Ilang Mungkahing Istratehiya upang Matulungan ang mga Bata sa Pagkakaroon ng

Kahandaan sa Pagbasa

1. Maglaan sa klasrum ng mga gawaing magbibigay ng pagkakataon sa mga bata para

makapagtamo ng mayaman at kawili-wiling mga karanasan. Gaya ng:

a. Mga larong pambata na kalulugdan ng bawat isa. Maraming magandang karanasan ang

makukuha rito. Marami ring pagpapahalaga ang malilinang dito gaya ng pakikiisa,

pagkamasayahin, pagtangaap ng panalo at pagkatalo sa tamang pananaw, at iba pa.

b. Pagdalhin sa klase ang mga bata ng kanilang paboritong laruan o anumang paboritong

gamit o bagay. Pagsalitain sila sa harap ng klase ng dalawa hanggang tatlong

pangungusap tungkol sa laruan, gamit o bagay.

c. Pabuuin ng iba’t ibang anyo o hugis sa pamamagitan ng modeling clay, wood blocks,

puzzle, o paguhitin ng mga hugis, larawan at pakulayan ang mga ito.

d. Paawitin ng mga awiting may kilos at pagbigkasin ng maikling tugmang bata.

e. Magkwento o basahan ang klase ng kwento o dula. Hayaang magtanong ang mga bata

o di kaya ay bigyan ng madadaling tanong sa pag-unawa.

2. Linangin ang matalas na paningin at pakikinig.

a. Maglagay ng magagandang display sa paskilan.

b. Lagyan ng leybel o pangalan ang mga bagay sa loob ng klasrum gaya ng blackboard,

pinto, bintana, mesa, desk, silya, at iba pa.

c. Ipagaya ang karaniwang tunog sa paligid, huni ng hayop (para sa diskriminasyon ng

tunog).

3. Linangin ang kasanayang pangwika.

a. Isaalang-alang ang wikang dala ng mga bata sa paaralan at gawin itong batayan ng mga

gawain ukol sa pagbasa at pagsulat.

 b. Basahin ang kwento o kwentuhan ang buong klase. Ipakwentong mula sa sariling

pananalita.

c. Ganyaking magtanong sa klase o madagdag ng kabatiran sa bagay na pinag-uusapan.

d. Maglaro ng bugtungan at palaisipan.

4. Linangin ang mga kasanayang sosyal at emosyunal.

a. Hikayating lumahok sa mga gawain sa klase, sa mga laro at iba pa.

b. Magtakda ng mga gawaing kalulugdan ng mga bata.

c. Ganyaking lumahok sa mga pagsasadula.

d. Bigyan ng kaukulang papuri at pagkilala ang mabuting gawa.

5. Linangin ang mga kakayahang motor o pagkilos.

a. Ganyaking lumahok sa mga gawaing ritmikal gaya ng pag-indak, pagsayaw, at iba pa.

b. Pagawain ng mga gawaing kamay tulad ng pagguhit, paggupit, pagtitiklop ng mga

papel, at iba pa.

c. Pagtunto sa mga guhit, larawan, mga titik at salita sa papel.

Panimulang Pagbasa (Beginning or Initial Reading)

Ito ang pagsisimula ng pormal na pagkatuto sa pagkilala sa partikular na simbolo, salita,

parirala at pangungusap at ang isinasaad na ideya o kaisipan. Sa yugtong ito rin nakikilala ang iba-

ibang kombinasyon ng pantig sa pagbubuo ng mga salita gaya ng sumusunod:

 P – pantig na binubuo ng patinig na a,e,i,o,u.

 KP – pantig na binubuo ng patinig na may tambal na katinig sa unahan. Halimbawa:

ba,be,bi,bo,bu
  PK – pantig na binubuo ng patinig na may tambal na katinig sa hulihan. Halimbawa: ok-

ra; lo-ob

 KPK – pantig na binubuo ng patinig na may tambal na katinig sa unahan at hulihan.

Halimbawa: tak-bo; lib-ro; su-lat

 KKP – pantig na binubuo ng patinig na may tambal na klaster sa unahan. Halimbawa: blu-

sa; tsu-per; tse-ke; dra-ma

 PKK – pantig na binubuo ng patinig na may tambal na klaster sa hulihan. Halimbawa: eks-

tra; blo-awt

 KKPK – pantig na binubuo ng patinig na may tambal na klaster sa unahan at katinig sa

hulihan. Halimbawa: plas-tik; trum-po; tren

 KPKK – pantig na binubuo ng patinig na may tambal na katinig sa unahan at klaster sa

hulihan. Halimbawa: a-part-ment; nars; kard

 KKPKK – pantig na binubuo ng patinig na may tambal na klaster sa unahan at sa hulihan.

Halimbawa: tsart; trans-por-tas-yon

Habang unti-unting nakikilala at nababasa ang mga pantig ay dumarami naman ang mga

salitang nababasa. Bukod sa iba-ibang pormasyon ng pantig, may ipinakikilala ring paisa-isang

salitang pampaningi o sight word gaya ng ang, mga, ay, at at. Ito ay upang makabasa na sila ng

mga parirala at pangungusap gawa halimbawa ng Ama at Ina, Ako ay bata, Mainit ang araw.

Ilang Mahahalagang Bagay na Dapat Isaalang-alang sa Panimulang Pagbasa

1. Motibasyon

Magiging mahirap ang pagtuturo ng pagbasa kung walang kawilihan ang bata sa

gawaing ito. Kaya nga, tungkulin ng guro ang paglinang ng maganda at positibong saloobin
 sa pagbasa. Magagawa ito ng guro sa pamamagitan ng pagsasangkot ng mga gawaing

magbubukas sa kanilang isipan kung gaano kahalaga at kasiya-siya ang pagbabasa.

Halimbawa, pagbabasa ng kwento (sa halip ng pagkukwento) at paglalaan ng maraming

aklat na may magaganda at kawili-wiling mga larawan at naglalaman ng mga kaalamang

tiyak na magugustuhan ng mga bata.

2. Paglinang ng mga kasanayan

Ang pag-unawa sa sinasalita ng mga tao ay isang batayang kailanganin upang

maunawaan kung ano ang nakasulat dahil parehong nangangailangan ang gawaing ito ng

kasanayan sa pag-unawa at sa pag-iisip. Sa klase kailangang maglaan ang guro nang sapat

na panahon upang mahasa ang kasanayan ng mga bata sa pagsasalita.

3. Pag-alam sa mga kombensyon ng mga nakalimbag na aklat/babasahin

Ito ay may kinalaman sa mga sumusunod:

a. Kaalaman sa mga larawan. Ang mga larawan (drowing, ilustrasyon, litrato) ay

maaaring gamitin ang mga larawan ng isang kwento sa pagpapaliwanag ng isang ideya.

b. Kaalaman sa limbag. Ang mga limbag ay kumakatawan sa mga ideya at mga

pagpapakahulugan sa pamamagitan ng sinasalitang wika. Ang bawat salita ay binubuo

ng mga letra na kumakatawan naman sa mga tunog; ang mga limbag ay binubuo ng

mga salita na makikilala sa agwat sa pagitan ng bawat salita; ang bawat hanay ng mga

limbag na salita ay binabasa sa isang pahina mula kaliwa-pakanan/itaas-pababa; at

gumagamit ng mga pananda bilang hudyat ng pagsisimula (malaking titik) at

pagtatapos ng pangungusap (.), pagtatanong (?), pagbibigay diin (!), at paghuhudyat na

may nagsasalita (“…”).

 c. Kaalaman sa pahina ng aklat. Ang mga pahina ng aklat ay may itaas at ibaba at kapag

may pahinang magkatabi, ang pahinang nasa kaliwa ang unang binabasa.

d. Kaalaman sa kabuuan ng aklat. Ang mga aklat ay may harap at likod; ang mga pahina

ay nakaayo nang mula kaliwa-pakanan; ang mga larawa at limbag sa aklat ay maaaring

gamitin sa pagkukwento o pagpapaliwanag ng mga bagong ideya.

4. Mga kasanayan sa pagkilala ng salita (Word Recognition Skills)

Ito ang mga kasanayang makatutulong sa mambabasa upang mabigkas at/o

mapakahulugan ang isang teksto. May dalawang kategorya ang mga kasanayan sa

pagkilala ng salita: kasanayan sa mga salitang pampaningin (sight word skills) at kasanayan

sa pag-alam sa salita (word attack skills).

MGA KASANAYAN SA PAGKILALA NG SALITA

Mga kasanayan sa mga salitang

Mga kasanayan sa pag-alam ng mga salita
pampaningin
(word attack skills)
(sight word skills)

Mga kasanayan sa pagkilala ng mga di

pamilyar na mga salita. Kasama rito ang
paggamit ng: konpigurasyon, pagsusuring
Mga kasanayan sa kagyat na pagkilala ng
pangkayarian, paggamit ng palatandaang
mga salita.
nagbibigay-kahulugan (context clues),
picture clues at mga kasanayan sa paggamit
ng diksyunaryo

Mga Kasanayan sa mga Salitang Pampaningin

Ang mga salitang nakikilala at kagyat na nababasa at hindi na pinag-iisapan pa kung ano

ang mga ito ay tinatawag na mga salitang pampaningin. Sa pamamagitan ng mga salitang

pampaningin, nagagawa ng isang mambabasa ang otomatikong pagbigkas at/o pagpapakahulugan

sa isang salita. Mahalaga ang otomatikong pagpoprosesong ito ng mga salitang pamapningin.
Mawawalan ng interes ang isang tagabasa kung palagi niyang pag-iisipan kung paano bibigkasin

ang bawat salita sa isang teksto at tuloy kakaunting panahon na lamang ang magugugol niya sa

pag-unawa at pagpapahalaga sa nilalaman ng kanyang binabasa.

Ang mga salitang pampaningin ay pinipili ayon sa angkin nitong kahalagahan. Ang

kahalagahan ay karaniwang nagpapasiyahan ayon sa kung gaano kadalas nakikita ng isang bata

ang salita sa kanyang pagbabasa. Sa Filipino, ang mga salitang ang, mga, at ng ay ilan sa mga

salitang kadalasang mababasa sa teksto.

Mga Kasanayan sa Pag-alam ng mga Salita (Word Attack Skills)

May limang batayang istratehiya sa pag-alam ng mga salita:

1. Paggamit ng palatandaang konpigurasyon (configuration clues)

Kapag ginagamit ng mambabasa ang hugis ng salita sa pagbigkas o

pagpapakahulugan sa salita, gumagamit siya ng palatandaang konpigurasyon.

2. Paggamit ng mga larawan

Ito ang mga kauna-unahang palatandaan na ginagamit ng mga bata sa pagkilala ng

mga salita. Subalit hindi rin ito nagtatagal lalo na at nagsisimula na ang batang magbasa

ng mga abstraktong salita na mahirap naming mailarawan.

3. Paggamit ng palatandaang nagbibigay ng kahulugan

Nagbabasa tayo upang bigyang kahulugan ang nakasulat na teksto at hindi para

makilala ang lahat ng mga salitang ginagamit ng awtor. Ito ay nangangahulugan lamang

na kung mauunawaan natin ang mensahe ng isang teksto, kalimitang binabale-wala natin

ang ilang di pamilyar na salita na nakapaloob dito. Kung minsan, maaaring mahalaga ang

mga salitang ito ngunit nagagawa nating mahulaan ang ibig sabihin nito sa pamamagitan
 ng pagsusuri at pag-uugnay ng mga salitang sinusundan o sumusunod sa di-kilalang salita.

Kapag ginagamit ng mambabasa ang mga palatandaang ito, gumagamit siya ng context

clues.

4. Paggamit ng diksyunaryo

Mahalaga ang kasanayang ito ngunit nagagawa lamang maituro ang kasanayang ito

pagkatapos na maging bihasa ang mga bata sa alpabeto at may sapat na silang talasalitaan

para maunawaan ang mga pagpapaliwanag tungkol sa paggamit ng isang diksyunaryo.

5. Pagsusuring pangkayarian

Magagawang maunawaan ng bata ang isang salita sa pamamagitan ng pagsusuri ng

mga bahagi nito tulad ng salitang ugat, mga panlapi, paraan ng pagkakabuo ng salita tulad

ng pag-uulit ng pantig at pag-uulit ng salita at pagtatambal.

Ang Pag-unawa/Komprehensyon

Ang pag-unawa ay ang pagbuo ng kahulugan habang nagaganap ang interaksyon sa teksto.

Sa katunayan, ang pag-unawa/komprehensyon ay isang masalimuot na prosesong pangkaisipan.

Kapag tayo ay nagbabasa, ang mga istratehiya natin sa pag-unawa ang dagliang nagbubunsod sa

atin upang maiugnay ang ating kaalaman at mga karanasan sa mga impormasyon sa teksto upang

makabuo tayo ng isang pagpapakahulugan. Ang pag-unawa sa teksto ay naaapektuhan ng kung

sino tayo, paano tayo nakikiugnay sa mundo at mga bagay rito, ng ating mga kaalamang (totoo

man o sariling paniniwala) nakalagak sa isipan, at pati na kung ano ang sariling

pakiramdam/kalagayan para sa isang tiyak na araw.

Isa sa aspektong binibigyang-diin sa pagbasa ay ang paglinang ng mga kasanayan sa pag-

unawa. Maraming pagtatangka ang ginagawa sa pag-uuri ng mga kasanayan sa pag-unawa ngunit
ang kay Barrett (1968) na Taksonomiya ng Pag-unawa sa Pagbasa ang pinakagamitin. May apat

na antas ang taksonomiya ni Barrett: pag-unawang literal, paghihinuha, ebalwasyon, at

pagpapahalaga. Sa aklta na ito, ang gagamiting modelo sa pag-uuri ng mga kasanayan sa pag-

unawa ay kay Nila Banton Smith (1969) na sa unang malas ay halos katulad ng kay Barrett. May

apat na antas din ang kategorya sa pag-unawa ni Smith: (1) pag-unawang literal; (2)

interpretasyon; (3) kritikal o mapanuring pagbasa; at (4) malikhaing pagbasa.

Pag-unawang Literal

Ang pag-unawang literal ay nakapokus sa mga ideya at impormasyong tuwirang nakalahad

sa teksto. Ang mga kasagutan sa mga tanong na literal ay ang simpleng pag-alaala sa mga

impormasyon at detalyeng nakapaloob sa babasahin. Bagama’t nangangahulugan lamang ito ng

mababang antas ng pag-iisip, mahalaga ito bilang isang pundasyon sa paglinang ng mataas na antas

ng pag-iisip. Kaya nga, kung mga literal na tanong lamang ang ibinibigay ng guro, malayong

marating ng mga bata ang mas mataas na antas ng pag-iisip.

Interpretasyon

Ang kategoryang ito sa pag-unawa ay nangangailangan ng mas mataas na antas ng pag-

iisip. Ang mga sagot sa mga tanong sa kategoryang ito ay hindi tuwirang nakalahad sa teksto

ngunit nakapahiwatig lamang. Upang masagutan ang mga tanong sa antas ng interpretasyon,

kailangang taglay ng tagabasa ang kakayahan sa paglutas ng mga suliranin at marunong siya sa

paghalaw ng mga kaisipan. Ilan sa mga kasanayan sa pagbasa sa kategoryang ito ay ang

sumusunod:

 Pagbibigay-kahulugan sa tulong ng pahiwatig

  Pagkuha ng pangunahing ideya

 Paghihinuha

 Pagbibigay ng konklusyon

 Pagbibigay ng paglalahat

 Pagkilala sa sanhi at bunga

 Pagkilala ng pagkakatulad/pagkakaiba

Mapanuring Pagbasa

Ang kritikal o mapanuring pagbasa ay mas mataas ang antas kaysa sa dalawang naunang

kategorya. Ilan sa mga kasanayan sa kategoryang ito ay ang sumusunod:

 Napapahalagahan ang kaangkupan, katiyakan at pagkamakatotohan ng impormasyong

nakalahad sa teksto

 Naibabahagi ang sariling paninindigan ayon sa kaangkupan, pagkamakatotohanan at

pagiging kasiya-siya ng akda

 Naihahambing ang kaisipang ipinahahayag sa teksto sa tulong ng pamantayang pansarili,

pamantayang galing sa guro, sa ibang tao, at sa ibang babasahin

Malikhaing Pagbasa

Sa kategoryang ito, gumagamit ang tagabasa ng kakaibang kasanayan sa pag-iisip na lagpas

sa antas ng pag-unawang literal, interpretasyon at mapanuring pagbasa. Sa malikhaing pagbasa,

sinisikap ng tagabasa na makabuo ng bago o pamalit na solusyon sa inihain ng awtor.

Ang Halimbawa ng mga Tanong sa Pag-unawa

Pag-unawang Literal

1. Kailan at saan naganap ang kwento?

2. Anong uri ng paglalakbay ang kanilang isasagawa?

Interpretasyon

1. Sa iyong palagay, anong oras sila nagdesisyon na ihinto na ang paglalakbay?

2. Mga ilang tao ang kasangkot sa pagsisimula ng paglalakbay?

3. Humigit-kumulang anong oras nila narating ang tuktok ng bundok?

Mapanuring Pagbasa

1. Ano sa palagay mo ang naramdaman ng pangunahing tauhan nang marating nila ang tuktok

ng bundok?

2. Masasabi mo bang makatarungan ang desisyon na ginagawa ng ibang tauhan? Ipaliwanag.

Malikhaing Pagbasa

Ano sa palagay mo ang naramdaman at sinabi ng mga tauhang nakrating sa tuktok ng

bundo nang makita nila ang mga kasamahang nagpasiyang umuwi na lamang?

Mga Prosesong Kasangkot sa Pag-unawa

Bunga ng mga pananaliksik hinggil sa ginagampanan ng dating kaalaman sa pag-unawa,

ang pagbasa ay tinatanaw na ngayon bilang isang aktibong proseso sa pagbuo ng kahulugan

(Anderson at Pearson, 1984; Spiro, 1980). Sa pagbuo ng kahulugan, naiuugnay ng tagabasa ang

bagong impormasyong hango sa teksto sa kanyang dating kaalaman. Ang mga dating kaalaman ay

tinatawag na iskemata – mga teorya o sariling pananaw sa mga pangyayari, bagay at mga

sitwasyon na nakalagak sa isipan at maayos na nakasalansan ayon sa kategorya. Ayon kay

Rumelhart (1980), ang bawat iskema ay naghahawan ng landas tungo sa pag-unawa ng bagong

impormasyon. Ang ating iskema ang tumitiyak kung paano papakahulugan ang bagong

impormasyon. Kaya’t ang isang mambabasa, bago pa man niya matapos basahin ang isang teksto,

ay may ideya o hinuha na siya sa nilalaman niyon batay sa kanyang iskema. Binabasa niya ang

kabuuang teksto upang mapatunayan kung ang kanyang hinuha ay wasto, o may pagkukulang pa

o kaya ay may dapat baguhin o idagdag.

Bukod sa kahalagahan ng dating kaalaman sa pag-unawa sa binasa, tingnan pa rin natin

ang ilang kaugnay na katawagan na nakatutulong din nang malaki sa pag-unawa/komprehensyon.

Kaalaman sa paksa (topic knowledge). Mga impormasyon na dati nang alam, sa partikular na

paksa

Kaalaman sa interaksyong sosyal (social interaction knowledge). Makatutulong ang kaalamang

ito sa pag-unawa ng mga tauhan at kung paano sila kumikilos at nagsasalita.

Kaalaman sa kayarian ng teksto (text structure). Ito ay kaalaman tungkol sa iba’t ibang

kayariang balangkas o pagkakabuo ng teksto, gaya halimbawa ng tekstong pasalaysay at tekstong

ekspositori. Makatutulong ang kaalaman sa kayarian ng teksto sa pagbibigay ng hinuha o

prediksyon sa susunod na pangyayari at upang mapatunayan ang pang-unawa.

Kasanayang metakognitib sa pagmomonitor ng komprehensyon. Ang kasanayang ito ay

tumutukoy sa kahalagahan sa paggamit ng dating kaalaman. Ang metakognisyon ay kakayahang

magpasya kung ano, paano, at kalian gagamitin ang ating kaalaman upang makatulong sa pag-

unawa.
Ang Paglinang ng Komprehensyon

Ang pangunahing tunguhin sa pagtuturo ng komprehensyon ay ang pag-unlad ng mga

kakayahan sa pag-unawa sa pagbasa. Inaasahan na ang gawaing ito ay makatutulong sa mga mag-

aaral na makabuo, makapagpaliwanag, makapaglapat at makapagpakahulugan nang mabisa ng

mga tekstong pasalaysay at ekspositori na kanilang maririnig at mababasa. Pangunahin sa

tunguhing ito ay ang paglinang ng mataas na lebel ng prosesong pag-iisip at hindi lamang iyong

simpleng paggunita ng mga impormasyong tuwirang nakalahad sa teksto. Upang maisakatuparan

ang tunguhing ito, kailangang lubos na maunawaan ng guro ang mga tampok na katangian ng

proseso ng komprehensyon. Tungkulin ng guro na lumikha ng mga kaiga-igayang kondisyon sa

pagtuturo upang mapatnubayan ang pag-unlad ng komprehensyon ng mga bata.

Mga Tampok na Katangian ng Komprehensyon

Ang mga tampok na katangian na nagbibigay liwanag sa proseso ng komprehensyon sa

konteksto ng klasrum ay ang mga sumusunod:

1. Makabuluhang pagbasa na ginagabayan ng mga layuning malinaw na inilahad;

2. Paggising ng mga dating kaalaman na may kaugnayan sa nilalaman/paksa ng kwento;

3. Pagpapasigla ng mga istratehiya sa pagpoproseso ng mga dating kaalamang angkop sa

layuning itinakda sa pagbasa;

4. Pagpapakilos/pantig ng mga saloobin at mga pagpapahalaga sa kaugnayan sa nilalaman ng

teksto

5. Paggising ng istratehiya sa pagmomonitor na siyang magkokontrol sa pagbuo ng

pagpapakahulugan; at
 6. Interaktibong paggamit ng mga prosesong binabanggit upang makamit ang layuning

inilahad sa pagbasa.

Ang Tungkulin ng Guro sa Paglinang ng Komprehensyon

Ang tungkulin ng guro sa paglinang ng komprehensyon ay nakapaloob sa sumusunod:

1. Pagpapaunawa ng layunin sa pagbasa at ng inaasahang paggamit ng karanasang matatamo

sa pagbasa;

2. Paggising ng mga dating kaalaman at pagtulong kung paano gagamitin at maiuugnay ang

mga kaalamang ito sa nilalaman ng teksto;

3. Paglinang ng mga istratehiya sa pagpoproseso ng teksto at pagpapaunawa kung kailan

gagamitin ang mga istratehiyang ito batay sa layunin sa pagbasa at ang uri ng tekstong

babasahin;

4. Pagtulong sa mga bata na maiugnay ang kanilang mga saloobin at pagpapahalaga sa

nilalaman ng teksto;

5. Paglinang ng kamalayan ng mga bata sa kahalagahan ng pagmomonitor ng mga nabuong

pagpapakahulugan sa pagitan ng dating kaalaman at impormasyon sa teksto; at ng dating

kaalaman at impormasyon sa teksto; at

6. Pagtatanim sa isipan ng mga bata na sa pagtatamo ng epektibong komprehensyon,

kailangang may magandang pag-uugnayan ang layunin, dating kaalaman, mga istratehiya,

saloobin para sa nilalaman, at pagmomonitor ng pagpapakahulugang bubuuin.

Malinaw na ipinakikita ng mga tungkuling ito ng guro sa pagtuturo na pag-unlad ng

komprehensyon ay mahigpit na nakabatay sa aktibong pakikisangkot ng mga bata sa proseso ng

pag-iisip mula sa paggising ng kanilang dating kaalaman hanggang sa pagmomonitor ng sariling

pagpaapakahulugan.

Uri ng mga Tanong ng Guro

Nakagugulat banggitin na malaking bahagdan ng mga guro ang nakalilimot na isangkot

ang mga bata sa aktibong pag-iisip ng gumagamit ng mataas na lebel ng pagpoproseso ng

komprehensyon – komprehensyong lagpas sa paggunita lamang ng mga impormasyong tuwirang

nakalahad sa teksto. Maraming pananaliksik (Ruddell at Williams, 1972; Durkin, 1978-1979;

Guszak, 1967) ang nagpapatunay na humigit-kumulang 70% ng mga tanong ng guro ay nasa literal

na lebel lamang ng pag-unawa. Kung nagbibigay man ang guro ng mga tanong na open minded,

karamihan ay maaaring sagutin lamang na “oo” at “hindi” (halimbawa: Nagustuhan mo ba ang

kwento?). Ang ganitong mababaw na dulog sa pagtalakay ay maaaring mag-akay sa mga bata

papalayo sa mabisang pag-unawa ng tekstong kanilang binabasa.

Ang mga Lebel ng Pag-iisip at mga Kasanayan sa Komprehensyon

Ang balangkas na inilahad sa ibaba ay naglalayong matulungan ang guro sa pagbuo ng

sariling konseptwalisasyong pangkaisipan sa proseso ng komprehensyon. Ito ay bunga nang

malawakang pagsusuri ng mga pananaliksik (Ruddell, 1974, 1978) at pagpapabuti ng mga ito mula

sa mga pag-aaral na isinasagawa sa mga klase sa elementarya (Ruddell, Draheim at Barnes, 1990).

Nakapaloob sa balangkas ang apat na lebel/antas ng pag-iisip at ang pitong pinakagamiting

kasanayan sa komprehensyon na angkop sa bawat lebel ng pag-iisip.

Lebel/Antas ng Pag-iisip

Mga Kasanayan sa
Paktwal Interpretatib Aplikatib Transaktib
Komprehensyon
1 Pagtukoy sa mga detalye X X
Pagsusunod-sunod sa mga
2 X X
pangyayari
3 Sanhi at Bunga X X X X
4 Pangunahing diwa X X X X
Paghula sa maaaring
5 X X X X
maganap
6 Pagpapahalaga X X X X
7 Paglutas ng suliranin X X X X
Isang Balangkas na Pampagtuturo para sa Pag-unlad ng Komprehensyon

Ang Apat na Lebel/Antas ng Pag-iisip

Bago mo basahin ang talakay sa apat na lebel/antas ng pag-iisip, basahin at unawaing

Mabuti ang mga tanong sa ibaba at subuking alamin kung saang lebel ng pag-iisip na angkop ang

bawat isa.

1. Ano ang nakasulat sa pader?

2. Bakit nakaramdam ng pagkabagot ang imbsetigador?

3. Ano ang magiging reaksyon mo kung ikaw ang unang nakakita ng nakasulat sa pader?

4. Ano kaya ang iniisip ng pangunahin tauhan habang pinagmamasdan niya ang ginagawa ng

imbestigador?

May napansin ka bas a mga tanong sa itaas? Tama! Ang pagtugon sa ganitong uri ng mga

tanong ay nangangailangan ng iba-ibang proseso sa pag-iisip. Binuo ang mga tanong na ito upang

kumatawan sa apat na lebel ng pag-iisip na inilahad sa talahanayan sa itaas. Pag-aralan ang

talakaya sa ibaba.

1. Paktwal na lebel – ipinakita sa unang tanong at may kinalaman sa memori o simpleng

paggunita ng mga impormasyong tuwirang inilahad sa teksto. Hindi kailangan dito ang
 mataas na antas ng pag-iisip. Ang kasanayan sa pag-unawa sa ilalim ng paktwal na lebel

ay pagtukoy sa mga detalye.

2. Interpretatib na lebel o pagpapakahulugan – kailangan ang kasanayan sa paghihinuha at

ang pag-uugnay ng mga impormasyon sa teksto sa pagsagot ng ganitong tanong. Ang mga

impormasyon ay di-tuwirang nakalahad sa teksto. Kailangan ang kasanayan sa pagbasa na

tinatawag na reading between the lines. Ang kasanayan sap ag-unawa sa ilalim ng lebel na

ito ay sanhi at bunga.

3. Aplikatib na lebel o paglalapat – sa lebel na ito, kailangan ang pag-uugnay ng mga

impormasyong galling sa teksto, at ng mga personal na iskemata ng bumabasa. Sa ganitong

pag-uugnay, kailangan ang kasanayan sa pagbasa na reading beyond the lines. Ang

kasanayan sa pag-unawa sa lebel na ito ay paghula sa maaaring maganap.

4. Transaktib na lebel – sa lebel na ito, kailangan ang kaalaman na hango sa teksto, personal

na iskemata, at sariling pagpapahalaga (Rosenblatt, 1985; Ruddell, 1990). Ipinalalagay rin

ito ng tagabasa na siya ay isa sa mga tauhan at hinahayang makapasok ang sarili sa kwento.

Ito ay maituturing na reading with the character. Ang mga tanong sa lebel na ito ay may

kinalaman sa sariling pagpapahalaga.

Mga Dulog at Istratehiya sa Paglinang ng Komprehensyon

1. Ugnayang Tanong-Sagot (UTS)

Ang Ugnayang Tanong-Sagot (UTS/QAR sa Ingles) ay binuo ni Raphael (1982,

1986) upang mapataas ang antas ng kakayahan ng mga mag-aaral sa pagsagot ng mga

tanong sa pag-unawa sa pamamagitan ng isang sistematikong pagsusuri sa mga tanong. Ito

ay nabuo dahil sa obserbasyon ni Raphael na palaging may pinasasagutang tanong ang mga
 guro pagkatapos bumasa subalit hindi man lamang nabibigyan ng kaunting patnubay ang

mga bata kung paano sasagutin ang mga tanong. Sa istratehiyang ito inaasahang magagawa

ng mga batang tukuyin ang iba’t ibang uri ng tanong gaya ng mga nakalahad sa ibaba:

 Nasa teksto mismo – ito ay hudyat na ang sagot ay tuwirang nakalahad sa “teksto”

at nangangailangan ito ng simpleng paggunita o pagtukoy ng mga impormasyong

galing sa binasa.

 Isipin at Hanapin – ito ay hudyat na ang sagot ay nasa “teksto” rin ngunit kailangang

“pag-ugnayin” mula sa mga impormasyong nakapaloob sa teksto. Ito ay

nangangailangan ng pag-iisip na nasa lebel na interpretatib.

 Ikaw at ang Awtor – ito ay hudyat na ang sagot ay wala sa teksto ngunit kailangang

mabuo sa “sariling isipan” mula sa impormasyong inilahad ng awtor at mula sa

dating kaalaman. Ginagamit dito ang pag-iisip sa lebel na interpretatib at transaktib.

 Sa Aking Sarili – ito ay hudyat na ang sagot ay wala sa teskto at kailangang mabuo

sa “sariling isipan” mula sa dating kaalaman at ginagamit din ang pag-iisip sa lebel

na interpretatib at transaktib.

Ang mga simulaing isinasaalang-alang sa paggamit ng istratehiyang UTS ay ang sumusunod:

 Pagbibigay ng kagyat na pidbak;

 Pagsisimula sa maikli patungo sa higit na mahabang teksto o seleksyon;

 Paghikayat na maging independent ang mga mag-aaral sa pamamagitan ng pagbibigay ng

angkop na gawain; at
  Paghandaan ang transisyon mula sa madaling gawain na pagtukoy o pagkilala sa sagot

patungo sa higit na mahirap na kasanayan sa pagtuklas ng kasagutan batay sa iba’t ibang

impormasyon.

Isang Grapikong Pagpapaliwanag ng UTS para sa mga Mag-aaral (Raphael, 1986)

Nasa Aklat na UTS Nasa Isipang UTS

Nasa teksto mismo
Ang sagot ay nasa teksto at madaling hanapin.
Ang mga salitang ginamit sa tanong at ang mga
salitang gagamitin sa pagsagot ay nariyan
mismo.
Ikaw at ang Awtor
Wala sa kwento ang sagot. Kailangang gamitin
mo ang dating kaalaman at kung ano ang sinabi
ng awtor sa teksto at pag-uugnayin ang
dalawang ito.

Isipin at Hanapin
Ang sagot ay nasa kwento ngunit kailangan
mong pag-ugnay-ugnayin ang iba’t ibang
bahagi ng kwento para makita ang tamang
sagot. Ang mga tanong at sagot ay di tuwirang
makikita sa isang pangungusap o talata. Galing
ito sa iba’t ibang na bahagi ng kwento.
Sa Aking Sarili
Wala sa kwento ang sagot. Masasagutan mo
ang tanong na hindi kailangang basahin ang
kwento. Gagamitin mo lamang ang iyong
karanasan.

2. DR-TA (Directed Reading – Thinking Activity) o Pinatnubayang Pagbasa – Pag-iisip

Ang dulog DR-TA (Stauffer 1969, 1976) ay para sa paglinang ng komprehensyon

ng buong klase/pangkat. Sa dulog na ito, ang mga bata ay aktibong nakikilahok sa

talakayan sa tulong ng mga tanong na nasa mataas na lebel ng pag-iisip.

Layunin ng DR-TA na matulungan ang mga bata sa pagtatakda ng sariling layunin

sa pagbasa, pagbibigay ng sariling hula o palagay na ginagamit ang dating kaalaman at

kaalamang buhat sa teksto, pagbuo ng isang sintesis ng mga impormasyon, pagpapatunay

at pagbabago ng mga prediskyon at pagbuo ng isang konklusyon. Hindi binibigyang-pansin

ang bokabularyo sa pagsisimula ng talakayan kung ginagamit ang dulog DR-TA. May

dalawang bahagi ang DR-TA. Ang una ay iyong pagbibigay ng patnubay sa proseso ng
 pag-iisip sa kabuuan ng kwento. Ang ikalawa ay mga panubaybay na gawain batay sa mga

pangangailangan ng mga bata.

Upang magamit nang mabisa ang DR-TA sa klasrum, dapat lumikha ang guro ng

isang kaligirang gaganyak sa mga batang makikipagsapalaran at makapag-isip nang

malalim. Kailangang malinang ang pagtitiwala sa sarili na magpapalakas ng loob sa bawat

mag-aaral upang makabuo sila ng hula at hipotesis tungkol sa nilalaman ng kwentong

babasahin. Sa dulog na ito, ang mga batang kimi at mahiyain ay makikitang aktibong

makakalahok sa talakayan.

DR-TA: Unang Bahagi. May tatlong siklo ang bahaging ito ng DR-TA:

 Una – pagbibigay ng mga hula na ginagamit ang mga impormasyong galing sa teksto at

mga personal na dating kaalaman;

 Ikalawa – pagbasa upang tiyakin o di kaya ay baguhin ang mga hula batay sa mga bagong

impormasyon na galing sa teksto at sa dating kaalaman; at

 Ikatlo – pagbibigay ng mga suporta at patnubay sa ibinibigay na mga hula batay sa tekstong

binasa at personal na kaalaman.

DR-TA: Ikalawang Bahagi. Ang ikalawang bahagi ay mga panubaybay na ang gawain tulad ng

paglinang ng talasalitaan, pagbibigay ng lagom at konklusyon sa tulong ng Group Mapping

Activity (GMA).

Paano Isasagawa ang…

DR-TA

a. Pumili ng isang kwento o tekstong ipababasa sa klase.

b. Tukuyin ang mga bahaging hihintuan (stop-points) – apat hanggang lima lamang kung

maaari. Huminto pagkatapos ng pamagat, pagkatapos ng una o ikalawang talata, at sa ilang

kawili-wili o kapana-panabik na bahagi. Huminto bago ang pagtatapos ng kwento.

c. Maghanda ng mga tanong sa bawat bahaging hihintuan. Iwasan ang pagbibigay ng mga

paktwal o literal na tanong.

Halimbawa:

Pagkatapos ng Pamagat

Sa tulong ng pamagat, masasabi mob a kung tungkol saan ang kwento? Bakit mo

ito nasabi?

Pagkatapos ng bawat bahaging hihintuan

Ano ang naiisip mo ngayon? Bakit mo ito nasabi? Alin sa mga hula ang iyong

sinasang-ayunan? Bakit mo ito nasabi?

Bago matapos ang kwento

Sa iyong palagay, paano kaya magwawakas ang kwento? Bakit?

Pagkatapos ng kwento

Bakit ganoon ang naging wakas ng kwento? Kung ikaw ang tatanungin paano mo

wawakasan ang kwento? Bakit?

d. Kung kinakailangan, paghandain ang mga bata ng pantakip sa tekstong susunod na

babasahin.

3. DRA (Directed Reading Activity) o Pinatnubayang Pagbasa

Ang dulog na ito sa pagtuturo ng pagbasa ay matagal nang ginagamit sa mga

paaralan. Bagama’t may ilang modipikasyon na ipinapasok sa pagdaraan ng mga taon,

nanatili pa rin ang mga pangunahing layunin ng pinatnubayang pagbasa: maihanda nang
 husto ang bata sa pagbasa, mabigyang-diin ang pagkilala sa salita at ang paglinang ng mga

kasanayan sa pag-unawa at mapatnubayan ang mga bata sa pagbasa ng isang itinakdang

kwento.

May limang hakbang ang DRA

 Una: Paghahanda sa pagbasa. Sa hakbang na ito ay ginigising ang dating kaalaman ng

mga bata na may kaugnayan sa kwento. Isinasagawa rin dito ang paglalahad ng bagong

bokabularyo at konsepto at pinupukaw ang interes at kawilihan ng mga mag-aaral para

basahin ang kwento.

 Ikalawa: Pinatnubayang tahimik na pagbasa. Sa yugtong ito, magbibigay ang guro ng

mga tanong na pagganyak na siyang magiging patnubay ng mga bata sa pagbasa. Maaaring

ipabasa ang buong kwento sa tulong ng mga pamatnubay na tanong o di kaya ay baha-

bahaging pagbasa na may mga tanong na pamatnubay sa bahaging binasa.

 Ikatlo: Pagtalakay. Sa bahaging ito ay sasagutin ang mga tanong na pagganyak at

susundan ito ng pagtalakay ng mga kasagutan sa iba pang pamatnubay na tanong upang

mapaunlad ang malalim na pagkaunawa sa banghay, tauhan, paksa, at ibang element ng

kwento.

 Ikaapat: Makabuluhang Muling Pagbasa. Layunin ng bahaging ito na mabigyan ng

pagkakataon ang mga bata na basahin nang malakas ang kwento pagkatapos nang tahimik

na pagbasa. Ito ay magkapanabay halos na isinasagawa kapag nagbibigay sila ng patunay

sa mga sagot sa mga pamatnubay na tanong o di kaya ay pagbasa ng naibigang bahagi ng

kwento. Isinasagawa rin dito ang Readers theater kung saan pumipili ang mga bata ng

bahaging naibigan sa kwento at babasahin ang dayalog ng mga tauhan.

 Ikalima: Panubaybay na gawain at pagpapaunlad ng kasanayan. Maaaring ilahad sa

bahaging ito ang mga gawaing may kaugnayan sa talasalitaan, komprehensyon o di kaya

ay kasanayan sa pagsulat.

4. ReQuest (Reciprocal Questioning) o Tugunang Pagtatanong

Layunin ng istratehiyang ReQuest na linangin ang aktibong pag-unawa sa pagbasa

ng mga bata sa pamamagitan ng pagbuo ng mga tanong, pagbuo ng layunin sa pagbasa, at

pag-uugnay ng mga impormasyon. Isinasaaalang-alang din sa istratehiyang ito ang

pagmomonitor sa sarili hinggil sa prosesong isinasagawa sa pag-unawa ng isang teksto.

Ang istratehiyang ReQuest ni Manzo (1990) ay gumagamit ng tugunang pagtatanong kung

saan naghahalinhinan ang guro at mga mag-aaral sa pagganap ng tungkuling tagatanong.

May pitong hakbang ang istratehiyang ReQuest.

Una: Panimula. Sisimulan ang pagkaklase sa pamamagitan ng isang paglalahad gaya ng

nasa ibaba:

“Ang layunin ng araling ito ay tulungan kayong mapaunlad ang iyong pag-unawa sa
pagbasa. Babasahin muna natin nang tahimik ang unang talata ng kwento. Pagkatapos
ay magtatanungan tayo tungkol sa nilalaman ng talata. Kayo ang unang magtatanong
at pagkatapos ay ako naman ang magtatanong.”
“Makapagtatanong kayo nang kahit ilang tanong. Kapag ako ang tatanungin ninyo,
isasara ko ang aking aklat at isasara din ninyo ang inyong aklat kung ako naman ang
magtatanong.”
Ikalawa: Panimulang Pagbasa at Pagtatanong ng mga Mag-aaral. Babasahin nang

tahimik ng guro at ng mga mag-aaral ang unang talata. Pagkatapos, isasara ng guro ang

kanyang aklat at hahayaang magtanong ang mga bata tungkol sa talatang binasa. Sa simula

ay mapapansing mga paktwal na tanong ang ibibigay ng mga bata, halimbawa, “Ano ang

sabi ng tatay? Ano ang ibig sabihin ng ulirang mag-anak?” Ang ganitong uri ng mga

tanong ay maaaring dagdagan ng ilang mataas na lebel ng pagtatanong sa pamamagitan ng

pamamatnubay ng guro.
Ikatlo: Pagtatanong ng Guro at Pagmomodelo. Pagkatapos ng mga bata, ang guro

naman ang magtatanong. Pasasarahan din ang aklat o di kaya ay patatakpan ang bahaging

binasa bago magtanong ang guro. Bagama’t ang mga tanong ng guro ay inihanda na,

maaari niyang iangkop ang kanyang mga tanong sa itinanong ng mga bata. Ipaalam din sa

mga bata na kailangang sagutin ang bawat tanong. At ang mga sagot na “hindi ko alam”

ay kailangang bigyan ng paliwanag. Ipaliwanag kung bakit hindi masagutan ang tanong.

Ikaapat: Patuloy na Tugunang Pagtatanong. Basahin nang tahimik ang sumusunod na

talata o bahagi ng tekto at sundin ang mga isinasagawa sa una at ikalawang hakbang. Sa

pagsisimula ng ikalawang pagpapalitang tanong-sagot, kailangang ipaliwanag ng guro sa

kanyang pagtatanong kung paanong ang mga impormasyon sa unang bahagi ng teksto ay

iniuugnay sa susunod na mga bahagi, halimbawa, “Sino ang tinutukoy ng Mang Jose sa

sinabi niyang sila na may-ari ng lupa ay wala naming nagawa?

Ikalima: Pagtatakda ng Layunin sa Patuloy na Pagbasa. Ipagpatuloy ang pagbasa

hanggang sa magkaroon ang mga mag-aaral nang sapat na kabatiran upang makuha na nila

ang ideya/kaisipan ng kwento para makapagbigay na sila ng panghuhula sa kalalabasan ng

mga pangyayari. Itanong: Ano sa palagay mo ang maaaring mangyari sa kwento? Bakit

mo ito nasabi? Ipasalin ang hula ng mga bata sa anyong tanong, halimbawa, ang hulang

“Siguro magkakabati uli sina Jose at Pedro.” ay maaaring maging “Paano nagkasundo

sina Jose at Pedro?” Iwasang baguhin o palitan ang mga tanong ng bata ayon sa iyong

pagkakaalam sa kalalabasan ng kwento. Maaaring ang mga tanong na labas sa mga

pangyayari sa kwento ay makabuluhan din tulad ng ibang may kaugnayan sa kwento.

Maaaring bigyang-pansin ang mga ito sa mga susunod na talakayan.

 Ikaanim: Tahimik na Pagbasa. Ipabasa ang kabuuan ng teksto at alamin kung tama ang

kanilang hula.

Ikapito: Panunubaybay na Talakayan. Pagkatapos basahin ang buong kwento,

umpisahan ang talakayan sa pamamagitan ng tanong na hango sa hulang isinagawa ng mga

bata. Mahalaga ito dahil nagpapakita ito na ang patnubay na tanong ang unang dapat

tugunin pagkatapos basahin ang teksto. Kung nagkataong hindi ito natugunan sa kwento,

tanggapin ito at sabihing – “Hindi ito nasagot sa kwento, alin ang sagot? Sige, iyan ang

sagutin natin.” at pagkatapos ituloy na ang talakayan.

5. Story Grammar (Pagsusuri sa Kayarian ng Kwento)

Mahalaga para sa pag-unawa ang pagkakaroon ng kaalaman sa kayarian ng kwento

(story sense). Ito ay makatutulong upang mahaka ng bumabasa ang proseso kung paano

inilalahad ng may-akda ang isang kwento. Ang kaalamang ito ang higit na

nakapagpapaliwanag na ang kwento ay binubuo ng sunud-sunod at magkakaugnay na

pangyayari. Sa maingat na pamatnubay ng guro, magagamit ang kaalaman sa “kayarian ng

kwento” sa pagsusuri nito; gaya ng ginagawa natin sa pagsusuri sa bahagi ng isanng

pangungusap. Ang kasanayan sa pagsusuri ng kwento kaugnay ng pagkakabuo ay

mahalaga upang maihanda ang mga mag-aaral kung sakaling nag-iba ang takbo ng mga

pangyayari. Halimbawa, higit na mauunawaan ang inilahad na kwentong pagbabalik-

gunita (flashback) kung matatalakay ng guro ang teknik na ginagamit ng awtor na

naghuhudyat ng pag-iiba ng landas mula sa karaniwang kayarian nito.

Upang magkaroon ng lubusang kaalaman sa kayarian ng kwento dapat malaman ng

guro at ng mag-aaral ang sumusunod na katangian ng kwento.

a. Ang kwento ay binubuo ng isang tema at banghay;

b. Ang banghay ay serye ng mga pangyayari o episodo;

c. Ang isang buong episodo ay may tagpuan at serye ng mga pangyayari;

d. Inilalarawan sa tagpuan ang panahon, lugar at ang pangunahing tauhan;

e. Ang serye ng mga pangyayari ay binubuo ng sumusunod:

 Panimulang pangyayari na nagtatakda ng layunin at suliranin;

 Pagtatangka upang matamo ang layunin o malutas ang suliranin;

 Paglutas sa suliranin o pagtamo ng layunin; at

 Reaksyon ng mga tauhan sa pangyayari.

KWENTO

Tagpuan Tema Kayarian ng

Pangyayari

Tauhan
Lugar
Panahon Episodo

Panimulang Reaksyon Resolusyon

Pangyayari

Pagtugong Panlabas na
Pansarili Pagtugon

Pagtatangka Kinahinatnan

Balangkas ng Kayarian ng Kwento