 ANG PAMAYAHAGAN Pagbabalita sa radio at telebisyon, na tumatalakay

hinggil sa mga bagay bukod sa nakalilibang sa madla ay nagsasaad pa ng mga

pangyayaring tunay na nagaganap di lamang sa sariling pook o bansa gayon din

sa ibang bansa. Pagapapalimbag ng mga pahayagan, magasin, polyeto, aklat,

atb..

PAHINA NG BALITA Ang balita- isang impormasyon hinggil sa isang

pangyayaring nagaganap na, nagaganap pa lamang, magaganap pa sa isang tiyak a

hinaharap, nngunit hidi pa alam ng marami na may kaugnayan sa kabuhayan,

katagimikan, edukasyon, pulitika, kultura, isports, kalusugan o paniniwalang

pangrehiyon.

SANGKAP NG BALITA Napapanahon Ang Pangyayari, Kalapitan Sa Pook.

Tuggalian . Katanyagan Kahalagahan. Pag-Unlad Di-Karaniwan, Kaakit-Akit Sa

Tao. Romansa At Pakikipagsapalaran . Mga Hayop mga Pangalan, Mga Nomero,

kaugnay sa Sex at .Mga Paksang Nakakalibang.

MGA URI NG BALITA

1. TUWIRANG BALITA (straight news)- itoy tuwirang nagsasalaysay ng

pangyayaring naganap. layunin nito ang maghatid ng impormasyon. at pagiging

bago ng pangyayari.

. 2. BALITA NG KASALUKUYANG PANGYAYARI(SPOT NEWS) paborito ng mga

reporter sa radyo at telebisyon, pangyayaring kasalukuyan nagaganap o

kagaganap-ganap pa lamang.

3. INAASAHANG BALITA(ANTICIPATED NEWS)- tumutukoy sa pangyayaring

matagal nang naganap. Karaniwan ang ganitong uri ng balita ng lumalabas sa

pahayagang pampaaaralan, pandalubhasaan, pampamantasan.

4. PAUNANG BALITA (ADVANCE NEWS) tumutukoy sa mga balita ng pangyayari

magaganap pa lamang sa isang tiyak na panahon at tiyak na lugar sa hinaharap.

5. BALITANG KINIPIL (NEWS BRIEF)- balitang piaikli, binuod na lamang upang

mapagkasiya sa maliit na ispasyo.

6. BULLITEN AT FLASH- ang dalawang uri ng balitang ito ay kapwa pahabol na

balita, maiikli kaya nakasisisngit ang ganitong balita.

7. FLASH –karaniwang nagbabanta ng isang paunang malaking balita, samantalang

ang bulliten ay isang ulat ukol sa isang laganap nang balita. Ang bulletin ay paunan

ng tugaygay na balita.

8. TUGAYGAY NA BALITA (FOLLOW- UP NEWS)

9. BALITANG PINAGANDA O (COLORED NEWS) o lathalaing balita- isang

pangyayari na pinaganda ang paghahatid ng impormasyon upang higit na maging

kawili-wili at nakaaaliw sa mambabasa.

10. BALITANG DI TOTOO O FALSE NEWS-mga likhang pangyayari o iniimbentong

pangyayari.

11.BALITANG PAMPUBLISIDAD( PUBLICITY NEWS) nagsasaad ito ng

pagpapakilala sa isang tao, o bagay, pook o pangyayari na di pa kilala ngunit

kailangan makilala.

12. BALITA NG PAGKILALA (RECOGNITION NEWS) – balitan ng kahanghangang

nagawa ng isang tao o ng isang pangkat.

13. BALITANG INTERPRETATIVE – ang balitang ito ay nagbibigay diin sa

pagsusuri at pagpapaliwanag ng malalim na dahilan ng mga pangyayari upang

lalong madaling maunawaan ng mambabasa. Ginagamit ito ng mga reporter upang

mapalitaw ang tunay na kahalagahan ng balita o pangyayari sa mga mambabasa.

14. BALITANG DEVELOPMENTAL – ang mga balitang nauukol sa mga

pangyayaring may kaugnayan sa mga kaunlaran ng bayan, lalawigan, rehiyon at

buong bansa.

15. BALITANG INVESTIGATIVE. Ito ang bagong paraan ng pagbibigay ng balita.

Dahil sa hindi na nasisiyahan ang mga reporter sa basta pagpapapliwanag ng

kahulugan ng mga pangyayari. Kaya ginawa na nila ang personal na magsiyasat sa

mga pangyayari.

16. PRINTABLE NEWS - ito ang mga balitang angpangyayari ay itinutturing na

nagdududlot ng kabutihan sa mamamayan.

IBA PANG URI NG BALITA

BALITANG PANGLOKAL-balitang tungkol sa isang local nay unit ng pamahalaan

tulad ng barangay. Mgapangyayaring ditto naganap kaya local.

BALITANG PAMBANSA – Mga balitang mahalaga at nagaganap sa buong bansa.

BALITANG PANDAIGDIG – mga balitang nagaganapna mahalaga sa buong

daigdig.

Balitang Pampolitikal – tungkol sa mga pangyayaring may kinalaman sa pulitika.

Balitang Pampalakasan- tungko; sa mga pangyayaring may kinalaman sa palaro at

kompetisyon pangpalakasan.

Balitang pang Edukasyon –tungkol sa mga pangyayaring may kinalaman sa

edukasyon.

Balitang Pantahanan – tungkol sa mga mahahalagang pangyayari may kinalaman

s a pamamahala ng tahanan.

Balitang Pangkabuhayan – tungkol sa mga mahahalagang pangyayari may

kinalaman sa negosyo at takbo ng kabuhayan ng bansa.

Balitang Pnlibangan – May kinalaman sa larangan ng telebisyon, radyo, pelikula

tanghalan at iba pa.

Balitang buhat sa Talumpati – itoy buhat sa pinaghandaang okasyon tulad ng

palatuntunanan, seminar, pananyam o pulong.

CUB REPORTER, REPORTER, BEAT REPORTER, DESKMAN, ito ang mga

baguhang reporter na nangangalap ng mga imformasyon o balita.

PERYODISTA – manunulat ng balita, katangian nito ang maging mausisa, may

matalas na pagmamasid, may katapatan, may malawak na kaalaman, maaasahan,

may pananagutan,palakaibigan, matulungin at magalang, may kakayahan sa

mabilisang pagsulat ng mga detalye.

DESKMAN –ito ay minsan rewrite man.

COPYREADER. Isang uri ng reporter na may malaki ng kaaalaman o karanasan sa

larangan ng pagsulat ng balita.nagdaaan na bilang beat reporter. Ito ang tagawasto

ng orihinal na manuskrito.

FOLIO– ang pinakaunang pahina ng balitang papel. Walang nakasulat sa

pahinang ito sa madaling salita blangkong papel ito.

Flag- paangalan ng pahayagan o ng seksiyon nito.

KWADRO NG PATNUGOT ang tawag sa pahinang kumukumpirma sa

pagkakapasa ng balita at pagkakatanggap ng editor.

KARIKATURA - tinutukoy rito ang isang uri ng pananalita o larawang-guhit na

lubhang pinalalabis sa karaniwan ang isang katangian ng tao, bagay o lunan, sa

layuning mapapangit lalo upang maging katawa-tawa o kalibak-libak.

TALAAN NG NILALAMAN - nakaayos ang pagbabalangkas ng mga bahagi at

nilalaman ng pamanahong papel at nakatala ang kaukulang bilang ng pahina kung

saan matatagpuan ang bawat isa.

TALAAN NG TALAHANAYAN O GRAF - nakatala ang pamagat ng bawat

talahanayan at/o graf na nasa loob ng pamanahong-papel at ang bilang ng pahina

kung saan matatagpuan ang bawat isa.

LIHAM SA EDITOR- hinihinging pahintulot ng manunulat sa editor ng pahayagan.

TUDLING- o ang editoryal ay nagsasabing ang artikulong ito ay isang ambag sa

pakikipagtalo sa isang paksang napapanahon

EDITORIAL LINER-guhit pangulong ng editorial

EDITORIAL- isang lathalain sa pahayagan o magasin na nagsasaad ng puna ng

editor at kauri nito

ANG EDITORYAL – isang lathalain sa pahayagan o magasin na nagsasad ng puna

ng editor at kauri nito. Ika nga ng iba ito ay isang artikulong nagbibigay pakahulugan

sa mga balita Ayon kay Miller ang isa sa pinakamagaling na katuturan ng editoryal

ay yaong nagsasabing ang artikulong itoy isang ambag sa pakikipagtalo sa isang

paksang napapanahon.

EDITORYAL NA NAGPAPABATID – matalinong pagharap ng mga katibayan ay

napapawi nito ang maling paniniwala ng bayan at tuloy naipapabatid ang

katotothanan ng isang pangyayari o ng isang bagay.

EDITORYAL NA NAGPAPAKAHULUGAN- ayon kay Dr. Jose Villa Panganiban ay

pinipiga nito ang hahantungang kahulugan ng isang balita, pangyayari o kalagayan.

EDITORYAL NA PUMUPUNA AT NAGBIBIGAY NG REFORMA- matamang

tumutuligsa ito sa hakbangin ng may kapangyarihan, samahan, lipunan, karaniwang

mamamayan, nagmumungkahi ng mga reforma para sa kabutihan ng nakararami.

EDITORYAL NA PAGPAPARANGAL AT PAGBIBIGAY- PAPURI –tanging

tungkulin ang pahalagahan ang kinauukulan sa pamamagitan ng mga pangungusap

na busog sa diwa mabulaklak, subalit matapat.

PAUNANG NEWS/ ADVANCE NEWS- Dito Ang Reporter Ay Nakikipanayan Na Sa

Mga Namamahala Ng Paligsahan At At Iginagawa Na Agad Ang Paunang Balita

Kaugnay Nito, Ginagawa Nilang Kapanapanabik At Intersting Ang Gagawing

Palakasan, Dito Inilalahad Kung Sino Ang Mga Koponang Maglalaban Laban. Inaakit

Ang Mambabasa Na Saksihan Ang Nasabing Darating Na Laro.

TUWIRANG BALITA- dalawang uri ng tuwirang balita, tuwirang balita sa pahayagan

at tuwirang balita sa radyo o telebisyon. ang tuwirang balita sa pahayagan ay

laging maganda kung nagsasalaysay ng mga bagong pangyayari, sa radyo at

telebisyon buhay ang kaganapan at buong pangyayari.

KOLUMNANG PAMPALIGSAHAN NG LARO- ditto sabi ni miller ng Washington

buo kayo ng isang serye ng maikling balita na naglalarawan ng inyongorihinanl at

mataas na antas ng obserbasyon.

Gumawa ng mga paghuula at tayahin ang kakayahan ng mga koponan.

PAHINANG PANLATHALAIN- ang salitang lathalain ay kauri ng salitang artikulo at

feature sa English. Itoy nakapaghahatid ng mga kabatiran bukod sa kasiyahan at

kawilihan sa mambabasaa, ito’y ibinibilang ding isang uri ng balita. Wala lamang

itoy nakatakdang estilo na parang de kahong nauuna ang pinakamahalaga bago

sumunod ang mga detalye tulad na lamang ng mga tuwirang balita. Malaya ditto

ang paraan ng isang manunulat, maari niyang simulant at wakasan ano mang naisin

nito.
LATHALAING PANGKATAUHAN

Ito’y isang lathalaing nahihinggil sa isang tao, isang taong may kakaibang

katangian. Halimbawa, isang tanyag sa galing na manlalaro ng basketbol, isang

mag-aaral na napakagaling sa pag-aaral, isang tampok na guro at iba pa.

LATHALAIN NG PAGLALAKBAY

Nauukol naman ito sa isang kasiya-siya o kahindik-hindik na karanasan sa

ginawa niyang paglalakbay sa isang malayong lugar sa Pilipinas o sa ibang bansa.

Magandang halimbawa nito ang karanasan sa pagbibiyahe papuntang lalawigan ng

Bontoc.

. LATHALAING PANGKASAYSAYAN

Ito’y nahihinggil sa pinagmulan o kasaysayan ng isang bagay, halimbawa,

kasaysayan ng paaralan, ng barangay, ng bayan at iba pang bagay o lugar.

LATHALAING NAGPAPABATID

Ito’y tumutukoy sa mga akdang nahihinggil sa pagtuturo, sa mga tuntunin,

pamamaraan, patakaran, at iba pa.Kabilang ditto ang mga lathalain nahihinggil sa

kahalagahan ng karunungan sa paggamit ng Microsoft Excel sa pagkukuwenta ng

mga grades ng mga estudyante, gayon din ang kahalagahan ng paggamit ng

Microsoft PowerPoint sa tulong ng LCD- Liquid Cristal Display- sa presentasyon ng

mga lektyur, at iba pang larawang pantulong sa pagtuturo.

. NATATANGING LATHALAIN

Ang lathalaing ito ay karaniwang nahihinggil sa isang tao kilala sa kanyang

natatanging kaalaman, natatanging nagawa, natatanging kontribusyon sa kaunlaran

sa larangan ng edukasyon, pananalapi, transportasyon, komunikasyon, batas –

saligang batas, at batas internasyonal – kalusugan, at marami pang iba.

ANG ISANG BALITA AY MAAARING SUMAGOT SA ANIM NA PAHIWATIG

1. ANO itinatampok ang pinakamahalagang pangyayari.

2. Sino – tinutukoy ang isang tanyag o kilalang tao.

3. Bakit – tinatalakay ang sanhi at dahilan ng pangyayari.

4. Paano- itinatampok ang paraan ng pagkakagnap ng pangyayari.

5. kalian – binabanggit ang petsa.

6. Saan – itinatampok ang pook o lugar na pinangyarihan.

Mga MUngkahi sa Mahusay na Pagsulat

@ Isang ideya bawat

@ Limitahan ang bilang ng mga salita sa bawat pangungusap, 23-25 na salita

lamang.

@ tiyakang maayos at lohikal ang pagkakahanay ng kaisipan.

@gumamit ng pandiwang nasa aktibong tinig.

@ gumamit ng simpleng salita.

@ Iwasan ang paggamit ng parehong salita sa pangungusap.

SINO ANG TAGAPAGSULAT NG BALITA?

CUB REPORTER, REPORTER, BEAT REPORTER, DESKMAN, ito ang mga

baguhang reporter na nangangalap ng mga imformasyon o balita.

PERYODISTA – manunulat ng balita, katangian nito ang maging mausisa, may

matalas na pagmamasid, may katapatan, may malawak na kaalaman, maaasahan,

may pananagutan,palakaibigan, matulungin at magalang, may kakayahan sa

mabilisang pagsulat ng mga detalye.

DESKMAN –ito ay minsan rewrite man.

COPYREADER. Isang uri ng reporter na may malaki ng kaaalaman o karanasan sa

larangan ng pagsulat ng balita.nagdaaan na bilang beat reporter. Ito ang tagawasto

ng orihinal na manuskrito.

PARAAN NG PAGSULAT NG BALITA

1. Itala ang pangyayari. Unahin ang pikamahalaga pababa. Piliin sa hawak na mga

tala ang pinakamahalaga at kawili-wili.

2. buuin sa sarili ang pamatnubay, unahin ang pinakamahalaga sa aninm na tanong.

3. Isulat ang pamatnubay na pangugngusap.maikli, simple, makahulugan at

mapwersa ang pamatnubay.

4. Isulat ang katawan ng balita malimit na ang tanong na SAAN? KAILAN?

MGA PAHINANG PANG EDITORYAL

A. FOLIO– ang pinakaunang pahina ng balitang papel. Walang nakasulat sa

pahinang ito sa madaling salita blangkong papel ito.

B. Flag- paangalan ng pahayagan o ng seksiyon nito.

C. KWADRO NG PATNUGOT ang tawag sa pahinang kumukumpirma sa

pagkakapasa ng balita at pagkakatanggap ng editor.

D. KARIKATURA - tinutukoy rito ang isang uri ng pananalita o larawang-guhit na

lubhang pinalalabis sa karaniwan ang isang katangian ng tao, bagay o lunan, sa

layuning mapapangit lalo upang maging katawa-tawa o kalibak-libak.

E. TALAAN NG NILALAMAN - nakaayos ang pagbabalangkas ng mga bahagi at

nilalaman ng pamanahong papel at nakatala ang kaukulang bilang ng pahina

kung saan matatagpuan ang bawat isa.

F. TALAAN NG TALAHANAYAN O GRAF - nakatala ang pamagat ng bawat

talahanayan at/o graf na nasa loob ng pamanahong-papel at ang bilang ng

pahina kung saan matatagpuan ang bawat isa.

G. LIHAM SA EDITOR- hinihinging pahintulot ng manunulat sa editor ng pahayagan.

H. TUDLING- o ang editoryal ay nagsasabing ang artikulong ito ay isang ambag sa

pakikipagtalo sa isang paksang napapanahon

I. EDITORIAL LINER-guhit pangulong ng editorial

j. EDITORIAL- isang lathalain sa pahayagan o magasin na nagsasaad ng puna ng

editor at kauri nito

KATANGIAN NG EDITORYAL
1. ANG EDITORYAL AY kailangan magtaglay ng isa lamang idea. Ang paksa ng

nito ay hango sa mga balitang pangkasalukuyan na may malaking kahalagahan sa

higit na nakararaming mambabasa,

2. kailangan nitong maging malinaw.

3. kailangan nito maging makatuwiran.

4. bawat sabihing Katuwiran ay kailangan may patunay.

5. kailangan itong makatotothanan.

6. kailngan magtaglay ng katngi-tanging katangiang nakalilibang.

7 kailangan nito umiwas sa pagmumura o sa pagsesermon.

URI NG EDITORYAL

Ang Editoryal – isang lathalain sa pahayagan o magasin na nagsasad ng puna ng

editor at kauri nito. Ika nga ng iba ito ay isang artikulong nagbibigay pakahulugan sa

mga balita Ayon kay Miller ang isa sa pinakamagaling na katuturan ng editoryal ay

yaong nagsasabing ang artikulong itoy isang ambag sa pakikipagtalo sa isang

paksang napapanahon.

EDITORYAL NA NAGPAPABATID – matalinong pagharap ng mga katibayan ay

napapawi nito ang maling paniniwala ng bayan at tuloy naipapabatid ang

katotothanan ng isang pangyayari o ng isang bagay.

EDITORYAL NA NAGPAPAKAHULUGAN- ayon kay Dr. Jose Villa Panganiban ay

pinipiga nito ang hahantungang kahulugan ng isang balita, pangyayari o kalagayan.

EDITORYAL NA PUMUPUNA AT NAGBIBIGAY NG REFORMA- matamang

tumutuligsa ito sa hakbangin ng may kapangyarihan, samahan, lipunan, karaniwang

mamamayan, nagmumungkahi ng mga reforma para sa kabutihan ng nakararami.

EDITORYAL NA PAGPAPARANGAL AT PAGBIBIGAY- PAPURI –tanging tungkulin

ang pahalagahan ang kinauukulan sa pamamagitan ng mga pangungusap na busog

sa diwa mabulaklak, subalit matapat.

MGA KATANGIAN NG EDITORYAL

1. Ang editoryal ay kailangan ng magtaglay ng isa lamangidea. Ang paksa ng

editoryal ay honahango sa mga balitang pangkasalukuyan na may malaking

kahalagahan sa nakararaming mambabasa.

2. kailangan itong maging malinaw. Kung ang layunin ng editoryal ay sirain o

pasinungalingan ang katwirang ipinahayag ng balita, ng nagdaang editoryal, o ng

nalathalang liham sa editor.

3. kailgangan ito maging makatwiran. Manaka naka’y simulant ang artikulo sa mga

bagay na kilala patungo sa lalong di kilala o kaya’y mula sa maliit na detalye patungo

sa kongklusyon o sa lalong maikling paglalahad. Gawing matipid sa mga salita,

subalit gawing kaaakit akit ang mga pangungusapmaaring gumamit ng tayutay o

kaya’y mga siniping mga pangungusap upang maging lalong kawili-wili ang

editoryal.

4. Bawat sabihing katwiran ay kailangang may patunay.

PAHINA NG PAMPALAKASAN

Folio - papel pahina

Larawan- mga larawan kuha sa paglalaro

Sariling balita- balita kaugnay sa nangyayari sa palakasan

Sariling lathalain- balitang mula sa mga nagaganap sa pampalakasan sa ibat ibang

event.
Sariling tudling-

Sariling editoryal- mula sa tagapagbalita sariling obserbasyon at opinion hinggil sa

mga kabuuang nagaganap at magaganap, mga resulta at mga kaganapan

URI NG PAMAPALIGSAHANG LARO

PAUNANG NEWS/ ADVANCE NEWS- Dito Ang Reporter Ay Nakikipanayan Na Sa

Mga Namamahala Ng Paligsahan At At Iginagawa Na Agad Ang Paunang Balita

Kaugnay Nito, Ginagawa Nilang Kapanapanabik At Intersting Ang Gagawing

Palakasan, Dito Inilalahad Kung Sino Ang Mga Koponang Maglalaban Laban. Inaakit

Ang Mambabasa Na Saksihan Ang Nasabing Darating Na Laro.

TUWIRANG BALITA- dalawang uri ng tuwirang balita, tuwirang balita sa pahayagan

at tuwirang balita sa radyo o telebisyon. ang tuwirang balita sa pahayagan ay

laging maganda kung nagsasalaysay ng mga bagong pangyayari, sa radyo at

telebisyon buhay ang kaganapan at buong pangyayari.

KOLUMNANG PAMPALIGSAHAN NG LARO- ditto sabi ni miller ng Washington buo

kayo ng isang serye ng maikling balita na naglalarawan ng inyongorihinanl at mataas

na antas ng obserbasyon.

Gumawa ng mga paghuula at tayahin ang kakayahan ng mga koponan.

PAHINANG PANLATHALAIN- ang salitang lathalain ay kauri ng salitang artikulo at

feature sa English. Itoy nakapaghahatid ng mga kabatiran bukod sa kasiyahan at

kawilihan sa mambabasaa, ito’y ibinibilang ding isang uri ng balita. Wala lamang

itoy nakatakdang estilo na parang de kahong nauuna ang pinakamahalaga bago

sumunod ang mga detalye tulad na lamang ng mga tuwirang balita. Malaya ditto

ang paraan ng isang manunulat, maari niyang simulant at wakasan ano mang naisin

nito.

Mga palatandaan kung ang balita ay isang lathalain:

1. lagging may byline o pangalan ng may akda.

2. itoy nakaaaliw. Kalimitang isang paglalarawan, ngunit isang malikhaing

paglalarawang umaantig sa ating damdamin, sa tuwa o lungkot, tapang o takot,

tagumpay o kabiguan.

3.kawili-wili. Bukod sa nagagawa nitong maipabatid sa mambabasa kung ano ang

nangyayari, nagagawa pa rin nitong maipakita, maipadama, maiparinig at maipalasa

ang pangyayari.

4. itoy lagging nanghahawakan sa katotohanan. Matapos na mapili ang paksa,

nagsisimula na magmasid at manaliksik, makipanayam upang makalikom ng

mgamagagandang informasyon kaugnay sa susulating paksa.

MGA KAILANGAN SA PAGSULAT NG LATHALAIN:

1. Hinggil sa paksa. Dapat na mabatid ng halos lahat ng mambabasa. Kailangan ng

masuri ng buong husay.

2. Hinggil sa sistema ng pagtalakay. Kailangan nakaaantig ng damdamin ang bawat

talata. Kailangan ng pataas ng pataas na kawilihan at kapanabikan. Ang wakas

dapat makahikayat sa mambabasa na mag isip, mag-usisa at magsalungat. Ang

lathalain ay isinusulat upang kalugdan.

URI NG LATHALAIN

1. LATHALAING BALITA

Ito’y isang uri ng balita na nagtatampok ng bahaging makatao ng isang

tuwirang balita, sa paraang kawiliwili at madula. Ang pangunahing layunin nito ay

makaaliw, makapagpahanga.

MGA DAPAT TANDAAN SA LATHALAING BALITA

1. Tulad ng isinasaad ng pangalan, kailangang maging maikli ito.

2. Kailangang napapanahon at nakakaaliw.

3. Kinakailangang magkaroon ng salik na kawilihang-tao.

4. Hindi dapat sumusunod sa komvensiyonal na paraan ng pagsulat ng tuwirang

balita.

5. Dapat na ang estilo o paraan ng pagsulat ay higit na mahalaga kaysa paksa o

nilalaman.

6. Na hangga’t maaari, ang matalinong editor ay naglalathala ng isa o dalawang uri

nito bawat isyu.

7. Na ito ay higit na kapansin-pansin kung nakakuwadro at nakalimbag sa maiitim na

titik.

8. Na kinakailangang maglarawan ng damdamin ng pangyayari.

9. Na kailangang makaantig ng damdamin ng mambabasa.

. LATHALAING DI-KARANIWANG TAO O BAGAY

a. Mga taong di-pangkaraniwan

b. Nakakatawang Pangyayari

c. Estadistika

d. Di-pangkaraniwang bagay

. LATHALAING PANGKATAUHAN

Ito’y isang lathalaing nahihinggil sa isang tao, isang taong may kakaibang

katangian. Halimbawa, isang tanyag sa galing na manlalaro ng basketbol, isang

mag-aaral na napakagaling sa pag-aaral, isang tampok na guro at iba pa.

LATHALAIN NG PAGLALAKBAY

Nauukol naman ito sa isang kasiya-siya o kahindik-hindik na karanasan sa

ginawa niyang paglalakbay sa isang malayong lugar sa Pilipinas o sa ibang bansa.

Magandang halimbawa nito ang karanasan sa pagbibiyahe papuntang lalawigan ng

Bontoc.
. LATHALAING PANGKASAYSAYAN

Ito’y nahihinggil sa pinagmulan o kasaysayan ng isang bagay, halimbawa,

kasaysayan ng paaralan, ng barangay, ng bayan at iba pang bagay o lugar.

LATHALAING NAGPAPABATID

Ito’y tumutukoy sa mga akdang nahihinggil sa pagtuturo, sa mga tuntunin,

pamamaraan, patakaran, at iba pa.Kabilang ditto ang mga lathalain nahihinggil sa

kahalagahan ng karunungan sa paggamit ng Microsoft Excel sa pagkukuwenta ng

mga grades ng mga estudyante, gayon din ang kahalagahan ng paggamit ng

Microsoft PowerPoint sa tulong ng LCD- Liquid Cristal Display- sa presentasyon ng

mga lektyur, at iba pang larawang pantulong sa pagtuturo.

. NATATANGING LATHALAIN

Ang lathalaing ito ay karaniwang nahihinggil sa isang tao kilala sa kanyang

natatanging kaalaman, natatanging nagawa, natatanging kontribusyon sa kaunlaran

sa larangan ng edukasyon, pananalapi, transportasyon, komunikasyon, batas –

saligang batas, at batas internasyonal – kalusugan, at marami pang iba.

ANG PAGSULAT NG ISKRIP PARA SA PAGBOOBRODKAS SA RADYO AT

TELEVISION

Sa kasalukuyan, ang pagsulat ng iskript at pagbasa nito para sa

pagsasahimpapawid sa radio ay bahagi na ngayon ng mga paligsahan sa

Secondary Schools Press Conference ang pagsulat ng iskript at

pagsasahimpapawid nito.

KATANGIAN NG PAGSULAT NG ISKRIPT PARA SA PAGBOBRODKAST O

PAGSASAHIMPAPAWID.
1. Ang pagsulat na ito ay nauukol lamang sa pandinig, kung sa radyo at sa paningi’t

pandinig sa telebisyon; kaya ang iskript ay dapat na matipid. Mahalaga sa radyo’t

television ang bawat Segundo, ang bawat minuto ng bawat oras, kaya ang iskript ng

balita ay dapat na magtaglay ng sumusunod na katangian:

a. Dapat itong maikli lamang.

b. Dapat na simple lamang ang mga salita o mga salitang komversasyonal lamang.

c. Dapat na walang ligoy sa pananalita.

2. Huwarang bahagi ng iskript.

a. Introduksiyon. Ang unang bahagi ay laging naglalayong makatawag-pansin agad.

b. Katawan. Ito ay mismong mensahe.

(1) Huwag gumamit ng pamanahung pangkasalukuyan sa bagay na naganap na;

(2) Para sa radyo, isulat ang katawan sa hiwa-hiwalay na mga pangungusap, isang

pangungusap sa bawat linya, kung mahaba-haba ang pangungusap, tapusin ito na

parang isang talataan; ngunit huwag ililipat ang karugtong sa susunod na pahina.

(3) Isulat ang iskript sa malalaking titik ng font 14 pts.

(4) Para maging mabisa ang brodkaster, gumamit sa iskript ng maraming pandiwa,

pangngalan, pang-uri at pang-abay..

1. Pahing panlathalain
a. tudling ng pangunahing lathalain
b. natatanging lathalain
c. lathalaing pampanitikan
d. mga larawan
2. Pahina ng edukasyon at tahanan
3. Seksiyong panlipunan
4. Seksiyon ng mga balitang local
5. Seksiyon ng mga balitang banyaga
6. Pahina ng patnubay sa sine, television at radio
7. Pahina ng balitang pambansa
8. Seksiyon ng pagsasaka
9. Seksiyon ng patnubay sa sasakyang dagat
10. Seksiyon ng anunsiyong itinatanghal
11. Seksiyon ng anunsiyong klasifikado
12. Pahina ng Komiks
13. Seksiyon ng Fashion & Beauty
14. Seksiyong pangnegosyo
15. Pahinang libangan
16. Bahagi ng pahinang pangmukha
a. pangalan ng pahayagan
b. tainga
c. bandera
d. Ulo ng karaniwang balita
e. Tudling/ kolumna
f. Lupi
g. May-ulat
h. Larawan
i. Kuwadro
j. Paliwanag ng larawan
k. Pamagat ng paliwanag ng larawan
l. Kicker
m. Dateline
n. Credit line
o. Deck