Professional Documents
Culture Documents
EU ROPALlA
•• •
PORTUGAL
sínteses da cultura portuguesa
HISTORIA
DA DANÇA
José Sasportes
António Pinto Ribeiro
A sín tese da História da Dança em Portugal que aqui se apresenta está dividida
em duas partes, cada uma com seu aulor. A primeira reproduz parte do livro «Trajec
tória da Dança Teatral Portuguesa», deJosé Sasportes, publicado pela Biblioteca Breve,
em 19 79, hoje esgotado. A segunda é um trabalho original de António Pinto Ribeiro
e contempla o período sucessivo a 1965, data da criação do Grupo Gulbenkian de Bailado
e ponto de charneira na história da dança portuguesa 110 século xx.
PRIMEIRA PARTE
por
JosÉ SASPORTES
APRESENTAÇÃO
JOSÉ SASPORTES
l.
das quatro partes do mundo, as danças das aves, dos selvagens, dos índios,
das sete artes mecânicas, das nove musas, das ciganas, dos sátiros
e das ninfas, à mistura com danças dos orbes celestes, dos sete anjos
e dos diabos (à Bosch, como diria Filipe III, em 1 6 1 9, ao assistir em
Lisboa a uma procissão em honra de S. Julião).
Os personagens dançantes apareciam caracterizados de modo a que
a assistência os pudesse reconhecer sem equívocos. À medida que se
entrou pelo Renascimento e se avançou pelo período barroco, estas
procissões foram acolhendo personagens mitológicos, de Apolo a Hér
cules, sem esquecer Júpiter .
Tudo isto tinha um tom de mascarada, tal como se encontra em
certas peças de Gil Vicente, nos teatros das cortes da renascença italiana,
no teatro dos jesuítas ou no ballet de cour do século XVII francês .
Para atingirem este aparato, semelhantes procissões obrigavam-se
a uma pesada organização, prevista em detalhados regimentos que atri
buíam a cada corporação ou confraria da cidade uma função específica,
de tal modo que certos tipo de danças constituíam privilégio de deter
minadas categorias profissionais. Ao nível cívil, também se foram estru
turando as manifestações populares e idênticas ordenações definiam
as condições em que o povo devia (ou era obrigado a) manifestar o seu
júbilo: passagem do soberano pela vila, celebração de vitórias militares,
nascimento ou casamento real ou principesco, etc.
É significativo do processo de enquadramento o conjunto de dispo
sições aplicadas às danças dos mouros e dos judeus, de fortíssima
tradição em toda a Península, de tal modo instrumentalizadas que ambos
os povos subjugados se viram encartados como festeiros régios. Garcia
de Resende dá-nos dois testemunhos dessa integração. Primeiro, na
Crónica de D. João II, ao referir-se às famosas festas nupciais de 1 490,
em É vora, diz:
"E assim mandou que de todas as mourarias do reino viessem às
festas todos os mouros e mouras que soubessem bailar, tanger e cantar,
e a todos foi dado mantimento em abastança e vestidos finos, e em fim
lhes foi feita mercê de dinheiro para os caminhos . »
Numa das poesias dramáticas recolhidas n a Miscelânea conta-se:
GIL VICENTE
ni salmos, ni aleluias;
agrádanme las folías
y bailes; y otras cosas
saltaderas son las mias.
Y pues tu, Tiempo glorioso,
recuentas glorias tamai'las
18 História da Dança
ITALIANIZAÇÃO
RESISTÊNCIA
AO BAILADO ROMÂNTICO
tados artistas dos dois países e alguns italianos formados pela escola fran
cesa tiveram o mérito de melhorar a qualidade dos ballets, que outrora
não passavam de pantomimas mais ou menos bem concebidas e execu
tadas, mas nas quais a dança se limitava aos tours deforce dos grotescos .
Regra geral, em Lisboa como em Itália, os compositores de ballets
preferem os temas trágicos e de grande pompa aos temas graciosos de
que gostamos em França. Não se apresenta no teatro nenhum portu
guês que se possa considerar um grande bailarino . »
Para além d o orgulho chauvinístico d e Balbi, é u m facto o grande
entusiasmo pela dança teatral em Portugal. Em 1 819, S. Carlos deu cerca
de 200 representações, incluindo quinze bailes novos. Igualmente
activos o Teatro do Salitre e o da Rua dos Condes bem como o S. João,
do P o rto . N e s tes teatros e n c o ntramos mais nomes por
tugueses nos elencos de dança embora em papéis secundários ou
de mera figuração, pois faltava a escola capaz de fornecer um material
apto a enfrentar crescente tecnicidade e o virtuosismo de que a dança
se revestia ao afastar-se da pantomima.
Pouco antes da chegada de Balbi, tinham actuado em Lisboa
os coreógrafos Lefebvre e Antoine Cairon, tendo o primeiro montado,
em 1 814, La Fille mal gardée, de Dauberval, o mais antigo título hoje
recorrente no repertório internacional, criado vinte cinco anos antes.
A primeira tentativa esteticamente fundamentada de introdução
da dança romântica francesa só surge após a derrota final de D. Miguel,
representando um empenho concreto do romantismo liberal. Chega
-nos a companhia de Emile Doux, protegida por Garrett, que veio actuar
no Théatre Français de la Rue des Comtes. Em Maio de 1835, Madame
Roland dançou «un Pas de Sylphide dansé à Paris par MlIe . Taglioni dans
le ballet de ce nom » .
N ã o sabemos que êxito teve esta primeira visão d o ballet e n blanc,
mas não se tendo verificado, naquela sede, novas experiências
no mesmo sentido, somos levados a trer que não terá sido grande. Como
não o foi a apresentação integral de La Sylphide, quatro anos depois,
numa versão de Bernardo Vestris interpretada por Clara Lagoutine,
contratada para «dançar todos os passos de Mme . Taglioni, assim como
todos deste género, com a expressa condição de que não dançará senão
pas de deux e com um primeiro-bailarino francês».
Bernardo Vestris, que no campo do bailado deveria realizar papel
modernizador idêntico ao de Emile Doux no campo teatral, apre
sentou versões suas de bailados de Filippo Taglioni. Não deixou,
porém, de se vergar ao gosto corrente e assinar não só as danças
36 História da Dança
CRIAÇÃ O
DE UMA COMPANHIA NACIONAL
à dança, como hoje é corrente. Esta situação não era muito diversa
da que testemunhava a decadência do bailado no resto da Europa, salvo
na Rússia, mas em Portugal faltavam o fundo de repertório, o corpo
de baile e a escola capazes de receberem um estímulo renovador, quando
ele chegasse. Pior: com o advento da República e a eclosão da Primeira
Guerra Mundial, o S. Carlos não se reorganizou segundo novos moldes
e cessou praticamente a sua actividade, reabrindo esporadicamente para
a segunda parte da temporada dos Baltets Russes em Janeiro de 191 8 .
E s e a companhia d e Diaghileff não pôde exercer influência sobre um
meio coreográfico inexistente, mais tarde continuou a assistir-se, de longe,
como de coisas que não podiam dizer-nos respeito, à fase modernista
dos Baltets Russes, à expansão da dança livre e do movimento expres
sionista, ao ressurgimento da Ó pera de Paris e ao levantar da grande
obra do bailado inglês por Marie Rambert e Ninette de Valois. Ao longo
dos primeiros quarenta anos deste século , não existiram profissionais
e não foi possível formar um público ao sabor dos escassos espectá
culos que cá p roduziram Cléo de Mérode, LOle Fuller, Pavlova, Pastora
Imperio ou Escudero .
Quando , no pós-guerra, se tentou apanhar o comboio em marcha,
não havia uma cultura coreográfica, faltavam os intérpretes e faltava uma
escola capaz de produzir bailarinos ao nível europeu . A aprendizagem,
tanto no Conservatório como fora dele , fizera-se quase toda ao sabor
da dança rítmica e sem objectivo de formar profissionais. Não é pois
de estranhar o fraco rendimento das primeiras tentativas do ressurgi
mento da dança em Portugal, cuja orientação coube a Francis Graça
e Margarida de Abreu, ambos sem formação balética e sem qualquer
passado activo junto das companhias ou teatros estrangeiros onde, entre
tanto, se fora reformulando a dança clássica e caldeando a dança contem
porânea.
Em 1940 , o secretário da Propaganda Nacional, António Ferro,
decidiu-se a fazer ilustrar a sua "política do espírito» no campo da dança
e deu a Francis Graça a possibilidade de realizar, em três meses, o sonho
que aquele há anos acalentava, ou seja a criação de um grupo de danças
folclóricas teatralizadas. Assim nasceu o Verde Gaio. Tanto Ferro como
:\ crítica se auto-hipnotizaram ao atribuir-lhe o cognome de "bailados
I'USSOS portugueses», como se a troupe de Diaghileff tivesse sido impro
l'isada sobre o folclore, em vez de derivar de uma escola e de uma
r radição longamente caldeadas, como se os Baltets Russes tivessem
nascido sob o signo do nacionalismo e não do desejo de renovar
a tradição herdada. Era, no entanto, o agitar de uma bandeira presti-
48 História da Dança
7 Francis Graça: .Pois, meu amigo: o Verde Gaio dança bailados clássicos tão bem
como qualquer outro Ballet. Dança·os no seu estúdio, todavia; como quem aprende uma
lição, como se aprende na escola uma série de coisas que a vida prática não utiliza. ( . . . )
Mesmo assim, sempre lhe direi que na próxima época tenciono apresentar, com coreo·
grafia minha, uma bailado português - português, repare bem - dançado na escola clás·
sica, para comprovar as possibilidades do meu grupo. Será a escola clássica utilizada como
meio e não como fim - que o fim é dançar portuguesmente, como só dançam os portu·
gueses. . . • ( 1 949).
50 História da Dança
1 965- 1 990
VINTE ANOS DE BALLET GULBENKIAN
E A NOVA DANÇA PORTUGUESA
por
ANTÓNIO PINTO RIBEIRO
1965-1 990
o Período Sparemblek
o Ballet Gulbenkian
José Costa Reis, Eduardo Nery, Nuno Carinhas, António Sena, Charters
D'Almeida, António Lagarto e Jasmim de Matos; aos compositores Á lvaro
Cassuto, Constança Capdeville, Carlos Paredes, Fernando Lopes Graça
e António Emiliano. Os iluminadores Orlando Worm, Paulo Graça e Rui
Fernandes foram os portugueses cujos desenhos de luzes mais se desta
caram do conjunto das obras do reportório .
Este último período do Ballet Gulbenkian está indissociavelmente
ligado a duas gerações de bailarinos, a mairoria deles formados no estilo
desta Companhia, para cuja imposição contribuíram como intérpretes.
Estão neste caso os nomes de Isabel Queiroz, Graça Barroso, Ana Rita
Palmeirim, Birte Lundwall, Elisa Ferreira, Ger Thomas, Gagik Ismailian,
Francisco Rousseau, Luís Damas e Agnelo Andrade.
Ao chegar a temporada de 1 985/86 o Ballet Gulbenkian era uma
Companhia estabilizada e definida. Daí e até final da década, confrontar
-se-á com a grande questão comum às Companhias de reportório
da «Modern Dance » . Vocacionadas para guardarem uma certa memória
da dança, como podem elas conciliar estilos e linguagens diversas, por
vezes antagónicos, de outros coreógrafos, para outros bailarinos, e onde
a «escola» prevalece sobre «o autor»? É com esta questão que desde
meados da década de oitenta o Ballet Gulbenkian, uma Companhia
de reportório, de múltiplos coreógrafos, se confronta, sem parecer
encontrar uma solução imediata.
Deste problema se ressentem os espectáculos dos coreógrafos portu
gueses mais j ovens que entretanto foram convidados para criar peças
para uma Companhia modelada por um género de produção, criação,
apresentação de espectáculos e preparação de bailarinos, marcadamente
inspirada nas Companhias de reportório do final da década de setenta.
O modelo inglês, de Companhia e de escola de dança, que muitas
décadas antes se tinha já imposto como referência, com as primeiras
traduções dos livros de Arnold Haskell, director da escola do Sadler's
Wells, com a presença de bailarinos e coreógrafos, a maioria de origem
inglesa e, necessariamente com a influência do seu último director artís
tico que passou pelo bailado inglês, tem algum peso na insolubilidade
deste problema.
Apesar disto e também porque tem ao seu dispor excepcionais
meios económicos, a Companhia tem-se dado a conhecer internacio
nalmente, através de múltiplas digressões que tem realizado pela Europa,
Á frica, Á sia e América do Sul.
Por outro lado, a Companhia e o seu público têm podido, ao longo
de várias temporadas, confrontar-se com outras Companhias convidadas
66 História da Dança
Os Estúdios Coreográficos
Vasco Wellenkamp
Olga Roriz
A nos 80
As Primeiras Pequenas Companhias
Paula Massano
Madalena Victorino
Margarida Bettencourt
12
Vera Mantero, trecho da comunicação apresentada no Colóquio sobre a Nova
Dança Portuguesa, promovido pelo Forum Dança no ACARTE em 30/6/90.
92 História da Dança
Paulo Ribeiro
Joana Providência
ciavelmente ligados ao ACARTE, quer pelo contacto que aqui teve com
a maioria dos coreógrafos que referenciam esta geração, quer ainda pela
formação experimental que esta instituição lhe forneceu, possibilitando
-lhe a frequência de pequenos cursos intensivos dirigidos pelos coreó
grafos estrangeiros aquando da apresentação dos seus espectáculos em
Lisboa.
As suas primeiras experiências coreográficas foram feitas ainda
enquanto estudante da Escola Superior de Dança e nelas se destacava
um grande rigor na escrita coreográfica e uma capacidade invulgar
na invenção de composições.
Em 1 988 foi convidada para dirigir um trabalho no «Atelier para
não profissionais de Madalena Victorino» . Criou uma pequena peça :
1369 ppm (pulsações por minuto). Mas a sua estreia pública como coreó
grafa deu-se no Auditório Carlos Alberto no Porto. Aqui estreou a coreo
grafia Mecanismos, precedida de uma outra pequena peça cujo título
era ln- Tensões.
Estas duas peças, dançadas por um quinteto feminino, constituíram
a expressão prática da sua imaginação inventiva. Simultaneamente
demonstravam a capacidade que esta coreógrafa tem para reunir num
único léxico os gestos e os movimentos essenciais. Nas duas obras
nenhum dos gestos era poluente, nenhum movimento faltava. Dir-se-ia
ainda que aquele era o léxico justo para aquelas duas coreografias .
A acrescentar a estas características eram detectáveis um ambiente coreo
gráfico e uma determinada linguagem que marcavam a originalidade
de uma autoria. Utilizando um processo de declinação de gestos femi
ninos e de situações amorosas, a coreógrafa criava um ambiente roma
nesco, em particular em ln- Tensões. Quanto a Mecanismos, esta obra
apresentava-se como um palimpsesto onde eram visíveis traços e frag
mentos coreográficos das mais diversas proveniências. Subtis na sua
amostragem, eram organizados com uma tal precisão coreográfica que
tornaram esta obra uma das obras coreográ'ficas mais importantes
da temporada de dança de 1 989/90.
N. D. P. : A Década de 90?
-
1940 Ribatejo Verde Gaio Frederico de Freitas Estrela Faria Bernardo Marques Francis Graça
e Bernardo Marques
- Francis Graça
1940 [nés de Castro Verde Gaio Ruy Coelho José Barbosa José Barbosa
-
1940 Muro do Derrete Verde Gaio Frederico de Freitas Paulo Ferreira Paulo Ferreira Francis Graça
-
1941 Passatempo Verde Gaio Ruy Coelho José Barbosa, José Barbosa, Francis Graça
Tomaz de Melo, Tomaz de Melo,
B. Marques, B. Marques,
P. Ferreira P. Ferreira
- Francis Graço
1941 O Homem do Cravo Verde Gaio Armando José Fernandes Bernardo Marques Bernardo Marques
na Boca
-
1941 A Menina Tonta Verde Gaio Frederico de Freitas Paulo Ferreira Paulo Ferreira Francis Graça
-
1943 D. Sebastião Verde Gaio Ruy Coelho Carlos Botelho Carlos Botelho Francis Graça
- Francis Graça
1943 [magens da Terra e do Verde Gaio Frederico de Freitas Paulo Ferreira Paulo Ferreira
Mar
-
1943 Pastoral Grupo do Conservatório Ivo Cruz Raul Lino Raul Lino Margarida de Abreu
-
1943 Crisfal Grupo do Conservatório Ruy Coelho Almada Negreiros Almada Negreiros Margarida de Abreu
-
1946 Serenata Circo 1nic. Coreog. W. A. Mozart Abílio de Matos e Silva Abílio de MaIOs e Silva Margarida de Abreu
-
1946 Arraial da Ribeira Cire. Inie. Coreog. Ruy Coelho Abílio de Matos e Silva Abílio de MaIOS e Silva Margarida de Abreu
- - -
1946 Fêtes Cire. Inic. Coreog. e. Debussy Margarida de Abreu
- - - Margarida de Abreu
1947 Tágides Cite. lnic. Coreog. Tchaikovsky
-
1947 Nova Chopiniana Circo 1nic. Coreog. F. Chopin Abílio de Matos e Silva Abílio de Matos e Silva Margarida de Abreu
-
1947 Quadros de uma Cire 1nic. Coreog. Mussorgsky Abílio de MaIOS e Silva Abílio de MaIOS e Silva Margarida de Abreu
Exposição \O
\O
I ......
ANO TÍTUW COMPANHIA MÚSICA CENÁRIO FIGURINO LUZ AUTORIA O
O
- Francis Graça
1948 Nazaré Verde Gaio Frederico de Freitas Eduardo Anahory Eduardo Anabory
e José Barbosa e José Barbosa
- Margarida de Abreu
1949 Concerto Cire. [nico Coreog. R. Schumann Abílio de Matos e Silva Abilio de Matos e Silva
- Margarida de Abreu
1949 Polaca Heróica Circo lnic. Coreog. F. Chopin Abílio de Matos.e Silva Abilio de Matos e Silva
- Margarida de Abreu
1949 Tito e Berenice Circo [nico Coreog. Tchaikovsky Abílio de MatOs e Silva Abílio de Matos e Silva
- - - Margarida de Abreu
1949 Dança do Vento Circo lnie. Coreog. Declamação de um
poema de Monso
Lopes Vieira
- Margarida de Abreu
[952 Grazioso Cire. lnie. Coreog. Bach Abilio de Matos e Silva Abilio de Matos e Silva
- Margarida de Abreu
[952 Clair de Lune Cire. lnie. Coreog. C. Debussy Abílio de Matos e Silva Abilio de Matos e Silva
-
[952 A Morte e o Convidado Recit:ll Kacharurian Bruno António Bruno António Anna Masco[o
- Margarida de Abreu
19;3 Ab [nilio Cire. [nie. Coreog. Dvorak Abilio de Matos .e Silva Abilio de Matos e Silva
- - - Francis Graça
1954 Prelúdios Verde Gaio F. Liszt
1957 Cire. Inic. Coreog. Elvira de Freius Abilio de Matos e Silva - Margarida de Abreu
O Passeio Público Abilio de Matos e SilVl
- Margarida de Abreu
1958 Nocturnes Circo [nie. Coreog. C. Debussy João Saio João SaIo
- Margarida de Abreu
1960 Sinfonia Italiana Circ. [nic Coreog. Mendelsshon Armando Jorge. Armando Jorge
- . - -
1960 Allegro a Barbaro Solo Bela Bartok Anna Mascolo
- - -
1961 Prólogo Galante Verde Gaio Carlos Seixas Margarida de Abreu
1963 Perfis -
Grupo Experimental de Hindemit José Luís Tinoco José Luís Tinoco Anna Mascolo
Ballet
de Bailado O
--- ......
......
-
1967 Simple Sympbony Grupo Gulbenkian Benjamim Briuen Ronald Wilson Ronald Wilson Walter Gore
de Bailado
-
1967 Sinfonia da Requiem Grupo Gulbenkian Benjamim Brinen Maria Helena Mauos Maria Helena Manos Milko Sparemblek
de Bailado
-
1967 O Crime da Aldeia Grupo Gulbenkian Chostakovitch Inês Guerreiro Inês Guerreira Águeda Sena
Velba de Bailado
-
1968 Encr/lzilbada Grupo Gulbenkian Joly Braga Santos Artur Casais Artur Casais Francis Graça
de Bailado
- - -
1968 Gymnopédies Solo Satie Anna Mascolo
-
1968 Tempos Modernos Grupo Gulbenkian Marius Constam Paulo Guilherme Paulo Guilherme Águeda Sena
de Bailado
-
1968 O Campo da Morte Grupo Gulbenkian Humphrey Sear!e Walter Gore e Walter Gore Walter Gore
(resposta com o título de Bailado Reinaldo Martins
-
Sangue no Cais)
-
1968 judas Grupo Gulbenkian Frei Manuel Cardoso Júlio Resende Júlio Resende Águeda Sena
de Bailado
-
1%8 Parede Grupo Gulbenkian B. Brillen Walter Gore Walter Gore Walter Gore
de Bailado
- -
1968 Giselle (11 acto) Grupo Gulbenkian A. Adam Harry Gordwell Anton Dolin sego
de Bailado Coralli e Perrat
-
1968 Encr/lzilbada Grupo Gulbenkian Joly Braga Santos Artur Casais Artur Casais Francis Graça
de Bailado
-
1968 A Ressaca Grupo Gulbenkian Car! Nielsen Susanne Olaf Nielsen Susanne Olal Nielsen Nini Theilade
de Bailado
-
1968 Visões Fugitivas Grupo Gulbenkian S. Rachmaninoff Noemi Fonts Noemi Fonts Walter Gore
de Bailado
-
1968 Variações sem Se1lfido Grupo Gulbenkian Else Marie Pade Mário Alberto Mário Alberto Nini Theilade ......
de Bailado O
UJ
-
1968 Visões Fugitivas Grupo Gulbenkian S. Rachmaninoff Noemi Fonts Noemi Foms -
Walter Gore
de Bailado
1968 Danças do Príncipe Igor Grupo Gulbenkiao Borodine Rorich Sl,va Tumine - segundo Fokine
de Bailado
1968 Salade Grupo Gulbenkian Oarius Milhaud Jacques Rapp Jacques Rapp -
Serge Lifar
de Bailado
1969 Ellsaio de Dança Grupo Gulbenkian Bach, Rabe, Hambraeus Walter Gore Walter Gore -
W,lter Gore
e Movimento de Bailado
1969 Grupo Gulbenkian Stravinsky Oimitri Bouchene Oimitri Bouchene - Serge Lifar
O Pássaro de Fogo
de Bailado
1969 a lado Grupo Gulbenkian Bela Bartok Maria Helena Manos Maria Helena Manos -
Carlos Trincheiras
de Bailado
1969 -
Instantâneo Grupo Gulbenkian Luís Filipe Pires Inês Guerreiro Inês Guerreiro Águeda Sena
de Bailado
1969 -
Tempos Modemos Grupo Gulbenkian Marius Constam Paulo Guilherme Paulo Guilherme Águeda Sena
de Bailado
1969 Brincadeiras de Rua Grupo Gulbenkian Jaeques Ibert Reinaldo Martins Walter Gore - Walter Gore
de Bailado
ANO TÍTULO COMPANHIA MÚSICA CENÁRIO FIGURINO LUZ AUTORIA
-
1969 Sangue no Cais Grupo Gulbenkian Humprey Searie Reinaldo Martins Walter Gore Walter Gore
de Bailado
-
1969 As Bodas de AI/rora Grupo Gulbenkian Tchaikovsky Seppo Nurminaa Seppo Nurminaa segundo Petipa
de Bailado
-
1969 Desportistas Grupo Gulbenkian Poulenc Walter Gore 'IX':!lter Gore Walter Gore
de Bailado
-
1969 História de Amor Grupo Gulbenkian Roussel Walter Gore, Rui Walter Gore Walter Gore
de Bailado Hernâni Martins
- Fr:Incis Gnça
1969 Encruzilhada Grupo Gulbenkian Jol)' Bnga Santos Artur Casais Artur Casais
de Baibdo !
- - - Michel Descombel'
1970 SI/ite de Bach Grupo Gulbenkian de Bach i
Bailado
-
1970 Máscara de Ostelll/e Grupo Gulbenkian Roman Vlad Salvatore Russo Salvatore Russo Juan CoreUi
de Bailado
-
1970 Gravitação Grupo Gulbenkian Miloslav Kabelac Artur Casais Artur Casais Milko Sparemblek
de Bailado
- Milko Sparemblek
1970 Epitáfio para Gesl/a/do Grupo Gulbenkian Gesualdo de Venosa André Acquart André Acquart
de Bailado
-
1970 Três Poemas e Pos/rídio Grupo Gulbenkian Lvtoslawski André Acquart André Acquart Milko Sparemblek
de Bailado
- Denis Carel'
1970 Caminhos do Tempo Grupo Gulbenkian Fnntisek Krommer Nadir Afonso Nadir Afonso
de Bailado
- - - Águeda Sena
1970 Concerto Grupo Gulbenkian F. Chopin
de Bailado
- - - segundo Petipa
1970 Raymonda Grupo Gulbenkian Glazunoff
(Divertimento) de Bailado
-
1971 Dulcineia Grupo Gulbenkian Chostakovitch Espiga Pinto Espiga Pinto Carlos Trincheiras
de Bailado
- -
1971 Pawn to Killg 5 Grupo Gulbenkian The Pink Floyd John Chesworth John Chesworth
de Bailado
-
1971 Ritual de Sombras Grupo Gulbenkian Koronsky, Kranze, Artur Rosa Artur Rosa John Burler
de Bailado Dobrowolsky, Szalonek
e Serocki
- - -
1971 Movimentos Sinf6nicos Grupo Gulbenkian Haydn Armando Jorge
de Bailado
- -
1971 Contrastes Grupo Gulbenkian Paul Fetler Milenko Banovitch Milenko Banovitch
de Bailado e Colin Mclntyre e Colin Mclntyre
-
1971 Odisseia do Ser Grupo Gulbenkian Karl-Birger Blomdahl Cruzeiro Seixas Cruzeiro SeLxas Richard Kuch
de Bailado
-
1971 Continuum sobre um Grupo Gulbenkian Música tradicional Justino Alves Justino Alves Milko Sparemblek
tema de Akutagava de Bailado japonesa e de
Sminonhara e M:mzumi
- - -
1971 Passacaglia Grupo Gulbenkian Webern Mi1ko Sparemblek
de Bailado
-
1971 Metamorfoses Grupo Gulbenkian Hindemith Artur Casais Artur Casais Fernando Lima
de Bailado
-
1971 Quebra-Nozes Grupo Gulbenkian Tchaikovsky Artur Casais Artur Casais Petipa/versão de
de Bailado Amon Dolin
-
1971 A Menina dos Olbos Verde Gaio Cláudio Carneiro Abílio de Maros e Silva Abílio de Maros e Silva Margarida de Abreu
Verdes
- - -
1971 Lago dos Cines Grupo Gulbenkian Tchaikovsky Petipa Iversão
(2.' acto) de Bailado de Roland Casenave
- - -
1971 Messias Grupo Gulbenkian Haendel Lar Lubovitch
de Bailado
ANO TÍTULO COMPANHIA MÚSICA CENÁRIO FIGURINO LUZ AUTORIA
1972 Arquipélago l/I Grupo Gulbenkian Boucourechliev Artur Casais Artur Casais -
Carlos Trincheiras
de Bailado
1972 Ritual Um I Estúdio Coreográfico Constança Capdeville Jim Hughes- - Jim Hughes
1972 Evocações I Estúdio Coreográfico Álvaro CassulO Cecília Patier Cecília Potier - Patrick Hurde
1972 Sabat das Bruxas I Estúdio Coreográfico Third Ear Band Jim Hughes -
Jim Hughes Jim Hughes
1972 Ancient Voices Grupo Gulbenkian George Crumb Artur Rosa Artur Rosa Colin Mclntyre Milko Sparemblek
ofChildre/l de Bailado
1972 Catulli-Carmina Grupo Gulbenkian Carl Orl1 Germinal Casado Germinal Casado - John Burler
de Bailado
1972 Night Sound Grupo Gulbenkian Kazuo Fukushima Charters d'Almeida - - John Burler
de Bailado
1972 Amargo Grupo Gulbenkian Música Tradicional Paulo Guilherme Paulo Guilherme - Águeda Sena
de Bailado Indo-Portuguesa
- - -
1972 A Morte do Cisne Grupo Gulbenkian Saint-Saens segundo Fokine
de Bailado
de Bailado O
---J
.....
O
ANO TÍTULO COMPANHIA MÚSICA CENÁRIO FIGURINO LUZ AUTORIA 00
- - -
1973 Valses Nobles Grupo Anna Mascolo F. Schubert Anna Mascolo
- -
1973 Passatempo Verde Gaio Joly Braga Santos Maria Emília Araújo Fernando Lima
1973 Fado Verde Gaio Ruy Coelho - -
Abílio de Matos e Silva Jorge Trincheiras
- - -
1973 Dança da Bandurra Verde Gaio Sanros Pinto Margarida de Abreu
músicJ region:tl
197 3 Três Movimentos Grupo Gulbenkian Stravinsky Colin Mclntyre -
Colin McJntyre Jorge Garcia
de Bailado
1973 Kinesis Grupo Gulbenkian A. Vivaldi, Joaquim Gene Kelton Gene Kelton -
Lynn Taylor
(expressões cinéticas) de Bailado Rodrigo, John Dowland
-
1973 Sinfonia dos Salmos Grupo Gulbenkian I. Stravinsl,l' Milko Sparemblek Colin McJntyre Milko Sparemblek
de Bailado
- - - -
1973 Haendel, op. f N.' 15 II Estúdio Experimental Vasco Wellenkamp
de Coreografia
-
1973 Primeiro ElIcontro II Estúdio Experimental Norton Subomik Jim Hughes Jim Hughes Jim Hughes
de Coreografia
-
1973 Carta Branca II Estúdio Experimental Donizeni Cecília Potier Cecília Potier Patrik Hurde
de Coreografia
- -
1973 Proposta para II Estúdio Experimental Kazuo Fukushima António Rodrigues António Rodrigues
uma Coreografia de Coreografia
1973 -
Última Dança IIEstúdio Experimental Doris Previn Colin McJntyre Colin McJntyre Patrick Hurde
para Meu Pai de Coreografia
- - -
1973 Suite de BaclJ Grupo Gulbenkian J. S. Bach Michel Descombey
de Bailado
1973 Ri/ual Um - -
Grupo Guibenkian Constança Capdeville Jim Hughes Jim Hughes
de Bailado
- - -
1973 Happening Grupo Gulbenkian António Rodrigues António Rodrigues
de Bailado
-
1973 Evocações Grupo Gulbenkian Álvaro Cassuto Cecília Potier Cecília Potier Patrick Hurde
de Bailado
ANO TÍTULO COMPANHIA MÚSICA CENÁRIO FIGURINO LUZ AUTORIA
-
\
1973 Gravitação Grupo Gulbenkian Boucourechliev Artur Casais Arrur Casais Carlos Trincheiras
de Bailado I
- -
1973 Duo Grupo Gulbenkian Benedeno Marcello Jorge Garcia Jorge Garcia
de Bailado
- Milko Sparemblek
1973 Opus 43 Grupo Gulbenkian Beethoven Germinal Casado Germinal Casado
de Bailado
- -
1973 Nigbt Sound Grupo Gulbenkian Kazuo Fukusmima Charrers d' Almeida John Burler
de Bailado
-
1973 Canto da Solidão Grupo Gulbenkian Álvaro CassutO Da Silva Nunes Da Silva Nuoes Armando Jorge
de Bailado
-
1973 O Combate de Tancredo Grupo Gulbenkian C. Monteverdi André Acquart André Acquart Milko Sparemblek
e C/orinda de Bailado
1973 Inter-Rupto Grupo Gulbenkian Samuel Barber Espiga Pinto Espiga Pinto Colin Mclntyre Carlos Trincheiras
de Bailado
- - - Michel Descombey
1973 Missa em Jazz Grupo Gulbenkian Lalo Schifrin
de Bailado
- - -
1974 O Messias Grupo Gulbenkian Haeodel Lar Lubovitch
de Bailado
- - Milko Sparembek
1974 O Idílio de Siegfried Grupo Gulbenkian R. Wagner Artur Casais
de Bailado
- Jorge Garcia
1974 Três Movimentos Grupo Gulbenkian 1. Stravinsky Colin Mc1ntyre Colin Mclntyre
de Bailado
- segundo Fokine
1974 Petrucbka Grupo Gulbenkian 1. Stravinsky Octávio Clérigo Inês Guerreiro ......
de Bailado segundo Benois O
--- --- - \O
'""'
'""'
ANO TÍTUW COMPANHIA MÚSICA CENÁRIO FIGURINO LUZ AUTORIA
O
Majisimo Grupo Gulbenkian Massenet Donald Scrimceout - -
1974 Jorge Garcia
de Bailado
- -
1974 O Baile dos Mendigos Grupo Gulbenkian Beethoven Paul SanlSardo Paul Sanasardo
de Bailado
1974 Wop-Bop-A-Loobop Grupo Gulbenkian Rock and roll dos anos Colin Mc1ntyre Colin McIntyre -
Patrick Hurde
de Bailado 55 a 60
1974 O Mandarim Gru po Gulbenkian Bela Bartok Arlur Casais Artur Casais -
Milko Sparemblek
Maravilhoso de Bailado
- - -
1974 Whirligogs Grupo Gulbenkian Luciano Berio Lar Lubovirch
de Bailado
- - -
1974 Segl/ndo Movimento de III Estúdio Experimental Erik Satie Patrick Hurde
um Bailado Incompleto de Coreografia
1974 -
O FIl/ir do Encontro III Estúdio Experimental Toru Takemitsu VlSCO Wellenkamp Vasco Wellenkamp Vasco Wellenkamp
Casual de Coreografia
1974 - -
Fox-Trat 5 Horas III Estúdio Experimental M_ Ravel Carlos Fernandes Carlos Fernandes
de Coreografia
-
1975 Hossana para um Grupo Gulbenkian Sousa Carvalho e vozes Da Silva Nunes Da Silva Nunes Armando Jorge
Tempo Novo de Bailado do povo português
O Messias - - -
1975 Grupo Gulbenkian Haendel Lar Lubovitch
de Bailado
ANO TíTULO COMPANHIA MÚSICA CENÁRIO FIGURINO LUZ AUTORIA
-
II
1975 Eurídice Morreu Grupo Gulbenkian Enio Morricone Palie Nielsen Eva Schmaefer Birgit Cullberg
de Bailado
1975 Os lÍitimos segundos do Grupo Gulbenkian F. Martin Emília Nadai Emília Nadai -
Carlos Trincheiras
último sonho de... de Bailado
1975 Adsum Grupo Gulbenkian A. Vivaldi Águeda Sena Águeda Sena - Águeda Sena
de Bailado
- - -
1976 Eece Homo Grupo Gulbenkian Joseph Beighmans Joseph Lazzini
de Bailado
1976 As Silfides - -
Grupo Gulbenkian F. Chopin Fernando d' Azevedo segundo Fokine
de Bailado
- - -
1976 Raymonda Grupo Gulbenkian Glazunoff Petipa, versão de
de Bailado Armando Jorge
1976 Cama da Solidão Grupo Gulbenkian Álvaro CasSUlO Da Silva Nunes Da Silva Nunes -
Armando Jorge
de Bailado
1976 O Som da Noite Grupo Gulbenkian Kazuo Fukushima Charters d' Almeida Charters d' Almeida -
John Burler
de Bailado
8achia"a -
1976 IV Estúdio Experimental ViIla-Lobos Helena Lozano Lucia Lozano Lucia Lozano
de Coreografia
-
1976 Outono IV Eslúdio Experimental G. Mahler Helena Lozano Vasco Wellenkamp Vasco Wellenkamp
de Coreografia
-
1977 Solstício de Verão BaileI Gulbenkian Jobn Field Barry Moreland Marry Moreland Marry Moreland
-
1977 Concertino BaileI Gulbenkian Frygies Hidas Espiga Pinto Espiga PilO Carlos Trincheiras
-
1977 Quebra-Nozes BaileI Gulbenkian Tchaikowsky Anur Casais Anur Casais Anton Dolin
-
1977 Libera Me BaileI Gulbenkian Conslança Capdeville Emília Nadai Emília Nadai Vasco Wellenkamp
-
1977 Variações Nostálgicas Ballel Gulbenkian S. Racbmaninoff Da Silva Nune� Da Silva Nunes Armando Jorge
-
1977 Ao Crepúsculo BaileI Gulbenkian R. Slrauss Espiga Pinto Espiga Pinto Carlos Trincheiras
-
1977 Divergência V ESlúdio Experimental MariaJosé Nobre José Amónio Flores José António Flores Palrick Hurde
de Coreografia
V ESlúdio Experimental - -
1977 Imagens C. Debussy Irene Buarque Jair Moraes
de Coreografia
- -
1977 Ausência V ESlúdio Experimental Charles Ives Helena Lozano Vasco Wellenkamp
de Coreografia
- - -
1977 Recordando V ESlúdio Experimental Guslav Mahler Jorge Trincheiras
de Coreografia
V ESlúd!? Experimental - - - -
1977 Noite de Quatro-Luas George Crumb Vasco WeUenkamp
de Coreografia
-
1977 Lago dos Cines Companhia Nacional de Tchaikovsky Cruzeiro Seixas Hugo Manuel Pelipalversão Anna
(2.' acto) Bailado Ivanova especláculo de
eSlreia da Companhia
- Palrick Hurde
1977 Canto de Amor e Morte Companhia Nacional Fernando Lopes Graça Júlio Resende Júlio Resende
de Bailado
- - -
1977 Quebra-Nozes Companhia Nacional Tchaikovsky Versão de Anna Ivanova
de Bailado
ANO TÍTULO COMPANHIA MÚSICA CENÁRIO FIGURINO LUZ AUTORIA
I
-
1977 Suite Medieval Companhia Nacional Frederico de Freitas Artur Casais Artur Casais Baydon Paige
de Bailado
- - -
1977 D. Quixote Companhia Nacional L. Minkus segundo Petipa
(pas de deux) de Bailado
-
1977 Dança Ritual Ballet Gulbenkian Morton Subotnick Artur Casais Artur Casais Carlos Fernandes
do Touro Selvagem
-
1977 A Valsa mais tarde Ballet Gulbenkian Gustav Mahler Eduardo Sérgio Eduardo Sérgio Águeda Sena
1977 Três Danças para Ballet Gulbenkian K. Katada N. McDowell N. McDowell Charles Briston Jack Carter
Músieajaponesa
- - -
1978 Webern Opus 5 Ballet Gulbenkian A. Webern Maurice Béjart
- -
1978 Outono Ballet Gulbenkian G. Mahler Helena Lozano Vasco Wellenkamp
- - -
1978 Auseia Companhia Nacional Strauss Carlos Trincheiras
de Bailado
-
1978 Duelos Companhia Nacional Joly Braga Santos Lagoa Henriques Lagoa Henriques Laszlo Tarnasik
de Bailado
-
1978 Baile dos Cadetes Companhia Nacional Strauss Manuel Lapa Hugo Manuel David Lichine la versão
de Bailado de Alphonse Poulin
- -
1978 Ad Libitum Companhia Nacional Chostakovitch Permin Trecu Patrick Hurde
de Bailado
- - -
1978 Encontros Companhia Nacional Paul Deplessis Eva von Gencsy
de Bailado e Henry Purcel
- -
1978 Sinfonia n. o 3 Companhia Nacional I. Stravinsky Justino Alves Carlos Trincheiras
de Bailado
- -
1978 Festival das Flores Companhia Nacional Eduardo Helsted-Paolli Querubim Lapa segundo Bournonville
de Bailado
- -
1978 As Sílfides Companhia Nacional F. Chopin Luís Filipe de Abreu Fokine /versão
de Bailado de Lynn Wallis
-
1978 Panambi (Ritual de 11m VI Estúdio Coreográfico Alberto Ginastera Jair Moraes Jair Moraes Jair Moraes
.....
casamento) .....
UJ
......
......
1978 Cinco-seis-sete VI Estúdio Coreográfico Gidacchino, Rossini Carlos Fernandes Carlos Fernandes Carlos Fernllfldes Carlos Fernandes
Franz Lehar
-
1978 Memorare VI Estúdio Coreográfico J. S. Bach Helena Lozano Helena Lozaoo Lúcia Lozano
Manuel Fernandes
1978 Círculo de Quatro Lados VI Estúdio Coreográfico Richard Strauss António Laginha António Laginha António Laginha António Laginha
-
1978 Dois Homens, VI Estúdio Coreográfico Vaughan Williams Helena Lozano José AugustErFonseca Stephen Ward
Duas Mul"eres
VI Estúdio Coreográfico Benjamin Briteen - Marta Atayde Marta Atayde- Marta Atayde
1978 Soirée Musical
-
1979 Ao Crepúsculo BaIlet Gulbenkian Strauss Espiga Pinto Espiga Pintcr Carlos Trincheiras
1979 Mendelssohn - -
Canções sem Palavras Ballet Gulbenkian J. P. Vroom ). P. Vroom
Hans van Manen
- - -
1979 Wings Ballet Gulbenkian Bob Downey Richard ChristOpher
-
Caswell Bruce
-
1979 Dimitriana Ballet Gulbenkian C. Capdeville Chartcrs de Almeida Charters de Almeida Carlos Trincheiras
Chostakovitch
-
1979 Suite Medieval Companhia Nacional Frederico de Freitas Artur Casais Artur Casais Brydon Paige
de Bailado
- -
1979 Rapl/ol/da Companhia Nacional Glazunov Inês Guerreiro Petipa !versão
de Bailado de Armando Jorge
-
1979 Cal/to da Solidão Companhia Nacional Álvaro Cassuto Da Silva Nunes Da Silva Nunes Armando Jotge
de Bailado
- - - -
1979 O Corsário Companhia Nacional segundo Petipa
de Bailado
1979 Às Vezes ou Corridinho Dança Grupo Corridinho Algarvio Dança Grupo Dança Grupo Orlando WGfffi Elisa Worm
1979 Impressões Dança Grupo Espirituais Negros Dança Grupo Dança Grupo Orlando WGffiJ Elisa Worm e
Paula Massano
1979 Adágio Dança GfltpO Bela Banok Dança Grupo Dança Grupo Orlando WGfffi Elisa Wotm
1979 Festivo Vil Estúdio Coreográfico Giacomo Meyerbeer Atelier da F. Calouste Atelier da F. Calouste Augusto Av,,",r Catlos Fernandes
do Ballet Gulbenkian Gulbenkian Gulbenkian
1979 Haikai Vil Estúdio Coreográfico Olivier Messianen Olga Roriz Bernaderre Pessanha Fernando s.ssa Jair Moraes
do Ballet Gulbenkian
-
1979 Monólogos VII Estúdio Coreográfico W. A. Mozart, Carlos António Laginha Pedro Coell!e António Laginha
do Ballet Gulbenkian Paredes, G. F. Telemann
-
1979 Invisíveis Limites Vll Estúdio Coreográfico Tangerin Dreams, Olga Roriz Olga Roriz, Gagik Olga Roriz,
do Ballet Gulbenkian Kraftwerk, Space An- lsmailian Gagik lsmailian
-Onyx, Vangelis
1979 Memória do Passado Vil Estúdio Coreográfico Gustav Mahler Carlos Fernandes Marra Atayde Carlos Fern..des Carlos Fernandes
do Ballet Gulbenkian
-
1979 O Girassol VII Estúdio Coreográfico Jacques Loussier António Laginha Pedro Coell!e Elisa Ferreira
Cor de Laranja do Ballet Gulbenkian
-
1979 Cil/co Melodias VII Estúdio Coreográfico Sergei Rachmaninof Marta Atayde Carlos Fern..des Marra Atayde
>-'
de Veneza do Ballet Gulbenkian >-'
\.J1
......
......
ANO TÍTULO COMPANHIA MÚSICA CENÁRIO FIGURINO LUZ AUTORIA G\
-
1979 Até iI Eternidade VII Estúdio Coreográfico Sergei Rachmaninof Marta Atayde Carlos Fernandes Mana Atayde
do Ballet Gulbenkian
- - -
1979 Toccata Companhia Nacional Benjamin Britten Lawrence Gradus
de Bailado
- - -
1979 Andante Companhia Nacional Bohuslav Martinu Lawrence Grndus
de Bailado
-
1979 Carmina Burana Companhia Nacional Carl Orff Gil Teixeirn Lopes Gil Teixeira Lopes Armando Jorge
de Bailado e Da Silva Nunes e Da Silva Nunes
1979 Impressões Dança Grupo Espirituais Negros Dança Grupo Dança Grupo Orlando Worm Elisa Wolns
Paula Massano
1979 Areias Dança Grupo Anónimos Espanhóis Dança Grupo Paula Massano Orlando \Vorm Paula Massano
do Séc. XIII
1979 Paisagem Dança Grupo Alan Houmaners Dança Grupo Dança Groupo Orlando Worn Ana Rita Palmeirim
- -
1980 Diálogos Companhia Nacional Samuel Bacber Luís Filipe Abreu Armando Jorge
de Bailado
- - -
1980 Vivaldi Companhia Nacional A. Vivaldi Victor Navarro
de Bailado
-
1980 La Sylpbide Companhia Nacional Hermann Lowenskjold Ferruccio Villagrosso Hugo Manuel Bournonville Iversão
de Bailado de Terry West Moreland
- -
1980 Paraísos Companhia Nacional Luís de Freitas Brnnco Da Silva Nunes Armando Jorge
de Bailado
- -
1980 Fogos de Artifício Companhia Nacional Stravinsky Daniel Jassogne Tony Huben
de Bailado
1980 Antemanbã Ballet Gulbenkian G. Crumb Nuno Carinhas Helene Lozano Orlando Worm Vasco Wellenkamp
-
1980 Vitral VIII Estúdio Experimemal Vivaldi Marta Atayde Manuel Fernandes Marta Atayde
de Coreografia
- -
1980 Duas Vozes VW Estúdio Experimental Vangelis Olga Roriz Olga Roriz
de Coreografia
1980 ln-Submerso VIII Estúdio Experimemal Joseph Schwamner Helena Lozano Helena Lozano Manuel Fernandes Lúci:! Lazano
de Coreografia
ANO TÍTULO COMPANHIA MÚSICA CENÁRIO FIGURINO LUZ AUTORIA
- Atelier da F. Calouste Gagik 1smailian Gagik Ismailian
1980 Dedicado AI. . . VIII Estúdio Experimental Allan Parsons
de Coreografia Gulbenkian
- Bessa Brandão
1980 Rodea,-- VI U Estúdio Experimenral Maurice Ravel Carlos Fernandes Carlos Fernandes
de Coreografia
1980 Eouquel de Helio/ropos Dança Grupo ScOtt Joplin Dança Grupo Elisa Worm Orlando Worm Ana Rira Palmeira
e João Natividade
1980 Máscaras Dança Grupo Espirituais Negros Dança Grupo Elisa Worm Orlando Worm Elisa \Vorm
e Paula Massano
- -
1980 LiallO'ra Danç, Grupo Música do Tempo Orlando Worm Paula Massano
de Camões
1981 Na Palma da Mão a Daoça Grupo Constança Capdeville Nuno Carinhas Nuno Carinhas Orlando \Vorm P<1u!a Massano
Lãmpada de Guemica Erik Satie Elisa \Vorm
1981 Tempos Dança Grupo Monteverdi Dança Grupo Paula Massano Paula Massano Paula Massano
Orlando Gilbons Elisa \Vorm
-
Constança CapdeviJIe
- -
1981 Rbyme nor Reason Companhia Nacional Stravinsky Lazarro Prince MicheJ Corder
de Bailado
- -
1981 Ramificações Companhia Nacional Gyorgy Ligeti Rudi van Danrzig Rudi van Danrzig Iversão
de Bailado e Henry Purcell de Merrilee Macourt
1981 Pas de Deux Dança Grupo Serge Prokofief Dança Grupo Dança Grupo Orlando \Vorm Ana Rira Palmeirim
- - -
1981 O Tempo An/es Ballet Gulbenkian I. Stravinsky Lar Lubovitch
do Tempo Depois
1981 Percursos Baile! Gulbenkian Heitor Villa-Lobos Nuno Carinhas Helena Lozano Orlando \Vorm Vasco \Vellenkamp
1981 Hera Ballet Gulbenkian Frank Tusca, Badal Roy, William Katz \Villiam Katz Richard Nelson Louis Falco
Radha Shottan
---J
>-'
>-'
ANO TÍTULO COMPANHIA MÚSICA CENÁRIO FIGURINO LUZ AUTORIA 00
- Olga Roriz
1981 Abstracções IX Estúdio Coreográfico Van3elis, C. Debussy, Olga Roriz Olga Roriz
Codona
-
1981 Dezoito Minutos IX Estúdio Coreográfico AlIan Parsons Gagik Ismailian Gagik IsmaUian Gagik Ismailian
de Morte
- Olga Roriz
1981 Bocas do Mundo IX Estúdio Coreográfico Sreve Wonder Olga Roriz Elisa Ferreira
-
1981 Três Cenas da Millha IX Estúdio Coreográfico Brian Ena, David Byrne Edmund Stripe Manuel Fernandes Edmund Stripe
Vida 110 Arbusto de
Fantasmas
-
1981 Última Callção IX Estúdio Coreográfico Richard Strauss Helena Lozano Manuel Fernandes Lucia Lozano
e H. Lozano
1981 Diálogo em Forma IX Estúdio Coreográfico Igor Stravinsky David Mendes Guarda-Roupa da F. Manuel Fernandes Ana Rill Palmeirim
de Frtga Gulbenkian
1982 Swing Serenade Ballet Gulbenkian Gershwin F. Waller M. Fitzgibbons Kate Adams, S. Norton E. Greenberg Peter Sparling
D. Moll, M. Mencher
- -
1982 Paisagem com Ponte Ballet Gulbenkian P. Ruth, ]. Fragen E. Greenberg Peter Sparling
- - -
1982 Sere/lade Companhia Nacional Tchaikovsky segundo Balanchine
de Bailado
- - -
1982 Página Esquecida Companhia Nacional F. Lopes Graça Armando Jorge
de Bailado
-
1982 Baile dos Cadetes Companhia Nacional Johann Strauss Manuel Lapa Hugo Manoel .-David Lichine
de Bailado
-
1983 Diversões Companhia Nacional B. Brinen Da Silva Nunes Da Silva Nunes 'L. Gradus
de Bailado
- - - Óscar Araiz
1983 Prelúdios Companhia Nacional F. Chopin
de Bailado
- - - Heinz Sporeli
1983 Quatro Canções para Companhia Nacional Brahms
Coro Feminino de Bailado
- - -
1983 A Bela Adormecida Companhia Nacional Tchaikovsky Petipa
de Bailado
- - -
1983 Quebra-Nozes Companhia Nacional Tchaikovsky segundo Marius Petipa
de Bailado
ANO TÍTULO COMPANHIA MÚSICA CENÁRIO FIGURINO LUZ AUTORIA
- -
1983 Sinfonia em Ré Ballet Gulbenkian Haydn Tom Shenk Jiri Kylian
1983 Life-Time Ballet Gulbenkian Anthony Davis W. Katz W. KatZ Orlando Worm Elisa Monte
Zoológico III - C. Zíngaro Nuno Carinhas Nuno Carinhas Paulo Graça Paula Massano
1984
ConstanÇl Capdeville Ana Rita Palmeirim
Gagik Ismailian
-
1983 Paisagem II X Estúdio Coreográfico Alao Mouhaness Victor Paiva Orlando Worm Ana Rita Palmeirim
do Ballet Gulbenkian e Manuel Mesquita
-
1983 O Dia Antes X Estúdio Coreográfico Webern Olga Roriz Gagik Ismailian Gagik Ismailian
do Ballet Gulbenkian
-
1983 Placitude X Estúdio Coreográfico New York Jazz Quartet Paula Pinto M. Fernandes, Paula Pinto Paula Pinto
do Ballet Gulbenkian
-
1983 Come Back Glenn Miller X Estúdio Coreográfico Glenn Miller Marta Atayde Marta Atayde Marta Atayde
do Ballet Gulbenkian
1983 Elegia X Estúdio Coreográfico Haendel Helena Louno Heleno Lozano Helena Lozano Lúcia Lozano
do Ballet Gulbenkian
-
1983 Lágrima X Estúdio Coreográfico' Nina Hagen ' Olga Roriz Olga Roriz Olga Roriz
do Ballet Gulbenkian
-
1983 rrés MI/ndos X Estúdio Coreorãfico Debussy, Mussorgsky César Moniz Luis Alonso César Moniz
do Ballet Gulbenkian
- Olga Roriz Olga Roriz
1983 Sonatina n. o I X Estúdio Coreográfico Lopes Graça Gagik Ismailian ......
do Ballet Gulbenkian ......
- --- -- \O
......
ANO TÍTUW COMPANHIA MÚSICA CENÁRIO FIGURINO LUZ AUTORIA N
O
Tbe Green Man X Estúdio Coreográfico -
1983 Patrick Cowley, Mana Atayde Fernando Bessa Carlos Fernandes
do Ballet Gulbenkian Francislai, Rockers
Revenge
1984 Estranbos Transeuntes Ballet Gulbenkian Steve Reich Ana Silva e Sousa Ana Silva e Sousa Orlando Worm Vasco Wellenkamp
1984 Lágrima Ballet Gulbenkian Nina Hagen Olga Roriz Olga Roriz Olga Roriz Olga Roriz
1984 Livro dos Seres Ballet Gulbenkian Robert Parris Nuno Côrte-Real Nuno Côrte-Real Orlando Worm Olga Roriz
Imaginários
1984 Solos Solo de P. Massano Annie LenDO' Nuno Carinhas Nuno C,rinhas Armindo Dias Paula Massano
- -
1984 Dia de S. Nunca Atelier de Madalena Poemas de Teresa Rita Madalena Victorino Madalena ViclOrino
à Tarde Vicrorino Lopes, dilOS e cantados
1984 Sagração da Primavera Compa�hia Nacional 1. Strlvinsky Da Silva Nunes Da Silva Nunes -
Carlos Trincheiras
de Bailado
I
- - -
1984 Lago dos Cines Companhia Nacional Tchaikovsk"j' Petipa Ivanov
(Pas de deux) de Bailado
- - -
1984 Concerto Barroco Companhia Nacional J. S. Bach segundo G. Balanchioe
de Bailado
1984 A. Mesa Verde Companhia Nacional F. A. Cohen Hein Heckroft Hein Heckroft Hermano Marakard segundo Kurt Jooss
de Bailado
1985 Cinco Canções do Mar Companhia de Dança George Winston Carlos Natividade Rita Carneiro e Jean José Manuel Oliveira Rui Horta
de Lisboa Corrêa Laffront
1985 Ins6nia Companhia de Dança Side Page e David Rui Horta Rui Horta José Manuel Oliveira Rui Horta
de Lisboa Shelander
1985 Sete Situações à Volta Companhia de Dança Mark Haim Mark Haim Adriano Amori José Manuel Oliveira Mark Haim
da Mesa de Lisboa
-
1985 Entrelaços Atelier de Madalena 3 Esconjuros M. José Jacinto Madalena
Victorino orquestrados por Lopes Victorino
Graça, cantados ao vivo
pelo Côro Arsis,
Direcção de Francisco
D 'orey
ANO TÍTULO COMPANHIA MÚSICA CENÁRIO FIGURINO LUZ AUTORIA
- - -
1985 Regresso a uma Terra Ballet Gulbenkian L. Janacek Jiri Kylian
Estranha
1985 S6 Longe Daqui Ballet Gulbenkian C. Capdeville Amónio Lagarto Amónio Lagarto Orlando Worm Vasco Wellenkamp
e Ricardo Pais
- - - -
1985 Romeu e julieta Companhia Nacional G. Skibine
(Pas de deux) de Bailado
There is a Time -
1985 Companhia Nacional Norman Dello Joio Pauline Lawrence Lary OpilZ José Limón remontagem
de Bailado de Jennifer Scanlan
i
Conto de Fadas Companhia Nacional A. Scriabine João Correia Pais - I
1985 João Correia Pais Lúcia Marta
de Bailado
- - -
1985 Gise/le (Pas-de-Deux dos Companhia Nacional Burgmuller segundo Coralli
Camponeses) de Bailado
-
I
1985 Floe Companhia de Dança Philip Glass Richard Cabezas José Manuel Oliveira Richard Cabaas
>-'
de Lisboa
I N
>-'
......
ANO TÍTULO COMPANHIA MÚSICA CENÁRIO FIGURINO LUZ AUTORIA N
N
1985 Missing Persons Companhia de Dança Ariel Ramirez Jean Laffrom Jean Laffrom José Manuel Oliveira Marc Bogaerrs
de Lisboa
1985 Tráfego Companhia de Dança Sousa Afonso José Carlos Neto Nuno Carinhas José Manuel Oliveira Rui Horta.
de Lisboa
1985 Loop Condition Companhia de Dança Dingo Doingo Patrice Soriero Luísa Martins José Manuel Oliveira Palrice Soriero
de Lisboa
1985 johny and Maybellene Companhia de Dança Chuck Berry P:urice Soriero Jean Laffrom José Manuel Oliveira Patrice Soriero
de Lisboa e Bruce Springsteen
1985 Cocktail para três Companhia de Dança Dave Makena, Dave Brue- Rui Horta Luísa Figueirola José Manuel Oliveira Rui Horta
de Lisboa breck, Bennie Goodman e Luísa Martins
- - -
1986 Nuages Ballet Gulbenkian Debussy Jiri Kylian
- -
1986 Benção de DelIS Ballet Gulbenkian Lisz{ Helena Lozano Vasco Wellenkamp
na Solidão
1986 Interiores Ballet Gulbenkian Saiabine Nuno Carinhas Nuno Carinhas Fernando Bessa Vasco Wellenkamp
1986 Danças dos Espíritos Ballet Gulbenkian Canções do Folclore Sul- e. Bruce Belinda Scarlett Nick Chehon Christopher Bruce
- -Americano
- -
1986 Três Sonhos de Pássaros Ballet Gulbenkian François Bayle e texto Fernando Bessa Vasco Wellenkamp
de António S. Ribeiro
1986 Espaço Vazio Ballet Gulbenkian António Emiliano Nuno C"inhas Nuno C"inhas Orlando Worm Olga Roriz
1986 Antigas Vozes Ballet Gulbenkian Georges Crumb Helena Lozano São Orlando Worm Vasco Wellenkamp
de Crianças
ANO TíTULO COMPANHIA MÚSICA CENÁRIO FIGURINO LUZ AUTORIA
I
1986 Mem6rias e Paula Massano C. Zingaro António Barros Amónio Barros Amónio Barros Paula Massano
RepreseI! tação
do Festival I
- Amónio Barros Amónio Barros António Barros Paula Massano
1986 Lisboa - N.l.-Lisboa C. Zingaro
Peça - 1 = 2, 1416= C
1986 Oásis Companhia de Dança Rão Kyao Rui Silva e Sousa Ana Silva e Sousa José Manuel Oliveira Rui Horta
de Lisboa
-
1986 Entre Amigos Companhia de Dança C. Vander Rita Carneiro José Manuel Oliveira Mare Bogaerts
de Lisboa
Companhia de Dança - Lindsay Fussel e Ron José Manuel Oliveira Lindsay Fussel
1986 Bluesfor the Night Owls S. Tbompson
de Lisboa Devane e Ron Devane
-
1986 História de Amantes Companhia de Dança Grieg c. Gi:mnini José Manuel Oliveira Marc Bogaens
de Lisboa e Jean Lafrom
1986 Missing Persons Companhia de Dança Ariez Ramirez Jean Laffrom Jean Laflrom José Manuel Oliveira Marc Bogaerts
de Lisboa
1986 Sem Saida Companhia de Dança Tuxed Moon Jean Laffrom Cristina Poppe José Manuel Oliveira Rui Horta
de Lisboa e Isabel Telinhos
- Mónica Levy
1986 Não Olhes para Trás Companhia de Dança J. S. Bach Mónica Lcvy, Isabel José Manuel Oliveira
de Lisboa Telinhos, Fernando
Oliveira
1986 Linba da Frente Companhia de Dança The Art 01 Noise Ken Youm Ken Youm José Manuel Oliveira Mark Haim
de Lisboa
- - Carlos Prado
1986 Danças Breves II Concurso Coreográfico Boccherini J. Manuel Torrão, ......
Horácio Fernandes N
-- U.J
......
ANO TÍTULO COMPANHIA MÚSICA CENÁRIO FIGURINO LUZ AUTORIA N
..,...
Encontros - -
1986 II Concurso Coreográfico Walter Haup J. Manuel Torrão, Carlos Prado
Horácio Fernandes
- -
1986 Triptico II Concurso Coreográfico Fernando Lopes Graça J. Manuel Torrão, José Silvestre
Horácio Fernandes
Barcos Negros - -
1986 II Concurso Coreográfico Alexandre Soares e João Helena Medeiros VictOr Linhares
Paulo Soares
Movimento Primo - - -
1986 II Concurso Coreográfico George Gershwin Josefina Holmes
1986 Mara II Coocurso Coreográfico Bela Bartok João Carreira Pais João Carreira Pais José Torrão, Horácio Lúcia Marta
Fernandes
Stunning!!! - -
1986 II Concurso Coreográfico Saint Sains. Klaus Nomi Pedro Homem de Melo Alfredo Costa
1986 Narcio - Monólogo de li Coocurso Coreográfico António Capela José Barbieri José Barbieri Rui Lopes Graça Rui Lopes Graça
uma Paixão
F. Chopin - - -
1986 Crianças da Manbã II Concurso Coreográfico Dimas Casinha
1987 Sopa do Dia Companhia de Dança Gary Burke Mark Haim Isabel TeJinhos José Manuel Oliveira Mark Haim
de Lisbo�-
1987 Dixit Dominus Companhia de Dança Vivaldi Rui Horto Rui Horta José Manuel Oliveira Rui Horta
de Lisboa
1987 Quatro PrellÍdios Corais Companhia de Dança J. S. Bach Mark Haim Isabel Telinhos José Manuel Oliveira Mark Haim
de Lisboa
1987 Casta Diva Ballet Gulbenkian Bellini Nuno Carinhas Nuno Carinhas Orlando Worm Olga Roriz
1987 5argeanl Earlis Dream Baile! Gulbenkian Música Tradicional Walter Nobre Walter Nobre John B. Read Christopher Bruce
Britânica, Irlandesa c
Norte-Americana
- -
1987 Exsultate jubilate Ballet Gulbenkian Mozart Orlando Worm Vasco Wellenkamp
ANO TÍTULO COMPANHIA MÚSICA CENÁRIO FIGURINO LUZ AUTORIA
1987 Treze Gestos de um Ballet Gulbenkian António Emiliano Nuno Carinhas Nuno Carinhas Orlando Worm Olga Roriz
Corpo
Área - V. Wellenkamp -
1987 Ballet Gulbenkian J. S. Bach V. Wellenhmp
-
1987 Do fi Yoursel/, Serviço XII Estúdio Experimental Pat Metheny Margarida Benencourt Paulo Graça Margarida Benencourt
Permente de Coreografia do Ballet
Gulbenkian
-
1987 Palito de Interrogação XII Estúdio Experimental Dave Holland Vera Mantero Rui Fernandes Vera Mantero
de Coreografia do Ballet Marvin Smit
Gulbenkian
-
1987 Acima de Tudo, Nós XII Estúdio Experimental The Art of Noise Pedro Correia José Fonseca César Moniz
de Coreografia do Ballet de Oliveira
Gulbenkian
1987 .. Oito Seres e uma XII Estúdio Experimental Bob Dylan Rui Pinto Rui Pinto Fernando Bessa Rui Pinto
Pergunta de Coreografia do Ballet
Gulbenklan
Mar de Setembro XII Estúdio Experimental Ma.ximiliano de Carvalho - Ângela Clemente Fernando Bessa Ângela Clemente
1987
de Coreografia do Ballet (montagem musical)
Gulbenkian
Sem Titulo XII Estúdio Experimental - Carlos Carvalho Fernando Bessa Carlos Carvalho
1987 Piano One
de Coreografia do Ballet
Gulbenkian
Miragem XII Estúdio Experimental Camille - Olga Roriz Fernando Bessa Gagik Ismailian
1987
de Coreografia do Ballet
Gulbenkian
-
1987 Tango XII Estúdio Experimental I. Stravinsky Ângela Clemente Fernando Bessa Ângela Clemente
de Coreografia do Ballet
Gulbenkian
1987 Cântico XII Estúdio Experimental Emanuel Ramalho Luís Damas Luís Damas e Paula Pinto José Fonseca Luís Damas
de Coreografia do Bailei ......
Gulbenkian N
Vl
......
ANO TÍTULO COMPANHIA MÚSICA CENÁRIO FIGURINO LUZ AUTORIA
N
0\
1987 A Ti XIl Estúdio Experimental Tradicional Japonm - Paula Pinto Abel Nunes e Paula Pimo Paula Pimo
de Coreognfia do Ballet
Gulbenkian
1987 Violoncelo Não Ballet Gulbenkian J. S. Bach Jasmim Jasmim Paulo Gnça Olga Roriz
Acompanhado em Suile
de Luxo
1987 Memória para Edilh Ballet Gulbenkian Amónio Vitorino Costa Reis Costa Reis Fernando Bessa Vasco Wellenkamp
Piaf d 'Almeida
1987 Memno Companhia de Dança Luís Cília Jean Laffrom Jean Laffrom José Manuel Olivein José Seabn
de Lisboa I
Bolero Companhia de Dança Maurice Ravel - -
1987 José Manuel Oliveira Igal Perry
de Lisboa
1987 Saga Companhia de Dança Jean Preson Jean Laffrom Isabel Telinhos José Manuel Oliveira Mary-Jane O'Reilly
de Lisboa e Neil Hannan
1987 Lusitânia Companhia de Dança Amália Rodrigues Ana Silva e Sousa Ana Silva e Sousa José Manuel Olivein Rui Hona
de Lisboa
1987 Lago dos Cisnes Companhia Nacional Tchaikovsky Cruzeiro Seixas Da Silva Nunes -
Armando Jorge segundo
de Bailado Petipa, Levivanov
e Ninet!e de Valais
Magnificai - - -
1987 Companhia Nacional Bach Óscar Araiz
de Bailado
- - -
1987 Apolo Companhia Nacional I. Stnvinsky segundo Balanchine
de Bailado
La Bayadere - - -
1987 Companhia Nacional Ludwig Minkus segundo Marius Petipa
de Bailado
1987 Fado (A Seuera) Companhia Nacional Jaime Silva (Filho) António Casimiro António Casimiro - Fernando Lima
de Bailado
1987 DOllble Colcbea Companhia Nacional B.Brinen Viceme Nebnda - Viceme Nebrada
de Bailado
ANO TÍTULO COMPANHIA MÚSICA CENÁRIO FIGURINO LUZ AUTORIA
1987 Tbere is a Time Companhia Nacional Norman Dello Joio - Pauline Lawrence Lar)' Opitz José Limón, versão de
de Bailado Jennifer Scanlon
1987 Diversões Companhia Nacional B. Britten Da Silva Nunes Da Silva Nunes - Lawrence Gradus
de Bailado
1988 Treze Gestos de Um 8allet Gulbenkian António Emiliano Nuno Carinhas Nuno Carinhas Orlando Worm Olga Roriz
Corpo
1988 Adágio Apassionato Ballet Gulbenkian Max Bruch Eduardo Ncr)' Vasco Wellenkamp Fernando Bessa Vasco Wellenkamp
1988 Grosse FI/gl/e Ballet Gulbenkian Beethoven Jean-Paul Vroom Jean-Paul Vroom Jan Hollst,ra Hans van Manen
1988 Dança do Adel/s Companhia de Dança J. S. Bach, Mark Haim, Júlio Ribeiro e Fernando Madalena José Manuel Oliveira Mark Haim
de Lisboa Carlos Barbosa Ricardo
1988 Envelope Companhia de Dança Giacchino Rossini - Judy Wirkula José Manuel Oliveira David Persons
de Lisboi I
1988 Variações Scbl/bert Companhia de Dança Franz Schubert - Parlois José Manuel Oliveira Gerri Mouliman
de Lisboa
1988 Beethoven Violin Companhia de Dança Beethoven - - José Manuel Oliveira Mark Haim
Sonata de Lisboa
1988 56 se Dançares com Companhia de Dança Luís Almonte - João Zhoraide José Manuel Oliveira Mark Haim
Pepe de Lisboa
1988 Haendel Opl/S 6, 11.' 7 Companhia de Dança Haendel - Miguel Tavares e Maria José Manuel Oliveira Mark Haim
de Lisboa da Luz Grillo
1988 Voos Domésticos Dança Grupo Macromassa Laurie Nuno Carinhas Nuno Carinhas Orlando Worm Luis Carolino
Anderson, Philip Glass, e Elisa Worm
Wim Martens
1988 Movimento para uma Ballet Gulbenkian Sreve Reich Nino Mústica Jonathan Lunn Rui Fernandes Jonathan Lunn
Tela
>-'
1988 Keep Going Ballet Gulbenkian Luciano Beria - - Fernando Bessa Vasco Wellenkamp N
-- '---- --.J
......
N
ANO TiTULO COMPANHIA MÚSICA CENÁRIO FIGURINO LUZ AUTORIA 00
1988 Lo Sono una Bambina Ballet Gulbenkian Opus Sic Carlos Zíngaro Carlos Zíngaro Paulo Graça Margarida Bettencourt
o Sono un Disegno
1988 Os Territ6rios Ballet Gulbenkian Peter Zummo Susana Oliveira Susana Oliveira Rui Fernandes Vera Mamero
1988 Gabvoreb Ballet Gulbenkian António Emiliano Gagik 1smailin Gagik lsmailian Paulo Graça Gagik 1smailian
1988 Rosa Rosae Ballet Gulbenkian Philip Glass José Costa Reis José Costa Reis Orlando Worm César Moniz
1988 Em Corpo com Som Vera Mamero Carlos Martins - - - Vera Mantero
Carlos Martins
1988 Con(m)certo Sentido Aparte Carlos Zíngaro - João Natividade Paulo Graça Margarida Bettencourt
e João Natividade
- José Manuel Oliveira
1988 Taqllicárdia Companhia de Dança Luís Cília João Zhoraide Paulo Ribeiro
de Lisboa
1988 Pina Colada Filipa Pais Colagem de José Ribeiro Pedro Portugal Pedro Portugal Paulo Graça Paula Massano
Francisco Camacho da Fome
José Laginha
1988 Queda num Lugar Atelier de Madalena Transistor aceso ao - Madalena Victorino, José - Madalena Victorino
Imaginado Victorino acaso. Beatles, Edith João Henriques
Piai, Wim Martens
- - -
1988 Projecto laga Atelier de Madalena Sons de água produzidos Madalena Victorino
Victorino ao vivo - percussão
Paulo Paz
1989 Prelúdio à Sesta de um Ballet Gulbenkian C. Debussy - - Fernando Bessa Vasco Wellenkamp
Fatmo
1989 Domingo, Ballet Gulbenkian A. Vivaldi Jasmim Jasmim Paulo Graça Gagik lsmailian
29 de Novembro
1989 Presley ao Piano Ballet Gulbenkian Elvis Presley Amónio Lagarto António Lagarto Paulo Graça Olga Roriz, Ricardo Pais
1989 As Bodas Ballet Gulbenkian 1. Stravinsky Walter Nobre Walter Nobre Graham Large . Christopher Bruce
1989 Ritus XlII Estúdio Experimental Inês Martins Victor Xavier Paula Pimo Isabel Worm Paula Pimo
de Coreografia do Ballet
Gulbenkian
ANO TÍTULO COMPANHIA MÚSICA CENÁRIO FIGURINO LUZ AUTORIA
1989 I Acto XlII Estúdio Experimem:ll S. R:!chmaninov Mário Paulo Cardo João Zhoraide Rui Fernandes Mário Paulo Cardoso
de Coreografia do Ballet e Helena Lozano e Paulo Sabino
Gulbenkian
1989 Momentos Xll1 Estúdio Experimental Chopin Ruiu Pinto Carlos So"es Rui Fernandes e Paulo Rui Pimo
de Coreografia do Ballet e Paulo Sabino Sabino
Gulbenkian
- -
1989 As Quatro Fadinbas do XlII Estúdio Experimem:ll Vera Mamero Rui Fernandes Vera Mantero
Apocalipse de Coreografia do Ballet
Gulbenkian
Fonnas XIll Estudio Experimental C"los Bechegas Victor Xavier - Rui Fernandes
1989 Luís Damas
de Coreografia do Ballet e Jorge Pereira
Gulbenkian
- -
1989 Keep Going Ballet Gulbenkian Luciano Berio Fernando Bessa Vasco Wellenkamp
-
1989 Fuga Compaohia de Dança Luis Cília Félix Marques José Manuel Oliveira Rui Nunes
de Lisboa
1989 Bizâncio Companhia de Dança Música Sacra Biz:Lntim Eurico Coelho Miguel Mantero José Manuel Oliveira Mark Haim
de Lisboa
1989 Mãos de Vento - João Zhoraide José Manuel Oliveira Mónica Levy
Companhia de Dança Patrícia van Ness
de Lisboa
A Sala do Lado - - -
1989 Companhia de Dança Charlie Parker Vera Mamero ......
de Lisboa N
\O
>-'
ANO TÍTULO COMPANHIA MÚSICA CENÁRIO FIGURINO LUZ AUTORIA <j.l
O
- -
1989 Divagações Aparte Carlos Zíngaro Daniel da Assunção João Natividade
1989 Mecanismos Carl ma Lagido Recoi! Joana Providtncia Joana Providi:ncia Rui Fernandes Joana Providência
Conceição Abreu
Cristina Samos
Ofélia Cardoso
Filipa Pais
1989 ln Tensão Filipa Pais Hãendel Joana Providência Joana Providencia Rui Fernandes Joana Providência
Carlma Lagido
Conceição Abreu
Cristina Santos
Ofélia Cardoso
1989 O Pássaro de Fogo Companhia Nacional LStflvinsky Nuno Côrte-Real Nuno Côrte-Real -
Brydon Page
de Bailado
1990 jardim Cerrado BaIleI Gulbenkian Maria dei Mar Bonel Nacho DualO Nacbo Dualo JooP Caboorl Nacho DualO
1990 [dmen B BaileI Gulbenkian Xanakis Nuno Carinhas Nuno Carinhas Paulo Graça Olga Roriz
1990 Do Medo da /Iusão BaIleI Gulbenkian Meredilh Monk Margarida Pareme CarIola Lagido Rui Fernandes João Fiadeiro
e da Queda
1990 Ardem Courl BaileI Gulbenkian W. Boyce Gene Moore Gene Moore J. TiplOn Paul Taylor
- -
1990 Torrefacção Alelier de Madalena Sons das máquinas da Helena Fernandes Madalena ViclOrino
Vicrofino Torrefacção e Canção
.The wrong song. por
Ailsa Gudgeon
- -
1990 Divagação Aparle Carlos Zíngaro Daniel da Assunção João Nalividade
1990 Don Quixote Companhia Nacional Aloisius Ludvig Minkus Alexandre Vassiliev Alexandre Vassiliev Richard Caswell A. Gorsky - versão de
de Bailado Eric Volodine
1990 HOllse Companhia de Dança House Musi/Acid Music - Pieler Paul e Mark Haim JosE Manuel Oliveira Mark Haim
de Lisboa
-
1990 Memórias da Porta Companhia de Dança Alejandro Govea Zapano Nuno Eusébio José Manuel Oliveira Vitor Garcia
Branca de Lisboa
1990 Devias Ter Deixado - LlZare Garcin JosE Manuel Oliveira Lionel Hoche
Companhia de Dança Eve Commier -Jean-
a Luz Acesa de Lisboa -Jacques Palix - ElliOl
Shapp
1990 Alto COIltraste Dança Grupo José PeixolO, Trio Shish, Nuno Carinhas Nuno Carinhas Orlando Worm Luís Carolino
Nuno Rebelo
1990 O Derradeiro Beijo Companhia de Dança Luís Cília - Carlola Lagido José Manuel Oliveira Paulo Ribeiro
de Lisboa .....
\jJ
BIBLIOGRAFIA SUMÁRIA
Primeira Parte
TRAJECT Ó RIA
DA DANÇA TEATRAL
PORTUGUESA
APRESENTA çÃo 7
2 . GIL VICENTE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Segunda Parte
1 9 65 - 1 990.
VINTE ANOS D E BALLET GULBENKIAN
E A NOVA DANÇA PORTUGUESA
1 9 65 - 1 990 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 55
o Ballet Gulbenkian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
Os Estúdios Coreográficos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Vasco Wellenkamp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Paula Massano . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
Madalena Victorino . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
Vera Mantem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
Margar'ida Bettencourt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
Paulo Ribeiro 93
QUADROS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
HISTÓRIA DE PORTUGAL
A. H. de Oliveira Marques
HISTÓRIA DA LITERATURA
Maria Leonor Carvalhão Buescu
CIÊNCIA EM PORTUGAL
Coordenado por
José Mariano Gago
A ARQUITECTURA
José Manuel Fernandes
HISTÓRIA DA MÚSICA
Rui Vieira Nery
e Paulo Ferreira de Castro
HISTÓRIA DA DANÇA
José Sasportes
e António Pinto Ribeiro
HISTÓRIA DO TEATRO
Luiz FranC'isco Rebello
HISTÓRIAS DO CINEMA
João Bénard da Costa
E D . 2 1 1 1 0 629
CÓD, 220 004 000
DEP. LEGAL N , O 5 0 4 1 8 / 9 1
ISBN-92 7 -2 7 -04 4 1 -9
I II II II I II II I111 1 1 1\1 II I I I
1 0 022000 4 0007