SmartPrep.

in

పర్యావరణ క్షీణతను విలువ లెక్కించే పద్ధ తులు

పర్యావరణ క్షీణత

వ్యమ఺ాలనఽ, క఺లుశ౅఺యలనఽ ఇముడ్చుకునే కరమంలో ఩మ఺యవ్రణం తన సహజ లక్షణాలనఽ

కోలో఩వ్డ్ం, మానవ఺ళికి అందిసు ఽనన ఩మ఺యవ్రణ లేదా సహజ వ్నరుల ఩మిమాణం, వ఺టి

n
నాణయత తగగ డాతున '఩మ఺యవ్రణ క్షీణత' (Environmental Degradation) గ఺ ఫావంచవ్చఽు.

.i
఩రకితి ఩రశె఺దించిన ఩మ఺యవ్రణ వ్నరులతోనే మానవ్ జీవ్నం సఽఖంగ఺ శె఺గుతోంది.

఩మ఺యవ్రణ వ్నరులనఽ ఉ఩యోగించి మానవ్ుడ్చ తనకు క఺వ఺యౌిన వవధ వ్సఽువ్ులనఽ

ep
ఉత఩తిు చేసఽకుంటునానడ్చ. అభతే మానవ్ుడ్చ ఈ వ్నరులనఽ తన అవ్సమ఺లకు మంచి

వచక్షణారహితంగ఺ ఉ఩యోగిసు ఽనానడ్చ. ఩మ఺యవ్రణంలోతు వ్నరులనఽ ఉ఩యోగించి చేసు ఽనన

Pr
'ఉత఩తిు -వతుయోగం' అనే ఩రకిరయలో ఎననన వ్యమ఺ాలు, క఺లుష్య క఺రక఺లు

వడ్చదలవ్ుతునానభ. వ఺టతునంటితూ మళ్లీ ఩మ఺యవ్రణంలోనే ఩డేసు ఽండ్టంతో ఩మ఺యవ్రణం

t

తొటిి(Bin)లా తనలో ఇముడ్చుకునేందఽకు ఩రయతినశె్ు ంది.

ar

ఐకయమ఺జయ సమతి 'వ఩తు

ు తగుగదలకు అంతమ఺ాతీయ వ్యయహం' (UN International

Strategy for Disaster Reduction) ఩రక఺రం శె఺మాజిక, సహజవ్నరుల తగుగదలనఽ

Sm

భమించగల భూమ ఩మిమతి (limit of the earth) తగగ డాతున ఩మ఺యవ్రణ క్షీణతగ఺

఩ేమకొనవ్చఽు.

¤ వ఺తావ్రణం, జలావ్రణం, ఆశ్఺ావ్రణంలోతు నాణయత, వ్నరుల ఩మిమాణం తగగ డ్ం,

జీవ఺వ్రణంలో వభినన మారు఩లు మ఺వ్డ్ం, జీవ్మ఺శుల ఩మిమాణంలో హెచఽుతగుగలు,

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

జీవ్మ఺శుల జీవ్నశ్ైయౌలో మారు఩లు, కొతున జీవ్మ఺శులు అంతమించి జీవ్వైవధయంలో తేడాలు

మ఺వ్డ్ం మొదల ైనవ్తూన ఩మ఺యవ్రణ క్షీణతనఽ సాచించేవే.

¤ మానవ్ుతు శె఺ారా఩యమిత ఆమిాక జీవ్నం వ్లేీ ఩మ఺యవ్రణ క్షీణత అనే సమసయ తల తు

ు తోంది .

఩మ఺యవ్రణ ఩మిరక్షణ చరయలు తీసఽకోవ఺లంటే ఩మ఺యవ్రణం ఏబేరకు క్షీణంచిందో అంచనా

వేయాయౌి వ్శె్ు ంది.

n
పర్యావరణ క్షీణత విలువ లెక్కింపు

.i
ముందఽ చా఩ులేకుండా మానవ్ుడ్చ ఩మ఺యవ్రణ వ్నరులనఽ వచులవడిగ఺

ep
వతుయోగిసు ఽనానడ్చ. దీతువ్లీ ఏర఩డే ఩మ఺యవ్రణ క్షీణత వలువ్నఽ ల కిొంచడ్ం దాామ఺ కింది

అంశ్఺లనఽ నరవేరువ్చఽు.
Pr
¤ నాణయత కోలో఩భన వవధ ఩మ఺యవ్రణ వ్నరుల గుమిుం఩ు.

¤ క఺లుష్య ఩రఫావ఺తుకి గుమైన వ్నరుల మధయ ఫౌతిక సంబంధం ల కిొం఩ు.

t

¤ ఩మ఺యవ్రణ క్షీణత వ్లీ వ్యకుులు, సంసా లకు వ఺టిలీ ే నష్ి ంలో కొంతఫాగ఺నైననా తగిగంచడాతుకి
ar

మామ఺గల సాచన.

¤ ఩మ఺యవ్రణ వ్నరులకు జమిగిన ఫౌతిక నశ౅఺ితుకి దరవ్య వలువ్/ ఆమిాక వలువ్ అంచనా.
Sm

఩మ఺యవ్రణ వ్నరుల ఆమిాక వలువ్: ఩మ఺యవ్రణ వ్నరుల ఆమిాక వలువ్నఽ అంచనా వేయడ్ం

దాామ఺ క్షీణత శె఺ాభతు తెలుసఽకోవ్చఽు. ఆయా సందమ఺ాలనఽ బటిి వ్నరుల వలువ్నఽ తులా

(Stock) లేదా ఩రవ఺హ (Flow) ఫావ్నలుగ఺ చె఩఩వ్చఽు. ఉదాహరణకు భూగరాంలో ఉనన

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

బొ గుగ 'తులా' ఫావ్న క఺గ఺, గనఽల నఽంచి తవా తీస఻న బొ గుగనఽ వవధ అవ్సమ఺లకు

తరయౌంచడ్ం '఩రవ఺హ ఫావ్న'.

విలువ-రకయలు: ఆమిాకవేతులు ఩మ఺యవ్రణ వ్నరుల వ్లీ ఏర఩డే ఆమిాక వలువ్నఽ 3 రక఺లుగ఺

వ్మగగకమించారు.

n
1. వతుయోగ వలువ్ (Value in use)

.i
2. ఐచిిక వలువ్ (Option value)

3. వతుయోగం లేతు వలువ్ ((non-use value)

ep
¤ వతుయోగ వలువ్ వ్నరుల ఩రతయక్ష వతుయోగం నఽంచి తెలుసఽుంది. ఉదా: జలాశయాల

నఽంచి చే఩లు, అడ్వ్ుల నఽంచి కల఩, నదఽలోీతు తూటి ఩మిమాణం మొదల ైనవ. ఩మ఺యవ్రణ
Pr
క఺లుశ౅఺యతుకి ముందఽ, తమ఺ాత వ఺టి లభయతలో, వతుయోగంలో తగుగదల దాామ఺ వ఺సు వ్

వతుయోగ వలువ్ లేదా ఆమిాక వలువ్ తగగ డాతున అంచనా వేయొచఽు. ఐచిిక వలువ్నఽ
t

఩మ఺యవ్రణ వ్నరులనఽ ఩రసు ఽతం వ఺డ్కుండా, వ఺టి తులా, నాణయతలనఽ తగగ కుండా చాసా
ు
ar

భవష్యత్ ఉ఩యోగ఺తుకి వ్దియౌవేయడ్ంగ఺ చె఩఩వ్చఽు.

¤ వతుయోగం లేతు వలువ్ అంటే వ్నరులనఽ లభయబైన స఻ా తిలో ఉంచడాతుకి, వ఺టితు అసలే
Sm

వతుయోగించకతృ్ వ్డ్ం. ఈ మూడ్చ వలువ్లనఽ కూడితే వ్నరుల వతుయోగ఺తుకి

చెయౌీంచడాతుకి ఇష్ి ఩డ్చతునన మొతు ం వలువ్ (Total willingness to pay) తెలుసఽుంది.

మొతు ం ఆమిాక వలువ్నఽ ఩టం A(఩ేజీ నం.6లో) దాామ఺ వవ్మించవ్చఽు.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

఩మ఺యవ్రణ వ్నరుల ఆమిాక వలువ్నఽ ల కిొంచే ఩దధ తులు: ఩మ఺యవ్రణ వ్నరుల ఆమిాక

వలువ్నఽ ల కిొంచడాతుకి ఩రతయక్ష, ఩మోక్ష ఩దధ తులు ఉనానభ.

పరతాక్ష పద్ధ తులు (Direct methods of valuation)

఩మ఺యవ్రణ వ్నరుల వలువ్నఽ కింది ఩దధ తుల దాామ఺ ఩రతయక్షంగ఺ ల కిొశె఺ురు.

n
ఎ. పరతాక్ష విలువలు పర్ిశీలించడిం (Observing direct values): ఩మ఺యవ్రణ వ్నరుల

.i
వలువ్లు ఩మిశౄయౌంచి వ఺టి వలువ్లనఽ వీల ైన ఩దధ తిలో ల కిొశె఺ురు. ఉదా: తూటి క఺లుష్యం వ్లీ

తగిగన చే఩ల ఉత఩తిు ఩మిమాణాతున తదాామ఺ దాతు ఆమిాక వలువ్నఽ అంచనా వేయడ్ం.

ep
బి. అనిశ్చిత విలువలు లెక్కించే పద్ధ తి (Contingent valuation method Hypothetical

case): ఩రతయక్షంగ఺ క్షీణసఽునన వ్నరుల వలువ్లనఽ ఩మిశౄలన దాామ఺ అంచనా వేయడ్ం వీలు
Pr
క఺న఩ు఩డ్చ అతుశృుత వలువ్లు గణంచే ఩దధ తితు ఉ఩యోగిశెు ఺రు. ఉదాహరణకు అంతమిసు ఽనన

జీవ్ులనఽ, వ఺టి సహజ ఆవ఺శె఺లనఽ క఺తృ఺డాలా? వ్దాా? అతు ఩మిసర ఩రజలనే అడ్గటం
t

దాామ఺ వ఺మిచేు సమాధానాతునబటిి, వ఺టి ఩మిరక్షణకు అవ్సరబైన వ్యయాతున భమించడాతుకి

ar

఩రజలు స఻దధంగ఺ ఉనానమ఺ అనే అంశ్఺తున బటిి వ్నరుల వలువ్నఽ అంచనా వేయొచఽు.

అభతే ఈ ఩దధ తి ఩యమిుగ఺ కచిుతబైన సమాచామ఺తునచేుదిగ఺ చె఩఩లేం. ఩రజల ఆలోచనలు,

వైఖరులనఽ బటిి వ్చేు సమాధానాల వ్లీ వ్నరుల వలువ్ ల కిొంచడ్ం కష్ి ం.

Sm

పర్ోక్ష పద్ధ తులు (Indirect methods of valuation)

఩మ఺యవ్రణ వ్నరుల నాణయతలో వ్చేు మారు఩లనఽ ఩మిశౄయౌంచడ్ం దాామ఺ వ఺టి

వలువ్నఽ ఩మోక్షంగ఺ అంచనా వేయొచఽు.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

ఎ. పర్యాటక వాయాల పద్ధ తి (Travel cost method): వవధ ఩మ఺యటక కైందారలు,

ఉదాయనవ్నాలు, వ్నయమిగ సంరక్షణా కైందారలనఽ సందమిశంచే ఩మ఺యటకులు ఆయా

తృ఺రంతాలకిచేు తృ఺రధానయతనఽ, వ఺రు చెయౌీంచదలచఽకునన ధర (఩మ఺యటన వ్యయం) ఆధారంగ఺

గుమిుంచవ్చఽు. ఩రయటకుల తృ఺రధానాయలనఽ గుమిుంచడాతుకి ప఼రమాన్ (1993) మండ్చ ఆధామిత

క఺రక఺లనఽ వవ్మించాడ్చ.

n
1. ఩మ఺యటకుల సందరశనల సంఖయ, సందరశన కోసం ఎంత మొతు ం వ్యయం చేశ్఺రనే అంశ్఺ల

.i
ఆధారంగ఺ '఩రయటక తృ఺రంత డిమాండ్ మైఖ' ఏర఩డ్చతుంది.

2. ఩మ఺యటకులు సందరశనకు ఎంచఽకునన తృ఺రంతం, ఆ తృ఺రంతంలో లభించే సేవ్లు,

ep
అందఽబాటులో ఉనన శెౌకమ఺యల దాామ఺ వలువ్లనఽ అంచనా వేయొచఽు.

బి. వాయిం - పరయోజన పద్ధ తి (Cost Benefit Analysis): ఈ ఩దధ తితు 1993 లో హిక్సి,
Pr
క఺లాార్ (Hicks - Kaldor) అనే ఆమిాకవేతులు ఩రతితృ఺దించారు. వీమి అభితృ఺రయం ఩రక఺రం

఩మ఺యవ్రణ నాణయత గమిష్ఠంగ఺ ఉండేలా అభిలష్ణీయ క఺లుష్య ఩మిమాణాతున తురణభంచవ్చఽు.

t
ar

¤ ఩మ఺యవ్రణ నాణయత అభిలష్ణీయశె఺ాభలో కొనశె఺గ఺లంటే వ్నరుల వతుయోగం దాామ఺

వ్చేు మొతు ం ఩రయోజనం (Total benefit), వ్నరుల వతుయోగం కోసం అభయయ మొతు ం

వ్యయం (Total cost) కంటే ఎకుొవ్గ఺ ఉండాయౌ (TB > TC). అంతేక఺కుండా వ్నరుల
Sm

ఉతృ఺ంత ఩రయోజనం (Marginal benefit), ఉతృ఺ంత వ్యయం (Marginal cost) కు

సమానంగ఺ ఉండాయౌ (MB = MC). అ఩ు఩డే వ్నరుల సమరా వతుయోగం గమిష్ఠంగ఺

శె఺ధయ఩డ్చతుంది.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

¤ ఩మ఺యవ్రణ క఺లుష్యం శూనయంగ఺ ఉండాలంటే ఉత఩తిు , జనాఫా వ్ిదిధమైటు శూనయంగ఺

ఉండాయౌ. ఈ మండ్ా శె఺ధయం క఺తువే. ఏ రకబైన శె఺ంకైతిక ఩దధ తితు ఉ఩యోగించినా క఺లుష్యం

త఩఩దఽ. జనాఫా వ్ిదిధమైటు శూనయబైతే ఆమిాక వ్యవ్సా కు (వ్ిదఽధల జనాఫా ఩ెమిగి, ఩తుచేసే

వ్యసఽవ఺మి సంఖయ తగిగ) నష్ి దాయకం అవ్ుతుంది. అందఽవ్లీ ఏ ఆమిాక వ్యవ్సా అభనా

అభిలష్ణీయ ఆమిాక వ్ిదిధమైటు, ఩మ఺యవ్రణ వ్నరుల ఩మిరక్షణలనఽ సంతులనం చేసు ా తగిన

n
చరయలు చే఩టాియౌి ఉంటుంది. ఩రజాచెైతనయం ఩ెంతృ ందించడ్ం, క఺లుష్య ఩నఽన, జమిమానాలు,

.i
఩రతయక్ష తుయంతరణలతో తృ఺టు, ఩మ఺యవ్రణ ఩మిరక్షణకు తోడ్఩డ్చతునన వ఺మికి సబ్సిడీలు,

తృ్ ర తాిహక఺లు ఇవ్ాడ్ం లాంటి చరయలు చే఩టి వ్చఽు.

ep
t Pr
ar
Sm

For more information log on to http://SmartPrep.in