235.
480 BOGERI BACONIS [CAP.
1
cMrogrillus] See p. 354.
HH2
484 EOGERI BACONIS [CAP.
1 2
Psalmis] ciii. 18. | Fliniurri] N. H. viii. 81.
486 EOGEEI BACONIS [CAP.
1 2
Psalieni} ci. 1. | DeuW] xiv. 17.
VIII.] COMPENDIUM STUDII. 487
1
Pliniutn] N. H. x. 66. I " / S! y 0 ,. MS ] E t ym. xii. 7.
2
Plinius] ib. 63. |
VIII.] COMPENDIUM STUDII. 489
8
' Josepkum] A. I. i. 3, 5. 1 BedamJ De Temp. cap. xi.
490 ROGERI BACONIS [CAP.
1 2
Josephi] Antiq. ibid. | euprd] MS.
VIII.] COMPENDIUM STUDII. 491
1
epistola] p. 209.
492 KOGERI BACONIS [CAP.
CAP. IX.
1
figurabo] See the table at the end of the volume.
496 EOGERI BACONIS [CAP.
1
vita et mt] Sic MS.
IX.] COMPENDIUM STUDII. 497
1 2
Latini] Cf. Friscian, i. init. | tau] cal, MS.
IX.] COMPENDIUM STUDII. 499
1 2
Metaphysical] i. 5. I Priscianus] ibid
II 2
500 ROGERI BACONIS [CAP.
1
Priscianus] ibid.
502 ROGERI BACONIS [CAP.
1
Blank in MS;
IX.] COMPENDIUM STUDII. 503
1
Clytio'' Lycio, MS. j * scriba] rudentes prima scribe, MS;
504 ROGERI BACONIS [CAP.
1
decernere ferro] et discurrere • ocelli'] cscelit, MS.
ferisc, MS.
IX.] COMPENDIUM STUDII. 505
CAP. X.
2
tactum est] p. 510. | iyytKos] isenengis, dotted under-
neath,
506 ROGERI BACONIS [CAP.
CAP. XL
1
Priscianus] ibid. p. 8.
510 EOGERI BACONIS [CAP.
1 s
dictio] Added in the margin, Aristoteles] See p. 239.
Priscianus] See p. 238.
VOL. I. K K
514 BOGERI BACONIS [CAP.
1
tolumj v° added in margin.
K K 2
516 EOGERI BACONIS [CAP.
1
sape] spe, IIS. | « suntj SQ in MS. sequens.
XI.] COMPENDIUM STUDII. 517
CAP. XII.
1
vocali] " Quantum huio tractatui " propositione dicendorum supra
desit (modo ne auotor imperfec- " posita, cap. vi." A note added
tum reliquerit) conjicere licet ex in a recent hand.
APPENDIX.
APPENDIX.
I.
CAP. I.
1 3
Magim] Incipit epistola Eogeri diligenter^ om C.
4
Bachon de potestate artis et naturse, proponunt'] apparent, MS.
5
MS. inquirenti] om. C.
2 6
spirituum] MS. and C. omit the varietateni] varietate, MS. and
divisions and headings of the chap- libri;
ters.
APPENDIX I. [CAP.
1
cum homine] tune humane, C. ' cogant] et quod spiritus cogan-
2
ct ut] etiam. . confingunt, C.H. tur, C. H.
8 8
spirituum] et non spiritus . . virtute] voluntate, C.
9
fingunt, C. H. hvjusmodi homines] om. MS.
4 10
velociter] violenter, H. advocare] advocari yel fugari
5
consideratio] ratio considerat, sp. malignos, C. H.
C.H. " deprecandum esset] impetran-
6
propter] prater, H. dum foret, C. H.
APPENDIX I. 525
CAP. II.
Be characteribus, carminibus, et eorum usw.
QUID vero de carminibus, efc charaeteribus, et Charms
hujusmodi aliis - sit tenendum, considero per huno g^ntment
modutn. Nam proculdubio omnia hujusmodi nunc unworthy
temporis sunt falsa, et dubia: nam qusedam sunt om-'of the -wise.
nino irrationabilia quse philosophi adinvenerunt in
operibus naturse et artis, ut secreta oceultarent ab
indignis. Sicut si omnino esset ignotum quod magnes
traheret ferrum, et aliquis volens hoe opus perficere
coram populo, facei-et characteres et carmina profer-
ret, ne perciperetur quod totum opus attractionis esset
naturale.3 Hoc totum opus esset error.4 Sic igitur
quani plurima in verbis philosophorum occultantur
multis modis, in quibus sapiens debet hanc habere
prudentiam, ut carmina et characteres negligat, et
opus naturae et artis probet; et sic tam res anima-
tas quam inanimatas videbet adinvicem concurrere,
propter naturse conformitatem, non propter virtu-
tem characterunr vel carminis. Et sic multa secreta
naturse et artis sestimantur ab indoctis magica ;
et magici confidunt stulte charaeteribus et carminibus,
qiiod6 eis prsebeant virtutem; et per secutiones6
eorum relinquunt opu3 naturse vel artis propter
errorem carminttm et characterum. Et sic utrumque
1 4
immo potius] ideo melius, MS. Hoc . . . error] om. H.
2 6
aliis} om. C. quod] cum, MS.
8 6
ne perciperetur . . . . naturale'] per secutiones] pro assecurati-
ut perficeretur attraQtionis vis, C. one, C. H.
526 APPENDIX I. [CAP.
1 4
primam] om. MS. arcenda"] horrenda, MS.
2 s
similiter] super, MS. hoc vel ittud] om. MS.
3 6
et auctoritate . . . prcelatorum] literatis] literarum involutis,
et auctoritate creduntur fieri pras- C H.
latorum, C,
II.] APPENDIX I. 527
De characteribus igitur primo judicandum sicut de
orationibus dictum est. De secundis1 autem si non
fiant temporibus electis,3 nullam penitus efficaciam
habere noscuntur. Et ideo qui facit ea sicut in libris
formantur, non respiciens nisi solam figuram quam
reprsesentat3 ad exemplar, nihil facere ab omni sapi-
ente judicatur. Qui autem sciunt in constellationi-
bus debitis opera facere ad vultus coelorum, illi non
solum characteres, sed omnia opera sua possunt dis-
ponere, tarn artis, quam naturse, secundum coeli vir-
tutem. Sed quia difficile est certitudinem coelestium
percipere, ideo in his multus est error apud multos, et
pauci sunt qui aliquid utiliter et veraciter sciant ordi-
nare. Et propterea4 vulgus mathematicorum judican-
tium et operantium per stellas magnas, non multum
proficiunt,5 aut aliquid utile faciunt; quamvis peritis-
simi, et artem sufficienter habentes, possent multas
utilitates facere, tarn per judicia quam per opera in
temporibus electis.
Considerandum est tamen, quod medicus peritus, et Ho-w far
quicunque alius qui habet animam6 excitare, per car- Justlfij*le
mina et characteres licet fictos, utiliter (secundum cine.
Constantinum medicum) potest adhibere ; non quia
ipsi characteres et carmina aliquid operentur, sed ut
devotius et avidius medicina recipiatur, et animus
patientis excitetur, et confidat uberius, et speret, et
congaudeat; quoniam7 anima excitata potest in cor-
pore proprio8 multa renovare, ut de infirmitate ad
sanitatem convalescat, ex gaudio et confidentia. Si igi-
tur medicus ad magnificandum, opus suum, ut patiens
1 5
secundis] sigillis autem et cha- proficiunf] excedunt, MS., et aut
racteribus secundo modo nisi, C. H. aliquid utile faciunt, om.
2 6
electis] suis, C. animam] animalia, MS.
3 7
reprcesentat] fabricat, C. quoniam] sed, MS.
8
*propterea] propterea ultra, MS.; proprio] om. MS.
propter hoc, C. H.
528 APPENDIX 1. [CAP.
CAP. III.
1 5
sanitatis] om. H. nihilominus . . . . ab co] et
2
valeat] sed propter hoe ut con- hominis non solum exercent calores,
fidat quod revaleat, C. H. sed spiritus ab eo, C.
3
in Epistola] om. H. * animalibus] animalibus ejeci-
4
aliquot insensibiles'] om. MS. tantur, C,
nr.] APPENDIX r. 529
1
basiliscus] Plin. Hist. Nat., Solinus] cap. 26; Pliny, iv. 32 ;
xxxix. 4. viii. 42.
5
2 multo magis] om. MS.
lupus'] Plin. viii. 22 ; Solini 6
in eo] om. MS.
Poly. cap. 8. ' Solinus] cap. vi. See Plin.
*hyana] lesena, MS. Plin. viii. Hist. Nat. vii. 20.
8
30 j Solin. cap. 30. Ovidius] Am. i. 8, 15.
VOL. I. L L
530 APPENDIX I. [CAP.
a
Et augetur malum] hfecaccidunt vehementibus] om. M S .
in malis, MS. 1
species'] om. a,].
2
carports'] om. M S .
III.] APPENDIX I. 531
1 2
ex cateris . . . verba] cseteris vias apertas] arterias, C.
paribus, in spiritualibus fiunt per
verba, C.
L L 2
532 APPENDIX I. [CAP.
CAP. IV.
1
infiniti] Defuit in alio exemplo, • m ] om. C.
4
H. mirabilibus] De miraWlibus
!
quis . . . illorum] om. MS. operibus artis et naturse, MS.
IV.] APPENDIX I. 533
1 !
falcati] falcates, MS* | nisi sit] praeter, H;
534s APPENDIX I. [CAP.
CAP. V.
1 5
inveniuntur] Sed profecto mi- secundo} cap. 30.
3
randso satis iuveniuntur figurationes numeraremus] videremus, C.
physicas, al.
V.] APPENDIX I. 535
1
visidnis] ad locum visitare, C. " potestatibus] potestas, MS.
7
non . . , sufflcit] om. C.
536 APPENDIX I. [CAP.
CAP. VI.
De experimentis mirabilibus.
1
malta] umbra, C.
VI.] APPENDIX I. 537
1
metallorum} Plin. Hist. lib. 36, - acetuni] acervnm, al.
eap. 20.
53S APPENDIX I. [CAP,
CAP. VII.
3
Plinius] xxii. 24. similia] om. MS.
4
* Mulsum . . . auctores] ova.. C. invenit unguentum] utguenttim
MS. composuit, MS.
540 APPENDIX I. [CAP.
1 3
Artephius] Artesius, al. I pluribus] potentatibus, MS.
2
gloriatur] gaudet, al. | * dolor] PsaL 90,
VII.] APPENDIX I. 541
1 2
lapses . . . justitia] " Defuit in Nam . . . . ultimus"] Nam unus
alio exemplari," H., et in MS. terminus naturae est, C.
1
insurgere] om. MS.
542 APPENDIX I. [CAP.
CAP. VIII.
1
quam . . . . pcrcepcrunf] quamvis secrcta multa perceperint, C.
VIII.] APPENDIX I. 543
1
natures] " Defuit in alio exem- | bus et inutilibus, colorant causas
plari," H. | sophismatibus, MS.
2
laboram'] vacans sophismati-
APPENDIX I. [CAP.
1
negligit} Deerat in alio exemp., H., et in MS.
IX.] APPENDIX I. 545
CAP. IX.1
Dico igitur tibi quod volo ordinari quse superius The pWlo-
narravi exponere, et ideo volo ovum philosophorum £
dissolvere, et partes philosophici ovi2 investigare, nam
hoc est initium ad alia. Calcem3 igitur diligenter aquis
alkali et aliis aquis acutis purifica, et variis contrition-
ibus cum salibus confrica, et pluribus assationibus con-
crema, ut fiat terra pura penitus liberata ab aliis ele-
mentis, quam tibi pro mese longitudinis statura dignam
1 2
Cap. ixj] " In alio examplari I ovi] hominis, MS.
3
ad marg.: Hcec sunt cenigmala." \ Catceni] sal, C.
VOL. I. MM
546 APPENDIX I. [CAP.
1 1
duco] pro melancholia statime quce . .. liquefactionis] quK sur-
. . duco, MS. est liquefactioni, C.
2 6
crocei] ceroti, C. tamen] cum, H., MS.
3
ignea} nigra, C.
IX.] APPENDIX I. 547
1 8
subtilia} sinapica, MS. congelatur} et quandoque in
sale armoniacum congeletur, MS.
4
*Aquce} alia, C. elementorum} oleorum, C.
MM 2
548 APPENDIX I. [CAP.
CAP. X.
1 4
melior . . . propcrtione] quare habet laxative] habet
raollior erit in sex quam altera pro euim medicinse in corpore laxa-
portione, MS. tivo, C.
8 5
durum] durum, MS. duritiem] acuitatem, alii.
6
* adjunge] ad ignem. duro] auro, MS.
550 APPENDIX I. [CAP.
CAP. XL
1 2
olibano] clibano, C. | DCHI\ Forte 603, H.
XI.] AHPKNDIX I. 551
II.
Apologia in JSieronymum Tartarottwm, nuperum
censorem doctrinal FT. Rogerii Baconis, Mino-
ritce.
" NON possumus eorum philosophorum sententiam
" deprehendere, nisi ex libris eorum testimonia propria
" eruamus, ut sic vel errantes damnemus ex propriis
" verbis, vel excusatos a dentibus vulgi imperiti libe-
" ros extrahamus." Rogerius Baco, in Opere Majori,
edit. Venet., pag.
END OF VOL. I.
jSfiJL S2i\lfS I'i
H
.#. Ji^Ki^ TA CT
. ta