You are on page 1of 19

�ရဆင��စ��က�ပ�����ရ�တက� သ��လ�

အပင��ရ�ဂ��ဗဒဌ�န

��မပ�ရ�က���ပ�က�����င���ရ�ဂ�၊ ��မ������မည���ရ�ဂ�၊ ��မ��ဖ��ဥမ��ရ�ဂ�၊

�က��ဖ�မ� ���ပ�က�စ�န���ရ�ဂ�၊ ရ�ဘ�မ�� ���ပ�က�စ�န���ရ�ဂ�မ���က���လ�လ��ခင��

�ရ�သ��တင��ပသ�

သ�ဟထက��အ�င�

4/D1-37အပင��ရ�ဂ��ဗဒဘ�သ�ရပ�အထ���ပ�

၂၀၁၇-၂၀၁၈ ပည�သင���စ�
မ�တ�က�

စ�� အ��က�င��အရ� စ�မ�က����

၁။ ��မပ�ရ�က���ပ�က�����င���ရ�ဂ� ၁

၁.၁။ ��မပ��ရ�ဂ�ပ����မ���င� �မန�မ����င�င�တင


� � စတင�ပ�� ����မ� ၁

၁.၂။ �ရ�ဂ��န�က�ခ�သမ��င����က�င����င�ပ�� ���� �ပ�� ၁

၁.၃။ ရ�က���ပ�က�����င���ရ�ဂ�၏ သ�င��ပင�လက�ဏ� ၂

၁.၄။ ��မပ�ရ�က���ပ�က�����င���ရ�ဂ��ဖစ��စ�သ�သက�ရ� ၃

၁.၅။ �ရ�ဂ�သ�သရ�လည��ခင����င� �ရ�ဂ��ဖစ�မ�က�အ���ပ��သ�

ပတ�ဝန��က�င� အ��ခအ�န ၄

၁.၆။ ��မပ�ရ�က���ပ�က�����င���ရ�ဂ� က�က�ယ���မ�နင���ခင�� ၅

၂။ ��မ������မည���ရ�ဂ� ၅

၂.၁။ �ရ�ဂ�သမ��င����က�င����င�ပ���� �ပ�� ၅

၂.၂။ စ��ပ����ရ�အရ အ�ရ�ပ�ပ�� ၅

၂.၃။ ��မ������မည���ရ�ဂ�၏ �ရ�ဂ�လက�ဏ�မ��� ၆

၂.၄။ �ရ�ဂ��ဖစ��စသ�သက�ရ� ၆

၂.၅။ �ရ�ဂ�သ�သရ�လည��ခင����င� �ရ�ဂ��ဖစ�မ�က� အ���ပ��သ�ပတ�ဝန��က�င�

အ��ခအ�န ၇

၂.၆။ က�က�ယ���မ���င��မ�နည��လမ��မ��� ၈

၃။ ��မ��ဖ��ဥမ��ရ�ဂ� ၈

၃.၁။ �န�က�ခ�သမ��င����က�င�� ၈

၃.၂။ စ��ပ����ရ�အရဆ�������မ� ၈

၃.၃။ �ရ�ဂ�လက�ဏ�မ��� ၉

၃.၄။ �ရ�ဂ��ဖစ��စ�သ�သက�ရ� ၉
၃.၅။ �ရ�ဂ�သ�သရ���င� ပ�� ���� �မ� ၁၀

၃.၆။ က�က�ယ���မ�နင��နည��မ��� ၁၀

၄။ �က��ဖ�မ���ပ�က�စ�န���ရ�ဂ�(Anthracnose of coffee) ၁၁

၄.၁။ �ရ�ဂ�သမ��င����င�ပ�� ���� �မ� ၁၁

၄.၂။ စ��ပ����ရ�အရအ�ရ�ပ�မ� ၁၁

၄.၃။ �ရ�ဂ�လက�ဏ�မ��� ၁၁

၄.၄။ �ရ�ဂ��ဖစ��စသက�ရ� ၁၂

၄.၅။ �ရ�ဂ�သ�သရ� ၁၃

၄.၆။ က�က�ယ���မ��နင��နည��မ��� ၁၃

၅။ ရ�ဘ�မ����ပ�က�စ�န���ရ�ဂ� (Anthracnose of rubber) ၁၃

၅.၁။ �ရ�ဂ�သမ��င����င�ပ�� ���� �ပ�� ၁၃

၅.၂။ စ��ပ����ရ�အရ အ�ရ�ပ�မ� ၁၄

၅.၃။ �ရ�ဂ�လက�ဏ�မ��� ၁၄

၅.၄။ �ရ�ဂ��ဖစ��စသက�ရ� ၁၄

၅.၅။ �ရ�ဂ�သ�သရ� ၁၅

၅.၆။ က�က�ယ���မ�နင��နည��မ��� ၁၆
၁။ ��မပ�ရ�က���ပ�က�����င���ရ�ဂ�

၁.၁။ ��မပ��ရ�ဂ�ပ����မ���င� �မန�မ����င�င�တ�င� စတင�ပ�� ����မ�

ဘ�စ� ၂၀၀၀-၃၀၀ခ���စ�အတ�င��မ�၍ �တ�င�အ�မရ�ကတ��က�ရ� ပ�������င�င�တ�င�

��မပ�က�စ�က�ပ����ခ��သည�။ ပ�������င�င�မ� နယ�နမ�တ�ထ�စပ��န�သ� ဘရ��ဇ��လ���င�င�သ� �

ပ����ခ�သည�။ ၁၆ရ�စ�တ�င� ဘရ�ဇ��လ���င�င�မ� ��မပ�မ����မ���က�� အ�ဖရ�ကတ��က�သ� �

တင�ပ� �ခ��သည�။ တ��တ���င�င�တ�င� ၁၃၆၈ခ���စ�ကတည��က ��မပ�က� စ��က�ပ����ခ��သည�။

အ���ယ���င�င�သ� � ဘရ�ဇ��လ�၊ အ�ဖရ�က၊တ��တ���င� ဖ�လစ�ပ�င���င�င�တ� �မ� တင�သ�င��ခ��သည�။

၁၅၇၄ ခ���စ�တ�င� ဥ�ရ�ပ���င�င�မ���သ�� � ��မပ�မ����မ����ရ�က�ရ�လ�ရ�မ� ၁၈၄၀ခ���စ�တ�င�

က�ယ��ပနစ�� �� စ��က�ပ����ခ��သည�။ �မန�မ����င�င�သ� � တ��တ���င�င�မ�လည���က�င�� အ���ယ���င�င�

မဒရစ��ပည�နယ�မ�လည���က�င��၊ �မန�မ����င�င�အလည�ပ�င���ဒသသ�� � �ရ�က�လ�သည�ဟ�

ယ�ဆရသည�။ �မန�မ����င�င�တ�င� ရ�မ���ပည�နယ�မ� မ�က��၊ �မင���ခ�၊ ပခ�က��၊ သရက�၊ မ�တ��လ�၊

ရမည��သင��၊ �ရွှဘ�၊ စစ�က�င����င� �အ�က�ခ�င��တ�င��ခ���င�မ���သ�� � ပ���� �ခ��သည�။

�မန�မ����င�င�တ�င���မပ�က�မ����မပ���င�၊�ဆ�င����မပ�ဟ�၍ တစ���စ�လ�င���စ�သ��စ�� စ��က�ပ����

�ကသည�။ �မန�မ����င�င�၌ ��မပ�က� ပင��ထ�င���င� ပင��ပန �� ��စ�မ����ခ���ခ��ထ��သည�။

၁.၂။ �ရ�ဂ��န�က�ခ�သမ��င����က�င����င�ပ�� ���� �ပ��

��မပ�ရ�က� ��ပ�က��ရ�ဂ�သည� ကမ��တစ�ဝ�မ��လ���တ�င� ဆ���ရ���စ���ဖစ�ပ���ပ�သည�။

�မန�မ����င�င�တ�င�မ� ၁၉၃၁ခ���စ�တ�င� စတင��တ� ရ�� �သည�ဟ� မ�တ�တမ��မ���အရ သ�ရ�ရပ�သည�။

ယခ�တ�င�မ� ��မပ�စ�က��သ� �နရ��ဒသတ��င��တ�င��တ� ရ�� �ရပ�သည�။ ကမ���တစ�ဝ�မ��တ�င�

��စ�စဥ်ရ�က���ပ�က��ရ�ဂ� ပ�� ���� �မ���က�င�� အထ�က���န�� ၁၀% မ� ၅၀% �က���အထ�

ဆ�������ရပ�သည�။

1
၁.၃။ ရ�က���ပ�က�����င���ရ�ဂါ၏ သ�င��ပင�လက�ဏ�

��မပ�ရ�က�၏�အ�က�မ�က�����ပင�တ�င� အနက��ရ�င�အန�က�က�မ��� �တ� �ရသည�။ ��မပ�

ရ�က���ပ�က��ရ�ဂ�လက�ဏ�က���ကည��လ�င� ရ�က���ပ�က�����င�� �ရ�ဂ�သည� အမည���ရ�င�

စက�ဝ�င��ပ���တ� ရ�� �ရ�ပ�� ရ�က���ပ�က��စ��ရ�ဂ�အန�က�က�ထက�ပ��က��ပ�သည�။ ရ�က���ပ�က�

����င���ရ�ဂ�သည� အမ���အ���ဖင�� ၁မ�လ�မ�တ�မ� ၆မ�လ�မ�တ�အထ�အခ�င�� ရ��ပ�သည�။

�ယဘ�ယ�အ���ဖင�� ��မပ�ဥ ဥစ�ယ�ခ�ခ��န�တ�င�အရ�က�၏ �အ�က�မ�က�����ပင�မ� ဗဟ��တ�စက�ဝ�င��

အရစ��လ�မ���ထ�တ�ပ�သည�။ ��မပ�ရ�က���ပ�က�����င���ရ�ဂ� က��ရ�က��သ�အရ�က�၏

�အ�က�မ�က�����ပင�တ�င� စပ���ထ�တ��ပ�� အန�က�က�မ���သည� အမည���ရ�င�ရ�၍ အနည��ငယ�

�ကမ���သ�အသ�င�ရ�ပ�သည�။ လက�က�င�မ�န�ဘ�လ���ဖင���ကည��ပ�က အရ�က�၏�အ�က�မ�က����

�ပင�ရ�အန�က�က�မ���မ� အရစ�လ�က�ထ�က��နသည�� မ�မ����ပ���အဂ��မ���က�� �မင��တ� ��� �င�ပ�သည�။

��မပ�ရ�က���ပ�က�����င���ရ�ဂ�သည� ရ�က���ပ�က��စ��ရ�ဂ���င� ��င��ယ�ဥ်ပ�ကပ��မ�

မ����ပ��သည�။ ရ�က���ပ�က������ရ�ဂ�သည� အမ���အ���ဖင�� စ��က�ပ�����ပ��၅ပတ�မ�

၇ပတ�အတ�င�� �မင��တ� ပ�သည�


� ။ ��မပ�ရ�က���ပ�က�����င�� �ရ�ဂ�အန�က�က�မ���က�� ရ�က�ည��

အရ�က� စသည�� က��စက�ပ�� ���� ��စသည�။ ရ�က���ပ�က�����င���ရ�ဂ�သည� ��မပ�ပင�၏

�န�က�ပ�င���က��ထ���မ�အဆင��တ�င� က��ရ�က��လ�ရ�ပ�သည�။ ထ�� �အ�ပင� ���က�ထ���ဂ�င���မ�သဇ�

အသ���မ����ခင����င� မဂ�န�ဆ�ယမ�ခ��� �တ���သ� ��မတ�� �တ�င� ��မပ�ရ�က���ပ�က��ရ�ဂ�

�ဖစ��စ���င�သည�။

2
၁.၄။ ��မပ�ရ�က���ပ�က�����င���ရ�ဂ��ဖစ��စ�သ�သက�ရ�

Division - Deuteromycota

Form Class - Hypomycetes

Form Order - Moniliales

Form Family - Dematiaceae

Form Genus - Phaeoisariopsis

Form Species - Personata

��မပ�ရ�က���ပ�က�����င���ရ�ဂ��ဖစ��စ�သ� သက�ရ�မ�သည�လ�င�မ�အဆင��တ�င�

အရ�က��အ�က� မ�က�����ပင�ရ� �လ���ပ�က�မ���မ�စပ���ခ�တ�င� (conidiophore) မ�����င�

စပ���(condia) မ���က��ထ�တ�ယ�ပ�သည�။ စပ���ခ�တ�င�မ���သည� အကနတ�� စ�ကနမ�� ���စ�ကနပ�� �၍

တ�တ�င�ဆစ��က��ပ��မ���အစ�လ�က� ထ�က��ပ�လ��ပ�� သ�စပ���(conidia)မ���က��

တ��င��တ�ပ�က ၁၈မ�၆၀ မ��က�ခ���မ�တ�၊ ၆မ�၁၀မ��က�ခ���မ�တ�ရ��၍

သ�လ�င�ဆ��ဖ����ရ�င�ရ�ပ�သည�။ စပ���မ���သည�အမ���အ���ဖင�� ��ဖ�င���ပ��အခ��� �မ�� အနည��ငယ�

�က���နသည�က� �တ� ရပ�သည�


� ။ စပ���မ���သည� အကနတ�� စ�ကနမ�� � ခ�နစ�ကနအ �� ထ�ပ�သည�။

သ�� ��သ��အမ���အ���ဖင�� ပင�စည�ရ�က�စ�ယ���င� စ�ယ��ပ�တ�င� ဘ�ဥပ��မ� သ�လ��ရ�ည�ပ��တ� ရ�

ပ�သည�။ ��မပ�ရ�က���ပ�က�����င���ရ�ဂ��ပင��ထန�စ�� က��ရ�က�ပ�က အပင�သက�တမ�� မ�စ�မ�

��မပ�အရ�က�မ��� ��ကက��စပ�သည�။ ��မပ�ရ�က���ပ�က�����င���ရ�ဂ���က�င��

��မပ�အထ�က���န����င���မပ��တ�င��၏ အရည�အ�သ��မ���လ���က��စပ�သည�။

(က) (ခ)

ပ��-၁။ (က) ��မပ�ရက


� ���ပ�က�����င���ရ�ဂ�လက�ဏ�၊ (ခ) �ရ�ဂ��ဖစ��စသက�ရ�

3
၁.၅။ �ရ�ဂ�သ�သရ�လည��ခင����င� �ရ�ဂ��ဖစ�မ�က�အ���ပ��သ� ပတ�ဝန��က�င�

အ��ခအ�န

ရ�က���ပ�င������င���ရ�ဂ��ဖစ��စ�သ� သက�ရ�မ� Phaeoisarioposis Personata

သည� ��မ�ဆ�င�မ�သက�ရ�တစ�မ�တ����ဖစ�ပ�သည�။ �ရ�ဂ�က�စက��ခင��ခ�ရ�သ� သ�����ပင�မ���၏

ပင��ကင��ပင�က�န�မ���ရ�� conidia, mycelia ��င� perithecia မ���သည� ��မ�က��ထ�တ�င�

အခ��န��က��မင��စ�� အသက�ရ�င���င�ပ�သည�။ ရ�တ�သ�မ���ပ�� ဤရ���န�သ�မ�����စ�မ�

�ပန��ပ�က�လ��သ� ��မပ�ပင�မ���သည� ရ�က���ပ�က��ရ�ဂ�မ���ဆက�လက�အသက�ရ�င�

�နထ��င�ရန�အတ�က� က�ည��ပ�ပ�သည�။ ��မပ�ရ�က���ပ�က��ရ�ဂ�မ��� က��စက�ခ�ရ�သ�

ပင��ကင��ပင�က�န�မ���မ� �ရ�ဂ�က��အဓ�က ပ�� ���� ��စပ�သည�။ ��မပ�ရ�က���ပ�က��ရ�ဂ��ဖစ��စသ�

သက�ရ�မ�သည� �လ�ဖင�� မ�စပ���မ���လ�င�ပ��စ�သ���က�င�� �ရ�ဂ�က�� က��စက�ပ�� ���� ��စပ�သည�။

��မ�က��အတ�င��ရ�� �ရ�ဂ�က��စက�ခ�ထ��ရ�သ� သ�����ပင�အ�ကင��အက�န�မ���သည�

မ���ရ��ခ�၍အစ��ဓ�တ� ရရ��လ��သ�အခါ မ�မ�င�မ���မ�တ�က���က�စပ���စမ���ထ�က��ပ��

��မပ�ပင�ငယ�မ���က�� �ရ�ဂ�က��စက��စပ�သည�။ ��မပ�ပင�မ�����င� �ရ�ဂ�က��စက�ခ�ထ��ရ�သ�

သ�����ပင�မ���၏အ�ကင��အက�န�မ���သည� ရ�က���ပ�က��ရ�ဂ�က�� တစ�ရ�သ�မ�တစ�ရ�သ�သ� �

က��စက�ပ�� ���� ��စရန� သယ��ဆ�င��ပ�ပ�သည�။ စ��ထ�င��ဆ�မ�င��ခင��၊ ၂၀ဒ�ဂရ�-၃၀ဒ�ဂရ�

စင�တ�ဂရ�တ�အထ� အပ�ခ��န�န�မ��ခင��၊ အရ�က�မ���၏ �အ�က�မ�က�����ပင�တ�င�

ဆ����င��မ���ရ���နတတ��ခင���ရ�ဂ��က��ထ����ခင��က�� ပ��မ� �ဖစ��စပ�သည�။ ��မ�က��အတ�င��

nitrogen phosphatie fertilizer ��င� magnesium ခ��� �တ��မ�ရ��ခင��တ�� ���က�င��

�ရ�ဂ��ဖစ��ပ�မ�က� တ����စပ�သည�။ မ�������င��ရ�သ��န�က�က�ပ�က ��မပ�ရ�က���ပ�က�����င��

�ရ�ဂ��ဖစ�မ�က�ပ�မ��ဖစ��စပ�သည�။

4
၁.၆။ ��မပ�ရ�က���ပ�က�����င���ရ�ဂ� က�က�ယ���မ�နင���ခင��

��မပ�ကရ�က���ပ�က��ရ�ဂ��ဖစ��စ�သ� သက�ရ�မ�မ���သည� ��မ�ဆ�င�မ�မ����ဖစ�

�သ���က�င�� သ�����ပင���င� ��မပ�ပင�အ�ကင��အက�န�မ���က�� စ��ဆ�င�မ���� ရပ�သည�


� ။ ��မပ���င�

အ�ခ��သ�����ပင�မ���က�� အလ�ည�က�စ��က�ပ�����ခင��မ� ��မပ�ရ�က���ပ�က��ရ�ဂ�က�� က�က�ယ�

���င�ပ�သည�။ ��မပ�မ�����စ�ခ�ရ�တ�င� မ�သတ��ဆ�မ�����င� လ��နယ�စ�က��ခင��မ�လည��

��မပ�ရ�က���ပ�က��ရ�ဂ�က�� က�က�ယ���င�ပ�သည�။ သ�����မ���က�� �စ��စ�စ��က�ပ�က

�ရ�ဂ�အန�က�က�မ����သ�ငယ�သ���သည�က� သ�ရပ�သည�။ ��မပ�စ�က�ခင��အတ�င���ပ�င���မက�

မ���က��က�က�ယ���မ�နင���ခင��မ� �ရ�ဂ��ဖစ�မ�က� �လ� �ခ����င�ပ�သည�။ ရ�တ�သ�မ���ပ��

က�န�ရ��န�သ� အ�စ��ပန��ပ�က�လ��သ� ��မပ�မ���က�� ဖယ�ရ����ခင��သည� �ရ�ဂ�

က��ရ�က�မ�က� က�က�ယ���င�ပ�သည�။ သ�����က� �စ��စ�စ��က��ခင��မ��ရ�ဂ��ဖစ�မ�က�

ထ�န��ခ��ပ���င��ပ�� ရ�က���ပ�က�����င���ရ�ဂ�က�� မ�သတ��ဆ�အသ����ပ��ခင��မ�� အ�က�င��ဆ���

က�က�ယ���င��ခင��ပင��ဖစ�သည�။

၂။ ��မ������မည���ရ�ဂ�

၂.၁။ �ရ�ဂ�သမ��င����က�င����င�ပ���� �ပ��

��မ������မည���ရ�ဂ�သည� ��မ���ရ�ဂ�မ���ထ�တ�င� အဓ�ကအက�ဆး�ရ�ဂ��ဖစ�ပ�သည�။

�မန�မ����င�င�တ�င� ��မ������မည���ရ�ဂ�က�� ၁၉၂၇ခ���စ�ကတည��က �တ� ရ�� �ရသည�ဟ�

မ�တ�တမ��မ���အရသ�ရ�ရပ�သည�။ ��မ������မ��ရ�ဂ�၏ �ရ�ဂ��ပင��အ��ပမ�ဏမ� ၆%မ�

၇၂%ထ�ရ�ပ�သည�။

၂.၂။ စ��ပ����ရ�အရ အ�ရ�ပ�ပ��

��မ������မည���ရ�ဂ���က�င�� ��မ��အထ�က���န�� ၅%မ�၁၀၀%အထ� ဆ����������င�ပ�သည�။

�ရ�ဂ��ပင��အ��၁% တ���ပ���လ�သည���င�အမ� ၁ဟက�တ�တ�င� ��မ��အထ�က���န��

၁.၈က�လ�ဂရမ�ခန �� ဆ�������ပ�သည�။(Murugesan etal.1978)

5
၂.၃။ ��မ������မည���ရ�ဂ�၏ �ရ�ဂ�လက�ဏ�မ���

��မ������မည���ရ�ဂ���က�င�� က�င��ထ�တ�င� အပင��ပ�က���န��အ��နည���ပ�� အပင�ငယ�မ���

�သဆ���မ��မင��မ���ခင���ဖစ��ပ�ပ�သည�။ ပန��ပ�င��ပ���န�က� ပ��င��တ�င� �ရ�ဂ�က��ရ�က�ပ�က

��မ�က����င�န���သ� ပင�စည��အ�က���ခပ��င��(သ�� �မဟ�တ�) collar region ၌ အည���ဖ����ရ�င�

အ�ရ�င���ပ�င��သ���သည�က� �တ� ရပ�သည�


� ။ ဤ�ရ�ဂ�သည� တ�ဖည���ဖည��ပင�စည�၏

အ�ပ�ပ��င��ထ��ရ�က�သ����ပ�� �န�က�ဆ��တ�င�အက��င��မ���ထ� ပ�� ���� �သ���ပ�သည�။ �န�က�ပ�င��

တ�င��ရ�ဂ�က��ရ�က��န�သ� အပင�တစ����မ���သည� မည��ည���ရ�င�မ� အနက��ရ�င�သ� �

��ပ�င��သ����ပ�� တစ�ခ�တစ�ရ�တ�င� မ��ခ����ဖ����ရ�င� သ�� �မဟ�တ��င��ရ�င�အ�ဖစ�သ� �အ�ရ�င�

��ပ�င��လ�သ���ပ�သည�။ �ရ�ဂ��ဖစ��န�သ� ပင�စည��ပ�တ�င�မ���စ���သ� အနက��ရ�င�

အစက���ပ�က���င�တ��သ� မ�၏အဂ��ရပ�မ���(pycnidia and selerotia) ရ��ပ�သည�။

�ရ�ဂ��ဖစ��န�သ� အရ�က�မ���သည� အဝ��ရ�င� ��ပ�င��သ����ခင�� ည�����မ���ခင����င�

��ခ�က��သ� �ခင�
� �မ��� �ဖစ�သ����သ��လည�� ��ကက��ခင�� မရ��ပ�။ �ရ�ဂ�က��ရ�က��န�သ�

အ�မစ�၏ အ�ခ�က���င� ပင�စည�၏ �အ�က���ခပ��င��မ��� ပ�က�စ��သ���သည�က� �တ� ရပ�သည�


� ။

�ရ�ဂ�က��ရ�က��န�သ�အ�စ�မ���သည� သ�မန� အ�စ�မ���ထက� အရ�ယ�အစ���သ�ငယ��ပ��

�န�က�ပ�င��တ�င� က���သ���ပ�သည�။ �န�က�ဆ��တ�င� အပင�တစ�ပင�လ����ခ�က��သ� �ပ�


� �

�သဆ���သ���ပ�သည�။

၂.၄။ �ရ�ဂ��ဖစ��စသ�သက�ရ�

��မ������မည���ရ�ဂ�၏ �ရ�ဂ��ဖစ��စ�သ� သက�ရ�မ�မ�� Macrophomina

phaseolina �ဖစ�ပ�သည�။

6
�ရ�ဂ��ဖစ��စသက�ရ�မ�အ��အမ����အစ��ခ���ခ���ခင��

Divisio - Deuteromycota

Form Class - Coelomycetes

Form Order - Spohaeropsidales

Form Family - Sphaeropsidaceae

Form Genus - Macrophomina

From Species - Phaseolina

�ရ�ဂ��ဖစ��စသက�ရ�မ�သည� မ�ည���ရ�င�အလ���ပ��သဏ္ဍန�ရ��ပ�� 100-200𝜇m

အရ�ယ�အစ��ရ�� �ရအ���ပ��သဏ္ဍန� မ�အဂ��ရပ� (pycnidia)က�� လက�ခ�ပင�၏တစ�����ပ�တ�င�

တစ�ခ�တစ�ရ�ထ�တ�လ�ပ�ပ�သည�။ Pycnidiaphores မ���သည�တ��ပ�� အ�ရ�င�မ��ကပ�သည�။

အရ�ယ�အစ��မ�� 10-24 1-10 𝜇m ရ���ပ��လ�ပ�င��မ���စ�� အသက�ရ�င���င�ပ�သည�။

(က) (ခ)

ပ��-၂။ (က) ��မ������မည���ရ�ဂ�လက�ဏ�၊ (ခ) �ရ�ဂ��ဖစ��စ သက�ရ�မ�

၂.၅။ �ရ�ဂ�သ�သရ�လည��ခင����င� �ရ�ဂ��ဖစ�မ�က� အ���ပ��သ�ပတ�ဝန��က�င�

အ��ခအ�န

�ရ�ဂ��ဖစ��စသက�ရ�မ�သည� ��မ�က����င� မ�����စ��ဆ�င��သ� �ရ�ဂ��ဖစ��စပ�သည�။

��မ�က��အပ�ခ��န���င�စ�ထ�င��စ�မင��မ���ခင��သည� ၎င��မ�၏ ပ�� ���� �မ�အတ�က� အခ�င�အ�ရ��ပ��ပ��

�ရ�ဂ��ပင��အ��က��လည��တ���ပ���လ��စပ�သည�။ ၎င��မ�သည� သ�င���ရမ���မ�တစ�ဆင��

7
ပ�� ���� ����င��ပ�� အပ�ခ��န�၂၀-၃၅ဒ�ဂရ�စင�တ�ဂရ�တ��က��တ�င� ၎င��တ�� ��က��ထ���ရန�အတ�က�

အ�က�င��ဆ���အ��ခ�န�ဖစ�ပ�သည�။ မ���ရ��သ�န��မ��က��ရ�� �ရ�ပတ��န�သ�အခ��န�တ�င�

�ရ�ဂ�၏ပ�� ���� �မ�အ��ခအ�န�ပ�သည�က� �တ� ရပ�သည�


� ။

၂.၆။ က�က�ယ���မ���င��မ�နည��လမ��မ���

အ�စ�က�စမ��သပ�မ�လ�ပ��ခင����င� ��မ�က��ထ�တ�င� Trichoderma harzianum

က��အသ����ပ� �ခင���ဖင�� ���မ���င��န�င�ပ�သည�။

Carbendazin (Bavistin), benomyl (Funomyl) and captan (Orthocide)က��

3glkg ��န��ထ���ဖင�� အ�စ���င��ရ���ယ���င�ပ�သည�။

9A-MR, Sinyadana 4 ��င�Hnan Ni 25/160-Ms က��သ� ��သ� ခ���င�ရည�ရ��သ�

မ����မ���က�� အသ����ပ����င�ပ�သည�။

၃။ ��မ��ဖ��ဥမ��ရ�ဂ�

၃.၁။ �န�က�ခ�သမ��င����က�င��

��မ��ဖ��ဥမ��ရ�ဂ�က�� ��မ��အဓ�ကစ��က�ပ�����သ����င�င�မ��� Andhra Pradosh ��င�

Tamilnadu တ�� �တ�င� စတင��တ� ရသည�


� ။

၃.၂။ စ��ပ����ရ�အရဆ�������မ�

��မ��သည� လ�န�ခ��သ���စ��ပ�င��င���ထ�င��က���အခ��န�မ� ယခ�အခ��န�အထ�

အ�ရ�တ�က�တ�င� ဆ�ထ�က�သ�����အ�ဖစ� အဓ�ကစ��က�ပ����သည�။ ��မ��ပင�တ�င� �ရ�ဂ�က�

�ရ�က��သ� အဆင���ပ�မ�တည�၍ ��မ��အထ�က���န��၂၅ရ�ခ��င���န��မ�၅၀ရ�ခ��င���န��အထ�

�လ���က����င�ပ�သည�။ (Patek etal.(1949) and Mehta (1951)).

8
၃.၃။ �ရ�ဂ�လက�ဏ�မ���

��မ��ပင�၏ အပင��ပ�က�အဆင��မ� အပင��က��အဆင��ထ�တ�င� ��မ��ဖ��ဥမ��ရ�ဂ�

က��ရ�က���င�ပ�သည�။ စ��ဥမ��ဖစ��စ�သ� မ�က� အပင�၏အစ�တ�အပ��င��အ��လ����ဖစ��သ�

အရ�က�၊ ပင�စည�၊ ပန��ပ�င���င� သ���တ�င��တ� �တ�င� အဓ�က�တ� ရ�� �ရသည�။ ��မ��ရ�က�မ���သည�

ဖ��ဥမ��ရ�ဂ�က�� အဓ�ကခ���င�ရည�မရ���သ� အစ�တ�အပ��င��မ����ဖစ��ကသည�။ ��မ��ပင�၏

သက�တမ�� ၄၀��င� ၄၀�က��� ရက�သ��မ���တ�င� အရ�က�၏အ�ပ�မ�က�����ပင�တ�င�

�သ�ငယ��သ�အ�ဖ��ရ�င�အ��ပ�က�မ���က�� �တ� ရသည�


� ။ သင���တ���သ� ပတ�ဝန��က�င�

အ��ခအ�နတ�င� ��မ��ပင�၏အရ�က��ပ�၌ စတင�က��ရ�က�တတ��ပ�� ��မ�� ပင�၏ အ�ခ��

အစ�တ�အပ��င��မ���သ�� �လည�� က��စက�ပ�� ���� �က��ရ�က�သည�။ အရ�က��ပ�တ�င� က��ရ�က��န�သ�

�သ�ငယ�သည�� အ�ဖ��ရ�င�အ��ပ�က�မ���သည�စ�လ�က� �က��မ���သ� အ��ပ�က�မ���

အ�ဖစ�သ� � ��ပ�င��လ�သ����ပ��အရ�က�၏ မ�က�����ပင�တစ�ခ�လ��အ�ပ�သ�� � ဖ���အ�ပ�သ���သည�။

�ရ�ဂ�လက�ဏ�မ���တ�င� အရ�က�မ�က�����ပင� ဆ�လ��သ�ခင��၊ အပင�မ�က��ခင� အရ�က�

��က�ခင��၊ အပင��က��ထ���မ�အ�စ�ပ��င��အဆင��တ�င� အပင�မ���ပ�သ����ခင��၊ အရ�က�ဝ�က�

ဆ�လ��သသ����ခင��၊ ပန��ပ�င�အဆင��တ�င� အဖ��အပ�င�မ��� ��ကက�ပ�က�စ���ခင��စ�သ�

လက�ဏ�မ���ပ�ဝင�ပ�သည�။ �ပင���ပင��ထန�ထန��ရ�ဂ�က��ရ�က�ပ�က အရ�က�မ�����ကၑ��ပ��

အပင�မ����သသ������င�ပ�သည�။ �ရ�ဂ�က��ရ�က��သ� အပင�သည� ���တ��သ� ��မ���စ�မ���

ထ�တ�လ�ပ��ပ�� အထ�က���န��လ� �လ���က����င�ပ�သည�။

၃.၄။ �ရ�ဂ��ဖစ��စ�သ�သက�ရ�

�ရ�ဂ��ဖစ��စ�သ� သက�ရ�သည� အ�ရ�င��ဖ����ပ��၊ အကနပ�� ��သ� မ�မ�င�မ���က��

ထ�တ�လ�ပ�သည�။ လက�ခ�ပင��ပ�သ�� � အစ�စ�ပ�အဂ��ထ�တ��ပ�� အစ�စ�ပ�ယ�သည�။ မ�လမ�မ�င�မ�

conidiophores မ��� ထ�က��ပ�လ�သည�။ ထ�� conidiophores မ���သည� တ���တ�င���သ�

အကနလ �� �မပ�ပ�။ Conidia မ���သည� ဆ�လ�တစ�လ���ဖစ��ပ��၊ အ�ရ�င�မ�က� ၊

9
လ���ဝန���သ�ပ��စ�ရ�သည�။ Cleistothecia မ���သည� တင��ပ�တ�ပ�ရ��ပ�� အနက��ရ�င�ရ�သည�။

asicမ���သည� ဘ�ဥပ��ရ��ပ�� ascusမ���မ� ascaspare ၂လ���မ�၃လ���အထ� ထ�တ�လ�ပ�သည�။

ascaspare မ���သည� ဆ�လ�န�ရ�ပ��က� အည���ဖ����ရ�င�ရ�သည�။ �ရ�ဂ��ဖစ��စ�သ�

သက�ရ�မ��(Sesamum indicum l.) �ဖစ�သည�။

(က) (ခ)

ပ��-၃။ (က) ��မ��ဖ��ဥ မ��ရ�ဂ�လက�ဏ�၊ (ခ) �ရ�ဂ��ဖစ��စ သက�ရ�မ�

၃.၅။ �ရ�ဂ�သ�သရ���င� ပ�� ���� �မ�

��မ��ဖ��ဥမ��ရ�ဂ�သည� မ����ရခ��န�မ����သ�၊ ညအပ�ခ��န�နည���ပ��

ပ�����စ��စ�တ�မ�မ����သ� �နရ�မ���တ�င� �ရ�ဂ�ပ�� ���� �မ�မ���သည�။ �ရ�ဂ��ဖစ��စ�သ�

သက�ရ�မ�သည� ထ�ဝရကပ�ပ��အမ����အစ���ဖစ�သည�။ �ရ�ဂ��ဖစ��စ�သ� သက�ရ�မ�သည�

��မ�က��ထ�ရ� အပင�အ�ကင��အက�န�မ���ထ�တ�င� �နထ��င�သည�။ conidia မ���သည� �လန� �အတ�

ပ�� ���� �သ����ပ�� တစ��နရ�မ� တစ��နရ�ပ�� ���� �သည�။

၃.၆။ က�က�ယ���မ�နင��နည��မ���

(၁) ဖ��ဥမ��ရ�ဂ�က�� ခ���င�ရည�ရ��သ� မ����မ���က�� အသ����ပ�ရပ�မည�။

(၂) ���က�ထ���ဂ�င� ဓ�တ���မ�သဇ� အလ�န�အက���က���ခင��က�� �ရ��င�ရ���ရပ�မည�။

(၃) အပင�မ���သ�ပ�သည��ထ�ထပ�စ�� စ��က�ပ�����ခင��က�� �ရ��င�က�ဥ်ရမည�။

10
(၄) �ရက�� အပင�၏ �အ�င���ခတ�င� �လ�င��ရမည�။

(၅) �ရ�ဂ�က��စက�ခ�ရ�သ� အပင�အ�ကင��အက�န�မ���က�� ဖ�က�ဆ��ပစ�ပ�။

(၆) စ��ထ�င��ဆက�� �လ���ခ��ပ�ရပ�မည�။

(၇) ဆ�လဖ�ပ�ဝင��သ� မ�သတ��ဆ�မ���က�� သ���စ��ရပ�မည�။

၄။ �က��ဖ�မ���ပ�က�စ�န���ရ�ဂ�(Anthracnose of coffee)

၄.၁။ �ရ�ဂ�သမ��င����င�ပ�� ���� �မ�

�က��ဖ�မ���ပ�က�စ�န���ရ�ဂ�သည� ကမ���တစ�ဝ�မ��လ���ရ�� �က��ဖ�စ�က�ပ�����သ�

�ဒသမ���တ�င� ပ�� ���� �ပ�သည�။ ၂၀၁၀ခ���စ� ဧ�ပ�လ၌ ဘရ�ဇ�����င�င�ရ� Espjrito Santo �ပည�နယ�

��င� Bahia �ပည�နယ� �က��ဖ�စ�က��သ��ခ�မ���တ�င� မ���ပ�က�စ�န�� �ရ�ဂ�စ���ရ���စ��

က��ရ�က�ပ�သည�။

၄.၂။ စ��ပ����ရ�အရအ�ရ�ပ�မ�

�က��ဖ�ပင�တ�င�က��ရ�က��သ�မ����ပ�က�စ�န���ရ�ဂ�သည� စ��ပ����ရ�အရအ�ရ�ပ��သ�

�ရ�ဂ�တစ�ခ��ဖစ�သည�။ Puerto Rico ���င�င�တ�င� မ����ပ�က�စ�န���ရ�ဂ�က��ရ�က�မ���က�င��

�က��ဖ�တန�ခ��န��ပ�င��မ���စ�� ဆ�������ရပ�သည�။ အရ�က�တ�င� �ရ�ဂ�က��ရ�က�လ�င�မ�

အစ�ခ�က�လ�ပ���င�စ�မ��က�သ����ပ��အတ�က���န��က�� သ�သ�သ�သ� �လ���သ����စပ�သည�။

၄.၃။ �ရ�ဂ�လက�ဏ�မ���

�က��ဖ�ရ�က��ပ�တ�င� ၂၅မ�လ�မ�တ� အရ�ယ�အစ��ရ�� လ���ဝ��င���သ� အစက�အ��ပ�က�

မ���က�� �တ� ရမည�


� ။ ဆ�လ��သ�န�သ� အစက�အ��ပ�က�မ���သည� အည���ရ�င�ရ�ပ�သည�။

၎င��အစက�အ��ပ�က�တစ�ခ�ခ�င��စ�မ���သည� �ပ�င��စည��သ����ပ�� အရ�က�တစ�ရ�က�လ�� (သ�� �)

�ရ�ဂ��ဖစ��န�သ� အပ��င��တ�င� ��ခ�က��သ� သ�


� ��ပ�သည�။ �ရ�ဂ��ဖစ��စသက�ရ�မ�၏

မ�အဂ��ရပ�(acervuli)မ�����က�င�� �က��ဖ�ရ�က�၏အ�ပ�မ�က�����ပင�(သ�� �) �အ�က�မ�က�����ပင�

11
တ�င�အနက��ရ�င�အစက�အ��ပ�က�မ��� သ�သ�သ�သ��တ� �မင�
� ရမည��ဖစ�သည�။ �က��ဖ�ပင�၏

က��င��မ���ရ��အဆစ�မ�����င� ဆစ��က��မ���၏ တစ����မ���ပ�က�စ��သ����ခင����က�င�� အသ��မ���

��င�အရ�က�မ�����ကက�ပ�သည�။ အသ���ပ�ရ�� အည���ရ�င� အန�ခ���င��သည� အနက��ရ�င�အ�ဖစ�

��ပ�င��လ�သ����ပ��မ�သ���ပ�သည�။ ၎င���ရ�ဂ�လက�ဏ�သည� cercospora ရ�က���ပ�က�

�ရ�ဂ�လက�ဏ���င�ဆင�တ�ပ�သည�။

၄.၄။ �ရ�ဂ��ဖစ��စသက�ရ�

�က��ဖ�မ���ပ�က�စ�န���ရ�ဂ�၏ �ရ�ဂ��ဖစ��စ�သ� သက�ရ�မ�� Collectrichum spp

�ဖစ�ပ�သည�။

Division - Deuteromycota

Form Class - Coelomycetes

Form Order - Melanconiales

Form Family - Melanconiaceae

Form Genus - Colletrichum

Form Species - spp

�ရ�ဂ��ဖစ��စသက�ရ�မ�၏ လ�င�မ�အဆင��က� Colletrichum spp ဟ��ခ��ပ��

လ�င��ပ�င��အဆင��က� Glomerella cingulata ဟ��ခ�ပ�သည�။ ၎င��မ�၏ စပ���(Conidia)

အမ���စ�သည� သ�လ��ရ�ည�ပ�သဏ္ဍန�အ�ရ�င�မ�၍ ဆ�လ�တစ�လ���ဖစ�ပ�သည�။ စပ���(Conidia)

အရ�ယ�အစ��မ��(၁၀.၄-၁၅.၆×၅.၄) မ��က�ခ���မ�တ�ခနရ�� �ပ�သည�။

(က) (ခ)

ပ��-၄။ (က) �က��ဖ�မ� ���ပ�က�စ�န���ရ�ဂ�လက�ဏ�၊ (ခ) �ရ�ဂ��ဖစ��စ သက�ရ�


12
၄.၅။ �ရ�ဂ�သ�သရ�

မ����ရခ��န�မ���၍စ��ထ�င��စမ����သ� အ��ခ�နတ�င� �ရ�ဂ��ဖစ��စသက�ရ�မ�သည�

အပင�မ����က��တ�င� �ရ�ဂ�ပ�� ���� �၍ �ရ�ဂ��ဖစ�ပ����လ�ရ�သည�။ မ�တ�သ�ရ�သ�တ�င���မ�က��၏

စ��ထ�င��စ�မင��တက�လ��ခင����က�င�� �ရ�ဂ�ပ�� ���� �မ�ပ�မ��ဖစ�ပ���ပ�သည�။ က��င��မ���တ�င�

အရ�က�မ�����ကက��ခင�� �လ�င��ရ�ပ�လ��လ�က�စ�� မရရ���ခင��၊ �ရလ���လ�က�စ��မရရ���ခင����င�

��မ�က��၏ စ��ထ�င��စမ�����က�င�� �ရ�ဂ��ဖစ�မ�က� အ���ပ�ပ�သည�။ �ရ�ဂ��ဖစ��စ

သက�ရ�မ�သည� အပ�ခ��န�နည���သ� အ��ခ�နတ�င� က��င��မ����ပ�တ�င�လည�� ရ�င�သန�

�နထ��င���င�ပ�သည�။ မနက��စ��စ���င�ညအခ��န�တ�င� ဆ����င��မ���က��ရ�က�မ���က�င��

သက�ရ�မ�၏ စပ���ထ�တ�လ�ပ��ခင��အ���ပ��စပ�သည�။

၄.၆။ က�က�ယ���မ��နင��နည��မ���

(က) �ရ�ဂ�က��န�သ� က��င��မ���က�� က��င���ဖတ�သင��ပ�သည�။

(ခ) ��ခက��သ� �သ�ရ�သ�


� တ�င� ��မ�က��အစ��ဓ�တ�က� ထ�န��ထ�����င�ရန�

အပင�ပတ�လည�တ�င� အရ�ပ��က�င��စ��ရရ��ရန�လည�� လ��အပ�ပ�သည�။

(ဂ) အပင�မ���က�န��မ�သန�စ�မ���စရန� အ�ဟ�ရမ���မ�တစ��

�က��ရန�လ�အပ�ပ�သည�။

(ဃ) Bordeaux mixture, Bavistin, carbendazim က��သ� ��သ�

မ�သတ��ဆ�မ���က�� အသ����ပ�၍ က�က�ယ���မ��နင�����င�ပ�သည�။

၅။ ရ�ဘ�မ����ပ�က�စ�န���ရ�ဂ� (Anthracnose of rubber)

၅.၁။ �ရ�ဂ�သမ��င����င�ပ�� ���� �ပ��

ရ�ဘ�မ����ပ�က�စ�န���ရ�ဂ�သည� ၁၉၀၅ ခ���စ�တ�င� Ceylon ���င�င�၌

စတင��တ� ရ�� �၇သည�ဟ� မ�တ�တမ��မ���အရသ�ရ�ရပ�သည�။ ၎င���ရ�ဂ�က�� မ�လ�ရ���၊ ဘရ��ဇ��၊

အ���ယ၊ အင�ဒ�န��ရ�����င�ထ�င�����င�င�တ� �တ�င�လည���တ� ရ�� �ရပ�သည�။(Jayasinghe etal.1996)။

13
၅.၂။ စ��ပ����ရ�အရ အ�ရ�ပ�မ�

ရ�ဘ�မ����ပ�က�စ�န���ရ�ဂ���က�င�� အ�ရ���င�င�မ���တ�င� အထ�က���န��မ���

သ�သ�သ�သ� က�ဆင��သ���ပ�သည�။ ၎င���ရ�ဂ���က�င�� ကမ�����င�င�မ���တ�င�လည��

အတ�က���န��မ���ဆ�������ရပ�သည�။ (Thambuga;a and Deshappriya 2009)။

၅.၃။ �ရ�ဂ�လက�ဏ�မ���

ရ�ဘ�မ����ပ�က�စ�န���ရ�ဂ�သည� ရ�ဘ�ပင�ငယ�စဥ်တ�င� စတင��ဖစ�ပ������င�ပ�သည�။

ပထမဦ�ဆ����တ� ရမည�
� လက�ဏ�မ�� ရ�က���က�မ����က��တ�င� �သ�ငယ��ပ�� အည���ရ�င�

ရ���သ� �ရစ��န�အက�က�မ���က���တ� ရပ�မည�


� ။ ထ�� ��န�က� တ�ဖည���ဖည��အ�ရ�င�ရင��လ��ပ��

အနက��ရ�င�အ�ဖစ�သ� � ��ပ�င��သ���ပ�သည�။ ၎င��အန�က�က�၏ အလယ�ရ�တစ����သ��မ���

ပ�က�စ��သ����ပ��အရ�က�မ�����ခ�က�သ���ပ�သည�။ အသ���ပ�တ�င� �တ� ရသည�


� � �ရ�ဂ�

လက�ဏ�မ�� အနက��ရ�င�အစက�အ��ပ�က�မ���အ�ဖစ��တ� ရသည�


� ။ မ�အဂ��ရပ�မ���

(acervuli) က�� �တ� ရပ�သည�


� ။ �ရ�ဂ�ဆ���ရ���စ�� က��ရ�က�လ�င� အရ�က�မ�����ကသ����ပ��

အထ�က���န��က�� သ�သ�သ�သ��လ���က��စပ�သည�။

၅.၄။ �ရ�ဂ��ဖစ��စသက�ရ�

ရ�ဘ�မ����ပ�က�စ�န���ရ�ဂ�သက�ရ�မ�� Colletrichum spp �ဖစ�ပ�သည�။

Division - Deuteromycota

Form Class - Coelomycetes

Form Order - Melanconiales

Form Family - Melanconiaceae

Form Genus - Colletrichum

Form Species - spp

14
�ရ�ဂ��ဖစ��စသက�ရ�မ�၏ မ�မ�င�မ���သည� အ�ရ�င�မရ�� (သ�� �) အည���ရ�င�ရ��ပ��

မ����သ�အ���ဖင��အကနပ�� ��ပ�� က��င���ဖ��ကပ�သည�။ Chlamydospores ��င� Black setae

မ���မပ�ရ���ပ။ စပ���ခ��ဆ�င�တ�င�မ��� (conidiophores) သည� မ�မ�င�မ� တ��က���က�တ�က��ပ��

အကနမ�� ���ပ��ခင����င� တစ�ခ�တစ�ရ�က�င���ဖ��ကပ�သည�။ စပ���(conidia) မ���သည�

အ�ရ�င�မ��ခင��အကနမ�� ပ��ခင��၊ နရ��ခ���မ� ��ခင��၊ တင��ပ�တ�ပ�သဏ္ဍန�(သ�� �) ထ�လ��ရ�ည�

သဏ္ဍန�ရ��က�ပ�� ၁၀.၁၆×၂.၅.၄ မ��က�ခ���မ�တ�အရ�ယ�အစ��ရ��ပ�သည�။

(က) (ခ)

ပ��-၅။ (က) ရ�ဘ�မ�� ���ပ�က�စ�န���ရ�ဂ�လက�ဏ�၊ (ခ) �ရ�ဂ��ဖစ��စ သက�ရ�

၅.၅။ �ရ�ဂ�သ�သရ�

မ����ရခ��န�မ���၍ စ��ထ�င��စမ����သ� အ��ခအ�နတ�င� �ရ�ဂ��ဖစ��စသက�ရ�မ�သည�

အပင�မ����က��တ�င� �ရ�ဂ�ပ�� ���� �၍ �ရ�ဂ��ဖစ�ပ����လ�ရ�သည�။ မ�တ�သ�ရ�သ�တ�င� ��မ�က��၏

စ��ထ�င��စ�မင��တက�လ��ခင����က�င�� �ရ�ဂ�ပ�� ���� �မ� ပ��မ��ဖစ�ပ���ပ�သည�။ က��င��မ���တ�င�

အရ�က�မ�����ကက��ခင��၊ �ရလ���လ�က�စ��မရရ���ခင����င� ��မ�က��၏စ��ထ�င��စမ�����က�င��

�ရ�ဂ��ဖစ�မ�က� အ���ပ�ပ�သည�။ �ရ�ဂ��ဖစ��စသက�ရ�မ�သည� မ�မ�င� (mycelia) အ�န�ဖင��

(သ�� �) လက�ခပ
� င��ပ�မ�တည��ပ�� ပ��စ�အမ����မ�����ဖင�� �ဆ�င��ခ����င�ပ�သည�။ သက�ရ�မ�သည�

စပ���(conidia) မ���သည� �ရ(သ�� �) မ����ရ��က�င�� ပ�� ���� ����င�ပ�သည�။

15
၅.၆။ က�က�ယ���မ�နင��နည��မ���

(က) ခ���င�ရည�ရ��သ�မ����မ���က�� �ရ��ခ�ယ�စ�က�ပ����သင��ပ�သည�။

(ခ) �ရ�ဂ�က��န�သ�က��င��မ���က�� က��င���ဖတ�သင��ပ�သည�။

(ဂ) copper compound, dithiocarbamates, Benzimidazole,

chlorothalonial က��သ� ��သ� မ�သတ��ဆ�မ���က�� အသ����ပ�၍

က�က�ယ���မ��နင�����င�ပ�သည�။ (Waller 1992) ။

(ဃ) အပင�အက�����ပ� အဏ�ဇ�ဝသက�ရ�မ����ဖစ�သည�� Bacillus subtilis ��င�

Candida olepbila က�� အသ����ပ��ခင���ဖင�� �ရ�ဂ�က��င

က�က�ယ���မ��နင�����င�ပ�သည�။

16

You might also like