Aralin 1: Kuwentong Bayan: Ang Pilosopo (Kuwentong Maranao) umalis ang pangkat, hinabilin ni Abed sa bawat isa na magdala
na magdala ng bato
Ang mga kuwentong bayan o poklor ay mga kuwentong nagmula sa
bawat pook na naglalahad ng katangi-tanging salaysay ng kanilang
lugar. Kadalasang ito ay nagpapakita ng katutubong kulay (local color)
tulad ng pagbabanggit ng mga bagay, lugar, hayop, o pangyayari na
doon lamang nakikita o nangyayari. Masasalamin sa mga kuwentong
bayan ang kultura ng bayan na pinagmulan nito.
Ang Pilosopo
Noong unang panahon, may isang bayan na
ang naninirahan ay mga taong sunudsunuran na lamang dahil sa takot
na masuway ang batas na umiiral sa nasabing bayan. Isang araw,
namamasyal ang kanilang pinunong si Abed sa mga kabahayan ng
kanyang mga tauhan upang tiyakin kung sino sa kanyang mga tauhan
ang mga naghihirap upang mabigyan ng pagkain. Nang mapansin ni
Subekat na lumilibot araw-araw si Abed upang mamigay ng pagkain sa
mga naghihirap ay kaagad kumuha ng bato at isinalang sa kalan para
mabigyan ng pagkain. Nang marating ni Abed ang kubo, binati siya ni
Subekat. Luminga-linga si Abed at nakita niya ang kaldero na may
nilagang bato. Nung mapansin niya, sinabi ni Subekat na kunin
kinaumagahan ang kanyang parte dahil may inilaan sa kanya.
Isang araw nagtipon ang mga tao upang
magdasal ng dhubor (pantanghaling pagdarasal). Nang makatapos sila
ay nagtanong si Abed kung sino ang wala sa kanyang mga tauhan. May
nakapagsabi na si Subekat ang wala. Samantala, ipinaalam ni Abed sa
mga tao na aalis sila para magsuri ng lupa dahil kakaunti na lamang ang
lupa para sa susunod na henerasyon. Nang papaalis na sila, saka pa
lamang dumating si Subekat na hindi sumali sa pagdarasal at sinabing
sasama siya. Sinabi ni Abed na maaaring sumama si Subekat kahit na
hindi niya siya nakita sa pagdarasal ngunit sa pag-alis nilang ito ay
matatanto niya kung tunay ba na kasama si Subekat o hindi. Bago
na tamang-tama lang ang bigat sa kanila. Nagdala si Subekat ng batong
sinlaki lang ng kanyang hinlalaking daliri.
Nang mapagod na sila sa walang humpay na
paglalakbay, nagpahinga sila at naghugas upang magdasal. Hindi pa rin
sumali si Subekat. Nang matapos ang pagdarasal, ipinag-utos ni Abed
na buksan ang kanilang baon. Nang mabuksan na nila, naging tinapay
ang lahat ng dala nilang bato. Si Subekat na ang dala ay sinlaki lamang
ng hinlalaki ay nagutom dahil sa liit ng kanyang tinapay.
Nang paalis na naman sila, sinabi uli ni Abed
sa bawat isa na magdala ng maliit lamang na bato. Sumunod lahat ang
mga tao maliban kay Subekat na ang dinalang bato ay ang
pinakamalaki dahil magiging tinapay raw ito. Nang dumating na sila sa
pupuntahan nila, sinabi ni Abed na bawat isa sa kanila ay ihagis sa abot
ng kanilang makakaya ang kanilang bato dahil ito na rin ang lawak ng
lupang matatamo ng bawat isa. Samantalang, si Subekat na may
pinakamalaking bato ay sinlaki lamang ng bilao ang nakuhang lupa
dahil sa hindi niya kayang ihagis ang kanyang dalang bato. Doon
lamang sa nahulugan ng bato ang kanyang makukuhang lupa.
Nalungkot si Subekat sa kanyang makukuhang lupa. Nang makita ni
Abed ang liit ng kanyang nakuhang lupa sinabi niya kay Subekat na
hindi ito sumusunod sa mga patakaran. Sinabi pa sa kanya na dahil siya
ay hindi marunong sumunod sa mga alintuntunin, wala siyang
magandang kinabukasan.
Sipi mula sa Mga Piling Kuwentong Bayan ng Mga Maguindanaon at
Maranao
Nina Nerissa Lozarito-Hufana, Ph.D.
Claribel Diaz-Bartolome, Ph.D.
 Aralin 2: Pabula – Ang Mataba at Payat na Usa
Ang pabula ay isang akdang pampanitikan na nasa anyo ng tuluyan. Isa
itong salaysay o kuwento na ang mga tauhan ay mga hayop na
nakakapagsalita, ngunit sa mas malalim na pakahulugan ng kuwento, ang
mga hayop na ito ay nagsisilbing representasyon ng mga tao sa lipunan.
Ang Mataba at Payat na Usa
Noong unang panahon, may magkapatid na
balo sa bayan ng Agamaniyog. Sila ay sina Mapiya a Balowa at Marata a
Balowa. Bawat isa sa kanila ay may anak na babae. Ang anak ni Mapiya a
Balowa ay si Anak na Mararaya at ang anak naman ni Marata a Balowa
ay si Anak na Marata.
Isang araw, pumunta si Mapiya a Balowa at
ang kanyang anak sa kagubatan upang manguha ng mga ligaw na hayop
para may makain. Mangunguha rin sila ng panggatong. Pinagpawisan sila
nang marating ang kagubatan. Nadako sila malapit sa nakahigang usang
ubod ng taba. Tinanong sila ng usa kung saan sila pupunta. Sinabi ni
Mapiya a Balowa na naghahanap sila ng ligaw na hayop. Nang malaman
ng usa na kailangan nila ng karne ng ligaw na hayop, nagmamakaawang
sinabi nito sa mag-ina na sa kanyang katawan na lamang kumuha dahil
mamamatay na rin siya.
Nagtanong si Mapiya a Balowa kung bakit
mamamatay ang usa na mataba naman ito. Sumagot ang usa na dahil sa
katabaan, hindi nito makayanan ang kanyang katawan. Ngunit hindi rin
ito mamamatay kung maingat ang mag-ina sa pagkuha ng karne sa
kanyang katawan at hindi maaabot ang puso nito. Naiiyak sa awa ang
mag-ina kaya nang magsimula na silang maghiwa sa katawan ng usa,
naging sobrang ingat nila. Nang mapuno na ang kanilang lalagyan,
nagpaikot-ikot ang usa sa lupa hanggang mawala ang sugat nito.
Nagpasalamat ang usa sa mag-ina dahil nabawasan na rin ang kanyang
taba at ito’y umalis na. Umuwi na sa bahay ang mag-ina. Ipinagbili nila
ang nakuha nilang laman ng usa at dinala ang iba sa kanyang tiyahin na si
Marata a Balowa. Subalit hindi ito tinanggap ni Marata a Balowa. Sa halip
ipinabalik niya ito at ipinagmalaking magkakaroon din sila ng katulad
noon. Nagtanong si Marata a Balowa kung saan nila nakuha ang karne ng
usa at ikinuwento naman ng anak sa tiyahin niya ang lahat.
Kinaumagahan, pumunta sa kagubatan si
Marata a Balowa at ang kanyang anak. Pinagpawisan sila sa kalalakad at
tumigil sila sa ilalim ng puno. Nagdududa na sila sa ikinuwento ng anak
lalo na ang anak ni Marata a Balowa na si Marata. Matapos ang
mahabang pagpapahinga, may nakita silang usang payat at mahinang-
mahina na halos di na makalakad. Nang makita ito ni Marata, masayang-
masaya niyang ibinalita sa kanyang ina. Nang makita ito ng kanyang ina,
nanlumo ito dahil sa kapayatan ng usa. Ngunit binalewala ito ni Marata
at sinabing papatayin pa rin nila ito at kukunin ang puso at atay. Nang
marinig ng usang sinabi ni Marata, nagmakaawa ito at sinabi pa nitong
ito’y masakitin at payat. Hindi ito pinakinggan ni Marata. Lumapit siya sa
usa at hiniwa ito. Nagmamakaawa pa rin ang usa at sinabing huwag
galawin ang kanyang puso at atay dahil ito ang magiging dahilan ng
kanyang kamatayan. Patuloy sa paghiwa ang mag-ina hanggang sa
nasugatan nila ang puso at atay ng usa. Nang maramdaman ng usa na
unti-unti nga siyang pinapatay ng mag-ina, biglang tumayo ito at
nagpagulong-gulong sa mga laman na tinanggal sa kanyang katawan.
Nabuo na muli ang katawan ng usa na walang sugat.
Namatay ang mag-inang Marata a Balowa at
Marata dahil sa ginawa nila sa dipangkaraniwang usa.
Sipi mula sa Mga Piling Kuwentong Bayan ng Mga Maguindanaon at
Maranao Nina Nerissa Lozarito-Hufana, Ph.D.
Claribel Diaz-Bartolome, Ph.D.
 Aralin 3: Epiko – Epiko ni Prinsipe Bantugan
Ang epiko ay uri ng panitikan na tumatalakay sa mga kabayanihan at
pakikipagtunggali ng isang tao o mga tao laban sa mga kaaway na halos
hindi mapaniwalaan dahil may mga tagpuang makababalaghan at
dikapani-paniwala. Kuwento ito ng kabayanihan na punung-puno ng
mga kagila-gilalas na mga pangyayari. Bawat pangkatin ng mga Pilipino
ay may maipagmamalaking epiko.
Prinsipe Bantugan
(Epiko ng Mindanao)
Ikatlong Salaysay ng Darangan
Si Prinsipe Bantugan ay kapatid ni Haring
Madali ng Kaharian ng Bumbaran. Dahil sa kanyang katapangan,
walang mangahas na makipagdigma sa Bumbaran. Bukod sa pagiging
matapang ni Bantugan, siya pa rin ang naghahari at namamayani sa
puso ng maraming mga kadalagahan. Dahil sa inggit sa kanya ng
kanyang kapatid na si Haring Madali, ipinag-utos nito na walang
makikipag-usap kay Bantugan at ang sinumang makikipag-usap sa
kanya (Bantugan) ay parurusahan ng kamatayan.
Nang malaman ito ni Bantugan, siya ay labis
na nagdamdam at dahil sa laki ng kanyang pagdaramdam, siya ay
nangibang-bayan. Dahil sa matinding pagod sa paglalakbay kung saan-
saan, si Bantugan ay nagkasakit hanggang sa siya ay abutin ng
kamatayan sa pintuan ng palasyo ng kaharian ng lupaing nasa pagitan
ng dalawang dagat.
Nang matagpuan siya ni Prinsipe Datimbang
at ng kapatid nitong hari, sila ay nagulumihanan sapagkat hindi nila
kilala si Bantugan. Tinawag ng magkapatid ang konseho upang
isangguni kung ano ang kanilang dapat gawin. Habang sila ay nag-
uusap, isang loro ang dumating sa bulwagan at sinabi sa kanilang siya
ay galing sa Kaharian ng Bumbaran at ang bangkay ay ang mabunying
Prinsipe Bantugan ng Bumbaran.
Nang magbalik ang loro sa Bumbaran ay
ibinalita niya kay Haring Madali ang pagkamatay ni Bantugan. Kaagad
lumipad sa langit si Haring Madali kasama ang isang kasangguni upang
bawiin ang kaluluwa ni Bantugan. Samantala, dinala naman ni Prinsipe
Datimbang ang bangkay ni Bantugan sa Bumbaran. Pagbalik ni Haring
Madali ay pinilit niyang ibalik ang kaluluwa ni Bantugan. Nang muling
mabuhay si Bantugan ay nagsaya ang lahat at nagbago si Haring
Madali.
Nang mabalitaan ni Haring Miskoyaw, kaaway
ni Haring Madali na si Bantugan ay namatay, lumusob si Haring
Miskoyaw kasama ang marami niyang kawal sa Bumbaran. Dumating
ang pangkat ni Miskoyaw sa Bumbaran na kasalukuyang nagdiriwang
dahil sa pagkabuhay na muli ni Bantugan na hindi nalalaman ni
Miskoyaw. Natigil ang pagdiriwang at ito ay napalitan ng paglalabanan.
Pumailanlang sa himpapawid si Bantugan at
siya ay nakipaghamok sa mga kalaban. Dahil sa karamihan ng mga
tauhan ni Miskoyaw at kagagaling lamang ni Bantugan sa kamatayan,
siya ay nanghina hanggang sa mabihag ng kanyang mga kaaway. Siya
ay iginapos subalit unti-unti ring nagbalik ang kanyang lakas nang
makapagpahinga. Nalagot niya ang pagkakagapos sa kanya at muling
lumaban. Dahil sa malaking galit sa mga kaaway, higit siyang naging
malakas hanggang sa mapuksang lahat ang mga kalaban. Pagkatapos
ng labanan ay dinalaw ni Bantugan ang palibot ng Kaharian ng
Bumbaran at pinakasalang lahat ang kanyang mga katipan at sila ay
dinala sa kanyang kaharian. Sinalubong sila ni Haring Madali nang
buong katuwaan at muli, lahat ay nagdiwang. Nabuhay nang maligaya
si Bantugan sa piling ng kanyang mga babaeng pinakasalan.
Prinsipe Bantugan Nang mabalitaan ni Haring Miskoyaw, kaaway ni Haring Madali na si
(Epiko ng Mindanao) Bantugan ay
Ikatlong Salaysay ng Darangan namatay, lumusob si Haring Miskoyaw kasama ang marami niyang kawal
Si Prinsipe Bantugan ay kapatid ni Haring Madali ng Kaharian ng sa Bumbaran.
Bumbaran. Dahil sa Dumating ang pangkat ni Miskoyaw sa Bumbaran na kasalukuyang
kanyang katapangan, walang mangahas na makipagdigma sa Bumbaran. nagdiriwang dahil sa
Bukod sa pagiging pagkabuhay na muli ni Bantugan na hindi nalalaman ni Miskoyaw.
matapang ni Bantugan, siya pa rin ang naghahari at namamayani sa puso Natigil ang pagdiriwang at
ng maraming mga ito ay napalitan ng paglalabanan.
kadalagahan. Dahil sa inggit sa kanya ng kanyang kapatid na si Haring Pumailanlang sa himpapawid si Bantugan at siya ay nakipaghamok sa
Madali, ipinag-utos nito mga kalaban.
na walang makikipag-usap kay Bantugan at ang sinumang makikipag- Dahil sa karamihan ng mga tauhan ni Miskoyaw at kagagaling lamang ni
usap sa kanya Bantugan sa
(Bantugan) ay parurusahan ng kamatayan. kamatayan, siya ay nanghina hanggang sa mabihag ng kanyang mga
Nang malaman ito ni Bantugan, siya ay labis na nagdamdam at dahil sa kaaway. Siya ay
laki ng kanyang iginapos subalit unti-unti ring nagbalik ang kanyang lakas nang
pagdaramdam, siya ay nangibang-bayan. Dahil sa matinding pagod sa makapagpahinga.
paglalakbay kung saansaan si Bantugan ay nagkasakit hanggang sa siya Nalagot niya ang pagkakagapos sa kanya at muling lumaban. Dahil sa
ay abutin ng kamatayan sa pintuan ng malaking galit sa
palasyo ng kaharian ng lupaing nasa pagitan ng dalawang dagat. mga kaaway, higit siyang naging malakas hanggang sa mapuksang lahat
Nang matagpuan siya ni Prinsipe Datimbang at ng kapatid nitong hari, ang mga kalaban.
sila ay Pagkatapos ng labanan ay dinalaw ni Bantugan ang palibot ng Kaharian
nagulumihanan sapagkat hindi nila kilala si Bantugan. Tinawag ng ng Bumbaran
magkapatid ang konseho at pinakasalang lahat ang kanyang mga katipan at sila ay dinala sa
upang isangguni kung ano ang kanilang dapat gawin. Habang sila ay nag- kanyang kaharian.
uusap, isang loro Sinalubong sila ni Haring Madali nang buong katuwaan at muli, lahat ay
ang dumating sa bulwagan at sinabi sa kanilang siya ay galing sa nagdiwang.
Kaharian ng Bumbaran at Nabuhay nang maligaya si Bantugan sa piling ng kanyang mga babaing
ang bangkay ay ang mabunying Prinsipe Bantugan ng Bumbaran. pinakasalan
Nang magbalik ang loro sa Bumbaran ay ibinalita niya kay Haring Madali
ang
pagkamatay ni Bantugan. Kaagad lumipad sa langit si Haring Madali
kasama ang isang
kasangguni upang bawiin ang kaluluwa ni Bantugan. Samantala, dinala
naman ni Prinsipe
Datimbang ang bangkay ni Bantugan sa Bumbaran. Pagbalik ni Haring
Madali ay pinilit niyang
ibalik ang kaluluwa ni Bantugan. Nang muling mabuhay si Bantugan ay
nagsaya ang lahat at
nagbago si Haring Madali.
 Ang Kuwento ni Solampid
Noong unang panahon, may mag-asawang datu at ba’i sa Agamaniyog
na may isang anak na babae na nagngangalang Solampid. Pinag-aral siya
sa isang paaralan sa Antara a Langit na matatagpuan sa pagitan ng langit
at lupa. Ipinadala siya upang mag-aral ng Banal na Qu’ran, hanggang sa
umako siyang napakagandang dalaga. Naging guro niya si Somesen sa
Alongan.
Hingi nagtagal, nagkasakit ang datu ng Agamaniyog. Malubha ang
sakit nito at ipinaalam kay ni Solampid. Umuwi si Solampid at
pinuntahan ang kanyang ama.
“Oh ama, ano ang nangyari sa’yo?” ang nag-aalalang tanong ng
dalaga. Sumagot sa kanya ang ama, “Mahal kong anak, malapit na yata
akong mawalasa mundong ito. Gusto kong basahin mo sa akin ang Qu’ran
bago ako mamatay at huwag mong kalilimutang mag-abuloy sa mga
mahihirap o magbigay ng ‘sadaka’ sa aking pangalan.”
“Oo, ama, ikinagagalak ko pong gawin lahat ng kahilingan mo,” ang
sagot ni Solampid. Umupo siya sa tabi ng amang maysakit at sinimulan
niya ang pag-awit ng bawat bersikulo ng Qu’ran. Nang marinig ang
kanyang boses, tumigil ang ihip ng hangin at ang mga dahon ay tumigil sa
paggalaw. Pati na rin ang mga ibon ay tumigil sa paglipad upang makinig
sa pag-awit ni Solampid. Pagkatapos na mabasa niya ang Qu’ran,
namatay ang kanyang ama.
Tumangis nang malakas ang dalaga, “Nanalangin ang lahat sa kaisa-
isa nating Panginoon! Oh ama, bakit mo kami iniwan sa mundong ito?”
Umiiyak si Solampid patungo sa kanyang ina at niyakap ito. Umiiyak din
ang lahat ng nasa bahay.
Inihanda ang datu para sa kanyang libing. Pagkatapos ng pagdadasal,
inilibing ang datu sa Agamaniyog. Sumunod naman ang pang-araw-araw
na dasal at pagkatapos, bumalik na si Solampid sa Antara a Langit.
Pagkatapos ng ikasandaang araw mula nang mamatay ang ama ni
Solampid, bumalik na siya para sa isang kaugaling sinusunod ng kanyang
ama.
Tinulungan ni Solampid ang kanyang ina sa paghahanda ng pagkain
para sa mga bisita. Nang mga oras na iyon, nanonood sa kanya ang
kanyang guro na si Somesen sa Alongan at inihulog niya ang isang sulat
na may larawan niya para kay Solampid. Sinadya niyang ihulog ang mga
ito sa harap ni Solampid. Kinuha ng ba’ing Agamaniyog ang sulat na may
larawan. Pumasok kagaad ito sa kanyang silid at itinago ang sulat. Bago
niya itinago, tiningnan muna niya ang larawan ni Somesen sa Alongan at
humanga siya sa kagandahang lalaki nito.
Abala naman si Solampid sa paghahanda ng pagkain para sa mga bisita
at pagkatapos ay pinakain niya ang lahat ng mga naroroon.
Para sa alaala ng kanyang ama ang paghahandang ito.
Pagkatapos ng lahat, pumunta na si Solampid sa “lamin”, ang tore ng
prinsesa upang matulog. Nanaginip siya na may isang matandang lalaki
na pumunta sa kanya at nagsabing, “Solampid, hindi mo ba alam na si
Somesen ay naghulog ng sulat at larawan para sa iyo ngunit kinuha ng
inyong ina at doon itinago sa kanyang kahon? Gumising ka at buksan mo
ang kahon at kunin mo ang sulat.” Gumising si Solampid at sinunod ang
sinabi ng matanda. At natagpuan niya doon ang sulat at
larawan. Binasa niya ang sulat. Para sa ina ni Solampid ang sulat at
nagsasabing umiibig si Somesen sa Alongan kay Solampid at gusto rin
niyang pakasalan ito. Sinunog ni Solampid ang sulat. Kinuha niya ang
larawan at dali-dali siyang umalis ng bahay.
Nang dumating ang kanyang ina, kaagad namalayan niyang bukas ang
kanyang kahon. Nalaman niyang wala na ang larawan at sulat. Alam din
niya na walang ibang magbubukas ng kahon maliban sa kanyang anak.
Pumunta siya sa “lamin” ngunit wala na si Solampid. Bumaba siya at
nakita niya itong papalayo na sa “torongan”. Galit na galit ang ina ni
Solampid. Kumuha ito ng kutsilyo at nagbalak na patayin si Solampid.
Muntik na niyang maabutan ito ngunit tumalon ito sa ilog.
Lumangoy siya hanggang sa makarating sa kabilang dako ng ilog.
Lumakad siya nang lumakad hanggang sa makarating siya sa isang bahay
na may dalawang matanda. Bingi ang isang matanda at bulag naman ang
isa. Pumasok kaagad si Solampid sa bahay at nagtago. Dali-dali niyang
isinara ang pinto. Maya-maya, dumating ang kanyang ina, hinanap si
Solampid doon ngunit nabigo siya. Hindi niya nakita si Solampid kaya
bumalik siya sa kanilang bahay.
Pagkaraan ng ilang araw, may tatlong magkakapatid na binatang
dumating sa bahay na pinagtataguan ni Solampid. Nagtago si Solampid sa
silid ngunit nakita rin siya. Nakinig ang magkakapatid sa kanyang
kuwento at napagkasunduan nilang ituring siya na kanilang sariling
kapatid. Dahil sa natuklasan din nilang may maganda itong boses,
pinakiusapan ang kanila gurong si Rajah Indarapatra na tanggapin si
Solampid na isa sa kanilang mga mag-aaral. Hindi nagtagal umibig si
Rajah Indarapatra kay Solampid at pinakasalan ito.
Sipi mula sa Mga Piling Kuwentong Bayan ng Mga Maguindanaon at Maranao
Nina Nerissa Lozarito-Hufana, Ph.D.
Claribel Diaz-Bartolome, Ph.D.
Ang Pabula ng Kabayo at ng Mangangalakal
Isang mangangalakal ang maghahatid ng dalawang sakong asin sa
palengke. Inilulan niya ang mga sako ng asin sa kanyang kabayo at
nagtungo sila sa palengke.
Nang tumatawid sila sa isang ilog na dinaanan ay hindi sinasadyang
nadulas at natumba ang kabayo. Napunit ang mga sako at ang ilang
bahagi ng asin ay nabuhos sa ilog at ang iba naman ay nalusaw dahil
sa pagkababad sa tubig. Hindi naman nasaktan ang kabayo at
napansin niya na lubhang gumaan ang pasan niyang dalawang sako
ng asin at siya ay natuwa
Nang sumunod na linggo ay magpupunta uli ang mangangalakal sa
palengke at naglulan na nman ng dalawang sakong asin sa kanyang
kabayo. nang mapalapit na sila sa ilog ay napagisip-isip ng kabayo:
"Kung magpapadulas ako sa ilog ay tiyak na gagaan uli ang pasan ko,"
ang sabi ng kabayo sa kanyang sarili.
Ganun na nga ang ginawa ng kabayo. Muling nabutas ang mga sako
at ibang asin ay nabuhos sa ilog at ang iba naman ay nalusaw. Nguni't
sa pagkakataong eto ay nakahalata ang mangangalakal na sadyang
nagpadulas ang kabayo sa ilog.
Pagdaan pa ng isang linggo ay muling magtutungo ang mangangalakal
sa palengke subalit sa pagkakataong eto ay apat na baldeng may
lamang alpombra ang kanyang inilulan sa kabayo - dalawang balde sa
magkabilang tabi ng kabayo.
"Aba, ok to, mas magaan ang pasan ko ngayon. Ganun pa man ay
magpapadulas pa rin ako sa ilog para mas gumaan pa ang pasan ko,"
ang sabi ng kabayo sa kanyang sarili.
Pagdating sa ilog ay kusa na namang nagpadulas ang kabayo ngunit
laking gulat niya nang biglang bumigat ang kanyang pasan nang siya ay
malublob sa tubig. Ang apat na balde na may alpombra ay napuno ng
tubig at di hamak nanaging mas mabigat pa keysa sa dalawang
sakong asin.
Mga aral ng pabula:
Ang pagiging tuso ay may katapat na panangga. Ang masamang
balakin ay may katapat na kaparusahan.
Ang Pabula ng Kabayo at ng Mangangalakal
Isang mangangalakal ang maghahatid ng dalawang sakong asin sa
palengke. Inilulan niya ang mga sako ng asin sa kanyang kabayo at
nagtungo sila sa palengke.
Nang tumatawid sila sa isang ilog na dinaanan ay hindi sinasadyang
nadulas at natumba ang kabayo. Napunit ang mga sako at ang ilang
bahagi ng asin ay nabuhos sa ilog at ang iba naman ay nalusaw dahil
sa pagkababad sa tubig. Hindi naman nasaktan ang kabayo at
napansin niya na lubhang gumaan ang pasan niyang dalawang sako
ng asin at siya ay natuwa
Nang sumunod na linggo ay magpupunta uli ang mangangalakal sa
palengke at naglulan na nman ng dalawang sakong asin sa kanyang
kabayo. nang mapalapit na sila sa ilog ay napagisip-isip ng kabayo:
"Kung magpapadulas ako sa ilog ay tiyak na gagaan uli ang pasan ko,"
ang sabi ng kabayo sa kanyang sarili.
Ganun na nga ang ginawa ng kabayo. Muling nabutas ang mga sako
at ibang asin ay nabuhos sa ilog at ang iba naman ay nalusaw. Nguni't
sa pagkakataong eto ay nakahalata ang mangangalakal na sadyang
nagpadulas ang kabayo sa ilog.
Pagdaan pa ng isang linggo ay muling magtutungo ang mangangalakal
sa palengke subalit sa pagkakataong eto ay apat na baldeng may
lamang alpombra ang kanyang inilulan sa kabayo - dalawang balde sa
magkabilang tabi ng kabayo.
"Aba, ok to, mas magaan ang pasan ko ngayon. Ganun pa man ay
magpapadulas pa rin ako sa ilog para mas gumaan pa ang pasan ko,"
ang sabi ng kabayo sa kanyang sarili.
Pagdating sa ilog ay kusa na namang nagpadulas ang kabayo ngunit
laking gulat niya nang biglang bumigat ang kanyang pasan nang siya ay
malublob sa tubig. Ang apat na balde na may alpombra ay napuno ng
tubig at di hamak nanaging mas mabigat pa keysa sa dalawang
sakong asin.
Mga aral ng pabula:
Ang pagiging tuso ay may katapat na panangga. Ang masamang
balakin ay may katapat na kaparusahan.
Ang Pabula ng Kabayo at ng Mangangalakal nagpadulas ang kabayo sa ilog.

Isang mangangalakal ang maghahatid ng dalawang Pagdaan pa ng isang linggo ay muling magtutungo ang
sakong asin sa mangangalakal
palengke. Inilulan niya ang mga sako ng asin sa kanyang sa palengke subalit sa pagkakataong eto ay apat na
kabayo at baldeng may
nagtungo sila sa palengke. lamang alpombra ang kanyang inilulan sa kabayo -
dalawang balde sa
Nang tumatawid sila sa isang ilog na dinaanan ay hindi magkabilang tabi ng kabayo.
sinasadyang
nadulas at natumba ang kabayo. Napunit ang mga sako "Aba, ok to, mas magaan ang pasan ko ngayon. Ganun
at ang ilang pa man ay
bahagi ng asin ay nabuhos sa ilog at ang iba naman ay magpapadulas pa rin ako sa ilog para mas gumaan pa
nalusaw dahil ang pasan ko,"
sa pagkababad sa tubig. Hindi naman nasaktan ang ang sabi ng kabayo sa kanyang sarili.
kabayo at
napansin niya na lubhang gumaan ang pasan niyang Pagdating sa ilog ay kusa na namang nagpadulas ang
dalawang sako kabayo ngunit
ng asin at siya ay natuwa laking gulat niya nang biglang bumigat ang kanyang
pasan nang siya ay
Nang sumunod na linggo ay magpupunta uli ang malublob sa tubig. Ang apat na balde na may alpombra
mangangalakal sa ay napuno ng
palengke at naglulan na nman ng dalawang sakong asin tubig at di hamak nanaging mas mabigat pa keysa sa
sa kanyang dalawang
kabayo. nang mapalapit na sila sa ilog ay napagisip-isip sakong asin.
ng kabayo:

"Kung magpapadulas ako sa ilog ay tiyak na gagaan uli Mga aral ng pabula:
ang pasan ko," Ang pagiging tuso ay may katapat na panangga. Ang
ang sabi ng kabayo sa kanyang sarili. masamang
balakin ay may katapat na kaparusahan.
Ganun na nga ang ginawa ng kabayo. Muling nabutas
ang mga sako
at ibang asin ay nabuhos sa ilog at ang iba naman ay
nalusaw. Nguni't
sa pagkakataong eto ay nakahalata ang mangangalakal
na sadyang
 Proyektong Panturismo
Isang proyektong panturismo ang gagawin ng mga mag-aaral sa unang
markhan.
Sa huling linggo ng unang markahan, bawat grupo ay bibigyan ng 30
minuto upang ibahagi ang kanilang proyekto. Maaaring gumamit ng
Power Point Presentation. Mas magiging kapana-panabik
ang gagawing presentasyon kung ipapaskil ang mga poster ilang araw
bago sumapit ang linggo ng presentasyon.
Ang presentasyon ay dapat makahimok ng mga turista. Maaaring hatiin
ang mga nakikinig/manonood (ang kanilang mga kaklase) sa iba’t ibang
pangkat:
1. turistang nais makilala ang kanilang bayan
2. opisyal ng lokal na gobyerno
3. mananaliksik na gagawa ng dokyumentaryo tungkol sa kanilang bayan
4. manunulat na gagawa ng libro tungkol sa kanilang bayan
5. mga opisyal ng Department of Tourism
Sa tulong ng mga nakikinig, maaaring pumili ang guro ng pinakamahusay
na pangkat. Bukod sa pinakamahusay na grupo, maaari ding magkaroon
ng hiwalay na gantimpala para sa pinakamagandang
poster, blog, travel brochure at AVP.
Ang Ikaapat na Araw ay maaaring gamitin para sa Proyektong
Panturismo. Kung may nalalabi pang
oras, maaari ding gawin ang mga mungkahing gawain para sa Ikaapat na
Araw na matatagpuan sa
unang bahagi ng Unang Markahan.
Mga Bahagi ng Proyekto
Maaaring ipaliwanag ang poster bilang introduksiyon sa kanilang proyekto.
A. Poster
Ano ang kuwento sa likod ng kanilang disenyo? Bakit ninyo ito napili? Ang
poster ang magsisilbing representasyon ng kanilang paksa, grupo, at mensahe.
Sa pamamagitan ng poster, magkakaroon ng ideya ang inyong mga kaklase at
ibang tao sa kagandahan ng kanilang bayan na maaaring hindi pa nila alam.
Gumamit ng mga retrato o imahen na talagang magpapakita ng dapat asahan ng
mga tao sa gagawing presentasyon. Ang poster rin ay magagamit ninyo bilang
buod ng inyong proyekto. Maganda kung mayroon itong pamagat.
B. Presentasyon
Ano ang paksa ng kanilang proyekto? Ano ang kanilang mga nalaman tungkol
dito?
Ang mga layunin ng inyong presentasyon: 1. Masagot ang 10 gabay na tanong
na binigay bago ninyo umpisahan ang proyekto 2. Mahikayat ang mga taong
subukan ang pinag-aralang pagkain/produkto/kasiyahan/lugar at iba pa 3.
Maipaliwanag ng may kaayusan, kabuuan, at kaisahan ang pagsusuri 4.
Maipakita ang kagandahan at katangi-tanging kuwento ng inyong bayan 5.
Makapagbigay ng paraan o mga paraan kung paano ninyo mapalalaganap ang
inyong proyekto (Halimbawa: Nais ninyong ipaskil ang inyong poster sa ibang
paaralan, ipa-imprenta ang inyong travel brochure sa tulong ng lokal na
grobyerno at ipadala sa ibang bayan, isali ang inyong blog site sa mga website na
panturismo, ilagay sa youtube ang inyong AVP at iba pa)
C. Travel Brochure
Ano-ano ang mga lugar na maaaring puntahan upang lalong makilala ang paksa?
Ang travel brochure ay maglalaman ng mga lugar na nais dalawin ng mga tao
upang maging kumpleto ang kanilang karanasan. Piliin lamang ang detalyeng
ilalagay dito dahil kaunti lang ang maaaring isulat na pangungusap. Lagyan rin ng
magandang disenyo at retrato kung mayroon. 1. Tatlo o higit pang lugar na
dapat puntahan 2. Ang kahalagahan ng bawat lugar 3. Mga makikita at maaaring
gawin doon.
D. Blog
Ano ang mga importanteng impormasyong nais ninyong ibahagi sa iba? Narito
ang mga maaaring ilagay sa inyong blog: 1. Mga karanasan habang kayo ay
nangangalap ng impormasyon 2. Mga taong inyong nakilala 3. Mga
impormasyong inyong natuklasan 4. Saloobin o opinyon tungkol sa paksa,
karanansan, lugar, at iba pa 5. Mga mungkahing gawain kung pupunta ang isang
turista sa iyong bayan at nais itong makilala 6. Maaari niyo ring ipakita o
ipakilala dito ang mga produkto, pagkain, kasiyahan, tao, kabuhayan na inyong
sinuri Narito ang ilang kilalang blog sites: www.wordpress.com
www.blogspot.com www.blogger.com www.tumblr.com
E. Audio-visual presentation (AVP)
Paano nila hihikayating bumisita ang ibang tao sa kanilang bayan? Ilan sa mga
maaaring ipakita sa AVP:
• Retratong may caption o maikling paliwanag
• Maikling kuha or video (hal: aktuwal na paggawa ng pagkain, ng mayor na
tumutulong, ng pista o kasiyahan)
• Maikling pag-uulat mula sa mag-aaral (Hal. Mag-aaral na nagbabahagi ng
kasaysayan ng simbahan habang nasa labas ng simbahan)
Aralin 4: Maikling Kuwento
Ang maikling kuwento ay isang anyo
ng tuluyang panitikan na may banghay na
kinasasangkutan ng ilang mga tauhan at
kadalasang umiikot sa isang suliranin.
Banghay na Maikling Kuwento
I. SIMULA – paglalahad o paglalarawan sa
tauhan, tagpuan o maaaring mailahad
agad ang suliranin.
II. SULIRANIN – ang nagsisilbing dugo ng
bawat kuwento. Ito ang nagpapadaloy at
nagbibigay ng interes sa istorya.
III. PAPATAAS NA AKSYON – dito nagaganap
ang paglalahad sa suliranin. Isinasaad ang
mga nagiging reaksiyon o hakbang ng
mga tauhan sa inilahad na suliranin.
IV. KASUKDULAN – pinakamataas na bahagi
ng kuwento. Masasabing dito sa bahaging
ito ang pinakakapana-panabik na bahagi
ng kuwento. May mga kuwentong ang
kasukdulan ang nagiging wakas ng
kuwento.
V. PABABANG AKSYON – Dito makikita
ang kakalasan. Sa kakalasan, sa mga
kumbensyunal o tradisyonal na kuwento,
madalas maglagay ng ganito ang mga
manunulat. Dito binibigyang kasagutan
ang suliraning inilahad sa kuwento. Maaaring masagot sa
bahaging ito ang lahat ng tanong na nasa isip ng mga
mambabasa.
VI. WAKAS – Maaaring ang wakas ay masaya,
malungkot, o nagbubukas sa iba pang
ideya o tinatawag na open-ended.
Elemento ng Maikling Kuwento
1. Tauhan- gumaganap sa kuwento.
Dalawang Uri:
a. Protagonista- bida
b. Antagonista- kontrabida
2. Tagpuan- ang lugar o pook na pinangyarihan ng
kuwento at panahon.
3. Banghay- ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa
isang kuwento.
Binubuo ito ng:
a. Panimula
b. Saglit na kasiglahan
c. Kasukdulan
d. Wakas
4. Tunggalian- tumutukoy ito sa labanan ng tao sa tao, tao sa
kalikasan, tao sa lipunan, tao sa kanyang sarili.
 Ang HINUHA ay isang
matalinong pagpapalagay
buhat sa isang pangyayari. Itoy
mga pahayag na inaakalang
mangyayari
 batay sa sitwasyon
karaniwang ginagamitan ng
mga salitang SIGURO,
MARAHIL, BAKA, WARI, TILA,
MAAARING.
Aralin 5. DULA Temio: Research on what?
Ang DULA ay isang uri ng panitikan na ang pagsasalaysay Philip: Philippine culture.
ay nasa anyong pag-arte ng mga tauhan.
Kasanayang Panggramatika
Mutya ng Saging
ni: Leoncio P. Deriada Ang PATALASTAS ay isang anyo ng media na naglalayong
Mga Tauhan: hikayatin ang mga tao na bilhin o tangkilikin ang isang produkto o
Philip Parker, 25, isang peace corps volunteer isang serbisyo. Mahalaga ang patalastas upang maging mulat ang
Bondyong, 35 lahat na ang isang produkto o serbisyo ay may kalidad. Kadalasang
Igme, 28 gumagamit ng taglines sa isang patalastas.
Tura, 28 Ang pagpapatalastas o pag-aanunsiyo (Ingles: advertising)
Temio, 18 ay isang uri o anyo ng komunikasyon o pakikipagtalastasan para sa
Clarita, 17 pagmemerkado o pagmamarket (marketing) at ginagamit upang
Lolo Osting, 73 mahikayat o mahimok ang mga madla (mga manonood, mga
Lola Basyon, 70 mambabasa, o mga tagapakinig; na kung minsan ay isang tiyak na
Pook: Isang baryo sa Davao pangkat) na magpatuloy o gumawa ng ilang bagong kilos. Sa pinaka
Panahon: Ngayon karaniwan, ang inadhikang resulta ay ang maimpluwensiyahan ang
Unang Tagpo: Nag-iinuman sina Bondyong, Igme, Tura, at ang ugali ng tagakonsumo o mamimili alinsunod sa isang alok na
Amerikanong si Philip Parker. Sa gitna nila ay isang mahabang pangkalakalan (commercial) o kalakal, bagaman karaniwan din ang
mesang may galon ng tuba at mga mumurahing baso. Si Philip at si pagpapatalastas na pampolitika at pang-ideyolohiya. Sa wikang
Bondyong ay nakaupo sa isang bangko. Sa kabila naman ng mesa Latin, ang pariralang ad vertere, na pinaghanguan ng salitang
ay nakaupo si Igme at si Tura. Si Clarita ay nasa loob ng tindahan. Ingles na advertising, ay may kahulugang “ibaling ang isipan
(Excerpt lamang) papunta sa isang bagay.” Maaaring maging layunin din ng
Philip: Talagang maganda. pagpapatalastas ang paasahin ang mga empleyado at mga “kasalo”
Temio: (dahan-dahang iinumin ang tuba sa baso) You speak very (mga shareholder) na matatag o matagumpay ang isang
good Tagalog, Mr. Parker. kompanya. Ang mga mensaheng pampatalastas ay karaniwang
Philip: Thank You. Salamat. Call me Phil. You speak very good binabayaran ng mga isponsor at nakikita sa pamamagitan ng
English, Temio. samu’t saring midyang tradisyonal (midyang nakaugalian); kabilang
Temio: Hindi naman. Matagal ka na ba rito? Have you been here na ang midyang pangmasa na katulad ng pahayagan, magasin,
long? patalastas sa telebisyon, patalastas sa radyo, patalastas na nasa
Philip: Three months. labas ng gusali o panlasangan, o tuwirang pagpapadala sa
Igme: Pero nag-aral siya ng Tagalog bago siya lumipat dito. pamamagitan ng koreo; o kaya sa pamamagitan ng bagong midya
Temio: Nagtuturo ka ba sa community high school? na katulad ng mga blog, mga website, o mga mensaheng teksto.
Philip: Yeah, on the side. I am doing a research. (mula sa Wikipedia)
 Mutya ng Saging Igme: Pero nag-aral siya ng Tagalog bago siya lumipat
ni: Leoncio P. Deriada dito.
Mga Tauhan: Temio: Nagtuturo ka ba sa community high school?
Philip Parker, 25, isang peace Philip: Yeah, on the side. I am doing a research.
corps volunteer Temio: Research on what?
Bondyong, 35 Philip: Philippine culture.
Igme, 28
Tura, 28 IKALAWANG Tagpo
Temio, 18 Darating ang matandang lalaki na bibili ng suka sa
Clarita, 17 tindahan. Ikinuwento niya ang kanyang kabataan at ang
Lolo Osting, 73 tungkol sa anting anting mula sa Mutya ng Saging.
Lola Basyon, 70 Philip: I am interested with that anting-anting.
Pook: Isang baryo sa Davao Igme: Hindi ito puwedeng kuhanin dahil ayon sa
Panahon: Ngayon matatanda ay may nagbabantay ditto.
Unang Tagpo: Nag-iinuman sina Bondyong, Igme, Tura, Philip: That’s not true, only hear says.
at ang Amerikanong si Philip Parker. Sa gitna nila ay isang Temio: Subukan natin.
mahabang mesang may galon ng tuba at mga Philip: Let’s go.
mumurahing baso. Si Philip at si Bondyong ay nakaupo sa
isang bangko. Sa kabila naman ng mesa ay nakaupo si Ikatlong Tagpo: Sa kagubatan nagpakita nga ang kapre sa
Igme at si Tura. Si Clarita ay nasa loob ng tindahan. Amerikano at naniwala na ito. Nalinlang ng kapre ang
(Excerpt lamang) Amerikano sa pamamagitan ng pagpapainom dito ng
Philip: Talagang maganda. dagta na akala ng Amerikano ay anting anting na Mutya
Temio: (dahan-dahang iinumin ang tuba sa baso) You ng Saging na magpapalakas sa kanya ngunit ito pala ay
speak very good Tagalog, Mr. Parker. isang dagta kung saan ang sinumang iinom ay magiging
Philip: Thank You. Salamat. Call me Phil. You speak very kapre at papalit sa dating kapre na nagbabantay sa puno
good English, Temio. ng saging.
Temio: Hindi naman. Matagal ka na ba rito? Have you
been here long?
Philip: Three months.

Mutya Ng Saging
Isang gabi meron apat na lalaki ang umiinom ng alak sa tapat ng
tindahan ni aling clarita At ang isa samga umiinom ay isang
Americano nag uusap usap sila at nag kwekwentuhan Ng biglang
may dumating isangmatandang lalaki na dapat ay bibili ng suka sa
tindahan Ngunit sya ay inaya uminom ng isa sa apat na
lalaki at pinagbigyan naman ito ng matandang lalaki. Ng sila ay nag
kwekwentuhan may na kwento ang matandanglalaki sa apat nyang
kainuman tungkol sa kanyang pagkabinata noon. Ng may
makwento ang matandang lalakitungkol sa anting-anting na ang
tawag ay MUTYA NG SAGING. Ngunit naputol ang pag
kwekwento ngmatandang lalaki dahil dumating ang kanyang
Asawa. At sya ay pinagalitan dahil hindi na ito nkabilik ng
ito¶yutusan nyang bumili ng suka dahil sa mga pangyayaring iyon
ang americanong umiinom ay nagging interesadosa mga ikwinento
ng matandang lalaki gusto nyang malaman ang hiwagang
bumabalot sa anting-anting kungtawagin ay MUTYA NG SAGING
, ng sila ay matapos sa inuman agad nyang sinama ang dalawa , sa
apatnyang kainuman sa gubat kung saan naroon ang puno ng saging
at ang anting-anting . Ng sila ay makapasok na sa gubat takot na
takot ang dalawa nyang kasama dahil alam ng mga ito angkapre na
nag babantay sa puno ng saging kung saan naroon ang anting-
anting. Ngunit ang lalaking amerikanoay hindi natatakot dahil hindi
sya naniniwala sa mga ibang nilalang agad na tumakbo ang
dalawang lalaki dahilsa takot na nadarama. Ng magisa na lamang
ang lalaking amerikano, at nakaharap sa puno ng saging
biglanglumabas ang kapre at nag pakita sakanya natakot ang
lalaking amerikano dahil totoo pala ang mga ibangnilalang ng silay
mag usap nilinlang ng kapre ang lalaking amerikano ng may
pinainom ang kapre saamerikano, na kapangyarihan daw ay ininom
naman ito ng amerikano at sya¶y nalinlang dahil kapag ininom
nyaang katas na iyon habang buhay na syang mag babantay sa puno
ng saging at ang kapre naman ay magigingMalaya na habang
buhay.Ang aking reaksyon sa nakita kong dula ay ang pagka tuto sa
mga bagay na dapat ay maging kunteto kanalang at natuto rin ako
sa maraming bagay tulad ng wag maging mapusok sa mga bagay na
hindi mo pa dapatmalaman, o makita natutunan ku rin na dapat
maging ma-ingat sa lahat ng iyong gagawin upang hindi kamabitag
ng iyong kapusukan lalo na at hindi ka sigurado sa iyong mga
hakbang ang aking masasabi sa dulangito ay napaka ganda dahil
maraming mapupulot na aral ang mga makakabasa, makakapakinig
nito kahit hindiito totoong kwento o isa itong epiko mababatid na
mga taga pakinig ang aral na gusto nitong ipabatid
satin. Napakagandang impluwensya ito sa mga kabataan lalo na ang
mga kabataan ang madalas na nkakaranas ng mga pagsubok na nag
papahamak sa kanila. Ako¶y lubos na natutuwa dahil ako¶y
nakapakinig ng isang munting dulangunit napaka-makahulugan at
ako¶y maraming natutunan at naintindihan sa dulang ito.
Mga Kultura sa Pilipinas:
1. Wika
2. Paniniwala
3. Tradisyon o Kauglian
4. Pagkain
5. Sining
6. asuotan
7. Relihiyon
Ano nga ba ang ibig sabihin ng “Kultura”?
Ito ay nagpapakita ng pagkakakilanlan ng bawat pangkat o grupo ng
mga tao. Dito rin naipapakita ang pagkakaiba-iba ng bawat pangkat.
May kani-kanila silang orihinal na talento sa iba’t ibang larangan.
Ipinaskil ni © Bernadette Aguilar | Krista De Leon | Nicole Melo
//2013 sa 9:00 PM 2 komento:
I-email ItoBlogThis!Ibahagi sa TwitterIbahagi sa FacebookIbahagi sa Wika
Pinterest Ang wika ay isang bahagi ng pakikipagtalastasan sa paghahatid at
pagtanggap ng mensahe.
Ang Kultura sa Pilipinas
Bawat bansa ay may kani-kanilang pinaniniwalaan o nakagawiang
gawain na ipinamana ng kani-kanilang mga ninuno. Ang Pilipinas
ay tinaguriang mayaman sa iba’t ibang larangan sa kultura at isa
sa mga bansang kinikilala ang kulturang nagmula sa ating mga
ninuno . Naimpluwensyahan tayo ng ating mga ninuno kaya ito’y
Sa Pilipinas, ito ang mga sumusunod na malimit gamitin sa bawat
ating ginagamit sa pang-araw-araw na pamumuhay.
rehiyon ng bansa:

Filipino: ay ang pangunahing wikang sinasalita sa bansa. Ito ay

“Huwag kalimutan ang sariling atin, marapat lang natin itong nakasalig sa pangunguna ng Tagalog kasunod ng iba pang umiiral
alagaan at muling buhayin.” na mga pagbigkas sa Pilipinas.

Mga Kultura sa Pilipinas: Tagalog: sinasalita ng mga naninirahan sa Katimugang bahagi

ng Luzon. Sinasalita ito ng mga nasa rehiyon sa CALABARZON
8. Wika AT MIMAROPA. Ito rin ang pangunahing wika ng Pambansang
9. Paniniwala Punong Rehiyon na siyang kabisera ng bansa.
10. Tradisyon o Kauglian
11. Pagkain
12. Sining
Ilocano: pangunahing wika ng mga taga HILAGANG LUZON at
13. asuotan ginagamit din ng mga taga nasa rehiyon 1 at 2.
14. Relihiyon

Ipinaskil ni © Bernadette Aguilar | Krista De Leon | Nicole Melo

Panggasinan: Ginagamit sa lalawigan ng Pangasinan at ilang
//2013 sa 8:30 PM 2 komento:
bahagi ng Hilagang Luzon at Gitnang Luzon.
I-email ItoBlogThis!Ibahagi sa TwitterIbahagi sa FacebookIbahagi sa
Pinterest
 Kapampangan: Sinasalita ng mga taong naninirahan sa Gitnang Lechon
Luzon

Bikolano: Wikang sinasalita ng mga naninirahan sa Timog-

Silangang Luzon.

Cebuano: Tinatawag ding Bisaya. Pangunahing wika ng

Lalawigan ng Cebu,Silangang Negros, Bohol at malaking bahagi
ng Mindanao.

Adobo
Hiligaynon: Tinatawag na Ilonggo. Sinasalita sa mga lalawigan
sa pulo ng Panay at Kanlurang Negros.

Waray-Waray: Wikang ginagamit sa mga lalawigan sa pulo nf

Samar at Leyte sa Silangang Visayas.

Ipinaskil ni © Bernadette Aguilar | Krista De Leon | Nicole Melo

//2013 sa 8:00 PM Walang komento:

I-email ItoBlogThis!Ibahagi sa TwitterIbahagi sa FacebookIbahagi sa

Pinterest

Halina't Kumain
Ang mga Pilipino ay madaming kinahihiligan. At isa na doon ay ang Tortang talong
pagkain.

Eto ang mga halimbawa ng mga pinakasikat na pagkain ng Pilipinas:

 Halo – halo

Bicol Express

Caldereta

Paksiw
Menudo Sinukmani

Sapin- sapin
Malalagkit :

Bibingka
Kalamay

Puto – bumbong

Bilo-bilo

Ipinaskil ni © Bernadette Aguilar | Krista De Leon | Nicole Melo

//2013 sa 7:00 PM 3 komento:

I-email ItoBlogThis!Ibahagi sa TwitterIbahagi sa FacebookIbahagi sa

Pinterest
Mga Tradisyon o Kaugalian ng mga Pilipino  Mahal na araw/ Senakulo

Ano nga ba ang “tradisyon o kaugalian”?

Ito ang mga paniniwala o opinyon na naisalin mula sa mga magulang

papunta sa mga anak nila.

Ang mga Pilipino ay sadyang mahilig sumunod sa mga nakagawian

na at samga tradisyon. Sila din ay mahilig maniwala sa mga
pamahiin.

 Mamanhikan
Kami ay magbibigay ng mga Halimbawa.

Mga Karaniwang Tradisyon ng mga Pilipino

 Piyesta

 Harana
 Simbang gabi

Madalas na Kaugalian

Pagmamano – ito’y madalas ginagawa ng mga nakababata sa

kanilang mga magulang o sa mga nakatatanda sa kanila.

Paggamit ng “po at opo” sa nakatatanda – ito’y simbolo ng pagrespeto

sa mga nakatatanda.

Mahilig makipagkapwa-tao -kapag madalas silang may

nakakasalamuhang tao.
 Flores De mayo
Mapagkumbaba – nananatili pa rin ang kanilang mga paa na
nakaapak sa lupa.
Madalas na Paniniwala
Sa Kusina:
Bawal kumanta sa harap ng kalan - may masamang mangyayari.
Bawal kumanta sa hapag-kainan – simbolo ng hindi pagrespeto.
Bawal paglaruan ang apoy – maaaring lumabo ang mata.
Hindi dapat makabasag ng pinggan sa araw ng okasyon – ito ay
simbolo ng kamalasan.
Sa Kasal:
Bawal isukat ang damit pangkasal – Maaaring hindi matuloy ang kasal
Bawal magkita ang magkapareha bago ang araw ng kasal – maaaring
mamatay ang isa sa kanila.
Dapat unahan ng babae ang lalake na lumabas ng simbahan – upang
hindi siya maliitin.
Kapag umulan sa araw ng kasal – simbolo ng kaswertehan.
Kapag may sumakabilang-buhay
Bawal matulog sa tabi ng kabaong – maaaring hindi mo mapipigilan
ang paggalaw ng ulo mo.
Bawal magkamot ng ulo – maaaring magkaroon ng kuto.
Pagsuutin ng pulang damit ang mga bata/ Pagtawid ng mga bata sa
kabaong
– upang hindi sila guluhin ng namayapa.
Dapat putulin ang kwintas na nakakabit sa namayapa – upang hindi
na siya masundan.
Bawal magwalis sa araw ng burol – bilang respeto
Bawal matuluan ng luha ang kabaong – upang hindi siya mahirapan
sa pag-akyat sa langit.
Iba pang pamahiin:
Bawal maggupit ng kuko sa gabi – upang hindi malasin .
“Friday the 13th” – mag-ingat sa araw na iyon sapagkat may maaaring
mangyari sa iyong masama.
Paggsing ng alas tres ng madaling araw – maaaring may dumalaw sa
inyo. Paggising ng mga ispiritu.
Kapag may nakita kang taong pugot ang ulo – maaari siyang
mamatay (pwede itong mapigilan basta ibaon lang ang kanyang damit
sa lupa)
Ipinaskil ni © Bernadette Aguilar | Krista De Leon | Nicole Melo
//2013 sa 7:00 PM 61 komento:
I-email ItoBlogThis!Ibahagi sa TwitterIbahagi sa FacebookIbahagi sa
Pinterest
Idaan natin sa Sining
Ang mga Pilipino ay malikhain tao. Sa iba't ibang klase ng sining,
makikita ang mga talento ng mga Pilipino.

Sayawan:

Tinikling

Singkil

Pandanggo sa ilaw

Kanta: Patintero
OPM - Original Pilipino/Pinoy Music

Halimbawa:

Laro:

Tumbang-preso

Piko
 Palo-Sebo

Sipa

Ipinaskil ni © Bernadette Aguilar | Krista De Leon | Nicole Melo

//2013 sa 6:00 PM 1 komento:

I-email ItoBlogThis!Ibahagi sa TwitterIbahagi sa FacebookIbahagi sa

Pinterest

Pambansang Kasuotan
Ito ang imahe ng pambansang kauotan ng Pilipinas
Kahulugan ng Salita - Salitang Hiram
Filipino - Grade 6 / Pagbasa (Pag-unlad ng Talasalitaan)

SAMPLE QUESTION
Ano ang salitang hiram na inilalarawan sa pangungusap?

Ito ay mula sa Italya, niluluto na may giniling na karne at tomato

sauce.

 spaghetti
 veranda
 alma mater
 bakya

Mga Salitang Hiram na Ginagamit sa Pangungusap

Filipino - Grade 7 / Paglinang ng Talasalitaan

SAMPLE QUESTION
Anong salitang hiram na galing sa Espanyol ang
nangangahulugang "panulat"?
Ipinaskil ni © Bernadette Aguilar | Krista De Leon | Nicole Melo
 lapiz
//2013 sa 5:00 PM 1 komento:
 truck
I-email ItoBlogThis!Ibahagi sa TwitterIbahagi sa FacebookIbahagi sa  silla
Pinterest  nurse

Home
Mga Salitang Filipino na Hiram sa Wikang Tsino
Mag-subscribe sa: Mga Post (Atom)
sungki = protruding tooth
 bimpo – face towel sabsab = to eat like a pig or a dog

bakya = wooden clog tanso = copper

hikaw = earrings katay = to butcher, to cut into pieces

husi = cloth woven from silk thread or fibers pakyaw = wholesale buying

lawlaw = dangling downward, loose suki = long-standing customer or client

susi = key huweteng = number-pairing game

tanglaw = light Ang mga salitang hiram ay mga salitang hindi mai-tagalog.
Halimbawa nito ay elevator, escalator, xerox machine,
hiya = shame, embarrassment, timidity tsokolate, tsinelas

selan = delicacy, fastidiousness

switik = artful, sly, cunning

paslang = to kill

buwisit = unlucky

suya = disgust, surfeit

tiyak = sure, certain

lawin = hawk
 Aralin 5. DULA (MUTYA
NG SAGING)
Kasanayang Pampagkatuto:
F7PB-Ih-i-5:
Nasusuri ang
pagkamakatotohanan ng
mga pangyayari batay sa
sariling karanasan.
RUBRIKS
a. May kaugnayan sa
paksa 2%
b. Nasuri ang
pagkamakatotohanan
ng pangyayari batay
sa sariling karanasan 5%
c. Masining na
presentasyon ng ulat 3%
KABUUAN 10%
Aralin 5. DULA (MUTYA NG SAGING)
F7PB-Ih-i-5: Nasusuri ang
pagkamakatotohanan ng mga
pangyayari batay sa sariling
karanasan.

Panuto: Pumili ng isang

larawan. Ilahad ang sariling
karanasan tungkol dito.
 ARALIN 5. DULA
UNANG MARKAHAN-IKALAWANG ARAW
Aralin 5.DULA – MUTYA NG SAGING
Pangkat 1.MMK
1. Suriin ang pagkamakatotohanan ng pangyayari sa akda batay sa sariling karanasan
sa pamamagitan ng MMK
2. Pag-usapan sa loob ng 5 minuto ng tahimik at maayos.
3. Gumawa ng senyas kapag tapos na. (hashtag)
4. Humanda sa pagpapakita sa klase.

ARALIN 5. DULA
UNANG MARKAHAN-IKALAWANG ARAW
Aralin 5.DULA – MUTYA NG SAGING
Pangkat 2.MAGPAKAILANMAN
1. Suriin ang pagkamakatotohanan ng pangyayari sa akda batay sa sariling karanasan
sa pamamagitan ng MAGPAKAILANMAN
2. Pag-usapan sa loob ng 5 minuto ng tahimik at maayos.
3. Gumawa ng senyas kapag tapos na. (hashtag)
4. Humanda sa pagpapakita sa klase.

ARALIN 5. DULA
UNANG MARKAHAN-IKALAWANG ARAW
Aralin 5.DULA – MUTYA NG SAGING
Pangkat 3.DEAR ATE OGIE
1. Suriin ang pagkamakatotohanan ng pangyayari sa akda batay sa sariling karanasan
sa pamamagitan DEAR
2. Pag-usapan sa loob ng 5 ATE OGIE minuto ng tahimik at maayos.
3. Gumawa ng senyas kapag tapos na. (hashtag)
4. Humanda sa pagpapakita sa klase.

ARALIN 5. DULA
UNANG MARKAHAN-IKALAWANG ARAW
Aralin 5.DULA – MUTYA NG SAGING
Pangkat 4. KAPAG MAKATOTOHANAN, IARTE MO!
1. Suriin ang pagkamakatotohanan ng pangyayari sa akda batay sa sariling karanasan
sa pamamagitan ng KAPAG MAKATOTOHANAN, IARTE MO!
2. Pag-usapan sa loob ng 5 minuto ng tahimik at maayos.
3. Gumawa ng senyas kapag tapos na. (hashtag)
4. Humanda sa pagpapakita sa klase.
WHITE LADY
KAPRE
MANANANGGAL
DUWENDE