Cephelerin Özellikleri ve Cephelerin

Sınıflandırılması
By VoSToK 19 Mart 2014

Cephelerin Özellikleri

Cephe bir süreksizlik hattıdır.

Karşılaşan hava kütleleri genellikle nem, sıcaklık, basınç ve rüzgar gibi meteorolojik
değişkenler yönünden farklılık gösterdiklerinden birbirleriyle karışmazlar. Aralarında bir geçiş bölgesi
bulunur. Bu nedenle cephe, iki hava kütlesi arasında bir süreksizlik zonudur biçiminde de tanımlanır.

Cephe eğimli bir yüzeydir.

Eğimli bir yüzey üzerinde hareket halinde ve farklı yoğunluklarda birbirine karışmayan iki sıvı
birbirinden nasıl ayrılıyorsa, aynı şekilde farklı özellikteki atmosfer parçaları da atmosferde
birbirinden ayrılmaktadır. Kısaca bu yaklaşım atmosferde cephelerin eğimli bir yüzeye sahip olduğunu
göstermektedir. Cephelerin eğimi, hava kütlelerinin sıcaklık farkıyla ters, rüzgar hızları farkıyla doğru
orantılıdır. Cephe eğimleri 1/30 – 1/300 arasında değişmektedir.

Cepheler atmosferin çok yükseklerinde görülmez.

 Cephe oluşumu için gerekli koşullar daha çok atmosferin alt katmanlarında ortaya
çıkmaktadır. Çünkü, atmosferin üst tabakalarında homojen bir yapı vardır. Bu nedenle cepheler
yerden 1000 – 2000 metreye ender olarak da 3000 metreye kadar etkili olabilir.

Cephelerde düşey hava hareketleri görülür.

Cephenin eğimli yüzeyi boyunca sıcak ve soğuk havanın karşılaşması sonucunda, soğuk
havanın yoğunluğu ve ağırlığının fazlalığı nedeniyle sıcak havanın soğuk hava üzerinde yükselmesi
düşey hava hareketleri oluşturur. Bu yükseltici hava hareketleri cephelerde cephesel yağışların de esas
nedenini oluşturmaktadır.

Cepheler sürekli hareket halindedir.

Cepheler yatay yönde sürekli hareket ederler. Hareket hızları bazen 80 km/saat’e ulaşabilir.
Cephelerin hareket halinde olması hava kütlelerinin de bir yerden başka bir yere taşındığını gösterir.
Böylece, cephelerin geçtiği yerlerde hava koşullarında mutlaka değişiklikler görülür.

Cephelerin Sınıflandırılması

Cepheler genellikle konumları ve oluşturdukları sıcaklık değişimlerine göre coğrafik ve kinematik

olarak sınıflandırılmaktadır.

Coğrafik Sınıflandırma

Yeryüzünde oldukça geniş alanları ilgilendiren ve yerleri mevsimlere göre değişmekle birlikte
atmosferde daima bulunan cephelerdir. Genellikle cephelerin coğrafik konumlarını göz önüne alan bu
sınıflandırmaya göre cepheler ikiye ayrılır.

a) Arktik Cephe: Arktik hava kütlesi ile Polar hava kütlesi arasında yer alan cephelerdir. Denizsel Arktik
ve Karasal Arktik şeklinde iki tipi bulunmaktadır.

b) Polar (Kutupsal) Cephe: Tropikal hava kütlesi ile Polar (Kutupsal) hava kütlesi arasında bulunur.
Batılı rüzgarların etkisiyle oluşmaktadır.

Kinematik Sınıflandırma

Genellikle cephelerin hareketine ve buna bağlı olarak oluşturdukları sıcaklık değişimlerine göre
cepheler kinematik olarak sınıflandırılır. Kinematik sınıflandırmaya göre cepheler dört grupta
toplanmaktadır. Bunlar;

a) Sıcak Cephe

b) Soğuk Cephe

c) Duralar (Stasyoner) Cephe

d) Oklüzyon Cephe’dir.

a) Sıcak Cephe b) Soğuk Cephe c) Duralar Cephe d) Oklüzyon Cephe

a) Sıcak Cephe:

Geçtikleri bölgelerde havanın ısınmasına neden olan, soğuk havanın yerine zamanla sıcak
havanın hakim olduğu cephelere Sıcak Cephe denir. Sıcak cephe tipinde, cephe gerisindeki sıcak
hava, cephe önündeki soğuk havanın üzerinde yükselerek cephe yüzeyini oluşturur. Cephe gerisindeki
sıcak havanın cephe yüzeyine doğru olan hareket hızı, cephe önündeki soğuk havadan daha fazla
olduğundan cephe yüzeyi boyunca sıcak hava içerisinde yukarıya doğru bir yükselme görülür. Cephe
yüzeyinin eğimi, soğuk cepheye göre oldukça az olduğundan cephenin etkisi geniş bir alanı kapsar.
Sıcaklık: Cephe gerisindeki sıcaklık, cephe önündeki sıcaklığa göre daha yüksektir. Cephe geçişiyle
birlikte sıcaklıkta yükselir.

Rüzgar: Genellikle soğuk cephelerdeki kadar kuvvetli rüzgarlar görülmez. Cephe önünde
güneydoğulu olan rüzgar, cephe gerisinde batıdan eser. Cepheye yaklaşıldığı, gittikçe hızlanan ve
yeryüzünde cephe yüzeyinde hemen hemen paralel esen rüzgardan anlaşılır.

Bulutluluk: Sıcak cephelerin son derece belirgin bir bulut sistemi vardır. Cirrus bulutları sıcak
bir cephenin yaklaştığını gösterir. Cepheye yaklaştıkça Cirrostratus, Cirrocumulus, Altostratus,
Altocumulus, Stratocumulus, Nimbostratus ve Stratus bulut tipleri görülür.

Yağış: Sıcak cephe yağışları genellikle cephe üzerinde ve cephe önündedir. Alçalan Altostratus
bulutlarından cephenin 500 km önüne kadar uzanan bölgede yağışlar görülebilir. Sıcak cephenin esas
yağışını Nimbostratus bulutları oluşturur. Bu yağışlar soğuk cephe yağışlarına göre hafif şiddette fakat
süreklidir. Sıcak hava çok kuvvetli bir ısınmayla kararsız bir durum gösterirse yağış şiddeti artar,
sağanak ve gök gürültülü sağanak yağışlar görülebilir. Cephe geçtikten sonra da mevcut Stratus
bulutları bir süre çisenti şeklinde yağış bırakabilmektedir.

Görüş uzaklığı (Rüyet): Özellikle hızlı gelen sıcak cephelerde, cephenin önündeki soğuk hava
kütlesi içerisinde ani yoğunlaşmayla sıcak cephe sisleri oluşur. Bu sisler genellikle uzun sürelidir, görüş
mesafesini oldukça kısaltır. Ancak cephe geçtikten sonra sis kalkar.

b) Soğuk Cephe:

Geçtikleri bölgelerde havanın soğumasına neden olan, cephe hattı boyunca sıcak havanın yerine
soğuk havanın hakim olduğu cephelere Soğuk Cephe denir.
oğuk cephelerin gerisinde daima soğuk hava, önünde sıcak hava bulunur. Sıcaklık farkından dolayı
sıcak cephelere göre daha hızlı hareket eder ve daha dik eğime sahiptir. Kuvvetli meteorolojik olaylar
görülür. İki hava kütlesi arasındaki sıcaklık farkının az olması ise zayıf bir soğuk cepheyi gösterir. Böyle
bir cephe gerisinde kuvvetli meteorolojik olaylar görülmez.

Sıcaklık: Cephenin önünde yüksek, cephe gerisinde daha düşük sıcaklık bulunmaktadır.

Rüzgar: Cephe önünde batılı ve güneybatılı, cephe gerisinde kuzeybatılıdır. Cephe gerisinde
rüzgar ani bir basınçla yön değiştirir.

Bulutluluk: Sıcak havanın soğuk hava üzerinde yükselmesi sonucunda oluşan Cumulo tipi
bulutlar görülür. Bunlar Cumulonimbus, Cumulus, Nimbostratus, Cirrus’tur.

Yağış: Nemli havanın cephe yüzeyi boyunca eğime bağlı olarak ani yükselmesi sonucunda
genellikle cephe üzerinde ve gerisinde sağanak ve gök gürültülü sağanak şeklinde yağışlar görülür.
Siklonik yağışlar dışında en kuvvetli ve fırtınalı yağışlar soğuk cephe yağışlarıdır.

Görüş uzaklığı (Rüyet): Yağış sırasında görüş uzaklığı azalır, ancak yağıştan sonra görüş uzaklığı
artarak tekrar normale döner.

c) Duralar (Stasyoner) Cephe:

Nispeten hareketsiz olan cephelere Duralar Cephe denir. Etkili oldukları bölgelerde belirli süre
hareketsiz kalırlar. Duralar cephe hareket etmeye başladığında hareketin yönüne bağlı olarak soğuk
veya sıcak cepheye dönüşebilir.

d) Oklüzyon Cephe:

Hem sıcak, hem de soğuk cephede ortaya çıkan oklüzyon cephe, soğuk cephenin hızlı hareket
ederek sıcak cepheyle birleşmesi sonucunda yükselir ve yeryüzü ile teması kesilir. Oklüzyon cephe,
sıcak ve soğuk cephelerin son döneminde oluşmaktadır.
Oklüzyon cepheler, önündeki ve arkasındaki soğuk havanın sıcaklık durumlarına ve karşılıklı
ilişkilerine göre üç farklı şekilde oluşabilir.

1. Soğuk cephe tipi oklüzyon: Soğuk cephe gerisindeki hava, sıcak cephe önündeki havadan daha
soğuk ise oluşan oklüzyona soğuk oklüzyon denir
2. Sıcak cephe tipi oklüzyon: Soğuk cephe gerisindeki hava, sıcak cephe önündeki havadan daha
sıcak ise oluşan oklüzyona sıcak oklüzyon denir.
3. Çifte oklüzyon: Farklı sıcaklıklara sahip üç soğuk ve bir sıcak hava kütlesi arasında üst üste oluşan
oklüzyon cephesine çifte oklüzyon denir.

Oklüzyon cephelerin özellikleri:

Oklüzyon cepheler genellikle yavaş hareket ederler. Bu durum siklonik yapıyı besleyen hava
akımlarının zayıflaması ve siklonların dolmaya başlamasıyla ortaya çıkar. Böyle durumlarda yağış ve
sıcaklık bakımından önemli meteorolojik olaylar görülmez. Bu şekilde oluşan cepheye pasif cephe adı
verilir.
 Ancak bazı durumlarda hava akım koşulları, cephenin her iki tarafındaki sıcaklık ve nemlilik
bakımından büyük farkların ortaya çıkmasıyla oklüzyon cephelere hareket kazandırabilir. Oklüzyon
etkisinde kalan bu cephe zamanla soğuk cephe özelliği göstermeye başlar ve soğuk cephede ortaya
çıkan meteorolojik olaylar görülmeye başlar.

Sıcaklık: Oklüzyon cephelerde genellikle cephe önünde ve cephe gerisinde sıcaklık farkı fazla
değildir.
Rüzgar: Sıcak ve soğuk cephelerdeki rüzgar özelliklerini gösterir.
Basınç: Oklüzyon noktasının yaklaşık 90 km kadar önünde en yüksek basınç azalması ortaya
çıkmaktadır.
Bulutluluk: Sıcak ve soğuk cephe tipi oluşumuna göre sıcak ve soğuk cephe bulutluluğu
gösterir.
Yağış: Oklüzyon cephelerde hem sağanak hem de yağmur şeklinde sıcak ve soğuk cephe
yağışları görülür.
Görüş uzaklığı: Sıcak ve soğuk oklüzyon durumlarına göre sıcak ve soğuk cephede görülen
görüş koşulları etkilidir.

VoSToK

http://cografyabilimi.net

close ad

Referans Güneşli'de yaşamla Referans Kartal Referans Bahçeşehir'de Referans Kartal Tower'da
beraber dev kampanya Kordonboyu'nda kaçırılmayacak kampanya kaçırılmayacak kampanya
başladı! kaçırılmayacak kampanya Kiler GYO'da Kiler GYO'da