PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀPÁðgÀ

d
he
«eÁÕ£À
is
re S
[¥ÀjµÀÌøvÀ]
B
bl
8
be T
pu
K
©

JAl£Éà vÀgÀUÀw
to

¨sÁUÀ - 2
t
No

PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j.)

100 Cr ªÀvÀÄð® gÀ¸ÉÛ, §£À±ÀAPÀj 3£Éà ºÀAvÀ,
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ - 85

i
 ¨sÁUÀ 2 - ¥Àj«r
CzsÁåAiÀÄzÀ ¨ÉÆÃzsÀ£ÉUÉ ¨ÉÃPÁUÀĪÀ
CzsÁåAiÀÄzÀ ºÉ¸ÀgÀÄ ¥ÀÅl¸ÀASÉå
¸ÀASÉå CªÀ¢üUÀ¼ÀÄ

13 ¤ÃgÀÄ 1-10 6

d
14 ±À§ÝUÀ¼À dUÀvÀÄÛ 11-23 6

he
15 GµÀÚ 24-36 5

is
re S
16 zÀæªÀåzÀ ¹ÜwUÀ¼ÀÄ 37-45 7
B
17
bl
£ÀªÀÄä ªÀtðªÀÄAiÀÄ dUÀvÀÄÛ 46-66 5
be T
pu
K

18 DºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ 67-83 7

©

19 ¥ÉÆõÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ G¹gÁl 84-104 8

20 G£ÀßvÀ ¸À¸ÀåUÀ¼À°è ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛ 105-113 8

DºÁgÀ GvÁàzÀ£É : 114-126

to

21 6
ªÀÄtÄÚ ªÀÄvÀÄÛ ¤Ãj£À ¤ªÀðºÀuÉ

22 fêÀzÀ «PÁ¸À 127-137 5

t
No

23 ¨sÀÆ«Ä ªÀÄvÀÄÛ DZÉUÉ 138-158 7

ii
 CzsÁåAiÀÄ 13
¤ÃgÀÄ
¤ÃgÀÄ

UÀqÀ¸ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄzÀÄ ¤ÃgÀÄ ¤Ãj£À gÁ¸ÁAiÀĤPÀvÉ

d
he
¤Ãj£À UÀqÀ¸ÀÄvÀ£ÀzÀ ¤ªÁgÀuÉ ¤Ãj£À gÁ¸ÁAiÀĤPÀ UÀÄtUÀ¼ÀÄ

is
re S B
bl
¤Ãj£À ±ÀÄ¢ÞÃPÀgÀt
C) ¯ÉÆúÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¤Ãj£À ªÀvÀð£É
D) C¯ÉÆúÀzÀ ªÉÄÃ¯É ºÀ¨ÉAiÀÄ ªÀvÀð£É
¯ÉÆûÃAiÀÄ DPÉìöÊqï£À
ªÉÄÃ¯É ¤Ãj£À ªÀvÀð£É
be T
pu
K

d¯ÁPÀµÀðPÀ d®«ªÉÆÃZÀPÀ
©

ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ

dUÀwÛ£À°è ¤ÃgÀÄ «¥sÀÄ®ªÁV zÉÆgÉAiÀÄĪÀ ªÀÄvÀÄÛ §ºÀĪÀÄÄRåªÁzÀ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ JAzÀÄ ¤ÃªÀÅ

FUÁUÀ¯ÃÉ w½¢¢ÝÃj. ¤ÃgÀÄ J®è fëUÀ¼À ¥Àª æ ÄÀ ÄR WÀlPÀ. J¯Áè ¸À¸åÀ U¼
À ÄÀ ¤ÃgÀ£ÄÀ ß ºÉÆA¢gÀÄvÀª
Û .É
ªÀiÁ£ÀªÀ zÉúÀzÀ°è CAzÁdÄ 65% ¤ÃjzÉ. ¸À¸ÀåUÀ¼ÁUÀ°, ¥ÁætÂUÀ¼ÁUÀ° CxÀªÁ ªÀÄ£ÀĵÀågÁUÀ°
to

¤Ãj®èzÉ fë¸À®Ä ¸ÁzsÀå«®è.

¸Àäj¹: ¤Ãj£À eÉÊ«PÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Àäj¹PÉƽî, ¥À«vÀæ ¤ÃgÀÄ, C¨ï-E-gÀhĪÀiï gÀhĪÀiï,
UÀAUÁd® F ¥ÀzÀUÀ¼ÀÄ £ÀªÀÄä ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ°è ¸ÁA¥ÀæzÁAiÀÄPÀªÁV PÉý §gÀĪÀ ¥ÀzÀUÀ¼ÀÄ. £À¢UÀ¼À£ÀÄß
t

UËgÀ«¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. F CA±ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀÄ¥ÀÛªÁV ¤Ãj£À eÉÊ«PÀ ¥ÁæªÀÄÄRåªÀ£ÀÄß w½¸ÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ

No

¤ÃgÀ£ÀÄß CªÀÄÆ®åªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÁßV ©A©¸ÀÄvÀÛªÉ.

¤ÃgÀÄ ºÉÊqÉÆæÃd£ï ªÀÄvÀÄÛ DQìd£ï zsÁvÀÄUÀ¼À gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸ÀAAiÉÆÃUÀ¢AzÁVzÉ. DQìd£ï
¥ÀgÀªÀiÁtÄ vÀ¯Á JgÀqÀÄ ºÉÊqÉÆæÃd£ï ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ gÁ¸ÁAiÀĤPÀªÁV §A¢üvÀªÁVzÉ.
2H2(g) + O2(g) 2H2O(l)
C£ÉÃPÀ vÀ¯ÉªÀiÁgÀÄUÀ½AzÀ ¤ÃgÀÄ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ £ÁUÀjÃPÀvÉAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ DzsÁgÀªÁVzÀÄÝ
d£ÀgÀÄ vÀªÀÄä PÀȶ, CqÀÄUÉ, PÀÄrAiÀÄ®Ä, ¸ÀéZÀáUÉƽ¸ÀĪÀ PÁAiÀÄð ªÀÄvÀÄÛ PÉÊUÁjPÉ F PÉ®¸ÀUÀ½UÁV
¨ÉÃPÁUÀĪÀµÀÄÖ ¤Ãj£À ®¨sÀåvÉUÉ ªÀĺÀvÀéPÉÆnÖzÀÝgÀÄ.

1
 DAiÀÄĪÉÃðzÀz° À è ¤ÃjUÉ ªÀĺÀvz
éÀ À ¸ÁÜ£À PÉÆqÀ¯ÁVzÉ. ¤ÃgÀ£ÄÀ ß DgÉÆÃUÀåzÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸ÀªÄÀ ¸ÉåU¼
À À
ì É §¼À¸ÄÀ vÁÛg.É EzÀ£ÄÀ ß d®aQvÉì (Hydro therapy) J£ÀÄßvÁÛg.É
aQvÉU
¤Ãj£À ±ÀÄ¢ÞÃPÀgÀt
¤ÃgÀ£ÀÄß PÀÄrAiÀÄ®Ä AiÉÆÃUÀåUÉƽ¸ÀĪÀ ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ «zsÁ£ÀUÀ¼ÉAzÀgÉ PÀÄ¢¸ÀĪÀÅzÀÄ, ¤Ãj£À
ªÉÄÃ¯É ¸ÀÆAiÀÄð gÀ²äUÀ¼ÀÄ ©Ã¼ÀĪÀAvÉ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ, vÀļÀ¹ J¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÁPÀĪÀÅzÀÄ, PÀ¥ÀÆðgÀªÀ£ÀÄß
¨ÉgɸÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉA¥ÀUÉ PÁAiÀÄÝ PÀ©âtzÀ UÀÄAqÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤Ãj£À°è ºÁPÀĪÀÅzÀÄ.

d
¤Ãj£À §tÚ, ªÁ¸À£É, ¤®A©vÀ PÀtUÀ¼ÀÄ, ¸ÀÆPÁëöätÄ fëUÀ¼ÀÄ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄ ºÁPÀĪÀ

he
««zsÀ «zsÁ£ÀUÀ¼ÀÆ EªÉ. ¤Ãj£À UÀqÀ¸ÀÄvÀ£À ¤ªÁgÀuÉ ªÀiÁqÀĪÀ C£ÉÃPÀ «zsÁ£ÀUÀ¼ÀÆ EªÉ.
¤Ãj£À ¸ÀA¸ÀÌgÀuÉAiÀÄÄ, ºÉ¥ÀÄàUÀnÖ¸ÀÄ«PÉ CxÀªÁ UÀ¹ UÀnÖ¸ÀÄ«PÉ, ±ÉÆÃzsÀ£É, ¤ªÀðtÂÃðPÀgÀt, ªÁ¸À£É

is
¤ªÁgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀA¢üåÃPÀgt
À F ºÀAvÀU¼ À £
À ÄÀ ß M¼ÀUÆ
É ArzÉ. UÀ¹UÀnÖ¸ÄÀ «PÉUÉ ¥ÀnPÀª£
À ÄÀ ß §¼À¸ÄÀ vÁÛg.É
re S
¥ÁæaãÀ £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ°èAiÀÄÆ ¸ÀºÀ F «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
B
bl
D¯ÉÆÃa¹ : ¦AUÁt CxÀªÁ ¹gÁ«ÄPïì PÁåAqÀ¯ïUÀ¼À£ÀÄß ¤Ãj£À ±ÀÄ¢ÞÃPÀgÀt G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À°è KPÉ
be T

§¼À¸ÀÄvÁÛgÉ?
pu
¤ÃgÀÄ MAzÀÄ GvÀÛªÀÄ CVß±ÁªÀÄPÀ. CzÀgÀ°è zÀºÀåªÀ¸ÀÄÛªÁzÀ ºÉÊqÉÆæÃd£ï ªÀÄvÀÄÛ
K

zÀºÀ£Á£ÀÄPÀÆ°AiÀiÁzÀ DQìd£ï EzÀÝgÀÆ ¤ÃgÀÄ zÀºÀå ªÀ¸ÀÄÛªÀ®è ªÀÄvÀÄÛ zÀºÀ£Á£ÀÄPÀÆ°AiÀÄÆ C®è.

©

D¯ÉÆÃa¹: DQìd¤ß£ÉÆqÀ£É ¸ÀAAiÉÆÃUÀ ºÉÆA¢zÁUÀ ºÉÊqÉÆæÃd£ï vÀ£Àß zÀºÀå UÀÄtªÀ£ÀÄß KPÉ

PÀ¼ÉzÀÄPÉƼÀÄîvÀÛzÉ ? ºÁUÉAiÉÄà DQìd£ï vÀ£Àß zÀºÀ£Á£ÀÄPÀÆ° UÀÄtªÀ£ÀÄß KPÉ PÀ¼ÉzÀÄPÉƼÀÄîvÀÛzÉ ?
ºÉÊqÉÆæÃd£ï Gj¸ÀÄ«PÉ J£ÀÄߪÀÅzÀÄ, DQìd£ï£ÉÆqÀ£É ºÉÊqÉÆæÃd£ï £ÀqɸÀĪÀ zÀºÀ£ÀQæAiÉÄAiÀiÁVzÉ.
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° : «ÄãÀÄUÀ¼ÀÄ ¤Ãj£À°è «°Ã£ÀUÉÆArgÀĪÀ DQìd£ï£ÀÄß »ÃjPÉÆAqÀÄ fë¸ÀÄvÀÛªÉ.
DzÀgÉ ¤Ãj£À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°ègÀĪÀ DQìd£ï£À£ÀÄß »ÃjPÉƼÀî¯ÁUÀĪÀÅ¢®è.
to

»A¢£À vÀgÀUÀwAiÀÄ°è ¤ÃªÀÅ ¤Ãj£À ¨sËvÀUÀÄtUÀ¼À §UÉÎ w½zÀÄ PÉÆAr¢ÝÃj. FUÀ £ÁªÀÅ
¤Ãj£À gÁ¸ÁAiÀĤPÀ UÀÄtUÀ¼À §UÉÎ w½zÀÄPÉƼÉÆîÃt.
¤Ãj£À gÁ¸ÁAiÀĤPÀ UÀÄtUÀ¼ÀÄ
t
No

¤Ãj£À CtĸÀÆvÀæ H2O JAzÀÄ ¤ªÀÄUÉ w½¢zÉ. avÀæ 13.1gÀ°è vÉÆÃj¹gÀĪÀAvÉ DQìd£ï£À
MAzÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ºÉÊqÉÆæÃd£ï£À JgÀqÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÉÆqÀ£É §A¢ü¸À®ànÖgÀÄvÀÛzÉ.
¤ÃgÀÄ MAzÀÄ ¸ÁªÀðwæPÀ zÁæªÀPÀ, KPÉAzÀgÉ CzÀÄ EvÀgÀ
zÁæªPÀ U
À ½
À VAvÀ ºÉZÄÀ Ñ ªÀ¸ÄÀ U
Û ¼
À £
À ÄÀ ß vÀ£ßÀ °è «°Ã£À UÉƽ¹PÉƼÀ§
î ®èzÄÀ .

avÀæ 13.1 ¤Ãj£À CtÄgÀZÀ£É

2
 D¯ÉÆÃa¹ : ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ ¤ÃgÀÄ KPÉ G¥ÁàVgÀÄvÀÛzÉ?
ZÀlĪÀnPÉ 13.1
PÉA¥ÀÄ CxÀªÁ ¤Ã° °löä¸ï PÁUÀzÀªÀ£ÀÄß ±ÀÄzÀÞ ¤Ãj£À°è C¢Ýj. F ZÀlĪÀnPɬÄAzÀ ¤ÃªÀÅ AiÀiÁªÀ
wêÀiÁð£ÀPÉÌ §gÀÄ«j?
¯ÉÆúÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¤Ãj£À ªÀvÀð£É
¤ÃgÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ ««zsÀ ¯ÉÆúÀUÀ¼À ¥ÁvÉæUÀ¼À°è ¸ÀAUÀ滹qÀÄvÉÛêÉ. ¤ÃgÀ£ÀÄß ¯ÉÆúÀzÀ ¥ÁvÉæAiÀÄ°è
PÀÄ¢¸ÀÄvÉÛêÉ. F ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è ¤ÃgÀÄ ¯ÉÆúÀzÀ ¥ÁvÉæAiÉÆA¢UÉ ªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉAiÉÄ?

d
vÁªÀÄæ, C®Äå«Ä¤AiÀÄA, vÀªÀgÀ F jÃwAiÀÄ ¯ÉÆúÀUÀ¼ÀÄ ¸ÁzsÁgÀt vÁ¥ÀzÀ°è ¤Ãj£ÉÆA¢UÉ

he
ªÀwð¸ÀĪÀÅ¢®è.
¥ÁvÉU æ ¼À ÄÀ , §PÉlÄÖU¼
À ÄÀ , CrUÉ ªÀÄ£É G¥ÀPg
À t
À UÀ¼ÄÀ EªÀÅUÀ¼£
À ÄÀ ß ¸ÁzsÁgÀt ¥Àj¹ÜwAiÀÄ°è ¤Ãj£ÉÆqÀ£É
ªÀwð¸ÀzÀ ºÀ®ªÀÅ ¯ÉÆúÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À «Ä±Àæ ¯ÉÆúÀUÀ½AzÀ ªÀiÁrgÀÄvÁÛgÉ.

is
re S
¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï, ¥ÀÉÇmÁå¹AiÀĪÀiï ¯ÉÆúÀUÀ¼ÀÄ ªÉÄzÀĪÁVzÀÄÝ MAzÀÄ ZÁPÀÄ«¤AzÀ PÀvÀÛj¸À§ºÀÄzÀÄ.
F ¯ÉÆúÀUÀ¼ÀÄ ¤Ãj£ÉÆA¢UÉ ªÀwð¹ CªÀÅUÀ¼À ºÉÊqÁæPÉìöÊqÀ£ÀÄß GAlĪÀiÁr ºÉÊqÉÆæÃd£ï C¤®ªÀ£ÀÄß
B
bl
©qÀÄUÀqÉ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. DzÀÄzÀjAzÀ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¹ÃªÉÄJuÉÚAiÀÄ°è ªÀÄļÀÄV¹nÖgÀÄvÁÛgÉ.
be T

ZÀlĪÀnPÉ 13.2
pu
MAzÀÄ vÀÄAqÀÄ ¸ÉÆÃrAiÀÄA C£ÀÄß ±ÉÃRj¹lÖ
K

ºÉÊqÉÆæÃd£ï C¤®
¹ÃªÉÄJuÉÚ ¨Ál°¤AzÀ ºÉÆgÀvÉUɬÄj. »ÃgÀÄ
PÁUÀzÀªÀ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹ MtV¹. CzÀjAzÀ
©

MAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ PÁ½£ÀµÀÄÖ ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï£ÀÄß PÀvÀÛj¹

vÉUɬÄj. F ¸ÀtÚ ZÀÆgÀ£ÀÄß ¤ÃjgÀĪÀ UÁf£À
¸ÉÆÃrAiÀÄA ¥ÁvÉæAiÀÄ°è JZÀÑjPɬÄAzÀ ºÁQ. ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï
¤ÃgÀÄ
ZÀÆgÀÄ CvÀåAvÀ gÀ¨sÀ¸ÀªÁV ¤Ãj£À ªÉÄÃ¯É DZÉ
UÁf£À ¥ÁvÉæ
FZÉ NqÁqÀÄvÀÛ ¤Ãj£ÉÆqÀ£É ªÀwð¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß
PÁtÄ«j. PÀæªÉÄÃt CzÀgÀ UÁvÀæ QëÃt¸ÀÄvÀÛ ºÉÆÃV
avÀæ 13.2 £ÀAvÀgÀ PÁtzÁUÀÄvÀÛzÉ. ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï ¤Ãj£ÉÆqÀ£É
to

wêÀæªÁV ªÀwð¹ ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï ºÉÊqÁæPÉìöÊqï

ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊqÉÆæÃd£ï ©qÀÄUÀqÉ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. zÁæªÀtªÀ£ÀÄß PÉA¥ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤Ã° °lä¸ï PÁUÀzÀUÀ½AzÀ ¥ÀjÃQë¹.
zÁæªÀtªÀÅ ¥ÀævÁå«ÄèÃAiÀÄ DVgÀÄvÀÛzÉ.
t
No

¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° : ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï ¯ÉÆúÀªÀ£ÀÄß ¹ÃªÉÄJuÉÚAiÀÄ°è ªÀÄļÀÄV¹nÖgÀÄvÁÛgÉ KPÉAzÀgÉ EzÀÄ

UÁ½AiÀÄ°ègÀĪÀ vÉêÁA±À, DQìd£ï EªÀÅUÀ¼ÉÆqÀ£É ªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉ. F ¯ÉÆúÀUÀ¼À£ÀÄß AiÀiÁªÁUÀ®Æ
MAzÀÄ aªÀÄÄl(forceps)zÀ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ »rAiÀĨÉÃPÀÄ, KPÉAzÀgÉ EzÀÄ £ÀªÀÄä PÉÊAiÀÄ°è£À
vÉêÁA±ÀzÉÆqÀ£É ªÀwð¹ ¨ÉƨÉâUÀ¼À£ÀÄß GAlÄ ªÀiÁqÀ§®èzÀÄ, ¹ÃªÉÄJuÉÚ ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï£ÉÆA¢UÉ
ªÀwð¸ÀĪÀÅ¢®è.
¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÉÇmÁå¹AiÀĪÀiï ¯ÉÆúÀUÀ¼ÀÄ ¤Ãj£ÉÆqÀ£É ªÀwð¹ DAiÀiÁ ¯ÉÆúÀUÀ¼À
ºÉÊqÁæPÉìöÊqï ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊqÉÆæÃd£ï C¤®ªÀ£ÀÄß ©qÀÄUÀqÉ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ.
2Na + 2H2O 2NaOH + H2

3
 (¸ÉÆÃrAiÀÄA) (¤ÃgÀÄ) (¸ÉÆÃrAiÀÄA ºÉÊqÁæPÉìöÊqï) (ºÉÊqÉÆæÃd£ï)
ZÀlĪÀnPÉ 13.3
¥ÉÇmÁå¹AiÀĪÀiï ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃgÀÄ EªÀÅUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ £ÀqÉAiÀÄĪÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄAiÀÄ ¸À«ÄÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß
§gɬÄj.
¸Àäj¹: PÀ©âtªÀÅ vÀÄPÀÄÌ »rAiÀÄĪÀÅzÀ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ £ÉÆÃr¢ÝÃj. vÀÄPÀÄÌ »rAiÀÄÄ«PÉ QæAiÉÄAiÀÄÄ ªÀļÉUÁ®
zÀ°è ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. vÀÄPÀÄÌ JAzÀgÉ PÀ©âtzÀ d°ÃAiÀÄ DPÉìöÊqï. EzÀ£ÀÄß ºÉÃUÉ vÀqÉUÀlÖ§ºÀÄzÀÄ?
EvÀgÀ ¯ÉÆúÀUÀ¼ÀÄ ¤Ãj£ÉÆqÀ£É ««zsÀ ¥Àj¹ÜwUÀ¼À°è ªÀwð¸ÀÄvÀÛªÉ.

d
Ca 2H2O Ca(OH)2 H2
+ (PÉÆoÀrAiÀÄ vÁ¥ÀzÀ°è) +

he
(PÁå°ìAiÀÄA) (¤ÃgÀÄ) (PÁå°ìAiÀÄA ºÉÊqÁæPÉìöÊqï) (ºÉÊqÉÆæÃd£ï)

Mg 2H2O Mg(OH)2 H2
+ → +

is
(ªÉÄVßòAiÀÄA) (PÀÄ¢AiÀÄĪÀ ¤ÃgÀÄ) (ªÉÄVßòAiÀÄA ºÉÊqÁæPÉìöÊqï) (ºÉÊqÉÆæÃd£ï)
re S
¤Ãj£À ºÀ¨AÉ iÀÄ£ÀÄß PÉA¥ÀUÉ PÁ¬Ä¹zÀ ¸ÀvÄÀ , PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄVßòAiÀÄA ¯ÉÆúÀU¼
À À ªÉÄÃ¯É ºÁ¬Ä¹zÁUÀ
B
bl
C£ÀÄPÀæªÀĪÁV CªÀÅUÀ¼À DPÉìöÊqï ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊqÉÆæÃd£ï C¤®ªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛêÉ.
be T

Zn H2O ZnO H2
pu
+ → +
K

(¸ÀvÀÄ) (ºÀ¨É) (¸ÀvÀÄ«£À DPÉìöÊqï) (ºÉÊqÉÆæÃd£ï)

3Fe 4 H2O Fe3O4 4H2

+ → +
©

(PÀ©ât) (ºÀ¨É) (PÀ©âtzÀ PÁAwÃAiÀÄ DPÉìöÊqï) (ºÉÊqÉÆæÃd£ï)

Mg H2O MgO H2
+ → +
(ªÉÄVßòAiÀÄA) (ºÀ¨É) (ªÉÄVßòAiÀÄA DPÉìöÊqï) (ºÉÊqÉÆæÃd£ï)

C¯ÉÆúÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ºÀ¨ÉAiÀÄ ªÀvÀð£É

1. ºÀ¨ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉA¥ÀUÉ PÁAiÀÄÝ PÉÆÃPï ªÉÄÃ¯É ºÁ¬Ä¹zÁUÀ PÁ§ð£ï ªÉÆ£ÁPÉìöÊqï ªÀÄvÀÄÛ
to

ºÉÊqÉÆæÃd£ï GvÀàwÛAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ.
C + H2O GµÀÚ CO + H2
(PÁ§ð£ï) (ºÀ¨É) (PÁ§ð£ï ªÉÆ£ÁPÉìöÊqï) (ºÉÊqÉÆæÃd£ï)
t
No

d¯Á¤® JAzÀgÉ PÁ§ð£ï ªÉÆ£ÁPÉöì Êqï ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊqÉÆÃæ d£ï C¤®UÀ¼À 1:2 C£ÀÄ¥ÁvÀzÀ «Ä±Àt
æ .
d¯Á¤®zÀ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ
• PÉÊUÁjPÁ EAzsÀ£ÀªÁV
• ¨Á±ï [Bosch] «zsÁ£À¢AzÀ ºÉÊqÉÆæÃd£ï GvÁàzÀ£ÉUÁV
2. ºÀ¨ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉA¥ÀUÉ PÁAiÀÄÝ ¹°PÁ£ï C¯ÉÆúÀzÀ ªÉÄÃ¯É ºÁ¬Ä¹zÁUÀ ¹°PÁ£ï qÉÊ DPÉìöÊqï
ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊqÉÆæÃd£ï C¤® GAmÁUÀÄvÀÛªÉ.
Si + 2H2O → SiO2 + 2H2

4
 (¹°PÁ£ï) (ºÀ¨É) (¹°PÁ£ï qÉÊ DPÉìöÊqï)) (ºÉÊqÉÆæÃd£ï)
C¯ÉÆúÀzÀ DPÉìöÊqï UÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¤Ãj£À ªÀvÀð£É
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV C¯ÉÆúÀzÀ DPÉìöÊqïUÀ¼ÀÄ ¤Ãj£À°è «°Ã£ÀªÁzÁUÀ DªÀÄèUÀ¼ÀÄ GAmÁUÀÄvÀÛªÉ.
CO2 + H2O → H2CO3
(PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉìöÊqï) (¤ÃgÀÄ) (PÁ¨Áð¤Pï DªÀÄè)
PÁ¨Áð¤Pï DªÀÄèªÀÅ vÀA¥ÀÀÅ ¥Á¤ÃAiÀÄUÀ¼À°è EgÀÄvÀÛzÉ.

d
DªÀÄè ªÀļÉ

he
PÉ®ªÀÅ ¤¢ðµÀÖ PÉÊUÁjPÁ ¥Àz æ ÃÉ ±ÀU¼
À À ªÁvÁªÀgt
À zÀ°ègÄÀ ªÀ £ÉÊmÉÆÃæ d£ï qÉÊ DPÉìöÊqï, PÁ§ð£ï
qÉÊ DPÉöì Êqï ªÀÄvÀÄÛ ¸À®ágï qÉÊ DPÉöì ÊqïUÀ¼ÄÀ ªÀÄ¼É ¤Ãj£À°è «°Ã£ÀªÁzÁUÀ DªÀÄè ªÀÄ¼É GAmÁUÀÄvÀz Û .É
SO2 + H2O → H2SO3

is
re S
(¸À®ágï qÉÊ DPÉìöÊqï) (¤ÃgÀÄ) (¸À®ÆáöågÀ¸ï DªÀÄè)
3NO2 + H2O → 2HNO3 + NO
B
bl
(£ÉÊmÉÆæÃd£ï qÉÊ DPÉìöÊqï) (¤ÃgÀÄ) (£ÉÊnæPï DªÀÄè) (£ÉÊnæPï DPÉìöÊqï)
be T

CO2 + H2O → H2CO3

pu
(PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉìöÊqï) (¤ÃgÀÄ) (PÁ¨Áð¤Pï DªÀÄè)
K

PÀAqÀÄPÉƽî: ªÀÄxÀÄgÁzÀ°è ¥ÉmÉÆæðAiÀÄA JuÉÚ ¸ÀA¸ÀÌgÀt WÀlPÀªÀÅ vÁeï ªÀĺÀ¯ïUÉ ºÀwÛgÀzÀ°èzÉ.

©

¸ÀĦæÃA PÉÆÃmïð F WÀlPÀªÀ£ÀÄß zÀÆgÀzÀ ¸ÀܼÀPÉÌ ªÀUÁð¬Ä¸À®Ä DzÉñÀ ¤ÃrvÀÄ. KPÉ?

¯ÉÆúÀzÀ DPÉìöÊqïUÀ¼ÉÆqÀ£É ¤Ãj£À ªÀvÀð£É

PÁå°ìAiÀĪÀiï DPÉìöÊqï ¤Ãj£ÉÆqÀ£É ªÀwð¹zÁUÀ PÁå°ìAiÀĪÀiï ºÉÊqÁæPÉìöÊqï GAmÁUÀÄvÀÛzÉ.
CaO + H2O → Ca(OH)2
(PÁå°ìAiÀÄA DPÉìöÊqï) (¤ÃgÀÄ) (PÁå°ìAiÀÄA ºÉÊqÁæPÉìöÊqï)
to

F QæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß UÉÆÃqÉUÀ½UÉ §½AiÀÄĪÀ ¸ÀÄtÚzÀ vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ «zsÁ£ÀzÀ°è ¤ÃªÀÅ

£ÉÆÃrgÀ§ºÀÄzÀÄ.
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¯ÉÆúÀzÀ DPÉìöÊqïUÀ¼ÀÄ ¥ÀævÁå«ÄèÃAiÀÄ.
t

d¯ÁPÀµÀðPÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ (Deliquescent Substance)

No

¨É®èªÀ£ÀÄß ¸Àé®à ¢£À UÁ½UÉ vÉgÉ¢mÁÖUÀ ¤ÃgÉÆqÉAiÀÄĪÀÅzÀ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ £ÉÆÃrgÀ§ºÀÄzÀÄ.

ªÉÄVßòAiÀÄA PÉÆèÃgÉÊqï, WÀ£ÀgÀÆ¥ÀzÀ ¸ÉÆÃrAiÀÄA ºÉÊqÁæPÉìöÊqï, WÀ£ÀgÀÆ¥ÀzÀ ¥ÀÉÇmÁå¹AiÀÄA
ºÉÊqÁæPÉìöÊqï, ±ÀĵÀÌ PÁå°ìAiÀÄA PÉÆèÃgÉÊqï, PÁå°ìAiÀÄA £ÉÊmÉæÃmï, ¥sÉjPï PÉÆèÃgÉÊqï, ªÀÄÄAvÁzÀ
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÆ ¸ÀºÀ UÁ½AiÀÄ°ègÀĪÀ vÉêÁA±ÀªÀ£ÀÄß »ÃjPÉƼÀèªÀÅ.
ZÀlĪÀnPÉ 13.4
MAzÀÄ vÀmÉÖAiÀÄ°è ¸Àé®à ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï £ÉÊmÉæÃl£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ 5-10 ¤«ÄµÀ UÁ½UÉ vÉgÉ¢r.
§zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹. ¤ªÀÄä «ÃPÀëuÉUÀ¼À£ÀÄß §gɬÄj. ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï £ÉÊmÉæÃmï MzÉÝAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
¥ÉÆmÁå¹AiÀĪÀiï £ÉÊmÉæÃl£ÀÄß UÁ½UÉ vÉgÉ¢mÁÖUÀ MzÉÝAiÀiÁUÀĪÀÅ¢®è EzÀPÉÌ PÁgÀt PÉÆqÀ§°ègÁ ?
5
 ªÁåSÁå£À
¤Ãj£À°è «°Ã£ÀUÆ É ¼À§
î ®è PÉ®ªÀÅ ªÀ¸ÄÀ U Û ¼À £
À ÄÀ ß UÁ½UÉ vÉg¢
É mÁÖUÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå vÁ¥Àz° À è UÁ½AiÀÄ°è£À
vÉêÁA±Àª£
À ÄÀ ß »ÃjPÉÆAqÀÄ MzÉÝAiÀiÁV CAwªÀĪÁV »ÃjPÉÆAqÀ ¤Ãj£À°Aè iÉÄà «°Ã£ÀªÁV©qÀÄvÀª Û .É
EAvÀºÀ ªÀ¸ÄÀ UÛ ½
À UÉ d¯ÁPÀµðÀ PÀ ªÀ¸ÄÀ U
Û ¼
À ÄÀ J£ÀÄßvÁÛgÉ F QæAiÉÄUÉ d¯ÁPÀµð À uÉ J£ÀÄßvÁÛg.É
F ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ£ÀÄß PÁ¹ÖPï ¸ÉÆÃqÁ(NaOH) CxÀªÁ ±ÀĵÀÌ PÁå°ìAiÀÄA PÉÆèÃgÉÊqï CxÀªÁ
PÉ®ªÀÅ gÀ¸ÀUÉƧâgÀUÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹ ¥ÀæAiÀÄwß¹. ¤ªÀÄä «ÃPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß §gɬÄj.

d
D¯ÉÆÃa¹ : d¯ÁPÀµÀðuÉ QæAiÉÄAiÀÄÄ PÀgÁªÀ½ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ºÉZÁÑV PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. KPÉ?

he
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°: vÀªÀÄä ¸ÀÄvÀÛ°£À UÁ½AiÀÄ°ègÀĪÀ vÉêÁA±ÀªÀ£ÀÄß »ÃjPÉƼÀÄîªÀ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛUÀ½UÉ

is
±ÀĵÀÌPÁgÀPÀUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. ¥À槮 ¸À®ÆáöåjPïDªÀÄè, PÁå°ìAiÀÄA PÉÆèÃgÉÊqïªÀiÁ£ÉÆúÉÊqÉæÃmï
re S
EªÀÅ ±ÀĵÀÌPÁgÀPÀUÀ½UÉ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ. C£ÉÃPÀ ¨Áj J¯ÉPÁÖç¤Pï G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À ¥ÉnÖUÉAiÀÄ°è,
B
bl
e˵À¢ü ªÀiÁvÉæUÀ½gÀĪÀ ¨Ál®ÄUÀ¼À°è `±ÀĵÀÌPÁgÀPÀ’ (desiccants) zÀ ¥ÉÆlÖtUÀ½gÀÄvÀÛªÉ.
be T
pu
d®«ªÉÆÃZÀPÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ (Efflorescent substances)
K

PÉ®ªÀÅ d°ÃAiÀĪÀ¸ÀÄÛ (hydrates)UÀ¼À£ÀÄß UÁ½UÉ vÉgÉ¢mÁÖUÀ vÀªÀÄä°ègÀĪÀ ¤Ãj£À CA±ÀªÀ£ÀÄß

PÀ¼ÉzÀÄPÉƼÀÄîvÀÛªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï ¸À¯ÉáÃmï (Na2SO4.10H2O) vÀ£Àß ¤Ãj£À
©

CA±À PÀ¼ÉzÀÄPÉÆAqÀÄ ¥ÀÄrAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. ¤Ãj£À CA±À PÀ¼ÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀ ¸Àé¨sÁªÀzÀ EAvÀºÀ d®AiÀÄÄPÀÛ

ªÀ¸ÀÄÛUÀ½UÉ d®«ªÉÆÃZÀPÀUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÁÛgÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀ ªÁ¶AUï ¸ÉÆÃqÁ
d®«ªÉÆÃZÀPÀ ªÀ¸ÀÄÛ«UÉ E£ÉÆßAzÀÄ GzÁºÀgÀuÉAiÀiÁVzÉ.
d°ÃAiÀÄ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä°è£À ¤Ãj£À CA±ÀªÀ£ÀÄß ªÁvÁªÀgÀtPÉÌ ©lÄÖPÉÆqÀĪÀÅzÀ£ÀÄß
d®«ªÉÆÃZÀ£É J£ÀÄߪÀgÀÄ.
to

UÀqÀ¸ÀÄ ¤ÃgÀÄ (Hard Water)

¤ÃgÀÄ Cw ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁzÀ ¸ÀÆPÀÛ zÁæªÀPÀ. PÉ®ªÀÅ C±ÀÄzÀÞvÉUÀ¼ÀÄ EzÀgÀ°è ¸ÀÄ®¨sÀªÁV
t

«°Ã£ÀªÁV ©qÀÄvÀÛªÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV PÁå°ìAiÀÄA ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄVßòAiÀÄA ®ªÀtUÀ¼ÀÄ UÀqÀ¸ÀÄ ¤Ãj£À°è

No

PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛª.É F ®ªÀtUÀ¼À ±ÉÃPÀqÁ ¥Àª

æ iÀ Át ºÉZÁÑzA
À vÉ UÀq¸
À ÄÀ vÀ£z
À À ¥Àª
æ iÀ ÁtªÀÇ ºÉZÁÑUÄÀ vÀÛz.É
UÀqÀ¸ÀÄ ¤ÃgÀÄ ¸Á§Æ¤£ÉÆA¢UÉ C¢üPÀ £ÉÆgÉAiÀÄ£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀĪÀÅ¢®è. ¸ÀÄtÚzÀ PÀ®Äè
ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ R¤d ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è zÉÆgÉAiÀÄĪÀ ¤ÃgÀÄ ¸ÁzsÁgÀtªÁV UÀqÀ¸ÁVgÀÄvÀÛzÉ. PÁå°ìAiÀÄA
ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄVßòAiÀÄA ¯ÉÆúÀUÀ¼À ¨ÉÊ PÁ¨ÉÆð£ÉÃmïUÀ¼ÀÄ, ¸À¯ÉáÃmïUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆèÃgÉÊqïUÀ¼ÀÄ
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¤ÃjUÉ UÀqÀ¸ÀÄvÀ£À PÉÆqÀÄvÀÛªÉ.
UÀq¸À ÄÀ vÀ£À GAlĪÀiÁqÀĪÀ ®ªÀtUÀ¼ÄÀ ¤Ãj£À°è «°Ã£ÀUÆ
É ¼ÀÄîvª
ÛÀ .É PÁå°A
ì iÀÄA PÁ¨ÉÆÃð£ÉÃmï
¤Ãj£À°è «°Ã£ÀUÉƼÀîzÀ ®ªÀt. EzÀÄ ¤ÃjUÉ UÀqÀ¸ÀÄvÀ£À PÉÆqÀĪÀÅ¢®è.

6
 ªÉÄzÀĤÃgÀÄ (Soft Water)
ªÉÄzÀĤÃgÀÄ ¸Á§Æ¤£ÉÆA¢UÉ C¢üPÀ £ÉÆgÉAiÀÄ£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀÄvÀÛz.É ªÀÄ¼É ¤ÃgÀÄ, §ÄUÉÎU¼ À À
[spring water] ¤ÃgÀÄ ªÉÄzÀĪÁVgÀÄvÀÛª.É KPÉAzÀgÉ CªÀÅUÀ¼°
À ègÄÀ ªÀ ®ªÀtUÀ¼À ¥Àª
æ iÀ Át CvÀå®à.
D¯ÉÆÃa¹ : UÀqÀ¸ÀÄ ¤ÃgÀ£ÀÄß PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ¨ÁAiÀÄègïUÀ¼À°è G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀÅ¢®è KPÉ?
UÀ q À ¸ À Ä ¤Ãj£À ° è PÁå°ì A iÀ Ä A ªÀ Ä vÀ Ä Û ªÉ Ä VßòAiÀ Ä A ¯É Æ ÃºÀ U À ¼ À ®ªÀ t UÀ ½ gÀ Ä vÀ Û ª É .
MAzÀ Ä ªÉ à ¼É F ¤ÃgÀ £ À Ä ß PÉ Ê UÁjPÉ U À ¼ À ¨ÁAiÀ Ä è g ïUÀ ¼ À ° è G¥À A iÉ Æ ÃV¹zÀ g É CzÀ Ä
«°Ã£ÀUÉƼÀîzÀ PÁå°ìAiÀÄA ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄVßòAiÀÄA ®ªÀtUÀ¼ÁUÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅ ¨ÁAiÀÄègï£À

d
M¼À UÉÆÃqÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ZÀPÉÌ GAlĪÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. F ZÀPÉÌ ¨ÁAiÀÄègï£À GµÀÚ zÀPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄ

he
ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ¨ÁAiÀÄègï ¸ÉÆáÃlUÉƼÀÄîªÀ ¸ÁzsÀåvÉUÀ¼ÀÆ ºÉZÀÄÑ. ¨ÁAiÀÄègï£À ¯ÉÆúÀzÀ PÉÆgÉvÀªÀÇ
DUÀÄvÀÛzÉ.

is
UÀqÀ¸ÀÄ ¤Ãj£À°è ¸Á§Æ£ÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁVgÀĪÀÅ¢®è.
re S
¤Ãj£À UÀqÀ¸ÀÄvÀ£ÀzÀ ¤ªÁgÀuÉAiÀÄ «zsÀUÀ¼ÀÄ
B
bl
¤Ãj£À UÀqÀ¸ÀÄvÀ£À ¤ªÁgÀuÉAiÀÄ JgÀqÀÄ «zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ,
be T
pu
• MAzÀÄ ªÉÃ¼É UÀq¸
À ÄÀ ¤Ãj£À°è PÁå°A
ì iÀÄA ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄVßòAiÀÄA ¯ÉÆúÀU¼
À À ¨ÉÊPÁ¨ÉÆð£ÉÃmïUÀ½zÀÝgÉ
K

CzÀ£ÀÄß PÀÄ¢¹ ªÉÄzÀÄ ¤ÃgÀÄ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. F QæAiÉÄAiÀÄ°è PÁå°ìAiÀÄA ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄUÉßòAiÀÄA

¨ÉÊPÁ¨ÉÆð£ÉÃmïUÀ¼ÀÄ ¤Ãj£À°è «°Ã£ÀªÁUÀzÀ PÁ¨ÉÆð£ÉÃmïUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁ§ð£ï qÉÊ
©

DPÉìöÊqïUÀ¼ÁV «¨sÀd£É ºÉÆAzÀÄvÀÛªÉ.

GzÁ : Ca(HCO3)2 ±ÁR CaCO3 + H2O + CO2
(PÁå°ìAiÀÄA ¨ÉÊ PÁ¨ÉÆÃð£ÉÃmï) (PÁå°ìAiÀÄA PÁ¨ÉÆÃð£ÉÃmï) (¤ÃgÀÄ) (PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉìöÊqï)

• ¤Ãj£À UÀq¸ À ÄÀ vÀ£ª À ÄÀ ß ªÁ¶AUï ¸ÉÆÃqÁ (Na2CO3) ¨Ég¸

À £ É ÄÀ ªÀÅzÀjAzÀ®Æ ¤ªÁj¸À§ºÀÄzÀÄ.
to

F QæAiÉÄAiÀÄ°è, ¤Ãj£À°è «°Ã£ÀUÆ É ¼ÀÄîªÀ PÁå°A

ì iÀÄA ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄVßòAiÀÄA ®ªÀtUÀ¼ÄÀ ¤Ãj£À°è
«°Ã£ÀUÉƼÀîzÀ PÁ¨ÉÆð£ÉÃmïUÀ¼ÁV ¥ÀjªÀvÀð£ÉUÉƼÀÄîvÀÛªÉ. ¸ÉÆÃrAiÀÄA ®ªÀtUÀ¼ÀÄ ¤Ãj£À°è
UÀqÀ¸ÀÄvÀ£À GAlĪÀiÁqÀĪÀÅ¢®è.
t
No

¸Àäj¹ : gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¢é«¨sÀd£É CxÀªÁ ¢é ¸ÁÜ£À¥À®èl QæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß eÁÕ¦¹PÉƽî

GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ:
CaCl2 + Na2CO3 → CaCO3 + 2NaCl
(PÁå°ìAiÀÄA PÉÆèÃgÉÊqï) (¸ÉÆÃrAiÀÄA PÁ¨ÉÆÃð£ÉÃmï) (PÁå°ìAiÀÄA PÁ¨ÉÆÃð£ÉÃmï) (¸ÉÆÃrAiÀÄA PÉÆèÃgÉÊqï)

Ca(HCO ) 3 2
+ Na CO → CaCO3
2 3
+ 2NaHCO3
(PÁå°ìAiÀÄA ¨ÉÊ PÁ¨ÉÆÃð£ÉÃmï) (¸ÉÆÃrAiÀÄA PÁ¨ÉÆÃð£ÉÃmï) (PÁå°ìAiÀÄA PÁ¨ÉÆÃð£ÉÃmï) (¸ÉÆÃrAiÀÄA ¨ÉÊ PÁ¨ÉÆÃð£ÉÃmï)

CaSO4 + Na2CO3 → CaCO3 + Na2SO4

(PÁå°ìAiÀÄA ¸À¯ÉáÃmï) (¸ÉÆÃrAiÀÄA PÁ¨ÉÆÃð£ÉÃmï ) (PÁå°ìAiÀÄA PÁ¨ÉÆÃð£ÉÃmï) (¸ÉÆÃrAiÀÄA ¸À¯ÉáÃmï)

7
 ZÀlĪÀnPÉ 13.5
ªÉÄVßòAiÀÄA ®ªÀtUÀ½gÀĪÀ UÀqÀ¸ÀÄ ¤ÃgÀ£ÀÄß ¸ÉÆÃrAiÀÄA PÁ¨ÉÆÃð£ÉÃmï §¼À¹ ªÉÄzÀÄUÉƽ¸ÀĪÀ
gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄAiÀÄ ¸À«ÄÃPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß §gɬÄj.
ZÀlĪÀnPÉ 13.6
ªÁ¶AUï ¸ÉÆÃqÁ¢AzÀ ¤Ãj£À UÀqÀ¸ÀÄvÀ£ÀzÀ ¤ªÁgÀuÉAiÀÄ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ.
¨ÉÃPÁUÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ
1.©ÃPÀgï 2. UÁf£À PÀrØ 3. ªÁ¶AUï ¸ÉÆÃqÁ (¸ÉÆÃrAiÀÄA PÁ¨ÉÆÃð£ÉÃmï) 4. UÀqÀ¸ÀĤÃgÀÄ

d
MAzÀÄ ©ÃPÀj£À°è ¸Àé®à UÀqÀ¸ÀÄ ¤ÃgÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî. CzÀPÉÌ ¸Àé®à ªÁ¶AUï ¸ÉÆÃqÁ ¨Égɹ,
UÁf£À PÀrجÄAzÀ PÀ®Q. «°Ã£ÀUÉƼÀîzÀ PÁ¨ÉÆð£ÉÃmï ¥ÀæPÉëÃ¥ÀUÉÆAqÀÄ vÀ¼À¸ÉÃgÀ®Ä ©r. £ÀAvÀgÀ

he
ªÉÄð£À zÀæªÀªÀ£ÀÄß ±ÉÆâü¹ CxÀªÁ §¹¬Äj.
F jÃw ¥ÀqÉzÀ ¤ÃgÀÄ ªÉÄzÀĪÁVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ EzÀÄ PÀÄrAiÀÄ®Ä AiÉÆÃUÀåªÀ®è KPÉAzÀgÉ

is
re S
CzÀgÀ°è ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÁ¶AUï ¸ÉÆÃqÁ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆÃrAiÀÄA ®ªÀtUÀ½gÀÄvÀÛªÉ.
B
bl
®ªÀtªÀÄÄPÀÛ ¤Ãj£À ¸ÁܪÀgÀ : F ¸ÁܪÀgÀzÀ°è ¤ÃgÀ£ÀÄß ®ªÀtªÀÄÄPÀÛUÉƽ¹ ±ÀÄzÀÞªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ
¤Ãj£À ¸ÀA¸ÀÌgÀuÉAiÀÄ°è EzÀÄ ¸ÀÆPÀÛ. EzÀ£ÀÄß §¼ÀPÉUÉ G¥ÀAiÉÆÃV¸À§ºÀÄzÀÄ. F «zsÁ£ÀzÀ°è CqÀÄUÉ
be T

G¥ÀÄà G¥ÀªÀ¸ÀÄÛªÁV PÉ®ªÀÅ ¨Áj zÉÆgÉAiÀħºÀÄzÀÄ. F «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß ¢éwÃAiÀÄ ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞzÀ

pu
¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è D«µÀÌj¹ C©üªÀÈ¢ÞÝ¥Àr¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
K

ZÀlĪÀnPÉ 13.7
©

UÀqÀ¸ÀÄ ¤Ãj£ÉÆqÀ£É ¸Á§Æ¤£À ªÀvÀð£É w½AiÀÄĪÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ

¨ÉÃPÁUÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ : UÀqÀ¸ÀÄ ¤ÃgÀÄ, 1 UÁæA ¸Á§Æ£ÀÄ [¸ÁߣÀzÀ ¸Á§Æ£ÀÄ], 200 mL ¨ÉZÀÑ£ÉAiÀÄ ¨sÀnÖ
E½¹zÀ ¤ÃgÀÄ, 0.5g J¥ÀìªÀiï ®ªÀt [MgSO4 .7H2O] ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¶AUï ¸ÉÆÃqÁ (Na2CO3)

«zsÁ£À
1. ¨sÀnÖ E½¹zÀ 100mL ©¹ ¤Ãj£À°è 1g ¸Á§Æ£ÀÄ PÀgÀV¹ vÀAiÀiÁj¹zÀ zÁæªÀtªÀ£ÀÄß
to

vÀtÚUÁUÀ®Ä ©r.
2. 0.5g J¥ÀìªÀiï ®ªÀtªÀ£ÀÄß ¨sÀnÖ E½¹zÀ 100mL ¤Ãj£À°è «°Ã£ÀUÉƽ¹ UÀqÀ¸ÀÄ ¤ÃgÀ£ÀÄß
vÀAiÀiÁj¹PÉƽî.
t
No

3. MAzÀÄ ¥Àæ£Á¼ÀzÀ°è ¸Àé®à UÀqÀ¸ÀÄ ¤ÃgÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ CzÀPÉÌ ¸Á§Æ¤£À zÁæªÀtªÀ£ÀÄß

ºÀ¤ºÀ¤AiÀiÁV ¨Égɹ, ZÉ£ÁßV PÀ®Q. ¤ÃªÀÅ K£À£ÀÄß «ÃQë¸ÀÄ«j?
PÀrªÉÄ £ÉÆgÉ GAmÁUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ PÁt§ºÀÄzÀÄ.
4. E£ÉÆßAzÀÄ ¥Àæ£Á¼ÀzÀ°è UÀqÀ¸ÀÄ ¤ÃgÀ£ÀÄß CµÉÖà ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ ¸Àé®à ªÁ¶AUï
¸ÉÆÃqÁzÀ zÁæªÀt ¨Égɹ ªÀÄvÀÄÛ ZÉ£ÁßV PÀ®Q. ¥ÀæPÉëÃ¥ÀªÀÅ vÀ¼ÀªÀÇgÀ®Ä ©r. EzÀPÉÌ ¸Á§Æ¤£À
zÁæªÀtªÀ£ÀÄß ºÀ¤ºÀ¤AiÀiÁV ¸ÉÃj¹ ZÉ£ÁßV PÀ®Q. ¤ÃªÀÅ K£À£ÀÄß UÀªÀĤ¸ÀÄ«j?
¤ÃªÀÅ Cw ºÉZÀÄÑ ¥ÀæªÀiÁtzÀ £ÉÆgÉ GAmÁVgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß «ÃQë¸À§ºÀÄzÀÄ.

8
 ¤ÃªÀÅ vÀAiÀiÁj¹zÀ zÁæªt
À UÀ¼À ¤¢ðµÀÖ ¸ÁgÀvA
É iÀÄ£ÀÄß CªÀ®A©¹, ªÁ¶AUï ¸ÉÆÃqÁ ¨Ég¹ É zÀ
£ÀAvÀgÀ ¸Á¥ÉÃPÀëªÁV, ¸ÀÄ®¨sÀªÁV £ÉÆgÉ GAmÁUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ PÀAqÀÄPÉƼÀÄî«j. ªÁ¶AUï
¸ÉÆÃqÁ UÀqÀ¸ÀÄ ¤ÃgÀ£ÀÄß ªÉÄzÀÄ ¤ÃgÀ£ÁßV ¥ÀjªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉ.
J¯Áè ®ªÀtAiÀÄÄPÀÛ ¤ÃgÀÄ UÀqÀ¸ÀÄ ¤ÃgÀ®è. ZÀlĪÀnPÉ 13.7£ÀÄß ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï PÉÆèÃgÉÊqï
zÁæªÀtzÉÆA¢UÉ ¥ÀæAiÀÄwß¹. EzÀjAzÀ ¤ªÀÄUÉ ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï ®ªÀtUÀ¼ÀÄ ¤ÃjUÉ UÀqÀ¸ÀÄvÀ£À
GAlÄ ªÀiÁqÀĪÀÅ¢®è JA§ÄzÀÄ w½AiÀÄÄvÀÛzÉ.
¤ÃªÀÅ PÀ°wgÀĪÀÅzÀÄ

d
• ¤Ãj£À gÁ¸ÁAiÀĤPÀ UÀÄtUÀ¼ÀÄ.

he
• ¯ÉÆúÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¤Ãj£À ªÀvÀð£É.
• C¯ÉÆúÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ºÀ¨ÉAiÀÄ ªÀvÀð£É.
• ¯ÉÆûÃAiÀÄ DPÉìöÊqïUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¤Ãj£À ¥ÀæwQæAiÉÄ.

is
re S
• d¯ÁPÀµÀðPÀ ªÀÄvÀÄÛ d®«ªÉÆÃZÀPÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ.
• UÀqÀ¸ÀÄ ¤ÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄzÀÄ ¤ÃgÀÄ.
B
bl
• ¤Ãj£À UÀqÀ¸ÀÄvÀ£ÀzÀ ¤ªÁgÀuÉ.
be T
pu
C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
K

I ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀÇtðªÁPÀå/¥Àæ±ÉßUÉ £Á®ÄÌ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀjAiÀiÁzÀ

GvÀÛgÀªÀ£ÀÄß Dj¹
©

1. ªÉÄVßòAiÀÄA ¸À¯ÉáÃmï£À ¸ÁªÀiÁ£Àå ºÉ¸ÀgÀÄ

J. f¥ÀìA ®ªÀt ©. J¥ÀìªÀiï ®ªÀt
¹. d°ÃAiÀÄ PÀ©âtzÀ ¸À¯ÉáÃmï(green vitriol) r. ¥ÀnPÀ
2. ¤ÃªÀÅ ªÁ¶AUï ¸ÉÆÃqÁªÀ£ÀÄß CAUÀr¬ÄAzÀ PÉÆAqÀÄ vÀAzÁUÀ CzÀÄ
¥ÀÅrgÀÆ¥ÀzÀ°ègÀÄvÀÛzÉ. KPÉAzÀgÉ,
to

J. ªÁ¶AUï ¸ÉÆÃqÁzÀ ºÀg¼ À ÄÀ UÀ¼ÄÀ vÀªÄÀ ä°£

è À ¤Ãj£À CtÄUÀ¼£
À ÄÀ ß ªÉÃUÀªÁV ©lÄÖ PÉÆqÀÄvÀª
Û .É
©. CAUÀrAiÀĪÀ£ÀÄ ªÁ¶AUï ¸ÉÆÃqÁzÀ ºÀgÀ¼ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÅr ªÀiÁrgÀÄvÁÛ£É.
¹. ªÁ¶AUï ¸ÉÆÃqÁUÉ ºÀgÀ¼ÀÄ GAmÁUÀĪÀ ¸Àé¨sÁªÀ«®è.
t

r. ªÁ¶AUï ¸ÉÆÃqÁ MAzÀÄ ±ÀĵÀÌPÁgÀPÀ

No

3. MAzÀÄ ¥ÁvÉæAiÀÄ°è UÀqÀ¸ÀÄ ¤ÃgÀ£ÀÄß PÁ¬Ä¸À¯ÁVzÉ. ¥ÁvÉæAiÀÄ M¼ÀUÉÆÃqÉAiÀÄ°è PÁå°ìAiÀÄA

PÁ¨ÉÆð£ÉÃmï CAnPÉÆAqÀÄ ZÀPÉÌ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀPÉÌ PÁgÀt ¤Ãj£À°ègÀĪÀ
J. PÁå°ìAiÀÄA PÉÆèÃgÉÊqï ©. ªÉÄVßòAiÀÄA ¸À¯ÉáÃmï
¹. PÁå°ìAiÀÄA ¨ÉÊPÁ¨ÉÆÃð£ÉÃmï r. PÁå°ìAiÀÄA ºÉÊqÁæPÉìöÊqï
4. ¤ÃjUÉ UÀqÀ¸ÀÄvÀ£À GAlÄ ªÀiÁqÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ PÁ¹zÁUÀ PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉìöÊqï ©qÀÄUÀqÉ
ªÀiÁqÀĪÀ ®ªÀtªÉAzÀgÉ,
J. ªÉÄVßòAiÀÄA ¨ÉÊPÁ¨ÉÆÃð£ÉÃmï ©. PÁå°ìAiÀÄA PÉÆèÃgÉÊqï
¹. ªÉÄVßòAiÀÄA ¸À¯ÉáÃmï r. PÁå°ìAiÀÄA ¸À¯ÉáÃmï
9
 5. ºÀ¨ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉA¥ÀUÉ PÁAiÀÄÝ PÀ©âtzÀÀ ªÉÄÃ¯É ºÁ¬Ä¹zÁUÀ F PɼÀV£À GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ
zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛªÉ.
J. ¥sÉjPï ºÉÊqÁæPÉìöÊqï ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊqÉÆæÃd£ï
©. PÀ©âtzÀ PÁAwÃAiÀÄ DPÉìöÊqï ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊqÉÆæÃd£ï
¹. ¥sÉgÀ¸ï ºÉÊqÁæPÉìöÊqï ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊqÉÆæÃd£ï
r. ¥sÉgÀ¸ï DPÉìöÊqï ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊqÉÆæÃd£ï
II ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ¨sÀwðªÀiÁr :

d
1. J¥ÀìªÀiï ®ªÀtzÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ºÉ¸ÀgÀÄ _____________________ .

he
2. UÀqÀ¸ÀÄ ¤ÃgÀ£ÀÄß ªÉÄzÀÄUÉƽ¸À®Ä G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ____________ .
III ºÉÆA¢¹ §gɬÄj :
J ©

is
1. ZÀPÉÌ GAlĪÀiÁqÀÄvÀÛzÉ J. PÁå°ìAiÀĪÀiï DPÉìöÊqï
re S
2. ¥ÀævÁå«ÄèÃAiÀÄ DPÉìöÊqï ©. ¸Á§Æ£ÀÄ
B
bl
3. ¤Ãj£À UÀqÀ¸ÀÄvÀ£ÀzÀ ¥ÀjÃPÉë ¹. ¸À®ágï qÉÊ DPÉìöÊqï
4. D«ÄèÃAiÀÄ DPÉìöÊqï r. PÁå°ìAiÀÄA ¨ÉÊPÁ¨ÉÆð£ÉÃmï
be T

E. vÀl¸ÀÜ DPÉìöÊqï
pu
J¥sï. ¤Ãj£ÉÆA¢UÉ ªÀwð¸ÀĪÀÅ¢®è
K

IV F ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹ :
1. ¤ÃjUÉ gÀÄa¬Ä®è. DzÀgÉ £ÁªÀÅ ¤ÃjUÉ «©ü£Àß ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è «©ü£Àß gÀÄa EgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß
©

C£ÀĨsÀªÀ¢AzÀ w½¢gÀÄvÉÛêÉ. KPÉ ?

2. ¸ÉÆÃrAiÀÄA, ¥ÉÇmÁå²AiÀÄA ªÀÄvÀÄÛ PÁå°ìAiÀÄA ®ªÀtUÀ¼ÀÄ ¤Ãj£ÉÆA¢UÉ ªÀwð¹zÁUÀ
£ÀqÉAiÀÄĪÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ¼À ¸À«ÄÃPÀgÀt §gɬÄj.
3. ºÀ¨ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉA¥ÀUÉ PÁ¹zÀ PÀ©âtzÀ ªÉÄÃ¯É ºÁ¬Ä¹zÁUÀ K£ÁUÀÄvÀÛzÉ? ¸À«ÄÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß
§gɬÄj.
4. ‘d®«ªÉÆÃZÀ£ÉÀ’ ªÀÄvÀÄÛ ‘d¯ÁPÀµÀðuÉÀ’ UÀ½UÉ ªÁåSÉå ¤Ãr.
to

5. ¤ÃgÀÄ MAzÀÄ ¸ÀAAiÀÄÄPÀ,Û zsÁvÀĪÀ®è JAzÀÄ ¸Á¢ü¸® À Ä JgÀqÄÀ ¸ÀªÄÀ xÀð£ÉU¼

À £
À ÄÀ ß PÉÆr.
6. ¸ÁªÀiÁ£Àå ¥Àj¹ÜwAiÀÄ°è ¤Ãj£ÉÆA¢UÉ ªÀwð¸ÀzÀ ªÀÄÆgÀÄ ¯ÉÆúÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
7. PɼÀV£À DPÉìöÊqÀÄUÀ¼ÀÄ ¤Ãj£À°è «°Ã£ÀUÉÆAqÁUÀ zÉÆgÉAiÀÄĪÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹
t
No

ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀjzÀÆV¹zÀ ¸À«ÄÃPÀgÀtU¼À£ÀÄß §gɬÄj.

J. ¸À®ágï qÉÊDPÉìöÊqï ©. ¥ÀÉÇmÁå¹AiÀÄA DPÉìöÊqï
¹. PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉìöÊqï r. PÁå°ìAiÀÄA DPÉìöÊqï
8. ¤Ãj£À UÀqÀ¸ÀÄvÀ£ÀPÉÌ PÁgÀtªÉãÀÄ ?
V F PɼÀV£ÀªÀÅUÀ½UÉ ªÉÊeÁÕ¤PÀ PÁgÀt PÉÆr :
1. ¸ÉÆÃrAiÀÄA ¯ÉÆúÀªÀ£ÀÄß ¹ÃªÉÄ JuÉÚAiÀÄ°è ¸ÀAUÀ滹nÖgÀÄvÁÛgÉ.
2. ªÁ¶AUï ¸ÉÆÃqÁ vÀ£Àß ºÀgÀ¼ÀÄ gÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß ¨ÉÃUÀ PÀ¼ÉzÀÄPÉƼÀÄîvÀÛzÉ.
3. PÁå°ìAiÀÄA £ÉÊmÉæÃmï ºÀgÀ¼ÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÁ½UÉ vÉgÉ¢mÁÖUÀ zÁæªÀt GAmÁUÀÄvÀÛzÉ.

10
 CzsÁåAiÀÄ 14
±À§ÝUÀ¼À dUÀvÀÄÛ
±À§Ý

±ÀQÛ

d
he
GvÁàzÀ£É ¥Àæ¸ÁgÀ vÀgÀAUÀUÀ¼ÀÄ ¥Àæw¥sÀ®£À

is
re S B
bl
PÀA¥À£À ªÀiÁzsÀåªÀÄ ¤Ã¼À vÀgÀAUÀ ¥ÀæwzsÀé¤
be T
pu
®PÀëtUÀ¼ÀÄ
K

1. vÀgÀAUÀzÀÆgÀ
©

2. DªÀÈwÛ
3. PÀA¥À£À «¸ÁÛgÀ
4. dªÀ

±À§Ý JAzÀgÉãÀÄ? ±À§Ý J£ÀÄߪÀÅzÀÄ £ÀªÀÄä Q«UÀ¼ÀÄ UÀ滸ÀĪÀ ¨sËwPÀ C£ÀĨsÀªÀ JAzÀÄ
ºÉüÀ§ºÀÄzÀÄ.
to

AiÉÆÃa¹ : ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV £ÀªÀÄUÉ PÉý¸ÀzÉ EgÀĪÀ ±À§ÝUÀ¼ÀÄ §ºÀ¼À¶ÖªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ

ºÀÈzÀAiÀÄzÀ «ÄrvÀ. F jÃwAiÀÄ ªÉÄzÀÄ ±À§ÝUÀ¼À£ÀÄß PÉüÀ®Ä ªÉÊzÀågÀÄ K£ÀÄ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ ?
t
No

ZÀlĪÀnPÉ 14.1
MAzÀÄ vɼÀĪÁzÀ PÁUÀzÀzÀ ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî. CzÀ£ÀÄß zsÀ餪ÀzsÀðPÀzÀ ªÀÄÄAzÉ »r¬Äj.
¤ÃªÀÅ PÁUÀzÀzÀ°è ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÁtÄ«gÁ? F ZÀlĪÀnPɬÄAzÀ ±À§ÝzÀ §UÉÎ ¤ÃªÀÅ PÉÊUÉƼÀÄîªÀ
¤tðAiÀĪÉãÀÄ?

11
 ZÀlĪÀnPÉ 14.2
±À§ÝªÀÅ ±ÀQÛAiÀÄ MAzÀÄ gÀÆ¥ÀªÉà DVzÀÝ°è CzÀ£ÀÄß
±ÀQÛAiÀÄ EvÀgÀ gÀÆ¥ÀUÀ½UÉ ¥ÀjªÀwð¸À®Ä £ÀªÀÄUÉ
¸ÁzsÀåªÁUÀ¨ÉÃPÀÄ. C®èzÉÃ, EvÀgÀ ±ÀQÛAiÀÄ gÀÆ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß
±À§ÝªÁV ¥ÀjªÀwð¸À®Æ ¸ÀºÀ ¸ÁzsÀåªÁUÀ¨ÉÃPÀÄ.
¤vÀåfêÀ£ÀzÀ°è F jÃwAiÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À£ÀÄß
AiÉÆÃa¹. ¤ÃªÀÅ ªÉÄÊPÉÆæÃ¥sÉÇãÀ£ÀÄß £ÉÆÃr¢ÝÃgÁ?
avÀæ 14.1gÀ°è MAzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå «zsÀzÀ ªÉÄÊPÉÆæÃ¥sÉÇãÀ£ÀÄß

d
vÉÆÃj¸À¯ÁVzÉ. £ÁªÀÅ MAzÀÄ zÉÆqÀØ ¸À¨sÉAiÀÄ£ÀÄß

he
GzÉÝò¹ ªÀiÁvÀ£ÁqÀĪÁUÀ ªÉÄÊPÉÆæÃ¥sÉÇãÀ£ÀÄß
avÀæ 14.1. ªÉÄÊPÉÆæÃ¥sÉÆÃ£ï §¼À¸ÀÄvÉÛêÉ. ¤ÃªÀÅ ±À§ÝzÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è ªÉÄÊPÉÆæÃ¥sÉÇãïUÉ
±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ªÀUÁð¬Ä¸ÀÄwÛÃj. ªÉÄÊPÉÆæÃ¥sÉÇãï K£ÀÄ
G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄwÛgÀĪÀ ªÀåQÛ

is
re S
ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ? ªÉÄÊPÉÆæÃ¥sÉÇãï£À°è ±À§ÝªÀÅ AiÀiÁªÀ
§zÀ¯ÁªÀuÉ ºÉÆAzÀÄvÀÛzÉ? zsÀ餪ÀzsÀðPÀzÀ°è K£ÁUÀÄvÀÛzÉ?
B
bl
±À§ÝgÀÆ¥ÀzÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjªÀwð¸ÀĪÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸ÁzsÀ£ÀzÀ §UÉÎ ¤ªÀÄUÉ w½¢zÉAiÉÄÃ?
be T

ZÀlĪÀnPÉ 14.2 jAzÀ ¤ÃªÀÅ AiÀiÁªÀ ¤tðAiÀÄ vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄî«j?

pu
K

±À§ÝªÀÅ ¥ÁætÂUÀ½UÉ DºÁgÀ ºÀÄqÀÄPÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ±ÀvÀÄæUÀ½AzÀ vÀ¦à¹PÉƼÀî®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVzÉ.

©

±À§ÝUÀ¼ÀÄ C¥ÁAiÀÄzÀ CxÀªÁ JZÀÑjPÉAiÀÄ ¸ÀAPÉÃvÀªÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ. £ÁªÀÅ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁzÀ

PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ±À§ÝªÀÅ £É£À¦¸À§ºÀÄzÀÄ. CzÀÄ J®ègÀ UÀªÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß ¸É¼ÉAiÀÄĪÀ CxÀªÁ ¨sÁªÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß
ºÉÆgÀºÁPÀĪÀ «zsÁ£À DVgÀ§ºÀÄzÀÄ. CzÀÄ ««zsÀ «ZÁgÀU¼ À £
À ÄÀ ß UÀ»
æ ¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.
¤vÀå fêÀ£ÀzÀ°è ±À§ÝzÀ F jÃwAiÀÄ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁr. ±À§Ý¢AzÀ ¸ÁzsÀåªÁUÀ§ºÀÄzÁzÀ
E£ÀÆß ºÀ®ªÀÅ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼À §UÉÎ AiÉÆÃa¹.
±ÀQÛAiÀÄ MAzÀÄ gÀÆ¥ÀªÁV ±À§Ý : ¤ªÀÄä »A¢£À vÀgÀUÀwUÀ¼À°è ±À§ÝªÀÅ ±ÀQÛAiÀÄ MAzÀÄ gÀÆ¥À JAzÀÄ
w½¢¢ÝÃj. £ÁªÀÅ ºÁUÉ ºÉüÀ®Ä PÁgÀtªÉãÀÄ? ¨É¼PÀ ÄÀ CxÀªÁ ±À§ÝªÅÀ ±ÀQA Û iÀÄ MAzÀÄ gÀÆ¥À JAzÀÄ
to

£ÁªÀÅ AiÀiÁªÁUÀ ºÉüÀÄvÉÛêÉ? ±ÀQÛ J£ÀÄߪÀÅzÀÄ PÉ®¸À ªÀiÁqÀ®Ä ¨ÉÃPÁzÀ ¸ÁªÀÄxÀðå JA§ÄzÀ£ÀÄß
¸Àäj¹PÉƽî. ±À§ÝªÀÇ ¸ÀºÀ PÉ®¸À ªÀiÁqÀ§®èzÉÃ? CzÀÄ PÉ®¸À ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁzÀgÉ, ±À§ÝªÀÇ ¸ÀºÀ
±ÀQÛAiÀÄ MAzÀÄ gÀÆ¥À JAzÀÄ £ÁªÀÅ ºÉüÀ§ºÀÄzÀÄ. ±À§ÝªÀÅ PÉ®¸À ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉAiÉÄà CxÀªÁ E®èªÉÃ
t

JA§ÄzÀ£ÀÄß w½AiÀÄĪÀÅzÀPÉÌ PÉ®ªÀÅ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÉÆÃt.

No

¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° : ±À§ÝªÀÅ ºÀ®ªÀjUÉ vÉÆAzÀgÉ GAlÄ ªÀiÁqÀ§®èzÀÄ.

avÀæzÀ°è vÉÆÃj¹gÀĪÀAvÀºÀ ¸ÀÆZÀ£Á¥sÀ®PÀªÀ£ÀÄß £ÉÆÃrgÀÄ«gÁ? F
jÃwAiÀÄ ¥sÀ®PÀªÀ£ÀÄß J°è ºÁQgÀÄvÁÛgÉ? KPÉ?

±À§Ý ªÀiÁqÀ¨ÉÃr

12
 ±À§ÝzÀ GvÀàwÛ : £ÁªÀÅ ªÀiÁvÀ£ÁqÀĪÁUÀ, ºÁqÀĪÁUÀ CxÀªÁ ²¼Éî ºÁPÀĪÁUÀ ±À§Ý ºÉÃUÉ
GvÀàwÛAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ ¤ªÀÄUÉ w½¢zÉAiÉÄÃ? MAzÀÄ WÀAmÉAiÀÄÄ ºÉÃUÉ ±À§ÝªÀ£ÀÄß GAlÄ
ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ? UÀÄqÀÄUÀÄ ¸ÀzÀÄÝ ªÀiÁqÀ®Ä PÁgÀtªÉãÀÄ? £ÁªÀÅ FUÀ CzÀ£ÀÄß w½AiÉÆÃt.
ZÀlĪÀnPÉ 14.3
MAzÀÄ PÀÄaðAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¸ÀÄSÁ¸À£ÀzÀ°è PÀĽvÀÄPÉƽî. ¤ªÀÄä MAzÀÄ PÉÊAiÀÄ£ÀÄß UÀAl°£À
ªÀÄzsÀå¨sÁUÀzÀ ªÉÄÃ¯É UÀnÖAiÀiÁV ElÄÖPÉƽî. D........... JAzÀÄ ¢ÃWÀðªÁV ºÉý. ¤ªÀÄä ¨ÉgÀ½£À vÀÄ¢UÉ
DzÀ C£ÀĨsÀªÀªÉãÀÄ? ¤ÃªÀÅ ±À§Ý ªÀiÁqÀÄwÛgÀĪÁUÀ ¤ªÀÄä PÉÊUÉ AiÀiÁªÀ jÃwAiÀÄ C£ÀĨsÀªÀªÁ¬ÄvÀÄ?

d
FUÀ ¤ÃªÀÅ E£ÉÆßAzÀÄ «zsÀzÀ ±À§ÝªÀ£ÀÄß ªÀiÁr (¤ªÀÄä ±À§ÝzÀ «zsÀªÀ£ÀÄß §zÀ°¹). D..........
J£ÀÄߪÀ §zÀ®Ä H......... JAzÀÄ ºÉý. ««zsÀ ±À§ÝUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀr¹. eÉÆÃgÁzÀ, ªÉĮĪÁzÀ, EA¥ÁzÀ,

he
UÀqÀĸÁzÀ ±À§ÝUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁr. UÀAl°£À ¨sÁUÀzÀ°è DUÀĪÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹. AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ
ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁ¬ÄvÉÃ?

is
ZÀlĪÀnPÉ 14.4
re S
¸ÀAVÃvÀªÁzÀPÀgÀÄ «ÃuÉ, ¹vÁgï, VmÁgï ªÀÄvÀÄÛ ªÀAiÉÆð£ïUÀ¼ÀAxÀ ªÁzÀå £ÀÄr¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß
B
bl
£ÁªÀÅ £ÉÆÃrzÉÝêÉ. ¤ªÀÄUÉ w½¢gÀĪÀ J¯Áè ¸ÀAVÃvÀ ªÁzÀåUÀ¼À ¥ÀnÖ ªÀiÁr. CªÀÅUÀ¼À avÀæUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀAUÀ滹. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ªÁzÀåªÀÇ ºÉÃUÉ ±À§ÝªÀ£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj.
be T

¤ªÀÄä «ÃPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆõÀÖPÀzÀ°è zÁR°¹.

pu
ZÀlĪÀnPÉ 14.5
K

¤ªÀÄä ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è ¨ÁPïì ¹àÃPÀgïUÀ½gÀĪÀ ªÀÄÆå¹Pï ¹¸ÀÖªÀiï EgÀ§ºÀÄzÀÄ. MAzÀÄ vÀmÉÖAiÀÄ°è

gÁV CxÀªÁ ¸Á¹ªÉ PÁ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ ¹àÃPÀgï£À ªÉÄÃ¯É Er. ªÀÄÆå¹Pï ¹¸ÀÖªÀiï C£ÀÄß
©

ºÁQ, PÁ¼ÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹. K£Á¬ÄvÀÄ? KPÁ¬ÄvÀÄ? ¤zsÁ£ÀªÁV zsÀé¤AiÀÄ£ÀÄß ºÉZÀÄÑ ªÀiÁr,

§zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹. ¤ÃªÀÅ AiÀiÁªÀ ¤zsÁðgÀUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆArj? EzÉà ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ£ÀÄß
PÀA¦¸ÀÄwÛgÀĪÀ qÉÆð£À (Drum) ªÉÄÃ¯É PÁ¼ÀÄUÀ¼À£ÀÄß EqÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀÅ£ÀgÁªÀwð¹.

ZÀlĪÀnPÉ 14.6
MAzÀÄ gÀ§âgï ¨ÁåAqÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî. CzÀ£ÀÄß JgÀqÀÄ DzsÁgÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ©VAiÀiÁV ¹Q̹.
to

gÀ§âgï J¼ÉAiÀÄ£ÀÄß «Är¬Äj. gÀ§âgï ¨ÁåAqï PÀA¦¸À®Ä ¥ÁægÀA©ü¸ÀÄvÀÛzÉ. AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ ±À§Ý

PÉý¹vÉÃ? UÀªÀĤ¹, gÀ§âgï ¨ÁåAqï£À ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤°è¹. ±À§ÝªÀÇ ¤AwvÉÃ? F ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ£ÀÄß
¥ÀÅ£ÀgÁªÀwð¹. EzÉà ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ£ÀÄß ¯ÉÆúÀzÀ vÀAwAiÉÆqÀ£É ªÀiÁr. F ZÀlĪÀnPɬÄAzÀ ¤ÃªÀÅ
t

PÉÊUÉƼÀÄîªÀ ¤tðAiÀĪÉãÀÄ?
No

ZÀlĪÀnPÉ 14.7
MAzÀÄ §®Æ£À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ CzÀ£ÀÄß eÉÆÃgÁV
H¢. §®Æ£ÀÄ 14.2 avÀæzÀ°ègÀĪÀAvÉ zÉÆqÀØzÁUÀÄvÀÛzÉ.
§®Æ£ï MqÉAiÀÄĪÀ vÀ£ÀPÀ CzÀ£ÀÄß HzÀÄvÀÛ¯Éà Ej.
§®Æ£ÀÄ MqÉzÁUÀ zÉÆqÀØ ±À§Ý §gÀÄvÀÛzÉ? F ±À§Ý J°èAzÀ avÀæ 14.2. ¨Á®PÀ §®Æ£ï HzÀÄwÛgÀĪÀÅzÀÄ
§AvÀÄ?

13
 ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÁUÀ ±À§ÝªÀ£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀÄvÀÛªÉ? PÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÉÃUÀªÁV »AzÀPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄÄAzÀPÉÌ ZÀ°¹zÁUÀ ±À§Ý GAmÁUÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀÄ ¤ªÀÄUÉ w½¢zÉ. F jÃwAiÀÄ ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß
£ÁªÀÅ `PÀA¥À£ÀUÀ¼ÀÄ' J£ÀÄßvÉÛêÉ. DzÀÝjAzÀ PÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ PÀA¦¹zÁUÀ ±À§Ý GvÀàwÛAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ
£ÁªÀÅ ºÉüÀ§ºÀÄzÀÄ. PÀA¥À£ÀUÀ½gÀzÉà ±À§Ý«gÀĪÀÅzÀÄ ¸ÁzsÀå«®è. PÀA¦¸ÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ±À§ÝªÀ£ÀÄß
GvÀàwÛ ªÀiÁqÀĪÀŪÀÅ JA§ÄzÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀĪÀ ªÀÄvÀÛµÀÄÖ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ AiÉÆÃa¹j.
C¤®UÀ¼ÀÄ vÀPÀët ªÁåPÉÆÃZÀ£É CxÀªÁ ¸ÀAPÉÆÃZÀ£ÉUÉƼÀÄîªÀÅzÀjAzÀ®Æ ±À§Ý GvÀàwÛAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ
JA§ÄzÀ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ UÀªÀĤ¹gÀ§ºÀÄzÀÄ.GzÁºÀgÀuÉUÉ, §®Æ£ÀÄ MqÉAiÀÄĪÀÅzÀjAzÀ eÉÆÃgÁzÀ ±À§Ý

d
GAmÁUÀĪÀÅzÀÄ. F jÃw UÁ½ CxÀªÁ ¨ÉÃgÉ C¤®UÀ¼ÀÄ MªÉÄä¯Éà ªÁåPÉÆÃa¹zÁUÀ ±À§ÝUÀ¼ÀÄ
GAmÁUÀĪÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À£ÀÄß AiÉÆÃa¹.

he
£ÁªÀÅ ªÀiÁvÀ£ÁrzÁUÀ CxÀªÁ ºÁrzÁUÀ ±À§ÝªÀÅ ºÉÃUÉ GvÀàwÛAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß
CxÀðªÀiÁrPÉƼÉÆÃî t. ‘zsé¤À ¥ÉnU Ö ’É (Larynx) JA§ «±ÉõÀ CAUÀªÅÀ £ÀªÄÀ ä zÉúÀzÀ UÀAl°£À°zè .É

is
EzÀÄ ±À§ÝªÀ£ÀÄß GvÀàwÛ ªÀiÁqÀ®Ä £ÀªÀÄUÉ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
re S B
bl
be T
pu
K
©

avÀæ 14.3. £ÀªÀÄä zÉúÀzÀ°ègÀĪÀ zsÀ餥ÉnÖUÉAiÀÄ ¸ÁÜ£À (zÀ¤)

to

zsÀ餥ÉnÖUÉAiÀÄÄ ±Áé¸À£Á¼ÀzÀ ªÉÄïÁãUÀzÀ vÀÄ¢AiÀÄ°èzÉ. zsÀ餥ÉnÖUÉAiÀÄ°è JgÀqÀÄ ¥ÀzÀgÀUÀ½ªÉ.

F ¥ÀzÀgÀUÀ¼À£ÀÄß zsÀé¤vÀAvÀÄ (Vocal cords) UÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÉÛêÉ. CªÀÅ zsÀ餥ÉnÖUÉAiÀÄ GzÀÝUÀ®PÀÆÌ
ºÀgr À PÉÆArªÉ. »ÃUÉ «¸Àj Û ¹gÀĪÀÅzÀjAzÀ GAmÁUÀĪÀ J¼Évª À ÅÀ ¥Àzg À U
À ¼
À À ªÀÄzsåÀ ¸ÀtÚ CªÀPÁ±Àª£
À ÄÀ ß
t

QjzÁzÀ QArAiÀÄ gÀÆ¥Àz° À è PÀ°¸

à ÄÀ vÀª
Û .É F QArAiÀÄÄ UÁ½AiÀÄ ¥Àªæ ÃÉ ²¸ÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÄÀ vÀª
Û .É
No

£ÁªÀÅ ±À§ÝªÀ£ÀÄßAlĪÀiÁqÀ¨ÉÃPÁzÀgÉ, UÁ½AiÀÄ£ÀÄß QArAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ vÀ¼ÀÄîvÉÛêÉ. EzÀjAzÀ

zsÀé¤vÀAvÀÄUÀ¼ÀÄ PÀA¦¸ÀÄvÀÛªÉ. zsÀé¤vÀAvÀÄUÀ¼À PÀA¥À£ÀªÀÅ ±À§ÝªÀ£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. zsÀé¤vÀAvÀÄUÀ½UÉ
vÁVgÀĪÀ ¸ÁßAiÀÄÄUÀ¼ÀÄ zsÀé¤vÀAvÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸Àr°¸À®Ä CxÀªÁ ©VªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀºÀPÀj¸ÀÄvÀÛªÉ. EzÀjAzÀ
£ÀªÀÄUÉ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ jÃwAiÀÄ ±À§ÝUÀ¼À£ÀÄß GvÀàwÛ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÁ¸ÀÛªÀªÁV ±À§Ý
GvÀàwÛAiÀiÁUÀĪÀ §UÉAiÀÄÄ E°è «ªÀj¸ÀĪÀÅzÀQÌAvÀ ¸ÀAQÃtðªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
PÀAqÀÄ PÉƽî : PɪÀÄÄä, £ÉUÀr DzÁUÀ £ÀªÀÄä ¸ÀégÀ §zÀ¯ÁUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ UÀªÀĤ¹gÀ§ºÀÄzÀÄ.KPÉ?

14
 ±À§ÝªÀÅ vÀ£Àß DPÀgÀ¢AzÀ £ÀªÀÄä Q«AiÀĪÀgÉUÉ ºÉÃUÉ vÀ®Ä¥ÀÄvÀÛzÉ?
EzÀ£ÄÀ ß CxÀð ªÀiÁrPÉƼÀ® î Ä £ÀªÄÀ UÉ®è w½¢gÀĪÀ
MAzÀÄ ¥ÀæAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß ¸Àäj¹PÉƼÉÆîÃt. ¤Ãj£À
PÉƼÀPÉÌ MAzÀÄ PÀ®è£ÀÄß J¸ÉzÁUÀ K£ÁUÀÄvÀÛzÉ?
¸ÀÄvÀÛ®Æ ªÀÈvÁÛPÁgÀzÀ vÀgÀAUÀUÀ¼ÀÄ ¤Ãj£À ªÉÄïÉ
ºÀgÀqÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ J®è ¢PÀÄÌUÀ¼À°è ZÀ°¸ÀÄvÀÛªÉ.

d
CqÀZÀuÉ GAmÁzÀ eÁUÀ¢AzÀ ¤Ãj£À
PÀtUÀ¼ÉãÁzÀgÀÆ ZÀ°¹zÀªÉÃ? ¤Ãj£À ªÉÄïÉäöÊ

he
avÀæ 14.4 ±À§Ý ¥Àæ¸ÀgÀt ªÉÄÃ¯É ¸Àé®à ªÀÄgÀzÀ ºÉÆlÖ£ÀÄß GzÀÄj¹ UÀªÀĤ¹.
CªÀÅ zÀÆgÀPÉÌ ZÀ°¸ÀzÉÃ, CzÉà ¸ÀܼÀzÀ°è ªÉÄÃ¯É PɼÀUÉ

is
re S
ZÀ°¸ÀÄvÀÛªÉ. ºÁUÉAiÉÄà ±À§ÝªÀÇ ¸ÀºÀ vÀgÀAUÀUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°è ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ avÀæ 14.4£ÀÄß £ÉÆÃr. E°è
PÀtUÀ¼À PÀA¥À£ÀªÀÅ ±À§Ý ZÀ°¸ÀĪÀ ¢QÌ£À°èAiÉÄà EgÀÄvÀÛzÉ.
B
bl
±À§ÝzÀ ¸Àé¨sÁªÀ : £ÁªÀÅ FUÀ, PÀA¥À£À¢AzÀ ±À§Ý GvÀàwÛAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ w½zɪÀÅ. DzÀÝjAzÀ¯ÉÃ
be T
pu
±À§ÝªÀÅ MAzÀÄ «zsÀzÀ ZÀ®£À±ÀQÛ. F jÃw ZÀ°¸ÀÄ«PɬÄAzÀ GAmÁUÀĪÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß AiÀiÁAwæPÀ ±ÀQÛ
K

J£ÀÄßvÉÛêÉ. ±À§ÝªÀÅ UÁ½AiÀÄAvÀºÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ°è ZÀ°¸ÀĪÁUÀ AiÀiÁªÀÅzÀÄ PÀA¦¸ÀÄvÀÛzÉ? AiÀiÁªÀÅzÉÃ

±ÀQÛAiÀÄÄ MAzÀÄ ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ°è ZÀ°¸ÀĪÁUÀ CzÀgÀ°è PÀzÀ°PÉAiÀÄ£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. F
©

PÀzÀ°PÉUÀ¼ÀÄ ¤¢ðµÀÖ CªÀ¢üAiÀÄ°è ¥ÀÅ£ÀgÁªÀvÀð£ÉAiÀiÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. F jÃwAiÀÄ DªÀvÀðPÀ PÀzÀ°PÉUÀ¼ÀÄ

MAzÀÄ «£Á帢 Û .É F jÃwAiÀÄ PÀz°
À AzÀ PÀÆrgÀÄvÀª À PÉ «£Á帪À £À ÄÀ ß vÀgAÀ UÀ CxÀªÁ C¯É J£ÀÄßvÉÃÛ ªÉ.
±À§ÝªÀÇ ¸ÀºÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ°è vÀgÀAUÀUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°è ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ. F ±À§Ý vÀgÀAUÀUÀ¼À ¸Àé¨sÁªÀªÉãÀÄ?
EzÀ£ÀÄß w½AiÀÄ®Ä £ÁªÀÅ MAzÀÄ ¥ÀæAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÉÆÃt.
ZÀlĪÀnPÉ 14.8
to

¤ÃªÀÅ DnPÉAiÀÄ ¹àçAUï£À°è DlªÁrgÀ§ºÀÄzÀÄ. CzÀ£ÀÄß ¹èAQ J£ÀÄßvÉÛÃªÉ (slinky). ¹èAQAiÀÄ

MAzÀÄ vÀÄ¢AiÀÄ£ÀÄß mÉç¯ï CxÀªÁ £É®zÀ ªÉÄð£À DzsÁgÀPÉÌ ¹Q̹, E£ÉÆßAzÀÄ vÀÄ¢AiÀÄ£ÀÄß ¤ªÀÄä
PÉÊAiÀÄ°è »rzÀÄPÉƽî. FUÀ ¹èAQAiÀÄ GzÀÝPÀÆÌ ªÉÄ®èUÉ ¸ÀªÀj. FUÀ ¹èAQAiÀÄ «£Áå¸ÀªÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹.
t

avÀæ 14.5£ÀÄß £ÉÆÃrzÁUÀ ¤ªÀÄUÉ zÉÆgÉAiÀÄĪÀ «£Áå¸ÀzÀ §UÉÎ w½AiÀÄÄvÀÛzÉ. ¹èAQAiÀÄ PÉ®ªÀÅ ¨sÁUÀUÀ¼À°è
No

§¼ÉUÀ¼ÀÄ ºÀwÛgÀ §A¢gÀĪÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¸ÀÄ«j. EzÀ£ÀÄß ¸ÀA¦ÃqÀ£À (compression) J£ÀÄßvÉÛêÉ.

JgÀqÀÄ ¸ÀA¦ÃqÀ£À UÀ¼À ªÀÄzsÉå §¼ÉUÀ¼ÀÄ zÀÆgÀªÁV ZÀ°¸ÀÄvÀÛªÉ. EzÀ£ÀÄß «gÀ¼À£À (rarefaction)
J£ÀÄßvÉÛêÉ. ¤ÃªÀÅ ¸ÀA¦ÃqÀ£À ªÀÄvÀÄÛ «gÀ¼À£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀAiÀiÁðAiÀĪÁV Erà ¹èAQAiÀÄ°è UÀªÀĤ¸ÀÄwÛÃj.
¸ÀA¦ÃqÀ£À ªÀÄvÀÄÛ «gÀ¼À£ÀUÀ¼À ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀĤ¹zÁUÀ, CªÀÅ »AzÀPÀÆÌ ªÀÄÄAzÀPÀÆÌ E£ÉÆßAzÀÄ
vÀÄ¢UÉ ¸ÁUÀÄwÛªÉAiÉÄãÉÆà JAzɤ¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ¤dªÉÃ? ¹èAQAiÀÄ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ MAzÀÄ §¼ÉUÉ
zÁgÀªÀ£ÀÄß PÀlÄÖªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ EzÀ£ÀÄß ¥ÀjÃQë¹. FUÀ zÁgÀªÀÅ E£ÉÆßAzÀÄ vÀÄ¢UÉ ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉAiÉÄÃ?
ºÁUÁzÀgÉ E°è AiÀiÁªÀÅzÀÄ ZÀ°¸ÀÄwÛzÉ?

15
 d
he
avÀæ 14.5 ¹èAQAiÀÄ°è ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ¸ÁA¢æÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ «gÀ¼À£À

is
re S B
bl
be T
pu
K
©

avÀæ 14.6 UÁ½AiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ±À§ÝzÀ ¥Àæ¸ÀgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ±À§Ý vÀgÀAUÀªÀ£ÀÄß £ÀPÉëAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ
¥Àæw¤¢ü¸ÀĪÀÅzÀÄ.

¥ÀÅ£ÀB ¹èAQAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀĤ¹. MAzÀÄ §¼ÉUÉ PÀnÖzÀ zÁgÀªÀÅ ¹èAQAiÀÄ UÀÄAl »AzÀPÀÆÌ
to

ªÀÄÄAzÀPÀÆÌ ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ. F jÃwAiÀÄ ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤Ã¼ÀZÀ®£É J£ÀÄߪÀgÀÄ. F jÃw PÀtUÀ¼À

ZÀ®£É¬ÄAzÀ GAmÁzÀ vÀgA À UÀª£
À ÄÀ ß ¤Ã¼Àvg
À A
À UÀ J£ÀÄߪÀgÄÀ . FUÀ ªÀÄvÉÛ ±À§Ý vÀgA
À UÀU½
À UÉ §gÉÆÃt.
t

¤ÃªÀÅ MAzÀÄ ¹àÃPÀgï¤AzÀ ¸ÀAVÃvÀªÀ£ÀÄß PÉüÀÄwÛ¢ÝÃj JAzÀÄ ¨sÁ«¹. ¹àÃPÀgï¤AzÀ §gÀĪÀ

No

±À§ÝªÀÅ ¸ÀÄvÀÛ°£À ªÀiÁzsÀåªÀÄPÉÌ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß gÀªÁ¤¸ÀÄvÀÛzÉ. E°è ¸ÀÄvÀÛ°£À ªÀiÁzsÀåªÀÄ JAzÀgÉ UÁ½. F
±ÀQÛAiÀÄÄ UÁ½AiÀÄ ¥Àzg À U
À ¼
À £
À ÄÀ ß ¸ÀA¦Ãr¸ÀÄvÀÛª.É »ÃUÉ ¸ÀA¦Ãr¸À®àlÖ UÁ½AiÀÄ ¥Àzg À U
À ¼
À ÄÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß
¥ÀPÌÀ zÀ ¥Àzg
À U
À ½
À UÉ ªÀUÁð¬Ä¸ÀÄvÀÛª.É F ¥ÀQæ A æ iÉÄAiÀÄÄ »ÃUÉà ªÀÄÄAzÀĪÀjAiÀÄÄvÀÛz.É »ÃUÉ PÀA¥À£U À ¼
À ÄÀ
£ÀªÀÄä Q«AiÀÄ£ÀÄß vÀ®Ä¥ÀŪÀ ªÀÄÄ£Àß UÁ½AiÀÄ°è ºÀ®ªÁgÀÄ ¨Áj ¸ÁA¢æÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ «gÀ¼À£ÀUÀ¼ÀÄ
GAmÁUÀÄvÀÛªÉ. avÀæ 14.6£ÀÄß UÀªÀĤ¹zÁUÀ EzÀÄ ¸ÀàµÀÖªÁUÀÄvÀÛzÉ. E°è PÀtUÀ¼À PÀA¥À£ÀªÀÅ ±À§Ý
¥Àæ¸ÀgÀtzÀ ¢QÌUÉ ¸ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀªÁV EzÉ. EzÀjAzÀ ±À§ÝªÀÇ ¸ÀºÀ MAzÀÄ ¤Ã¼ÀvÀgÀAUÀ JAzÀÄ

16
 ¤zsÀðj¸À§ºÀÄzÀÄ. PÀtUÀ¼À PÀA¥À£À EgÀĪÀÅzÀjAzÀ ±À§ÝªÀ£ÀÄß AiÀiÁAwæPÀ vÀgÀAUÀ J£ÀÄßvÉÛêÉ. avÀæ
14.6 ±À§Ý vÀgÀAUÀªÀ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀĪÀ MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ «zsÁ£ÀªÁVzÉ.
±À§Ý ¥À¸æ ÁgÀªÁUÀĪÁUÀ ªÀiÁzsåÀ ªÀÄzÀ PÀtUÀ¼ÄÀ PÀA¦¸ÀÄvÀÛªÉ JAzÀÄ w½zɪÅÀ . ªÀiÁzsåÀ ªÀÄ«®è¢zÀÝgÉ
K£ÁUÀÄvÀÛzÉ? ªÀiÁzsÀåªÀÄ«®è¢zÀÝgÉ ±À§Ý ¥Àæ¸ÁgÀªÁUÀÄvÀÛzÉAiÉÄÃ? MAzÀÄ ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ
EzÀ£ÀÄß w½AiÉÆÃt.
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° : CqÀØ vÀgÀAUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®àqÀĪÀ E£ÉÆßAzÀÄ «zsÀzÀ vÀgÀAUÀUÀ½ªÉ. F

d
jÃwAiÀÄ vÀgÀAUÀUÀ¼ÀÄ ZÀ°¹zÁUÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ PÀtUÀ¼ÀÄ vÀgÀAUÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ ¢QÌUÉ ®A§ªÁV
PÀA¦¸ÀÄvÀÛªÉ. ¤Ãj£À ªÉÄïÉäöÊ ªÉÄÃ¯É GAmÁzÀ C¯ÉUÀ¼ÀÄ CqÀØ vÀgÀAUÀUÀ½UÉ GzÁºÀgÀuÉ. EzÀgÀ

he
§UÉÎ ªÀÄÄA¢£À vÀgÀUÀwUÀ¼À°è w½AiÀÄÄ«j.
ZÀlĪÀnPÉ 14.9

is
re S
avÀæ 14.7gÀ°è vÉÆÃj¹gÀĪÀAvÉ MAzÀÄ ªÉƨÉʯï
¥sÉÇãÀ£ÀÄß ªÁAiÀÄħAzsÀ UÁf£À WÀAmÁ¥ÁvÉæAiÉƼÀUÉ
B
bl vÀ Æ UÀ Ä ºÁQ. WÀ A mÁ¥ÁvÉ æ A iÀ Ä £À Ä ß ¤ªÁðvÀ g É Ã ZÀ P À P É Ì
be T

¸ÀA¥ÀQð¹. M¼ÀV£À ªÉƨÉʯïUÉ E£ÉÆßAzÀÄ ¥sÉÀÇä£À

pu
¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ PÀgɪÀiÁr. ªÉƨÉʯï£À £ÁzÀ PÉý¸ÀÄvÀÛzÉ.
K

¤ªÁðvÀgÃÉ ZÀPz À À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ¥ÁvÉA æ iÉƼÀV£À UÁ½AiÀÄ£ÀÄß

vÉUɬÄj. ªÉƨÉʯï PÀgÉzsÀé¤AiÀįÁèUÀĪÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß
©

avÀæ 14.7 ±À§ÝªÀÅ ¤ªÁðvÀzÀ°è
¥Àæ¸ÁgÀªÁUÀĪÀÅ¢®è JAzÀÄ
vÉÆÃj¸ÀĪÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ
to
UÀªÄÀ ¤¹. eÉÆÃgÁzÀ zséÀ¤ QëÃt¸ÄÀ vÀÛzAÉ iÉÄÃ? ¸Àé®à ¸ÀªÄÀ AiÀÄzÀ
§½PÀ zsÀé¤ PÉüÀ¢gÀ®Ä PÁgÀtªÉãÀÄ? F ¥ÀæAiÉÆÃUÀ¢AzÀ
¤ÃªÀÅ vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀ ¤tðAiÀĪÉãÀÄ?
±À§ÝªÅÀ UÁ½AiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¥À¸
æ ÁgÀªÁUÀÄvÀzÛ É JAzÀÄ w½zɪÅÀ .
±À § ݪÀ Å WÀ £ À ªÀ Ä vÀ Ä Û zÀ æ ª À ªÀ i Ázs À å ªÀ Ä UÀ ¼ À ® Æè
¥Àæ¸ÁgÀªÁUÀÄvÀÛzÉAiÉÄÃ? F AiÀiÁªÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ°è ±À§ÝªÀÅ

ZÉ£ÁßV ¥Àæ¸ÁgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. £ÉÆÃqÉÆÃt.

ZÀlĪÀnPÉ 14.10
t

¤ªÀÄä Q«AiÀÄ£ÀÄß MAzÀÄ ªÀÄgÀzÀ ªÉÄÃf£À ªÉÄÃ¯É MwÛ Er. ¤ªÀÄä ¸ÉßûvÀ¤UÉ ªÉÄÃf£À
No

E£ÉÆßAzÀÄ vÀÄ¢AiÀÄ°è ¸Àé®à ±À§Ý ªÀiÁqÀ®Ä ºÉý. ¤ªÀÄUÉ ±À§Ý PÉý¹vÉÃ? ¤ªÀÄä Q« ªÉÄÃf¤AzÀ 10
cm zÀÆgÀzÀ°ègÀĪÀAvÉ vÀ¯ÉAiÀÄ£ÀÄß JwÛ. ªÀÄvÉÛ CªÀ¤UÉ ±À§Ý ªÀiÁqÀ®Ä ºÉý. FUÀ ±À§Ý PÉý¹vÉÃ?
AiÀiÁªÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ±À§ÝªÀÅ ¸ÀàµÀÖªÁV PÉý¹vÀÄ?
AiÀiÁªÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ°è ±À§ÝªÀÅ GvÀÛªÀĪÁV ¥Àæ¸ÁgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ? UÁ½ CxÀªÁ ªÉÄÃdÄ? ±À§ÝªÀÅ
¤Ãj£À°è ¥Àæ¸ÁgÀªÁUÀÄvÀÛzÉAiÉÄà JA§ÄzÀ£ÀÄß w½AiÀÄĪÀÅzÀPÉÌ MAzÀÄ ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ£ÀÄß AiÉÆÃa¹.
qÁ°á£ïUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ w«ÄAUÀ®UÀ¼ÀÄ d®ZÀgÀ ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ. CªÀÅ ºÉÃUÉ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀA¥ÀQð¸ÀÄvÀÛªÉ?CªÀÅ
«©ü£ÀߪÁzÀ ±À§ÝUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ²¼ÉîUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀr¸ÀÄvÀÛªÉ. F ±À§ÝUÀ¼ÀÄ ¤Ãj£À°è ¥Àæ¸ÁgÀªÁV
¸ÀAzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß UÀ滸ÀÄvÀÛªÉ. qÁ°á£ïUÀ¼À PÉ®ªÀÅ ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹PÉƼÀî®Ä «±ÉõÀªÁzÀ
zsÀé¤UÀ¼À£ÀÄß PÀ¼ÀÄ»¸ÀÄvÀÛªÉ.
17
 ±À§Ý vÀgÀAUÀzÀ «ªÀgÀuÉ : J¯Áè ±À§Ý vÀgÀAUÀUÀ¼ÀÆ PÉ®ªÀÅ ®PÀëtUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ MAzÉÃ
vÉgÀ£ÁVgÀÄvÀÛªÉ. DzÀgÉ PÉ®ªÀÅ ®PÀëtUÀ¼À°è CªÀÅ «©ü£ÀߪÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ. CªÀÅUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸À
ªÀÄvÀÄÛ «ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÃUÉ ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ? vÀgÀAUÀUÀ¼À PÉ®ªÀÅ UÀÄt®PÀëtUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ
±À§ÝvÀgÀAUÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¸ÀÄvÉÛêÉ. EzÀÄ ¨É¼ÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤Ãj£À vÀgÀAUÀUÀ¼ÀÆ ¸ÉÃjzÀAvÉ J¯Áè
vÀgÀAUÀUÀ½UÀÆ C£Àé¬Ä¸ÀÄvÀÛªÉ. vÀgÀAUÀUÀ¼À ®PÀëtUÀ¼ÉAzÀgÉ, vÀgÀAUÀzÀÆgÀ, DªÀÈwÛ, PÀA¥À£À«¸ÁÛgÀ
ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃUÀ. FUÀ EªÀÅUÀ¼À CxÀðªÀ£ÀÄß w½AiÉÆÃt.
vÀgÀAUÀzÀÆgÀ : ±À§ÝªÀÅ ¤Ã¼ÀvÀgÀAUÀ JAzÀÄ £ÁªÀÅ PÀ°wzÉÝêÉ. avÀæ 14.8gÀ°è vÉÆÃj¹gÀĪÀAvÉ

d
¥Àæ¸ÁgÀªÁUÀĪÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ PÀtUÀ¼ÀÄ ¸ÁA¢æÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ «gÀ¼À£ÀUÀ¼À ¸ÀgÀtÂAiÀÄ£ÀÄßAlĪÀiÁqÀÄvÀÛªÉ.

he
ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ PÀtUÀ¼ÀÄ ±À§Ý ¥Àæ¸ÀgÀtzÀ ¢QÌ£À°èAiÉÄà »AzÀPÀÆÌ ªÀÄÄAzÀPÀÆÌ ZÀ°¸ÀÄvÀÛªÉ.

is
re S
λ
B
bl
be T
pu
K
©

avÀæ 14.8 vÀgÀAUÀzÀ ªÀiÁzÀj

avÀæ 14.6gÀ°è ¸ÁA¢æÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ «gÀ¼À£ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹. E°è JgÀqÀÄ C£ÀÄPÀæªÀÄ

to

¸ÁA¢æÃPÀgtÀ UÀ¼À £ÀqÄÀ ªÀt zÀÆgÀª£À ÄÀ ß ±À§Ývg

À A
À UÀzÀ vÀgAÀ UÀzÆ
À gÀ J£ÀÄßvÉÃÛ ªÉ. EzÀÄ JgÀqÄÀ C£ÀÄPÀª
æ ÄÀ
«gÀ¼À£ÀUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À zÀÆgÀPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ. vÀgÀAUÀzÀÆgÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀĪÀ ¸ÀAPÉÃvÀ ‘λ’. EzÀÄ
VæÃPï ¨sÁµÉAiÀÄ CPÀëgÀ. EzÀ£ÀÄß ¯ÁåªÀiïqÁ JAzÀÄ NzÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. vÀgÀAUÀzÀÆgÀ J£ÀÄߪÀÅzÀÄ MAzÀÄ
t
No

vÀgÀAUÀzÀ GzÀݪÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ±À§ÝUÀ½UÉ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ vÀgÀAUÀzÀÆgÀ EgÀ§ºÀÄzÀÄ.

DªÀÈwÛ : MAzÀÄ ¸ÉPÉAqïUÉ ªÀ¸ÀÄÛªÀÅ JµÀÄÖ ¨Áj PÀA¦¸ÀÄvÀÛzÉ J£ÀÄߪÀÅzÀ£ÀÄß ‘DªÀÈwÛ’ JAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄÄvÉÛêÉ. ±À§ÝvÀgÀAUÀzÀ DªÀÈwÛAiÀÄÄ, CzÀgÀ DPÀgÀzÀ DªÀÈwÛAiÀĵÉÖà EgÀÄvÀÛzÉ. ªÀ¸ÀÄÛ«£À PÀA¥À£À
ºÉZÁÑzA À vÉ CzÀgÀ DªÀÈwÛ ºÉZÁÑUÄÀ vÀz
Û É ªÀÄvÀÄÛ CzÀÄ GvÀw
à ª
Û iÀ ÁqÀĪÀ ±À§ÝzÀ DªÀÈwÛAiÀÄÆ ºÉZÁÑVgÀÄvÀz
Û .É
FUÀ DªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß CxÀðªÀiÁrPÉƼÀÄîªÀ E£ÉÆßAzÀÄ «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¸ÉÆÃt. ±À§Ý
¥Àæ¸ÀgÀtªÀÅ ¸ÁA¢æÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ «gÀ¼À£À gÀÆ¥ÀzÀ°è ZÀ°¸ÀĪÀ vÀgÀAUÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. MAzÀÄ
zÀvÀÛ ©AzÀÄ«£À°è MAzÀÄ ¸ÉPÉAqï£À°è ºÁzÀĺÉÆÃUÀĪÀ ¸ÁA¢æÃPÀgÀtUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÉÄà D ±À§ÝzÀ
DªÀÈwÛAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ zÀvÀÛ ©AzÀÄ«£À°è MAzÀÄ ¸ÉPÉAqïUÉ, 40 ¸ÀA¦ÃqÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ºÁzÀĺÉÆÃzÀgÉ,
18
 DªÀÈwÛAiÀÄÄ 40 ºÀmïìðUÀ¼ÁUÀÄvÀz
Û .É JAzÀg,É MAzÀÄ ¸ÉPA
É qï£À°è 40 vÀgA
À UÀzÆ
À gÀU¼
À ÄÀ zÀvÛÀ ©AzÀÄ«£À
ªÀÄÆ®PÀ ºÁzÀĺÉÆÃUÀÄwÛªÉ JAzÀxÀð. JgÀqÀÄ ¸ÉPÉAqïUÀ¼À°è 200 ¸ÀA¦ÃqÀ£ÀUÀ¼ÀÄ zÀvÀÛ ©AzÀÄ«£À
ªÀÄÆ®PÀ ºÁzÀĺÉÆÃzÀgÉ DªÀÈwÛ JµÀÄÖ? MAzÀÄ ¸ÉPÉAqï£À°è ºÁzÀĺÉÆÃUÀÄwÛgÀĪÀ vÀgÀAUÀzÀÆgÀUÀ¼ÀÄ
JµÀÄÖ? DªÀÈwÛAiÀÄ CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀiÁ£À ºÀmïìð. EzÀ£ÄÀ ß Hz JA§ ¸ÀAPÉÃvÀ¢AzÀ ¸ÀÆa¸ÀÄvÉÛêÉ.
1 ºÀmïðì = 1 vÀgÀAUÀ/ ¸ÉPÉAqï
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° : MAzÀÄ vÀgÀAUÀzÀ DªÀÈwÛ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀAUÀzÀÆgÀ EªÀÅUÀ¼À UÀÄt®§ÞªÉà MAzÀÄ
ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ°è£À vÀgÀAUÀzÀ ªÉÃUÀ. ªÉÃUÀ = DªÀÈwÛ × vÀgÀAUÀzÀÆgÀ

d
he
¥ÁgÀ(PÀA¥À£À «¸ÁÛg)À : ‘¥ÁgÀ’ J£ÀÄߪÀÅzÀÄ ±À§ÝªÇÀ ¸ÉÃjzÀAvÉ J®è «zsz À À C¯ÉU¼ À À ¥Àª
æ ÄÀ ÄR ®PÀt
ë . MAzÀÄ
PÀtªÀÅ vÀ£ßÀ ¤±À®
Ñ ¸ÁÜ£¢À AzÀ GAlĪÀiÁqÀĪÀ UÀjµÀ× ¸ÁÜ£¥ À ®
À l
è ªÀ£ÄÀ ß ±À§ÝvgÀ AÀ UÀzÀ PÀA¥À£À «¸ÁÛgÀ J£ÀÄßvÉÃÛ ªÉ.
±À§ÝªÀÇ ¸ÉÃjzÀAvÉ vÀgÀAUÀzÀ ¥ÁgÀ JAzÀgÉ CzÀgÀ JvÀÛgÀ. avÀæ 14.8£ÀÄß UÀªÀĤ¹zÁUÀ

is
re S
EzÀÄ w½AiÀÄÄvÀÛzÉ. ºÉZÀÄÑ ¥ÁgÀ ±À§ÝUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ eÉÆÃgÁV PÉý¸ÀÄvÀÛªÉ. ±À§ÝzÀ ¥ÀjªÀiÁtªÀ£ÀÄß
qɹ§¯ïUÀ¼À°è (dB) C¼ÉAiÀÄÄvÉÛêÉ. MAzÀÄ «ÄÃlgï zÀÆgÀzÀ°è ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸ÀA¨sÁµÀuÉAiÀÄ ±À§ÝzÀ
B
bl
¥ÀjªÀiÁt 40 dB DVzÉ. ¥ÀæªÀzsÀðPÀ J£ÀÄߪÀÅzÀÄ vÀgÀAUÀzÀ ¥ÁgÀ ºÉaѸÀĪÀ MAzÀÄ ¸ÁzsÀ£À.
be T

ZÀlĪÀnPÉ 14.11
pu
avÀæ 14.9£ÀÄß £ÉÆÃr. CzÀÄ A,B ªÀÄvÀÄÛ C JA§ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ KgÀÄ, E½vÀUÀ½gÀĪÀ vÀgÀAUÀUÀ¼À£ÀÄß
K

vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ±À§ÝvÀgÀAUÀUÀ¼ÉAzÀÄ ¨sÁ«¹. EªÀÅUÀ¼À°è Cw ºÉZÀÄÑ ¥ÁgÀ«gÀĪÀ vÀgÀAUÀ

AiÀiÁªÀÅzÀÄ? Cw PÀrªÉÄ ¥ÁgÀ«gÀĪÀ vÀgÀAUÀ AiÀiÁªÀÅzÀÄ? AiÀiÁªÀÅzÀÄ CvÀåAvÀ eÉÆÃgÁV PÉý¸ÀĪÀ ±À§Ý
©

vÀgÀAUÀ?
t to
No

avÀæ 14.9 ««zsÀ PÀA¥À£À «¸ÁÛgÀ, DzÀgÉ MAzÉà DªÀÈwÛ ºÉÆA¢gÀĪÀ vÀgÀAUÀUÀ¼ÀÄ
±À§ÝzÀ dªÀ : ¨É¼ÀPÀÄ ±À§ÝQÌAvÀ ªÉÃUÀªÁV ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ ¤ÃªÀÅ N¢gÀ§ºÀÄzÀÄ. UÀÄqÀÄUÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
«ÄAZÀÄUÀ¼ÀÄ MnÖUÉ GAmÁzÀgÀÆ, ªÉÆzÀ®Ä «ÄAZÀÄ PÁt¹zÀ £ÀAvÀgÀ UÀÄqÀÄV£À ±À§Ý PÉý¸ÀĪÀÅzÀÄ

19
 £ÀªÀÄUÁVgÀĪÀ C£ÀĨsÀªÀ. ±À§ÝªÀÅ MAzÀÄ ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ°è JµÀÄÖ ªÉÃUÀªÁV ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ? EzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ
±À§ÝzÀ ‘dªÀ’ J£ÀÄßvÉÛêÉ. ±À§ÝzÀ dªÀ JAzÀgÉ ±À§ÝªÀÅ MAzÀÄ ¸ÉPÉAqï£À°è ZÀ°¸ÀĪÀ zÀÆgÀ. ªÉÃUÀzÀ
CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ(SI) KPÀªÀiÁ£À «ÄÃlgï ¥Àgï ¸ÉPÉAqï. EzÀ£ÀÄß ms–1 JAzÀÄ §gÉAiÀÄÄvÉÛêÉ.

¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° : ¸ÀªÀÄÄzÀæªÀÄlÖzÀ°è, ¨ÉZÀÑV£À UÁ½AiÀÄ°è ±À§ÝzÀ dªÀªÀÅ ¸ÉPÉArUÉ 346 m CxÀªÁ
0.346 km. eÉmï «ªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÆ ¸ÀºÀ F dªÀzÀ°è ZÀ°¸À¯ÁgÀªÀÅ. CPÀ¸Áävï AiÀiÁªÀÅzÉà «ªÀiÁ£À
±À§ÝzÀ dªÀQÌAvÀ ºÉaÑ£À dªÀzÀ°è ZÀ°¹zÁUÀ, CzÀÄ ±À§ÝzÀ vÀqÉAiÀÄ£ÀÄß ¹Ã½ CvÀåAvÀ ¨sÁj

d
±À§ÝªÀ£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß zsÀé¤ UÀdð£É `¸Á¤Pï§ÆªÀiï' J£ÀÄßvÉÛêÉ. CPÉÆÖçgï
14-1947gÀAzÀÄ, ZÀPïAiÀiÁVgï JA¨ÁvÀ ¥Àæ¥ÀæxÀªÀÄ ¨ÁjUÉ ¸ÀtÚzÁzÀ x-1JA§ «ªÀiÁ£ÀzÀ°è

he
±À§ÝQÌAvÀ®Æ ºÉaÑ£À dªÀzÀ°è ZÀ°¹zÀÝ£ÀÄ. £É®zÀ ªÉÄðzÀÝ d£ÀgÀÄ ¥ÀæxÀªÀÄ ¨ÁjUÉ zsÀé¤ UÀdð£ÉAiÀÄ
¨sÁj ±À§ÝªÀ£ÀÄß PÉýzÀÝgÀÄ.

is
re S
¥ÀæwzsÀé¤(Echo): AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ ªÉÄïÉäöÊ ªÉÄÃ¯É ¨É¼ÀPÀÄ ©zÁÝUÀ K£ÁUÀÄvÀÛzÉ? ¨É¼ÀQ£À ¸Àé®à
B
bl
¨sÁUÀªÁzÀgÀÆ ¥Àæw¥sÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ. ±À§Ý vÀgÀAUÀUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÉÄïÉäöÊUÉ §rzÁUÀ K£ÁUÀÄvÀÛzÉ?
CªÀÇ ¸ÀºÀ ¨É¼ÀQ£ÀAvÉ ¥Àæw¥sÀ°vÀªÁUÀÄvÀÛªÉAiÉÄ? FUÀ w½AiÉÆÃt.
be T
pu
ZÀlĪÀnPÉ 14.12
K

¤ÃªÀÅ ¥ÀæwzsÀé¤AiÀÄ£ÀÄß PÉý¢ÝÃgÁ? zÉÆqÀØ PÉÆoÀrUÀ¼À°è CxÀªÁ ¨ÉlÖUÀ¼À §½ ¥ÀæwzsÀé¤

©

¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV PÉý§gÀÄvÀÛzÉ. ¤ÃªÀÅ PÀ£ÁðlPÀzÀ°ègÀĪÀ ©eÁ¥ÀÄgÀzÀ ¥ÀæSÁåvÀ UÉÆïïUÀÄA§eï

£ÉÆÃrzÀÝgÉ, C°è£À ¥ÀæwzsÀé¤UÀ½UÉ ¨ÉgÀUÁUÀÄwÛÃj. EzÀÄ ºÉÃUÉ ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ? avÀæ 14.10£ÀÄß UÀªÀĤ¹
P ªÀÄvÀÄÛ Q JA§ JgÀqÀÄ MAzÉà vÉgÀ£ÁzÀ gÀnÖ£À PÉƼÀªÉUÀ½ªÉ. F PÉƼÀªÉUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ `S' ¹Ìçãï
Er P PÉƼÀªÉAiÀÄ£ÀÄß AB JA§ ¯ÉÆúÀzÀ ªÉÄïÉäöÊUÉ MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ PÉÆãÀzÀ°è Ej¸À¯ÁVzÉ.
P PÉƼÀªÉAiÀÄ vÀÄ¢AiÀÄ°è MAzÀÄ ¸ÀtÚ UÀrAiÀiÁgÀªÀ¤ßr. FUÀ Q PÉƼÀªÉAiÀÄ£ÀÄß ¯ÉÆúÀzÀ ªÉÄïÉäöÊUÉ
MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ PÉÆãÀzÀ°èj¹. UÀrAiÀiÁgÀzÀ nPï-nPï ±À§Ý ¤ªÀÄUÉ Q PÉƼÀªÉAiÀÄ E£ÉÆßAzÀÄ vÀÄ¢UÉ
to

¤ªÀÄä Q«AiÀÄ£ÀÄß D¤¹zÁUÀ PÉý¸ÀÄvÀÛzÉAiÉÄ? E®èªÁzÀgÉ ¤zsÁ£ÀªÁV Q PÉƼÀªÉAiÀÄ ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß

§zÀ°¹. MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¸ÁÜ£ÀzÀ°è UÀrAiÀiÁgÀzÀ ±À§Ý ¤ªÀÄUÉ PÉý¸ÀÄvÀÛzÉ. Q PÉƼÀªÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ
±À§ÝªÀ£ÀÄß PÉüÀ®Ä ºÉÃUÉ ¸ÁzsÀåªÁ¬ÄvÀÄ? ¨É¼ÀQUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ EzÉà jÃwAiÀÄ ¥ÀæAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß
t
No

¸Àäj¹PÉƽî.

PÀAqÀÄPÉƽî : ¥ÀæwzsÀé¤ PÉý¸À®Ä PÀÆUÀÄwÛgÀĪÀ M§â ªÀåQÛ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw¥sÀ®£À ºÉÆAzÀĪÀ ªÉÄïÉäöÊ
EªÀÅUÀ¼À ªÀÄzsÉå, PÀ¤µÀ× CAvÀgÀ J¶ÖgÀ¨ÉÃPÀÄ?

20
 d
he
avÀæ 14.10 ±À§ÝzÀ ¥Àæw¥sÀ®£À

is
re S
¤ÃªÀÅ MAzÀÄ SÁ° ºÀeÁgÀzÉƼÀUÉ eÉÆÃgÁV PÀÆVzÁUÀ ¤ªÀÄä zsÀé¤ ¤ªÀÄUÉ ªÀÄvÉÛ PÉý¸ÀÄvÀÛzÉ.
EzÀPÉÌ ±À§ÝzÀ ¥Àæw¥sÀ®£ÀªÉà PÁgÀt. ¥ÀªÀðvÀ, ªÉÆÃqÀ ªÀÄvÀÄÛ £É®zÀ ªÉÄïÉäöÊUÀ¼ÀÄ ±À§ÝªÀ£ÀÄß
B
bl
¥Àæw¥sÀ°¸ÀÄvÀÛªÉ. UÀÄqÀÄV£À GgÀļÀÄ«PÉ ±À§ÝªÀÇ ¸ÀºÀ ªÉÆÃqÀUÀ¼À ªÉÄïÉäöʤAzÁzÀ ¤gÀAvÀgÀ
±À§ÝzÀ ¥Àæw¥sÀ®£À¢AzÀ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. PÀlÖqÀzÀ M¼À¨sÁUÀzÀ°è K£ÁUÀÄvÀÛzÉ? ¦ÃoÉÆÃ¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÀÄ,
be T
pu
QlQUÀ¼ÀÄ, QlQ ¥ÀgÀzÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄwÛvÀgÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ±À§ÝzÀ ¸Àé®à ¨sÁUÀ »ÃjPÉÆAqÀÄ, ¥Àæw¥sÀ®£ÀªÀ£ÀÄß
K

PÀrªÉĪÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ¹¤ªÀiÁUÀȺÀzÉƼÀUÉ ±À§ÝªÀÅ ¸ÀjAiÀiÁV PÉý¸À®Ä EAvÀºÀ ¥ÀæwzsÀé¤UÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄ

ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ, OµÀ¢üUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ£ÉÆÃgÀAd£Á PÉëÃvÀæUÀ¼À°è ±À§ÝzÀ ¥Àæw¥sÀ®£ÀzÀ
©

CzÀÄãvÀ C£ÀéAiÀÄUÀ½ªÉ.
UÀzÀÝ® ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ zÀĵÀàjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ: £ÁªÀÅ J¯Áè §UÉAiÀÄ ±À§ÝªÀ£ÀÄß EµÀÖ ¥ÀqÀĪÀÅ¢®è, PÉ®ªÀÅ
±À§ÝU¼À ÄÀ Q« UÀqa À PÀÄ̪A À vÉ EgÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£Àªj À UÉ, ¥ÁætÂU½ À UÉ vÉÆAzÀgÉ GAlĪÀiÁqÀÄvÀÛª.É
F jÃwAiÀÄ CxÀð»Ã£À ±À§ÝUÀ½UÉ UÀzÀÝ® J£ÀÄßvÉÛêÉ. ªÀÄ£ÀĵÀågÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂUÀ¼À fêÀPÉÌ vÉÆAzÀgÉ
GAlĪÀiÁqÀĪÀ ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ ±À§ÝUÀ¼ÀÄ ±À§ÝªÀiÁ°£ÀåPÉÌ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛªÉ.F ±À§ÝUÀ¼ÀÄ
ªÀÄ£ÀĵÀågÀÄ,AiÀÄAvÀæUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ¥ÁætÂUÀ¼ÀAxÀ ««zsÀ DPÀgÀUÀ½AzÀ §gÀÄvÀÛªÉ. ªÁºÀ£ÀUÀ¼À ¸ÀzÀÄÝ, ¸À¨sÉ
¸ÀªÀiÁgÀA¨sÀUÀ¼À°è G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀ zsÀ餪ÀzsÀðPÀUÀ¼ÀÄ, «ªÀiÁ£ÀUÀ¼À ºÁgÁl, PÀlÖqÀ ¤ªÀiÁðtzÀ
to

AiÀÄAvÉÆÃæ ¥ÀPgÀ t
À UÀ¼ÄÀ , ¥ÀmÁQUÀ¼À ¸ÀzÄÀ Ý, ¸ÉÊgÀ£ïUÀ¼ÄÀ , ºÉa£ Ñ À PÀA¥À£À «¸ÁÛgz
À À ¸ÀAVÃvÀ EªÉ®ª
è ÅÀ UÀ¼ÄÀ
±À§ÝªÀiÁ°£ÀåPÉÌ PÁgÀt.
C¢üPÀ ±À§Ý¢AzÀ ªÀiÁ£À¹PÀ QjQj, vÀ¯É£ÉÆêÀÅ, KPÁUÀævÉAiÀÄ PÉÆgÀvÉ DUÀ§ºÀÄzÀÄ. ±À§Ý
t

ªÀiÁ°£ÀåzÀ ¢ÃWÀðPÁ® C£ÀĨsÀªÀ¢AzÀ ¤zÁæ¨sÀAUÀ, DvÀAPÀ, PÀ¼ÀªÀ¼À GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. ¥ÁætÂUÀ¼À

No

ªÉÄÃ®Æ zÀĵÀàjuÁªÀÄ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. ºÉaÑ£À gÀPÀÛzÉÆvÀÛqÀ, ºÀÈzÀAiÀÄ ¸ÀA§A¢ü vÉÆAzÀgÉUÀ¼ÀÄ,

QëÃt¸ÀĪÀ ±ÀæªÀt ±ÀQÛ GAmÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. UÀzÀÝ®ªÀÅ ¥ÁætÂUÀ¼À ªÉÄÃ®Æ CqÀØ ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀÄvÀÛzÉ.
GzÁºÀgÀuÉ: vÀ£Àß DºÁgÀ ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ±À§ÝªÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹gÀĪÀ ¥ÀQëUÀ½UÉ UÀzÀÝ®ªÀÅ vÉÆAzÀgÉ
GAlÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
PÀAqÀÄPÉƽî : ±À§Ý ªÀiÁ°£ÀåzÀ ¤AiÀÄAvÀætPÉÌ PÉÊUÉƼÀÀÄzÁzÀ PÀæªÀÄUÀ¼À §UÉÎ ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹.

±À§ÝªÀÅ J¯Áè PÀqÉ EzÉ. CzÀÄ Cw ºÉZÁÑzÁUÀ ªÀÄvÀÄÛ Cw PÀrªÉÄ EzÁÝUÀ ªÀiÁvÀæ £ÁªÀÅ
¤dªÁVAiÀÄÆ CzÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¸ÀÄvÉÛÃªÉ ªÀÄvÀÄÛ zÀÆgÀÄvÉÛêÉ.
21
 ¤ÃªÀÅ PÀ°wgÀĪÀÅzÀÄ
• ±À§ÝªÀÅ, PÁAiÀÄUÀ¼À PÀA¥À£À¢AzÀ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ vÉÆÃj¸À®Ä ¥ÀæAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ.
• £ÀªÀÄä fêÀ£ÀzÀ°è ±À§ÝzÀ ««zsÀ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ.
• ±À§ÝªÀÅ UÁ½AiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¥Àæ¸ÁgÀªÁUÀĪÀ «zsÁ£À.
• ±À§ÝªÀÅ AiÀiÁAwæPÀ vÀgÀAUÀ JA§ÄzÀPÉÌ ¸ÀªÀÄxÀð£É.

d
• ±À§Ý ¥Àæ¸ÁgÀªÁUÀ®Ä ªÀ¸ÀÄÛ ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ EzÉ JA§ÄzÀgÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ.

he
• WÀ£À, zÀæªÀ ªÀÄvÀÄÛ C¤®UÀ¼À°è ±À§ÝzÀ dªÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆð¸ÀĪÀÅzÀÄ.
• ±À§ÝzÀ C¯ÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ vÀgÀAUÀ zÀÆgÀ, DªÀÈwÛ, PÀA¥À£À «¸ÁÛgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃUÀ-

is
re S
F ¥ÀzÀUÀ¼À£ÀÄß ªÁåSÁå£À.
B
bl
• ±À§ÝªÀÅ ¥Àæw¥sÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀĪÀÅzÀÄ.
be T

• ªÀÄ£ÀĵÀå ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ fëUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ±À§ÝªÀiÁ°£Àå¢AzÀ GAmÁUÀĪÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ.

pu
K

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀÇtðªÁPÀå/ ¥Àæ±ÉßUÉ £Á®ÄÌ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀjAiÀiÁzÀ
©

GvÀÛgÀªÀ£ÀÄß Dj¹ :
1. ¤ÃªÀÅ gÉÃrAiÉÆâAzÀ MAzÀÄ d£À¦æAiÀÄ ºÁqÀ£ÀÄß D°¸ÀÄwÛ¢ÝÃj JAzÀÄ PÀ°à¹PÉƽî.
gÉÃrAiÉÆÃzÀ ¤AiÀÄAvÀæt »r¬ÄAzÀ ¤ÃªÀÅ ºÁr£À ±À§Ý ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ºÉZÀÄÑ
ªÀiÁqÀÄwÛÃj. F ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è ±À§ÝzÀ vÀgÀAUÀUÀ½UÉ ¸ÀA§AzsÀ ¥ÀlÖ F CA±ÀªÀÅ
ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ
J. DªÀÈwÛ ©. dªÀ
to

¹. PÀA¥À£À«¸ÁÛgÀ r. DªÀÈwÛ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀAUÀzÀÆgÀ

2. F PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÀgÀ°è ±À§ÝzÀ ªÉÃUÀÀ UÀjµÀÖªÁVgÀÄvÀÛzÉ?
t

J. UÁ½ ©. ¤ÃgÀÄ ¹. UÁdÄ r. ¤ªÁðvÀ

No

3. SÁ° EgÀĪÀ MAzÀÄ bÀvÀæzÀ «±Á® PÉÆoÀrAiÀÄ°è ¤ÃªÀÅ ±À§ÝzÀ ¥ÀæwzsÀé¤AiÀÄ£ÀÄß

C£ÀĨsÀ«¸ÀÄwÛÃj. DzÀgÉ CzÉà PÉÆoÀrAiÀÄ°è PÀÄað, ªÉÄÃdÄ, PÀ¥ÁlÄ ªÀÄwÛvÀgÀ
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß EmÁÖUÀ ¤ÃªÀÅ ¥ÀæwzsÀé¤AiÀÄ£ÀÄß ¸ÀàµÀÖªÁV PÉüÀ¯Ájj KPÉAzÀgÉ,
J. ±À§ÝzÀ vÀgÀAUÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÆoÀrAiÀÄ°ègÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ »ÃjPÉƼÀÄîvÀÛªÉ.
©. ¥Àæw¥sÀ®£ÀªÁUÀĪÀ ªÉÄïÉäöÊ PÉëÃvÀæ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
¹. ¥Àæw¥sÀ°vÀªÁzÀ zsÀé¤AiÉÄà ªÀÄvÉÛ ¥Àæw¥sÀ°vÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
r. ±À§Ý ¥Àæw¥sÀ®£À ºÉÆAzÀĪÀ¢®è.
22
 4. vÀgÀAUÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ°è ¥Àæ¸ÁgÀªÁUÀĪÀ CA±À.
J. ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ PÀtUÀ¼ÀÄ ©. PÀtUÀ¼À PÀA¥À£ÀUÀ¼ÀÄ
¹. vÀgÀAUÀPÉÌ PÁgÀtªÁzÀ ±ÀQÛ r. ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ E¯ÉPÁÖç£ÀÄUÀ¼ÀÄ
II ©lÖ ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ GvÀÛgÀ¢AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁr :
1. MAzÀÄ vÀgÀAUÀzÀ DªÀÈwÛ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀAUÀzÀÆgÀzÀ UÀÄt®§ÞªÉAzÀgÉ __________ .
2. vÀgÀAUÀzÀÆgÀzÀ SI ªÀiÁ£À ___________________ .

d
3. 250C GµÀÚvÉAiÀÄ°è UÁ½AiÀÄ°è ±À§ÝzÀ CAzÁdÄ ªÉÃUÀ ___________________ .

he
III PɼÀV£ÀªÀÅUÀ½UÉ GvÀÛj¹ :
1. ±À§ÝzÀ vÀgÀAUÀUÀ½UÉ ¤Ã¼ÀC¯ÉUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÁÛgÉ. KPÉ ?
2. ±À§ÝªÀÅ PÉ®¸ÀªÀiÁqÀ§®èzÀÄ JAzÀÄ vÉÆÃj¸ÀĪÀ MAzÀÄ ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹.

is
re S
3. ±À§ÝªÀÅ PÀA¥À£ÀUÀ½AzÀ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ vÉÆÃj¸ÀĪÀ MAzÀÄ ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ£ÀÄß
B
«ªÀj¹.
bl
4. ¤ªÀÄUÉ UÉÆwÛgÀĪÀ 5 ¸ÀAVÃvÀ ªÁzÀåUÀ¼À ¥ÀnÖ ªÀiÁr. CªÀÅ ºÉÃUÉ ±À§Ý GAlÄ
be T

ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ JAzÀÄ w½¹.

pu
K

¸ÀAVÃvÀ ªÁzÀåzÀ ºÉ¸ÀgÀÄ ±À§Ý GvÁàzÀ£É ªÀiÁqÀĪÀ jÃw

to©

5. ±À§ÝzÀ ¥Àæw¥sÀ®£ÀzÀ JgÀqÀÄ ªÀåªÀºÁjPÀ C£ÀéAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß w½¹.

6. ±À§ÝzÀ ¥Àæ¸ÁgÀPÉÌ ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ EzÉ JAzÀÄ vÉÆÃj¸ÀĪÀ MAzÀÄ ¥ÀæAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß
t

«ªÀj¹.
No

7. MAzÀÄ vÀgÀAUÀªÀ£ÀÄß £ÀPÉë ªÀÄÆ®PÀ ¥Àæw¤¢ü¹ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀAUÀzÀÆgÀ, PÀA¥À£À «¸ÁÛgÀ

EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹.
AiÉÆÃa¹ :
1. ±À§ÝªÀÅ MAzÀÄ ªÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ±Á¥À KPÉ ?

2. ±À§ÝUÀ½AzÀ EvÀgÀjUÉ vÉÆAzÀgÉAiÀiÁUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ®Ä ¤ÃªÀÅ AiÀiÁªÀ

PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉƼÀÄîwÛÃj?

23
 CzsÁåAiÀÄ 15
GµÀÚ

GµÀÚ

d
GµÀÚzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ vÁ¥À

he
• vÁ¥ÀzÀ°è ºÉZÀѼÀ
•

is
GµÀÚ ªÁåPÉÆÃZÀ£É vÁ¥ÀªÀiÁ¥À£À
re S
vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀUÀ¼ÀÄ
• ¹Üw §zÀ¯ÁªÀuÉ ¥ÀnÖUÀ¼ÀÄ
•
B
bl
gÁ¸ÁAiÀĤPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ

•
be T

• ¥ÀæAiÉÆÃUÀ±Á¯Á ¸É°ìAiÀÄ¸ï ¥ÀnÖ

pu
• • ¥sÁågÀ£ï»Ãmï ¥ÀnÖ
K

ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ
• PÉ°é£ï ¥ÀnÖ
©

GµÀÚªÀÅ ±ÀQÛAiÀÄ (heat energy) MAzÀÄ gÀÆ¥À JAzÀÄ ¤ÃªÀÅ FUÁUÀ¯Éà PÀ°w¢ÝÃj. £ÁªÀÅ
EzÀ£ÀÄß ««zsÀ GzÉÝñÀUÀ½UÉ G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄvÉÛêÉ. £ÁªÀÅ DºÁgÀªÀ£ÀÄß ¨ÉìĸÀ®Ä GµÀÚªÀ£ÀÄß
G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀÅzÀÄ EzÀPÉÆÌAzÀÄ ¤zÀ±Àð£À. GµÀÚ CªÀ±Àå«gÀĪÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁrj.
GµÀÚ ±ÀQÛAiÀÄ §UÉÎ E£ÀÆß ºÉaÑ£ÀzÀ£ÀÄß PÀ°AiÉÆÃt.
ZÀlĪÀnPÉ 15.1
to

MAzÀÄ ¯ÉÆÃl ¤ÃgÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî. CzÀPÉÌ MAzÀÄ ºÀ¤ §tÚªÀ£ÀÄß ºÁQj. K£ÁUÀÄvÀÛzÉ? §tÚªÀÅ
KPÉ ¤Ãj£À°è ºÀgÀrvÀÄ? CtÄUÀ¼À ZÀ®£É¬ÄAzÀ »ÃUÁUÀÄvÀÛzÉ.
ZÀlĪÀnPÉ 15.2
t

vÀgÀUÀwAiÀÄ MAzÀÄ ªÀÄƯÉAiÀÄ°è ¤AvÀÄ ¸ÀÄUÀAzsÀ zÀæªÀåzÀ ¨Ál°AiÀÄ ªÀÄÄZÀѼÀªÀ£ÀÄß vÉgɬÄj.

No

¸ÀÄUÀAzsÀªÀÅ PÉÆÃuÉAiÀÄ J¯Áè PÀqÉUÀÆ ºÉÃUÉ ¥À¸Àj¹vÀÄ?

J¯Áè zÀæªÀåUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ E®èªÉ CtÄUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ JAzÀÄ ¤ªÀÄUÉ w½¢zÉ.
CªÀÅUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÁUÀ®Æ ZÀ®£ÉAiÀÄ°èªÉ. DzÀÝjAzÀ CªÀÅUÀ¼ÀÄ ZÀ®£À±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. MAzÀÄ
ªÀ¸ÀÄÛ«£À°ègÀĪÀ J¯Áè CtÄUÀ¼À MlÄÖ ZÀ®£À±ÀQÛAiÉÄà GµÀÚ. CAvÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è GµÀÚzÀ
ªÀiÁ£À dƯï (J) DVzÉ. ¤ÃªÀÅ MAzÀÄ ªÀ¸ÀÄÛ«UÉ GµÀÚ ¤Ãr¢ÝÃj JAzÀgÉ ¤ÃªÀÅ D ªÀ¸ÀÄÛ«UsÉ
±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃj¹¢ÝÃj JAzÀxÀð. F ¸ÉÃj¹zÀ ±ÀQÛ¬ÄAzÁV CtÄUÀ¼À ¸ÀgÁ¸Àj ZÀ®£À±ÀQÛAiÀÄÄ
ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. CtÄUÀ¼ÀÄ FUÀ ¸ÀgÁ¸ÀjAiÀiÁV ºÉZÀÄÑ ZÀ®£À±ÀQÛ ¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. ªÀ¸ÀÄÛ«£À ©¹AiÀÄ
CxÀªÁ vÀtÚV£À ªÀÄlÖªÉà vÁ¥À. PÉÊUÀ¼À GdÄÓ«PÉ, «zÀÄåvï E¹Ûç ¥ÉnÖUÉ, ¸ËgÀ d®vÁ¥ÀPÀUÀ¼À°è
±ÀQÛAiÀÄ CAvÀgï ¥ÀjªÀvÀð£É PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.
24
 vÁ¥À
¨Á®å¢AzÀ¯Éà £ÀªÀÄUÉ ¨ÉZÀÑV£À ªÀÄvÀÄÛ vÀtÚV£À ¸ÀAªÉÃzÀ£ÉUÀ¼À §UÉÎ ¥ÀjZÀAiÀÄ«zÉ. PÉ®ªÀÅ
¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄnÖ, £ÁªÀÅ ºÉÆðPÉAiÀÄ DzsÁgÀzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÀÄ ©¹AiÀiÁVzÉ JAzÀÄ
PÀAqÀÄPÉƼÀÄîvÉÛêÉ. EzÀ£ÀÄß CxÀðªÀiÁrPÉƼÀî®Ä F PɼÀV£À ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁqÉÆÃt.
ZÀlĪÀnPÉ 15.3
©¹AiÀiÁzÀ ¤ÃgÀÄ, PÉÆoÀrAiÀÄ GµÀÚvÉAiÀÄ°ègÀĪÀ ¤ÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ Cwà vÀA¥ÁzÀ ¤ÃgÀÄ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß
ªÀÄÆgÀÄ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¯ÉÆÃlUÀ¼À°è vÉUÉzÀÄPÉƽî. MAzÀÄ PÉÊAiÀÄ vÉÆÃgÀÄ ¨ÉgÀ¼À£ÀÄß Cw vÀA¥ÁzÀ
¤Ãj£ÉƼÀUÉ C¢Ý. E£ÉÆßAzÀÄ PÉÊAiÀÄ vÉÆÃgÀÄ ¨ÉgÀ¼À£ÀÄß ©¹AiÀiÁzÀ ¤Ãj£ÉƼÀUÉ C¢Ý. ¸À®à PÁ®zÀªÀgÉUÉ

d
CAzÀgÉ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ MAzÀÄ ¤«ÄµÀ ¨ÉgÀ¼À£ÀÄß ºÁUÉà Erj. C£ÀAvÀgÀ JgÀqÀÆ ¨ÉgÀ¼ÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÆoÀrAiÀÄ

he
GµÀÚvÉAiÀÄ ¤ÃjgÀĪÀ ¯ÉÆÃlzÀ°è C¢Ý Erj.
F ¤ÃgÀÄ ©¹AiÀiÁVzÉAiÉÄà ? vÀtÚVzÉAiÉÄÃ? ªÉÆzÀ°UÉ ©¹ ¤Ãj£À ¸ÀA¥ÀPÀðzÀ°èzÀÝ ¨ÉgÀ¼ÀÄ
FUÀ vÀtÚV£À C£ÀĨsÀªÀªÀ£ÀÆß, vÀA¥ÀÅ ¤Ãj£À ¸ÀA¥ÀPÀðzÀ°èzÀÝ ¨ÉgÀ¼ÀÄ FUÀ ©¹AiÀÄ C£ÀĨsÀªÀªÀ£ÀÆß

is
re S
¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ EzÀÄ ©¹AiÀÄ CxÀªÁ vÀtÚV£À ªÀÄlÖzÀ C£ÀĨsÀªÀªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ
ªÀ¸ÀÄÛ«£À ©¹AiÀÄ CxÀªÁ vÀtÚV£À ªÀÄlÖzÀ C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß vÁ¥À (temperature) J£ÀÄßvÉÛêÉ.
B
bl
ZÀlĪÀnPÉ 15.4
MAzÉà vÁ¥ÀzÀ°ègÀĪÀ 100 cm3 ªÀÄvÀÄÛ 200 cm3 ¤ÃgÀ£ÀÄß JgÀqÀÄ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ
be T
pu
©ÃPÀgïUÀ¼À°è vÉUÉzÀÄPÉƽî. AiÀiÁªÀÅzÀgÀ°è ºÉZÀÄÑ GµÀÚ«zÉ? ºÉZÀÄÑ CtÄUÀ½gÀĪÀ ¤Ãj£À°è
K

±ÀQÛAiÀÄÄ ºÉZÀÄÑ. JgÀqÀÆ ©ÃPÀgï£À°ègÀĪÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß PÀÄ¢¹. CªÀÅUÀ¼À vÁ¥ÀªÀ£ÀÄß C¼É¬Äj.

JgÀqÀÆ ©ÃPÀgïUÀ¼À°ègÀĪÀ ¤Ãj£À vÁ¥ÀªÀÅ MAzÉà DVzÉAiÉÄÃ?
©

PÉÆlÖ vÁ¥ÀzÀ°è ªÀ¸ÀÄÛ«£À vÁ¥ÀªÀÅ gÁ²AiÀÄ£ÀÄß CªÀ®A©¹®è.DzÀgÉ EzÀÄ ªÀ¸ÀÄÛ«£À

CtÄUÀ¼ÀÄ ºÉÆA¢gÀĪÀ ±ÀQÛAiÀÄ «zsÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¸ÀASÉåAiÀiÁVzÉ.vÁ¥ÀªÀÅ CtÄUÀ¼À ZÀ®£À±ÀQÛUÉ
£ÉÃgÀªÁV ¸ÀA§A¢ü¹zÁÝVzÉ. FUÀ £ÁªÀÅ GµÀÚ ªÀÄvÀÄÛ vÁ¥ÀUÀ¼À §UÉÎ w½zÀÄPÉÆArzÉÝêÉ. FUÀ
£ÁªÀÅ CªÀÅUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸ÀªÀ£ÀÄß PÀ°AiÉÆÃt.
¥ÀnÖ 15.1 GµÀÚ ªÀÄvÀÄÛ vÁ¥ÀªÀiÁ£ÀzÀ £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸À
to

GµÀÚ vÁ¥À
GµÀÚªÀÅ ±ÀQÛAiÀÄ MAzÀÄ gÀÆ¥À vÁ¥ÀªÀÅ ©¹AiÀÄ CxÀªÁ vÀtÚV£À ªÀÄlÖzÀ C¼ÀvÉ. EzÀÄ
±ÀQÛUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¸ÀASÉå. DzÀgÉ EzÀÄ ±ÀQÛAiÀÄ®è.
t
No

MAzÀÄ ªÀ¸ÄÀ Û«£À°ègÄÀ ªÀ GµÀ±

Ú QÀ ÛAiÀÄÄ D vÁ¥ÀªÅÀ ªÀ¸ÄÀ «
Û £À UÁvÀæ CxÀªÁ gÁ²AiÀÄ£ÀÄß CªÀ®A©¹®è.
ªÀ¸ÀÄÛ«£À°ègÀĪÀ PÀtUÀ¼À dªÀ, PÀtUÀ¼À GzÁºÀgÀuÉUÉ MAzÀÄ aPÀÌ ¯ÉÆÃlzÀ°ègÀĪÀ ¤Ãj£À
¸ÀASÉå ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÀÄÛ«£À gÁ²AiÀÄ£ÀÄß vÁ¥ÀªÀÅ zÉÆqÀØ ¥ÁvÉæAiÀÄ°ègÀĪÀ ¤Ãj£À vÁ¥ÀªÀÅ MAzÉÃ
CªÀ®A©¹zÉ. DVgÀ§ºÀÄzÀÄ, DzÀgÉ zÉÆqÀØ ¥ÁvÉæAiÀÄ°ègÀĪÀ ¤Ãj£À
GµÀÚ ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ. KPÉAzÀgÉ CzÀÄ ºÉZÀÄÑ CtÄUÀ¼À£ÀÄß
ºÉÆA¢gÀĪÀÅzÀjAzÀ ºÉZÀÄÑ GµÀÚ±ÀQÛAiÀÄļÀîzÀÄÝ.
GµÀ Ú z À CAvÀ g Á¶Ö ç ÃAiÀ Ä ªÀ i Á£À vÁ¥ÀzÀ CAvÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀiÁ£À PÉ°é£ï DVzÉ.
dƯïDVzÉ
25
 GµÀÚzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ: MAzÀÄ PÁAiÀÄPÉÌ GµÀÚªÀ£ÀÄß PÉÆmÁÖUÀ CzÀgÀ vÁ¥À ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. FUÀ
£ÁªÀÅ GµÀÚzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À §UÉÎ E£ÀÆß ºÉZÀÄÑ PÀ°AiÉÆÃt.
ZÀlĪÀnPÉ 15.5
MAzÀÄ ¯ÉÆÃlzÀ°è ¤ÃgÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî. CzÀgÀ vÁ¥ÀªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹PÉƽî. F ¯ÉÆÃlªÀ£ÀÄß
10 ¤«ÄµÀUÀ¼À PÁ® PÁ¬Ä¹. FUÀ ¥ÀÅ£À: vÁ¥ÀªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹. ¤ÃªÀÅ K£À£ÀÄß «ÃQë¹¢j?
¤ªÀÄä wêÀiÁð£ÀªÉãÀÄ? GµÀÚ±ÀQÛAiÀÄÄ vÁ¥ÀzÀ°è §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
ZÀlĪÀnPÉ 15.6

d
he
MAzÀÄ UÁf£À EAeÉPÀë£ï ¨Ál°AiÀÄ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ,
15.1 avÀæzÀ°è vÉÆÃj¹zÀAvÉ CzÀgÀ°è ¨Á¯ï ¥É¤ß£À SÁ°
j¦üïï PÉƼÀªÉ ¹Q̹. j¦üïï PÉƼÀªÉAiÀÄ ªÉÄïÁãUÀzÀ°è

is
MAzÀÄ ºÀ¤ ¤ÃgÀ£ÀÄß vÀÄA©¹j. ¨Ál°AiÀÄ£ÀÄß UÀnÖAiÀiÁV
re S
MwÛ »r¬Äj. ¤ÃªÀÅ K£À£ÀÄß «ÃQë¹¢j? PÉƼÀªÉ¬ÄAzÀ
B
bl
avÀæ 15.1 C¤®zÀ ªÁåPÉÆÃZÀ£É
¤ÃgÀÄ KPÉ ºÉÆgÀ ZÉ®ÄèvÀÛzÉ.?
be T
pu
ZÀlĪÀnPÉ 15.7
K

20 cm3£À MAzÀÄ ©ÃPÀj£À°è MAzÀÄ ªÀÄAdÄUÀqÉØAiÀÄ vÀÄAqÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî. CzÀ£ÀÄß

PÁ¬Ä¹. AiÀiÁªÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ «ÃQë¹¢j? ¤ÃgÀÄ PÀÄ¢AiÀÄ®Ä ¥ÁægÀA¨sÀªÁUÀĪÀªÀgÉUÀÆ
©

PÁ¬Ä¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀĪÀj¹. ¤Ãj£À ªÀÄlÖ PɼÀV½AiÀÄĪÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹. ¤ªÀÄä wêÀiÁð£ÀªÉãÀÄ?

ZÀlĪÀnPÉ 15.8
20 cm3£À ©ÃPÀj£À°è 10 g ªÉÄÃtªÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî. £ÀAvÀgÀ ªÉÄÃ¯É «ªÀj¹zÀAvÉ ¥ÀæAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß
ªÀiÁr. ¤ªÀÄä wêÀiÁð£ÀªÉãÀÄ? ªÉÄð£À JgÀqÀÄ ZÀlĪÀnPÉUÀ½AzÀ, GµÀÚ±ÀQÛAiÀÄÄ ªÀ¸ÀÄÛ«£À ¹ÜwAiÀÄ°è
§zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ ¤tð¬Ä¸À§ºÀÄzÀÄ.
ZÀlĪÀnPÉ 15.9
to

MAzÀÄ ZÀªÀÄZÀ ¥ÉÇmÁå¹AiÀĪÀiï ¥ÀgïªÀiÁåAUÀ£ÉÃmï£ÀÄß 20 mL ¥Àæ£Á¼ÀzÀ°è vÉUÉzÀÄPÉƽî.

CzÀ£ÀÄß PÁ¬Ä¹. MAzÀÄ QrUÉƽîAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæ£Á¼ÀzÀ M¼ÀUÉ M¬Äåj. ¤ÃªÉãÀÄ «ÃQë¹¢j?
QrUÉƽîAiÀÄÄ KPÉ ¥ÀæPÁ±ÀªÀiÁ£ÀªÁV Gj¬ÄvÀÄ? GµÀÚ ±ÀQÛAiÀÄÄ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß
t

GAlĪÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
No

GµÀÚ¢AzÁUÀĪÀ WÀ£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ªÁåPÉÆÃZÀ£ÉAiÀÄÄ, £ÀªÀÄä fêÀ£ÀzÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß

ªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ.
GµÀÚ¢AzÁV WÀ£ÀªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ªÁåPÉÆÃZÀ£É
1. zÀ¥Àà£ÉAiÀÄ UÁf£À ¯ÉÆÃlPÉÌ PÀÄ¢AiÀÄĪÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß ºÁQzÁUÀ, CzÀÄ vÀPÀët MqÉzÀÄ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ.
EzÀPÉÌ PÁgÀt UÁdÄ GµÀÚzÀ CªÁºÀPÀ. PÀÄ¢AiÀÄĪÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß UÁf£À ¯ÉÆÃlzÉƼÀPÉÌ ºÁQzÁUÀ,
UÁf£À M¼À ªÉÄïÉäöÊ ©¹AiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ D ªÉÄïÉäöÊ ªÁåPÉÆÃa¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ ºÉÆgÀ
ªÉÄïÉäöÊ ºÁUÉ EgÀÄvÀÛzÉ. F C¸ÀªÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÁåPÉÆÃZÀ£É¬ÄAzÀ UÁdÄ MqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. KPÉAzÀgÉ
UÁdÄ GµÀÚ CªÁºÀPÀ.
26
 2. ¤ÃªÀÅ PÁAQæÃmï gÀ¸ÉÛUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹¢ÝgÁ? PÁAQæÃmï ¥sÀ®PÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ vÀĸÀÄ vÉgÀ¥ÀÅ KPÉ
©nÖgÀÄvÁÛgÉ?

3. PÉ® ªÀÅ PÉÊUÁjPÉU À¼À°è ©¹ ¤ÃgÀ£ÉÆßà CxÀªÁ

©¹zÀ æ ª À ª À £ É Æ ßà MAzÉ q É ¬ ÄAzÀ ªÀ Ä vÉ Æ Û A zÉ q É U É
¯ÉÆúÀzÀ PÉƼÀªU É ¼
À À ªÀÄÆ®PÀ ¸ÁV¸ÀÄvÁÛg.É EªÀÅUÀ¼À
ªÁåPÉÆÃZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAPÉÆÃZÀ£ÉUÀ½AzÁV CªÀÅUÀ¼À
¨ÁUÀÄ«PÉ CxÀªÁ MqÉAiÀÄÄ«PÉUÉ PÁgÀtªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ.
EzÀ£ÀÄß ¤ªÁj¸ÀĪÀÅzÀÄ ºÉÃUÉ? F ¯ÉÆúÀzÀ

d
PÉ Æ ¼À ª É U À ¼ À £ À Ä ß ¤¢ðµÀ Ö zÀ Æ gÀ U À ¼ À ° è ¸À Ä gÀ Ä ½

he
¸ÀÄwÛgÀÄvÁÛgÉ. avÀæ 15.2 £ÀÄß UÀªÀĤ¹. ¯ÉÆúÀzÀ
PÉ Æ ¼À ª É U À ¼ À GzÀ Ý zÀ ªÁåPÉ Æ ÃZÀ £ É CxÀ ª Á
avÀæ 15.2 ¯ÉÆúÀzÀ PÉƼÀªÉ ¸À A PÉ Æ ÃZÀ £ É A iÀ Ä ¸À ª À Ä ¸É å AiÀ Ä £À Ä ß F ¸À Ä gÀ Ä ½UÀ ¼ À
¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ¤ªÁj¸À§ºÀÄzÀÄ. ¯ÉÆúÀzÀ PÉƼÀªA É iÀÄ

is
re S
ªÁåPÉÆÃZÀ£ÉAiÀÄÄ ¸ÀÄgÀĽAiÀÄ UÁvÀæªÀ£ÀÄß ¸À®à ºÉaѸÀÄvÀÛzÉ. EzÀjAzÁV PÉƼÀªÉ MqÉAiÀÄĪÀÅ¢®è.
WÀ£,À zÀª
æ À ªÀÄvÀÄÛ C¤®UÀ¼À ªÁåPÆÉ ÃZÀ£¬ É ÄAzÁUÀĪÀ PÉ®ªÀÅ EvÀgÀ ¸ÀªÄÀ ¸ÉåU¼ À £
À ÄÀ ß ¥ÀnÖ ªÀiÁrj
B
bl
WÀ£À, zÀæªÀ ªÀÄvÀÄÛ C¤®UÀ¼À ªÁåPÉÆÃZÀ£ÉAiÀÄÄ £ÀªÀÄä §zÀÄQ£À°è ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ.
CªÀÅUÀ¼À PÉ®ªÀÅ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ C£ÀéAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß w½AiÉÆÃt
be T
pu
• ¢é¯ÉÆúÀ ¥ÀnÖAiÀÄ GµÀÚ ªÁåPÉÆÃZÀ£ÉUÉ C£ÉÃPÀ C£ÀéAiÀÄUÀ½ªÉ. ¸ÀéAiÀÄA ZÁ°vÀ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÁzÀ
K

¨ÉAQ JZÀÑjPÉ UÀAmÉUÀ¼À°è, «zÀÄåvï M¯É, «zÀÄåvï E¹Ûç¥ÉnÖUÉ, ¸ÀÆPÀë÷ä vÀgÀAUÀ M¯É, gɦüædgÉÃlgï,
E£ïPÀÄå¨ÃÉ lgïUÀ¼ÄÀ , ºÀªÁ¤AiÀÄAvÀPæ U
À ¼
À ÄÀ ªÀiÄAvÁzÀªÅÀ UÀ¼À
©

ªÀÄAqÀ®UÀ¼À°è GµÀÚ ¹éZïUÀ¼À°è ¢é¯ÉÆúÀ ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß

(bimetallic strips) §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
• PÉ®ªÀÅ vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀUÀ¼ÀÄ zÀæªÀUÀ¼À GµÀÚªÁåPÉÆÃZÀ£ÉAiÀÄ
vÀvÀÛ÷ézÀ ªÉÄÃ¯É PÁAiÀÄ𠤪Àð»¸ÀÄvÀÛªÉ.
• ªÉÆÃmÁgï ªÁºÀ£ÀUÀ¼À°è EAf£ÀßUÀ¼À°è G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ
PÉ®¸ÀªÁUÀĪÀÅzÀÄ GµÀÚªÁåPÉÆÃZÀ£É¬ÄAzÀ. avÀæ 15.3 E¹Ûç¥ÉnÖUÉ
to

¤Ãj£À C¸ÀA§zÀÞ «PÁ¸À (anomalous expansion of water)

¤ÃgÀ£ÀÄß vÀt¸ÀÄvÁÛ ºÉÆÃzÀgÉ, ªÉÆzÀ®Ä 40C ªÀgÉUÉ CzÀÄ ¸ÀAPÀÄa¸ÀÄvÀÛzÉ. C£ÀAvÀgÀ CzÀÄ
t

00C £À°è ªÀÄAdÄUÀqÉØAiÀiÁV WÀ¤Ã¨sÀ«¸ÀĪÀ ªÀgÉUÀÆ ªÁåPÉÆÃZÀ£É ºÉÆAzÀÄvÀÛzÉ. 00C ¤AzÀ

No

40C ªÀgÉUÉ ¤Ãj£À F C¸ÁªÀiÁ£Àå ¸Àé¨sÁªÀªÀ£ÀÄß ¤Ãj£À C¸ÀA§zÀÞ «PÁ¸À J£ÀÄߪÀgÀÄ. ¸ÁªÀiÁ£Àå
¥ÀzÀUÀ¼À°è ºÉüÀĪÀÅzÁzÀgÉ ¤ÃgÀÄ 40C AiÀÄ°è GµÀÚ ¤ÃrzÁUÀ ªÁåPÉÆÃa¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ vÀtÚUÉ
ªÀiÁrzÁUÀ®Æ ªÁåPÉÆÃa¸ÀÄvÀÛzÉ.
²ÃvÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ªÁvÁªÀgÀtzÀ GµÀÚvÉAiÀÄÄ 00C VAvÀ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀjAzÀ
PÉgÉ, ¸ÀgÉÆêÀgÀ, £À¢ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ ¤ÃgÀÄ ªÉÄïÁãUÀzÀ°è WÀ¤Ã¨sÀ«¹ ªÀÄAdÄUÀqÉØAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
DzÀgÉ PɼÀV£À ¥ÀzÀgÀzÀ ¤ÃgÀÄ 40C £À°è EgÀÄvÀÛzÉ. EzÀjAzÁV «ÄãÀÄ ªÀÄwÛvÀgÀ d®fëUÀ¼ÀÄ
ªÁvÁªÀgÀtzÀ GµÀÚvÉ 00C UÉ PÀĹzÁUÀ®Æ fêÀAvÀªÁVgÀÄvÀÛªÉ. ªÁåPÉÆÃa¸ÀÄwÛgÀĪÀ ¤ÃgÀÄ
ªÀÄAdÄUÀqA ØÉ iÀÄ gÀÆ¥Àz°
À z
è ÄÀ Ý, ¤ÃjVAvÀ PÀrªÉÄ ¸ÁAzÀv
æ A
É iÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀz
Û .É ºÁUÁV ªÀÄAdÄUÀqØÉ
27
 ¤Ãj£À ªÉÄÃ¯É vÉîÄwÛgÀÄvÀÛzÉ. F ªÀÄAdÄUÀqÉØAiÀÄÄ GµÀÚ ¤gÉÆÃzsÀPÀªÁVzÀÄÝ, ¤Ãj£À vÁ¥ÀªÀ£ÀÄß
PÁ¥ÁqÀÄvÀÛzÉ.
£ÁªÀÅ FUÁUÀ¯Éà vÁ¥À ªÀÄvÀÄÛ GµÀÚzÀ §UÉÎ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁrzÉÝêÉ. FUÀ £ÁªÀÅ vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀ
JA§ G¥ÀPÀgÀtªÀ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹ vÁ¥ÀªÀ£ÀÄß C¼ÉAiÀÄĪÀ §UÉÎ w½AiÉÆÃt.
vÁ¥ÀªiÀ Á¥ÀPÀ : MAzÀÄ ªÀ媸 À ÜÉ AiÀÄ vÁ¥Àª£ À ÄÀ ß ¥ÀjªÀiÁuÁvÀäPª
À ÁV C¼ÉAiÀÄĪÀ ¸Ázs£ À ª
À ÃÉ vÁ¥ÀªiÀ Á¥ÀP.À
vÁ¬Ä vÀ£ßÀ ªÀÄUÀÄ«£À zÉúÀzÀ vÁ¥Àª£ À ÄÀ ß PÉʬÄAzÀ ¸À² à ð¹ w½AiÀÄĪÀÅzÀ£ÄÀ ß ¤ÃªÀÅ UÀªÄÀ ¤¹gÀ§ºÀÄzÀÄ.
F C¨sÁå¸ÀzÀ°è ¥ÀjªÀiÁuÁvÀäPÀ C¼ÀvÉ ¹UÀĪÀÅ¢®è. EzÀÄ PÉêÀ® vÁ¥ÀzÀ CAzÁd£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
vÁ¥ÀzÀ C¼ÀvÉ

d
ºÉa£
Ñ À vÁ¥ÀªiÀ Á¥ÀPU
À ¼À °À è zÀª
æ U
À ½À UÉ GµÀÚ ¤ÃrzÁUÀ ªÁåPÉÆÃa¸ÀĪÀ UÀÄtªÀ£ÄÀ ß G¥ÀAiÉÆÃV¹

he
vÁ¥ÀªÀ£ÀÄß C¼ÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. vÁ¥À ºÉZÀÄѪÀÅzÀgÉÆA¢UÉ vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀzÀ ¸ÀÛA¨sÀzÀ°ègÀĪÀ zÀæªÀ
¥ÁzÀgÀ¸À ¸ÀÜA¨sÀzÀ GzÀÝ ºÉZÀÄÑvÀÛzÉ. zÉÊ£ÀA¢£À fêÀ£ÀzÀ°è vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀªÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV
G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄvÉÛêÉ. EwÛa£À ¢£ÀUÀ¼À°è rfl¯ï vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÀÄ.

is
re S
¥ÀæAiÉÆÃUÀ ±Á¯Á GµÀÚvÁ ªÀiÁ¥ÀPÀ
B
bl
be T
pu
K

avÀæ 15.4 ¥ÀæAiÉÆÃUÀ ±Á¯Á GµÀÚvÁ ªÀiÁ¥ÀPÀ

©

¥À æ A iÉ Æ ÃUÀ ± Á¯Á GµÀ Ú v Á ªÀ i Á¥À P À ª À £ À Ä ß vÁ¥À ª À £ À Ä ß C¼É A iÀ Ä ®Ä CxÀ ª Á vÁ¥À z À

§zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß PÀgÁgÀĪÁPÁÌV C¼ÉAiÀÄ®Ä G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄvÁÛgÉ. EzÀ£ÀÄß ¯ÉÆúÀ CxÀªÁ
UÁf¤AzÀ ªÀiÁrgÀÄvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ EzÀ£ÀÄß ºÀzÀªÀiÁqÀÄ«PÉ CxÀªÁ C¤®£ÀzÀ «zsÁ£À¢AzÀ ºÉZÀÄÑ
¨Á½PÉ §gÀĪÀAvÉ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. EAzÀÄ ««zsÀ jÃwAiÀÄ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ±Á¯Á GµÀÚvÁªÀiÁ¥ÀPÀUÀ¼ÀÄ
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ¹UÀÄvÀÛªÉ. UÁf£À §ÄgÀÄqÉAiÀÄ°ègÀĪÀ zÀæªÀ ºÉÆgÀUÉ ¸À櫸ÀzÀAvÉ
GµÀÚvÁªÀiÁ¥ÀPÀªÀ£ÀÄß, UÁf¤AzÀ ªÉƺÀgÀÄ ªÀiÁrgÀÄvÁÛgÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV F zÀæªÀUÀ¼ÀÄ ¥ÁzÀgÀ¸À
to

CxÀªÁ PÉA¥ÀÅ D¯ÉÆÌúÁ¯ï DVgÀÄvÀÛªÉ. vÁ¥ÀzÉÆA¢UÉ EzÀgÀ UÁvÀæªÀÅ §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ¢é¯ÉÆúÀ

¥ÀnÖ¬ÄAzÀ ªÀiÁqÀ®àlÖ GµÀÚvÁªÀiÁ¥ÀPÀzÀ°è JgÀqÀÄ ¨ÉÃgÉ ¯ÉÆúÀUÀ¼À£ÀÄß eÉÆÃr¹gÀÄvÁÛgÉ.
©¹AiÀiÁzÀAvÉ CªÀÅUÀ¼À ªÁåPÉÆÃZÀ£ÉAiÀÄ zÀgÀªÀÅ ¨ÉÃgÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. ºÀ®ªÀŨÁj GzÀÝ ¢é¯ÉÆúÀ
t

¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄgÀĽAiÀÄAvÉ ¸ÀÄwÛ, ¸ÀÆaÃ¥sÀ®PÀzÉÆA¢UÉ G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄvÁÛgÉ.

No

ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀ (Clinical thermometer)

ªÀiÁ£ÀªÀgÀ CxÀªÁ ¥ÁætÂUÀ¼À ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ G¥ÀAiÉÆÃUÀPÁÌV gÀa¹gÀĪÀ vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀPÉÌ
ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀ J£ÀÄߪÀgÀÄ. F GµÀÚvÁªÀiÁ¥ÀPÀzÀ°è ¥ÁzÀgÀ¸ÀªÀ£ÀÄß §¼À¸À¯ÁVzÉ.
vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀªÀÅ ¯ÉÆêÀÄ£Á¼À¢AzÀ ªÀiÁqÀ®ànÖzÀÄÝ, CzÀgÀ MAzÀÄ vÀÄ¢ ªÀÄÄaÑzÀÄ, E£ÉÆßAzÀÄ
vÀÄ¢AiÀÄ£ÀÄß §ÄgÀÄqÉUÉ ¸ÉÃj¸À¯ÁVzÉ. §ÄgÀÄqÉAiÀÄ ¸À«ÄÃ¥À ¯ÉÆêÀÄ£Á¼ÀªÀ£ÀÄß §VθÀ¯ÁVzÉ.
EzÀ£ÀÄß CzÀĪÀÄÄ«PÉ (constriction) J£ÀÄߪÀgÀÄ. gÉÆÃVUÀ¼À ¨Á¬Ä CxÀªÁ PÀAPÀļÀzÀ°èlÖ
vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀªÀ£ÀÄß ºÉÆgÀvÉUÉzÀPÀÆqÀ¯Éà ¥ÁzÀgÀ¸ÀªÀÅ »AzÀPÉÌ ºÉÆÃUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß £Á¼ÀzÀ ªÀPÀævÉAiÀÄÄ

28
 vÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀªÀ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀ ªÉÆzÀ®Ä, CzÀ£ÀÄß eÉÆÃgÁV C®ÄUÁr¹
¥ÁzÀgÀ¸ÀªÀ£ÀÄß §ÄgÀÄqÉAiÉƼÀPÉÌ ºÉÆÃUÀĪÀAvÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ.

d
is he
re S B
bl avÀæ 15.5 ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀ
gÉÆÃVUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ gÉÆÃUÀ ºÀgÀqÀĪÀ C¥ÁAiÀĪÀ£ÀÄß vÀ¦à¸À®Ä ¥Àæw¸À® vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀªÀ£ÀÄß
be T
pu
ªÀAzÀå ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ. CAzÀgÉ Qæ«ÄªÀÄÄPÀÛ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ.
K

ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ vÁ¥ÀªiÀ Á¥ÀPz

À À avÀª
æ £
À ÄÀ ß (15.5) UÀªÄÀ ¤¹ ªÀÄvÀÄÛ JgÀqÄÀ «²µÀÖ ®PÀt
ë UÀ¼£À ÄÀ ß w½¹.
DgÉÆÃUÀåªÀAvÀ ªÀiÁ£ÀªÀ£À zÉúÀzÀ vÁ¥À ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 37 C. EzÀÄ 98.6 F UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
0 0
©

AiÀiÁªÀÅzÉà PÁgÀtPÀÆÌ, £ÀªÀÄä zÉúÀzÀ vÁ¥ÀªÀÅ 350C VAvÀ PÀrªÉÄ ªÀÄvÀÄÛ 420C VAvÀ ºÉZÀÄÑ
EgÀĪÀÅ¢®è. DzÀÝjAzÀ ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ vÁ¥ÀªiÀ Á¥ÀPz À À ªÁå¦AÛ iÀÄÄ 350C ªÀÄvÀÄÛ 420C £ÀqÄÀ ªÉ EgÀÄvÀzÛ .É
AiÉÆÃa¹: GµÀÚvÁªÀiÁ¥ÀPÀzÀ°è zÀæªÀªÁV ¤ÃgÀ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀÅ¢®è. KPÉ?

ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀªÀ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÁUÀ vÉUÉzÀÄPÉƼÀî¨ÉÃPÁzÀ ªÀÄÄ£ÉßZÀÑjPÉUÀ¼ÀÄ :

to

• vÁ¥ÀªiÀ Á¥ÀPª À £
À ÄÀ ß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀ ªÉÆzÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ D£ÀAvÀgÀ ZÉ£ÁßV vÉƼÉAiÀĨÉÃPÀÄ.
¥ÀÇw£Á±ÀPÀ zÁæªÀt G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀÅzÀÄ ºÉZÀÄÑ ¸ÀÆPÀÛ.
• ©¹¤Ãj£À°è vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀªÀ£ÀÄß vÉƼÉAiÀĨÁgÀzÀÄ.
t

• G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀÅzÀQÌAvÀ ªÉÆzÀ®Ä ¥ÁzÀgÀ¸ÀzÀzÀ ªÀÄlÖ 350C VAvÀ PÀrªÉÄ EzÉAiÉÄÃ

No

JAzÀÄ RavÀ¥Àr¹PÉƽî.
• vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀzÀ°è ¥ÁzÀgÀ¸ÀzÀ NzÀĪÀ ªÀÄlÖ PÀtÂÚ£À zÀȶÖUÉ £ÉÃgÀªÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ.
• eÁUÀgÆ À PÀv¬
É ÄAzÀ vÁ¥ÀªiÀ Á¥ÀPªÀ £
À ÄÀ ß §¼À¹. UÀnÖAiÀiÁzÀ ªÀ¸ÄÀ «
Û UÉ K£ÁzÀgÆ
À vÁVzÀgÉ
MqÉzÀÄ ºÉÆÃUÀĪÀÅzÀÄ,
• vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀzÀ UÁf£À §ÄgÀÄqÉAiÀÄ£ÀÄß »rzÀÄPÉÆAqÀÄ ¥ÁzÀgÀ¸ÀzÀ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß
NzÀ¨ÁgÀzÀÄ.

29
 ZÀlĪÀnPÉ 15.10
ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀªÀ£ÀÄß §¼À¹, ¤ªÀÄä ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 10 ¸ÉßûvÀgÀ zÉúÀzÀ
vÁ¥ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀjÃQë¹. ¤ªÀÄä «ÃPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß zÁR°¹. ¥ÀæwAiÉƧâgÀ PÀAPÀļÀzÀ°è ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ
vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀªÀ£ÀÄß ElÄÖ F ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁrj.
vÁ¥À ªÀiÁ¥ÀPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C¼ÀvÉ ¥ÀnÖ.

d
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ªÀÄÆgÀÄ jÃwAiÀÄ ¥ÀnÖUÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄvÁÛgÉ

he
1. ¸É°ìAiÀÄ¸ï ¥ÀnÖ 2. ¥sÁågÀ£ï»Ãmï ¥ÀnÖ 3. PÉ°é£ï ¥ÀnÖ
vÁ¥ÀªÀ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV rVæ ¸É°ìAiÀÄ¸ï ¤AzÀ C¼ÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. EzÀ£ÀÄß ¸ÁAPÉÃwPÀªÁV

is
0
C JAzÀÄ ¸ÀÆa¸ÀÄvÁÛgÉ. vÁ¥ÀzÀ E£ÉÆßAzÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀÅ rVæ ¥sÁågÀ£ï »Ãmï DVzÉ. EzÀ£ÀÄß
re S
¸ÁAPÉÃwPÀªÁV 0F JAzÀÄ ¸ÀÆa¸ÀÄvÁÛgÉ. vÁ¥ÀzÀ S.I ªÀiÁ£À PÉ°é£ï DVgÀÄvÀÛzÉ (K).
B
bl
vÁ¥ÀzÀ ªÀiÁ¥ÀPÀUÀ¼À ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆð¸ÀĪÀ avÀæªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸À¯ÁVzÉ.
be T
pu
K
t ©
to
No

avÀæ 15.6 ªÀÄÆgÀÄ §UÉAiÀÄ GµÀÚvÁ C¼ÀvÉ ¥ÀnÖUÀ¼À ºÉÆðPÉ

30
 ¸É°ìAiÀÄ¸ï ªÀiÁ¥ÀPÀzÀ°è ªÀÄAdÄUÀqÉØAiÀÄ zÀæªÀ£À ©AzÀĪÀ£ÀÄß ¸ÉÆ£Éß JAvÀ®Æ ªÀÄvÀÄÛ
¤Ãj£À PÀÄ¢©AzÀĪÀ£ÀÄß 100 rVæ JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ. EªÀÅUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À zÀÆgÀªÀ£ÀÄß 100
¸ÀªÀĨsÁUÀUÀ¼ÁV ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ.
¥sÁågÀ£ï »Ãmï£À°è ªÀÄAdÄUÀqÉØAiÀÄ zÀæªÀ£À ©AzÀĪÀ£ÀÄß 32 rVæ JAzÀÆ, ¤Ãj£À PÀÄ¢AiÀĪÀ
©AzÀĪÀ£ÀÄß 212 rVæ JAzÀÆ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ. EªÀÅUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À zÀÆgÀªÀ£ÀÄß 180 ¸ÀªÀÄ¥Á®Ä
ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ.
PÉ°é£ï ªÀiÁ¥ÀPÀzÀ°è, ªÀÄAdÄUÀqÉØAiÀÄ zÀæªÀ£À ©AzÀÄ 273 K ªÀÄvÀÄÛ ¤Ãj£À PÀÄ¢©AzÀÄ 373

d
K JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ. ¸É°ìAiÀÄ¸ï ªÀiÁ¥ÀPÀzÀ°ègÀĪÀAvÉ F JgÀqÀÄ ©AzÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À
zÀÆgÀª£ À ÄÀ ß 100 ¸ÀªÄÀ ¥Á®Ä ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ. DzÀÝjAzÀ PÉ°é£ï ªÀiÁ¥ÀPª
À ÅÀ ¸É°A
ì iÀÄ¸ï ªÀiÁ¥ÀPz
À Æ
É A¢UÉ

he
¸ÀzÀȱÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.

DAqÀ¸ïð ¸É°ìAiÀĸï (1701-1744)

is
re S
F ªÉÆzÀ®Ä ¸É°ìAiÀĸï GµÀÚvÁªÀiÁ¥ÀPÀªÀ£ÀÄß ¸ÉAnUÉæÃqï
B
bl JAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À¯ÁVvÀÄÛ. ¹éqÀ£ï zÉñÀzÀ RUÉÆüÀ«eÁÕ¤ DAqÀ¸ïð
be T

¸É°ìAiÀĸïgÀªÀgÀÄ F ªÀiÁ¥ÀPÀªÀ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹zÀªÀgÀÄ . CzÀgÀ°è

pu
¤Ãj£À WÀ£À¨sÀ«¸ÀĪÀ ©AzÀÄ(00) ªÀÄvÀÄÛ PÀÄ¢AiÀÄĪÀ ©AzÀÄ«£À (1000)
K

£ÀqÀÄªÉ EgÀĪÀ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß 100 ¸ÀªÀÄ¥Á®Ä ªÀiÁqÀ¯ÁVvÀÄÛ. ºÁUÁV

EzÀ£ÀÄß ¸ÉAnUÉæÃqï ªÀiÁ¥ÀPÀ J£ÀÄߪÀgÀÄ. DzÀgÉ 1948 gÀ°è vÀÆPÀ ªÀÄvÀÄÛ
©

C¼ÀvÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ CAvÀgÁ¶ÖÃAiÀÄ ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ°è ¸É°ìAiÀĸï JA§

¥ÀzÀªÀ£ÀÄß §¼ÀPÉUÉ vÀgÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
DAqÉÆæÃ¸ï ¸É°ìAiÀĸï

AiÉÆÃa¹ : 38 0C ¸É°ìAiÀĸï VAvÀ PÀrªÉÄ vÁ¥À«zÀÝ°è ¥ÁzÀgÀ¸ÀzÀ vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀªÀ£ÀÄß

to

G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀÅzÀÄ ¸ÀÆPÀÛªÀ®è. CzÀgÀ §zÀ¯ÁV D¯ÉÆÌúÁ¯ï EgÀĪÀ vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀªÀ£ÀÄß

§¼À¸ÀĪÀgÀÄ PÁgÀt PÉÆr.
CAvÀgï ¥ÀjªÀvÀð£É (Conversions)
t
No

1. vÁ¥ÀªÀ£ÀÄß ¸É°ìAiÀÄ¸ï ªÀiÁ¥ÀPÀ¢AzÀ PÉ°é£ï ªÀiÁ¥ÀPÀzÀ vÁ¥ÀPÉÌ ¥ÀjªÀwð¸ÀĪÁUÀ,273

¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ¸É°ìAiÀÄ¸ï ªÀiÁ¥ÀPÀzÀ vÁ¥ÀPÉÌ ¸ÉÃj¸À¨ÉÃPÀÄ.
GzÁºÀgÀuÉUÉ: 00C EzÀ£ÀÄß PÉ°é£ïUÉ ¥ÀjªÀwð¹zÁUÀ 00C = 0 + 273 K = 273K
DUÀÄvÀÛzÉ.

¸É ° ì A iÀ Ä ¸ï ¥À n Ö ¬ ÄAzÀ ¥s Á ågÀ £ ï»Ãmï ¥À n Ö U É ¥À j ªÀ w ð¸À ® Ä §¼À ¸ À Ä ªÀ ¸À Æ vÀ æ

5
C = (F - 32)
9

31
 ªÀÄAdÄUÀqÉØAiÀÄ PÀgÀUÀĪÀ ©AzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤Ãj£À PÀÄ¢AiÀÄĪÀ ©AzÀÄ PÀAqÀÄ»rAiÀÄ®Ä
GµÀÚvÁªÀiÁ¦AiÀÄ£ÀÄß ºÉÃUÉ §¼À¸À§ºÀÄzÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß C¨sÀ幸ÉÆÃt.
¸Àäj¹
o
F ¤AzÀ 0C 32£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄ 5jAzÀ UÀÄt¹ £ÀAvÀgÀ 9jAzÀ ¨sÁV¹.
C ¤AzÀ 0F
0
9jAzÀ UÀÄt¹ 5jAzÀ ¨sÁV¹ £ÀAvÀgÀ 32£ÀÄß ¸ÀAPÀ°¹.
ZÀlĪÀnPÉ 15.11

d
¤Ãj£À PÀÄ¢©AzÀĪÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»rAiÀÄĪÀÅzÀÄ.

is he
re S B
bl
be T
pu
K
©

avÀæ 15.7 ¤Ãj£À PÀÄ¢AiÀÄĪÀ ©AzÀÄ

50 cm3 ¤ÃgÀ£ÀÄß zÀÄAqÀÄvÀ¼ÀzÀ ¥ÁvÉA

to

æ iÀÄ°è vÉUÉzÀÄPÉÆ½î ªÀÄvÀÄÛ PÁ¬Ä¹.ªÀÄÄjzÀ ¦AUÁtÂAiÀÄ

PÉ®ªÀÅ ZÀÆgÀÄUÀ¼£
À ÄÀ ß ¸ÉÃj¹.¦AUÁt ZÀÆgÀÄUÀ¼ÄÀ ¤Ãj£À KPÀgÆ À ¥ÀzÀ PÁ¸ÀÄ«PÉUÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁUÀÄvÀª
Û .É
¤ÃgÀÄ PÀÄ¢AiÀÄ®Ä ¥ÁægA À ¨sª
À ÁzÀ PÀÆqÀ¯É vÁ¥Àª£ À ÄÀ ß zÁR°¹. 5 ¤«ÄµÀzª À g
À U
É É ¥Àw
æ 30 ¸ÉPA
É qïUÉ
t

MªÉÄä vÁ¥ÀªÀ£ÀÄß zÁR°¹. CzÀgÀ ¸ÀgÁ¸ÀjAiÀÄ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj.

No

¤ÃªÉà PÀAqÀÄPÉƽî : ¸ÉÆÃrAiÀÄA PÉÆèÃgÉÊqÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¹, ¤Ãj£À PÀÄ¢AiÀÄĪÀ ©AzÀĪÀ£ÀÄß F

ZÀlĪÀnPɬÄAzÀ PÀAqÀÄ»r¬Äj.
¤Ãj£À°è «°Ã£ÀªÁUÀĪÀ ®ªÀtUÀ¼ÀÄ EzÀÝ°è ¤Ãj£À PÀÄ¢©AzÀÄ ºÉZÀÄÑvÀÛzÉ. ºÁUÉ MvÀÛqÀªÀÅ
PÀÄ¢©AzÀÄ«£À ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀĪÀ£ÀÄß ©ÃgÀÄvÀÛzÉ. ªÉÄð£À ¥ÀæAiÉÆÃUÀzÀ°è MvÀÛqÀªÀÅ MAzÉÃ
ªÀÄlÖzÀ°ègÀ¨ÉÃPÁzÀgÉ D«ºÉÆgÀPÉƼÀªÉ CUÀvÀå. zÀæªÀåªÀ£ÀÄß zÁæªÀPÀPÉÌ ¸ÉÃj¹zÁUÀ ¸ÀºÀ zÁæªÀPÀzÀ
PÀÄ¢©AzÀÄ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß G¯ÉèÃT¸ÀĪÀÅzÀÄ Cw CUÀvÀå. F ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃjUÉ
G¥ÀÄà¨Égɹ ªÀiÁr£ÉÆÃr. «°Ã£À UÉƼÀÄîªÀ zÀæªÀåªÀ£ÀÄß zÁæªÀPÀPÉÌ ¸ÉÃj¹zÁUÀ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV
PÀÄ¢©AzÀÄ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ.
32
 ¥ÉæµÀgï PÀÄPÀÌj£À°è ªÉÄð£À ªÀÄÄZÀѼÀzÀ°ègÀĪÀ ‘¨sÁgÀ’zÀ ªÀÄÆ®PÀ D« ºÉÆgÀºÉÆÃUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß
vÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀjAzÀ PÀÄPÀÌj£ÉƼÀUÉ ¤Ãj£À PÀÄ¢AiÀÄĪÀ ©AzÀÄ ºÉZÀÄÑvÀÛzÉ. PÀÄPÀÌj£ÉƼÀUÉ MvÀÛqÀ ¤¢ðµÀÖ
«ÄwAiÀÄ£ÀÄß «ÄÃjzÁUÀ “¨sÁgÀªÀÅ” JvÀÛ®àqÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ D« ºÉÆgÀ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ.
ZÀlĪÀnPÉ 15.12
ªÀÄAdÄUÀqÉØAiÀÄ zÀæªÀ£À©AzÀĪÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»rAiÀÄĪÀÅzÀÄ.

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K
©

avÀæ 15.8 ªÀÄAdÄUÀqÉØAiÀÄ zÀæªÀ£À ©AzÀĪÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»rAiÀÄĪÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ

to

ªÀÄAdÄUÀqÉØAiÀÄ zÀæªÀ£À©AzÀĪÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀĪÀÅzÀÄ. D°PÉAiÀÄ°è aPÀÌ aPÀÌ ªÀÄAdÄUÀqÉØAiÀÄ

WÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî. avÀæ 15.8gÀ°è vÉÆÃj¹gÀĪÀAvÉ vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀzÀ §ÄgÀÄqÉAiÀÄ£ÀÄß
D°PÉAiÉƼÀUÉ Er. vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀzÀ §ÄgÀÄqÉAiÀÄ ¸ÀÄvÀÛ®Æ ªÀÄAdÄUÀqÉØAiÀÄ WÀ£ÀUÀ¼ÀÄ EgÀĪÀAvÉ
£ÉÆÃrPÉƽî. D°PÉAiÀÄ PɼÀUÉ UÁf£À ¹Ã¸ÉAiÀÄ£ÀÄß Er. D°PÉAiÀÄ ¸ÀÄvÀÛ°£À UÁ½AiÀÄ vÁ¥ÀªÀ£ÀÄß
t
No

G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉÆAqÀÄ ªÀÄAdÄUÀqÉØ zÀ櫸À®Ä ¥ÁægÀA¨sÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. D°PɬÄAzÀ ¤Ãj£À ºÀ¤UÀ¼ÀÄ

ºÉÆgÀ§gÀÄvÀÛzÉ. 10 ¤«ÄµÀzÀ £ÀAvÀgÀ vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀzÀ°ègÀĪÀ ¥ÁzÀgÀ¸ÀzÀ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀÆZÁåAPÀªÀ£ÀÄß zÁR°¹. EzÀÄ ªÀÄAdÄUÀqÉØAiÀÄ zÀæªÀ£À ©AzÀĪÁVgÀÄvÀÛzÉ.
F ¥ÀnA
Ö iÀÄ°è PÉ®ªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£Àå ªÀ¸ÄÀ U
Û ¼
À À ¸ÀgÁ¸Àj zÀª
æ £
À À ªÀÄvÀÄÛ PÀÄ¢AiÀÄĪÀ vÁ¥Àª£
À ÄÀ ß vÉÆÃj¸À¯ÁVzÉ.

PÀAqÀÄPÉƽî : MAzÀÄ ªÀ¸ÀÄÛ«£À WÀ¤ÃPÀgÀtzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀĪÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ EªÉAiÉÄ?

ªÀÄAdÄUÀqÉØAiÀÄ eÉÆvÉ G¥Àà£ÀÄß ¸ÉÃj¹ ZÀlĪÀnPÉ 15.12£ÀÄß ªÀiÁr. ¤ªÀÄä wêÀiÁð£ÀªÉãÀÄ?

33
 ¥ÀnÖ 15.2 zÀæªÀ£À ©AzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀÄ¢©AzÀÄ
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ zÀæªÀ£À ©AzÀÄ«£À vÁ¥À PÀÄ¢©AzÀÄ, D«ÃPÀgÀtzÀ vÁ¥À
(0C)
( 0C)
C®Äå«Ä¤AiÀĪÀiï 659 2,327

vÁªÀÄæ 1,083 2,595

d
he
a£Àß 1,063 2,600

¥ÁzÀgÀ¸À -38.8 357

is
re S
£ÉÊmÉÆæÃd£ï -210 -196
B
DQìd£ï bl -219 -183
be T
pu
K

¤ÃgÀÄ 0 100
©

¥ÀnÖ 15.2gÀ°è PÉÆnÖgÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À PÀÄ¢©AzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÀæªÀ£À ©AzÀĪÀ£ÀÄß PÉ°é£ï ªÀiÁ¥ÀPÀPÉÌ
¥ÀjªÀwð¹.

¤ÃªÀÅ PÀ°wgÀĪÀÅzÀÄ
• GµÀÚ ªÀÄvÀÄÛ vÁ¥À F ¥ÀzÀUÀ¼À ªÁåSÁå£À.
• WÀ£À, zÀæªÀ ªÀÄvÀÄÛ C¤®UÀ¼À°è GµÀÚzÀ ¥ÀjuÁªÀĪÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
to

«ªÀj¸ÀĪÀÅzÀÄ.
• zÉÊ£ÀA¢£À fêÀ£ÀzÀ°è WÀ£À, zÀæªÀ ªÀÄvÀÄÛ C¤®UÀ¼À ªÁåPÉÆÃZÀ£ÉAiÀÄ C£ÀéAiÀÄUÀ¼ÀÄ.
t
No

• ««zsÀ vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀzÀ ¥ÀnÖUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¸ÀĪÀÅzÀÄ.

• vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀzÀ°è ¥ÁzÀgÀ¸ÀzÀ G¥ÀAiÉÆÃUÀzÀ ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ.
• ¸É°ìAiÀÄ¸ï ¥ÀnÖ¬ÄAzÀ ¥sÁågÀ£ï»Ãmï¥ÀnÖUÉ ¥ÀjªÀvÀð£É ªÀÄvÀÄÛ ¥sÁågÀ£ï»Ãmï
¥ÀnÖ¬ÄAzÀ ¸É°ìAiÀÄ¸ï ¥ÀnÖUÉ ¥ÀjªÀwð¸ÀĪÀ «zsÁ£À.

34
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀÇtðªÁPÀå / ¥Àæ±ÉßUÉ £Á®ÄÌ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀjAiÀiÁzÀ
GvÀÛgÀªÀ£ÀÄß Dj¹ :
1. MAzÀÄ PÁAiÀĪÀ£ÀÄß PÁ¬Ä¹zÁUÀ, PÁAiÀÄzÀ°ègÀĪÀ CtÄUÀ¼ÀÄ
J. ªÉÃUÀªÁV PÀA¦¸À®Ä ¥ÁægÀA©ü¸ÀÄvÀÛªÉ. ©. ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉƼÀÄîvÀÛªÉ.

d
¹. ºÉZÀÄÑ ¨sÁgÀªÁUÀÄvÀÛªÉ. r. ºÀUÀÄgÀªÁUÀÄvÀÛªÉ.

he
2. MAzÀÄ PÁAiÀÄzÀ vÁ¥À ¸ÀÆa¸ÀĪÀÅzÀÄ
J. MAzÀÄ PÁAiÀÄzÀ CtÄUÀ¼À MlÄÖ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß

is
re S
©. MAzÀÄ PÁAiÀÄzÀ CtÄUÀ¼À ¸ÀgÁ¸Àj ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß
B

bl
¹. PÁAiÀÄzÀ CtÄUÀ¼À MlÄÖ ªÉÃUÀªÀ£ÀÄß
be T

r. PÁAiÀÄzÀ CtÄUÀ¼À ¸ÀgÁ¸Àj ZÀ®£À±ÀQÛ

pu
3. A ªÀÄvÀÄÛ B JgÀqÀÄ PÁAiÀÄUÀ½ªÉ. A AiÀÄ vÁ¥À B VAvÀ ºÉZÀÄÑ. EzÀgÀ CxÀð
K

J. ¸ÀgÁ¸ÀjAiÀiÁV A AiÀÄ CtÄUÀ¼ÀÄ B AiÀÄ CtÄUÀÀ½VAvÀ ºÉZÀÄÑ ªÉÃUÀªÁV PÀA¦¸ÀÄvÀÛªÉ.

©

©. A CtÄUÀ¼À MlÄÖ ±ÀQÛVAvÀ B CtÄUÀ¼À MlÄÖ ±ÀQÛ ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ.

¹. A AiÀÄ ¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛVAvÀ B AiÀÄ ¸ÀgÁ¸Àj ¥ÀæZÀÒ£Àß ±ÀQÛ ºÉaÑgÀÄvÀÛzÉ.
r. A £À°ègÀĪÀ GµÀÚªÀÅ AiÀiÁªÁUÀ®Ä B VAvÀ ºÉaÑgÀÄvÀÛzÉ.
II ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ¨sÀwðªÀiÁr :
to

1. MAzÀÄ PÁAiÀÄzÀ ©¹ CxÀªÁ vÀtÚV£À ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß _______ J£ÀÄߪÀgÀÄ (GµÀÚ /

vÁ¥À)
t
No

2. vÁ¥ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæPÀn¸ÀĪÀÅzÀÄ(¸ÀÆa¸ÀĪÀÅzÀÄ) _________(rVæ ¸É°ìAiÀĸï / dƯï) .

3. ¹ÜgÀ vÁ¥ÀzÀ°è PÁAiÀĪÀÅ zÀæªÀ¢AzÀ C¤®PÉÌ §zÀ¯ÁUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß___________
J£ÀÄߪÀgÀÄ (¸ÁA¢æÃPÀgÀt/PÀÄ¢AiÀÄĪÀ ©AzÀÄ).
4. ¸É°ìAiÀÄ¸ï ¥ÀnÖAiÀÄ°è ¤Ãj£À PÀÄ¢AiÀĪÀ ©AzÀÄ«£À vÁ¥À _________________0C
(100/373/212/32).
5. GµÀÚzÀ S.I ªÀiÁ£À __________________ ( dƯï / PÁå¯ÉÆÃj).

35
 III F PɼÀV£À ºÉýPÉUÀ¼ÀÄ ¸Àj CxÀªÀ vÀ¥ÀÅöà JAzÀÄ §gɬÄj :
1. PÁ¬Ä¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ªÁåPÉÆÃa¸ÀÄvÀÛªÉ.
2. GµÀÚ ªÀÄvÀÄÛ vÁ¥ÀzÀ ªÀiÁ£À MAzÉà DVzÉ.
3. ¥sÁå£ïUÀ¼À°è ¢é¯ÉÆúÀ ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄvÁÛgÉ.
IV F ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹ :
1. vÁ¥À ªÀÄvÀÄÛ GµÀÚ EªÀÅUÀ½VgÀĪÀ ªÀåvÁå¸ÀªÀ£ÀÄß §gɬÄj.

d
2. GµÀÚ¢AzÀ GAmÁUÀĪÀ ªÀÄÆgÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß w½¹.

he
3. ZÀ®£ÉAiÀÄ ±ÀQÛ¬ÄAzÀ GµÀÚ GvÀàwÛAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀPÉÌ MAzÀÄ zÀȵÁÖAvÀ PÉÆr.
4. WÀ£ÀªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ GµÀÚPÉÌ ªÁåPÉÆÃa¸ÀÄvÀÛªÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß ¥ÀæAiÉÆÃUÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ «ªÀj¹j.

is
re S
5. ¢é¯ÉÆúÀ ¥ÀnÖ EgÀĪÀ JgÀqÀÄ ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
B
6. zÀ¥ª
bl
àÀ ÁzÀ UÁf£À ¥ÁvÉA
æ iÉƼÀPÌÉ PÀÄ¢AiÀÄĪÀ ¤ÃgÀ£ÄÀ ß ºÁQzÁUÀ, ¥ÁvÉæ MqÉAiÀÄÄvÀz
Û .É KPÉ?
7. ¥ÀæAiÉÆÃUÀ ±Á¯Á vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀPÉÌ EgÀĪÀ ¸ÁªÀÄåvÉ
be T
pu
ªÀÄvÀÄÛ ªÀåvÁå¸ÀªÀ£ÀÄß w½¹.
K

8. 100 0F £ÀÄß ¸É°ìAiÀĸïUÉ ªÀÄvÀÄÛ PÉ°é£ï GµÀÚvÁªÀiÁ£ÀÀPÉÌ ¥ÀjªÀwð¹.

V. ºÉÆA¢¹ §gɬÄj :
©

J ©
1. ¤ÃUÀð®Äè§AqÉ GAmÁUÀÄ«PÉ J. PÉ°é£ï ¥ÀnÖ
2. vÁ¥ÀªÀiÁ¥ÀPÀzÀ°è ¥ÁzÀgÀ¸ÀzÀ ©. MªÉÄä¯É ¸ÀAPÉÆÃZÀ£ÉUÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ
ªÀÄlÖ KgÀĪÀÅzÀÄ
to

3. ¸ÀéAiÀÄA ZÁ°vÀ E¹Ûç¥ÉnÖUÉ ¹. ¸É°ìAiÀÄ¸ï ªÀiÁ¥ÀPÀ

4. vÀA¥ÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛ«£À ¸ÀA¥ÀPÀðPÉÌ r. PÀÄ¢AiÀÄĪÀ ©AzÀÄ
§AzÁUÀ ©¹UÁdÄ
t

©gÀÄPÀÄ ©qÀĪÀÅzÀÄ E. ¢é¯ÉÆúÀ ¥ÀnÖ

No

J¥sï. GµÀÚ ªÁåPÉÆÃZÀ£É

f. ¤Ãj£À C¸ÀA§zÀÞ ªÁåPÉÆÃZÀ£É
«¸ÀÛøvÀ AiÉÆÃd£Á ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ :
1. ¤ÃªÀÅ ¥À±ÀĪÉÊzÀågÀ£ÀÄß ¨sÉÃnAiÀiÁV CªÀgÀÄ ¸ÁPÀÄ¥Áæt ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀQëUÀ¼À zÉúÀzÀ vÁ¥ÀªÀ£ÀÄß
ºÉÃUÉ PÀAqÀÄ»rAiÀÄÄvÁÛgÉ JAzÀÄ ZÀað¹.
2. ¥ÀŸÀÛPÀ CxÀªÁ CAvÀeÁð®ªÀ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹ C¼ÀvÉ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ EwºÁ¸ÀzÀ §UÉÎ
MAzÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß §gɬÄj.
36
 CzsÁåAiÀÄ 16
zÀæªÀåzÀ ¹ÜwUÀ¼ÀÄ
zÀæªÀå

d
±ÀÄzÀÞ ªÀ¸ÀÄÛ C±ÀÄzÀÞ ªÀ¸ÀÄÛ

he
zsÁvÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄeÁwÃAiÀÄ ©ü£ÀßeÁwÃAiÀÄ

is
re S B
bl zÁæªÀtUÀ¼ÀÄ ¤®A§£ÀUÀ¼ÀÄ
be T
pu
K

PÀ°®UÀ¼ÀÄ
©

FUÁUÀ¯Éà ¤ÃªÀÅ £ÀªÀÄä ¸ÀÄvÀÛ°£À J¯Áè ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ‘zÀæªÀå’¢AzÀ ªÀiÁqÀ®ànÖzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß

Cjw¢ÝÃj. AiÀiÁªÀ ªÀ¸ÀÄÛªÀÅ zÀæªÀågÁ²AiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ CªÀPÁ±ÀªÀ£ÀÄß DPÀæ«Ä¸ÀĪÀÅzÉÆà CzÀĪÉÃ
‘zÀæªÀå’. EzÀÄ ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CtÄUÀ¼ÉA§ Cwà ¸ÀÆPÀëöä PÀtUÀ½AzÀ ªÀiÁqÀ®ànÖzÉ.zÀæªÀåªÀ£ÀÄß
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ªÀÄÆgÀÄ «zsÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸ÀÄvÉÛêÉ. 1. WÀ£À 2. zÀæªÀ 3. C¤®
ZÀlĪÀnPÉ 16.1
¤ªÀÄä ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁr. PɼÀUÉ PÉÆnÖgÀĪÀAvÉ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß WÀ£À, zÀæªÀ ªÀÄvÀÄÛ
to

C¤®UÀ¼ÁV ªÀVÃðPÀj¹.
¥ÀnÖ 16.1
t

PÀæªÀĸÀASÉå WÀ£À zÀæªÀ C¤®

No

1 EnÖUÉ ºÁ®Ä UÁ½

2
3
4
5

37
 WÀ£À, zÀæªÀ ªÀÄvÀÄÛ C¤®UÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß FUÀ ¸Àäj¸ÉÆÃt.
UÀÄt®PÀët WÀ£ÀªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ zÀæªÀªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ C¤®UÀ¼ÀÄ
PÀtUÀ¼À PÀtUÀ¼ÀÄ §ºÀ¼À PÀtUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ PÀtUÀ¼À £ÀqÄÀ ªÀt CAvÀgÀ
eÉÆÃqÀuÉ MvÉÆÛvÁÛV eÉÆÃr¸À®ànÖ- ¸ÀÄ®¨sÀªÁV §ºÀ¼À ºÉZÁÑVgÀÄvÀz Û .É
gÀÄvÀÛªÉ. CªÀÅUÀ¼ÀÄ ¸ÀévÀAvÀæ- ZÀ°¸À§®èªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ zÀªæ zÀ °À £è À PÀtUÀ½VAvÀ
ªÁV ZÀ°¸À®Ä DUÀĪÀÅ¢®è. WÀ£À ªÀ¸ÀÄÛ«VAvÀ ¸Àv
é AÀ vÀªæ ÁV ZÀ°¸À§®èªÅÀ .

d
CªÀÅUÀ¼À ZÀ®£À±ÀQÛ ºÉZÀÄÑ ZÀ®£À±ÀQÛ CvÀåAvÀ UÀjµÀÖ ZÀ®£À±QÀ Û

he
PÀ¤µÀÖªÁVgÀÄvÀÛzÉ ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. ¥Àq¢ É gÀÄvÀªÛ .É
DPÁgÀ EªÀÅUÀ¼ÀÄ ¤¢ðµÀÖ DPÁgÀ ¸ÀAUÁæºÀPÀzÀ DPÁgÀ EªÀÅUÀ¼ÀÄ ¤¢ðµÀÖ DPÁgÀ

is
ºÉÆA¢ªÉ. ¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. ºÉÆA¢®è.
re S
UÁvÀæ EªÀÅUÀ¼ÀÄ ¤¢ðµÀÖ UÁvÀæ EªÀÅUÀ¼ÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¤¢ðµÀÖ UÁvÀæ
B
bl ¥ÀqÉ¢gÀÄvÀÛªÉ. UÁvÀæ ¥ÀqÉ¢gÀÄvÀÛªÉ ¥ÀqÉ¢gÀĪÀÅ¢®è.
be T
pu
¸ÀAPÉÆÃZÀåvÉ §ºÀ¼À PÀrªÉÄ ¸ÀAPÉÆÃZÀåvÉ WÀ£ÀUÀ½VAvÀ vÀĸÀÄ Cw ºÉZÀÄÑ ¸ÀAPÉÆÃZÀåvÉ
K

ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ ºÉZÀÄÑ ¸ÀAPÉÆÃZÀåvÉ ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ

ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ
©

¸ÁAzÀævÉ UÀjµÀÖ ¸ÁAzÀævÉ WÀ£ÀQÌAvÀ CvÀåAvÀ PÀrªÉÄ ¸ÁAzÀævÉ

ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ PÀrªÉÄ ¸ÁAzÀævÉ ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ
ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ ±ÀÄzÀÞ ªÀÄvÀÄÛ C±ÀÄzÀÞ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¸ÀÄvÉÛêÉ. MAzÉà jÃwAiÀÄ
PÀt(WÀlPÀ)UÀ½AzÀ ªÀiÁqÀ®ànÖgÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ±ÀÄzÀÞ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ. zsÁvÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛUÀ¼ÀÄ
to

±ÀÄzÀÞªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÁVªÉ.
£ÀªÀÄä ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ®Æ PÀAqÀÄ §gÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹zÁUÀ CªÀÅUÀ¼ÀÄ JgÀqÀÄ CxÀªÁ
t

ºÉaÑ£À WÀlPÀUÀ½AzÀ ªÀiÁqÀ®ànÖgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¸ÀÄvÉÛêÉ. CªÀÅ C±ÀÄzÀÞ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÁVªÉ.

No

GzÁ : ºÁ°£À°è PÉƧÄâ, ¥ÉÆæÃnÃ£ï ªÀÄvÀÄÛ ¯ÁåPÉÆÖøï EzÉ.

£À°è ¤Ãj£À°è R¤d G¥ÀÄà PÀgÀVgÀÄvÀÛzÉ.
ZÀlĪÀnPÉ 16.2
MAzÀÄ ©ÃPÀj£À°è 100mL £ÀµÀÄÖ ¤ÃgÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî. CzÀPÉÌ anPÉ ¸ÀPÀÌgÉ CxÀªÁ G¥Àà£ÀÄß
¨ÉgÀ¹. CzÀ£ÀÄß ZÉ£ÁßV PÀ®Q. ¤ÃªÀÅ K£À£ÀÄß UÀªÀĤ¸ÀÄ«j?
FUÀ MAzÀÄ UÁf£À vÀmÉÖAiÀÄ°è ¸Àé®à G¥ÀÄà ªÀÄvÀÄÛ vÁªÀÄæzÀ ¸À¯ÉáÃmï vÉUÉzÀÄPÉƽî. MAzÀ£ÉÆßAzÀÄ
¨ÉgÀ¹. ¤ªÀÄä UÀªÀÄ£ÀPÉÌ §gÀĪÀÅzÉãÀÄ ?

38
«Ä±Àæt (Mixture)
JgÀqÀÄ CxÀªÁ ºÉZÀÄÑ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß (zsÁvÀÄ CxÀªÁ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ)UÀ¼À£ÀÄß AiÀiÁªÀÅzÉà C£ÀÄ¥ÁvÀzÀ°è
CªÀÅUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ªÀÄÆ® UÀÄtªÀ£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉƼÀîzÀAvÉ ¨ÉgÀ¹zÁUÀ ¹UÀĪÀÅzÉà «Ä±Àæt.
GzÁ : 22 PÁågÉmï a£ÀߪÀÅ C¥ÀgÀAf a£Àß ªÀÄvÀÄÛ vÁªÀÄæzÀ «Ä±ÀætªÁVzÉ.
UÁ½AiÀÄÄ DªÀÄd è £ÀP,À ¸ÁgÀd£ÀP,À PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉöì Êqï ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ C¤®UÀ¼À «Ä±Àt æ ªÁVzÉ.
«Ä±ÀætUÀ¼À UÀÄt®PÀëtUÀ¼ÀÄ

d
1) «Ä±ÀætPÉÌ vÀ£ÀßzÉà DzÀ AiÀiÁªÀ ¸ÀéAvÀ UÀÄtUÀ¼ÀÆ E®è. CzÀgÀ WÀlPÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À UÀÄt®PÀëtzÀ

he
DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É «Ä±ÀætzÀ UÀÄt ¤zsÀðjvÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
2) «Ä±ÀætUÀ¼À GAmÁUÀÄ«PÉAiÀÄ°è AiÀiÁªÀÅzÉà gÁ¸ÁAiÀĤPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ DUÀĪÀÅ¢®è.
3) «Ä±ÀætzÀ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ¤¢ðµÀÖ C£ÀÄ¥ÁvÀzÀ°ègÀĪÀÅ¢®è.

is
re S
4) ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV «Ä±ÀætzÀ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ¨sËwPÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À°è ¨ÉÃ¥Àðr¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
B
bl
D¯ÉÆÃa¹: «Ä±ÀætUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛUÀ¼ÀÄ EªÉgÀqÀÆ MAzÉãÁ? ¤ªÀÄä ²PÀëPÀgÉÆqÀ£É ZÀað¹.
be T
pu
«Ä±ÀætzÀ «zsÀUÀ¼ÀÄ
K

ªÉÄð£À G¥ÀÄà CxÀªÁ ¸ÀPÀÌgÉAiÀÄ£ÀÄß ¤Ãj£À°è PÀgÀV¸ÀĪÀ ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ°è zÉÆgÉvÀ «Ä±ÀætzÀ°è

CqÀVgÀ§ºÀÄzÁzÀ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä C¸ÁzsÀåªÁzÀ «Ä±Àæt £ÀªÀÄUÉ zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ
©

G¥ÀÄà ªÀÄvÀÄÛ vÁªÀÄæzÀ ¸À¯ÉáÃmïUÀ¼ÀÄ ¨ÉgɸÀ®àmÁÖUÀ CzÀgÀ°ègÀĪÀ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÁVzÉ.

F DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É «Ä±ÀætUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀÄeÁwÃAiÀÄ «Ä±ÀætUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ©ü£ÀßeÁwÃAiÀÄ «Ä±ÀætUÀ¼ÀÄ
JAzÀÄ ªÀVÃðPÀj¸ÀÄvÉÛêÉ.
¸ÀªÀÄeÁwÃAiÀÄ «Ä±ÀætUÀ¼ÀÄ (Homogeneous Mixture)
AiÀiÁªÀ «Ä±ÀætzÀ ¸ÀAAiÉÆÃfvÀ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ KPÀgÀÆ¥ÀªÁV ¨ÉgÉwgÀĪÀÅzÉÆà CzÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄeÁwÃAiÀÄ
«Ä±ÀætUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÉÛêÉ. CAvÀºÀ «Ä±ÀætUÀ¼À°è CzÀgÀ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ §jUÀtÂÚ¤AzÁUÀ°Ã CxÀªÁ
to

¸ÀÆPÀëöäzÀ±ÀðPÀ¢AzÁUÀ°Ã PÁt¹UÀĪÀÅ¢®è.
GzÁ : ¨ÉæöÊ£ï zÁæªÀt (¥ÀAiÀiÁð¥ÀÛ G¦à£À zÁæªÀt - 23% NaCl zÁæªÀt)
t

«Ä±Àæ¯ÉÆúÀUÀ¼ÀÄ, UÁ½, PÀZÁÑvÉÊ® EvÁå¢

No

D¯ÉÆÃa¹: «Ä±Àæ¯ÉÆúÀUÀ¼ÀÄ PÀÆqÀ «Ä±ÀætUÀ¼ÀÄ.ºÉÃUÉ ªÀÄvÀÄÛ KPÉ ?

©ü£ÀßeÁwÃAiÀÄ «Ä±ÀætUÀ¼ÀÄ (Heterogeneous Mixture)

AiÀiÁªÀ «Ä±ÀætzÀ ¸ÀAAiÉÆÃfvÀ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ KPÀgÀÆ¥ÀªÁV ¨ÉgÉwgÀĪÀÅ¢®èªÉÇà CzÀ£ÀÄß
©ü£ÀßeÁwÃAiÀÄ «Ä±ÀætUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÉÛêÉ. CAvÀºÀ «Ä±ÀætUÀ¼À°è CzÀgÀ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ §jUÀtÂÚUÉ
UÉÆÃZÀj¸ÀĪÀAvÀzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÀÄß ¸ÀÄ®¨sÀªÁV ¨ÉÃ¥Àðr¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
GzÁ : G¥ÀÄà ªÀÄvÀÄÛ vÁªÀÄæzÀ ¸À¯ÉáÃmï£À «Ä±Àæt
¤ÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ JuÉÚAiÀÄ «Ä±Àæt
39
 ¥ÀnÖ 16.2 ««zsÀ §UÉAiÀÄ «Ä±ÀætUÀ½UÉ GzÁºÀgÀuÉ
ºÀAvÀ «Ä±Àæt «zsÀ

«Ä±Àæ¯ÉÆúÀUÀ¼ÁzÀ PÀAZÀÄ, »vÁÛ¼É, PÀ¯ÉgÀ»vÀ GPÀÄÌ,

WÀ£ÀzÀ°è WÀ£À ¸ÀªÀÄeÁwÃAiÀÄ «Ä±Àæt
D¨sÀgÀt a£Àß

WÀ£ÀzÀ°è WÀ£À ªÀÄgÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ©âtzÀ ZÀÆgÀÄUÀ¼À «Ä±Àæt ©ü£ÀßeÁwÃAiÀÄ «Ä±Àæt

d
zÀæªÀzÀ°è WÀ£À ¤Ãj£À°è ©¢ÝgÀĪÀ zsÀƼÀÄ CxÀªÁ ¹ÃªÉĸÀÄtÚzÀ ¥ÀÄr ©ü£ÀßeÁwÃAiÀÄ «Ä±Àæt

he
C¤®UÀ¼À°è zÀæªÀ UÁ½AiÀÄ°ègÀĪÀ DzÀæðvÉ ¸ÀªÀÄeÁwÃAiÀÄ «Ä±Àæt

¤ªÀÄUÉ UÉÆwÛgÀĪÀ E£ÀÆß PÉ®ªÀÅ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¤Ãr.

is
re S
zÁæªÀtUÀ¼ÀÄ, ¤®A§£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ°® zÁæªÀtUÀ¼ÀÄ
B
bl
zÁæªÀtUÀ¼ÀÄ (Solutions)
be T

JgÀqÀÄ CxÀªÁ CzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ¸ÀªÀÄeÁwÃAiÀÄ «Ä±ÀætªÀ£ÀÄß zÁæªÀt J£ÀÄßvÉÛêÉ.

pu
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV zÁæªÀt JAzÀgÉ WÀ£ÀªÀ£ÁßUÀ°Ã, zÀæªÀªÀ£ÁßUÀ°Ã CxÀªÁ C¤®ªÀ£ÁßUÀ°Ã vÀ£Àß°è
K

PÀgÀV¹PÉÆArgÀĪÀ zÀª
æ À JAzÀÄ CxÉÊð¸ÀÄvÉÛêÉ. DzÀgÉ £ÀªÀÄUÉ WÀ£À zÁæªÀtUÀ¼ÀÄ(«Ä±À¯
æ ÉÆúÀUÀ¼ÀÄ),
©

C¤® zÁæªÀtUÀ¼ÀÄ(UÁ½) PÀÆqÀ PÁt¹UÀÄvÀÛªÉ.

zÁæªÀtzÀ°è zÁæªÀPÀ ªÀÄvÀÄÛ zÁæªÀåUÀ¼ÉA§ WÀlPÀUÀ½ªÉ.
z羻ˌ (Solute)
zÁæªPÀ z
À °
À è PÀgV
À gÀĪÀAvÀºÀ WÀlPÀU½
À UÉ(WÀ£,À zÀª
æ À CxÀªÁ C¤®) zÁæªåÀ JAzÀÄ PÀgA
É iÀÄÄvÁÛg.É
EzÀÄ zÁæªÀtzÀ°è C®à ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è PÀAqÀħgÀĪÀ WÀlPÀªÁVzÉ.
to

zÁæªÀPÀ (Solvent)
AiÀiÁªÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄ CxÀªÁ WÀlPÀzÀ°è zÁæªÀåªÀÅ PÀgÀUÀ®àqÀĪÀÅzÉÆà CzÀ£ÀÄß zÁæªÀPÀ JAzÀÄ
t
No

PÀgÉAiÀÄÄvÉÛêÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV EzÀÄ zÁæªÀtzÀ°è C¢üPÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è PÀAqÀħgÀĪÀ WÀlPÀªÁVzÉ.

GzÁºÀgÀuÉ: ¸ÀPÀÌgÉ ¤Ãj£À zÁæªÀtªÀÅ zÀæªÀzÀ°è WÀ£À zÁæªÀtPÉÌ GzÁºÀgÀuÉAiÀiÁVzÉ. F
zÁæªÀtzÀ°è ¸ÀPÀÌgÉ zÁæªÀåªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃgÀÄ zÁæªÀPÀªÁVzÉ.
¤ÃgÀÄ vÀ£ßÀ °è ºÀ®ªÁgÀÄ ªÀ¸ÄÀ ÛU¼
À £
À ÄÀ ß PÀgV
À ¹PÉƼÀèzÄÀ . DzÀÝjAzÀ EzÀ£ÄÀ ß ¸ÁªÀðwæPÀ zÁæªPÀ À
JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛêÉ. EzÀgÀ ºÉÆgÀvÁV E£ÀÆß ºÀ®ªÁgÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ PÁAiÀÄ𠤪Àð»¸ÀÄvÀÛªÉ.
¤Ãj£À ºÉÆgÀvÁzÀ PÉ®ªÀÅ zÁæªÀPÀUÀ¼À£ÀÄß E°è ¥ÀnÖ ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ.

40
 ¥ÀnÖ 16.3 ¤Ãj£À ºÉÆgÀvÁzÀ zÁæªÀPÀUÀ¼ÀÄ
zÁæªÀå zÁæªÀPÀ
CAiÉÆÃr£ï PÉÆèÃgÉÆÃ¥sÁªÀiïð, CCl4, CS2
¥ÉÊAmï (§tÚ) l¥ÉðAmÉÊ£ï vÉÊ®
GUÀÄgÀÄ §tÚ C¹mÉÆãï

d
gÀ§âgï ¥ÉmÉÆæïï

he
ZÀlĪÀnPÉ 16.3
F PɼÀV£À PÉÆõÀÖPÀªÀ£ÀÄß ¤ªÀÄä ²PÀëPÀgÀ ¸ÀºÁAiÀÄzÉÆA¢UÉ ¥ÀÆtðUÉƽ¹.

is
re S
«zsÀUÀ¼ÀÄ zÁæªÀt zÁæªÀå zÁæªÀPÀ
B
zÀæªÀzÀ°è C¤®
bl C¤® «Ä²ævÀ
¥Á¤ÃAiÀÄUÀ¼ÀÄ
EAUÁ®zÀ qÉÊ DPÉìöÊqï ¤ÃgÀÄ
be T
pu
zÀæªÀzÀ°è zÀæªÀ CAiÉÆÃr£ï£À nAPÀÑgï D¯ÉÆÌúÁ¯ï
K

UÁ½
©

WÀ£ÀzÀ°è C¤®

zÁæªÀtUÀ¼À §UÉÎ ªÀÄvÀÛµÀÄÖ

1) zÁæªÀå ªÀÄvÀÄÛ zÁæªÀPÀUÀ¼À ¸ÀªÀÄeÁwÃAiÀÄ «Ä±ÀætªÉà zÁæªÀt.
2) MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ vÁ¥ÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ªÀÄvÀÛµÀÄÖ zÁæªÀåªÀÅ zÁæªÀtzÀ°è PÀgÀUÀ§®èzÀÄ JAzÁzÀgÉ D
zÁæªÀtªÀ£ÀÄß C¥ÀAiÀiÁð¥ÀÛ zÁæªÀt J£ÀÄßvÉÛêÉ.
to

3) MAzÀÄ vÁ¥ÀªÀiÁ£ÀzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉà zÁæªÀåªÀÅ zÁæªÀtzÀ°è PÀgÀUÀ¯ÁgÀzÀÄ JAzÁzÀgÉ D

zÁæªÀtªÀ£ÀÄß ¥ÀAiÀiÁð¥ÀÛ zÁæªÀt J£ÀÄßvÉÛêÉ.
t

4) MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ vÁ¥ÀªÀiÁ£ÀzÀªÀgÉUÉ zÁæªÀtPÉÌ GµÀÚvÉ ¤ÃqÀÄvÁÛ ºÉÆÃzÀgÉ ºÉZÀÄÑ ºÉZÀÄÑ

No

zÁæªÀåªÀÅ zÁæªÀPÀzÀ°è PÀgÀUÀÄvÀÛzÉ.

5) ¥ÀAiÀiÁð¥ÀÛ zÁæªÀtPÉÌ GµÀÚvÉ ¤ÃrzÁUÀ zÁæªÀåzÀ «°Ã£ÀvÉ ºÉZÀÄÑvÁÛ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ.
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° : «°Ã£ÀvÉ JAzÀgÉãÀÄ ?

¤®A§£ÀUÀ¼ÀÄ (Suspension)
¤®A§£À JA§ÄzÀÄ MAzÀÄ ©ü£ÀßeÁwÃAiÀÄ «Ä±ÀætªÁVzÀÄÝ EzÀgÀ°è zÁæªÀåªÀÅ zÁæªÀtzÀ°è
PÀgÀVgÀĪÀÅ¢®è DzÀgÉ Erà ªÀiÁzsÀåªÀÄzÁzÀåAvÀ ¤®A©vÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.

41
 ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¤®A§£ÀUÀ¼À°è ¥ÀjPÉëÃ¥ÀuÉUÉÆArgÀĪÀ WÀ£ÀªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ zÁæªÀåªÁVAiÀÄÆ, ¤ÃgÀÄ
zÁæªÀPÀªÁVAiÀÄÆ EgÀÄvÀÛzÉ.
¤®A§£ÀzÀ°ègÀĪÀ PÀtUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ §jUÀtÂÚ¤AzÀ £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÁVzÉ.
GzÁ : ¤Ãj(zÁæªÀPÀ)£À°è ¸ÉÃj¹zÀ ªÀÄgÀzÀ ºÉÆlÄÖ CxÀªÁ ¹ÃªÉĸÀÄtÚzÀ zsÀƼÀÄ[zÁæªÀå]
¤®A§£ÀzÀ UÀÄt®PÀëtUÀ¼ÀÄ
1) ¤®A§£À JA§ÄzÀÄ ©ü£ÀßeÁwÃAiÀÄ «Ä±Àæt.

d
2) ¤®A§£ÀzÀ°ègÀĪÀ PÀtUÀ¼À£ÀÄß §jUÀtÂÚ¤AzÀ £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÁVzÉ.

he
3) ¨É¼ÀQ£À ¥ÀÄAdªÀ£ÀÄß ¤®A§£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ºÁ¬Ä¹zÁUÀ CzÀgÀ°è£À PÀtUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÀQ£À
ZÀzÀgÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÀQ£À ¥ÀxÀªÀÅ £ÉÆÃlPÉÌ ¹UÀÄvÀÛzÉ.

is
re S
4) ¤®A§£ÀªÀ£ÀÄß PÀzÀ°¸ÀzÉ EmÁÖUÀ CzÀgÀ°è£À PÀtUÀ¼ÀÄ vÀ¼ÀzÀ°è ±ÉÃRgÀuÉUÉƼÀÄîvÀÛªÉ.
B
bl
PÀAqÀÄPÉƽî : ¸À¸Éà£Àë£ï (¤®A§£À) OµÀzsÀUÀ¼ÀÄ !
be T

ZÀlĪÀnPÉ 16.4
pu
K

MAzÀÄ ©ÃPÀj£À°è ¸Àé®à ¤ÃgÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ½î ªÀÄvÀÄÛ ¸Àé®à ºÁ°£À ºÀ¤UÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¹. ºÁ®Ä
KPÀgÀÆ¥ÀªÁV ¤Ãj£À°è ¥ÀÆtðªÁV ºÀgÀrPÉƼÀÄîvÀÛzÉ.
©

PÀ°® zÁæªÀtUÀ¼ÀÄ (Colloidal Solutions)

MAzÀÄ zÀæªÀzÀ°è ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀĪÁV ¤®A©vÀªÁVzÀÝgÉ CAvÀºÀ zÁæªÀtªÀ£ÀÄß PÀ°® zÁæªÀt
J£ÀÄßvÉÛêÉ. EzÀ£ÄÀ ß PÀ°® ¤®A§£À JAzÀÄ ºÉüÀĪÀÅzÀÆ GAlÄ. ¸ÀÆPÁëöäw¸ÀÆPÀëöäªÁzÀ PÀ°®UÀ¼ÄÀ
JA§ PÀtUÀ¼ÀÄ EzÀgÀ°è KPÀgÀÆ¥ÀªÁV ºÀgÀrgÀÄvÀÛªÉ.
GzÁ : ºÁ®Ä
to

¸Àé®à ±Á¬Ä(EAPÀÄ)AiÀÄ ºÀ¤ ¸ÉÃj¹gÀĪÀ ¤ÃgÀÄ.

PÀ°® zÁæªÀtUÀ¼À£ÀÄß ¤®A§£ÉUÉ ºÉÆð¹zÀgÉ PÀtUÀ¼À ¸ÀÆPÀëöä UÁvÀæ¢AzÁV EzÀÄ
¸ÀªÀÄeÁwÃAiÀĪÁV PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ £ÉÊdvÉAiÀÄ°è PÀ°® zÁæªÀtªÀÅ MAzÀÄ ©ü£ÀßeÁwÃAiÀÄ
t

«Ä±ÀætªÁVzÉ. PÀ°® PÀtUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ¸ÀÆPÀëöä UÁvÀæ¢AzÁV §jUÀtÂÚUÉ UÉÆÃZÀj¸ÀĪÀÅ¢®è. DzÀgÉ,

No

F PÀtUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ªÀÄÆ®PÀ ºÁzÀÄ ºÉÆÃUÀĪÀ ¨É¼ÀQ£À ¥ÀÄAdªÀ£ÀÄß ¸ÀÄ®¨sÀªÁV ZÀzÀÄj¸ÀÄvÀÛzÉ.

PÀ°®zÀ UÀÄt®PÀëtUÀ¼ÀÄ
1) PÀ°® MAzÀÄ ©ü£ÀßeÁwÃAiÀÄ «Ä±Àæt.
2) PÀ°®zÀ PÀtUÀ¼ÀÄ CvÀåAvÀ ¸ÀÆPÀëöäªÁVªÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀævÉåÃPÀªÁV §jUÀtÂÚUÉ UÉÆÃZÀj¸ÀĪÀÅ¢®è.
3) ¤®A§£ÀUÀ¼ÀAvÀ®èzÉÃ, PÀ°®UÀ¼ÀÄ PÀzÀ°PÉUÉ M¼À¥ÀqÀ¢zÁÝUÀ, CzÀgÀ PÀtUÀ¼ÀÄ vÀ¼ÀzÀ°è
±ÉÃRgÀuÉUÉƼÀÄîªÀÅ¢®è. EzÀÄ ¤®A§£ÀzÀ UÀÄtPÉÌ «gÀÄzÀÞªÁzÀzÁÝVzÉ. PÀ°® zÁæªÀtªÀÅ
¹ÜgÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
42
ZÀlĪÀnPÉ 16.5
¥ÉÆæeÉPÀÖgï¤AzÀ §gÀÄwÛgÀĪÀ ¨É¼ÀQ£À QgÀtUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃrj. ¤ÃªÀÅ K£À£ÀÄß UÀªÀĤ¸ÀÄ«j ?

nAqÁ¯ï ¥ÀjuÁªÀÄ
PÀ°®UÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¨É¼ÀQ£À ZÀzÀgÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß nAqÁ¯ï ¥ÀjuÁªÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
F ¥ÀjuÁªÀĪÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ »rzÀ «eÁÕ¤AiÀÄ UËgÀªÁxÀð F ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. MAzÀÄ
¸ÀtÚ ¨É¼ÀQ£À ¥ÀÄAdªÀÅ MAzÀÄ ¸ÀtÚ gÀAzsÀæzÀ ªÀÄÆ®PÀ PÉÆoÀrAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ºÁzÀĺÉÆÃUÀĪÁUÀ

d
nAqÁ¯ï ¥ÀjuÁªÀĪÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ UÀªÀĤ¸À§ºÀÄzÁVzÉ.

he
zÀlÖ PÁr£À°è ªÀÄgÀUÀ¼À vÀÄ¢¬ÄAzÀ ¸ÀÆAiÀÄð£À QgÀtUÀ¼ÀÄ vÀÆj §gÀĪÁUÀ nAqÁ¯ï
¥ÀjuÁªÀĪÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ PÁt§ºÀÄzÁVzÉ. PÁr£À°è, ªÀÄAf£À°ègÀĪÀ ¤Ãj£À ºÀ¤UÀ¼ÀÄ E°è

is
PÀ°®zÀ PÀtUÀ¼ÁV UÁ½AiÀÄ°è ºÀgÀrgÀÄvÀÛªÉ.
re S
PÀ°®zÀ zÁæªÀtzÀ°è£À WÀlPÀUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÉAzÀgÉ ¥ÀjPÉëÃ¥Àt ¹Üw(Dispersed Phase)
B
bl
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjPÉëÃ¥Àt ªÀiÁzsÀåªÀÄ(Dispersed Medium). PÀ°®zÀ°ègÀĪÀ zÁæªÀåzÀ jÃwAiÀÄ
be T

WÀlPÀUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ZÀzÀÄjzÀ PÀtUÀ¼ÀÄ ¥ÀjPÉëÃ¥Àt ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. AiÀiÁªÀ zÁæªÀPÀ

pu
WÀlPÀUÀ¼À°è F PÀtUÀ¼ÀÄ ZÀzÀÄgÀ®ànÖzÉAiÉÆà CzÀ£ÀÄß ¥ÀjPÉëÃ¥Àt ªÀiÁzsÀåªÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
K

PÀ°®UÀ¼À ªÀVÃðPÀgÀt
©

¥ÀjPÉëÃ¥Àt ªÀiÁzsÀåªÀÄ (WÀ£À, zÀæªÀ ªÀÄvÀÄÛ C¤®)zÀ°è£À PÀ°®zÀ ¥ÀjPÉëÃ¥Àt ¹ÜwAiÀÄ DzsÁgÀzÀ
ªÉÄÃ¯É PÀ°®UÀ¼À£ÀÄß ªÀVÃðPÀj¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. PÀ°®zÀ «zsÀUÀ¼À£ÀÄß GzÁºÀgÀuÉAiÉÆA¢UÉ E°è ¥ÀnÖ
ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ.
¥ÀnÖ 16.3 ««zsÀ jÃwAiÀÄ PÀ°®UÀ¼ÀÄ
¥ÀjPÉëÃ¥Àt ¥ÀjPÉëÃ¥Àt «zsÀ GzÁºÀgÀuÉ
to

¹Üw ªÀiÁzsÀåªÀÄ
zÀæªÀ C¤® KgÉÆøÁ¯ï (ªÁAiÀÄÄzÀæªÀ) PÁªÀ¼À, ªÉÆÃqÀ, ªÀÄAdÄ
WÀ£À C¤® KgÉÆøÁ¯ï (ªÁAiÀÄÄzÀæªÀ) ºÉÆUÉ, ªÁºÀ£ÀUÀ¼À ºÉÆUÉ
t
No

C¤® zÀæªÀ §ÄgÀÄUÀÄ µÉëAUï QæêÀiï

zÀæªÀ zÀæªÀ JªÀÄ®ë£ï ºÁ®Ä, ªÀÄÄRPÉÌ ºÀZÀÄѪÀ QæêÀiï
WÀ£À zÀæªÀ ¸Á¯ï ªÉÄVöAiÀÄA ºÁ®Ä (ªÉÄVßöAiÀÄA
ºÉÊqÁæPÉìöÊqï), ªÀÄtÄÚ
C¤® WÀ£À §ÄgÀÄUÀÄ ¥sÉÆêÀiï gÀ§âgï, ¸ÀàAdÄ, ¥ÀÄåªÉÄʸï

zÀæªÀ WÀ£À eÉ¯ï ¯ÉúÀå, PÉ£É, ¨ÉuÉÚ

WÀ£À WÀ£À WÀ£À ¸Á¯ï §tÚzÀ ºÀªÀ¼ÀzÀ PÀ®ÄèUÀ¼ÀÄ, ºÁ®Ä UÁdÄ
43
 ¨Ëæ¤AiÀÄ£ï ZÀ®£É
zÀæªÀ CxÀªÁ C¤®UÀ¼À°è ¤®A©vÀªÁVgÀĪÀ PÀ°® PÀtUÀ¼À AiÀiÁzÀÈaÒPÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß
¨Ëæ¤AiÀÄ£ï ZÀ®£É JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. PÀ°®UÀ¼À ¥ÀjPÉëÃ¥Àt ªÀiÁzsÀåªÀÄ ºÁUÀÆ PÀtUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À
rQ̬ÄAzÁV F jÃwAiÀÄ ZÀ®£É GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. ¸À¸Àå±Á¸ÀÛçdÕ gÁ§mïð ¨Ëæ£ïgÀÄ ¸À¸ÀåzÀ
©ÃdPÀUÀ¼ÀÄ ¤ÃgÀ°è vÉîĪÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹ «ªÀj¹zÀÝgÁzÀÝjAzÀ F ZÀ®£ÉUÉ ¨Ëæ¤AiÀÄ£ï ZÀ®£É
JAzÀÄ ºÉ¸Àj¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
¤ÃªÀÅ PÀ°wgÀĪÀÅzÀÄ

d
• WÀ£À, zÀæªÀ ªÀÄvÀÄÛ C¤®UÀ¼ÁV zÀæªÀåzÀ ªÀVÃðPÀgÀt

he
• ±ÀÄzÀÞ ªÀÄvÀÄÛ C±ÀÄzÀÞ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÉA§ zÀæªÀåzÀ ªÀVÃðPÀgÀt
• «Ä±ÀætUÀ¼À CxÀð ªÀÄvÀÄÛ UÀÄt®PÀët

is
re S
• «Ä±ÀætUÀ¼À «zsÀUÀ¼ÀÄ
B
bl
• zÁæªÀtzÀ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ
be T

• zÁæªÀtzÀ UÀÄt®PÀëtUÀ¼ÀÄ
pu
K

• ¤®A§£ÀzÀ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ UÀÄt®PÀëtUÀ¼ÀÄ

• PÀ°®UÀ¼À CxÀð, UÀÄtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀVÃðPÀgÀt
©

• nAqÁ¯ï ¥ÀjuÁªÀÄ

C¨sÁå¸À
I ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¥Àæ±ÉßUÀÆ CxÀªÁ ºÉýPÉUÀÆ £Á®ÄÌ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀjAiÀiÁzÀ
GvÀÛgÀªÀ£ÀÄß DAiÉÄÌ ªÀiÁr §gɬÄj.
to

1. zÀæªÀUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ EªÀÅUÀ¼À°è AiÀiÁªÀ ºÉýPÉ ¸ÀjAiÀÄ®è

J) CªÀÅUÀ½UÉ ¤¢ðµÀÖ UÁvÀæ«zÉ
t
No

©) CªÀÅUÀ¼ÀÄ WÀ£ÀQÌAvÀ ¸Àé®à ºÉZÀÄÑ ¸ÀAPÉÆÃZÀåvÉ ºÉÆA¢zÉ

¹) ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ ¸ÀÄ®¨sÀªÁV ZÀ°¸À§®èzÀÄ
r) CªÀÅUÀ½UÉ ¤¢ðµÀÖ DPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ UÁvÀæ EzÉ.
2. EªÀÅUÀ¼À°è ±ÀÄzÀÞ ªÀ¸ÀÄÛªÀ®èzÀÄÝ
J) G¥ÀÄà ©) ¸ÀPÀÌgÉ ¹) ªÀļɤÃgÀÄ r) PÀ©ât

44
 3. UÁ½AiÀÄ°è PÀAqÀħgÀzÀ WÀlPÀUÀ¼ÉAzÀgÉ
J) £ÉÊmÉÆæÃd£ï ©) DQìd£ï ¹) PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉìöÊqï r) PÉÆÃè j£ï
4. ¨ÉuÉÚAiÀÄÄ EzÀPÉÌ GzÁºÀgÀuÉAiÀiÁVzÉ
J) WÀ£ÀzÀ°è zÀæªÀ ©) zÀæªÀzÀ°è WÀ£À ¹] zÀæªÀzÀ°è zÀæªÀ r] WÀ£ÀzÀ°è WÀ£À
II. PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹

d
1. WÀ£À, zÀæªÀ ªÀÄvÀÄÛ C¤®UÀ¼À £ÀqÀÄ«£À AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ £Á®ÄÌ ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß w½¹.

he
2. ¸À ª À Ä eÁwÃAiÀ Ä ªÀ Ä vÀ Ä Û ©ü £ À ß eÁwÃAiÀ Ä «Ä±À æ t UÀ ¼ À £À q À Ä «£À ªÀ å vÁå¸À ª À £ À Ä ß
GzÁºÀgÀuÉAiÉÆA¢UÉ «ªÀj¹.

is
re S
3. EªÀÅUÀ½UÉ GzÁºÀgÀuÉ ¤Ãr.
B
bl
C] ¤®A§£ÀUÀ¼ÀÄ D] PÀ°® zÁæªÀt
be T
pu
4. ¤gÀƦ¹
K

C] nAqÁ¯ï ¥ÀjuÁªÀÄ D] ¨Ëæ¤AiÀÄ£ï ZÀ®£É

©

5. ¤Ãj£À ºÉÆgÀvÁV AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ JgÀqÀÄ zÁæªÀPÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.

III. EªÀÅUÀ½UÉ ªÉÊeÁÕ¤PÀ PÁgÀt PÉÆr.
1. C¤®UÀ½UÉ ¤¢ðµÀÖ DPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ UÁvÀæ«®è.
2. D¨sÀgÀt a£ÀߪÀÅ ¸ÀªÀÄeÁwÃAiÀÄ «Ä±ÀætPÉÌ MAzÀÄ GzÁºÀgÀuÉAiÀiÁVzÉ.
to

3. ªÀÄgÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ©âtzÀ ZÀÆgÀÄUÀ¼À «Ä±ÀætªÀÅ ©ü£ÀßeÁwÃAiÀÄ «Ä±Àæt.

4. ¤ÃgÀ£ÀÄß ¸ÁªÀðwæPÀ zÁæªÀPÀ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
t
No

5. ¤®A§£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¨É¼ÀPÀ£ÀÄß ºÁ¬Ä¹zÁUÀ CzÀgÀ ¥ÀxÀ UÉÆÃZÀj¸ÀÄvÀÛzÉ.

IV. ºÉÆA¢¹ §gɬÄj
1. ¸ÉÆÃrAiÀÄA PÉÆèÃgÉÊqï C) C±ÀÄzÀÞ ªÀ¸ÀÄÛ
2. ºÁ®Ä D) ¤®A§£À zÁæªÀt
3. UÁ½ E) ±ÀÄzÀÞ ªÀ¸ÀÄÛ
F) «Ä±Àæt
45
 CzsÁåAiÀÄ 17
£ÀªÀÄä ªÀtðªÀÄAiÀÄ dUÀvÀÄÛ
¨É¼ÀPÀÄ

d
¥Àæw¥sÀ®£À ªÀQæèsÀªÀ£À ZÀzÀÄgÀÄ«PÉ

he
¸ÀA¥ÀÆtð DAvÀjPÀ
ªÀĸÀÆgÀUÀ¼ÀÄ

is
¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ zÀ¥ÀðtUÀ¼ÀÄ ¥Àæw¥sÀ®£À
re S B
bl ©A§ ªÀÄÆqÀÄ«PÉ
be T
pu
K

¨É¼ÀPÀÄ
©

¨É¼ÀPÀÄ £ÀªÀÄä ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃqÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁV¸ÀÄvÀÛzÉ. £ÀªÀÄä ¸ÀÄvÀÛ°£À

ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÀPÀ£ÀÄß ¥Àæw¥sÀ®¹zÁUÀ CxÀªÁ ¨É¼ÀPÀ£ÀÄß ºÉÆgÀ¸ÀƹzÁUÀ D ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß £ÀªÀÄä PÀtÄÚ
UÀ»
æ ¸ÀĪÀÅzÀÄ. ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÀQ£À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ¯Éà zÀÄåw ¸ÀA±ÉèõÀuÉ QæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß £Àqɹ, DºÁgÀªÀ£ÀÄß
vÀAiÀiÁj¸ÀÄvÀÛªÉ. zÀÄåw PÉÆñÀUÀ¼À°è, ¨É¼ÀPÀ£ÀÄß «zÀÄåZÀÒQÛAiÀiÁV ¥ÀjªÀwð¸À§ºÀÄzÀÄ. ¨É¼ÀQUÉ, ±ÀQÛAiÀÄ
J¯Áè ®PÀëtUÀ½ªÉ.
to

¥ÀæÀ w¥sÀ®£À: ¤ÃªÀÅ PÀ£ÀßrAiÀÄ G¥ÀAiÉÆÃUÀzÀ §UÉÎ, ºÉƸÀ ¹Öïï vÀmÉÖUÀ¼ÀÄ, ¯ÉÆÃl,
t

ZÀªÀÄZÀUÀ¼À°è ¤ªÀÄä ¥Àæw©A§ GAmÁUÀĪÀÅzÀgÀ §UÉÎ w½¢¢ÝÃj. PËëjPÀ£À CAUÀrAiÀÄ°è PÁtĪÀ

No

§ºÀÄ¥Àæw©A§UÀ¼À£ÀÄß ¤ÃªÀÅ £ÉÆÃrgÀÄwÛÃj. ºÁUÉAiÉÄà ªÉÆÃlgï ªÁºÀ£ÀUÀ¼À°è »£ÉÆßÃlzÀ

PÀ£ÀßrAiÀÄ°è PÁtĪÀ ¥Àæw©A§UÀ¼À£ÀÄß ¤ÃªÀÅ £ÉÆÃrgÀÄwÛÃj.

46
 d
is he
re S B
bl
be T
pu
avÀæ .17.1 : ««zsÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è ¨É¼ÀQ£À ¥Àæw¥sÀ®£À.
K
t ©
to

avÀæ 17.2 ¤AiÀÄvÀ ¥Àæw¥sÀ®£À

No

¤ÃªÀÅ UÉÆÃqÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¤ªÀÄä ¥Àæw©A§ªÀ£ÀÄß £ÉÆÃqÀ¯Ájj. DzÀgÉ PÀ£ÀßrAiÀÄ°è ¤ªÀÄä

¥Àw
æ ©A§ªÀ£ÄÀ ß £ÉÆÃqÀÄwÛÃj. JgÀqÆ
À ¸ÀAzÀ¨ð
Às UÀ¼°
À è ¨É¼QÀ £À ¥Àw
æ ¥s®
À £À EzÉ. DzÀgÉ ªÀåvÁ帪
À ÃÉ £ÀÄ?

¤AiÀÄvÀ ¥Àæw¥sÀ®£À : MAzÀÄ ¸ÀA¥ÀÇtð ¸ÀªÀÄvÀmÁÖzÀ ºÉƼÀ¥ÀÅ ¤ÃrgÀĪÀ ªÉÄïÉäöÊ ªÉÄÃ¯É ¨É¼ÀQ£À
¸ÀªÀiÁAvÀgÀ QgÀtUÀ¼ÀÄ ©zÁÝUÀ D QgÀtUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀiÁAvÀgÀ QgÀtUÀ¼ÁVAiÉÄà ¥Àæw¥sÀ®£ÀUÉƼÀÄîvÀÛªÉ. F
jÃwAiÀÄ ¥Àw æ ¥s®
À £Àª£
À ÄÀ ß ¤AiÀÄvÀ ¥Àw
æ ¥s®
À £À J£ÀÄߪÀgÄÀ . ¤AiÀÄvÀ ¥Àw
æ ¥s®
À £Àz°
À è ¥Àw
æ ©A§ ªÀÄÆqÀÄvÀz
Û .É

47
C¤AiÀÄvÀ CxÀªÁ ZÀzÄÀ jzÀ ¥Àw
æ ¥s®
À £À : MgÀlÄ ªÉÄïÉäöÊAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ ªÀ¸ÄÀ ÛU¼
À À ªÉÄÃ¯É ¨É¼PÀ ÄÀ
©zÁÝUÀ CzÀÄ J¯Áè ¢PÀÄÌUÀ¼À°è ¥Àæw¥sÀ®£ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆAzÀÄvÀÛzÉ. ¨É¼ÀQ£À ZÀzÀÄgÀÄ«PÉ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ.
EzÀjAzÀ ¥Àæw©A§ ªÀÄÆqÀĪÀÅ¢®è.

d
he
avÀæ 17.3 C¤AiÀÄvÀ ªÉÄïÉäöʤAzÀ ¥Àæw¥sÀ®£ÀUÉƼÀÄîªÀ QgÀtUÀ¼ÀÄ

is
re S B
bl
be T
pu
K
©

avÀæ 17.4 ¥ÀæAiÉÆÃUÀ: ¥Àæw¥sÀ®£ÀzÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ

to

¥Àæw¥sÀ®£ÀzÀ «£Áå¸ÀzÀ §UÉÎ ºÉZÀÄÑ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄ®Ä MAzÀÄ ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ£ÀÄß

ªÀiÁqÉÆÃt.
ZÀlĪÀnPÉ 17.1
t
No

MAzÀÄ DAiÀÄvÁPÁgÀzÀ ¸ÀªÀÄvÀ® zÀ¥ÀðtªÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî. MAzÀÄ PÁqïð¨ÉÆÃqïð

vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ avÀæ 17.4 gÀ°è vÉÆÃj¹gÀĪÀAvÉ CzÀgÀ°è ¹Ã¼ÀÄ QAr ªÀiÁrj.
gÉrªÉÄÃqï ±Àmïð¥ÉnÖUÉAiÀÄ »A§¢AiÀÄ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ DzsÁgÀªÁV §¼À¸À§ºÀÄzÀÄ.
mÉƼÁîzÀ F ¥ÉnÖUÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É MAzÀÄ ©½ ºÁ¼ÉAiÀĤßlÄÖ, J¯Áè £Á®ÄÌ PÀqÉ ¦£ÀÄßUÀ½AzÀ ZÀÄaÑ
¨sÀzÀæ¥Àr¹. ¥ÉnÖUÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É PÀ£ÀßrAiÀÄ£ÀÄß ¹Q̸À®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀĪÀAvÉ, ªÀÄvÀÄÛ ¹Ã¼ÀÄQArUÀ¼À£ÀÄß
¹Q̸À®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀĪÀAvÉ ¸ÀÆPÀÛ ¸ÀܼÀUÀ¼À°è ¹Ã¼ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁr. PÀ£Àßr ªÀÄvÀÄÛ ¹Ã¼ÀÄQAr
DzsÁgÀPÉÌ ®A§ªÁVgÀĪÀAvÉ ¹Q̹. ¹Ã¼ÀÄ QArAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ PÀ£ÀßrAiÀÄ ªÉÄÃ¯É NgÉAiÀiÁV ©Ã¼ÀĪÀAvÉ
mÁZïð ¢Ã¥À ©r. ¤ÃªÀÅ FUÀ ¨É¼ÀQ£À QgÀt PÀ£ÀßrAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ©zÀÄÝ ¥Àæw¥sÀ®£À ºÉÆAzÀĪÀÅzÀ£ÀÄß
PÁtÄ«j.

48
 MAzÀÄ ªÉÄïÉäöÊ ªÉÄÃ¯É ©Ã¼ÀĪÀ ¨É¼ÀQ£À QgÀtªÀ£ÀÄß ¥ÀvÀ£À QgÀt J£ÀÄߪÀgÀÄ. ¥Àæw¥sÀ®PÀzÀ
ªÉÄïÉäöʤAzÀ §gÀĪÀ ¨É¼ÀQ£À QgÀtªÀ£ÀÄß ¥Àæw¥sÀ°vÀ QgÀt J£ÀÄߪÀgÀÄ.
FUÀ JZÀÑjPɬÄAzÀ PÁUÀzÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥É¤ì¯ï£À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ PÀ£ÀßrAiÀÄ ¸ÁÜ£À, ¥ÀvÀ£À QgÀt
ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw¥sÀ°vÀ QgÀtªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹. PÀ£Àßr ªÀÄvÀÄÛ mÁZïð£ÀÄß vÉUɬÄj. FUÀ ¥ÀvÀ£À QgÀtªÀÅ
PÀ£ÀßrAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ©Ã¼ÀĪÀ ¸ÁÜ£ÀzÀ°è PÀ£ÀßrUÉ ®A§ªÀ£ÀÄß J¼É¬Äj. F gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¥sÀ°vÀ
ªÉÄïÉäöÊUÉ ¥ÀvÀ£À ©AzÀÄ«£À°è J¼ÉzÀ ®A§ (Normal) gÉÃSÉ J£ÀÄßvÉÛêÉ.(avÀæ 17.5)

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K

avÀæ 17.5 ¥Àæw¥sÀ®£ÀzÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ.

©

PÀ£ÀßrAiÀÄ ¥Àæw¥sÀ®£À ºÉÆAzÀĪÀ ¨sÁUÀzÀ ªÉÄïÉäöÊUɼÉzÀ ®A§ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀvÀ£À QgÀtzÀ £ÀqÀĪÀt
PÉÆãÀªÀ£ÀÄß ¥ÀvÀ£À PÉÆãÀ (∠i) J£ÀÄßvÉÛêÉ. ®A§ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw¥sÀ°vÀ QgÀtzÀ £ÀqÀĪÀt PÉÆãÀªÀ£ÀÄß
¥Àæw¥sÀ°vÀ PÉÆãÀ (∠r) J£ÀÄߪÀgÀÄ. ¥ÀvÀ£À PÉÆãÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw¥sÀ°vÀ PÉÆãÀUÀ¼À£ÀÄß C¼É¬Äj.
F ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀvÀ£ÀPÉÆãÀªÀ£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¹ ºÀ®ªÀÅ ¨Áj ¥ÀÅ£ÀgÁªÀwð¹.C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß
PÉÆõÀÖPÀzÀ°è ¨sÀwðªÀiÁr.
PÉÆõÀÖPÀ 17.1
to

PÀæ.¸ÀA ¥ÀvÀ£À PÉÆãÀ (∠i) ¥Àæw¥sÀ°vÀ PÉÆãÀ (∠r)

t
No

1.

2.

3.

4.

5.

49
 ¥ÀvÀ£À PÉÆãÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw¥sÀ°vÀÀ PÉÆãÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆð¹.
¤ªÀÄä wêÀiÁð£ÀªÉãÀÄ?
¨É¼ÀQ£À QgÀtªÀÅ PÀ£ÀßrUÉ J¼ÉzÀ ®A§gÉÃSÉAiÀÄ £ÉÃgÀzÀ°è D¥ÁvÀªÁzÀgÉ K£ÁUÀÄvÀÛzÉ? KPÉ?
ZÀlĪÀnPÉ 17.2

d
ZÀlĪÀnPÉ 17.1 gÀ°è, ©½ºÁ¼ÉAiÀÄ PɼÀUÉ MAzÀÄ C¼ÀvÉ ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¥sÀ°vÀ QgÀtzÀ ¥ÀxÀzÀ°è
§gÀĪÀAvÉ ElÄÖ, CzÀ£ÀÄß ¸Àé®à ªÉÄÃ¯É ªÀiÁr. ¥Àæw¥sÀ°vÀ QgÀtªÀÅ ªÉÄÃ¯É ªÀiÁrgÀĪÀ ¸ÀªÀÄvÀ® CxÀªÁ

he
¨sÁUÀzÀ°è PÀAqÀÄ §gÀĪÀÅ¢®è. CAzÀgÉ, ¥ÀvÀ£À QgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw¥sÀ°vÀ QgÀtUÀ¼ÀÄ MAzÉà ¸ÀªÀÄvÀ®zÀ°è
EgÀÄvÀÛªÉ.

is
re S
¥Àæw¥sÀ®£ÀzÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ
•. ¥ÀvÀ£À PÉÆãÀªÀÅ ¥Àæw¥sÀ°vÀ PÉÆãÀPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
B
bl
•. ¥ÀvÀ£À QgÀt, ¥Àæw¥sÀ°vÀÀ QgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀvÀ£À ©AzÀÄ«£À°è ¥Àæw¥sÀ®£À ªÉÄïÉäöÊUÉ J¼ÉzÀ
be T
pu
®A§, F ªÀÄÆgÀÆ MAzÉà ¸ÀªÀÄvÀ®zÀ°ègÀÄvÀÛªÉ.
K

¥Àæw¥sÀ®£ÀzÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ J¯Áè «zsÀzÀ ªÉÄïÉäöÊUÀ½UÉ C£Àé¬Ä¸ÀÄvÀÛªÉ.

©

MAzÀÄ ¸ÀªÀÄvÀ® zÀ¥ÀðtzÀ°è ¥Àæw©A§ªÀÅ ºÉÃUÉ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ? CzÀgÀ ¸Àé¨sÁªÀ K£ÀÄ?

‘O’ JA§ MAzÀÄ ¨É¼ÀQ£À DPÀgÀªÀ£ÀÄß PQ JA§ ¸ÀªÀÄvÀ® zÀ¥ÀðtzÀ ªÀÄÄA¨sÁUÀzÀ°è
EqÀ¯ÁVzÉ. OA ªÀÄvÀÄÛ OC JA§ JgÀqÀÄ QgÀtUÀ¼ÀÄ CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É ¥Àv£
À ÀUÉÆArªÉ.(avÀæ 17.6)
‘A’ ªÀÄvÀÄÛ ‘C’ ©AzÀÄUÀ¼° æ ÄÀ ªÁV PQ PÀ£ßÀ rAiÀÄ ªÉÄïÉäöÊUÉ ®A§ªÀ£ÄÀ ß J¼É¬Äj. £ÀAvÀgÀ
À è PÀª
‘A’ ªÀÄvÀÄÛ ‘C’ ©AzÀÄUÀ½AzÀ PÀæªÀĪÁV AB ªÀÄvÀÄÛ CD ¥Àæw¥sÀ°vÀ QgÀtUÀ¼À£ÀÄß J¼É¬Äj. AB
ªÀÄvÀÄÛ CD UÀ¼À£ÀÄß CzÉà ¢QÌ£À°è ªÀÈ¢Þ¹j. CªÀÅ ¸ÀA¢ü¸ÀÄvÀÛªÉAiÉÄ? CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß »ªÀÄÄäRªÁV
to

ªÀÈ¢Þ¹j. FUÀ CªÀÅ ¸ÀA¢ü¸ÀÄvÀÛªÉAiÉÄ? F ©AzÀĪÀ£ÀÄß‘I’ JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¹j.

'E' ©AzÀÄ«£À°£ è À «ÃPÀPë £
À À PÀtU
ÚÂ É ¥Àw À vÀ QgÀtUÀ¼ÄÀ I ©AzÀÄ«¤AzÀ §AzÀAvÉ vÉÆÃgÀÄvÀª
æ ¥s° Û .É
t

¥Àæw¥sÀ°vÀ QgÀtUÀ¼ÀÄ I £À°è ¸ÀA¢ü¹gÀĪÀAvÉ vÉÆÃgÀÄvÀÛªÉ. EzÀÄ «ÄxÀå ¥Àæw©A§ ªÀÄvÀÄÛ EzÀ£ÀÄß
No

¥ÀgÀzÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É »rAiÀÄ®Ä ¸ÁzsÀå«®è. F ¥Àæw©A§ªÀÅ ¥Á±Àéð¥À®èlUÉÆArzÉ JAzÀgÉ, ªÀ¸ÀÄÛ«£À

JqÀ¨sÁUÀªÀÅ ¥Àæw©A§zÀ §®¨sÁUÀzÀAvÉ, ªÀ¸ÀÄÛ«£À §®¨sÁUÀªÀÅ ¥Àæw©A§zÀ JqÀ¨sÁUÀzÀAvÉ
vÉÆÃgÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ ¸ÀªÀÄvÀ® zÀ¥ÀðtzÀ°è GAmÁUÀĪÀ ¥Àæw©A§ªÀÅ(avÀæ 17.7) ªÀ¸ÀÄÛ«£À ºÁUÉ
£ÉÃgÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw ©A§ªÀÅ ªÀ¸ÀÄÛªÀÅ zÀ¥ÀðtzÀ ªÀÄÄAzÉ JµÀÄÖ zÀÆgÀzÀ°èzÉAiÉÆÃ, CµÉÖÃ
zÀÆgÀzÀ°è zÀ¥ÀðtzÀ »AzÉ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. C¤AiÀÄvÀ ªÉÄïÉäöÊUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥Àw æ ¥sÀ®£ÀzÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ
¥Á°¸À®àlÖgÀÆ ¥Àæw¥sÀ°vÀ QgÀtUÀ¼ÀÄ ZÀzÀÄj ºÉÆÃUÀĪÀÅzÀjAzÀ ¥Àæw©A§ GAmÁUÀĪÀÅ¢®è.

50
 d
is he
re S B
bl
be T
pu
avÀæ 17.6 ¸ÀªÀÄvÀ® zÀ¥ÀðtzÀ°è ©A§ ªÀÄÆqÀÄ«PÉ
K
©
to

avÀæ 17.7 ¥Á±Àéð ¥À®èl

t
No

EzÀÄ w½¢gÀ° : «ÄxÀå ¥Àæw©A§UÀ¼À£ÀÄß ¥ÀgÀzÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É »rAiÀÄ®Ä ¸ÁzsÀå«®è. DzÀgÉ ¸ÀvÀå
¥Àæw©A§ªÀ£ÀÄß ¥ÀgÀzÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É »rAiÀħºÀÄzÀÄ.

ªÀPÀæ zÀ¥ÀðtUÀ¼À°è ¥Àæw¥sÀ®£À

¥Àæw¥sÀ®£ÀUÉƼÀÄîªÀ ªÀPÀæ ªÉÄïÉäöÊUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃªÀÅ £ÉÆÃrgÀ§ºÀÄzÀÄ. ¥ÀæªÀÄÄRªÁV JgÀqÀÄ «zsÀzÀ
ªÀPÀæ ªÉÄïÉäöÊUÀ½ªÉ.CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ ¤ªÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¦Ã£À. EªÀÅUÀ¼À°è ¥Àæw©A§UÀ¼À «£Áå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß
£ÉÆÃqÀ®Ä MAzÀÄ ºÉƸÀ ¸ÉÖöÊ£Éè¸ï ¹Öïï ZÀªÀÄZÀªÉà ¸ÁPÀÄ.

51
 d
is he
avÀæ 17.8. avÀæ 17.9.
re S
¸ÉÖöÊ£Éè¸ï ¹Öïï ZÀªÀÄZÀzÀ°è ¥Àæw©A§UÀ¼ÀÄ
B
bl
avÀæ 17.8 gÀ°è vÉÆÃj¹gÀĪÀAvÉ, MAzÀÄ ¹Öïï ZÀªÀÄZÀªÀ£ÀÄß ¤ªÀÄä ªÀÄÄRzÀ ªÀÄÄAzÉ
be T

»rzÀÄPÉƽî. ¤ªÀÄä ¥Àæw©A§ªÀ£ÀÄß £ÉÆÃr. ZÀªÀÄZÀªÀ£ÀÄß ¤ªÀÄä ªÀÄÄR¢AzÀ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ zÀÆgÀzÀ°è
pu
»rzÀÄPÉÆAqÀÄ ¥Àæw©A§ªÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹. ¤ÃªÀÅ K£À£ÀÄß «ÃQë¸ÀÄ«j?
K

avÀæ 17.9 gÀ°è vÉÆÃj¹gÀĪÀAvÉ ZÀªÀÄZÀªÀ£ÀÄß ¤ªÀÄä ªÀÄÄRzÀ ªÀÄÄAzÉ »rzÀÄPÉƽî. ¤ªÀÄä
¥Àæw©A§ªÀ£ÀÄß £ÉÆÃr. ¤ÃªÀÅ K£À£ÀÄß UÀªÀĤ¸ÀÄ«j?
©

UÉÆýAiÀÄ zÀ¥ðÀ tUÀ¼ÄÀ : MAzÀÄ UÉÆüÀzÀ ¨sÁUÀªÁVzÀÄÝ, MAzÀÄ ªÉÄïÉäöÊUÁzÀgÀÆ ºÉƼÀ¥À£ÀÄß

¤ÃrzÀÝgÉ, CzÀ£ÀÄß UÉÆýÃAiÀÄ zÀ¥Àðt J£ÀÄߪÀgÀÄ. UÉÆýÃAiÀÄ zÀ¥ÀðtUÀ¼À°è JgÀqÀÄ «zsÀUÀ½ªÉ.
CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ ¤ªÀÄß zÀ¥Àðt ªÀÄvÀÄÛ ¦Ã£À zÀ¥Àðt.
t to
No

¤ªÀÄß zÀ¥Àðt ¦Ã£À zÀ¥Àðt

PÉÃA¢æÃPÀgÀtUÉƼÀÄîªÀ ©AzÀÄ 'F' 'P' zÀ¥ÀðtzÀ PÉÃAzÀæ
avÀæ 17.10 UÉÆýÃAiÀÄ zÀ¥ÀðtUÀ¼ÀÄ
UÉÆýÃAiÀÄ zÀ¥ÀðtUÀ¼ÀÆ ¸ÀºÀ ¥Àæw¥sÀ®£ÀzÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥Á°¸ÀÄvÀÛªÉ. UÉÆýÃAiÀÄ
zÀ¥ÀðtzÀ ¥Àæw ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß aPÀÌ aPÀÌ ¸ÀªÀÄvÀ® zÀ¥ÀðtUÀ¼À ¨sÁUÀ JAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À§ºÀÄzÀÄ.
52
 ZÀlĪÀnPÉ 17.3
ZÀlĪÀnPÉ 17.1 £ÀÄß ¥ÀÅ£ÀgÁªÀwð¹. F ¨Áj, ¸ÀªÀÄvÀ® zÀ¥ÀðtzÀ ¹Ã½£À°è ªÉÆzÀ®Ä
¤ªÀÄßzÀ¥Àðt £ÀAvÀgÀ CzÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄ ¦Ã£ÀzÀ¥Àðt ¸ÉÃj¹. PÁqïð¨ÉÆÃqÀð£À ¹Ã¼ÀÄ QArAiÀÄ §zÀ®Ä
4-5 QArUÀ½gÀĪÀ ¨ÁZÀtÂUÉ G¥ÀAiÉÆÃV¹ ¨ÁZÀtÂUÉAiÀÄ »A¨sÁUÀ¢AzÀ mÁZïð ¨É¼ÀPÀ£ÀÄß ºÁ¬Ä¹,
¥Àæw¥sÀ°vÀ QgÀtUÀ¼À «£Áå¸ÀªÀ£ÀÄß «ÃQë¹. EzÀ£ÀÄß ¨ÁZÀtÂUÉAiÀÄ G½zÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß PÀ¥ÀÄà ºÁ¼É¬ÄAzÀ
ªÀÄÄaÑ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.

d
is he
re S
avÀæ 17.11 ¤ªÀÄß zÀ¥ÀðtzÀ°è ¥Àæw¥sÀ®£À avÀæ 17.12 ¦Ã£À zÀ¥ÀðtzÀ°è ¥Àæw¥sÀ®£À
B
bl
¸ËgÀ PÀĮĪÉÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÁºÀ£ÀUÀ¼À ºÉqï ¯ÉÊmïUÀ¼À°è ¤ªÀÄß zÀ¥ÀðtUÀ¼ÀÄ §¼ÀPÉAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ.
zÀAvÀªÉÊzÀågÀÆ ¸ÀºÀ ¤ªÀÄßzÀ¥ÀðtªÀ£ÀÄß §¼À¸ÀÄvÁÛgÉ. ¦Ã£À zÀ¥ÀðtUÀ¼À£ÀÄß ªÁºÀ£ÀzÀ »£ÉÆßÃl
be T

PÀ£ÀßrAiÀÄ°è §¼À¸ÀÄvÁÛgÉ.
pu
K

EzÀ£ÀÄß w½¬Äj: ¦Ã£À zÀ¥ÀðtUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÁUÀ®Æ MAzÀÄ ªÀ¸ÀÄÛ«£À QjzÁzÀ «ÄxÀå ¥Àæw
©A§ªÀ£ÀÄß GAlÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. ¤ªÀÄß zÀ¥ÀðtzÀ ¥ÀæzsÁ£À ¸ÀAUÀªÀÄ "F".EzÀÄ ¥Àæw¥sÀ®£À
©

ºÉÆAzÀĪÀ ªÉÄïÉäöÊ£À »A¨sÁUÀzÀ°è ¥ÀæzsÁ£À CPÀëzÀ ªÉÄðgÀÄvÀÛzÉ. (avÀæ 17.10)

t to
No

zÀAvÀ ªÉÊzÀågÀÄ G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀ zÀ¥Àðt

ªÁºÀ£ÀUÀ¼À ºÉqï¯ÉÊmïUÀ¼À MAzÀÄ «¸ÀÛøvÀ £ÉÆÃl ¸ËgÀ M¯É

avÀæ 17.13 ªÀPÀæ ªÉÄïÉäöÊ zÀ¥ÀðtUÀ¼À G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ

53
¤ªÀÄß zÀ¥ÀðtzÀ°è ¥Àæw©A§ GAmÁUÀÄ«PÉ

¤ªÀÄß zÀ¥Àðt¢AzÀ GAmÁUÀĪÀ ¥Àæw©A§UÀ¼À ¸ÀégÀÆ¥ÀÀªÀ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁzÀgÉ,

PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼ÀÄ ¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.

1. zÀ¥ÀðtzÀ PÉÃAzÀæ : ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV zÀ¥ÀðtªÀÅ ¨ÁVgÀĪÀ ¸ÁÜ£ÀzÀ ªÀÄzsÀå ©AzÀÄ«£À°è

zÀ¥ÀðtzÀ PÉÃAzÀæªÀÅ EgÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀæzsÁ£ÁPÀëzÀ UÀÄAl ZÀ°¸ÀĪÀ ¨É¼ÀQ£À QgÀtªÀÅ zÀ¥ÀðtzÀ

d
PÉÃAzÀæzÀ ªÉÄÃ¯É ©zÁÝUÀ CzÀÄ ¥ÀæzsÁ£ÁPÀëzÀ ¥ÀxÀzÀ¯Éèà »AzÀPÉÌ §gÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ

he
¥Àæw¥sÀ°¸ÀĪÀ ªÉÄïÉäöÊ£À PÉÃAzÀæ¨sÁUÀªÁVzÉ.

is
2. ¥ÀæzsÁ£À ¸ÀAUÀªÀÄ : ¥ÀæzsÁ£À CPÀëPÉÌ ¸ÀªÀiÁAvÀgÀªÁV zÀ¥ÀðtzÀ ªÉÄÃ¯É ©zÀÝ ¸ÀªÀiÁAvÀgÀ
re S
¨É¼ÀQ£À QgÀtUÀ¼ÀÄ ¥Àæw¥sÀ®£ÀzÀ £ÀAvÀgÀ PÉÃA¢æÃPÀÈvÀªÁUÀĪÀ ©AzÀĪÉà ¥ÀæzsÁ£À ¸ÀAUÀªÀÄ.
B
bl
zÀÆgÀzÀ°ègÀĪÀ ¨É¼ÀQ£À DPÀgÀ¢AzÀ §AzÀ ¨É¼ÀPÀÄ CAzÀgÉ ¸ÀÆAiÀÄð£À QgÀtUÀ¼ÀÄ
be T

¸ÀªÀiÁAvÀgÀ QgÀtUÀ¼À DPÀgÀªÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß ‘F' ¸ÀAPÉÃvÀ¢AzÀ ¸ÀÆa¸ÀÄvÁÛgÉ.

pu
K

3. ¸ÀAUÀªÄÀ zÀÆgÀ : zÀ¥ð

À tzÀ PÉÃAzÀæ ©AzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àz
æ Ás £À ¸ÀAUÀªÄÀ UÀ¼À £ÀqÄÀ «£À CAvÀgª
À ÃÉ
©

¸ÀAUÀªÀÄ zÀÆgÀ. EzÀ£ÀÄß ‘f’ ¸ÀAPÉÃvÀ¢AzÀ ¸ÀÆa¸ÀÄvÁÛgÉ.

4. ªÀPÀævÁ PÉÃAzÀæ : zÀ¥ÀðtªÀÅ AiÀiÁªÀ UÉÆüÀzÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀªÁVzÉAiÉÆà D UÉÆüÀzÀ

PÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß ªÀPÀævÁ PÉÃAzÀæ J£ÀÄßvÉÛêÉ. EzÀ£ÀÄß ‘C' CPÀëgÀ¢AzÀ ¸ÀÆa¸ÀÄvÁÛgÉ.

5. ªÀPÀævÁ wædå : zÀ¥ÀðtªÀÅ AiÀiÁªÀ UÉÆüÀzÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀªÁVzÉAiÉÆà D UÉÆüÀzÀ

to

wædåªÀ£ÀÄß ªÀPÀævÁ wædå J£ÀÄßvÉÛêÉ. EzÀ£ÀÄß ‘r’ ¤AzÀ ¸ÀÆa¸ÀÄvÁÛgÉ. ªÀPÀævÁ wædåªÀÅ
¸ÀAUÀªÀÄ zÀÆgÀzÀ JgÀqÀgÀ¶ÖgÀÄvÀÛzÉ. JAzÀgÉ ‘r=2f ’ DVgÀÄvÀÛzÉ.
t
No

6. ¥ÀæzsÁ£À CPÀë : zÀ¥ÀðtzÀ PÉÃAzÀæ ©AzÀÄ, ¸ÀAUÀªÀÄ ©AzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀPÀævÁ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß
ºÉÆA¢gÀĪÀ PÁ®à¤PÀ ªÀÈ¢Þ¸À¯ÁzÀ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß zÀ¥ÀðtzÀ ¥ÀæzsÁ£ÁPÀë J£ÀÄßvÉÛêÉ.

7. ªÀ¸ÀÄÛ zÀÆgÀ : zÀ¥ÀðtzÀ PÉÃAzÀæ¢AzÀ ªÀ¸ÀÄÛ«VgÀĪÀ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß ªÀ¸ÀÄÛ zÀÆgÀ J£ÀÄßvÉÛêÉ.

EzÀ£ÀÄß ‘u’ ¤AzÀ ¸ÀÆa¸ÀÄvÁÛgÉ.

8. ©A§ zÀÆgÀ : zÀ¥ÀðtzÀ PÉÃAzÀæ¢AzÀ ¥Àæw©A§QÌgÀĪÀ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß ©A§ zÀÆgÀ

J£ÀÄßvÉÛêÉ. EzÀ£ÀÄß ‘v’ ¤AzÀ ¸ÀÆa¸ÀÄvÁÛgÉ.
54
 ¥ÀæAiÉÆÃUÀ : ¤ªÀÄß zÀ¥ÀðtzÀ°è GAmÁUÀĪÀ ¥Àæw©A§zÀ ¸Àé¨sÁªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁÜ£À w½AiÀÄĪÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ.
ªÀ¸ÀÄÛªÁV GjAiÀÄwÛgÀĪÀ ªÉÄÃtzÀ §wÛ, MAzÀÄ ¤ªÀÄß zÀ¥Àðt ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀgÀzÉ vÉUÉzÀÄPÉƽî.

d
is he
re S
zÀ¥Àðt GjAiÀÄÄwÛgÀĪÀ ¥ÀgÀzÉ
ªÉÄÃtzÀ §wÛ
B
bl 17.14 ¤ªÀÄß zÀ¥Àðt¢AzÀ GAmÁUÀĪÀ ¥Àæw©A§
be T
pu
¤ªÀÄß zÀ¥ÀðtzÀ ªÀÄÄA¨sÁUÀzÀ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¸ÀܼÀUÀ¼À°è ªÉÄÃtzÀ §wÛAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæzsÁ£ÁPÀëzÀ
K

ªÉÄÃ¯É Er. ¥ÀgÀzÉAiÀÄ£ÀÄß »AzÀPÀÆÌ ªÀÄÄAzÀPÀÆÌ ZÀ°¹, ªÉÄÃtzÀ §wÛAiÀÄ ¸ÀàµÀÖªÁzÀ ¥Àæw©A§ªÀ£ÀÄß
¥ÀgÀzÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¥ÀqɬÄj.
©

MAzÀÄ ¤ªÀÄßzÀ¥ÀðtzÀ CAzÁdÄ ¸ÀAUÀªÀÄ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»rAiÀÄĪÀÅzÀÄ

¸ÀªiÀ ÁAvÀgÀ QgÀtUÀ¼£ À ÄÀ ß PÉÃA¢æÃPÀj¸ÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ, ªÉÆzÀ®Ä zÀ¥ð À tzÀ CAzÁdÄ
¸ÀAUÀªÄÀ zÀÆgÀª£ À ÄÀ ß PÀAqÀÄ»r¬Äj. F ¸ÁÜ£ª À ÄÀ ß ‘F’ JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¹. zÀ¥ð
À £ À t¢AzÀ ‘2f’
zÀÆgÀz° À è zÀ¥ðÀ tzÀ ªÀPv æÀ Á wædå ‘C’ AiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹. ªÉÄÃtzÀ §wÛAiÀÄ£ÀÄß ¥Àz
æ Ás £À CPÀz
ë À ªÉÄïÉ
F PɼV À £À ¸ÀܼUÀ ¼À ° À j
è ¹ ¤ªÀÄä «ÃPÀu ë A
É iÀÄ£ÀÄß zÁR°¹.
to

1. zÀ¥ÀðtzÀ PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ ‘F’ UÀ¼À £ÀqÀĪÉ.

2. F £À ªÉÄïÉ
t
No

3. F ªÀÄvÀÄÛ C UÀ¼À £ÀqÀĪÉ

4. C AiÀÄ ªÉÄïÉ
5. C ¬ÄAzÀ DZÉ
¤ªÀÄß zÀ¥ðÀ t¢AzÀ GAmÁUÀĪÀ ¥Àw æ ©A§zÀ ¸Àé¨Ás ªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁÜ£U
À ¼
À ÄÀ D zÀ¥ð
À tzÀ ªÀÄÄAzÉ
Ej¹zÀ ªÀ¸ÀÄÛ«£À ¸ÁÜ£ÀzÀ ªÉÄÃ¯É CªÀ®A©vÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.

55
 PÀ¤µÀ× JgÀqÀÄ ¥Àæw¥sÀ°vÀ gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¢ü¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ ¥Àæw©A§zÀ ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀÄvÀÛzÉ.
F ªÀÄÄA¢£À AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÄ JgÀqÀÄ QgÀtUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ £ÁªÀÅ ¥Àæw©A§ªÀ£ÀÄß
UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÁVzÉ.

1. ¤ªÀÄß zÀ¥ðÀ tzÀ ¥Àzæ Ás £À CPÀëPÌÉ ¸ÀªiÀ ÁAvÀgª

À ÁV §gÀĪÀ ¨É¼QÀ £À ¥Àv£
À À QgÀtªÀÅ ¥Àw
æ ¥s®
À £ÀzÀ
£ÀAvÀgÀ ¥ÀæzsÁ£À ¸ÀAUÀªÀÄzÀ ªÀÄÆ®PÀ ºÁzÀÄ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ.

d
2. ¥ÀvÀ£À QgÀtªÀÅ ¤ªÀÄß zÀ¥ÀðtzÀ ¥ÀæzsÁ£À ¸ÀAUÀªÀÄ ©AzÀÄ«£À ªÀÄÆ®PÀ ZÀ°¹zÁUÀ, CzÀÄ

he
¥Àæw¥sÀ®£ÀzÀ £ÀAvÀgÀ ¥ÀæzsÁ£À CPÀëPÉÌ ¸ÀªÀiÁAvÀgÀªÁV ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ.

3. ¥Àv£
À À QgÀtªÀÅ ¤ªÀÄß zÀ¥ð
À tzÀ ªÀPv
æÀ Á PÉÃAzÀz
æ À ªÀÄÆ®PÀ ZÀ°¹zÁUÀ CzÀÄ ¥Àw
æ ¥s®
À £ÀUÆ
É AqÀ

is
£ÀAvÀgÀ CzÉà ¥ÀxÀzÀ°è ZÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ.
re S B
bl
be T
pu
K
t ©
to
No

56
 ªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß MAzÀ£Éà PÀA§ ¸Á°£À°è vÉÆÃj¹gÀĪÀAvÉ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ zÀÆgÀUÀ¼À°è EmÁÖUÀ ¥Àæw©A§
ªÀÄÆqÀÄ«PÉ. F PɼÀV£À PÉÆõÀÖPÀzÀ°è ¥ÀæAiÉÆÃUÀzÀ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß §gɬÄj
PÉÆõÀÖPÀ 17.2

1 2 3
¥Àæw©A§zÀ ¸Àé¨sÁªÀ
ªÀ¸ÀÄÛ«£À ¸ÁÜ£À (vÀ¯ÉPɼÀUÀÄ,aPÀÌzÀÄ,
¥Àæw©A§zÀ ¸ÁÜ£À ªÀÄvÀÄÛ zÀÆgÀ

d
ªÀÄvÀÄÛ zÀÆgÀ zÉÆqÀØzÀÄ CxÀªÁ
ªÀ¸ÀÄÛ«£À UÁvÀæ)

he
J. C£ÀAvÀ
¥ÀæzsÁ£À ¸ÀAUÀªÀÄ
zÀÆgÀzÀ°è

is
re S
©. ‘C’ ¬ÄAzÀ ¥ÀgÀzÉAiÀÄ£ÀÄß ‘F’ ªÀÄvÀÄÛ ‘C’ UÀ¼À £ÀqÀĪÉ
DZÉUÉ...........cm ºÉÆAzÁtÂPÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ........... cm
B
¹. ‘C’ AiÀÄ bl ¥ÀgÀzÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀ¸ÀÄÛ«£À ºÀwÛgÀ ºÉÆAzÁtÂPÉ
be T
pu
ªÉÄïÉ..............cm ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ.....cm
K

r. ‘C’ ªÀÄvÀÄÛ ‘F’ ¥ÀgÀzÉAiÀÄ£ÀÄß ‘C’ ¬ÄAzÀ DZÉ ºÉÆAzÁtÂPÉ

UÀ¼À £ÀqÀĪÉ.....cm ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ.....cm
©

¥ÀgÀzÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¥Àæw©A§ ¥ÀqÉAiÀįÁjj

E. ‘F’ ªÉÄïÉ
KPÉ?
¥À g À z É A iÀ Ä ªÉ Ä Ã¯É ¤ÃªÀ Å ¥À æ w ©A§
¥À q É A iÀ Ä ¯Ájj. ¤ÃªÀ Å ©A§zÀ Æ gÀ
J¥sï. zÀ¥Àðt ªÀÄvÀÄÛ
C¼É A iÀ Ä ¯Ájj. KPÉ ? DzÀ g É ¤ÃªÀ Å
F UÀ¼À £ÀqÀĪÉ
zÀ¥ÀðtzÀ°è ªÀ¸ÀÄÛ«£À «ÄxÀå ¥Àæw©A§
to

PÁt§ºÀÄzÀÄ.
ªÉÄð£À ¥ÀæAiÉÆÃUÀ¢AzÀ, PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¸À§°ègÁ?
t
No

1. ¥ÀgÀzÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ªÀ¸ÀÄÛ«VAvÀ aPÀÌzÁzÀ ¥Àæw©A§ªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß J°è

EqÀ¨ÉÃPÀÄ?
2. ¥ÀgÀzÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ªÀ¸ÀÄÛ«£À CvÀåAvÀ zÉÆqÀØzÁzÀ ¥Àæw©A§ªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß
J°è EqÀ¨ÉÃPÀÄ?
3. ¸ÀªÀiÁAvÀgÀ ¨É¼ÀQ£À QgÀtUÀ¼À£ÀÄß(¥ÀÅAd) ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß J°è EqÀ¨ÉÃPÀÄ?
‘f’ ¸ÀAUÀªÀÄ zÀÆgÀ DVzÀÝgÉ, ©A§zÀÆgÀ ‘v’ DVzÀÝgÉ, ªÀ¸ÀÄÛzÀÆgÀ ‘u’ DVzÀÝgÉ, PÉÆõÀÖPÀ¢AzÀ
£ÀªÀÄUÉ w½AiÀÄĪÀ ¸ÀAUÀw JAzÀgÉ
1 = 1 + 1 CxÀªÁ f = uv
f u v u+v
57
 ªÀ¸ÀÄÛzÀÆgÀ ªÀÄvÀÄÛ ©A§zÀÆgÀUÀ¼À UÀÄt®§Þ
CxÀªÁ ¸ÀAUÀªÀÄzÀÆgÀ =
ªÀ¸ÀÄÛzÀÆgÀ ªÀÄvÀÄÛ ©A§zÀÆgÀUÀ¼À ªÉÆvÀÛ
¨É¼ÀQ£À ªÀQæèsÀªÀ£À
¤ÃªÀÅ ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ ªÀÄvÀÄÛ C¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À §UÉÎ N¢¢ÝÃj. UÁdÄ, ¸ÀéZÀÒ ¤ÃgÀÄ EªÀÅ
¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ½UÉ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ.
¨É¼ÀQ£À QgÀtªÀÅ MAzÀÄ ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄ¢AzÀ E£ÉÆßAzÀÄ ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄPÉÌ

d
ZÀ°¹zÁUÀ K£ÁUÀĪÀÅzÀÄ?

he
¤ªÀÄä C£ÀĨsÀªÀUÀ¼À£ÀÄß ¸Àäj¹PÉƽî.
1. MAzÀÄ ¤ÃgÀÄ vÀÄA©gÀĪÀ vÉÆnÖAiÀÄ vÀ¼À¨sÁUÀªÀÅ ªÉÄÃ¯É §AzÀAvÉ PÁtĪÀÅzÀÄ.

is
2. ¤ÃgÀÄ vÀÄA©zÀ ¥ÁvÉæAiÀÄ°è NgÉAiÀiÁV ¨sÁUÀ±ÀB ªÀÄļÀÄV¹zÀ ¥É¤ì¯ï ¨ÁVzÀAvÉ
re S
PÁtĪÀÅzÀÄ.
B
bl
3. MAzÀÄ ¸ÀtÚ §lÖ°£À°è MAzÀÄ £ÁtåªÀ¤ßlÄÖ CzÀÄ CUÉÆÃZÀgÀªÁUÀĪÀµÀÄÖ »AzÉ ¸ÀjzÀÄ,
§lÖ°UÉ ¤ÃgÀÄ vÀÄA© £Átå ªÀÄvÉÛ UÉÆÃZÀgÀªÁUÀĪÀAvÉ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.
be T
pu
K
©

ªÀQæè

¸ÁAzÀæ ªÀiÁzsÀåªÀÄ
sÀ«vÀ
QgÀt
to

avÀæ 17.15 ¨É¼ÀQ£À ªÀQæèsÀªÀ£À

t
No

¨É¼ÀPÀÄ MAzÀÄ ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄ¢AzÀ E£ÉÆßAzÀÄ ¨ÉÃgÉ ¸ÁAzÀævÉAiÀÄļÀî ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ

ªÀiÁzsÀåªÀÄPÉÌ ZÀ°¸ÀĪÁUÀ vÀ£Àß ¢PÀÌ£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¸ÀĪÀ «zÀåªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß ¨É¼ÀQ£À ªÀQæèsÀªÀ£À
J£ÀÄßvÉÛêÉ. ¨É¼ÀQ£À ¥Àæw¥sÀ®£ÀzÀAvÉ ªÀQæèsÀªÀ£ÀzÀ®Æè ¥ÀvÀ£À PÉÆãÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀQæèsÀªÀ£À PÉÆãÀUÀ½UÉ
¸ÀA§AzsÀ«zÉAiÉÄÃ?

‘AB’ AiÀÄÄ ¥ÀvÀ£À ©AzÀÄ«£À°è J¼ÉzÀ ®A§. ‘O’ ¥ÀvÀ£À ©AzÀÄ, ‘MO’ ¥ÀvÀ£À QgÀt
ªÀÄvÀÄÛ ‘ON’ ªÀQæèsÀ«vÀ QgÀt. (avÀæ 17.15 £ÉÆÃr)

58
 UÁ½VAvÀ ¤ÃgÀÄ ¸ÁAzÀæ ªÀiÁzsåÀ ªÀÄ. NgÉAiÀiÁV ©Ã½¹zÀ ¥Àv£
À À QgÀtªÀÅ «gÀ¼À ªÀiÁzsåÀ ªÀÄ¢AzÀ
¸ÁAzÀæ ªÀiÁzsÀåªÀÄPÉÌ ZÀ°¹zÁUÀ CzÀÄ ®A§zÉqÉUÉ ¨ÁUÀÄvÀÛzÉ. JAzÀgÉ, ªÀQæèsÀªÀ£À PÉÆãÀªÀÅ ¥ÀvÀ£À
PÉÆãÀQÌAvÀ PÀrªÉÄ EgÀÄvÀÛzÉ.
NO C£ÀÄß ¥ÀvÀ£À QgÀt ªÀÄvÀÄÛ OM C£ÀÄß ªÀQæèsÀ«vÀ QgÀt JAzÀÄ H»¹PÉƽî
(avÀæ 17.15). CAzÀgÉ, FUÀ £ÁªÀÅ »ÃUÉ ºÉüÀ§ºÀÄzÀÄ. ¨É¼ÀPÀÄ ¸ÁAzÀæ ªÀiÁzsÀåªÀÄ¢AzÀ «gÀ¼À
ªÀiÁzsÀåªÀÄPÉÌ ZÀ°¹zÁUÀ CzÀÄ ®A§¢AzÀ zÀÆgÀªÁV ¨ÁUÀÄvÀÛzÉ. JAzÀgÉ ªÀQæèsÀªÀ£À PÉÆãÀªÀÅ
¥ÀvÀ£À PÉÆãÀQÌAvÀ ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ.

d
ZÀlĪÀnPÉ 17.4
ªÀQæèsÀªÀ£À ²ÃµÉAiÀÄ vÀAiÀiÁjPÉ:

he
¯ÉøÀgïmÁZïð ¸ÀªÀÄvÀmÁÖVgÀĪÀ MAzÀÄ UÁf£À ²ÃµÉAiÀÄ£ÀÄß
vÉUÉzÀÄPÉƽî. G¥ÀAiÉÆÃV¸À®àlÖ ¸ÀÄUÀAzsÀ

is
zÀæªÀå CxÀªÁ eÉãÀÄ vÀÄ¥Àà ±ÉÃRj¹qÀĪÀ
re S
²ÃµÉUÀ¼ÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. ¸ÀA¥ÀÇtð ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀªÁzÀ
B
bl ¥Áè¹ÖPï ²ÃµÉAiÀiÁzÀgÀÆ D¢ÃvÀÄ. ²ÃµÉAiÀÄ£ÀÄß
PÀAzÀħtÚzÀ PÁUÀzÀ¢AzÀ ªÀÄÄaÑ. avÀæzÀ°ègÀĪÀAvÉ
be T
pu
²Ã±ÉAiÀÄ ¸ÀªÀÄvÀmÁÖzÀ ªÉÄïÉäöʤAzÀ ¸ÀtÚ
K

ªÀÈvÁÛPÁgÀ ©¯ÉèAiÀÄ£ÀÄß PÀvÀÛj¹ vÉUɬÄj.

¤ÃgÀÄ
ªÀÈvÁÛPÁgÀªÀÅ CzsÀð¨sÁUÀ vÀÄA§ÄªÀAvÉ
©

PÀAzÀÄ ²ÃµÉUÉ ¤ÃgÀ£ÀÄß ¸ÀÄj¬Äj. ¤ÃjUÉ JgÀqÀÄ ºÀ¤

§tÚzÀ ºÁ®£ÀÄß ¸ÉÃj¹. ²ÃµÉAiÀÄ ªÉÄïÁãUÀzÀ°ègÀĪÀ
PÁUÀzÀ
¸ÀtÚ gÀAzsÀæzÀ ªÀÄÆ®PÀ ±ÀQÛAiÀÄÄvÀªÁzÀ mÁZïð
¨É¼ÀQ£À ¥ÀÅAdªÀ£ÀÄß ºÁ¬Ä¹. ©ÃUÀzÀ
avÀæ 17.16 ªÀQæèsÀªÀ£À ²ÃµÉAiÀÄ vÀAiÀiÁjPÉ UÉÆAZÀ°£À ¯ÉøÀgï mÁZïð£ÀÆß ¸ÀºÀ
§¼À¸À§ºÀÄzÀÄ. ¯ÉøÀgï mÁZïð£ÀÄß §¼À¹zÁUÀ
CzÀgÀ ¨É¼ÀPÀÄ PÀtÂÚUÉ £ÉÃgÀªÁV ©Ã¼ÀzÀAvÉ
to

JZÀÑgÀ ªÀ»¹. ¯ÉøÀgï mÁZïð C£ÀÄß eÁUÀgÀÆPÀvɬÄAzÀ §¼À¹.

¥ÀvÀ£À ©AzÀÄ«£À°è MAzÀÄ vɼÀĪÁzÀ PÀrØAiÀÄ£ÀÄß EqÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ®A§ªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹,
¥ÀvÀ£ÀPÉÆãÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀQæèsÀªÀ£À PÉÆãÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆð¹.
t
No

¨É¼ÀQ£À ªÀQæèsÀªÀ£ÀzÀ E£ÉÆßAzÀÄ ¥ÀjuÁªÀĪÉAzÀgÉ £ÀPÀëvÀæUÀ¼À ºÉƼÉAiÀÄÄ«PÉ.

¸ÀA¥ÀÇtð DAvÀjPÀ ¥Àæw¥sÀ®£À
vÀ¼À¨Ás UÀzÀ°è ¨É¼ÀQ£À DPÀgÀ EgÀĪÀ MAzÀÄ ªÀÄvÁìöåUÁgÀ (Aquarium) ªÀ£ÀÄß PÁ¼Àf ªÀ»¹
£ÉÆÃrzÁUÀ ¤ÃªÀÅ ¸ÀA¥ÀÇtð DAvÀjPÀ ¥Àæw¥sÀ®£ÀªÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¸À§ºÀÄzÀÄ
MAzÀÄ ¸ÁAzÀæ ªÀiÁzsÀåªÀÄ¢AzÀ ¨É¼ÀQ£À QgÀtUÀ¼ÁzÀ OA,OB,OC ªÀÄvÀÄÛ ODUÀ¼ÀÄ,
¤Ãj£À ªÉÄïÉäöÊAiÀÄ£ÀÄß PÀæªÀĪÁV A,B,C ªÀÄvÀÄÛ D ©AzÀÄUÀ¼À°è ¸ÀA¢ü¸ÀÄwÛªÉ JAzÀÄ H»¹.
AA , BB , CC EªÀÅUÀ¼ÀÄ ªÀQæèsÀ«vÀ QgÀtUÀ¼ÀÄ. DzÀgÉ DD J£ÀÄߪÀÅzÀÄ ¥Àæw¥sÀ°vÀ QgÀt.
\ \ \ \

EzÉà ¸ÀA¥ÀÇtð DAvÀjPÀ ¥Àæw¥sÀ®£À.

59
 ªÀQæèsÀ«vÀ QgÀtUÀ¼ÀÄ

d
he
avÀæ 17.17 ¸ÀA¥ÀÇtð DAvÀjPÀ ¥Àæw¥sÀ®£À

is
re S
AiÀiÁªÀ ¥ÀvÀ£ÀPÉÆãÀ ( OCN ) UÉ, ªÀQæèsÀ«vÀ PÉÆãÀ 900 (MCC1 ) DVzÉAiÉÆà D
B
bl
PÉÆãÀªÀ£ÀÄß PÁæAwPÉÆãÀ J£ÀÄßvÉÛêÉ. ¸ÀA¥ÀÇtð DAvÀjPÀ ¥Àæw¥sÀ®£À GAmÁUÀ®Ä PɼÀV£À
be T

¤§AzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ CUÀvÀåªÁVªÉ JA§ÄzÀÄ £É£À¦gÀ°.

pu
1. ¨É¼ÀPÀÄ ¸ÁAzÀæ ªÀiÁzsÀåªÀÄ¢AzÀ «gÀ¼À ªÀiÁzsÀåªÀÄPÉÌ ZÀ°¸À¨ÉÃPÀÄ.
K

2. ¥ÀvÀ£À PÉÆãÀªÀÅ PÁæAwPÉÆãÀQÌAvÀ ºÉZÁÑVgÀ¨ÉÃPÀÄ.

©

¸ÀA¥ÀÇtð DAvÀjPÀ ¥Àæw¥sÀ®£ÀzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ

ªÀÄjÃaPÉ : CvÀåAvÀ ºÉaÑ£À vÁ¥À ºÁUÀÆ MtºÀªÉ¬ÄgÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ d£ÀgÀÄ EzÀ£ÀÄß
¸ÁzsÁgÀtªÁV DUÁUÀ UÀªÄÀ ¤¸ÀÄvÁÛg.É ªÀÄgÀ¼ÄÀ UÁr£À°è ¸ÀAZÀj¸ÀĪÀ d£ÀgÄÀ PÉ®ªÉǪÉÄä vÁ¼É ªÀÄgÀzÀ
¥Àæw©A§ªÀ£ÀÄß D ªÀÄgÀzÀ PɼÀUÉ £ÉÆÃr, ªÀÄgÀzÀ ºÀwÛgÀzÀ°è ¤ÃgÀÄ EzÉ JAzÀÄ ¨sÁ«¸ÀÄvÁÛgÉ.
t to
No

avÀæ 17.18 ªÀÄjÃaPÉ (Mirage)

60
 ªÉÄð£À avÀæzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÀÄ «gÀ¼À ªÀiÁzsÀåªÀĪÁVzÉ? ªÉÄïÁãUÀzÀ UÁ½AiÉÆà CxÀªÁ
PɼÀ¨sÁUÀzÀ UÁ½AiÉÆÃ?
CvÀåAvÀ ºÉa£ Ñ À vÁ¥ÀªiÀ Á£ÀzÀ ¢£Àz° À è ªÀÄjÃaPÉAiÀÄAvÀºÀ ¥ÀjuÁªÀĪÀ£ÄÀ ß PÁt§ºÀÄzÁVzÉ.Cw
ºÉZÄÀ Ñ ©¹°gÀĪÁUÀ GzÀݪÁzÀ gÀ¸A ÛÉ iÀÄÄzÀÝPÌÉ zÀ馅 ºÁ¬Ä¹zÀgÉ CxÀªÁ PÁzÀ PÁªÀ°AiÀÄ ªÉÄîàzg
À z
À °
À è
¤ÃgÀÄ EgÀĪÀ ¨sª æÀ ÄÉ PÁt§ºÀÄzÀÄ. ¸ÀÆAiÀÄð¤AzÀ §gÀĪÀ ¨É¼PÀ ÄÀ , ¨sÆ À «ÄAiÀÄ ¸À«ÄÃ¥Àz°
À è ©¹AiÀiÁzÀ
UÁ½¬ÄAzÀ ¨ÁUÀ®àqÀÄvÀÛzÉ. ªÀdæªÀÅ ºÉƼÉAiÀÄ®Ä PÁgÀtªÉAzÀgÉ ¸ÀA¥ÀÇtð DAvÀjPÀ ¥Àæw¥sÀ®£À.
¸ÀA¥ÀÆtð DAvÀjPÀ ¥Àæw¥sÀ®£ÀzÀ vÀvÀéªÀ£ÀÄß ¸ÀAªÀºÀ£ÀzÀ°è G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀ zÀÄåw
vÀAvÀÄUÀ¼À°èAiÀÄÆ ¸ÀºÀ G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄvÁÛgÉ.

d
ªÀPÀæ ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ°è ¨É¼ÀQ£À ªÀQæèsÀªÀ£À

he
ZÀlĪÀnPÉ 17.5
MAzÀÄ UÁf£À vÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É MAzÀÄ ¸ÀéZÀÒ ºÀ¤ ¤ÃgÀ£ÀÄß ºÁQ.
¢£À¥ÀwæPÉAiÀÄ CPÀëgÀUÀ¼À£ÀÄß ¤Ãj£À ºÀ¤AiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ «ÃQë¹. CPÀëgÀUÀ¼ÀÄ zÉÆqÀØzÁV PÁtÄvÀÛªÉ.

is
re S
ZÀlĪÀnPÉ 17.6
MAzÀÄ UÁf£À ¯ÉÆÃlzÀ°è ±ÀÄzÀÞªÁzÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî. ¤ªÀÄä ¨ÉgÀ¼À£ÀÄß ¤Ãj£À°è C¢Ý.
B
bl
UÁf£À ¥Á±Àéð¢AzÀ ¤ªÀÄä ¨ÉgÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃr. ¨ÉgÀ¼ÀÄ zÉÆqÀØzÁV PÁtÄvÀÛzÉ. (avÀæ 17.19)
ªÀPÀæ ªÉÄïÉäöÊ zÀ¥ÀðtUÀ¼ÀAvÉ, ªÀPÀæ ªÉÄïÉäöÊ£ÀÀ ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ EªÉ.
be T
pu
ªÀĸÀÆgÀUÀ¼ÀÄ: ¤ÃªÀÅ K¼À£Éà vÀgÀUÀwAiÀÄ°è ªÀĸÀÆgÀzÀ §UÉÎ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁrgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ¸Àäj¹PÉƽî.
K

ªÀPÀæ ªÉÄïÉäöÊ EgÀĪÀ ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ ªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß ªÀĸÀÆgÀ J£ÀÄßvÉÛêÉ. CªÀÅ ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ UÉÆüÀzÀ
¨sÁUÀUÀ¼ÁVgÀÄvÀÛªÉ. ªÀĸÀÆgÀUÀ¼À MAzÀÄ ¨sÁUÀ CxÀªÁ JgÀqÀÆ ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ ªÀPÀæªÉÄÊUÀ¼ÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ.
©

¨É¼ÀPÀ£ÀÄß CªÀ±ÀåPÀ ¥ÀxÀzÀ°è ¨ÁV¸À®Ä ªÀĸÀÆgÀUÀ¼ÀÄ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ.

t to
No

avÀæ 17.19 avÀæ 17.20 avÀæ 17.21

¦Ã£À ªÀĸÀÆgÀzÀ ¥ÀjuÁªÀÄ -¤ªÀÄß ªÀĸÀÆgÀzÀ ¥ÀjuÁªÀÄ -¦Ã£À ªÀĸÀÆgÀzÀ ¥ÀjuÁªÀÄ

61
 ªÀĸÀÆgÀUÀ¼À°è ¦Ã£À ªÀĸÀÆgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀÄß ªÀĸÀÆgÀ JA§ JgÀqÀÄ «zsÀUÀ½ªÉ. (avÀæ 17.20
ªÀÄvÀÄÛ 17.21 £ÀÄß £ÉÆÃr)
ZÀlĪÀnPÉ 17.7
¨É¼ÀQ£À ¥Àæw¥sÀ®£ÀzÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ®Ä G¥ÀAiÉÆÃV¹zÀ ¨ÁZÀtÂUÉ, mÁZïð
ªÀÄvÀÄÛ PÁqïð ¨ÉÆÃqïð ¥ÉnÖUÉAiÀÄ£ÀÄß F ZÀlĪÀnPÉ ªÀiÁqÀ®Ä §¼À¸À§ºÀÄzÀÄ. PɼÀV£À avÀæzÀ°è
vÉÆÃj¹gÀĪÀAvÉ ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁrzÁUÀ ¦Ã£À ªÀĸÀÆgÀ ¨É¼ÀPÀ£ÀÄß PÉÃA¢æÃPÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÀÄÛ
¤ªÀÄß ªÀĸÀÆgÀ ¨É¼ÀPÀ£ÀÄß «PÉÃA¢æÃPÀj¸ÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ w½AiÀħºÀÄzÀÄ.

d
mÁZïð ¢Ã¥À

he
¨ÁZÀtÂUÉ

is
re S
¤ªÀÄß ªÀĸÀÆgÀ
B
bl
be T
pu
K

avÀæ 17.22 ¦Ã£À ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀÄß ªÀĸÀÆgÀU¼

À À ªÀÄÆ®PÀ ¨É¼QÀ £À QgÀtUÀ¼ÄÀ ªÀQÃæ ¨sª
À £
À À ºÉÆAzÀĪÀÅzÀÄ.
©

¤ªÀÄß zÀ¥ÀðtUÀ¼ÀAvÉ, ¦Ã£À ªÀĸÀÆgÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À vÀ¯ÉPɼÀUÁzÀ, aPÀÌzÁzÀ CxÀªÁ

zÉÆqÀØzÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀgÀzÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É »rAiÀÄ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀĪÀ ¥Àæw©A§UÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä
§¼À¸À§ºÀÄzÀÄ.
¤ªÀÄß ªÀĸÀÆgÀUÀ¼ÀÄ JA¢UÀÆ ¸ÀvÀå ¥Àæw©A§UÀ¼À£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀĪÀÅ¢®è. CªÀÅ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À
aPÀÌzÁzÀ ¥Àwæ ©A§UÀ¼£À ÄÀ ß GAlĪÀiÁqÀÄvÀª
Û .É EzÀÄ PÁåªÄÀ gÁUÀ¼°
À è G¥ÀAiÀÄÄPÀª
Û ÁVzÀÄÝ aPÀÌeÁUÀz°
À è
ºÉZÀÄÑ eÁUÀªÀ£ÀÄß «ÃQë¸À§ºÀÄzÀÄ.
t to
No

avÀæ 17.23 ªÀĸÀÆgÀUÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹ vÀAiÀiÁj¹gÀĪÀ PÉ®ªÀÅ ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼ÀÄ

62
 ¤ªÀÄä §½ ¦Ã£À ªÀĸÀÆgÀ«zÉAiÉÄÃ?
ºËzÀÄ EzÉ. ¤ªÀÄä PÀtÄÚ ¦Ã£À ªÀĸÀÆgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. F ªÀĸÀÆgÀªÀÅ £ÀªÀÄUÉ £ÉÆÃqÀ®Ä
ºÉÃUÉ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ? F ªÀĸÀÆgÀªÀÅ UÁf¤AzÀ ªÀiÁqÀ®ànÖ®è. DzÀgÉ ªÀÄÈzÀĪÁzÀ CgÉ
WÀ£À gÀÆ¥ÀzÀ ªÀ¸ÀÄÛ«¤AzÀ gÀavÀªÁzÀzÀÄÝ. ¤ªÀÄä ²PÀëPÀgÉÆA¢UÉ ZÀað¹.
À £É : ¤ÃªÀÅ PÁªÀÄ£À ©®è£ÀÄß §°èj. PÁªÀÄ£À ©°è£À°ègÀĪÀ §tÚUÀ¼À£ÀÄß ¸Á§Æ¤£À
¨É¼QÀ £À ªÀtð«¨sd
UÀļÉîUÀ¼À°è, PÁgÀAfUÀ¼À°è, PÀA¥ÀÇålgï£À PÁA¥ÁåPïÖ r¸ïÌ (CD ) UÀ¼À°è UÀªÀĤ¹gÀÄwÛÃj.

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K
©

avÀæ 17.24 ¨É¼ÀQ£À ªÀtð«¨sÀd£É

©½AiÀÄ §tÚzÀ ¨É¼ÀPÀÄ K¼ÀÄ ªÀtð ±ÉæÃtÂUÀ½AzÀ DVzÉ. ©½AiÀÄ §tÚzÀ ¨É¼ÀPÀ£ÀÄß CzÀgÀ
WÀlPÀ §tÚUÀ¼ÁV «¨sÀf¸ÀĪÀ QæAiÉÄUÉ ¨É¼ÀQ£À ªÀtð«¨sÀd£É J£ÀÄߪÀgÀÄ. PÁªÀÄ£À©°è£À°è §tÚUÀ¼À
to

C¢üªÁå¥À£É (overlapping) DUÀĪÀÅzÀjAzÀ J¯Áè K¼ÀÄ §tÚUÀ¼ÀÆ PÁtĪÀÅ¢®è.

QjzÁzÀ ¨É¼ÀQ£À ¥ÀÅAd, UÁf£À C±ÀæUÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀĸÀÆgÀUÀ¼À eÉÆÃqÀuɬÄAzÀ ©½AiÀÄ §tÚzÀ
t
No

¨É¼ÀPÀ£ÀÄß «¨sÀf¹, K¼ÀÄ §tÚUÀ¼À ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀħºÀÄzÀÄ. F §tÚUÀ¼À ±ÉæÃtÂUÉ gÉÆûvÀ

JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ. gÉÆûvÀUÀ¼À°è ºÀ®ªÀÅ «zsÀUÀ½ªÉ.

gÉÆûvÀ ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ¨É¼ÀQ£À DPÀgÀ AiÀiÁªÁUÀ®Æ ©½AiÀÄzÀÉà DVgÀ¨ÉÃQ®è. MAzÀÄ 40 W

lAUÀ¸ÀÖ£ï vÀAvÀÄ §®Äâ ±ÀÄzÀÞ ©½ ¨É¼ÀPÀÄ ¤ÃqÀĪÀÅ¢®è. EzÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃfvÀ ¨É¼ÀQ£À DPÀgÀ.EzÀÆ
¸ÀºÀ gÉÆûvÀ PÉÆqÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ F gÉÆûvÀªÀÅ ©½ ¨É¼ÀPÀÄ PÉÆqÀĪÀ gÉÆûvÀzÀAvÉ EgÀĪÀ
¸ÁzsÀåvÉ PÀrªÉÄ. gÉÆûvÀzÀ «zsÀªÀÅ ¨É¼ÀQ£À DPÀgÀzÀ ¸Àé¨sÁªÀªÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹zÉ.

63
ZÀlĪÀnPÉ 17.9
§tÚUÀ¼À ±ÉæÃtÂAiÀÄ GvÁàzÀ£É
MAzÀÄ ¥Áè¹ÖPï ¨Át¯É CxÀªÁ ¥ÁvÉæ vÉUÉzÀÄPÉƽî.
CzÀgÀ°è CzsÀð¨sÁUÀzÀµÀÄÖ ¤ÃgÀÄ vÀÄA©. MAzÀÄ ¸ÀªÀÄvÀ® ¸ÀªÄÀ vÀ®
zÀ¥Àðt
zÀ¥ÀðtªÀ£ÀÄß ¤Ãj£À ªÉÄïÉäöÊUÉ NgÉAiÀiÁVgÀĪÀAvÉ ¤ÃgÀÄ
¥ÁvÉæAiÉƼÀUÉ Er. avÀæzÀ°è vÉÆÃj¹gÀĪÀAvÉ, ¸ÀªÀÄvÀ® vÀÄA©zÀ
¥ÁvÉæ
zÀ¥ÀðtzÀ ¥Àæw¥sÀ°¸ÀĪÀ ¨sÁUÀªÀÅ ¤Ãj£ÉƼÀUÉ ¸ÀA¥ÀÇtðªÁV

d
ªÀÄļÀÄVgÀ°. ªÀÄļÀÄVgÀĪÀ ¸ÀªÀÄvÀ® zÀ¥ÀðtzÀ ªÉÄÃ¯É avÀæ 17.25 ©½ ¨É¼ÀQ£À «¨sÀd£É

he
¸ÀÆAiÀÄð£À ¨É¼ÀPÀÄ ©Ã¼ÀĪÀAvÉ ªÀiÁr. ©½ ºÁ¼ÉAiÀÄ ¥ÀgÀzÉAiÀÄ
ªÉÄÃ¯É ¥Àæw¥sÀ°vÀ QgÀtUÀ¼À£ÀÄß »r¬Äj. PÁªÀÄ£À©°è£ÀAvÉ §tÚUÀ¼À ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ PÁtÄ«j.
ªÀĸÀÆgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÀQ£À ªÀtð«¨sÀd£ÉAiÀÄ §UÉÎ E£ÀÆß ºÉaÑ£À «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄA¢£À vÀgÀUÀwUÀ¼À°è

is
re S
w½zÀÄPÉƼÀÄî«j.
B
bl
¤ÃªÀÅ PÀ°wgÀĪÀÅzÀÄ
• ¤AiÀÄvÀ ªÀÄvÀÄÛ C¤AiÀÄvÀ ¥Àæw¥sÀ®£ÀUÀ¼À £ÀqÀÄ«gÀĪÀ ªÀåvÁå¸À.
be T
pu
• ¥Àæw¥sÀ®£ÀzÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À ¤gÀÆ¥ÀuÉ.
K

• gÉÃSÁUÀtÂvÁvÀäPÀªÁV ¸ÀªÀÄvÀ® zÀ¥Àðt¢AzÀ GAmÁUÀĪÀ ¥Àæw©A§UÀ¼À£ÀÄß

¥Àæw¤¢ü¸ÀĪÀÅzÀÄ.
©

• ¤ªÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¦Ã£À zÀ¥ÀðtUÀ¼À G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ.

• ¤ªÀÄß zÀ¥ÀðtzÀ ªÀ¸ÀÄÛ«£À zÀÆgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw©A§zÀ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß PÉÆmÁÖUÀ ¸ÀAUÀªÀÄ
zÀÆgÀªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»rAiÀÄĪÀÅzÀÄ.
• ¥ÀæAiÉÆÃUÀUÀ¼À zÀvÁÛA±À ªÀÄvÀÄÛ ¤jÃPÀëuÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÆõÀÖPÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è §gÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ.
• ¤ªÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¦Ã£À zÀ¥ÀðtzÀ ªÉÄÃ¯É ¸ÀªÀiÁAvÀgÀ ¨É¼ÀQ£À QgÀtUÀ¼ÀÄ D¥ÁvÀªÁzÁUÀ
DUÀĪÀ ¨É¼ÀQ£À QgÀtUÀ¼À PÉÃA¢æÃPÀgÀtzÀ ºÁUÀÆ «PÉÃA¢æÃPÀgÀtzÀ avÀæUÀ¼À£ÀÄß
to

§gÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ.
• ªÀQæèsÀªÀ£ÀzÀ ¤gÀÆ¥ÀuÉ.
• ªÀQæèsÀªÀ£ÀzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ.
t

• ¸ÀA¥ÀÇtð DAvÀjPÀ ¥Àæw¥sÀ®£À ªÀÄvÀÄÛ PÁæAw PÉÆãÀzÀ CxÀðªÀ£ÀÄß «ªÀj¸ÀĪÀÅzÀÄ.

No

• ¸ÀA¥ÀÇtð DAvÀjPÀ ¥Àæw¥sÀ®£ÀzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ.

• ¦Ã£À ªÀĸÀÆgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀÄß ªÀĸÀÆgÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ zÀÈPï G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß
ºÉ¸Àj¸ÀĪÀÅzÀÄ.
• ¨É¼ÀQ£À «¨sÀd£ÉAiÀÄ ªÁåSÁå£À.
• ¤vÀå fêÀ£ÀzÀ°è ¨É¼ÀQ£À «¨sÀd£ÉAiÀÄ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ.
• ªÀÄjÃaPÉ GAmÁUÀĪÀÅzÀPÉÌ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ.

64
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀÇtðªÁPÀå /¥Àæ±ÉßUÉ £Á®ÄÌ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀjAiÀiÁzÀ
GvÀÛgÀªÀ£ÀÄß Dj¹ :
1. ªÁºÀ£ÀUÀ¼À »£ÉÆßÃlzÀ PÀ£ÀßrAiÀÄÄ F §UÉAiÀÄzÀÄ
J. ¸ÀªÀÄvÀ® zÀ¥Àðt ©. ¦Ã£ÀzÀ¥Àðt ¹. ¤ªÀÄß zÀ¥Àðt r. ¦Ã£À ªÀĸÀÆgÀ
2. MAzÀÄ ¨É¼ÀQ£À QgÀtªÀÅ ¸ÁAzÀæ ªÀiÁzsÀåªÀÄ¢AzÀ «gÀ¼À ªÀiÁzsÀåªÀÄzÉqÉUÉ ¸ÁUÀĪÁUÀ
D¥ÁvÀ PÉÆãÀªÀÅ PÁæAw PÉÆãÀQÌAvÀ ºÉZÁÑzÁUÀ GAmÁUÀĪÀ ¥ÀjuÁªÀÄ

d
J. ¸ÀA¥ÀÆtð DAvÀjPÀ ¥Àæw¥sÀ®£À ©. ªÀQæèsÀªÀ£À

he
¹. ¨É¼ÀQ£À ªÀt𠫨sÀd£É r. §ºÀÄ ªÀQæèsÀªÀ£À
3. MAzÀÄ ¤ªÀÄß zÀ¥ÀðtzÀ ªÀÄÄAzÉ MAzÀÄ ªÀ¸ÀÄÛ«£À zÉÆqÀØzÁzÀ vÀ¯ÉPɼÀUÁzÀ ¥Àæw©A§

is
¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß F ¸ÁÜ£ÀzÀ°è EqÀ¨ÉÃPÀÄ.
re S
J. ‘F’ ©. ‘C’ ¹. ‘F’ ªÀÄvÀÄÛ ‘C’UÀ¼À ªÀÄzsÉå r. C ¬ÄAzÀ DZÉ
B
bl
4. MAzÀÄ ºÉƸÀ ¹Öïï ZÀªÀÄZÀzÀ°è ¤ÃªÀÅ ¤ªÀÄä vÀ¯ÉPɼÀUÁzÀ ¥Àæw©A§ªÀ£ÀÄß £ÉÆÃrzÀgÉ,
be T

ZÀªÀÄZÀzÀ D ¨sÁUÀªÀÅ F jÃw ªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉ.

pu
J. ¦Ã£À ªÀĸÀÆgÀ ©. ¤ªÀÄß zÀ¥Àðt ¹. ¦Ã£À zÀ¥Àðt r. ¤ªÀÄß ªÀĸÀÆgÀ
K

5. ¸ÀÛ§Ý ªÉÄïÉäöÊ EgÀĪÀ ¤Ãj£À°è ¤ÃªÀÅ ¤ªÀÄä ¥Àæw©A§ PÁt§ºÀÄzÀÄ. CzÀgÀ ªÉÄïÉäöÊAiÀÄ£ÀÄß
©

PÀzÀrzÁUÀ ¤ªÀÄä ¥Àæw©A§ ¸ÀàµÀÖªÁVgÀĪÀ¢®è. EzÀPÉÌ PÁgÀt

J. ¸ÀA¥ÀÇtð DAvÀjPÀ ¥Àæw¥sÀ®£À ©. ªÀQæèsÀªÀ£À
¹. C¤AiÀÄvÀ ¥Àæw¥sÀ®£À r. ¨É¼ÀQ£À ªÀt𠫨sÀd£É
II ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ¨sÀwðªÀiÁr :
1. P JA§ CPÀëgÀªÀÅ ¸ÀªÀÄvÀ® zÀ¥ÀðtzÀ°è _________ gÀAvÉ vÉÆÃgÀÄvÀÛzÉ.
to

2. UÀrAiÀiÁgÀªÀ£ÀÄß j¥ÉÃj ªÀiÁqÀĪÀªÀgÀÄ G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀ ªÀĸÀÆgÀzÀ «zsÀ_______ .

3. ¨É¼ÀPÀÄ MAzÀÄ ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄ¢AzÀ E£ÉÆßAzÀÄ ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄPÉÌ
ZÀ°¸ÀĪÁUÀ CzÀÄ ¨ÁUÀĪÀ «zÀåªÀiÁ£ÀzÀ ºÉ¸ÀgÀÄ ______________ .
t

4. PÁªÀÄ£À©®Äè GAmÁUÀ®Ä PÁgÀt ____________ .

No

III F ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹ :

1. ¨É¼ÀPÀÄ ±ÀQÛAiÀÄ MAzÀÄ gÀÆ¥À JAzÀÄ ¸Á¢ü¸À®Ä MAzÀÄ PÁgÀt PÉÆr.
2. ¤AiÀÄvÀ ªÀÄvÀÄÛ C¤AiÀÄvÀ ¥Àæw¥sÀ®£ÀUÀ½VgÀĪÀ ªÀåvÁå¸ÀªÉãÀÄ?
3. ¨É¼ÀQ£À ¥Àæw¥sÀ®£ÀzÀ ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤gÀƦ¹.
4. ¤ªÀÄß zÀ¥ÀðtzÀ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
5. ¦Ã£ÀzÀ¥ÀðtªÀ£ÀÄß ªÁºÀ£ÀUÀ¼À°è, »A¨sÁUÀªÀ£ÀÄß £ÉÆÃqÀĪÀ zÀ¥ÀðtªÀ£ÁßV §¼À¸À®Ä
PÁgÀtªÉãÀÄ?
65
 6. ¤vÀå fêÀ£ÀzÀ°è ¨É¼ÀQ£À ªÀQæèsÀªÀ£ÀzÀ JgÀqÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
7. ¸ÀA¥ÀÇtð DAvÀjPÀ ¥Àæw¥sÀ®£À GAmÁUÀ®Ä EgÀĪÀ ¤§AzsÀ£ÉUÀ¼ÉãÀÄ?
8. ¨É¼ÀQ£À ¸ÀªÀiÁAvÀgÀ QgÀtUÀ¼ÀÄ F PɼÀPÀAqÀªÀÅUÀ¼À°è ªÀQæèsÀªÀ£À ºÉÆAzÀĪÀ gÉÃSÁ
avÀæUÀ¼À£ÀÄß §gɬÄj.
J) ¦Ã£ÀªÀĸÀÆgÀ ©) ¤ªÀÄß ªÀĸÀÆgÀ
9. ¦Ã£À ªÀĸÀÆgÀªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ £Á®ÄÌ ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
10. ¨É¼ÀQ£À ªÀtð«¨sÀd£É JAzÀgÉãÀÄ?

d
IV. ºÉÆA¢¹ §gɬÄj :

he
J ©
1. ªÀt𠫨sÀd£É J. ¸ÀªÀÄvÀ® zÀ¥Àðt

is
re S
2. aPÀÌzÁzÀ ¥Àæw©A§ ©. ¤ªÀÄß ªÀĸÀÆgÀ
B
bl
3. vÀ¯ÉPɼÀUÁzÀ ¥Àæw©A§
4. ¸ÀA¥ÀÇtð DAvÀjPÀ ¥Àæw¥sÀ®£À
¹.
r.
ªÀÄjÃaPÉ
¦Ã£À zÀ¥Àðt
be T

pu
E. PÁªÀÄ£À©®Äè
J¥sï.
K

§ºÀÄ ¥Àæw¥sÀ®£ÀUÀ¼ÀÄ
f. UÁf£À ZÀ¥Ààr
©

«¸ÀÛöÈvÀ PÀ°PÁ ZÀlĪÀnPÉ AiÉÆÃd£É: §ºÀÄ¥ÀAiÉÆÃV QgÀt ¥ÉnÖUÉ :

t to
No

avÀæ 17.26 §ºÀÄ¥ÀAiÉÆÃV QgÀt ¥ÉnÖUÉ

F ¥ÉnÖUÉ vÀAiÀiÁj¸À®Ä ¤ªÀÄUÉ M§â §rUÁgÀ£À ¸ÀºÁAiÀÄ ¨ÉÃPÀÄ. MAzÀÄ µÀÆ [shoe] ¥ÉnÖUÉAiÀÄ vÀgÀºÀ EgÀĪÀ
DAiÀÄvÁPÁgÀzÀ ¥ÉnÖUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥sÉÇÃmÉÆÃzÀ ZËPÀnÖ£À »AzÉ PÀÆr¸ÀĪÀ gÀnÖ£À ZËPÀ ¥sÀ®PÀUÀ¼ÀÄ EzÀPÁÌV ¨ÉÃPÀÄ. F gÀnÖ£À ZËPÀzÀ
ªÉÄÃ¯É ©½ PÁUÀzÀ CAn¹ ¥ÀgÀzÉAiÀÄ jÃw G¥ÀAiÉÆÃV¸À§ºÀÄzÀÄ. 40W jAzÀ 60 W §®Äâ ªÀÄvÀÄÛ §¯ïâ ºÉÆîØgï,
¨ÁZÀtÂUÉ ¸À®PÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ ¨ÉÃPÀÄ. avÀæ 17.26 F ¥ÉnÖUÉAiÀÄ gÀZÀ£ÉUÉ ªÀiÁUÀðzÀ±ÀðPÀ.

66
 CzsÁåAiÀÄ 18
DºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ
DºÁgÀ

±ÀQÛ MzÀV¸ÀĪÀ zÉúÀ ¤ªÀiÁðtPÁgÀPÀ gÀPÀëuÉ MzÀV¸ÀĪÀ

d
DºÁgÀ DºÁgÀ DºÁgÀ

he
PÁ¨ÉÆÃðºÉÊqÉæÃmïUÀ¼ÀÄ °¦qïUÀ¼ÀÄ ¥ÉÆÃæ nãïUÀ¼ÄÀ fêÀ¸ÀvÀéUÀ¼ÀÄ R¤dUÀ¼ÀÄ

is
re S B
bl DPÀgÀUÀ¼ÀÄ
be T
pu
K

PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ
©

¥ÀjÃPÉëUÀ¼ÀÄ

J®è fëUÀ½UÀÆ vÀªÀÄä ¨É¼ÀªÀtÂUÉ, ZÀlĪÀnPÉ ºÁUÀÆ G½«UÉ C£ÉÃPÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À CªÀ±ÀåPÀvÉ
EzÉ. CzÀg° À è UÁ½, ¤ÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DºÁgÀ ªÀÄÄRåªÁzÀĪÀÅ. DºÁgÀ«®èzÃÉ AiÀiÁªÀ fëAiÀÄÆ ºÉZÄÀ Ñ
PÁ® §zÀÄPÀĽAiÀįÁgÀzÀÄ. J®è fëUÀ¼À®Æè PÀAqÀħgÀĪÀ MAzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå CA±ÀªÉAzÀgÉ, CªÀÅ
DgÉÆÃUÀåªÁV §zÀÄPÀĽzÀÄ vÀªÀÄä ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸À®Ä DºÁgÀzÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ EgÀĪÀÅzÀÄ.
to

EzÀPÉÌ ªÀiÁ£ÀªÀgÀÆ ºÉÆgÀvÀ®è.

DºÁgÀªÀÅ ¤ªÀÄä gÀPÀÛ, ªÀÄƼÉUÀ¼ÀÄ, «ÄzÀļÀÄ ºÁUÀÆ ªÀiÁA¸ÀRAqÀUÀ¼ÁV ªÀiÁ¥ÀðqÀÄvÀÛzÉ,
DºÁgÀªÀÅ ¤ªÀÄä UÁvÀæ ªÀÄvÀÄÛ §®, ±ÀQÛ ºÁUÀÆ vÁætªÁV §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. DºÁgÀªÀÅ ¤ªÀÄä
t

zÉúÀ¥ÀæPÀÈw, PÁAiÀÄðPÀëªÀÄvÉ ºÁUÀÆ ªÀiÁ£À¹PÀ ¸ÀªÀÄvÉÆî£ÀªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀÄvÀÛzÉ.

No

DºÁgÀzÀ §UÉÎ ¤ªÀÄUÉ ¸ÁPÀµÀÄÖ w½¢zÉ. ºÁUÁzÀgÉ, DºÁgÀ JAzÀgÉãÀÄ? DºÁgÀªÀÅ zÉúÀPÉÌ
CUÀvÀå ¥Ë¶ÖPÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.
D¯ÉÆÃa¹ : £ÀªÀÄä zÉúÀPÉÌ ±ÀQÛ PÉÆqÀĪÀ DzÀgÉ, DºÁgÀªÀ®èzÀ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ ¥ÀzÁxÀ𠤪ÀÄä
zÀȶÖAiÀÄ°èzÉAiÉÄÃ?
¤ÃgÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉà ¥ÉÇõÀPÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀĪÀÅ¢®è DzÀgÉ, CzÀÄ zÉúÀPÉÌ CvÀåªÀ±Àå.
¤ÃgÀ£ÀÄß £ÀªÀÄä DºÁgÀzÀ ¨sÁUÀ JAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À§ºÀÄzÉ?

67
DºÁgÀzÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ
ªÀÄ£ÀĵÀå£ÀÆ ¸ÉÃj J®è fëUÀ½UÀÆ ±ÀQÛAiÀÄ CªÀ±ÀåPÀvÉ EzÉ. ±ÀQÛAiÀÄÄ £ÀªÀÄä ZÀ®£É, ¨É¼ÀªÀtÂUÉ,
¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁzsÀåªÁV¸ÀÄvÀÛzÉ. DºÁgÀzÀ GzÉÝñÀ EµÀÖPÉÌà ¹Ã«ÄvÀªÉ? DºÁgÀªÀÅ ªÀÄÆgÀÄ
ªÀÄÄRå GzÉÝñÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. DºÁgÀªÀÅ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ
ºÁUÀÆ zÉúÀzÀ ¨sÁUÀUÀ¼À zÀÄgÀ¹ÛUÉ DªÀ±ÀåªÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ. £ÀªÀÄä ¥Àæwà G¹gÀÄ,
¥Àæwà D¯ÉÆÃZÀ£É, ¥Àæwà ZÀ®£É £ÀªÀÄä zÉúÀzÀ PÉ®ªÀÅ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÉ¸ÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÉ ¸ÀªÉzÀ ºÁUÀÆ
G¥ÀAiÀÄÄPÀÛªÀ®èzÀ PÉÆñÀUÀ¼À£ÀÄß zÉúÀzÀ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ºÉÆgÀºÁPÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
DºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥Á¤ÃAiÀÄUÀ¼À°ègÀĪÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ ªÀÄÆ®PÀ zÉúÀªÀÅ F £ÀµÀÖªÀ£ÀÄß

d
¸ÀjzÀÆV¸ÀÄvÀÛzÉ.

is he
re S B
bl
be T
pu
zÉúÀzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ
K

««zsÀ ªÀÄvÀÄÛ
ZÀlĪÀnPÉUÀ½UÉ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ£ÀÄß
±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß
©

GvÉÛÃf¸ÀÄvÀÛzÉ.
MzÀV¸ÀÄvÀz Û É
t to
No

avÀæ 18.1 DºÁgÀzÀ ««zsÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ

£ÀªÀÄä zÉúÀªÀÅ C£ÉÃPÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ. ««zsÀ PÁAiÀÄðUÀ½UÉ ««zsÀ
jÃwAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À CUÀvÀå«zÉ. £ÁªÀÅ ºÉÆmÉÖvÀÄA§ DºÁgÀ ¸Éë¹zÀgÀÆ, DgÉÆÃUÀåPÀgÀªÁVgÀĪÀÅ¢®è.
KPÉAzÀgÉ MAzÉà jÃwAiÀÄ DºÁgÀ¢AzÀ J¯Áè CªÀ±ÀåPÀ zsÁvÀÄUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉAiÀÄĪÀÅ¢®è. DzÀÝjAzÀ
J®è jÃwAiÀÄ ¥ÉÆõÀPÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ ««zsÀ jÃwAiÀÄ DºÁgÀzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ £ÀªÀÄä zÉúÀPÉÌ
CªÀ±ÀåPÀ.
68
 ZÀlĪÀnPÉ 18.1
¤ÃªÀÅ ¸Éë¸ÀĪÀ DºÁgÀzÀ°è ªÉÊ«zsÀå EzÉAiÉÄÃ? ¤ªÀÄä ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV §¼À¸À¯ÁUÀĪÀ
DºÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ? J®è PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÆ MAzÉà jÃwAiÀÄ DºÁgÀªÀ£ÀÄß ¸Éë¸ÀÄvÀÛªÉAiÉÄÃ?
¥ÀvÉÛ ªÀiÁr. £ÁªÀÅ w£ÀÄߪÀ DºÁgÀzÀ §UÉAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀĪÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ?

PÀAqÀÄPÉƽî: CªÀ±Àå«zÁÝUÀ ¸ÁPÀµÀÄÖ DºÁgÀ ¹UÀzÉà ºÉÆÃzÀ°è K£ÁUÀÄvÀÛzÉ? ºÀ¹«¤AzÀ GAmÁUÀĪÀ

¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À §UÉÎ ZÀað¹. J®è zÉñÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ºÀ¹«¤AzÀ §¼À®ÄwÛgÀĪÀ
PÀ¤µÀÖ PÉ®ªÁzÀgÀÆ d£ÀjgÀÄvÁÛgÉ. EzÀÄ £ÁåAiÀĪÉÃ? £ÁªÀÅ C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è

d
§zÀÄPÀÄwÛzÉÝêÉA§ÄzÀ£ÀÄß EzÀÄ vÉÆÃj¸ÀÄwÛ®èªÉ? EzÀgÀ §UÉÎ ¤ªÀÄä C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼ÉãÀÄ? ¸ÀjAiÀiÁzÀ
¥ÀæªÀiÁtzÀ ºÁUÀÆ ¸ÀjAiÀiÁzÀ §UÉAiÀÄ DºÁgÀªÀ£ÀÄß J®ègÀÆ ¸Éë¸ÀĪÀAvÉ ªÀiÁqÀ®Ä AiÀiÁªÀ jÃwAiÀÄ

he
¸ÀAWÀnvÀ ¥ÀæAiÀÄvÀߪÀ£ÀÄß «±ÀézÁzÀåAvÀ d£ÀgÀÄ ªÀiÁqÀ¨ÉÃQzÉ JA§ÄzÀgÀ §UÉÎ ZÀað¹.
DºÁgÀ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ : DºÁgÀªÀÅ ¥ÉÇõÀuÉAiÀÄ£ÉÆßzÀV¸ÀĪÀ ¥ÉÇõÀPÀUÀ¼À£ÀÄß (Nutrients)

is
re S
ºÉÆA¢gÀÄvÀÛz.É CªÀÅ zÉúÀª£
À ÄÀ ß ¸À±PÀ Ûª
À ÁV ªÀÄvÀÄÛ QæAiÀiÁ²Ã®ªÁVqÀÄvÀÛª.É ««zsÀ §UÉAiÀÄ DºÁgÀªÅÀ
zÉúÀPÉÌ CªÀ±ÀåªÁUÀĪÀ ««zsÀ ¥ÉÇõÀPÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. AiÀiÁªÀÅzÉà ¥ÉÇõÀPÀUÀ¼À£ÀÄß
B
bl
MzÀV¸ÀzÀ WÀlPÀUÀ¼ÀÆ DºÁgÀzÀ°è EgÀ§ºÀÄzÀÄ. DzÀgÉ, EªÀÇ ¸ÀºÀ zÉúÀPÉÌ CvÀåªÀ±ÀåªÁVgÀÄvÀÛªÉ.
be T

»ÃUÁV CªÀÅ £ÀªÀÄä DºÁgÀzÀ C«¨sÁdå CAUÀUÀ¼ÀÄ. EzÀgÀ°è ¤ÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÁgÀÄ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ
pu
¸ÉÃgÀÄvÀÛªÉ.
K
©

¥ÉÆæÃnãïUÀ¼ÀÄ
(zÉúÀ ¤ªÀiÁðtPÁgÀPÀ
DºÁgÀ)
t to
No

avÀæ 18.2 DºÁgÀzÀ ªÀÄÄRå WÀlPÀUÀ¼ÀÄ

«eÁÕ¤UÀ¼ÄÀ £ÀªÄÀ ä DºÁgÀz°

À £
è À C£ÉÃPÀ ¥ÉÇõÀPU
À ¼
À £
À ÄÀ ß UÀÄgÀÄw¹zÁÝg.É EªÀÅUÀ¼°
À è ¥Àw
æ AiÉÆAzÀPÆ
À Ì
¤¢ðµÀÖ PÉ®¸ÀUÀ½ªÉ. ±ÀQÛ MzÀV¸ÀĪÀ ¥ÉÇõÀPÀUÀ¼ÀÄ, gÀPÀëuÉ MzÀV¸ÀĪÀ ¥ÉÇõÀPÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ zÉúÀ
69
¤ªÀiÁðtPÁgÀPÀ ¥ÉÇõÀPÀUÀ¼ÀÄ JA§ ªÀÄÆgÀÄ §UÉAiÀÄ°è EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÀÄ. EªÀÅUÀ¼À
§UÉÎ ¤ÃªÀÅ ¤ªÀÄä »A¢£À vÀgÀUÀwUÀ¼À°è CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁrgÀÄwÛÃj. ¥ÉÇõÀPÀUÀ¼À §UÉÎ w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ,
CªÀÅUÀ¼À DPÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄðUÀ¼À §UÉÎ w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ £ÀªÀÄä DºÁgÀ ¥ÀzÀÞwUÉ MAzÀÄ GzÉÝñÀªÀ£ÀÄß
¸ÉÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. eÉÆvÉUÉ ¸ÀjAiÀiÁzÀ DºÁgÀªÀ£ÀÄß DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀPÉÌ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
±ÀQÛ MzÀV¸ÀĪÀ DºÁgÀUÀ¼ÀÄ
£ÀªÀÄä J¯Áè ZÀlĪÀnPÉUÀ½UÉ ±ÀQÛAiÀÄ CªÀ±ÀåPÀvÉ EzÉ. £ÁªÀÅ ¤¢æ¸ÀÄwÛgÀĪÁUÀ®Æ £ÀªÀÄä
zÉúÀPÉÌ ±ÀQÛ ¨ÉÃPÀÄ. £ÀªÀÄUÉ ±ÀQÛAiÀÄ ¥ÀÇgÉÊPÉ JgÀqÀÄ DPÀgÀUÀ½AzÀ DUÀÄvÀÛzÉ. ±ÀQÛAiÀÄ DPÀgÀUÀ¼ÉAzÀgÉ,
KPÀzÀ¼À zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ, ¸ÀPÀÌgÉ, ¨É®è, PÉ® §UÉAiÀÄ ºÀtÄÚUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ D®ÆUÀqÉØ. F DºÁgÀUÀ¼ÀÄ
PÁ¨ÉÆðºÉÊqÉæÃmïUÀ¼À£ÀÄß C¢üPÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ºÉÆA¢ªÉ. EªÀÅ PÁ§ð£ï, ºÉÊqÉÆæÃd£ï ªÀÄvÀÄÛ

d
DQìd£ïUÀ½gÀĪÀ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛUÀ¼ÀÄ. JuÉÚ, ¨ÉuÉÚ ºÁUÀÆ vÀÄ¥Àà¢AzÀ®Æ £ÀªÀÄUÉ ±ÀQÛ MzÀUÀÄvÀÛzÉ.
JuÉÚ©ÃdUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁA¸ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀºÀ C¢üPÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è JuÉÚ ªÀÄvÀÄÛ PÉƧÄâUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ.

he
JuÉÚ ªÀÄvÀÄÛ PÉƧÄâUÀ¼À£ÀÄß PÉÆ©â£À ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ (°¦qïUÀ¼ÀÄ) JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. EªÀÅ
±ÀQÛAiÀÄ ¸ÁA¢æÃPÀÈvÀ DPÀgÀUÀ¼ÁV PÉ®¸À ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ.

is
re S B
bl
be T
pu
K
©
to

avÀæ 18.3 PÁ¨ÉÆðºÉÊqÉæÃmïUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀÄÈzÀÞªÁV ºÉÆA¢gÀĪÀ PÉ® DºÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ

fÃtðQæAiÉÄAiÀÄ £ÀAvÀgÀ PÁ¨ÉÆÃðºÉÊqÉæÃmïUÀ¼ÀÄ UÀÄèPÉÆøï gÀÆ¥ÀPÉÌ ¥ÀjªÀvÀð£É ºÉÆAzÀÄvÀÛªÉ.

UÀÄèPÉÆøï gÀPÀÛªÀ£ÀÄß ¸ÉÃgÀÄvÀÛzÉ. gÀPÀÛªÀÅ UÀÄèPÉÆøÀ£ÀÄß zÉúÀzÀ J®è fêÀPÉÆñÀUÀ½UÀÆ vÀ®Ä¦¸ÀÄvÀÛzÉ.
t
No

UÀÄèPÉÆøï£À ¥Àª æ ÀiÁtzÀ°è ºÉZÀÄÑ CxÀªÁ PÀrªÉÄ DzÀ°è CzÀjAzÀ zÀĵÀàjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ GAmÁUÀÄvÀÛªÉ.
UÀÄPè Æ
É Ã¸ï£À ¥Àª æ iÀ Át PÀrªÉÄ DzÀ°è CzÀjAzÀ DAiÀiÁ¸ÀªÁUÀĪÀÅzÀÄ, §®»Ã£ÀvÉ ºÁUÀÆ KPÁUÀv æ A
É iÀÄ
PÉÆgÀvÉ GAmÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. UÀÄèPÉÆøï£À ¥ÀæªÀiÁt ºÉaÑzÀ°è CzÀÄ zÉúÀzÀ vÀÆPÀ ºÉZÁÑUÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄzsÀĪÉÄúÀzÀAvÀºÀ gÉÆÃUÀUÀ½UÉ PÁgÀtªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. »ÃUÁV, £ÁªÀÅ PÁ¨ÉÆðºÉÊqÉæÃmïUÀ¼À£ÀÄß
CUÀvÀåªÁzÀµÉÖà ¸Éë¸À¨ÉÃPÀÄ.
PÁ¨ÉÆÃðºÉÊqÉæÃmïUÀ¼À PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀÄÄR DPÀgÀUÀ¼ÀÄ
gÀPÀÛzÀ°è ¸ÀPÀÌgÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¤AiÀÄAvÀæt¢AzÁV ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ fêÀPÉÆñÀPÀÆÌ ¸ÁPÀµÀÄÖ
¥À æ ª À i ÁtzÀ ° è PÁ¨É Æ ÃðºÉ Ê qÉ æ à mïUÀ ¼ À Ä ¥À Ç gÉ Ê PÉ A iÀ i ÁUÀ Ä vÀ Û ª É . ¸É ® Äå¯É Æ Ã¸ï£À A xÀ ¸À A QÃtð
PÁ¨ÉÆÃðºÉÊqÉæÃmïUÀ¼ÀÄ £ÁgÀÄ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À ¥ÀæªÀÄÄR ªÀÄÆ®UÀ¼ÁVªÉ. ºÀtÄÚUÀ¼ÀÄ, qÉÊj GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ,
70
 ¨É®è, ¸ÀPÀÌgÉ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ ¸ÀgÀ¼À PÁ¨ÉÆÃðºÉÊqÉæÃmïUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛªÉ.
ZÀlĪÀnPÉ 18.2
avÀæ 18.3gÀ°è PÁ¨ÉÆÃðºÉÊqÉæÃmï£À DPÀgÀUÀ¼ÁzÀ DºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃj¹zÉ. avÀæªÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹,
CzÀgÀ°è Cw ºÉZÀÄÑ ¥ÀæªÀiÁtzÀ PÁ¨ÉÆðºÉÊqÉæÃmïUÀ½gÀĪÀ DºÁgÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹.
CvÀåAvÀ ºÉZÀÄÑ zÉÊ»PÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ½AzÀ PÀÆrzÀ ªÀåQÛUÀ½UÉ ºÉZÀÄÑ PÁ¨ÉÆðºÉÊqÉæÃmï£À
DªÀ±ÀåPÀvÉ EzÉ. §¼ÀPÉAiÀiÁUÀzÀ PÁ¨ÉÆÃðºÉÊqÉæÃmïUÀ¼ÀÄ zÉúÀzÀ°è PÉÆ©â£À ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°è
¸ÀAUÀº
æ ª
À ÁUÀÄvÀÛª.É dqÀ fêÀ£À ±ÉÊ°AiÀÄ ªÀåQÛU¼
À ÄÀ JZÀj
Ñ PɬÄAzÀ EgÀ¨ÃÉ PÁUÀÄvÀÛz.É zÉúÀz°
À è PÉÆ©â£À

d
¥ÀzÁxÀðUÀ¼À ¸ÀAUÀæºÀ ºÉaÑzÀ°è CzÀjAzÀ vÀÆPÀzÀ°è ºÉZÀѼÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÆdÄÓ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ

he
E¤ßvÀgÀ DgÉÆÃUÀå ¸ÀªÀĸÉåUÀ½UÉ PÁgÀtªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ.
D¯ÉÆÃa¹ : NlUÁgÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ QæÃqÁ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä wêÀæ ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ ¸Àé®à UÀÄèPÉÆøï£ÀÄß

is
¸Éë¸ÀÄvÁÛgÉ. EzÀÄ CªÀjUÉ AiÀiÁªÀ jÃw ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ? CAvÀºÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è UÀÄèPÉÆøï,
re S
CqÀÄUÉ ¸ÀPÀÌgÉ ºÁUÀÆ ¨ÉìĹzÀ D®ÆUÀqÉØ, EªÀÅUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÀÄ GvÀÛªÀÄ? KPÉ?
B
bl
¤ÃªÀÅ FUÁUÀ¯Éà w½¢gÀĪÀAvÉ PÁ¨ÉÆÃðºÉÊqÉæÃmïUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆ©â£À ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ zÉúÀPÉÌ
±ÀQÛ ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ.
be T
pu
PÁ¨ÉÆÃðºÉÊqÉÃæ mïUÀ¼À PÁAiÀÄðªÁå¦Û ºÀ®ªÀÅ. »ÃUÁV £ÀªÄÀ ä DºÁgÀz°
À è PÁ¨ÉÆÃðºÉÊqÉÃæ mïUÀ¼£
À ÄÀ ß
K

¸ÉÃj¸ÀĪÀÅzÀÄ ¸ÀÆPÀÛ. vÀéjvÀªÁV ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß GvÁࢸÀ®Ä ¸ÀPÀÌgÉ ªÀÄvÀÄÛ ¦µÀÖUÀ¼ÀÄ ¥Àj¥ÀÆtð

EAzsÀ£ÀUÀ¼ÁVªÉ. EªÀÅ zÉÊ»PÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀÄxÀðªÁV ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV
©

£ÀqɹPÉÆAqÀÄ ºÉÆÃUÀ®Ä ¥ÀÇgÀPÀ. ¸É®Äå¯ÉÆÃ¸ï ªÀÄÄAvÁzÀ PÁ¨ÉÆÃðºÉÊqÉæÃmïUÀ¼À°ègÀĪÀ £ÁgÀÄ

¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ zÉÆqÀØ PÀgÀĽ£À ¥ÀjPÀæªÀÄt ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄvÀÛªÉ. ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ §UÉAiÀÄ
DºÁgÀUÀ¼À°ègÀĪÀ PÁ¨ÉÆÃðºÉÊqÉæÃmïUÀ¼À£ÀÄß ¸Éë¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ EvÀgÀ CªÀ±Àå ¥ÉÇõÀPÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀqÉzÀAvÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ £ÁªÀÅ ««zsÀ PÁ¨ÉÆÃðºÉÊqÉæÃmï DPÀgÀUÀ½gÀĪÀ DºÁgÀªÀ£ÀÄß
§¼À¸À¨ÉÃPÀÄ. eÉÆvÉUÉ PÁ¨ÉÆÃðºÉÊqÉæÃmïUÀ¼ÀÄ DºÁgÀzÀ gÀÄaAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѸÀÄvÀÛªÉ. CAvÀºÀ
PÉ®ªÀÅ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ ¹»PÁgÀPÀUÀ¼ÁV §¼À¸ÀÄvÉÛêÉ. vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ, ºÀtÄÚUÀ¼ÀÄ, ©ÃdUÀ¼ÀÄ,
to

§mÁt eÁwAiÀÄ PÁ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¥ÀÇtðPÁ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ £ÉʸÀVðPÀªÁzÀ, ¤zsÁ£ÀªÁV

fÃtðªÁUÀĪÀ DºÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀĪÀÅzÀÄ M¼ÉîAiÀÄzÀÄ.
t

°¦qïUÀ¼À PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀÄÄR DPÀgÀUÀ¼ÀÄ

No

°¦qïUÀ¼ÀÆ PÀÆqÀ PÁ§ð£ï, ºÉÊqÉÆæÃd£ï ºÁUÀÆ DQìd£ï¤AzÁzÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛUÀ¼ÀÄ,

CªÀÅ ¤Ãj£À°è «°Ã£ÀªÁUÀĪÀÅ¢®è. JuÉÚ ªÀÄvÀÄÛ PÉƧÄâ ¸ÉÃjzÀAvÉ ºÀ®ªÀÅ §UÉAiÀÄ °¦qïUÀ½ªÉ.
°¦qïUÀ¼ÄÀ £ÀªÄÀ ä zÉúÀz° À è §ºÀĪÀÄÄRå ¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀÄvÀÛª.É «ÄzÀĽ£À PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuA É iÀÄ°è,
QîÄUÀ¼À ¸ÀgÁUÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ°è, gÀPÀÛ ºÉ¥ÀÅàUÀlÄÖªÀ QæAiÉÄ ºÁUÀÆ ±ÀQÛ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è °¦qïUÀ¼ÀÄ
¥Á¯ÉÆμÀÄîvÀÛªÉ. ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ °¦qïUÀ¼ÀÄ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ PÁAiÀiðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ,
PÉ®ªÀÅ °¦qïUÀ¼ÀÄ zÉúÀzÀ M¼ÀUÉ GjAiÀÄÆvÀªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ QîÄUÀ¼À ¸ÀÄ®¨sÀ
ZÀ®£ÉUÉ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. zÉúÀzÀ¯Éèà PÉ®ªÀÅ °¦qïUÀ¼ÀÄ £ÀªÀÄä zÉúÀzÀ°è ¸ÀA±ÉèõÀuÉUÉƼÀÄîvÀÛªÉ.
E£ÀÄß PÉ®ªÀ£ÀÄß DºÁgÀ¢AzÀ ¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛêÉ.
71
 d
is he
re S B
bl
avÀæ 18.4 PÉÆ©â£À ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À£ÀÄß ºÉZÁÑV ºÉÆA¢gÀĪÀ DºÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ
be T
pu
K

«l«Ä£ï J. r. E ªÀÄvÀÄÛ PÉ UÀ¼À£ÀÄß »ÃjPÉÆAqÀÄ gÀPÀÛzÀ°è ¸ÀAZÀj¸ÀĪÀAvÉ ªÀiÁqÀ®Ä

©

PÉƧÄâ CªÀ±Àå. °¦qïUÀ½®èzÉà ºÉÆÃzÀ°è £ÀªÀÄä zÉúÀzÀ°è F fêÀ¸ÀvÀéUÀ¼À PÉÆgÀvÉ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ.

PÉÆñÀ¥ÉÇgÉUÀ¼À°è °¦qï EgÀÄvÀÛzÉ. °¦qïUÀ¼ÀÄ gÀPÀëuÁ PÀªÀZÀzÀAwzÀÄÝ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À «¤ªÀÄAiÀÄ
QæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄvÀÛzÉ. °¦qïUÀ¼ÀÄ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹 ElÄÖPÉÆAqÀÄ CªÀ±ÀåªÁzÁUÀ
©qÀÄUÀqÉ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. DzÀgÉ °¦qï£À ¥ÀæªÀiÁt ºÉZÁÑzÁUÀ CzÀÄ ºÀÈzÀAiÀÄ ¸ÀA§A¢ü PÁ¬Ä¯ÉUÀ½UÉ
PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. ¤gÀAvÀgÀ ªÁåAiÀiÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÉÊ»PÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ½AzÀ F ¸ÀªÀĸÉåAiÀÄ£ÀÄß
to

¤AiÀÄAwæ¸À§ºÀÄzÀÄ. £ÀªÀÄä zÉúÀzÀ°è °¦qïUÀ¼ÀÄ gÀ¸ÀzÀÆvÀUÀ¼ÁVAiÀÄÆ PÉ®¸À ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ.

DgÉÆÃUÀåPÀgÀ ZÀªÀÄð ªÀÄvÀÄÛ PÀÆzÀ°£À ¥ÉÇõÀuÉUÀÆ °¦qïUÀ¼ÀÄ CªÀ±ÀåPÀ. »ÃUÁV, fëUÀ½UÉ
t

°¦qïUÀ¼ÀÄ CvÀåAvÀ CªÀ±ÀåªÁVªÉ.

No

¸À¸Àå DPÀgÀUÀ½AzÀ §gÀĪÀ §ºÀÄvÉÃPÀ °¦qïUÀ¼ÀÄ JuÉÚAiÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ°ègÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅ ¸Á¥ÉÃPÀëªÁV

DgÉÆÃUÀåPÀgÀ °¦qïUÀ¼ÀÄ. PÉƧÄâ §ºÀÄvÉÃPÀ ¥Áæt DPÀgÀ¢AzÀ MzÀUÀÄvÀÛzÉ. CªÀÅ DgÉÆÃUÀåPÉÌ CµÀÄÖ
M¼ÉîAiÀÄzÀ®è. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¨ÉuÉÚ, aøï, PÉ£É ºÁ®Ä, PÉ£É, L¸ï QæÃA, PÉƧÄâ ¸ÀªÀÄÈzÀÞ ªÀiÁA¸À,
PÉƧâjJuÉÚ ºÁUÀÆ vÁ¼ÉÉJuÉÚ EªÀÅUÀ¼À §¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß PÉ®ªÀjUÉ ªÉÊzÀågÀÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀÄqÀĪÀÅ¢®è.

72
 ¥ÉÆæÃnãïUÀ¼À PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀÄÄR DPÀgÀUÀ¼ÀÄ
£ÀªÀÄä fêÀPÉÆñÀUÀ¼À°è ¥ÉÇænãïUÀ¼ÀÄ Cw ªÀÄÄRå CtÄUÀ¼ÁVªÉ. fêÀPÉÆñÀUÀ¼À J¯Áè
PÁAiÀÄðUÀ¼À°è CªÀÅUÀ¼À ¥ÁvÀæ EzÉ. C£ÉÃPÀ §UÉAiÀÄ ¥ÉÇænãïUÀ½ªÉ. £ÁªÀÅ ¸Éë¸ÀĪÀ J®è §UÉAiÀÄ
¥ÉÇænãïUÀ¼ÀÄ ¸ÀgÀ¼À ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛUÀ¼ÁzÀ 20 §UÉAiÀÄ CªÉÄÊ£ÉÆà DªÀÄèUÀ½AzÀ ªÀiÁqÀ®ànÖªÉ. PÉ®ªÀÅ
CªÉÄÊ£ÉÆà DªÀÄèU¼À ÄÀ £ÀªÄÀ ä zÉúÀz°
À è ¸ÀA±ÉèõÀuA
É iÀiÁUÀĪÀÅ¢®èªÁzÀÝjAzÀ CªÀÅUÀ¼ÄÀ £ÀªÄÀ ä DºÁgÀzÀ
¥ÀæªÀÄÄR ¨sÁUÀUÀ¼ÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ(CUÀvÀå CªÉÄÊ£ÉÆà DªÀÄèUÀ¼ÀÄ). F CªÉÄÊ£ÉÆà DªÀÄèUÀ¼ÀÄ zÉÆgÀPÀĪÀAvÉ
£ÁªÀÅ £ÀªÀÄä DºÁgÀªÀ£ÀÄß ¸ÀAAiÉÆÃf¸À¨ÉÃPÀÄ. §ºÀÄvÉÃPÀ CªÉÄÊ£ÉÆà DªÀÄèUÀ¼À°è PÁ§ð£ï (C)

d
ºÁUÀÆ ºÉÊqÉÆæd£ï (H) CtÄUÀ¼À eÉÆvÉUÉ MAzÀÄ PÁ¨ÁðQì¯ï UÀÄA¥ÀÅ (-COOH) ºÁUÀÆ

he
CªÉÄÊ£ÉÆ UÀÄA¥ÀÅ (-NH2) EgÀÄvÀÛzÉ.
DºÁgÀzÀ°ègÀĪÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¥ÉÇænãïUÉ ¤¢ðµÀÖªÁzÀ gÀZÀ£É EzÉ. F gÀZÀ£ÉAiÀÄÄ £ÀªÀÄä

is
zÉúÀzÀ°è D ¥ÉÆænãï£À PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀÄvÀÛzÉ. PÉ®ªÀÅ ¥ÉÇænãïUÀ¼ÀÄ gÀZÀ£ÁvÀäPÀ ¨ÉA§®
re S
PÉÆqÀĪÀÅzÀgÀ°è ºÁUÀÆ PÉ®ªÀÅ zÉúÀzÀ ZÀ®£ÉUÉ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛªÉ. E£ÀÄß½zÀªÀÅ gÉÆÃUÀPÁgÀPÀ
B
bl
fëUÀ¼À «gÀÄzÀÞ gÀPÀëuÉ ¤ÃqÀĪÀÅzÀPÉÌ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. ¤ÃªÀÅ QtéUÀ¼À §UÉÎ PÉýgÀ§ºÀÄzÀÄ.
J®è QtéUÀ¼ÀÄ ¥ÉÇænãïUÀ¼Éà DVªÉ. CªÀÅ zÉúÀzÉƼÀUÉ ºÀ®ªÁgÀÄ fêÀgÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ¼À
be T
pu
zÀgÀªÀ£ÀÄß ºÉaѸÀÄvÀÛªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, ¥É¦ì£ï JA§ Qté EzÉ. CzÀÄ fÃtðQæAiÉÄAiÀÄ°è ¥ÀæªÀÄÄR
K

¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ. £ÀªÀÄä doÀgÀzÀ°è PÉ®¸ÀªÀiÁqÀĪÀ EzÀÄ, ¥ÉÆæÃnãïUÀ¼À «¨sÀd£É ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.

t ©
to
No

avÀæ 18.5 ¥ÉÆænãï CA±À ¸ÀªÀÄÈzÀÞªÁVgÀĪÀ DºÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ

CzÉà jÃw, ¯ÁåPÉÖøï JA§ E£ÉÆßAzÀÄ Qté EzÉ. EzÀÄ ºÁ°£À°ègÀĪÀ ¸ÀPÀÌgÉAiÀÄ£ÀÄß
«¨sÀf¸ÀÄvÀÛzÉ. £ÀªÀÄä zÉúÀzÀ C£ÉÃPÀ ZÉÆÃzÀ¤UÀ¼ÀÄ(ºÁªÉÆÃð£ïUÀ¼ÀÄ) ¥ÉÇænãïUÀ¼ÀÄ. EªÀÅ

73
¸ÀAzÉñÀªÁºÀPÀ ¥ÉÇænãïUÀ¼ÀÄ. GzÁºÀgÀuÉ E£ÀÄì°£ï, PÁ¨ÉÆÃðºÉÊqÉæÃmïUÀ¼À ZÀAiÀiÁ¥ÀZÀAiÀÄ
QæAiÉÄAiÀÄ°è ¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÉÆAzÀÄ ¸ÀAzÉñÀªÁºÀPÀ ¥ÉÇænãï. ¤ÃªÀÅ »ªÉÆÃUÉÆèé£ï §UÉÎ
PÉýgÀ§ºÀÄzÀÄ. EzÀÄ £ÀªÀÄä gÀPÀÛzÀ°ègÀĪÀ ¥ÉÇænãï. EzÀÄ £ÀªÀÄä zÉúÀzÀ°è DQìd£ï ¸ÁUÁuÉPÉAiÀÄ°è
¥Àª
æ ÄÀ ÄR ¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀÄvÀz
Û .É PÉgÁn£ï, PÉƯÁeÉ£ï ªÀÄÄAvÁzÀ PÉ®ªÀÅ ¥ÉÆn æ ãïUÀ¼ÄÀ vÀAvÀÄgÀÆ¥Àz°
À z
è ÄÀ Ý,
§®AiÀÄÄvÀªÁVgÀÄvÀÛªÉ. CªÀÅ C¹ÜgÀdÄÓ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁßAiÀÄÄgÀdÄÓUÀ½UÉ DzsÁgÀªÀ£ÉÆßzÀV¸ÀÄvÀÛªÉ.

¸ÀÆPÀÛªÁzÀ §UÉ §UÉAiÀÄ DºÁgÀªÀ£ÀÄß £ÀªÀÄä MAzÉà HlzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀjAzÀ

d
zÉúÀPÉÌ DªÀ±ÀåPÀ ¥ÉÇænãïUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀħºÀÄzÀÄ. F ¥ÉÇænãïUÀ¼À£ÀÄß zÉúÀªÀÅ vÀ£Àß ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ

he
¸ÀÆPÀÛªÁV §¼À¹PÉƼÀÄîvÀÛzÉ.

ZÀlĪÀnPÉ 18.3

is
re S
¥ÉÆænãïUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁt C¢üPÀªÁVgÀĪÀ DºÁgÀUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ? EzÀgÀ §UÉÎ ºÉaÑ£À ªÀiÁ»w
B
bl
¸ÀAUÀ滹 E®èªÉà ªÉÊzÀågÀ£ÀÄß ¨sÉÃn ªÀiÁr w½¬Äj. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁr. ¤ªÀÄä ¥ÉÆænãï
CªÀ±ÀåPÀvÉAiÀÄ ¥ÀÇgÉÊPÉUÉ ¤ÃªÀÅ E£ÉßãÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ?
be T
pu
K

«l«Ä£ï ªÀÄvÀÄÛ R¤eÁA±ÀUÀ¼À PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀÄÄR DPÀgÀUÀ¼ÀÄ

©

DgÉÆÃUÀåªÀ£ÄÀ ß PÁ¥ÁrPÉƼÀÄîªÅÀ zÀPÌÉ PÀrªÉÄ ¥Àª æ iÀ ÁtzÀ°è «l«Ä£ïUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ R¤eÁA±ÀU¼ À ÄÀ

¨ÉÃPÀÄ. EªÀÅUÀ¼£ À ÄÀ ß ¸ÀÆPÀöë ä ¥ÉÆõÀPÁA±ÀU¼
À ÄÀ J£ÀÄߪÀgÄÀ . «l«Ä£ïUÀ¼ÄÀ ªÀÄÆ®¨sÆ À vÀªÁV ¸ÁªÀAiÀĪÀ
¸ÀAAiÀÄÄPÀÛUÀ¼ÀÄ. ZÉ£ÁßV UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVgÀĪÀ C£ÉÃPÀ «l«Ä£ïUÀ½ªÉ. CzÀgÀ°è «l«Ä£ï © ªÀÄvÀÄÛ
¹ ¤Ãj£À°è «°Ã£ÀªÁzÀgÉ. J, r, E ªÀÄvÀÄÛ PÉ «l«Ä£ïUÀ¼ÀÄ PÉÆ©â£À ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À°è ªÀiÁvÀæ
«°Ã£ÀªÁUÀÄvÀª Û .É eÉÆvÉUÉ £ÀªÄÀ UÉ ©ÃmÁ PÁågÆ É ÃnÃ£ï ªÀÄvÀÄÛ ¥sÇÉ Ã°Pï DªÀÄz
è A
À vÀºÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀU¼À À
to

CUÀvÀå«zÀÄÝ, EªÀÅ zÉúÀzÀ°è ¤¢ðµÀÖ «l«Ä£ïUÀ¼ÁV ¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ. »ÃUÁV, EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß

¥ÉÇæël«Ä£ïUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. GzÁgÀuÉUÉ ©ÃmÁ PÁågÉÆÃn£ï zÉúÀzÀ°è «l«Ä£ï
J DV ¥ÀjªÀvÀð£É ºÉÆAzÀÄvÀÛzÉ. F J¯Áè «l«Ä£ïUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÆæël«Ä£ïUÀ¼ÀÄ zÉúÀzÀ
t
No

DgÉÆÃUÀåªÀ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀÄvÀÛªÉ. PÉÆõÀÖPÀ 18.1 gÀ°è ««zsÀ §UÉAiÀÄ «l«Ä£ïUÀ¼À£ÀÄß, CªÀÅUÀ¼À

PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ DPÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ.
D¯ÉÆÃa¹ : ¤ªÀÄä DºÁgÀ ¤ªÀÄUÉ J®è «l«Ä£ïUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄwÛzÉAiÉÄÃ? «l«Ä£ï
PÉÆgÀvɬÄAzÀ MAzÀ®è MAzÀÄ gÉÆÃUÀ¢AzÀ £ÀgÀ¼ÀÄwÛgÀĪÀªÀgÀ §UÉÎ ¤ªÀÄUÉ UÉÆvÉÛ ? ¥ÀvÉÛ ªÀiÁr.

74
 ¥ÀnÖ 18.1 ¥ÀæªÀÄÄR «l«Ä£ïUÀ¼ÀÄ CªÀÅUÀ¼À PÁAiÀÄð ªÀÄvÀÄÛ DPÀgÀUÀ¼ÀÄ

«l«Ä£ï PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ PÉ® £ÉʸÀVðPÀ DPÀgÀUÀ¼ÀÄ

«Ää£À AiÀÄPÀÈwÛ£À (Liver)
ªÀÄƼÉUÀ¼À ¨É¼ÀªÀtÂUÉ, JuÉÚ, AiÀÄPÀÈvÀÄÛ, ºÁ®Ä, PÁågÉmï,
J ºÀ°è£À gÀZÀ£É, DgÉÆÃUÀåPÀgÀ ZÀªÀÄð, PÀtÄÚUÀ¼ÀÄ ¥À¥ÁAiÀÄ, ºÀ¹gÀÄ vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ gÁwæAiÀÄ zÀȶÖAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÀÄÛ ºÀ¼À¢ vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ, qÉÊj

d
GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ

he
¸ÀPÀÌgÉ ªÀÄvÀÄÛ ¦µÀÖ¢AzÀ ±ÀQÛ ©qÀÄUÀqÉ ªÀÄvÀÄÛ Erà UÉÆâü, MtV¹zÀ ¬ÄøïÖ
fÃtðQæAiÉÄUÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ, Nmïì, PÀqÀ¯ÉÃPÁ¬Ä(±ÉÃAUÁ),
©1 ºÀÈzÀAiÀÄ ¸ÁßAiÀÄÄUÀ½UÉ §® ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ, ºÀA¢ªÀiÁA¸À, ¹ÃUÀr(prawn),

is
re S
¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ºÁUÀÆ DAiÀiÁ¸À vÀqÉAiÀÄ®Ä ¸ÀÆAiÀÄðPÁAw ©Ãd, ¸ÉÆÃAiÀiÁ
CªÀ±Àå. CªÀgÉ ªÉƼÀPÉ.
B
bl
be T

fêÀPÉÆñÀUÀ½UÉ ±ÀQÛAiÀÄ ©qÀÄUÀqÉUÉ qÉÊj GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ, AiÀÄPÀÈvï,

pu
©2 ¸ÀºÁAiÀÄPÀ, PÉÆ©â£À ¥ÀzÁxÀð, ¸ÀPÀÌgÉ ºÁUÀÆ ªÀÄÆvÀæ¦AqÀ, ¬ÄøïÖ, ¸ÉÆ¥ÀÅàUÀ¼ÀÄ,
K

¥ÉÇæÃnãïUÀ¼À §¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁzsÀåªÁV¸ÀÄvÀÛzÉ. «ÄãÀÄ, ªÉÆmÉÖ, ºÁ®Ä

©

£Á¬ÄPÉÆqÉ, ¹ÃUÀr,
DgÉÆÃUÀåPÀgÀªÁzÀ fÃuÁðAUÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ ºÁUÀÆ
lÆå£Á«ÄãÀÄ, PÉÆý,
£ÀgÀªÀÄAqÀ® ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁrPÉƼÀî®Ä.
©3 ¥À±ÀĪÀiÁA¸À, PÀqÀ¯ÉÃPÁ¬Ä,
ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ°èzÁÝUÀ PÉƯɸÁÖç¯ï
¥ÉÇõÀPÁA±ÀUÀ½AzÀ PÀÆrzÀ
ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß PÀÄVθÀÄvÀÛzÉ.
PÁ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ
to

CªÉÄÊ£ÉÆà DªÀÄèzÀ ZÀAiÀiÁ¥ÀZÀAiÀÄ QæAiÉÄAiÀÄ°è zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ, ¬ÄøïÖÖ, AiÀÄPÀÈvï,

¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ, PÉ®ªÀÅ ¤¢ðµÀÖ ZÀªÀÄðzÀ ºÁ®Ä, UÉÆâü ªÉƼÀPÉ,
©6
gÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß, PÀÄApvÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁA¸À, ¥À±ÀĪÀiÁA¸À, ¨Á¼ÉºÀtÄÚ,
t

ºÁUÀÆ zÉúÀzÀ £ÀqÀÄPÀUÀ¼À£ÀÄß vÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. ªÉÆmÉÖ

No

¥ÉÇænãï, PÉƧÄâ ºÁUÀÆ

PÁ¨ÉÆðúÉÊqÉæÃmïUÀ¼À §¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß
AiÀÄPÀÈvÀÄÛ, ¥À±ÀĪÀiÁA¸À,
ºÉaѸÀÄvÀÛzÉ, PÉA¥ÀÅ gÀPÀÛ PÀtUÀ¼À GvÀàwÛ
©12 ºÀA¢ªÀiÁA¸À, ªÉÆmÉÖ,
ªÀÄvÀÄÛ £ÀÆåQèPï DªÀÄèUÀ¼À GvÀàwÛUÉ CvÀåUÀvÀå.
qÉÊj GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ, ªÀÄÈzÀéAVUÀ¼ÀÄ
gÀPÀۻãÀvÉAiÀÄ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ £ÀgÀªÀÄAqÀ®
ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ, ¸ÀĹÜwUÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ.

75
 PÀ©ât, ¥sÉÇðPïDªÀÄè ªÀÄvÀÄÛ PÉ®ªÀÅ
¥ÉÇæÃnãïUÀ¼À »ÃjPÉUÉ, EvÀgÀ «l«Ä£ïUÀ¼À
GvÀ̵ÀðuÉAiÀÄ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä, DAvÀjPÀ
gÀPÀÛ¸ÁæªÀ vÀqÉAiÀÄ®Ä gÀPÀÛ£Á¼ÀUÀ¼À£ÀÄß °A¨ÉeÁwAiÀÄ ºÀtÄÚUÀ¼ÀÄ
§°µÀÖªÁVqÀ®Ä, ªÀÄÆ¼É ªÀÄvÀÄÛ ºÀ®ÄèUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉjæUÀ¼ÀÄ, ºÀ¹gÀÄ ¸ÉÆ¥ÀàÀÅ ªÀÄvÀÄÛ
¹
UÀnÖAiÀiÁV¸À®Ä ºÁUÀÆ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѸÀ®Ä, vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ, mÉƪÀiÁåmÉÆÃ,
zÉúÀzÀ fêÀPÉÆñÀUÀ¼À£ÀÄß §A¢ü¸À®Ä, ºÀÆPÉÆøÀÄ, £É°èPÁ¬Ä, QvÀÛ¼É.
¸ÉÆÃAPÀ£ÀÄß, ²ÃvÀ, DAiÀiÁ¸À ªÀÄvÀÄÛ MvÀÛqÀªÀ£ÀÄß

d
vÀqÉAiÀÄ®Ä, ¸ÀÄlÖ UÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀæt
(wound) UÀ¼À£ÀÄß ªÁ¹ ªÀiÁqÀ®Ä CUÀvÀå

he
ªÀÄƼÉUÀ¼À ºÁUÀÆ ºÀ®ÄèUÀ¼À ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ
ªÉÆmÉÖAiÀÄ ¯ÉÆüÉ, ºÁ®Ä,

is
ªÀÄvÀÄÛ zÉúÀzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ, PÁå°ìAiÀÄA ªÀÄvÀÄÛ
re S
¸ÀÆAiÀÄð¤UÉ ªÉÄÊ MqÀÄتÀÅzÀjAzÀ
r ¥sÁ¸ÀágÀ¸ï£À §¼ÀPÉUÉ, £ÀgÀªÀÄAqÀ® ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ
zÉúÀzÀ°è «l«Ä£ï r GvÁàzÀ£É
¤ªÀðºÀuÉ, ºÀÈzÀAiÀÄzÀ PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÉ,
B
bl
jPÉmïì PÁ¬Ä¯ÉAiÀÄ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä.
AiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
be T
pu
zÉúÀzÀ°è «l«Ä£ï J ¸ÀAUÀæºÀzÀ gÀPÀëuÉ,
K

¸ÀÆPÀëöä¯ÉÆêÀÄ£Á¼ÀUÀ¼À UÉÆÃqÉAiÀÄ£ÀÄß §®
¥Àr¸ÀĪÀÅzÀÄ, IÄvÀÄ ZÀPÀæzÀ ¤AiÀÄAvÀæt, ¸ÉÆÃAiÀiÁ CªÀgÉ, zsÁ£ÀåzÀ
©

EvÀgÀ «l«Ä£ïUÀ¼À £ÀµÀÖªÀ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ, JuÉÚUÀ¼ÀÄ, ªÉƼÀPÉ PÁ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ,

ºÀÈzÀAiÀÄPÉÌ gÀPÀÛ ¸ÀAZÁgÀPÉÌ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ, ¸ÉÆ¥ÀàÅ, ¥Ë¶ÖPÁA±À¢AzÀ PÀÆrzÀ
E
gÀPÀÛzÀ°è PÉƯɸÀÖgÁ¯ï ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃzÁªÀÄèUÀ¼À »lÄÖ, UÉÆâü PÁ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ,
¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À°è E½vÀ, fêÀPÉÆñÀzÀ UÉÆâüªÉƼÀPÉ, zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ,
DgÉÆÃUÀåPÉÌ CªÀ±ÀåPÀ, ¥ÉÇænÃ£ï ºÁUÀÆ ªÉÆmÉÖUÀ¼ÀÄ
PÁå°ìAiÀĪÀiï ZÀAiÀiÁ¥ÀZÀAiÀÄ QæAiÉÄAiÀÄ
¤AiÀÄAvÀæt
to

ºÀ¹gÀÄ vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ, AiÀÄPÀÈvÀÄÛ,

gÀPÀÛzÀ ºÉ¥ÀàÅUÀlÄÖ«PÉUÉ ¸ÀºÁAiÀÄ, ¥ÉÇænÃ£ï ªÉÆmÉÖAiÀÄ ¯ÉÆüÉ, PÀgÀĽ£À°ègÀĪÀ
PÉ
¸ÀA±ÉèõÀuÉUÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁUÀ½AzÀ®Æ
t

¸ÀA±Éèö¸À®àqÀÄvÀÛzÉ.
No

£ÀªÀÄä DºÁgÀzÀ°è£À R¤eÁA±ÀUÀ¼ÀÄ

£ÀªÀÄä DºÁgÀªÀÅ PÁ°ìAiÀĪÀiï, PÀ©ât, ¸ÉÆÃrAiÀÄA, gÀAdPÀ, ¸ÀvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAiÉÆÃr£ï
ªÀÄÄAvÁzÀ CªÀ±ÀåPÀ R¤eÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀ¨ÉÃPÀÄ. £ÀªÀÄä zÉúÀzÀ°è EªÀÅ MAzÉÆAzÀÆ
ºÀ®ªÀÅ PÁAiÀÄðUÀ¼À°è ¥Á¯ÉÆμÀÄîvÀÛªÉ. EzÀPÉÌ ¤zÀ±Àð£ÀªÉAzÀgÉ PÁå°ìAiÀÄA. ªÀÄÆ¼É ºÁUÀÆ ºÀ®ÄèUÀ¼À
¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ¸ÁßAiÀÄÄUÀ¼À PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÉUÉ ºÀÈzÀAiÀÄ ºÁUÀÆ £ÀgÀUÀ½UÉ, gÀPÀÛ ºÉ¥ÀÅàUÀlÄÖªÀ QæAiÉÄUÉ
ºÁUÀÆ £ÉÆêÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ®Ä EzÀÄ CªÀ±ÀåPÀ. qÉÊj GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ ¸ÉÆÃAiÀiÁ CªÀgÉ, gÁV,
¸ÀÆAiÀÄðPÁAw ©Ãd ºÁUÀÆ §mÁt (¯ÉUÀÆåªÀiï) eÁwAiÀÄ PÁ¼ÀÄUÀ¼À°è PÁå°ìAiÀÄA ºÉÃgÀ¼ÀªÁV
zÉÆgÀPÀÄvÀÛzÉ.

76
 ¸ÉÆÃrAiÀÄA gÀPÀÛzÀ MvÀÛqÀzÀ ¤AiÀÄAvÀæt, ªÀiÁA¸ÀRAqÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÀgÀUÀ¼À PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß
ºÀvÉÆÃnAiÀÄ°èqÀÄvÀÛzÉ. £ÀªÀÄä DºÁgÀªÀÅ CUÀvÀå ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¸ÉÆÃrAiÀÄA£ÀÄß KPÀ¥ÀæPÁgÀªÁV
ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.
gÀAdPÀªÀÅ ªÀÄÆ¼É ªÀÄvÀÄÛ ºÀ®ÄèUÀ½UÉ CUÀvÀå«zÉ. EzÀÄ PÁ¨ÉÆÃðºÉÊqÉæÃmïUÀ¼ÀÄ, PÉƧÄâ ªÀÄvÀÄÛ
¥ÉÆæÃnãÀÄUÀ¼À ZÀAiÀiÁ¥ÀZÀAiÀÄ QæAiÉÄAiÀÄ°è ¨sÁVAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. gÀAdPÀªÀÅ ºÁ®Ä, ºÁ°£À GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ,
zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À°è AiÀÄxÉÃZÀÒªÁVzÉ.
PÀ©ât £ÀªÀÄUÉ CªÀ±ÀåªÁzÀ E£ÉÆßAzÀÄ R¤d EzÀÄ zÉúÀzÀ°è DQìd£ï ¸ÁUÁtÂPÉAiÀÄ°è

d
¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæªÀ»¸ÀĪÀ »ÃªÉÆÃUÉÆèé£ï£À WÀlPÀ. AiÀÄPÀÈvÀÄÛ, ªÀiÁA¸À, ªÀÄÈzÀéAVUÀ¼ÀÄ, Nmïì,

he
©ÃdUÀ¼ÀÄ, CªÀgÉ, UÉÆâüªÉƼÀPÉ ºÁUÀÄ ¸ÉÆ¥ÀÅàUÀ¼À°è PÀ©âuÁA±À zÉÆgÀPÀÄvÀÛzÉ.
CAiÉÆÃr£ï xÉÊgÁAiÀiïØ UÀæAyAiÀÄÄ xÉÊgÁQì£ï ¸À櫸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVzÉ. EzÀÄ UÁ¬Älgï

is
gÉÆÃUÀª£
À ÄÀ ß vÀqU
É l
À ÄÖvz
ÛÀ .É PÉÆ©â£À fÃtðQæAiÉÄUÉ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀz
Û .É ©ÃmÁ PÁågÆ
É Ãnãï C£ÀÄß
re S
«l«Ä£ï J DV ¥ÀjªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉ. zÉúÀzÀ°è ±ÀQÛAiÀÄ ©qÀÄUÀqÉAiÀÄ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄvÀÛzÉ. ZÀªÀÄð,
B
bl
GUÀÄgÀÄ PÀÆzÀ®Ä ºÁUÀÆ ºÀ®ÄèUÀ¼À£ÀÄß PÁ¥ÁqÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ DºÁgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ
CAiÉÆÃr£ï£À ¥ÀæªÀÄÄR DPÀgÀUÀ¼ÁVªÉ.
be T
pu
£ÀªÀÄä DºÁgÀzÀ°è ¸ÀvÀÄ«£À CA±ÀªÀÅ PÉƯɸÀÖgÁ¯ï ¸ÀAUÀæºÀªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. E£ÀÄì°£ï
K

ºÁUÀÆ QtéU¼ À À GvÁàz£

À U
É É ¸ÀºÁAiÀĪÀiÁqÀÄvÀÛz.É PÁ¨ÉÆðúÉÊqÉÃæ mïUÀ¼À ZÀAiÀiÁ¥ÀZA
À iÀÄ QæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß
©

§®¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ. C®èzÉ ¥Áæ¸ÉÖÃmï UÀæAyAiÀÄ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¸ÀÄUÀªÀÄUÉƽ¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÉÆmÉÖ, aøï(VtÄÚ)

¥À±ÀĪÀiÁA¸À, ºÀA¢ ªÀiÁA¸À, UÉÆâüªÉƼÀPÉ, ¬ÄøïÖ ºÁUÀÆ PÀÄA§¼À ©ÃdUÀ¼ÀÄ ¸ÀvÀÄ«£À ¥Àª æ ÀÄÄR
DPÀgÀUÀ¼ÀÄ.
¥ÉÇmÁ¹AiÀÄA JA§ R¤eÁA±ÀªÀÅ zÉúÀzÀ zÀæªÀªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄvÉÆî£ÀzÀ°è EqÀÄvÀÛzÉ. £ÀgÀUÀ¼À
ºÁUÀÆ ¸ÁßAiÀÄÄUÀ¼À PÁAiÀÄðZÀlĪÀnPÉUÀ½UÉ EzÀÄ CvÀåªÀ±Àå. §mÁtÂUÀ¼ÀÄ, ¨Á¼ÉºÀtÄÚ, ºÀ¹gÀÄ
CªÀgÉ, £Á¬ÄPÉÆqÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ QvÀÛ¼É, ¥ÉÇmÁ¹AiÀÄA£À GvÀÛªÀÄ DPÀgÀUÀ¼ÀÄ.
to

ZÀlĪÀnPÉ: 18.4
EªÀ®èzÉ £ÀªÀÄä zÉúÀPÉÌ E£ÁߪÀ R¤eÁA±ÀUÀ¼ÀÄ CªÀ±Àå? CªÀÅUÀ¼À DPÀgÀ ºÁUÀÆ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß
t

¥ÀvÉÛªÀiÁr. ¸ÀAUÀ滹zÀ zÀvÁÛA±ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ PÉÆõÀÖPÀzÀ°è £ÀªÀÄÆ¢¹.

No

£ÁgÀÄ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀÄÄR DPÀgÀUÀ¼ÀÄ

£ÁgÀÄ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁt vÀAvÀÄUÀ½gÀĪÀÀ DºÁgÀ. ºÀtÄÚUÀ¼ÀÄ, vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ
¸ÉÆ¥ÀÅàUÀ¼À°è £ÁgÀÄ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁt ºÉZÀÄÑ. EªÀÅ «l«Ä£ï, R¤eÁA±À ºÁUÀÆ EvÀgÀ
G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ ¥ÉÇõÀPÀUÀ¼À DUÀgÀªÀÇ ºËzÀÄ. zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÆ ¸ÀºÀ £ÁgÀÄ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛªÉ.
DºÁgÀzÀ MlÄÖ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ºÉaѸÀĪÀÅzÀjAzÀ £ÁgÀÄ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄRªÁUÀÄvÀÛªÉ. EzÀÄ
fÃtð£Á¼ÀzÀ°è DºÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ ¸ÀÄ®¨sÀªÁV ZÀ°¸À®Ä £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. £ÁgÀÄ¥ÀzÁxÀðzÀ
¥ÀæªÀiÁt PÀrªÉÄ EzÁÝUÀ zÉÆqÀØ PÀgÀĽ£À ZÀ®£É ¤zsÁ£ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ®«¸Àdð£É

77
PÀµÀÖPÀgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. KPÉAzÀgÉ fÃtðªÁUÀzÀ DºÁgÀ¢AzÀ ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß zÉÆqÀØ PÀgÀļÀÄ
»ÃjPÉƼÀÄîvÀÛzÉ. »ÃUÁV fÃtðªÁUÀzÀ DºÁgÀªÀÅ MtV, UÀnÖAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ªÀÄ®§zÀÝvÉUÉ
PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. DºÁgÀzÀ°è £ÁgÀÄ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ºÉaѸÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ F
¸ÀªÀĸÉåAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÁj¸À§ºÀÄzÀÄ.
DºÁgÀzÀ £ÁgÀÄ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À EwºÁ¸À : £ÁgÀÄ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À ¥ÁæªÀÄÄRå w½zÀzÀÄÝ 1970gÀ
zÀ±ÀPÀzÀ°è. EzÀPÉÌ PÁgÀt qɤ¸ï §Qðmï JA§ªÀgÀÄ. £ÁgÀÄ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ PÉ®ªÀÅ gÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ ¨ÁgÀzÀAvÉ
vÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ JA§ HºÁ¹zÁÞAvÀªÀ£ÀÄß CªÀgÀÄ ªÀÄAr¹zÀgÀÄ. D¦üæPÁzÀ°è DºÁgÀzÀ WÀlPÀUÀ¼À

d
§UÉÎ FvÀ vÀ£Àß ¸ÀºÀZÀgÀgÉÆA¢UÉ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÉÆAzÀ£ÀÄß PÉÊUÉÆAqÀgÀÄ. ¥Á²ÑªÀiÁvÀå ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ°è

he
PÀAqÀħgÀĪÀ PÉ®ªÀÅ gÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ D¦üæPÀ£ÀßgÀ°è PÀAqÀħgÀĪÀÅ¢®è JA§ CA±ÀªÀ£ÀÄß CªÀgÀÄ PÀAqÀÄ
»rzÀgÀÄ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, ªÀÄzsÀĪÉÄúÀ, gÀPÀÛzÀ KgÉÆvÀÛqÀ, ¸ÀÆÜ®PÁAiÀÄ, ¦vÀÛPÉÆñÀzÀ PÀ®ÄèUÀ¼ÀÄ, PÀgÀĽ£À
¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ zÉÆqÀØ PÀgÀĽ£À PÁå£Àìgï ªÀÄÄAvÁzÀ gÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ D¦üæPÀ£ÀßgÀ°è ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV

is
re S
PÁt¹UÀĪÀÅ¢®è. vÀªÀÄä DºÁgÀzÀ°è PÀrªÉÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¸ÀÄzsÁj¹zÀ PÁ¨ÉÆÃðºÉÊqÉæÃmïUÀ¼À ¸ÉêÀ£É
ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è £ÁgÀÄ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À ¸ÉêÀ£ÉAiÉÄà EzÀPÉÌ PÁgÀt J£ÀÄßvÁÛgÉ CªÀgÀÄ. ¥À²ÑªÀÄzÀ°è
B
bl
F gÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ ºÉZÁÑV 1890gÀ D£ÀAvÀgÀ PÁt¹PÉÆArgÀĪÀÅzÀ£ÀÆß CªÀgÀÄ UÀªÀĤ¹zÀgÀÄ. MAzÀÄ
ºÉƸÀ «Ä°èAUï vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ ¥sÀ®ªÁV UÉÆâüAiÀÄ°è £ÁgÀÄUÀ¼ÀÄ £Á±ÀªÁUÀÄwÛgÀĪÀÅzÀÄ EzÀPÉÌ
be T
pu
PÁgÀt JAzÀÄ ¥ÀvÉÛªÀiÁrzÀgÀÄ. »ÃUÁV, qÁ|| qɤ¸ï §QðmïgÀ£ÀÄß £ÁgÀÄ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À ªÀÄ£ÀĵÀå
K

(¥sÉʧgï ªÀiÁå£ï) JAzÉà PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.

ZÀlĪÀnPÉ 18.5
©

¤ÃªÀÅ ¸Éë¸ÀĪÀ £ÁgÀÄ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ C¢üPÀªÁVgÀĪÀ DºÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁr.

£ÀªÀÄä zÉúÀzÀ°è ¤Ãj£À PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ
ªÀiÁ£ÀªÀ zÉúÀPÉÌ ¤ÃgÀÄ CvÀåªÀ±Àå. ªÀiÁ£ÀªÀ zÉúÀ DºÁgÀ«®èzÉ ºÀ®ªÀÅ ªÁgÀ EgÀ§ºÀÄzÀÄ.
DzÀgÉ ¤Ãj®èzÉ CµÀÄÖ ¢£À EgÀ¯ÁUÀÀzÀÄ. £ÀªÀÄä zÉúÀzÀ°è ±Éà 55 jAzÀ 75 gÀµÀÄÖ ¤ÃgÀÄ EzÉ. gÀPÀÛ,
fÃtðgÀ¸ÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄÆvÀæ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉªÀgÀÄ EªÉ®èzÀgÀ°èAiÀÄÆ ¤ÃgÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR WÀlPÀªÁVzÉ. zÉúÀzÀ°è
to

¤ÃgÀÄ ¸ÀAUÀæºÀªÁVgÀ®Ä ¸ÁzsÀå«®èzÀ PÁgÀt, ZÀAiÀiÁ¥ÀZÀAiÀÄ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß £ÀqɸÀ®Ä ¥Àæw

¤vÀå ¤ÃgÀ£ÀÄß ¸Éë¸À¯Éà ¨ÉÃPÀÄ. £ÀªÀÄä ±Áé¸ÀPÉÆñÀUÀ½AzÀ, ZÀªÀÄð¢AzÀ, ªÀÄÆvÀæ ºÁUÀÆ ªÀÄ®zÀ
ªÀÄÆ®PÀ ºÉÆgÀºÉÆÃUÀĪÀ ¤Ãj£À £ÀµÀÖªÀ£ÀÄß ¸ÀjzÀÆV¸À®Ä ¥Àæw¤vÀå ¤Ãj£À ¸ÉêÀ£É CªÀ±Àå. £ÀªÀÄUÉ
t

CªÀ±Àå«gÀĪÀ ¤Ãj£À ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ zÉúÀzÀ ZÀAiÀiÁ¥ÀZÀAiÀÄ QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ, £ÁªÀÅ ¸Éë¸ÀĪÀ DºÁgÀ,

No

£ÀªÀÄä ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ IÄvÀĪÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß DzsÀj¹zÉ.

zÉúÀzÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ fêÀPÉÆñÀzÀ DgÉÆÃUÀåªÀ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀ®Ä ¤ÃgÀÄ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
gÀPÀÛ£Á¼ÀUÀ¼À°è ¸ÀÄ®¨sÀªÁV ºÀjAiÀÄ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀĪÀAvÉ gÀPÀÛªÀ£ÀÄß w½AiÀiÁV¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ vÁådå
ºÁUÀÆ C£ÀUÀvÀå ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀ ºÁPÀ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ¨ÉªÀj£À gÀÆ¥ÀzÀ°è D«AiÀiÁV
ºÉÆgÀºÉÆÃUÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ zÉúÀzÀ GµÀÚvÉAiÀÄ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄvÀÛzÉ. zÉúÀzÀ ¯ÉÆÃ¼É ¥ÉÆgÉUÀ¼À£ÀÄß
±Áé¸ÀPÉÆñÀUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ ¨ÁAiÀÄAUÀ¼ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀzÁ MzÉÝAiÀiÁVqÀÄvÀÛzÉ. fÃtð QæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß
GvÉÃÛ f¸ÀĪÀ ¤ÃgÀÄ, ªÀÄ®§zÀÝvA É iÀÄ£ÀÄß zÀÆgÀ«qÀÄvÀz
Û .É ZÀªÄÀ ðzÀ gÀZ£
À É ºÁUÀÆ ºÉÆgÀ£Æ
É ÃlªÀ£ÄÀ ß
GvÀÛªÀÄUÉƽ¸ÀÄvÀÛzÉ. zÉúÀzÀ fêÀPÉÆñÀUÀ½UÉ ¥ÉÆõÀPÁA±ÀªÀ£ÀÄß ºÁUÀÆ DQìd£ï C£ÀÄß
78
 MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ. PÀtÂÚ£À M¼ÀUÉ, ªÉÄzÀļÀÄ §½î ªÀÄvÀÄÛ UÀ¨sÀðzsÁgÀuÉAiÀÄ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è D«ÄßAiÉÆÃnPï
aîzÀ ¸ÀÄvÀÛ gÀPÀëuÉ ¤ÃqÀĪÀ DWÁvÀ gÀPÀëPÀ(Shock absorber)zÀAvÉ PÉ®¸À ¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ. ¤ÃªÀÅ
¤AiÀÄ«ÄvÀªÁV ¤ÃgÀ£ÀÄß ¸Éë¸À¢zÀÝ°è, ªÀÄÆvÀæ £Á¼ÀzÀ°è ¸ÉÆÃAPÀÄ, ªÀÄÆvÀæ¦AqÀUÀ¼À°è PÀ®ÄèUÀ¼ÀÄ
ºÁUÀÆ ¤dð°ÃPÀgÀtPÉÌ M¼ÀUÁUÀĪÀ ¸ÁzsÀåvÉ EzÉ. ¤dð°ÃPÀgÀt ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV aPÀÌ ªÀÄPÀ̼ÀÄ
ºÁUÀÆ »jAiÀÄgÀ°è GAmÁUÀĪÀ ¸ÀªÀĸÉå. EzÀ£ÀÄß ºÉÃUÉ vÀqÉUÀlÖ§ºÀÄzÀÄ? PÀqÁØAiÀĪÁV ¤Ãj£À
¸ÉêÀ£É ºÉaѸÀ¨ÉÃPÀÄ. ¤dð°ÃPÀgÀtzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ®PÀëtUÀ¼ÉAzÀgÉ vÀ¯É£ÉÆêÀÅ, ¸ÉÆêÀiÁjvÀ£À,
MtVzÀ CxÀªÁ MqÉzÀ vÀÄnUÀ¼ÀÄ, UÁqsÀ §tÚzÀ ªÀÄÆvÀæ ªÀÄvÀÄÛ ¤±ÀêQÛ. PÀæªÉÄÃt ªÀÄÆvÀæzÀ ¥ÀæªÀiÁt

d
PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÁÛ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄÆvÀæ ¦AqÀUÀ¼ÀÄ «¥sÀ®ªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. EzÀjAzÁV zÉúÀ¢AzÀ
«µÀPÁj vÁådåUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀ ºÁPÀĪÀ ¥ÀæQæAiÉÄ PÀÄApvÀUÉƼÀÀÄzÀÄ. PÉ®ªÀÅ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è EzÀÄ

he
¸Á«UÀÆ PÁgÀtªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. ªÁAw, ¨Éâü CxÀªÁ EªÉgÀqÀÆ ¤dð°ÃPÀgÀtPÉÌ ¸ÁªÀiÁ£Àå
PÁgÀtUÀ¼ÁVªÉ.

is
re S
¤dð°ÃPÀgÀtzÀ ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß M§â ªÀåQÛ
vÉÆÃj¸ÀĪÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è K£ÀÄ ªÀiÁqÀ
B
bl ¨ÉÃPÀÄ? ¤ÃªÀÅ ªÀÄgÀÄd°ÃPÀgt À zÁæªt
(oral rehydration solution) §UÉ Î
À ORS
be T
pu
PÉýgÀ§ºÀÄzÀÄ. EzÀÄ PÀÄrAiÀÄĪÀ ¤Ãj£À°è
K

G¥ÀÅà ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÌÀgA

É iÀÄ£ÀÄß PÀgV
À ¹ vÀAiÀiÁj¹zÀ
zÁæ ª À t , ¥Áæ a ãÀ ¨s Á gÀ v À z À ° è 2500
©

ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ ±ÀıÀÈvÀ JA§ ªÉÊzÀå

wêÀªæ ÁzÀ ªÁAw ¨sÃÉ ¢¬ÄAzÀ £Àg¼ À ÄÀ wÛgÄÀ ªÀ
ªÀåQÛUÉ UÀAf ¤ÃgÀÄ, J¼À¤ÃgÀÄ ºÁUÀÆ
PÁågÉmïUÀ¼À gÀ¸À PÀÄr¹ UÀÄt¥Àr¸ÀÄwÛzÀÝ.
DzÀgÉ F ªÀiÁ»w, ¥Á²ÑªÀiÁvÀå gÁµÀÖçUÀ½UÉ vÀ®Ä¥À°®è. C°è ¤dð°ÃPÀgÀt¢AzÁV §ºÀ¼ÀµÀÄÖ
ªÀÄA¢ ¸Á«VÃqÁUÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ªÀÄgÀÄd°ÃPÀgÀt aQvÉì eÁjUÉ §gÀĪÀªÀgÉUÀÆ »ÃUÉ £ÀqÉAiÀÄÄwÛvÀÄÛ.
1950 gÀ zÀ±ÀPÀzÀ°è £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ ªÉÊzÀå qÁ|| ºÉêÉÄÃAzÀæ£ÁxÀ ZÀlfð CªÀgÀÄ PÁ®gÁ gÉÆÃUÀ
¦ÃrvÀjUÉ ORS aQvÉì ¤Ãr GvÀÛªÀÄ ¥sÀ°vÁA±À ¥ÀqÉ¢zÀÝgÀÄ.
to

ZÀlĪÀnPÉ 18.6
¤ÃªÀÅ ªÀÄ£ÉAiÀįÉèà ORS vÀAiÀiÁj¸À§ºÀÄzÀÄ. MAzÀÄ ¥ÁvÉæAiÀÄ°è MAzÀÄ °Ãlgï ±ÀÄzÀÞªÁzÀ
t

PÀÄrAiÀÄĪÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî, MAzÀÄ ZÀªÀÄZÀ G¥ÀÅà ºÁUÀÆ DgÀÄ ZÀªÀÄZÀ ¸ÀPÀÌgÉ ¨Égɹ PÀgÀV¹.
No

EzÀ£ÀÄß ¤dð°ÃPÀgÀtPÉÌ M¼ÀUÁzÀ ªÀåQÛUÉ PÀÄr¹. WHO ¤zÉÃð±À£ÀzÀAvÉ vÀAiÀiÁgÁVgÀĪÀ ¹zÀÞ

ORS ¥ÀÅrAiÀÄ ¥ÁåPÉmï UÀ¼ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è zÉÆgÀPÀÄvÀÛªÉ. CªÀÅUÀ¼ÀÄ UÀÆèPÉÆøï, ¥ÉÇmÁå²AiÀĪÀiï
PÉÆèÃgÉÊqï ºÁUÀÆ mÉæöÊ ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï ¹mÉæÃmïUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ§ºÀÄzÀÄ.
D¯ÉÆÃa¹ : ¥Àæw¤vÀå 8 jAzÀ 10 ¯ÉÆÃl ¤Ãj£À ¸ÉêÀ£É CvÀåUÀvÀå JAzÀÄ w½¸À¯ÁVzÉ.
PÉ®ªÀgÀÄ Cw PÀrªÉÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¤ÃgÀ£ÀÄß ¸Éë¸ÀÄvÁÛgÉ. EzÀÄ ¸ÀjAiÉÄÃ?
DºÁgÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR WÀlPÀUÀ¼À ¥ÀvÉÛUÉ ¥ÀjÃPÉëUÀ¼ÀÄ
¤¢ðµÀÖ DºÁgÀ ¥ÀzÁxÀðzÀ°ègÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÉÆõÀPÀªÀ£ÀÄß ¥ÀvÉÛ ºÀZÀÄѪÀ PÀÄvÀƺÀ® FUÀ
79
¤ªÀÄUÉ ªÀÄÆrgÀ§ºÀÄzÀ®èªÉ? PÉ®ªÀÅ ¸ÀgÀ¼À ¥ÀjÃPÉëUÀ½AzÀ EzÀ£ÀÄß ¥ÀvÉÛ ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÁzsÀå«zÉ. ¤ªÀÄä
²PÀëPÀgÀ ¸ÀºÁAiÀÄ ¥ÀqÉzÀÄPÉƽî.
PÁ¨ÉÆÃðºÉÊqÉæÃmïUÀ½UÉ ¸ÀgÀ¼À ¥ÀjÃPÉëUÀ¼ÀÄ
UÀÄPè Æ
É Ã¸ïUÉ ¥ÀjÃPÉë: ¤ªÀÄUÉ w½zÀAvÉ UÀÄPè Æ
É Ã¸ï MAzÀÄ ¸Àg¼
À À PÁ¨ÉÆðúÉÊqÉÃæ mï. UÀÄPè Æ
É Ã¸ï£À
EgÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀvÉÛªÀiÁqÀ®Ä ¤ªÀÄUÉ ¨É£ÉrPïÖ£À zÁæªÀt (Benedict's solution) CªÀ±Àå. EzÀÄ
PÁ¥Àgï ¸À¯ÉáÃmï, ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï ºÉÊqÁæPÉÊqï ºÁUÀÆ mÁmÁðjPï DªÀÄè ºÉÆA¢gÀĪÀ ¤Ã°§tÚzÀ

d
zÁæªÀt. EzÀÄ OµÀ¢ü ªÁå¥ÁjUÀ¼À°è ¹UÀÄvÀÛzÉ. ¤ªÀÄUÉ F ¥ÀjÃPÉëUÉ MAzÀÄ ¹àjmï ¯ÁåA¥ï ºÁUÀÆ
¥Àæ£Á¼ÀzÀ »rPÉ ¨ÉÃPÀÄ.

he
5 mL ¤Ãj£À°è MAzÀÄ anPÉ UÀÄèPÉÆøï PÀgÀV¹ ¥Àæ£Á¼ÀzÀ°è vÉUÉzÀÄPÉƽî. EzÀPÉÌ 5 CxÀªÁ
6 vÉÆlÄÖ ¨É£ÉrPïÖ zÁæªÀt ºÁQ ¥Àæ£Á¼ÀªÀ£ÀÄß ¹àjmï ¯ÁåA¥ï£À ªÉÄÃ¯É JgÀqÀÄ ¤«ÄµÀ PÁ¬Ä¹,

is
re S
§tÚzÀ°è K£ÁzÀgÀÆ §zÀ¯ÁªÀuÉ D¬ÄvÉà UÀªÀĤ¹. EnÖUÉ §tÚzÀ ¥ÀæPÉëÃ¥À GAmÁzÀ°è UÀÄèPÉÆøï
B
bl
EzÉAiÉÄAzÀÄ CxÀð. EnÖUÉ §tÚzÀ ¥ÀæPÉëÃ¥À KPÉ GAmÁ¬ÄvÀÄ.?
ªÀiÁzÀj zÁæªÀtªÀÅ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæªÀiÁtzÀ UÀÆèPÉÆøï£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝ°è ºÀ¹gÀÄ §tÚ¢AzÀ ºÀ¼À¢
be T
pu
§tÚPÉÌ ¥ÀjªÀwðvÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. «ÄvÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ UÀÆèPÉÆÃ¸ï ºÉÆA¢zÀÝ°è ¨É£ÉrPïÖ£À zÁæªÀtzÀ §tÚ
K

QvÀÛ¼É PÉA¥ÀÄ §tÚPÉÌ ¥ÀjªÀwðvÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.

©

¦µÀÖPÉÌ ¥ÀjÃPÉë : ¶µÀÖ MAzÀÄ ¸ÀAQÃtð PÁ¨ÉÆÃðºÉÊmÉæÃmï EzÀgÀ ¥ÀjÃPÉëUÉ CAiÉÆÃr£ï

zÁæªÀtzÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ EzÉ. EzÀÆ ¸ÀºÀ OµÀzsÀ CAUÀrUÀ¼À°è zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ anPÉ ¶µÀÖ
EgÀĪÀ ¥ÀzÁxÀðªÀ£ÀÄß §lÖ¯ÉÆAzÀgÀ°è vÉUÉzÀÄPÉƽî. EzÀPÉÌ 2-3 ºÀ¤ CAiÉÆÃr£ï zÁæªÀt ¸ÉÃj¹.
§tÚzÀ°è K£ÁzÀgÀÆ §zÀ¯ÁªÀuÉ EzÀÝgÉ UÀªÀĤ¹. PÀqÀÄ ¤Ã° §tÚzÀ GAmÁUÀÄ«PÉAiÀÄÄ ¦µÀÖzÀ
EgÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
¥ÉÇæÃn£ïUÀ½UÉ ¸ÀgÀ¼À ¥ÀjÃPÉë
to

¥ÉÆæÃnãïUÀ½UÉ ¨ÉÊAiÀÄÄgÉmï ¥ÀjÃPÉë : EzÀ£ÀÄß £ÀqɸÀ®Ä ¤ªÀÄUÉ ¨ÉÊAiÀÄÄgÉmï zÁæªÀt CªÀ±Àå.

EzÀÄ ¸ÉÆÃrAiÀÄA ºÉÊqÁæPÉìöÊqï£À°è ¸Àé®à ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è «Ä±ÀætªÁVgÀĪÀ PÁ¥Àgï ¸À¯ÉàÃmï£ï ¤Ã°
t

§tÚzÀ zÁæªÀt.
No

MAzÀÄ ¥Àæ£Á¼ÀzÀ°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 5 mL zÁæªÀt vÉUÉzÀÄPÉƽî. EzÀPÉÌ 5-6 ºÀ¤ ¨ÉÊAiÀÄÄgÉmï

zÁæªÀt ¸ÉÃj¹. PÉ®PÁ® Er. ©¹ ªÀiÁqÀ¨ÉÃr. ¤Ã°¬ÄAzÀ £ÉÃgÀ¼É CxÀªÁ UÀįÁ© §tÚPÉÌ
§zÀ¯ÁUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹. EzÀÄ ¥ÉÇæÃnãï EgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.

°¦qïUÀ½UÉ ¸ÀgÀ¼À ¥ÀjÃPÉë

PÉƧÄâ ªÀÄvÀÄÛ JuÉÚUÀ½UÉ JªÀÄ®ë£ï ¥ÀjÃPÉë: MAzÀgÉÆqÀ£ÉÆAzÀÄ «Ä±ÀæªÁUÀzÀ JgÀqÀÄ
zÁæªÀtUÀ½gÀĪÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÉ JªÀÄ®ë£ï JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ. EzÀÄ MAzÀÄ zÁæªÀtzÀ°è ¤®A©vÀªÁVgÀĪÀ

80
 ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ zÁæªÀt. PÉ®ªÀÅ PÀqÀ¯Éà ©ÃdUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ ¥ÀÅrªÀiÁr ¥Àæ£Á¼ÀzÀ°è ºÁQ.
CzÀPÉÌ ¸Àà®à FxÉʯï D¯ÉÆÌúÁ¯ï ¨Égɹ, ZÉ£ÁßV PÀ®Q. £À½PÉAiÀÄ£ÀÄß PÀÄ¢AiÀÄÄwÛgÀĪÀ ¤Ãj£À°è
eÁUÀgÀÆPÀvɬÄAzÀ PÁ¬Ä¹. £ÉÃgÀªÁV eÁé¯ÉAiÀÄ°è ©¹ªÀiÁqÀ¨ÉÃr. D¯ÉÆÌúÁ¯ï zsÀUÀΣÉ
ºÉÆwÛPÉƼÀÀÄzÀÄ. ªÀ¸ÀÄÛªÀÅ D¯ÉÆÌúÁ¯ï£À°è «°Ã£ÀªÁzÀ £ÀAvÀgÀ ±ÉÆâü¹ CxÀªÁ w½zÁæªÀt
zÉÆgÀPÀĪÀªÀgÉUÉ ¤ÃgÀÄ ¨Égɹ.

E£ÉÆßAzÀÄ ¥Àæ£Á¼ÀzÀ°è £À°è ¤ÃgÀÄ vÉUÉzÀÄPÉƽî. ªÉÄÃ¯É vÀAiÀiÁj¹zÀ zÁæªÀtªÀ£ÀÄß ¥Àæ£Á¼ÀPÉÌ

d
¤zsÁ£ÀªÁV ºÁQ. ©½§tÚzÀ ¤®A§£ÀªÀÅ PÉƧÄâ CxÀªÁ JuÉÚAiÀÄ EgÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.

he
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è DºÁgÀzÀ ««zsÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À §UÉÎ £ÁªÀÅ w½zÀÄPÉÆArzÉÝêÉ. ¸ÀªÀÄvÉÆðvÀ
DºÁgÀ CªÀ±Àå«gÀĪÀ J®è ¥ÉÇõÀPÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß CªÀ±Àå«gÀĪÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ. £ÁªÀÅ

is
re S
¸ÁªÀiÁ£Àå DgÉÆÃUÀåªÀ£ÀÄß PÁ¥ÁrPÉƼÀî®Ä DºÁgÀzÀ°è PÁ¨ÉÆðúÉÊqÉæÃmï, °¦qï ºÁUÀÆ
¥ÉÇæÃnãïUÀ¼ÀÄ, «l«Ä£ïUÀ¼ÀÄ, R¤eÁA±ÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ £ÁgÀÄ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ EgÀĪÀ DºÁgÀªÀ£ÀÄß
B
bl
¢£À¤vÀå ¸Éë¸ÀĪÀÅzÀÄ CªÀ±ÀåPÀ. ««zsÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è F ¥ÉÆõÀPÁA±ÀUÀ¼ÀÄ £ÀªÀÄUÉ CUÀvÀå.
be T

¸ÀªÀÄvÉÆðvÀ DºÁgÀªÀ£ÀÄß ¸Éë¸ÀĪÀÅzÀÄ gÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß vÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀgÀ eÉÆvÉUÉ zÉúÀªÀ£ÀÄß

pu
DgÉÆÃUÀåPÀgÀªÁV ºÁUÀÆ QæAiÀiÁ²Ã®ªÁV Ej¸ÀÄvÀÛzÉ. DºÁgÀzÀ ¥ÉÇõÀPÁA±ÀUÀ¼À §UÉÎ ºÉaÑ£À
K

ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄA¢£À vÀgÀUÀwUÀ¼À°è CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ°¢ÝÃj.

©

¤ÃªÀÅ PÀ°wgÀĪÀÅzÀÄ
• DºÁgÀzÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ
• DºÁgÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR WÀlPÀUÀ¼ÀÄ
• DºÁgÀzÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ WÀlPÀzÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ.
to

• DºÁgÀzÀ ¥ÀæzsÁ£À WÀlPÀUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ««zsÀ UÀÄA¥ÀÄUÀ¼ÁV ªÀVÃðPÀgÀt.

• PÁ¨ÉÆÃðºÉÊqÉæÃmïUÀ¼ÀÄ, PÉƧÄâUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¥ÉÆæÃnãïUÀ¼ÀÄ C¢üPÀªÁVgÀĪÀ
t

DºÁgÀzÀ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ.
No

• £ÀªÀÄä DºÁgÀzÀ°ègÀĪÀ ¤ÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÁgÀÄ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ.

• DºÁgÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀvÉÛºÀZÀÑ®Ä ¸ÀgÀ¼À ¥ÀjÃPÉëUÀ¼ÀÄ.
• ¸ÀªÀÄvÉÆî£À DºÁgÀzÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ ¥Àæ±ÀA¸É.

81
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀÇtðªÁPÀå/¥Àæ±ÉßUÉ £Á®ÄÌ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀjAiÀiÁzÀ
GvÀÛgÀªÀ£ÀÄß Dj¹ :
1. ªÀÄƼÉUÀ¼À°è PÀAqÀħgÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¯ÉÆúÀ zsÁvÀÄ
J. ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï ©. PÀ©ât ¹. PÁå°ìAiÀĪÀiï r. gÀAdPÀ
2. ªÀÄPÀ̼ÀÄ ¨ÉÃPÀj ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ZÁPÉÆïÉÃmïUÀ¼À£ÀÄß w£Àß®Ä ºÉZÀÄÑ EµÀÖ
¥ÀqÀÄvÁÛgÉ. DzÀgÉ, zÉÆqÀتÀgÀÄ ºÉZÀÄÑ vÀgÀPÁjUÀ¼À£ÀÄß w£ÀÄߪÀAvÉ ºÁUÀÆ DºÁgÀPÉÌ ºÁQzÀ

d
PÀj¨Éë£À J¯ÉAiÀÄ£ÀÄß vÉUÉ¢qÀzÀAvÉ ºÉüÀÄvÁÛgÉ. EzÀÄ AiÀiÁªÀÅzÀgÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß

he
¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ?
J. PÁ¨ÉÆÃðºÉÊqÉæÃmïUÀ¼ÀÄ ©. PÉƧÄâUÀ¼ÀÄ ¹. ¥ÉÆæÃnãïUÀ¼ÀÄ r. °¦qïUÀ¼ÀÄ

is
re S
3. VqÀ¢AzÀ GzÀÄjzÀ ºÀ¹gɯÉAiÀÄ£ÀÄß PÉ® PÁ® ¤Ãj£À°è £É£É¹, ºÉÆgÀvÉUÉzÀÄ CzÀ£ÀÄß
¹Öàjmï ºÁUÀÆ CAiÉÆÃr£ï zÁæªÀtzÀ°è C¢Ý J¯É PÀqÀÄ ¤Ã° §tÚPÉÌ wgÀÄUÀÄvÀÛzÉ.
B
bl
EzÀÄ AiÀiÁªÀÅzÀgÀ EgÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
be T

J. ¶µÀÖ ©. vÉÊ® ¹. ¥ÉÆæÃn£ï r. £ÁgÀÄ

pu
II ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ¨sÀwðªÀiÁr :
K

1. JªÀÄ®ë£ï ¥ÀjÃPÉëAiÀÄ£ÀÄß ______________£À ¥ÀvÉÛUÉ §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.

©

2. PÉÆ©â£À°è «°Ã£ÀªÁUÀĪÀ «l«Ä£ïUÀ¼ÀÄ J.r.E ªÀÄvÀÄÛ ______________ .

3. DªÉÄÊ£ÉÆ DªÀÄèUÀ¼À°è PÁ§ð£ï, ºÉÊqÉÆæÃd£ï, DQìd£ï ªÀÄvÀÄÛ__________zsÁvÀÄUÀ½ªÉ.
4. zÉúÀzÀ J®è ¨sÁUÀUÀ½UÉ DQìd£ï ¸ÀgÀ§gÁdÄ ªÀiÁqÀĪÀ »ªÉÆÃUÉÆèé£ï£À°ègÀĪÀ
¯ÉÆúÀ ___________
to

5. ¨ÉÊAiÀÄÄgÉÃmï zÁæªÀtzÀ°è ¸ÉÆÃrAiÀĪÀiï ºÉÊqÁæPÉìöÊqï£À eÉÆvÉ___________EgÀÄvÀÛzÉ.

III ºÉÆA¢¹ §gɬÄj :
J ©
t
No

1. »ÃªÉÆÃUÉÆèé£ï J. EgÀļÀÄ PÀÄgÀÄqÀÄvÀ£À vÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.

2. «l«Ä£ï ¹. ©. gÀPÀۺɥÀÅàUÀlÄÖªÀÅzÀÄ.
3. «l«Ä£ï J. ¹. ªÀætUÀ¼À£ÀÄß ªÁ¹ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
4. «l«Ä£ï PÉ. r. DQìd£ï ¸ÀgÀ§gÁdÄ
E. fÃtðQæAiÉÄUÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ
J¥sï. gÉÆÃUÀ ¤gÉÆÃzsÀPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ C©üªÀÈ¢Þ
f. ¸ÁßAiÀÄÄUÀ¼À ¨É¼ÀªÀtÂUÉ
82
 IV F ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹ :
1. £ÀªÀÄä DºÁgÀzÀ°è ªÉÊ«zsÀå KQgÀ¨ÉÃPÀÄ?
2. ¤ªÀÄä ¥ÀæzÉñÀzÀ°è£À d£ÀjUÉ PÁ¨ÉÆÃðºÉÊqÉæÃmï£À £Á®ÄÌ ¥ÀæªÀÄÄR DPÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ
ªÀiÁrPÉÆr.
3. ¤ªÀÄä ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ªÁ¹¸ÀĪÀ d£ÀgÀÄ °¦qï ºÉÆA¢gÀĪÀ AiÀiÁªÀ DºÁgÀzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß
§¼À¸ÀÄvÁÛgÉ?

d
4. ¥ÉÆæÃnãïUÀ¼À ¥ÉÆõÀPÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ K£ÀÄ?

he
5. ¸ÁPÀµÀÄÖ DºÁgÀ ¸Éë¹zÀgÀÆ, PÉ®ªÀgÀÄ ¥ÉÆõÀPÁA±ÀUÀ¼À PÉÆgÀvɬÄAzÀ £ÀgÀ¼ÀĪÀÅzÀÄ
KPÉ?

is
re S
6. £ÀªÀÄä DºÁgÀzÀ°è ¤Ãj£À ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ K£ÀÄ?
B
bl
7. MAzÀÄ ©ÃPÀj£À°è ªÀÄAzÀ zÁæªÀt«zÉ. CzÀgÀ°è °¦qï EzÉ JAzÀÄ ºÉÃUÉ ¥ÀvÉÛ
ºÀZÀÄÑ«j?
be T
pu
8. £ÀªÀÄä zÉúÀzÀ°è PÁå°ìAiÀÄA£À PÁAiÀÄð K£ÀÄ ?
K

9. ¸ÀªÀÄvÉÆðvÀ DºÁgÀzÀ°ègÀ¨ÉÃPÁzÀ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁr.

©

10. £ÁgÀÄ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ°ègÀĪÀ DºÁgÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁr.

D¯ÉÆÃa¹ :
1. §qÀ ºÁUÀÄ ²æêÀÄAvÀ PÀÄlÄA§UÀ¼ÉgÀqÀgÀ°èAiÀÄÆ ªÀÄPÀ̼ÀÄ ¥ÉÆõÀPÀUÀ¼À PÉÆgÀvɬÄAzÀ
£ÀgÀ¼ÀÄvÁÛgÉ KPÉ ? F ¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß ¸Àj¥Àr¸À®Ä ¤ªÀÄä ¸À®ºÉUÀ¼ÉãÀÄ?
2. ¥ÉÇõÀPÀUÀ¼À PÉÆgÀvÉ ¤ªÀÄä ZÀlĪÀnPÉ, CzsÀåAiÀÄ£À ºÁUÀÆ ªÀåQÛvÀézÀ ªÉÄÃ¯É ºÉÃUÉ
to

¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀÄvÀÛzÉ? EzÀPÉÌ ¤ªÀÄä ¥ÀjºÁgÀªÉãÀÄ?

3. ¤ªÀÄä PÀÄlÄA§zÀªÀjUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ, ¥ÉÇõÀPÀUÀ¼À ¥ÀÇgÉÊPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄzsÁj¸ÀĪÀ
¤nÖ£À°è ¤ªÀÄä DºÁgÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è AiÀiÁªÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ CªÀ±Àå?
t
No

83
 CzsÁåAiÀÄ 19
¥ÉÆõÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ G¹gÁl
¥ÉÆõÀuÉ

¸Àé¥ÉÆõÀuÉ ¥ÀgÀ¥ÉÆõÀuÉ

d
he
PÀZÁÑ ºÀAvÀUÀ¼ÀÄ GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ¸ÀܼÀ : J¯É • ¨É¼ÀPÀÄ CªÀ®A©vÀ UÀÄèPÉÆøï→ ¦µÀÖ

is
¥ÀvÀæºÀjvÀÄÛ ¥ÀæwQæAiÉÄ
re S
• ¨É¼PÀ £ À ÄÀ ß
CªÀ®A©¸ÀzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄ
B
bl
be T

ªÀiÁ£ÀªÀgÀ°è
pu
C«ÄèÁzÀ°è fgÀ¼ÉAiÀÄ°è
¥ÉÆõÀuÉ ¥ÉÆõÀuÉ
K

¥ÉÆõÀuÉ
©

G¹gÁl

DQìd£ï¸À»vÀ DQìd£ïgÀ»vÀ
G¹gÁl G¹gÁl
to

C«ÄèÁzÀ°è fgÀ¼ÉAiÀÄ°è ªÀiÁ£ÀªÀgÀ°è

t

G¹gÁl G¹gÁl G¹gÁl

No

¤ÃªÀÅ ¤ªÀÄä ¸ÀÄvÀÛ®Æ ¸ÀtÚ QÃlUÀ½AzÀ »rzÀÄ §ÈºÀvï UÁvÀæzÀ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂUÀ¼À
vÀ£ÀPÀ C£ÉÃPÀ §UÉAiÀÄ fëUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃr¢ÝÃj. F fëUÀ¼ÀÄ §zÀÄPÀĽAiÀĨÉÃPÉAzÀgÉ, CªÀÅUÀ¼À°è
C£ÉÃPÀ eÉÊ«PÀ QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ £ÀqÉAiÀĨÉÃPÀÄ. ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ £ÉÆÃqÀ®Ä ©ü£ÀߪÁVzÀÝgÀÆ,
PÉ®ªÀÅ eÉÊ«PÀ QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ JgÀqÀgÀ®Æè ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁVgÀÄvÀÛªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ ±Áé¸ÀQæAiÉÄ, ¥ÉÇõÀuÉ,
¨É¼ÀªÀtÂUÉ, ZÀ®£É, ¥ÀæZÉÆÃzÀ£ÉUÉ vÀPÀÌ ¥ÀæwQæAiÉÄ, «¸Àdð£É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß
fêÀQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÉÛêÉ. F fêÀQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ fëUÀ¼À£ÀÄß fêÀAvÀªÁVnÖgÀÄvÀÛªÉ. F WÀlPÀzÀ°è
¥ÉÇõÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ G¹gÁlUÀ¼ÉA§ JgÀqÀÄ fêÀQæAiÉÄUÀ¼À §UÉÎ w½AiÉÆÃt.
84
 ¥ÉÆõÀuÉ (Nutrition)
fëUÀ¼ÀÄ DºÁgÀ ¸Éë¹, fÃtÂð¹ zÉúÀUÀvÀ ªÀiÁrPÉƼÀÄîªÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÉÄà ¥ÉÆÃμÀuÉ.
¥ÉÆÃμÀuÉAiÀÄ JgÀqÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR «zsÀUÀ¼ÀÄ
1) ¸Àé¥ÉÆÃμÀuÉ 2) ¥ÀgÀ¥ÉÆÃμÀuÉ
¸Àé¥ÉÆÃμÀuÉ
J¯Áè fëUÀ½UÀÆ DºÁgÀzÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ EzÉ. fëUÀ½UÉ DºÁgÀ KPÉ CªÀ±ÀåPÀ? fëUÀ¼ÀÄ

d
DºÁgÀª£ À ÄÀ ß J°èAzÀ ¥ÀqA
É iÀÄÄvÀª
Û ?É PÉ®ªÀÅ fëUÀ¼ÄÀ vÀªÄÀ ä DºÁgÀª£À ÄÀ ß vÁªÉà vÀAiÀiÁj¹PÉƼÀÄîvª
ÛÀ É
JA§ÄzÀ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ FUÁUÀ¯Éà w½¢¢ÝÃj. CAvÀºÀ fëUÀ¼À£ÀÄß ¸Àé¥ÉÆõÀPÀUÀ¼ÀÄ (autotrophs)

he
J£ÀÄߪÀgÀÄ. J¯Áè ºÀ¹gÀÄ ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ ¸Àé¥ÉÇÃμÀPÀUÀ¼ÀÄ. ºÀ¹gÀÄ ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ zÀÄåw¸ÀA±ÉèõÀuÉ
(photosynthesis) JA§ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ DºÁgÀ vÀAiÀiÁj¸ÀÄvÀÛªÉ. F vÀgÀºÀzÀ

is
¥ÉÆÃμÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Àé¥ÉÆÃμÀuÉ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
re S B
bl
ZÀlĪÀnPÉ 19.1
ºÀÄgÀĽ CxÀªÁ gÁV ©ÃdUÀ¼À£ÀÄß JgÀqÀÄ ¸ÀtÚ ¥ÉnÖUÉUÀ¼À°è ©wÛ. ©ÃdUÀ¼ÀÄ ªÉƼÀPÉAiÉÆqÉzÀ
be T

£ÀAvÀgÀ, MAzÀÄ ¥ÉnÖUÉAiÀÄ£ÀÄß PÀvÀÛ®PÉÆÃuÉAiÀÄ°è ºÁUÀÄ E£ÉÆßAzÀÄ ¥ÉnÖUÉAiÀÄ£ÀÄß ZÉ£ÁßV UÁ½,

pu
¨É¼ÀPÀÄ §gÀĪÀ PÉÆÃuÉAiÀÄ°è Er. 48 UÀAmÉUÀ¼À §½PÀ D ¥ÉnÖUÉUÀ¼À°ègÀĪÀ VqÀUÀ¼À£ÀÄß «ÃQë¹. ¤ªÀÄä
K

wêÀiÁð£ÀUÀ¼À£ÀÄß zÁR°¹.
©

¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° :
zÀÄåw JAzÀgÉ ¨É¼ÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA±ÉèõÀuÉ JAzÀgÉ vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀÅzÀÄ CxÀªÁ MnÖUÉ ¸ÉÃj¸ÀĪÀÅzÀÄ
JAzÀxÀð.
zÀÄåw¸ÀA±ÉèõÀuÉ MAzÀÄ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄ. EvÀgÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ¼ÀAvÉ zÀÄåw¸ÀA±ÉèõÀuÉ
QæAiÉÄAiÀÄ®Æè ¥ÀæwªÀvÀðPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ EgÀÄvÀÛªÉ. ¥ÀæwªÀvÀðPÀUÀ¼À£ÀÄß PÀZÁѪÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ JAzÀÆ
PÀgÉAiÀħºÀÄzÀÄ. zÀÄåw¸ÀA±ÉèõÀuÉ QæAiÉÄUÉ CªÀ±ÀåPÀªÁzÀ PÀZÁѪÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÁªÀŪÀÅ? F PɼÀV£À ¥ÀæAiÉÆÃUÀzÀ
to

ªÀÄÆ®PÀ EzÀ£ÀÄß w½AiÉÆÃt.

zÀÄåw¸ÀA±ÉèõÀuÉ QæAiÉÄUÉ PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉìöÊqï CUÀvÀåªÉAzÀÄ vÉÆÃj¸ÀĪÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ: JgÀqÀÄ ¢£ÀUÀ¼À
PÁ® PÀvÀÛ® PÉÆÃuÉAiÀÄ°è EqÀ¯ÁVzÀÝ JgÀqÀÄ PÀÄAqÀzÀ ¸À¸ÀåUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî. CzÀgÀ°è MAzÀ£ÀÄß
t
No

‘J’ ªÀÄvÉÆÛAzÀ£ÀÄß ‘©’ JAzÀÆ UÀÄgÀÄw¹. ‘J’ PÀÄAqÀzÀ°è ¥ÉÇmÁ¶AiÀĪÀiï ºÉÊqÁæPÉìöÊqï zÁæªÀt
ºÉÆA¢gÀĪÀ ©ÃPÀgïC£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ‘©’ PÀÄAqÀzÀ°è ¸ÉÆÃrAiÀÄA ¨ÉÊPÁ¨ÉÆðãÉÃmï ºÉÆA¢gÀĪÀ
©ÃPÀgïC£ÀÄß Er. avÀæ 19.1 gÀ°è vÉÆÃj¹gÀĪÀAvÉ, F PÀÄAqÀUÀ¼À£ÀÄß WÀAmÁ¥ÁvÉæ(Belljar)
CxÀªÁ ¥Á°yãï aîUÀ½AzÀ ªÀÄÄaÑ. WÀAmÁ¥ÁvÉæUÀ¼À M¼ÀPÉÌ UÁ½ ¥ÀæªÉò¸ÀzÀAvÉ JZÀÑjPÉ
ªÀ»¹. F JgÀqÀÄ PÀÄAqÀUÀ¼À£ÀÄß CPÀÌ ¥ÀPÀÌzÀ°è ¸ÀÆAiÀÄð£À ¨É¼ÀPÀÄ ZÉ£ÁßV ©Ã¼ÀĪÀ ¸ÀܼÀzÀ°è
48 UÀAmÉUÀ¼À PÁ® Er. £ÀAvÀgÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸À¸Àå¢AzÀ PÉ®ªÀÅ J¯ÉUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄ ¦µÀÖPÁÌV
¥ÀjÃQë¹. F ¥ÀæAiÉÆÃUÀ¢AzÀ ¤ÃªÀÅ AiÀiÁªÀ wêÀiÁð£ÀPÉÌ §gÀÄwÛÃj?
¸ÀÆZÀ£É : J¯ÉUÀ¼À°è ¦µÀÖzÀ EgÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀvÉÛ ºÀZÀÑ®Ä ¤ªÀÄä ²PÀëPÀgÀ ¸ÀºÁAiÀÄ vÉUÉzÀÄPÉƽî.

85
 d
he
avÀæ 19.1 zÀÄåw ¸ÀA±ÉèõÀuÉUÉ EAUÁ® qÉÊDPÉìöÊqï£À CªÀ±ÀåPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀĪÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ

is
re S
D¯ÉÆÃa¹ : ¥ÀæAiÉÆÃUÀ ªÀiÁqÀĪÀ ªÉÆzÀ®Ä PÀÄAqÀzÀ ¸À¸ÀåUÀ¼À£ÀÄß 48 UÀAmÉUÀ¼À PÁ® PÀvÀÛ¯É
B
bl
PÉÆÃuÉAiÀÄ°è KPÉ EqÀ¨ÉÃPÀÄ?
be T

F ¥ÀæAiÉÆÃUÀzÀ°è ¥ÉÇmÁ¶AiÀĪÀiï ºÉÊqÁæPÉìöÊqï ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆÃrAiÀÄA ¨ÉÊPÁ¨ÉÆðãÉÃmï£À ¥ÁvÀæªÉãÀÄ?

pu
K

¦µÀg × Æ
À ¥ÀzÀ DºÁgÀ vÀAiÀiÁj¸À®Ä ¸À¸åÀ U½
À UÉ PÁ§ð£ï qÉÊDPÉöì Êqï£À CªÀ±åÀ Pv
À É EzÉ JA§ÄzÀ£ÄÀ ß
F ªÉÄð£À ¥ÀæAiÉÆÃUÀ¢AzÀ ¤ÃªÀÅ wêÀiÁ𤹢ÝÃj. zÀÄåw¸ÀA±ÉèõÀuÉ QæAiÉÄUÉ, ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ PÁ§ð£ï
©

qÉÊDPÉìöÊqï£ÀÄß ªÀiÁvÀæ G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉƼÀÄîvÀÛªÉAiÉÄÃ? E®è, ¤ÃgÀÄ PÀÆqÀ CvÀåªÀ±ÀåPÀ.

D¯ÉÆÃa¹: ªÁºÀ£À ¤©qÀªÁVgÀĪÀ gÀ¸ÉÛ §¢AiÀÄ°ègÀĪÀ PÉÊvÉÆÃlzÀ°è £ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀĪÀ
«zÁåyðUÀ¼ÀÄ, ªÀÄÄRågÀ¸ÉÛAiÀÄ §¢AiÀÄ°ègÀĪÀ ¸À¸ÀåUÀ½AzÀ PÉ®ªÀÅ J¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹, CzÀgÀ
ªÉÄðgÀĪÀ zsÀƼÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¸ÀÄvÁÛgÉ. J¯ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¸ÀAUÀæ»vÀªÁzÀ zsÀƼÀÄ DºÁgÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ
¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀÄvÀÛzÉAiÉÄÃ?
to

¸À¸ÀåzÀ ¨ÉÃgÀÄUÀ¼ÀÄ ¤ÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ R¤d ¥ÉÇõÀPÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄtÂÚ¤AzÀ »ÃjPÉƼÀÄîvÀÛªÉ

t

JA§ÄzÀ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ FUÁUÀ¯Éà w½¢¢ÝÃj. DzÀgÉ, PÁ§ð£ï qÉÊDPÉìöÊqï ¸À¸ÀåzÀ zÉúÀªÀ£ÀÄß ºÉÃUÉ
No

¥ÀæªÉò¸ÀÄvÀÛzÉ? F PɼÀV£À ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ CzÀPÉÌ GvÀÛgÀ w½AiÉÆÃt.

ZÀlĪÀnPÉ 19.2
PÀtV¯É ¸À¸ÀåzÀ J¯ÉAiÀÄ vɼÀÄ ªÉÄïÉäöÊ ¥ÀzÀgÀªÀ£ÀÄß ªÀÄzsÀå£Á¼ÀzÀ (midrib) ªÀÄÆ®PÀ PÀvÀÛj¹,
¤ÃjgÀĪÀ ¥ÉnævÀmÉÖAiÀÄ°è ºÁQ. J¯ÉAiÀÄ vɼÀÄ¥ÀzÀgÀªÀ£ÀÄß ¸ÉèöÊqï£À ªÉÄðlÄÖ, MAzÀÄ ºÀ¤ ¤ÃgÀÄ ºÁQ,
PÀªÀgï ¹è¥ï¤AzÀ CzÀ£ÀÄß ªÀÄÄaÑ. F ¸ÉèöÊqï C£ÀÄß ¸ÀÆPÀë÷äzÀ±ÀðPÀzÀ PɼÀVlÄÖ CzÀgÀ°è J¯ÉAiÀÄ
ªÉÄïÉäöÊAiÀÄ°ègÀĪÀ ¸ÀtÚ¸ÀtÚ gÀAzsÀæUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹.

86
 PÀÄånPÀ¯ï
ªÉÄð£À ºÉÆgÀzÀªÀÄð

} «ÄøÉÆæü¯ï

d
is he
re S B
bl
¥ÀvÀægÀAzsÀæ PɼÀV£À ºÉÆgÀzÀªÀÄð
be T
pu
avÀæ 19.2 ¢ézÀ¼À J¯ÉAiÀÄ CqÀØ ¹Ã½PÉAiÀÄ £ÉÆÃl
K

¤ÃªÀÅ £ÉÆÃrzÀ, J¯ÉAiÀÄ ¸ÀtÚ ¸ÀtÚ gÀAzsÀæUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀvÀægÀAzsÀæUÀ¼ÀÄ(stomata) JAzÀÄ

©

PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. F ¥ÀvÀægÀAzsÀæUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ PÁ§ð£ï qÉÊDPÉìöÊqï ¸À¸Àå zÉúÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæªÉò¸ÀÄvÀÛzÉ.

vɼÀÄ ºÉÆgÀ©üwÛ

PÁªÀ®ÄPÉÆñÀUÀ¼ÀÄ
zÀ¥Àà£ÉAiÀÄ ºÉÆgÀ©üwÛ
to

PÉÆñÀPÉÃAzÀæ
PÉÆèÃgÉÆÃ¥Áè¸ïÖ
vÉgÉzÀ ¥ÀvÀægÀAzsÀæ
ªÀÄÄaÑzÀ ¥ÀvÀægÀAzsÀæ
t
No

vÉgÉzÀ ¥ÀvÀægÀAzsÀæ

PÁªÀ®Ä PÉÆñÀUÀ¼ÀÄ

J¦qÀªÀÄð¯ï PÉÆñÀ

avÀæ 19.3 ¥ÀvÀægÀAzsÀæzÀ gÀZÀ£É

87
 zÀÄåw¸ÀA±ÉèõÀuÉ QæAiÉÄAiÀÄ°è ¦µÀÖzÀ eÉÆvÉ DQìd£ï PÀÆqÀ GvÀàwÛAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß F
PɼÀV£À ¥ÀæAiÉÆÃUÀ¢AzÀ w½AiÉÆÃt.
zÀÄåw ¸ÀA±ÉèõÀuÉAiÀÄ°è DªÀÄèd£ÀPÀ ©qÀÄUÀqÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ vÉÆÃj¸ÀĪÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ :
¤ÃgÀÄ vÀÄA©zÀ JgÀqÄÀ UÁf£À ©ÃPÀgÄÀ UÀ¼£ À ÄÀ ß vÉUz
É ÄÀ PÉƽî. F ©ÃPÀgÄÀ UÀ½UÉ ¸ÉÆÃrAiÀÄA ¨ÉÊ
PÁ¨ÉÆðãÉÃmï£À PɯªÀÅ ºÀgÀ¼ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÁQ. F JgÀqÀÆ ¥ÁvÉæUÀ¼À°è ºÉÊræ¯Á ¸À¸ÀåUÀ¼À£ÀÄß ElÄÖ,
CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É UÁf£À D°PÉAiÀÄ£ÀÄß vÀ¯ÉPɼÀUÁV Er. JgÀqÀÄ ¥Àæ£Á¼ÀUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ, ¸Àé®à
¹ÖïïªÀǯï C£ÀÄß CzÀgÀ vÀ¼ÀzÀ°è ºÁQ, ¤Ãj¤AzÀ vÀÄA© CzÀ£ÀÄß D°PÉAiÀÄ vÉÆnÖ£À ªÉÄïÉ

d
¨ÉÆÃgÀ®Ä ºÁQ. £ÀAvÀgÀ, MAzÀÄ UÁf£À ¥ÁvÉæAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆAiÀÄð£À ¨É¼ÀQ£À°è ºÁUÀÄ ªÀÄvÉÆÛAzÀ£ÀÄß

he
PÀvÀÛ°£À°è 48 UÀAmÉUÀ¼À PÁ® Er.
¹ÖïïªÀůï£À §tÚªÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹.CzÀÄ PÀAzÀÄ §tÚPÉÌ wgÀÄUÀÄvÀÛzÉ. EzÀPÉÌ PÁgÀtªÉãÀÄ?
48 UÀAmÉUÀ¼À £ÀAvÀgÀ, QrUÉƽîAiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ¥Àæ£Á¼ÀzÀ°è ¸ÀAUÀæºÀªÁzÀ C¤®ªÀ£ÀÄß

is
re S
¥ÀjÃQë¹. ¤ªÀÄä wêÀiÁð£ÀªÉãÀÄ?
B
bl ¹ÖÃ¯ï ªÀǯï
PÀAzÀÄ §tÚzÀ
be T

¹ÖÃ¯ï ªÀǯï
pu
¥Àæ£Á¼À
K

©ÃPÀgï
©

D°PÉ
ºÉÊræ¯Á
¸À¸Àå

avÀæ 19.4 zÀÄåw ¸ÀA±ÉèõÀuÉAiÀÄ°è DQìd£ï ©qÀÄUÀqÉ DUÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ vÉÆÃj¸ÀĪÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ
to

F ªÉÆzÀ¯Éà w½¹zÀAvÉ, zÀÄåw¸ÀA±ÉèõÀuÉ MAzÀÄ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄ. EzÀ£ÀÄß PɼÀV£À

¸À«ÄÃPÀgÀtzÀ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ¥Àæw¤¢ü¸À§ºÀÄzÀÄ.
EAUÁ®zÀ qÉÊDPÉìöÊqï + ¤ÃgÀÄ ¸ÀÆAiÀÄð£À ¨É¼ÀPÀÄ UÀÆèPÉÆøï + DQìd£ï + ¤ÃgÀÄ.
t

ºÀjvÀÄÛ
No

¸ÀÆAiÀÄð£À ¨É¼ÀPÀÄ
6CO2 + 12H2O C6H12O6 + 6O2 + 6H2O
ºÀjvÀÄÛ

zÀÄåw ¸ÀA±ÉèõÀuÉAiÀÄ°è GAmÁzÀ UÀÄèPÉÆÃ¸ï ¦µÀÖzÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è ¸ÀAUÀæºÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. J¯ÉUÀ¼À°è

zÀÄåw¸ÀA±ÉèõÀuÉ QæAiÉÄ J°è £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ? FUÁUÀ¯Éà ¤ÃªÀÅ PÉÆèÃgÉÆÃ¥Áè¸ïÖ JA§ PÀtzÀAUÀzÀ
§UÉÎ w½¢¢ÝÃj. PÉÆèÃgÉÆÃ¥Áè¸ïÖUÀ¼À°è zÀÄåw¸ÀA±ÉèõÀuÉ QæAiÉÄ £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.
zÀÄåw¸ÀA±ÉèõÀuÉ QæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß GvÀÛªÀÄ jÃwAiÀÄ°è CxÉðʹPÉƼÀî®Ä, PÉÆèÃgÉÆÃ¥Áè¸ïÖ£À
gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß £É£À¦¹PÉƼÉÆîÃt. ¤ªÀÄUÉ w½¢gÀĪÀAvÉ, PÉÆèÃgÉÆÃ¥Áè¸ïÖ£À°è UÁæ£À(Grana)
88
 ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆÖçêÀÄ(Stroma)JA§ JgÀqÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¨sÁUÀUÀ½ªÉ. zÀÄåw¸ÀA±ÉèõÀuÉAiÀÄ JgÀqÀÄ «©ü£Àß
ºÀAvÀUÀ¼ÁzÀ, ¨É¼ÀQ£À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ £ÀqÉAiÀÄĪÀ ¨É¼ÀQ£À ¥ÀæwQæAiÉÄ UÁæ£À ¨sÁUÀzÀ°è £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.
¨É¼ÀQ£À ¸ÀºÁAiÀÄ«®èzÉà £ÀqÉAiÀÄĪÀ EgÀļÀÄ ¥ÀæwQæAiÉÄ ¸ÉÆÖçêÀÄ ¨sÁUÀzÀ°è £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.

UÁæ£À
ºÉÆgÀ¥ÉÆgÉ

d
he
M¼À¥ÉÆgÉ

is
¸ÉÆÖçêÀÄ
re S B
avÀæ 19.5 PÉÆèÃgÉÆÃ¥Áè¸ïÖ£À gÀZÀ£É
bl
¨É¼ÀPÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹zÀ ¥ÀæwQæAiÉÄ (Light reaction)
be T
pu
¸ÀÆAiÀÄð£À ¨É¼ÀQ£À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ £ÀqÉAiÀÄĪÀ F ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀÄÄ PÉÆèÃgÉÆÃ¥Áè¸ïÖ£À UÁæ£À
K

¨sÁUÀzÀ°è £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. F gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄAiÀÄ°è, ¨É¼ÀQ£À ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉÆAqÀÄ

¤Ãj£À CtÄUÀ¼ÄÀ ºÉÊqÁæQì¯ï(OH-) ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊqÉÆÃæ d£ï(H+) CAiÀiÁ£ÀÄUÀ¼ÁV «¨sd À £ÉAiÀiÁUÀÄvÀÛª.É
©

F ºÀAvÀzÀ°è DQìd£ï ©qÀÄUÀqÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. ¨É¼ÀQ£À ±ÀQÛAiÀÄÄ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ±ÀQÛAiÀiÁV

¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ±ÀQÛAiÀÄÄ J.n.¦. gÀÆ¥ÀzÀ°è ©qÀÄUÀqÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
¨É¼ÀQ£À ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀÄ°è ©qÀÄUÀqÉAiÀiÁzÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ±ÀQÛAiÀÄ G¥ÀAiÉÆÃUÀªÉãÀÄ? F
gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß EgÀļÀÄ ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀÄ°è ¦µÀÖ vÀAiÀiÁj¸À®Ä §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
¨É¼ÀPÀ£ÀÄß CªÀ®A©¸ÀzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄ (Dark reaction)
¨É¼ÀQ£À ¸ÀºÁAiÀÄ«®èzÉà £ÀqÉAiÀÄĪÀ ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀÄÄ PÉÆèÃgÉÆÃ¥Áè¸ïÖ£À ¸ÉÆÖçêÀÄ ¨sÁUÀzÀ°è
to

£ÀqA
É iÀÄÄvÀÛz.É F ¥Àw
æ QæAiÉÄAiÀÄ°è gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ±ÀQÛAiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ PÁ§ð£ï qÉÊDPÉìöÊqï ¦µÀÖªÁV
C¥ÀPÀ¶ð¸À®àqÀÄvÀÛzÉ.
t

¸ÀÆZÀ£É : ¨É¼ÀQ£À ¸ÀºÁAiÀÄ«®èzÉ £ÀqÉAiÀÄĪÀ ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀÄÄ EgÀĽ£À°è £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ JA§ vÀ¥ÀÅöà

No

£ÀA©PÉ PÉ®ªÀgÀ°è EzÉ.

FUÀ, ¤ÃªÀÅ zÀÄåw ¸ÀA±ÉèõÀuÉAiÀÄ JgÀqÀÄ ºÀAvÀUÀ¼À°ègÀĪÀ ªÀåvÁå¸ÀªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À§°èj.

¸ÀÆAiÀÄð¤®èzÃÉ EzÀÝgÉ K£ÁUÀÄwÛvÄÀ Û? ¸À¸åÀ UÀ¼°
À è PÉÆèÃgÉÆÃ¥Áè¸ïÖ E®è¢zÀÝgÉ K£ÁUÀÄwÛvÄÀ Û? ¸À¸åÀ UÀ½UÉ
¨ÉÃPÁzÀ J¯Áè ¥ÉÇõÀPÁA±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄtÂÚ£À°è E®è¢zÀÝgÉ K£ÁUÀÄwÛvÀÄÛ?
ªÀÄt£
Ú °
À è £ÉÊmÉÆÃæ d£ï CA±À PÀrªÉÄ EzÁÝUÀ PÉ®ªÀÅ ¸À¸åÀ U¼ À ÄÀ £ÉÊmÉÆÃæ d£À£ÄÀ ß EvÀgÀ ªÀÄÆ®¢AzÀ
¥ÀqÉzÀÄPÉƼÀÄîvÀÛªÉ. E°è ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ QÃlUÀ¼À£ÀÄß »rzÀÄ CªÀÅUÀ½AzÀ £ÉÊmÉÆæÃd£ïC£ÀÄß
»ÃjPÉƼÀÄîvª ÛÀ .É EAvÀºÀ ¸À¸åÀ U¼
À £ À ÄÀ (insectivorous plants) J£ÀÄßvÉÃÛ ªÉ.
À ÄÀ ß QÃmÁºÁj ¸À¸åÀ U¼
GzÁºÀgÀuÉ: qÁæ¸ÉgÁ(E§â¤ VqÀ), £É¥ÉAy¸ï (ºÀÆfVqÀ) EvÁå¢.
89
 d
he
avÀæ 19.6 £É¥ÉAy¸ï avÀæ 19.7 qÁæ¸ÉgÁ

is
re S
D¯ÉÆÃa¹: QÃmÁºÁj ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ°è EvÀgÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÉAiÀÄ®Ä
B
¸ÁzsÀåªÉÃ?
bl
be T

ªÀÄgÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ PÉ®ªÀÅ ¸À¸ÀåUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃªÀÅ £ÉÆÃrgÀ§ºÀÄzÀÄ. F ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ

pu
K

zÀÄåw¸ÀA±ÉèõÀuÉAiÀÄ£ÀÄß £ÀqɸÀĪÀ ¸ÁªÀÄxÀðåªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ D¸ÀgÉUÁV ¥ÉÇõÀPÀ

ªÀÄgÀªÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹gÀÄvÀÛªÉ. EAvÀºÀ ¸À¸ÀåUÀ¼À£ÀÄß C¥ÀÅöà¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ (epiphytes) J£ÀÄßvÉÛêÉ.
©

GzÁ : DQðqïUÀ¼ÀÄ.
t to
No

avÀæ 19.8 C¥ÀÄà ¸À¸Àå

D¯ÉÆÃa¹ : DQðqïUÀ¼ÀÄ ¤ÃgÀ£ÀÄß ºÉÃUÉ »ÃjPÉƼÀÄîvÀÛªÉ?

90
 ¥ÀgÀ¥ÉÆõÀuÉ :
¥ÁætU  ¼
À ÄÀ vÀªÄÀ ä DºÁgÀª£
À ÄÀ ß vÁªÉà vÀAiÀiÁj¸ÀÄvÀª
Û A
É iÉÄÃ? ¥ÁætU  ¼
À µ
À ÃÖÉ C®è, ¨ÁåQÃÖ jAiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ
²°ÃAzsU æÀ ¼
À ÆÀ PÀÆqÁ DºÁgÀ vÀAiÀiÁj¸À¯ÁgÀªÅÀ . EAvÀºÀ fëUÀ¼£ À ÄÀ ß ¥Àg¥À ÇÉ ÃµÀP(À heterotrophs)
UÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÉÛêÉ. CªÀÅUÀ¼À°è£À ¥ÉÇõÀuÁ QæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀgÀ¥ÉÇõÀuÉ(heterotrophic nutrition)
J£ÀÄßvÁÛgÉ.
¤ªÀÄä ºÀ½îAiÀÄ°è ¤ÃªÀÅ ¸ÁªÀAiÀĪÀ UÉƧâgÀ gÁ²AiÀÄ£ÀÄß £ÉÆÃrgÀ§ºÀÄzÀÄ. ¸ÁªÀAiÀĪÀ ªÀ¸ÄÀ ÛU¼ À À
«WÀl£É¬ÄAzÀ zÉÆgÉAiÀÄĪÀ ¸ÁªÀAiÀĪÀ UÉƧâgÀªÀÅ (compost) GvÀÛªÀÄ ¥ÉÇõÀPÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß

d
¨É¼ÉUÀ½UÉ ¥ÀÇgÀPÀªÁV MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ. F «WÀl£É ºÉÃUÉ £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ? ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ
²°ÃAzsÀæUÀ½UÉ C©ü£ÀAzÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ¸À®è¨ÉÃPÀÄ. KPÉAzÀgÉ, EªÀÅ ¸ÁªÀAiÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ½AzÀ ¥ÉÇõÀuÉAiÀÄ£ÀÄß

he
¥ÀqÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß «WÀl£ÉUÉ M¼À¥Àr¸ÀÄvÀÛªÉ. DzÀÝjAzÀ ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ
²°ÃAzsÀæUÀ¼À£ÀÄß PÉƼÉw¤UÀ¼ÀÄ(saprophytes) J£ÀÄßvÉÛêÉ.

is
re S
D¯ÉÆÃa¹ : PÉƼÉw¤UÀ½®è¢zÀÝgÉ K£ÁUÀÄwÛvÀÄÛ?
gɦüæeÉgÉÃlgïUÀ¼À°è EnÖgÀĪÀ ¨Éæqï£À ªÉÄÃ¯É ²°ÃAzsÀæUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉAiÉÄÃ?
B
bl
¤ªÀÄUÉ, AiÀiÁªÁUÀ¯ÁzÀgÀÆ ªÉÊzÀågÀÄ, ºÉÆmÉÖ ºÀļÀÄ«£À ¤ªÀÄÆð®£ÀPÉÌ OµÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß
be T

¤ÃrzÁÝgA É iÉÄÃ? F ºÀļÀÄUÀ¼£

À ÄÀ ß ªÀÄ®zÀ ªÀÄÆ®PÀ «¸Àfð¸ÀĪÀÅzÀ£ÄÀ ß ¤ÃªÀÅ PÉýgÀ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ
pu
£ÉÆÃrgÀ§ºÀÄzÀÄ. F ºÀļÀÄUÀ¼ÄÀ J°èzÝÀ ªÅÀ ? F ºÀļÀÄUÀ¼ÄÀ J°èAzÀ DºÁgÀª£ À ÄÀ ß ¥Àqz
É ÄÀ PÉƼÀÄîvÛª
À ?É
K

F ºÀļÀÄUÀ½AzÀ ¥ÉÇõÀPÀ fëUÀ½UÉ K£ÁzÀgÀÆ G¥ÀAiÉÆÃUÀ«zÉAiÉÄÃ?

F ºÀļÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀtÚ PÀgÀĽ£À°ègÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅ ¥ÉÇõÀPÀ fë¬ÄAzÀ D±ÀæAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DºÁgÀªÀ£ÀÄß
©

¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. DzÀgÉ EªÀÅUÀ½AzÀ ¥ÉÆõÀPÀ fëUÀ½UÉ AiÀiÁªÀÅzÉà G¥ÀAiÉÆÃUÀ«®è. EAvÀºÀ

ºÀļÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀgÁªÀ®A©UÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÉÛêÉ. C£ÉÃPÀ ¨Áj F ºÀļÀÄUÀ¼ÀÄ ¥ÉÆõÀPÀ fëUÀ½UÉ
ºÁ¤AiÀÄ£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀĪÀÅzÀjAzÀgÉÆA¢UÉ, ¥ÁæuÁ¥ÁAiÀĪÀ£ÀÄß PÀÆqÁ GAlĪÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.
PÀAqÀÄPÉƽî : vÀ¯ÉAiÀÄ°ègÀĪÀ ºÉãÀÄUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÁªÀ®A©UÀ¼ÉÃ? CªÀÅUÀ¼À vÉÆAzÀgÉAiÀÄ£ÀÄß £ÁªÀÅ ºÉÃUÉ
¥ÀjºÀj¹PÉƼÀÀÄzÀÄ?
to

J¯Áè fëUÀ¼ÀÆ £ÀªÀÄä ±ÀvÀÄæUÀ¼À®è. ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¥ÀæAiÉÆÃd£À ¥ÀqÉAiÀÄĪÀAvÀºÀ fëUÀ¼ÀÆ EªÉ. £ÀªÀÄä
PÀgÀĽ£À°ègÀĪÀ J±ÀÑjöAiÀiÁ PÉÆïÉÊ(Escherichia coli) JA§ ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁUÀ¼À §UÉÎ ¤ÃªÀÅ
PÉýgÀ§ºÀÄzÀÄ. CªÀÅUÀ¼ÀÄ £ÀªÀÄä PÀgÀĽ£À°ègÀ¢zÀÝgÉ K£ÁUÀÄwÛvÀÄÛ? DUÀ £ÁªÀÅ ¥Àæw¤vÀå fêÀ¸ÀvÀé ©-PÁA¥ÉèPïì
t

ªÀiÁvÉæ CxÀªÀ EAeÉPÀë£ï£À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÀî¨ÉÃPÁUÀÄwÛvÀÄÛ. J±ÀÑjöAiÀiÁ PÉÆïÉÊ ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁUÀ¼ÀÄ D±ÀæAiÀÄ

No

ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÇõÀuÉAiÀÄ£ÀÄß £À«ÄäAzÀ ¥ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀÄ, CzÀPÉÌ ¥ÀæwAiÀiÁV £ÀªÀÄUÉ Cw ªÀÄÄRåªÁVgÀĪÀ

fêÀ¸ÀvÀé ©-PÁA¥ÉèPïì ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ. F ¸À¤ßªÉñÀzÀ°è ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ E§âjUÀÆ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ
¥ÀæAiÉÆÃd£ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. J±ÀÑjöAiÀiÁ PÉÆïÉÊ ¥ÉÇõÀuÉ ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀºÀfêÀ£À (mutual-
ism) J£ÀÄßvÉÛêÉ. EzÀ£ÀÄß PÀÆqÀÄfêÀ£À (symbiosis) JAzÀÆ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛêÉ. ¸ÀºÀfêÀ£ÀPÉÌ EvÀgÉ
GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÉAzÀgÉ :
1. ¢ézÀ¼À ¸À¸ÀåzÀ ¨ÉÃgÀÄUÀAlÄUÀ¼À°ègÀĪÀ gÉÊeÉÆéAiÀÄA ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁUÀ¼ÀÄ.
2. eÁ£ÀĪÁgÀÄUÀ¼À ¨É£Àß ªÉÄÃ¯É PÀĽvÀÄ QÃlUÀ¼À£ÀÄß ºÉQÌ w£ÀÄߪÀ ¥ÀQëUÀ¼ÀÄ.

91
 d
is he
avÀæ 19.9(J) ¨ÉÃgÀÄUÀAlÄUÀ¼À°ègÀĪÀ avÀæ.19.9 (©) eÁ£ÀĪÁgÀÄUÀ¼À ¨É£Àß ªÉÄïÉ
re S
gÉÊeÉÆéAiÀÄA ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁUÀ¼ÀÄ QÃl ºÉPÀÄÌwÛgÀĪÀÀ PÉÆPÀÌgÉ
B
bl
ZÀlĪÀnPÉ 19.3 : ¸ÀºÀfêÀ£ÀPÉÌ E£ÀßµÀÄÖ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹.
be T
pu
¥ÁætÂUÀ¼À°è ¥ÉÇõÀuÉ
K

¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¥ÉÇõÀPÀ fëUÀ¼ÉAzÀÄ ¤ªÀÄVÃUÁUÀ¯Éà w½¢zÉ. ¥ÁætÂUÀ¼À°è PÀAqÀħgÀĪÀ ¥ÉÇõÀuÉAiÀÄ

«zsÀªÀ£ÀÄß ¥Áæt ¸ÀA¥ÀÇtð(holozoic) ¥ÉÇõÀuÉ J£ÀÄßvÁÛgÉ. ¥Áæt ¸ÀA¥ÀÇtð ¥ÉÇõÀuÉAiÀÄ°è LzÀÄ
©

ºÀAvÀUÀ½ªÉ.
• ¸ÉêÀ£É ¸ÉêÀ£É → ¥ÀZÀ£ÀQæAiÉÄ → «¸Àdð£É
• ¥ÀZÀ£ÀQæAiÉÄ ↓
• »ÃjPÉ »ÃjPÉ
↓
to

• ¸ÁéAVÃPÀgÀt

• «¸Àdð£É ¸ÁéAVÃPÀgÀt
t

¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ DºÁgÀªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉ vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀ ¥ÀæQæAiÉÄUÉ ¸ÉêÀ£É JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ. ¥ÁætÂAiÀÄ

No

zÉúÀªÀ£ÀÄß ¸ÉÃjzÀ DºÁgÀªÀÅ ¸ÀgÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ gÀÆ¥ÀPÉÌ ¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀiÁUÀ¨ÉÃPÀÄ. EzÀÄ

¥ÀZÀ£ÀQæAiÉÄAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. DºÁgÀªÀÅ AiÀiÁAwæPÀªÁV ºÁUÀÆ gÁ¸ÁAiÀĤPÀªÁV
¥ÀZÀ£ÀUÉƼÀÄîvÀÛzÉ. AiÀiÁAwæPÀªÁV DºÁgÀªÀÅ ºÀ®ÄèUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ¸ÀtÚ ¸ÀtÚ PÀtUÀ¼ÁV
¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. gÁ¸ÁAiÀĤPÀªÁV QtéUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ DºÁgÀªÀÅ ¥ÀZÀ£ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
C«ÄèÁzÀAvÀºÀ ¸ÀgÀ¼À fëUÀ¼À°è ¥ÀZÀ£ÀªÁzÀ DºÁgÀªÀÅ £ÉÃgÀªÁV PÉÆñÀgÀ¸ÀªÀ£ÀÄß ¸ÉÃgÀÄvÀÛzÉ.
G£ÀßvÀ fëUÀ¼ÁzÀ ªÀÄ£ÀĵÀågÀ°è, fÃtðªÁzÀ DºÁgÀªÀÅ »ÃjPÉAiÀiÁV PÉÆñÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
CAUÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß gÀPÀÛzÀ ªÀÄÆ®PÀ vÀ®Ä¥ÀÅvÀÛzÉ F QæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß »ÃjPÉ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

92
 ¥ÀZÀ£ÀªÁzÀ F DºÁgÀPÀtUÀ¼À£ÀÄß PÉÆñÀUÀ¼ÀÄ ±ÉÃRj¹PÉƼÀÄîvÀÛªÉ CxÀªÁ G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉƼÀÄîvÀÛªÉ.
EzÀ£ÀÄß ¸ÁéAVÃPÀgÀt J£ÀÄߪÀgÀÄ. ¥ÀZÀ£ÀªÁUÀzÀ DºÁgÀPÀtUÀ¼ÀÄ «¸Àdð£É JA§ QæAiÉÄAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ
zÉúÀ¢AzÀ ºÉÆgÀºÁPÀ®àqÀÄvÀÛªÉ.
¥ÁætÂUÀ¼À°è C£ÉÃPÀ «zsÀUÀ½ªÉAiÉÄAzÀÄ ¤Ã«ÃUÁUÀ¯Éà w½¢¢ÝÃj. ¥ÉÇõÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ
¥ÀZÀ£ÀQæAiÉÄ F J¯Áè fëUÀ¼À®Æè MAzÉà jÃw EgÀÄvÀÛzÉAiÉÄÃ? C«ÄèÁ, fgÀ¼É ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ£À
GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ EzÀ£ÀÄß ¥ÀvÉÛ ºÀZÉÆÑÃt.
C«ÄèÁzÀ°è ¥ÉÆõÀuÉ

d
he
C«ÄèÁ KPÀPÉÆñÀ fëAiÉÄAzÀÄ ¤ªÀÄUÉ w½¢zÉ. ºÁUÁV, J¯Áè fêÀ QæAiÉÄUÀ¼ÀÆ
F MAzÉà fêÀPÉÆñÀzÀ°è £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ, qÀAiÀiÁlªÀiï, KPÀPÉÆòÃAiÀÄ ±ÉʪÀ®,
¥ÉÆÃæ mÉÆÃeÉÆêÁ (KPÀPÆ
É Ã±À fëUÀ¼ÄÀ ) ªÀÄvÀÄÛ ¥Áæt ¥ÀèªPÀ U
À ¼
À £
À ÄÀ ß C«ÄèÁ ¨sQÀ ë¸ÄÀ vÀÛz.É ºÁUÁV

is
re S
C«ÄèÁ ¸ÀªÀð¨sÀPÀëPÀ(omnivorous) fëAiÀiÁVzÉ.
B
bl
avÀæ 19.10gÀ°è «ÄxÁå¥ÁzÀªÅÀ DºÁgÀª£
À ÄÀ ß ¸ÀÄvÀĪ
Û g
À z
É ÄÀ PÉÆñÀzÀ M¼ÀUÉ vÉUz
É ÄÀ PÉƼÀĪ
î ÅÀ zÀ£ÄÀ ß UÀªÄÀ ¤¹.
be T
pu
PÉÆñÀPÉÃAzÀæ
K

DºÁgÀPÀt
©

«ÄxÁå¥ÁzÀUÀ¼ÀÄ
to

DºÁgÀ gÀ¸ÀzÁ¤
t

DºÁgÀPÀt
No

avÀæ 19.10 C«ÄèÁzÀ°è ¥ÉÆõÀuÉ

93
 C«ÄèÁzÀ M¼ÀºÉÆPÀÌ DºÁgÀªÀÅ, DºÁgÀ gÀ¸ÀzÁ¤AiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæªÉò¸ÀÄvÀÛzÉ. E°è DºÁgÀzÀ
¥ÀZÀ£À £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. ¥ÀZÀ£ÀPÉÌ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁzÀ QtéUÀ¼ÁzÀ CªÉÄʯÉÃ¸ï ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÇæÃnÃAiÉÄøï DºÁgÀ
gÀ¸ÀzÁ¤AiÀÄ°è ¸Àæ«PÉAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ. CªÉÄʯÉøï QtéªÀÅ ¸ÀAQÃtð PÁ¨ÉÆðúÉÊqÉæÃmïUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀgÀ¼À
±ÀPÀðgÀUÀ¼À£ÁßV ¥ÀjªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉ. ¥ÉÇæÃnÃAiÉÄøï QtéªÀÅ ¥ÉÇæÃnãïUÀ¼À£ÀÄß CªÉÄÊ£ÉÆà DªÀÄèUÀ¼ÁV
¥ÀjªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉ. DºÁgÀ gÀ¸ÀzÁ¤¬ÄAzÀ ¥ÀZÀ£ÀªÁzÀ DºÁgÀªÀÅ PÉÆñÀgÀ¸ÀPÉÌ «¸ÀgÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
PÉÆñÀg¸À ªÀ ÅÀ Erà fêÀPÆ É Ã±ÀzÆ É ¼ÀUÉ ¥À¸j
À ¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ PÉÆñÀzÀ J¯Áè ¨sÁUÀPÆ À Ì ¥ÉÇõÀPÁA±ÀU¼À ÄÀ
®¨såÀ ªÁUÀÄvÀª
Û .É ¥ÀZ£
À ª
À ÁzÀ DºÁgÀ PÀtUÀ¼ÄÀ C«ÄèÁzÀ J¯Áè fêÀQA æ iÉÄUÀ½UÉ G¥ÀAiÉÆÃUÀªÁUÀÄvÀª
Û .É
¥ÀZÀ£ÀªÁUÀzÀ DºÁgÀªÀÅ «ÄxÁå¥ÁzÀzÀ ªÀÄÆ®PÀªÉà «¸Àdð£ÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.

d
fgÀ¼ÉAiÀÄ°è ¥ÉÆõÀuÉ

he
fgÀ¼ÉAiÀÄÄ ªÀÄ£ÉAiÀÄ CqÀÄUÉPÉÆÃuÉ ªÀÄvÀÄÛ GUÁætUÀ¼À PÀvÀÛ® ªÀÄƯÉUÀ¼À°è ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV
PÁt¹UÀĪÀ QÃl.CzÀÄ K£À£ÀÄß w£ÀÄßvÀÛzÉ? vÀ£Àß DºÁgÀªÀ£ÀÄß ºÉÃUÉ UÀÄgÀÄw¸ÀÄvÀÛzÉ? CzÀÄ gÀ§âgï,
PÁUÀzÀ, §mÉÖ, ºÀ¹gÀÄ ªÉÄt¹PÁ¬ÄUÀ¼ÀAvÀºÀ ««zsÀ §UÉAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß w£ÀÄßvÀÛzÉ. §ºÀÄvÉÃPÀ J¯Áè

is
§UÉAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß w£ÀÄßvÀÛzÉ JAzÉà ºÉüÀ§ºÀÄzÀÄ !
re S
avÀæ 19.11£ÀÄß UÀªÄÀ ¤¹. ¤ÃªÀÅ fgÀ¼A
É iÀÄ zÉúÀz°
À è ªÀÄÆgÀÄ ªÀÄÄRå ¨sÁUÀU¼
À £
À ÄÀ ß UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÀÄ.
B
bl
CªÀÅ vÀ¯É, JzÉAiÀĨsÁUÀ ªÀÄvÀÄÛ GzÀgÀ ¨sÁUÀ. vÀ¯ÉAiÀÄ ¨sÁUÀzÀ°ègÀĪÀ PÀÄr«ÄøÉUÀ¼À£ÀÄß «ÃQë¹.
F PÀÄr«ÄøÉUÀ¼ÀÄ DºÁgÀªÀ£ÀÄß UÀ滹 ¨Á¬ÄAiÀÄ M¼ÀPÉÌ CzÀ£ÀÄß £ÀÆPÀ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ.
be T
pu
ºÀ®ÄèUÀ¼ÀAvÀºÀ ªÀiÁåAr§¯ïUÀ¼ÉA§(mandibles) gÀZÀ£ÉUÀ½AzÀ DºÁgÀªÀÅ ¸ÀtÚ PÀtUÀ¼ÁV
¥ÀÅrAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
K
©

to

PÀÄr«ÄøÉ
t

avÀæ 19.11 fgÀ¼É

No

PÀAqÀÄPÉƽî : DºÁgÀªÀÅ ¥ÀÅrAiÀiÁUÀ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVgÀĪÀ fgÀ¼ÉAiÀÄ ¨Á¬ÄAiÀÄ M¼ÀV£À

¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß w½zÀÄPÉƽî.
ZÀlĪÀnPÉ 19.4
amÉÖAiÀÄ DºÁgÀPÀæªÀÄzÀ PÀÄjvÀÄ ºÉaÑ£À ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹. ¤ªÀÄä ¸ÉßûvÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ²PÀëPÀgÉÆA¢UÉ ZÀað¹.
fgÀ¼ÉAiÀÄ fÃuÁðAUÀªÀÇåºÀªÀÅ C£ÀߣÁ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀZÀ£ÀUÀæAyUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.C£ÀߣÁ¼ÀªÀÅ ªÀÄÆgÀÄ
¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ.

94
 CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ ªÀÄÄAUÀgÀļÀÄ(Foregut), ªÀÄzsÀå PÀgÀļÀÄ(Midgut) ªÀÄvÀÄÛ (Hindgut). fgÀ¼ÉAiÀÄ
fÃuÁðAUÀªÀÇåºÀzÀ ««zsÀ ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß F PɼÀV£À PÉÆõÀÖPÀzÀ°èzÉ.
CzÀ£ÀÄß C¨sÁå¸À ªÀiÁr.
C£ÀߣÁ¼À ºÉ¥ÁlPï
PÁæ¥ï ¹ÃPÉ »AUÀgÀļÀÄ
UÀÄzÀ£Á¼À

d
he
¯Á¯ÁgÀ¸À UÀÄzÀzÁégÀ
UÀæAy
Vdqïð F°AiÀÄA
¨ÁAiÀÄAUÀ¼À

is
re S
¨Á¬Ä ªÀÄzsÀåPÀgÀļÀÄ ªÀiÁ°áfAiÀÄ£ï
QgÀÄ£À½PÉUÀ¼ÀÄ
B
bl avÀæ 19.12 fgÀ¼ÉAiÀÄ fÃuÁðAUÀ ªÀÇåºÀ
be T
pu
fÃuÁðAUÀ£Á¼ÀzÀ ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ
K

ªÀÄÄAUÀgÀļÀÄ [Fore Gut]

¨Á¬Ä DºÁgÀªÀÅ ¸ÀtÚ PÀtUÀ¼ÁV ¥ÀÅrAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.¯Á¯ÁgÀ¸ÀzÀ
©

CªÉÄʯÉÃ¸ï ¦µÀÖªÀ£ÀÄß ªÀiÁ¯ÉÆÖøï DV ¥ÀjªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉ.

J. C£ÀߣÁ¼À DºÁgÀ ZÀ°¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀ
©. PÁæ¥ï DºÁgÀªÀÅ ¸Àé®à ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀªÀgÉUÉ ±ÉÃRgÀuÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ
¹. Vdqïð DºÁgÀªÀ£ÀÄß CgÉAiÀÄĪÀ PÁAiÀÄ𠤪Àð»¸ÀÄvÀÛzÉ
ªÀÄzsÀåPÀgÀļÀÄ [Mid Gut]
to

DºÁgÀ ±ÉÃRgÀuA
É iÀiÁUÀÄvÀz
Û .É gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¥ÀZ£
À QÀ A
æ iÉÄAiÀÄ vÁt.
CªÉÄʯÉøï-¦µÀÖªÀ£ÀÄß ªÀiÁ¯ÉÆÖøï DV ¥ÀjªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉ.
ªÀiÁ¯ÉÃÖ ¸ï-ªÀiÁ¯ÉÆÃÖ ¸ï C£ÀÄß UÀÄPè Æ
É Ã¸ï DV ¥ÀjªÀwð¸ÀÄvÀz
Û É
t
No

¥ÉÆæÃnAiÉÄÃ¸ï ¥ÉÇæÃnãïUÀ¼À£ÀÄß fÃtÂð¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ

ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
¯ÉÊ¥Éøï PÉÆ©â£ÀA±ÀUÀ¼À£ÀÄß fÃtÂð¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀĪÀiÁqÀÄvÀÛzÉ
fÃtðªÁzÀ DºÁgÀªÅÀ »ÃjPÉAiÀiÁV ¸ÀAUÀº æ ª
À ÁUÀÄvÀzÛ .É zÉúÀzÀ EvÀgÀ
¨sÁUÀUÀ½UÉ ¥ÀZÀ£ÀªÁzÀ DºÁgÀªÀÅ ¸ÁUÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
»AUÀgÀļÀÄ[Hindgut]
UÀÄzÀ£Á¼À fÃtðªÁUÀzÀ DºÁgÀ¢AzÀ ¤ÃgÀÄ ªÀÄgÀÄ»ÃjPÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
UÀÄzÀzÁégÀ fÃtðªÁUÀzÀ DºÁgÀªÀÅ «¸Àdð£ÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
95
 D¯ÉÆÃa¹ : fgÀ¼ÉUÀ¼À »AUÀgÀĽ£À°è ¤ÃgÀÄ ªÀÄgÀÄ»ÃjPÉ DUÀĪÀ CªÀ±ÀåPÀvÉAiÉÄãÀÄ?
GvÀÛgÀ ºÀÄqÀÄQj.
ªÀiÁ£ÀªÀ£À°è ¥ÉÆõÀuÉ
À À fÃtð£Á¼À (alimentary canal)zÀ°è ¥ÀZ£
FUÀ ªÀiÁ£Àª£ À QÀ A
æ iÉÄ ºÉÃUÉ £ÀqA
É iÀÄÄvÀÛzÉ JAzÀÄ
£ÉÆÃqÉÆÃt. fgÀ¼ÉAiÀÄ fÃuÁðAUÀªÀÇåºÀQÌAvÀ®Æ ªÀiÁ£ÀªÀ£À fÃuÁðAUÀªÀÇåºÀ ¸ÀAQÃtðªÁVzÉ.
fÃtð£Á¼À

d
fÃtð£Á¼ÀªÀÅ ¨Á¬Ä, UÀAl®Ä, C£ÀߣÁ¼À, GzÀgÀ, ¸ÀtÚPÀgÀļÀÄ, zÉÆqÀØPÀgÀļÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

he
UÀÄzÀzÁégÀªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ.
AiÉÆÃa¹ : ªÀÄ£ÀĵÀå£ÀÄ ¸ÀªÀð¨sÀPÀëPÀ fëAiÉÄÃ?

is
re S
ªÀÄ£ÀĵÀågÀÄ ¨ÉìĹzÀ DºÁgÀªÀ£ÀÄß ¸Éë¸À®Ä KPÉ EaÒ¸ÀÄvÁÛgÉ?
ºÀ¹ DºÁgÀªÀ£ÀßµÉÖà ¸Éë¹zÀgÉ £ÀªÀÄUÉãÁUÀ§ºÀÄzÀÄ?
B
bl
¨Á¬ÄAiÀÄ°èj¹zÀ DºÁgÀªÀÅ AiÀiÁAwæPÀªÁV ¥ÀZÀ£ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. £Á°UÉ ºÁUÀÆ ºÀ°è£À
be T

¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ DºÁgÀªÀÅ dVAiÀÄ®àqÀÄvÀÛzÉ. ¯Á¯ÁgÀ¸ÀªÀÅ DºÁgÀªÀ£ÀÄß ªÉÄzÀĪÁV¸ÀÄvÀÛzÉ. F

pu
ªÉÄzÀĪÁzÀ DºÁgÀªÀ£ÀÄß ¨ÉÆî¸ï (bolus) J£ÀÄßvÁÛgÉ. ¯Á¯ÁgÀ¸ÀzÀ°ègÀĪÀ CªÉÄʯÉøï QtéªÀÅ
K

¦µÀÖªÀ£ÀÄß ªÀiÁ¯ÉÆÖøï DV ¥ÀjªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉ.

©

¨Á¬Ä
to

C£ÀߣÁ¼À

¦vÀÛd£ÀPÁAUÀ
t

doÀgÀ
No

ªÉÄÃzÉÆÃfÃgÀPÁAUÀ

¸ÀtÚ PÀgÀļÀÄ
zÉÆqÀØ PÀgÀļÀÄ

UÀÄzÀ

avÀæ 19.13 ªÀiÁ£ÀªÀ£À fÃuÁðAUÀªÀÇåºÀ

96
 ZÀlĪÀnPÉ 19.5
¸Àé®à CªÀ®QÌAiÀÄ£ÀÄß ºÀvÀÄÛ ¤«ÄµÀUÀ¼À PÁ® ¨Á¬ÄAiÀÄ°è £ÀÄj¹. £ÀAvÀgÀ AiÀiÁªÀ gÀÄa
¹UÀÄvÀÛzÉ? KPÉ? ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è ¥ÀæAiÀÄwß¹.
DºÁgÀªÀ£ÀÄß £ÀÄAVzÁUÀ ¨ÉÆî¸ï UÀAl®£ÀÄß ¥ÀæªÉò¸ÀÄvÀÛzÉ. UÁ½ ªÀÄvÀÄÛ DºÁgÀ EªÉgÀqÀÆ
ºÁzÀĺÉÆÃUÀ®Ä EgÀĪÀ KPÀªiÀ ÁvÀæ ªÀiÁUÀð UÀAl®Ä. ¨ÉÆî¸ï £ÀAvÀgÀ C£ÀߣÁ¼Àª£ À ÄÀ ß ¥Àª
æ ÃÉ ²¸ÀÄvÀÛz.É
J¦UÁèn¸ï(epiglottis) JA§ CAUÁA±ÀªÅÀ ¨ÉÆî¸ï ±Á鸣 À Á¼Àª£
À ÄÀ ß ¥Àª
æ ÃÉ ²¸ÀĪÀÅzÀ£ÄÀ ß vÀqAÉ iÀÄÄvÀzÛ .É
AiÉÆÃa¹ : DºÁgÀªÀÅ DPÀ¹äPÀªÁV ±Áé¸À£Á¼ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæªÉò¹zÀgÉ K£ÁUÀÄvÀÛzÉ? £ÀªÀÄUÉ ©PÀ̽PÉ

d
KPÉ §gÀÄvÀÛzÉ?

he
C£ÀߣÁ¼ÀzÀ UÉÆÃqÉAiÀÄ°ègÀĪÀ ¸ÁßAiÀÄÄUÀ¼À ¸ÀAPÀÄZÀ£À ªÀÄvÀÄÛ «PÀ¸À£ÀUÀ½AzÀ ¥Éj¸Á֯ﹸï
(peristalsis) GAmÁzÀ ZÀ®£ÉUÀ¼ÀÄ ¨ÉÆî¸ï£ÀÄß doÀgÀPÉÌ ¸ÉÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.

is
re S
AiÉÆÃa¹ : C£ÀߣÁ¼ÀªÀÅ ¥ÀZÀ£À QæAiÉÄAiÀÄ°è AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀĺÀvÀÛgÀ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀĪÀÅ¢®è. KPÉ?
B
bl
be T
pu
K
t ©
to
No

avÀæ 19.14 ¥ÀjPÀæªÀÄt ZÀ®£É

¦µÀÖzÀ ªÉÄÃ¯É ¯Á¯ÁgÀ¸ÀzÀ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀĪÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ

∙ 1mL £ÀµÀÄÖ ¦µÀÖ (UÀAf)ªÀ£ÀÄß JgÀqÀÄ ¥Àæ£Á¼ÀzÀ°è vÉUÉzÀÄPÉƽî. J ªÀÄvÀÄÛ © JAzÀÄ
UÀÄgÀÄw¹PÉƽî.
∙ 1mL £ÀµÀÄÖ ¯Á¯ÁgÀ¸ÀªÀ£ÀÄß ¥Àæ£Á¼À J UÉ ¸ÉÃj¹.

97
 ∙ JgÀqÀÆ ¥Àæ£Á¼ÀUÀ¼À£ÀÄß C®ÄUÁr¸ÀzÉ CzsÀðUÀAmÉ Er.
∙ PÉ®ªÀÅ ºÀ¤UÀ¼ÀµÀÄÖ CAiÉÆÃr£ï zÁæªÀtªÀ£ÀÄß JgÀqÀÆ ¥Àæ£Á¼ÀzÉƼÀUÉ ºÁQj.
K£À £ À Ä ß UÀ ª À Ä ¤¹¢j? ¤ªÀ Ä ä wêÀ i Áð£À ª É Ã £À Ä ? AiÀ i ÁªÀ ¥À æ £ Á¼À z À ° è £ À zÁæ ª À t ªÀ Å
CAiÉÆÃr£ï£ÉÆA¢UÉ ªÀwð¹vÀÄ?
CªÀ®QÌAiÀÄ£ÀÄß £ÀÄj¹zÀ £ÀAvÀgÀ ¹»AiÀiÁUÀ®Ä EzÉà PÁgÀt. FUÀ JgÀqÄÀ ZÀlĪÀnPÉU½
À VgÀĪÀ
¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹.

d
¨ÉÆî¸ï doÀgz À °
À è ¸Àé®à ¸ÀªÄÀ AiÀÄ ±ÉÃRgÀuA
É iÀiÁVgÀÄvÀz
Û .É doÀgª
À ÅÀ doÀgÀ gÀ¸ª
À £
À ÄÀ ß ¸À«
æ ¸ÀÄvÀz
Û .É

he
doÀgÀ gÀ¸ÀªÀÅ ºÉÊqÉÆæÃPÉÆèÃjPï DªÀÄèªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. F ºÉÊqÉÆæÃPÉÆèÃjPï DªÀÄèªÀÅ DºÁgÀ
ªÀÄvÀÄÛ ¤Ãj£À ªÀÄÆ®PÀ doÀgÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæªÉò¹gÀ§ºÀÄzÁzÀ ¸ÀÆPÁë÷ätÄ fëUÀ¼À£ÀÄß £Á±À¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ.
C¢üPÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è DªÀÄè ¸Àæ«PÉAiÀiÁzÀgÉ K£ÁUÀ§ºÀÄzÀÄ? F DªÀÄè¢AzÀ ¨ÉÃgÉãÁzÀgÀÆ

is
re S
G¥ÀAiÉÆÃUÀ«zÉAiÉÄÃ? doÀgÀzÀ°è ¥ÀZÀ£ÀPÉÌ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVgÀĪÀ ¥É¦ì£ï ºÁUÀÆ gɤ£ï JA§
B
bl
QtéUÀ¼ÀÆ ¸Àæ«PÉAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ. ¥É¦ì£ï DºÁgÀzÀ°ègÀĪÀ ¥ÉÇæÃnãïUÀ¼À£ÀÄß ¥Á°¥É¥ÉÖöÊqïUÀ¼ÁV
¥ÀjªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉ. gɤ£ï ºÁ°£À°è PÀgÀVgÀĪÀ ¥ÉÇæÃnãïUÀ¼À£ÀÄß PÀgÀUÀzÀ ªÉƸÀgÀ£ÁßV¸ÀÄvÀÛzÉ. F
be T
pu
ºÀAvÀzÀ°è, doÀgÀzÀ°ègÀĪÀ ¨ÉÆî¸ï UÀnÖ UÀAf gÀÆ¥ÀPÉÌ §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß PÉʪÀiï (chyme)
K

JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
¦vÀg
Û ¸
À ,À ªÉÄÃzÉÆÃfÃgÀPÀ gÀ¸À ªÀÄvÀÄÛ PÀgÄÀ ½£À gÀ¸U
À ¼
À ÄÀ PÉʪÀiï C£ÀÄß ¥ÀZ£
À QÀ A
æ iÉÄUÉ M¼À¥r
À ¸ÀÄvÀª
Û .É
©

¦vÀÛgÀ¸ÀªÀÅ AiÀÄPÀÈwÛ¤AzÀ ¸À櫸À®àlÄÖ ¦vÀÛPÉÆñÀzÀ°è ±ÉÃRgÀuÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. ªÉÄÃzÉÆÃfÃgÀPÀ

gÀ¸ÀªÀÅ ªÉÄÃzÉÆÃfÃgÀPÀ UÀæAyAiÀÄ°è ¸À櫸À®àlÖgÉ, PÀgÀĽ£À gÀ¸ÀªÀÅ ¸ÀtÚPÀgÀĽ£À°è ¸À櫸À®àqÀÄvÀÛzÉ.
¦vÀÛgÀ¸ÀªÀÅ PÉƧâ£ÀÄß JªÀÄ°ìÃPÀgÀt(emulsification)zÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀtÚPÀtUÀ¼À£ÁßV «¨sÀf¸ÀÄvÀÛzÉ.
ªÉÄÃzÉÆÃfÃgÀPÀ gÀ¸ÀªÀÅ CªÉÄʯÉøï, ¥ÉÆæÃnAiÉÄÃ¸ï ªÀÄvÀÄÛ ¯ÉÊ¥Éøï QtéUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.
CªÉÄʯÉÃ¸ï ¦µÀÖªÀ£ÀÄß ªÀiÁ¯ÉÆÖøÀ£ÁßV ¥ÀjªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉ, ¥ÉÆæÃnAiÉÄÃ¸ï ¥Á°¥É¥ÉÖöÊqïUÀ¼À£ÀÄß
aPÀÌ ¥É¥ÉÖöÊqïUÀ¼ÁV vÀÄAqÀj¸ÀÄvÀÛzÉ, ¯ÉÊ¥ÉÃ¸ï ¸ÀAQÃtð PÉƧâ£ÀÄß ¸ÀgÀ¼À PÉƧâ£ÁßV¸ÀÄvÀÛzÉ.
to

PÀgÀĽ£À gÀ¸ÀªÀÅ ªÀiÁ¯ÉÖøï, ¸ÀÄPÉæøï, ¯ÁåPÉÖøï, ¥É¥ÉÖöÊqÉÃ¸ï ªÀÄvÀÄÛ ¯ÉÊ¥Éøï QtéUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
ªÀiÁ¯ÉÖÃ¸ï ªÀiÁ¯ÉÆÖøÀ£ÀÄß UÀÄèPÉÆøï DV ¥ÀjªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀÄPÉæÃ¸ï ¸ÀÄPÉÆæøï C£ÀÄß UÀÄèPÉÆøï
t

DV ¥ÀjªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉ. ¯ÁåPÉÖÃ¸ï ºÁ°£À°ègÀĪÀ ¯ÁåPÉÆÖøÀ£ÀÄß UÀÄèPÉÆøï DV ¥ÀjªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉ.

No

¥É¥ÉÖöÊqÉøï QtéªÀÅ ¥É¥ÉÖöÊqïUÀ¼À£ÀÄß CªÉÄÊ£ÉÆà DªÀÄèUÀ¼À£ÁßV ¥ÀjªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉ. fÃtðªÁzÀ

DºÁgÀPÀtUÀ¼À »ÃjPÉAiÀÄÄ ¸ÀtÚPÀgÀĽ£À°ègÀĪÀ ¨ÉgÀ½£ÀAvÀºÀ gÀZÀ£ÉUÀ¼ÁzÀ «¯ÉèöÊ(villi)UÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ
DUÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀZÀ£ÀªÁzÀ F DºÁgÀ PÀtUÀ¼ÀÄ ¥ÀjZÀ®£ÁAUÀzÀ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ zÉúÀzÀ J¯Áè ¨sÁUÀPÀÆÌ
¥ÀjZÀ®£ÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀjZÀ®£ÁAUÀªÀÇåºÀzÀ §UÉÎ ªÀÄÄA¢£À vÀgÀUÀwUÀ¼À°è ¤ÃªÀÅ PÀ°AiÀÄ°¢ÝÃj.
¥ÀZÀ£ÀªÁUÀzÀ DºÁgÀªÀÅ zÉÆqÀØ PÀgÀļÀ£ÀÄß ¸ÉÃgÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄ®zÀ°ègÀĪÀ ¤ÃgÀÄ zÉÆqÀØ PÀgÀĽ£À°è
ªÀÄgÀÄ»ÃjPÉAiÀiÁV, UÀÄzÀzÁégÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄ® «¸Àdð£ÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.

JªÀÄ°ìÃPÀgÀt - PÉÆ©â£À zÉÆqÀØPÀtUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀtÚPÀtUÀ¼ÁV «¨sÀf¸ÀĪÀ QæAiÉÄ.

98
 PÀAqÀÄ PÉƽî : M§â ªÀåQÛAiÀÄÄ ¦eÁÓ ªÀÄvÀÄÛ §UÀðgï UÀ¼ÀAvÀºÀ PÀrªÉÄ ¥ÉÆõÀPÁA±À«gÀĪÀ DºÁgÀ
(junk food) ªÀ£ÀÄß wAzÁUÀ ªÀÄ®«¸Àfð¸À®Ä PÀµÀÖ¥ÀqÀÄvÁÛ£É. F ¸ÀªÀĸÉå¬ÄAzÀ ºÉÆgÀ§gÀ®Ä
CªÀ¤UÉ ¤ÃªÀÅ AiÀiÁªÀ ¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄwÛÃj? ¥ÀZÀ£ÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ EvÀgÉ gÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀnÖ ªÀiÁr. ºÁUÉAiÉÄà F gÉÆÃUÀUÀ½AzÀ ªÀÄÄPÀÛgÁUÀ®Ä ¸ÀÆPÀÛ aQvÉìUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¹.
¸ÀÆZÀ£É : ¤ªÀÄä «eÁÕ£À ¥ÀoÀå ¥ÀŸÀÛPÀzÀ°è DºÁgÀzÀ §UÉÎ EgÀĪÀ 18£Éà CzsÁåAiÀĪÀ£ÀÄß ¥ÀgÁªÀIJð¹.
F ¸ÀªÀĸÉåUÀ½UÉ PÉ®ªÀÅ ¥ÀjºÁgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÁgÀuÁ ªÀiÁUÀðUÀ¼ÀÄ vÉÆÃZÀ§ºÀÄzÀÄ.
¥ÀnÖ 19.2 PɼÀV£À PÉÆõÀÖPÀ UÀªÀĤ¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁ£ÀªÀgÀ fÃtðQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß w½¬Äj.

d
UÀæAyUÀ¼ÀÄ

he
PÀæ. fÃtð£Á¼ÀzÀ ªÀÄvÀÄÛ
¸Àæ«PÉAiÀiÁzÀ QtéUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ QtéUÀ¼À PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ
¸ÀA ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ ¸Àæ«PÉAiÀiÁUÀĪÀ

is
gÀ¸ÀUÀ¼ÀÄ
re S
1. ¨Á¬Ä ¯Á¯ÁgÀ¸À ¯Á¯ÁgÀ¸ÀzÀ CªÉÄʯÉøï _ ¦µÀÖªÀ£ÀÄß ªÀiÁ¯ÉÆÖøï
B
bl UÀæAy
-¯Á¯ÁgÀ¸À
DV ¥ÀjªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉ.
be T

2. C£ÀߣÁ¼À QtéUÀ½®è. ¥Éj¸ÁÖ°¸ï ZÀ®£ÉUÀ¼ÀÄ, DºÁgÀªÀ£ÀÄß

pu
doÀgÀPÉÆñÀPÉÌ vÀ¼ÀÄîvÀÛªÉ.
K

3. doÀgÀ doÀgÀ i. ¥É¦ì£ï(pepsin)

UÀæAyUÀ¼ÀÄ- DºÁgÀzÀ°ègÀĪÀ ¥ÉÇæÃnãïUÀ¼À£ÀÄß
©

s doÀgÀ¸À ¥Á°¥É¥ÉÖöÊqïUÀ¼ÁV ¥ÀjªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉ.

ii. gɤ£ï(rennin)
ºÁ°£À°è PÀgÀVgÀĪÀ ¥ÉÇæÃnãïUÀ¼À£ÀÄß PÀgÀUÀ¯ÁUÀzÀ
ªÉƸÀgÀ£ÁßV¸ÀÄvÀÛzÉ.
iii. ºÉÊqÉÆæÃPÉÆèÃjPï DªÀÄè (HCl)
to

EzÀÄ ¸ÀÆPÀëöäfëUÀ¼À£ÀÄß PÉÆ®ÄèvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥É¦ì£ï

QtéPÉÌ D«ÄèÃAiÀÄ ªÀiÁzsÀåªÀÄ MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.
4. ¸ÀtÚPÀgÀĽ£À ¦vÀÛPÉÆñÀ - ¦vÀÛgÀ¸ÀzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉà QtéUÀ½gÀĪÀÅ¢®è. EzÀÄ
t
No

ªÉÄïÁãUÀ ¦vÀÛgÀ¸À PÉƧâ£ÀÄß ¸ÀtÚ PÉÆ©â£À PÀtUÀ¼ÁV «¨sÀf¸ÀÄvÀÛzÉ.

(duodenum) 1) ªÉÄÃzÉÆÃfÃgÀPÀ CªÉÄʯÉÃ¸ï ¦µÀÖªÀ£ÀÄß
ªÀiÁ¯ÉÆÖøï DV ¥ÀjªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉ.
ªÉÄÃzÉÆÃfÃgÀPÀ 2) ¯ÉÊ¥Éøï PÉÆ©â£ÀA±ÀªÀ£ÀÄß PÉÆ©â£À DªÀÄè ªÀÄvÀÄÛ
UÀæAy- Vè¸ÀgÁ¯ïUÀ¼ÁV ¥ÀjªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉ.
ªÉÄÃzÉÆÃfÃgÀPÀ 3) næ¦ì£ï ¥ÉÆæÃnãïUÀ¼À£ÀÄß ¥Á°¥É¥ÉÖöÊqïUÀ¼ÁV
gÀ¸À ¥ÀjªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉ.

99
 5. ¸ÀtÚPÀgÀĽ£À PÀgÀĽ£À gÀ¸À 1. ªÀiÁ¯ÉÖÃ¸ï ªÀiÁ¯ÉÆÖøï C£ÀÄß UÀÄèPÉÆøï DV
PɼÀ¨sÁUÀ (eÉdÄ£ÀªÀiï ¥ÀjªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉ.
ªÀÄvÀÄÛ E°AiÀĪÀiï)
2. ¸ÀÄPÉæøï-¸ÀÄPÉÆæøï C£ÀÄß UÀÄèPÉÆÃ¸ï ªÀÄvÀÄÛ
¥sÀæPÉÆÖøï DV ¥ÀjªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉ.
3. ¯ÁåPÉÖøï-ºÁ°£À°ègÀĪÀ ¯ÁåPÉÆÖøï
C£ÀÄß UÀÄèPÉÆÃ¸ï ªÀÄvÀÄÛ UÁå®PÉÆÖøï DV

d
¥ÀjªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉ.

he
4. ¥É¥ÉÖöÊqÉøï-¥É¥ÉÖöÊqïUÀ¼À£ÀÄß CªÉÄÊ£ÉÆÃ
DªÀÄèUÀ¼ÁV ¥ÀjªÀwð¸ÀÄvÀÛzÉ.
6. zÉÆqÀØPÀgÀļÀÄ fÃtðªÁUÀzÀ DºÁgÀ¢AzÀ ¤ÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

is
re S
(Colon) ®ªÀtUÀ¼À£ÀÄß »ÃjPÉƼÀÄîvÀÛzÉ.
7. UÀÄzÀ£Á¼À fÃtðªÁUÀzÀ DºÁgÀzÀ vÁvÁÌ°PÀ ¸ÀAUÀæºÀuÉ.
B
bl
(Rectum)
be T

8. UÀÄzÀzÁégÀ (Anus) fÃtðªÁUÀzÀ DºÁgÀzÀ «¸Àdð£É.

pu
K

G¹gÁl
©

PÉ®¸À ªÀiÁqÀ®Ä ±ÀQÛAiÀÄ CªÀ±ÀåPÀvÉ EzÉ JA§ÄzÀÄ ¤ªÀÄVÃUÁUÀ¯Éà w½¢zÉ. £ÀªÀÄUÉ ±ÀQÛ
J°èAzÀ ®©ü¸ÀÄvÀÛzÉ? AiÀiÁªÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è ±ÀQÛ EgÀÄvÀÛzÉ? F ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛgÀ PÀAqÀÄ »rAiÀÄ®Ä
F PɼÀPÀAqÀ GzÁºÀgÀuÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVzÉ.
400 «ÄÃlgï NlzÀ £ÀAvÀgÀ M§â NlzÀ ¥ÀlÄ«UÉ ¸ÀĸÁÛVzÉ. DPÉ/DvÀ¤UÉ 1 CxÀªÁ 2
ZÀªÀÄZÀzÀµÀÄÖ UÀÄèPÉÆÃ¸ï ¥ÀÅrAiÀÄ£ÀÄß w£Àß®Ä ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß wAzÀ £ÀAvÀgÀ DPÉ/DvÀ¤UÉ ¸Àé®à
±ÀQÛ ªÀÄgÀÄPÀ½¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀjAzÁV, UÀÄèPÉÆøï¤AzÀ ±ÀQÛ ©qÀÄUÀqÉAiÀiÁVzÉ JA§ÄzÀÄ w½AiÀÄÄvÀÛzÉ.
to

FUÁUÀ¯Éà ¤ÃªÀÅ w½¢gÀĪÀAvÉ ¥ÀZÀ£ÀQæAiÉÄAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀAQÃtð PÁ¨ÉÆÃðºÉÊqÉæÃmïUÀ¼ÀÄ

UÀÄèPÉÆøï£À gÀÆ¥ÀPÉÌ ¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ. UÀÄèPÉÆøï fêÀPÉÆñÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæªÉò¹zÀ £ÀAvÀgÀ
DQìd£ï£ÉÆA¢UÉ ¥ÀæwQæ¬Ä¹ ±ÀQÛ ©qÀÄUÀqÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. F QæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß G¹gÁl JAzÀÄ
t

PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
No

zÀÄåw¸ÀA±ÉèõÀuÁ QæAiÉÄAiÀÄAvÉAiÉÄà G¹gÁlªÀÇ PÀÆqÁ MAzÀÄ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄ.

DºÁgÀ¢AzÀ ±ÀQÛAiÀÄ ©qÀÄUÀqÉAiÀÄÄ DQìd£ï£À §¼ÀPɬÄAzÁzÀgÀÆ DUÀ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ DQìd£ï£À
¸ÀºÁAiÀÄ«®èzA
É iÀÄÆ DUÀ§ºÀÄzÀÄ. ±ÀQÛAiÀÄ ©qÀÄUÀqU
É É DQìd£ï §¼ÀPA
É iÀiÁzÀgÉ CAxÀ G¹gÁlªÀ£ÄÀ ß
DQìd£ï¸À»vÀ (Aerobic) G¹gÁl J£ÀÄßvÁÛg.É E®èªÁzÀ°è CzÀ£ÄÀ ß DQìd£ï gÀ»vÀ (Anaerobic)
G¹gÁl J£ÀÄßvÁÛgÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß F PɼÀV£À ¸À«ÄÃPÀgÀtUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ªÀåPÀÛ¥Àr¸À§ºÀÄzÀÄ.
DQìd£ï ¸À»vÀ G¹gÁl
UÀÄèPÉÆøï + DQìd£ï → EAUÁ®zÀ qÉÊDPÉìöÊqï + ¤ÃgÀÄ + ±ÀQÛ
C6H12O6 + 6O2 → 6CO2 + 6H2O + ±ÀQÛ
100
 DQìd£ï gÀ»vÀ G¹gÁl
UÀÄèPÉÆøï → FxÉʯï D¯ÉÆÌúÁ¯ï + PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉìöÊqï + ±ÀQÛ
C6H12O6 → 2C2H5OH + 2CO2 + ±ÀQÛ
ZÀlĪÀnPÉ 19.6
ªÉÄð£À ¸À«ÄÃPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹.DQìd£ï ¸À»vÀ ªÀÄvÀÄÛ DQìd£ï gÀ»vÀ G¹gÁlUÀ½VgÀĪÀ
ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß §gɬÄj.
PÀAqÀÄPÉƽî: ¥ÉÆæÃPÁåjAiÉÆÃmïUÀ¼À°è ªÉÄÊmÉÆÃPÁAræAiÀÄ EgÀĪÀÅ¢®è. DzÀgÀÆ CªÀÅUÀ¼À°è ±ÀQÛ
ºÉÃUÉ ©qÀÄUÀqÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ?

d
C«ÄèÁ, fgÀ¼É ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ£ÀĵÀågÀ°è G¹gÁl C«ÄèÁzÀ°è zÉúÀzÀ ªÉÄïÉäöʤAzÀ «¸Àgu À É QæAiÉÄAiÀÄ

he
ªÀÄÆ®PÀ G¹gÁl £ÀqA É iÀÄÄvÀz æ åÉ ÃPÀ ±Áé¸ÁAUÀªÇÀ åº(À tracheal
Û .É fgÀ¼É ¸ÀAQÃtð fëAiÀiÁVzÀÄÝ ¥Àv
system)ªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. fgÀ¼ÉAiÀÄ ±Áé¸ÁAUÀªÀÇåºÀªÀÅ F ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ.

is
re S
J. ±Áé¸ÀgÀAzsÀæUÀ¼ÀÄ (spiracles)
B
bl ©. ±Áé¸À£Á¼À (trachea)
¹. ±Áé¸À£Á¼ÀzÀ PÀªÀ®ÄUÀ¼ÀÄ (tracheoles)
be T
pu
fgÀ ¼ É U À ¼ À ° è g À Ä ªÀ ±Áé ¸ ÁAUÀ gÀ A zs À æ U À ¼ À £ À Ä ß
K

¸ÉàöÊgÀPÀ¯ïUÀ¼ÀÄ J£ÀÄߪÀgÀÄ. fgÀ¼ÉUÀ¼À°è 10 eÉÆvÉ

¸Éöà ÊgÀP¯ À ïUÀ¼ÄÀ EgÀÄvÀª Û .É ºÀvÄÀ Û eÉÆvÉ ¸Éöà ÊgÀP¯ À ïUÀ¼° À è
©

JgÀqÄÀ eÉÆvÉ ¸Éöà ÊgÀP¯ À ïUÀ¼ÄÀ JzÉAiÀÄ ¨sÁUÀz° À z è ÝÀ g,É

G½zÀ 8 eÉÆvÉ ¸Éöà ÊgÀP¯ À ïUÀ¼ÄÀ GzÀgÀ ¨sÁUÀz° À ª è .É
±Áé¸ÀgÀAzsÀæ «¸Àgu À A É iÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¸Éöà ÊgÀP¯ À ïUÀ¼ÄÀ »ÃjgÀĪÀ DQìd£ï
C£ÀÄß PÉƼÀªA É iÀÄAwgÀĪÀ ±Á鸣 À Á¼À ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ
±Áé¸À£Á¼ÀzÀ
PÀªÀ®ÄUÀ¼ÀÄ(mÉæÃQAiÀÄ)
PÀªÀ®ÄUÀ¼ÀÄ zÉúÀzÀ J¯Áè ¨sÁUÀPÀÆÌ ¸ÀgÀ§gÁdÄ
ªÀiÁqÀÄvÀª Û .É fêÀPÆ É Ã±ÀU¼ À ÄÀ DQìd£ï C£ÀÄß «¸Àgu À AÉ iÀÄ
ªÀÄÆ®PÀ »ÃjPÉÆAqÀÄ ±Áé¸À£Á¼ÀzÀ PÀªÀ®ÄUÀ½UÉ
to

PÁ§ð£ï qÉÊDPÉöì Êqï C£ÀÄß »A¢gÀÄV¸ÀÄvÀª Û .ÉÀ fgÀ¼A É iÀÄ

gÀPÀÛªÀÅ (haemolymph) fêÀPÉÆñÀUÀ¼À £ÀqÀĪÉ
C¤®UÀ¼À «¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀz Û .É ¸Éöà ÊgÀP¯
À ïUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ
t

PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉöì Êqï fgÀ¼A É iÀÄ zÉúÀ¢AzÀ ºÉÆgÀPÌÉ

No

avÀæ 19.15 fgÀ¼ÉAiÀÄ ±Áé¸ÁAUÀªÀÇåºÀ «¸Àgu À U É ÆÉ ¼ÀÄv

î zÛÀ .É
PÀAqÀÄPÉƽî : fgÀ¼ÉAiÀÄ°è£À G¹gÁl C«ÄèÁzÀ G¹gÁlQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ ªÀÄÄAzÀĪÀgÉ¢zÉ. ºÉÃUÉ?
ªÀiÁ£ÀªÀgÀ°è G¹gÁlQæAiÉÄ
PÀ£ÀßrAiÀÄ ªÀÄÄAzÉ ¤AvÀÄ G¹gÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆgÀ©qÀĪÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è
¤ªÀÄä JzÉAiÀÄ ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß «ÃQë¹. UÁ½AiÀÄ£ÀÄß M¼ÀvÉUÉzÀÄ ºÉÆgÀ©qÀĪÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ±Áé¸ÀQæAiÉÄ
(breathing) J£ÀÄßvÁÛgÉ.

101
 £ÁªÀÅ ±Áé¸ÁAUÀªÀÇåºÀzÀ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ UÁ½AiÀÄ£ÀÄß M¼ÀvÉUÉzÀÄ ºÉÆgÀ©qÀÄvÉÛêÉ. ªÀiÁ£ÀªÀ£À
±Áé¸ÁAUÀªÀÇåºÀªÀÅ ªÀÄÆUÀÄ, UÀAl®Ä, ±Áé¸À£Á¼À (trachea), ±Áé¸À£Á¼ÀzÀ PÀªÀ®ÄUÀ¼ÀÄ (bronchus)
ºÁUÀÆ ±Áé¸ÀPÉÆñÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. ±Áé¸ÀPÉÆñÀªÀÅ ¨ÁæAQAiÉÆÃ¯ï ªÀÄvÀÄÛ ªÁAiÀÄÄPÉÆñÀ
(alveoli)UÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. avÀæ 19.16 ªÀÄvÀÄÛ avÀæ 19.17£ÀÄß «ÃQë¹, ±Áé¸ÁAUÀzÀ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß
UÀÄgÀÄw¹.

£Á¹PÀ gÀAzsÀæ zsÀé¤ ¥ÉnÖUÉ

UÀAl®Ä ªÀÄÈzÀé¹ÛAiÀÄ

d
J¦UÁèn¸ï (QgÀÄ£Á°UÉ) GAUÀÄgÀUÀ½AzÀ
¨Á¬ÄAiÀÄ CAUÀ¼À zsÀé¤ ¥ÉnÖUÉ DªÀÈvÀÛªÁzÀ
±Áé¸À£Á¼À
±Áé¸À ¥Àl® ¨ÁæAPÀ¸ï

he
ªÀÄÈzÀé¹ÜAiÀÄ GAUÀÄgÀUÀ¼ÀÄ
¨ÁæAQAiÉÆïïUÀ¼ÀÄ
±Áé¸ÀPÉÆñÁªÀÈvÀ ¥ÉÆgÉ ±Áé¸À£Á¼À ¥ÀPÉ̮ħÄUÀ½AzÀ
PÀÆrzÀ JzÉ©üwÛ
JqÀ ±Áé¸ÀPÉÆñÀ

is
ºÀÈzÀAiÀÄ
§® ±Áé¸ÀPÉÆñÀ
re S
D°éAiÉÆïÉÊUÀ½AzÀ PÀÆrzÀ
JzÉ UÀÆqÀÄ
¨ÁæAQAiÉÆïïUÀ¼ÀÄ ±Áé¸ÀPÉÆñÀ CAUÁA±À
B
bl
¨ÁæAPÉÊ
D°éAiÉÆïÉÊ
¥ÀPÉÌ®Ä§Ä ¸ÁßAiÀÄÄ
ªÀ¥É
±Áé¸ÀPÀĺÀgÀªÀ£ÀÄß
DªÀj¹gÀĪÀ ¥ÉÆgÉ
be T

ªÀ¥É
pu
avÀæ 19.16 ªÀiÁ£ÀªÀ£À ±Áé¸ÁAUÀªÀÇåºÀ avÀæ 19.17 ªÀiÁ£ÀªÀ£À ±Áé¸ÀPÉÆñÀUÀ¼À M¼ÀgÀZÀ£É
K

£Á¹PÀ gÀAzsÀæUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ UÁ½AiÀÄÄ ªÀÄÆUÀ£ÀÄß vÀ®Ä¥ÀÅvÀÛzÉ. F UÁ½AiÀÄ°ègÀĪÀ zsÀƽ£À

©

PÀtUÀ¼ÀÄ ±Áé¸ÀPÉÆñÀªÀ£ÀÄß vÀ®Ä¥ÀŪÀÅ¢®è.

D¯ÉÆÃa¹ : £Á¹PÀzÀ°ègÀĪÀ AiÀiÁªÀ «²µÀÖ gÀZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ zsÀƽ£À PÀtUÀ¼À£ÀÄß vÀqÉ»rAiÀÄÄvÀÛªÉ?
zsÀƽ£À ªÁvÁªÀgÀtzÀ°ègÀĪÀ M§â ªÀåQÛ ¥ÀzÉà ¥ÀzÉà ¹Ã£ÀÄvÁÛ£É. KPÉ?
¨Á¬ÄAzÀ G¹gÁqÀĪÀÅzÀÄ ¸ÀÄgÀQëvÀªÉÃ?
UÁ½AiÀÄÄ UÀAl®£ÀÄß ¥ÀæªÉò¹zÀ £ÀAvÀgÀ J¦UÁèn¸ï£À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ±Áé¸À£Á¼ÀªÀ£ÀÄß
¥À æ ª É Ã ²¸À Ä vÀ Û z É . ±Áé ¸ À £ Á¼À ª À Å ‘¹’ DPÁgÀ z À ªÀ Ä ÈzÀ é ¹ Ü GAUÀ Ä gÀ U À ¼ À £ À Ä ß ºÉ Æ A¢zÉ . EªÀ Å
to

±Áé¸À£Á¼ÀªÀÅ PÀÄUÀÎzÀAvÉ £ÉÆÃrPÉƼÀÄîvÀÛªÉ. ±Áé¸À£Á¼ÀªÀÅ JgÀqÀÄ PÀªÀ®ÄUÀ¼ÁV «¨sÁUÀªÁVzÉ.

¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ PÀªÀ®£ÀÄß ¨ÁæAPÀ¸ï JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¨ÁæAPÀ¸ï PÀæªÀĪÁV
JqÀ ªÀÄvÀÄÛ §® ±Áé¸ÀPÉÆñÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæªÉò¸ÀÄvÀÛªÉ. F ¨ÁæAPÀ¸ïUÀ¼ÀÄ ¥ÀÅ£ÀB PÀªÀ¯ÉÆqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ.
t

EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¨ÁæAQAiÉÆïïUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. ¨ÁæAQAiÉÆïïUÀ¼À vÀÄ¢AiÀÄ°è ¸ÀÆPÀë÷ä UÁvÀæzÀ

No

ªÁAiÀÄÄPÉÆñÀUÀ¼ÀÄ EgÀÄvÀÛªÉ. ªÁAiÀÄÄPÉÆñÀUÀ¼À£ÀÄß D°éAiÉÆïÉÊ (alveoli)UÀ¼ÉAzÀÆ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

ªÁAiÀÄÄPÉÆñÀzÀ ¸ÀÄvÀÛ ¥ÀjZÀ®£ÉAiÀiÁUÀÄwÛgÀĪÀ gÀPÀÛªÀÅ DQìd£ï ªÀÄvÀÄÛ PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉìöÊqï£À
«¤ªÀÄAiÀÄzÀ°è ¥Á¯ÉÆÎAqÀÄ DQìd£ï C£ÀÄß fêÀPÉÆñÀUÀ½UÉ ¸ÀgÀ§gÁdÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. F
DQìd£ï UÀÄèPÉÆøï£À GvÀ̵ÀðuÉUÉ §¼ÀPÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß PÉÆòÃAiÀÄ G¹gÁl (Cellular
respiration) J£ÀÄߪÀgÀÄ. F QæAiÉÄAiÀÄ°è ©qÀÄUÀqÉAiÀiÁUÀĪÀ PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉìöÊqÀ£ÀÄß gÀPÀÛªÀÅ
D°éAiÉÆïÉÊUÀ½UÉ ªÀÄgÀ½¸ÀÄvÀÛzÉ. PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉìöÊqï¤AzÀ PÀÆrzÀ UÁ½AiÀÄÄ ¥ÀÅ£ÀB zÉúÀ¢AzÀ
CzÉà ªÀiÁUÀðzÀ ªÀÄÆ®PÀ ºÉÆgÀºÁPÀ®àqÀÄvÀÛzÉ.

102
 ZÀlĪÀnPÉ 19.7 : ªÀ¥ÉAiÀÄ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀĪÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ
F ªÉÄð£À avÀæ 19.18gÀ°è vÉÆÃj¹gÀĪÀAvÉ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ ¸À®PÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¹zÀÞ¥Àr¹PÉƽî.
WÀAmÁ¥ÁvÉæ (Belljar)AiÀÄ ¨Á¬ÄUÉ PÀnÖgÀĪÀ gÀ§âgï ºÁ¼ÉAiÀÄÄ ªÀ¥ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ §®Æ£ïUÀ¼ÀÄ
±Áé¸ÀPÉÆñÀªÀ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛªÉ.gÀ§âgï ºÁ¼ÉAiÀÄ£ÀÄß PɼÀUɼɬÄj. WÀAmÁ ¥ÁvÉæAiÉƼÀV£À MvÀÛqÀ
PÀrªÉÄAiÀiÁV §®Æ£ïUÀ¼ÀÄ »UÀÄÎvÀÛªÉ (GZÁÑ÷é¸À). £ÀAvÀgÀ gÀ§âgï ºÁ¼ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÉÄÃ¯É vÀ½îj.
WÀAmÁ¥ÁvÉæAiÉƼÀV£À MvÀÛqÀ ºÉZÁÑV §®Æ£ïUÀ¼ÀÄ PÀÄUÀÄÎvÀÛªÉ (¤±Áé¸À).

d
he
Y-£À½PÉ
Y-£À½PÉ

is
re S
§®Æ£ï §®Æ£ï
B
bl
be T

gÀ§âgï ºÁ¼É gÀ§âgï ºÁ¼É

pu
K

avÀæ 19.18 : G¹gÁlzÀ ¥ÀæQæAiÉÄ

©

¤ªÀÄUÉ UÉÆvÉÛ ?
1. zÉúÀªÀÅ «±ÁæAvÀ ¹ÜwAiÀÄ°èzÁÝUÀ ¥Àæw ¤«ÄµÀ ¸Àj ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 10 °Ãlgï UÁ½AiÀÄ£ÀÄß
M¼ÀvÉUÉzÀÄ ºÉÆgÀ©qÀÄvÀÛzÉ.
2. §®±Áé¸ÀPÉÆñÀªÀÅ JqÀ ±Áé¸ÀPÉÆñÀQÌAvÀ®Æ ¸Àé®à zÉÆqÀØzÁVzÉ.
3. §®±Áé¸ÀPÉÆñÀzÀ°è 3 ¥Àl® (Lobes)UÀ½zÀÝgÉ JqÀ ±Áé¸ÀPÉÆñÀzÀ°è 2 ¥Àl®UÀ½gÀÄvÀÛªÉ.
to

4. ±Áé¸ÀPÉÆñÀzÀ ªÉÄïÉäöÊ «¹ÛÃtð ¸Àj¸ÀĪÀiÁgÀÄ MAzÀÄ mɤ߸ï PÉÆÃmïð£À¶ÖgÀÄvÀÛzÉ.

5. «±ÁæAvÀ ¹ÜwAiÀÄ°ègÀĪÀ M§â ¥ËæqsÀ ªÀåQÛAiÀÄÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ ¤«ÄµÀPÉÌ 12-15 ¨Áj
t

G¹gÁqÀÄvÁÛ£É.
No

ZÀlĪÀnPÉ 19.8
1. £ÀªÀÄä zÉúÀ ªÀÄvÀÛ ªÀÄ£À¸ÀÄìUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÈzÀÈqsÀ ºÁUÀÆ DgÉÆÃUÀåªÁVqÀ®Ä AiÉÆÃUÀªÀÅ CvÀÄå¥ÀAiÀÄÄPÀÛ.
ºÉÃUÉA§ÄzÀ£ÀÄß w½¬Äj.
2. G¹gÁl ¸ÀA§A¢ü gÉÆÃUÀUÀ¼À PÀÄjvÀÄ ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹.

103
 ¤ÃªÀÅ PÀ°wgÀĪÀÅzÀÄ
• fêÀQæAiÉÄAiÀÄ ªÁåSÁå£À.
• zÀÄåw¸ÀA±ÉèõÀuÉAiÀÄ°è EAUÁ®zÀ qÉÊDPÉìöÊqï£À CªÀ±ÀåPÀvÉÀ.
• fë ªÉÊ«zsÀåªÀ£ÀÄßAlĪÀiÁqÀĪÀ°è zÀÄåw¸ÀA±ÉèõÀuÉAiÀÄ ¥ÁvÀæ.
• ¨É¼ÀQ£À ¥ÀæwQæAiÉÄ ªÀÄvÀÄÛ EgÀļÀÄ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ½VgÀĪÀ ªÀåvÁå¸À.
• J¯É, PÁAqÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃj£À CqÀعýPÉAiÀÄ vɼÀÄ¥ÀzÀgÀ ¸ÉèöÊqïUÀ¼À£ÀÄß ¹zÀÞ¥Àr¸ÀĪÀ P˱À®.
• fêÀ±Á¸ÀÛç CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ°è ¸ÀÆPÀëöäzÀ±ÀðPÀzÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ.

d
• ªÀÄ£ÀĵÀå£À fÃuÁAUÀªÀÇåºÀªÀÅ fgÀ¼ÉAiÀÄ fÃuÁðAUÀªÀÇåºÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ «PÁ¸À ºÉÆA¢gÀĪÀÅzÀÄ.
• ±ÀÄavÀézÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ.

he
• fgÀ¼É ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ£À G¹gÁlQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ.
C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ

is
re S
I ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀÇtðªÁPÀå /¥Àæ±ÉßUÉ £Á®ÄÌ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀjAiÀiÁzÀ
GvÀÛgÀªÀ£ÀÄß Dj¹ :
B
1.
bl
DºÁgÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄ CzÀ£ÀÄß zÉúÀUÀvÀ ªÀiÁrPÉƼÀÄîªÀ QæAiÉÄUÉ F ºÉ¸ÀjzÉ
be T

J. G¹gÁl ©. ¥ÉÇõÀuÉ ¹. «¸Àdð£É r. ¥Àæd£À£À

pu
2. EªÀÅUÀ¼À°è MAzÀÄ zÀÄåw¸ÀA±ÉèõÀuÉAiÀÄ CAwªÀÄ GvÀà£Àß
K

J. ¦µÀÖ ©. UÀÄèPÉÆÃ¸ï ¹. ªÀiÁ¯ÉÆÖøï r. ¸ÀÄPÉÆæøï

3. QÃmÁºÁj ¸À¸åÀ U¼
À ÄÀ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV F PɼPÀ AÀ qÀ ¥ÉÇõÀPÁA±À PÀrªÉÄ EgÀĪÀ ¸Àܼz
À °
À è ¨É¼AÉ iÀÄÄvÀª
Û .É
©

J. PÁ§ð£ï ©. £ÉÊmÉÆæÃd£ï ¹. ¥ÉÇmÁå²AiÀÄA r. ¥sÁ¸ÀáàgÀ¸ï

4. M§â ªÀåQÛ UÁAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É ºÉÊqÉÆæÃd£ï ¥ÀgÁPÉìöÊqï C£ÀÄß ºÁQPÉƼÀÄîvÁÛ£É. EzÀÄ PɼÀV£À
AiÀiÁªÀ ¸ÉÆÃAPÀÄ fëAiÀÄ£ÀÄß £Á±À¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ?
J. DQìd£ï CªÀ®A©¸ÀzÀ ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ ©. DQìd£ï CªÀ®A©vÀ ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ
¹. ²°ÃAzsÀæ r. KPÀPÉÆñÀ fë(¥ÉÆæÃmÉÆÃeÉÆêÁ)
5. CªÉÄʯÉøï QtéªÀÅ ¦µÀÖªÀ£ÀÄß ¥ÀjªÀwð¹zÁUÀ §gÀĪÀ GvÀà£Àß
to

J. UÀÄèPÉÆÃ¸ï ©. ¸ÀÄPÉÆæÃ¸ï ¹. ¯ÁåPÉÆÖøï r. ªÀiÁ¯ÉÆÖøï

II PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹ :
t

1. fêÀ QæAiÉÄUÀ¼ÉAzÀgÉãÀÄ?
No

2. J¯ÉAiÀÄ°è ¦µÀÖzÀ EgÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀvÉÛ ºÀZÀÄѪÀ «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¹.

3. zÀÄåw ¸ÀA±ÉèõÀuAÉ iÀÄ°è DQìd£ï ©qÀÄUÀqAÉ iÀiÁUÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ vÉÆÃj¸ÀĪÀ MAzÀÄ ¥ÀA
æ iÉÆÃUÀª£
À ÄÀ ß
«ªÀj¹.
4. zÀÄåw¸ÀA±ÉèõÀuÉAiÀÄ JgÀqÀÄ ºÀAvÀUÀ¼À°ègÀĪÀ ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
5. ¥ÀgÁªÀ®A© fëUÀ¼ÉAzÀgÉãÀÄ? JgÀqÀÄ GzÁºÀgÀuÉ PÉÆr.
6. C«ÄèÁ PÉƧâ£ÀÄß fÃtÂð¹PÉƼÀî¯ÁUÀĪÀÅ¢®è. KPÉ?
7. fgÀ¼ÉAiÀÄ°è £ÀqÉAiÀÄĪÀ G¹gÁl QæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹.
8. ªÀÄ£ÀĵÀågÀ°è £ÀqÉAiÀÄĪÀ G¹gÁl QæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹.
9. ªÀiÁ£ÀªÀ£À ¥ÀZÀ£ÁAUÀªÀÇåºÀzÀ avÀæ §gÉzÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹.
104
 CzsÁåAiÀÄ 20
G£ÀßvÀ ¸À¸ÀåUÀ¼À°è ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛ

ºÀtÄÚ ªÀÄvÀÄÛ ©ÃdUÀ¼ÀÄ ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛAiÀÄ «zsÀUÀ¼ÀÄ

d
he
G£ÀßvÀ ¸À¸ÀåUÀ¼À°è ªÀiÁzÀj ºÀÆ«£À
¤µÉÃZÀ£À ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛ gÀZÀ£É

is
re S B
bl ¥ÀgÁUÀ¸Àà±Àð
be T
pu
K

«zsÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ

©

J¯Áè fëUÀ¼À°è ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛAiÀÄÄ MAzÀÄ ªÀÄÆ® UÀÄt®PÀët JA§ÄzÀÄ ¤ªÀÄUÉ w½¢zÉ.

AiÀiÁªÀÅzÉà ¥Àæ¨sÉÃzÀzÀ ¸ÀA¥ÀÆtð G½«UÉ ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛ CvÀåªÀ±ÀåPÀ.
¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀw à A Û iÀÄ°è C¯ÉÊAVPÀ ºÁUÀÆ ¯ÉÊAVPÀ JA§ JgÀqÄÀ ªÀÄÆ®¨sÆ À vÀ jÃwUÀ½gÀĪÀÅzÀ£ÄÀ ß
¤ÃªÀÅ F »A¢£À vÀgÀUÀwAiÀÄ°è CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁr¢ÝÃj. ªÉÆ£ÉgÀ, ¥ÉÆæn¸ÁÖ, ±ÉʪÀ® ºÁUÀÆ
to

²°ÃAzsÀæUÀ¼ÀAvÀºÀ PɼÀºÀAvÀzÀ fëUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV C¯ÉÊAVPÀ jÃwAiÀÄ°è ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛ

ªÀiÁqÀÄvÀªÛ .É D®ÆUÀq,ØÉ PÀ©â£A À vÀºÀ G£ÀßvÀ ¸À¸åÀ U¼
À À PÁAqÀU½
À AzÀ ºÉƸÀ ¸À¸åÀ U¼
À ÄÀ ºÀÄlÄÖvª
ÛÀ .É ºÀ¹gÀÄ
¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ PÁAiÀÄd (Vegetative) jÃwAiÀÄ E®èªÉ ¯ÉÊAVPÀ (Sexual) ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛAiÀÄ£ÀÄß
t
No

vÉÆÃgÀÄvÀÛªÉ.
¯ÉÊAVPÀ ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛAiÀÄÄ «²µÀÖ ¥Àæd£À£À PÉÆñÀUÀ¼ÁzÀ °AUÁtÄUÀ¼À (gametes)
GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ¸À«Ä䮣À QæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ.
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è, ¸À¸ÀåUÀ¼À°è CvÀåAvÀ «PÁ¸À ºÉÆA¢gÀĪÀ, ºÀÆ©qÀĪÀ ¸À¸ÀåUÀ¼ÉAzÀÄ
PÀgÉAiÀįÁUÀĪÀ DªÀÈvÀ©Ãd ¸À¸ÀåUÀ¼À°è£À (Angiosperm) ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ
CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄ«j.

105
 ºÀƪÀÅ ¸À¸åÀ UÀ¼À ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛAiÀÄ ¨sÁUÀªÁVzÉ. CzÀÄ ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛUÁVAiÉÄà ªÀiÁ¥ÁðmÁzÀ
PÁAqÀ ªÀ媸 À ÜÉ AiÀÄ MAzÀÄ ¨sÁUÀ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV J¯ÉAiÀÄ PÀAPÀļÀ CxÀªÁ PÁAqÀzÀ vÀÄ¢¬ÄAzÀ ºÀƪÀÅ
ºÀÄlÄÖvÀÛzÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ºÀƪÀÅ ¥ÀĵÀàvÉÆlÄÖ(pedicel) JA§ gÀZÀ£ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¤AwgÀÄvÀÛzÉ.
D¯ÉÆÃa¹ : ºÀÆ ©qÀzÀ ¸À¸ÀåUÀ½ªÉAiÉÄÃ? EzÀÝ°è CªÀÅ ºÉÃUÉ ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ?
MAzÀÄ ªÀiÁzÀj ºÀÆ«£À ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¸ÀĪÀ F avÀæªÀ£ÀÄß(20.1) £ÉÆÃr.

{
{

d
¥ÀĵÀàzÀ¼À
±À¯ÁPÁUÀæ ±À¯ÁPÉ

he
¥ÀgÁUÀPÉÆñÀ ±À¯ÁPÀ £À½PÉ
¥ÀÄAPÉøÀgÀ
CAqÁ±ÀAiÀÄ
PÉøÀgÀ zÀAqÀ

is
re S B
bl
be T
pu
K
©

CAqÁtÄ ¥ÀĵÀà¥ÀvÀæ
¥ÀĵÀà¥ÁvÉæ ¥ÀĵÀàvÉÆlÄÖ

avÀæ 20.1 ªÀiÁzÀj ºÀÆ«£À ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ

¥ÀĵÀàvÉÆnÖ£À vÀÄ¢AiÀÄÄ «¸ÁÛgÀUÉÆAqÀÄ ¥ÀĵÀà¦ÃoÀ (thalamaus) JA§ gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß
to

GAlĪÀiÁrgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹. F ¥ÀĵÀÖ ¦ÃoÀzÀ ªÉÄÃ¯É ºÀÆ«£À ««zsÀ ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ £Á®ÄÌ

¥ÀĵÁàªÀvÀð (whorl) UÀ¼À°è ªÀåªÀ¹ÜvÀªÁVzÉ. ºÉÆgÀ¨sÁUÀ¢AzÀ M¼À¨sÁUÀªÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹zÁUÀ
F £Á®ÄÌ ¨sÁUÀ¼À£ÀÄß PÀæªÀĪÁV ¥ÀĵÀà¥ÁvÉæ (calyx) ¥ÀĵÀàzÀ¼À (corolla) PÉøÀgÀ ªÀÄAqÀ®
t

(androecium) ºÁUÀÆ ±À¯ÁPÀ ªÀÄAqÀ® (gynoecium) JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.

No

¥ÀĵÀà¥ÁvÉA æ iÀÄÄ CvÀåAvÀ ºÉÆgÀV£À DªÀvðÀ ªÁVzÀÄÝ J¯ÉAiÀiÁPÁgÀzÀ ºÀ¹gÀÄ §tÚzÀ gÀZ£
À U
É ¼
À £À ÄÀ ß
ºÉÆA¢zÉ. EªÀÅUÀ½UÉ ¥ÀĵÀà¥ÀvÀæUÀ¼ÀÄ (sepals) JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ. ¥ÀĵÀà¥ÁvÉæ ªÉÆVΣÀ ºÀAvÀzÀ°è
ºÀÆ«£À M¼À¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß gÀQë¸ÀÄvÀÛzÉ.
¥ÀĵÀàz¼
À ª
À ÅÀ ºÉÆgÀV¤AzÀ JgÀq£ À ÃÉ DªÀvð
À ªÁVzÉ. EzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV DPÀµð À PÀ §tÚU¼ À £À ÄÀ ß
ºÉÆA¢gÀĪÀ zÀ¼ÀUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ.
PÉøÀgÀ ªÀÄAqÀ®ªÀÅ ºÉÆgÀV¤AzÀ ªÀÄÆgÀ£Éà DªÀvÀð. EzÀgÀ°è UÀAqÀÄ ¥Àæd£À£À gÀZÀ£ÉUÀ¼ÁzÀ
¥ÀÄAPÉøÀgÀ (stamens) UÀ½ªÉ. CªÀÅ ¥ÀgÁUÀgÉÃtÄ(pollen grain)UÀ¼À£ÀÄß GvÀàwÛªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ.
¥ÀgÁUÀPÉÆñÀUÀ¼À°è UÀAqÀÄ °AUÁtÄUÀ¼ÀÄ GvÀàwÛAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ.
106
 CvÀåAvÀ M¼ÀV£À DªÀvÀðªÉà ±À¯ÁPÀ ªÀÄAqÀ®. EzÀÄ ºÉtÄÚ ¥Àæd£À£À gÀZÀ£ÉUÀ¼ÁzÀ ±À¯ÁPÉ
(carpel)UÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆArzÉ. ¥Àæw ±À¯ÁPÉAiÀÄ PɼÀ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß CAqÁ±ÀAiÀÄ(ovary) , ¤Ã¼ÀªÁzÀ
ªÀÄzsÀå¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ±À¯ÁPÀ £À½PÉ(style) ºÁUÀÄ vÀÄ¢AiÀÄ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ±À¯ÁPÁUÀæ(sstigma) JAzÀÄ
PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ .CAqÁ±ÀAiÀÄzÀ M¼ÀUÉ CAqÀPÀUÀ¼ÀÄ (ovules) EgÀÄvÀÛªÉ. CAqÀPÀUÀ¼À M¼ÀUÉ ºÉtÄÚ
°AUÁtÄUÀ¼ÁzÀ CAqÁtÄ GvÀàwÛAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ.

±À¯ÁPÁUÀæ

d
¥ÀgÁUÀPÉÆñÀ

he
±À¯ÁPÀ £À½PÉ

¥ÀgÁUÀgÉÃtÄUÀ¼ÀÄ

is
re S
¥ÀgÁUÀ¸ÀAaUÀ¼ÀÄ
B
bl CAqÁ±ÀAiÀÄ
be T
pu
CAqÀPÀUÀ¼ÀÄ
¥ÀgÁUÀPÉÆñÀ
K

¥ÀgÁUÀzÀAqÀ
©

avÀæ 20.2 J ¥ÀÄAPÉøÀgÀ avÀæ 20.2 © ±À¯ÁPÉ

ZÀ l ĪÀ n PÉ 20.1
DUÀµÃÖÉ CgÀ½zÀ zÁ¸ÀªÁ¼À ºÀÆ MAzÀ£ÄÀ ß vÉUz É ÄÀ PÉƽî, CzÀg° À è ¥ÀÄAPÉøÀgU
À ¼
À £
À ÄÀ ß ºÁUÀÆ
to

±À¯ÁPÉAiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹. JgÀqÄÀ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¥Énæ vÀmÖU É ¼

À °
À è ¤ÃgÀÄ vÉUz É ÄÀ PÉÆAqÀÄ EªÀÅUÀ¼£ À ÄÀ ß
ºÁQr. ¥ÀÄAPÉøÀgª À £À ÄÀ ß vÉgz
É ÄÀ M¼ÀV£À ¥ÀgÁUÀPÆ
É Ã±Àª£ À ÄÀ ß PÉʪÀĸÀÆgÀ¢AzÀ UÀªÄÀ ¤¹. M¼ÀUÉ
ºÀ¼¢À §tÚzÀ PÀtUÀ¼£ À ÄÀ ß £ÉÆÃqÀÄwÛÃj. EªÉà ¥ÀgÁUÀgÃÉ tÄUÀ¼ÄÀ . CzÉà jÃw CAqÁ±ÀAiÀĪÀ£ÄÀ ß
t

GzÀÝPÉÌ ¹Ã½ UÀªÀĤ¹. M¼ÀUÀqÉ ©½ §tÚzÀ ¸ÀtÚ ¸ÀtÚ PÀtUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃqÀÄwÛÃj. EªÉÃ
No

CAqÀPÀUÀ¼ÀÄ.
DªÀÈvÀ©Ãd ¸À¸åÀ U¼
À °
À è ¯ÉÊAVPÀ ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwA
Û iÀÄÄ ªÀÄÆgÀÄ ¥Àª
æ ÄÀ ÄR WÀl£ÁªÀ½UÀ¼£
À ÄÀ ß
M¼ÀUÉÆArzÉ.
1. °AUÁtÄUÀ¼À GvÀàwÛ ºÁUÀÄ ªÀUÁðªÀuÉ
2. ¤µÉÃZÀ£À
3. ¨É¼ÀªÀtÂUÉ
107
1. J. °AUÁtÄUÀ¼À GvÀàwÛ
EzÀÄ ¯ÉÊAVPÀ ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛAiÀÄ ªÉÆzÀ® ¥ÁægÀA©üPÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀiÁVzÉ. ¤ªÀÄUÉ
w½¢gÀĪÀAvÉ ¥ÀÄAPÉøÀgz À À ¥ÀgÁUÀgÃÉ tÄUÀ¼°À è UÀAqÀÄ°AUÁtÄUÀ¼ÄÀ C©üªÈÀ ¢Þ ºÉÆAzÀÄvÀª Û .É
CzÀgÀAvÉ ±À¯ÁPÉAiÀÄ CAqÁ±ÀAiÀÄzÀ°è ºÉtÄÚ °AUÁtÄ (CAqÀPÉÆñÀ)UÀ¼ÀÄ C©üªÀÈ¢Þ
ºÉÆAzÀÄvÀª Û .É
1. © ¥ÀgÁUÀ¸Àà±Àð
°AUÁtÄUÀ¼À GvÀàwÛAiÀÄ £ÀAvÀgÀ ¥ÀgÁUÀ¸Àà±Àð £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ ºÀÆ«£À §°vÀ ¥ÀgÁUÀ
PÉÆñÀ¢AzÀ CzÉà ºÀÆ«£À CxÀªÁ ¨ÉÃgÉÆAzÀÄ ºÀÆ«£À ±À¯ÁPÁUÀPæ ÌÉ ¥ÀgÁUÀgÃÉ tÄUÀ¼ÄÀ ªÀUÁðªÀuÉ

d
DUÀĪÀ ¥ÀæQæAiÉÄUÉ ¥ÀgÁUÀ¸Àà±Àð JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ. ¥ÀgÁUÀ¸Àà±Àð £ÀqÉAiÀĨÉÃPÁzÀgÉ UÁ½, ¤ÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

he
¥ÁætÂUÀ¼ÀAvÀºÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼À CªÀ±ÀåPÀvÉ EzÉ. ¥ÀgÁUÀ¸Àà±Àð JgÀqÀÄ «zsÀUÀ¼À°è £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.
1. ¸ÀéQÃAiÀÄ ¥ÀgÁUÀ¸Àà±Àð (self pollination)
2. ¥ÀgÀQÃAiÀÄ ¥ÀgÁUÀ¸Àà±Àð (cross pollination)

is
re S
avÀæ 20.3£ÀÄß UÀªÄÀ ¤¹. MAzÀÄ ºÀÆ«£À ¥ÀgÁUÀgÃÉ tÄUÀ¼ÄÀ CzÉà ºÀÆ«£À ±À¯ÁPÁUÀPæ ÌÉ
B
bl
CxÀªÁ CzÉà ¸À¸ÀåzÀ ¨ÉÃgÉ ºÀÆ«£À ±À¯ÁPÁUÀæPÉÌ ªÀUÁðªÀuÉAiÀiÁzÀ°è CzÀ£ÀÄß ¸ÀéQÃAiÀÄ
¥ÀgÁUÀ¸Àà±Àð JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀgÁUÀ gÉÃtÄUÀ¼ÀÄ CzÉà ¥Àæ¨sÉÃzÀzÀ E£ÉÆßAzÀÄ VqÀzÀ
be T
pu
ºÀÆ«£À°ègÀĪÀ ±À¯ÁPÁUÀæPÉÌ ªÀUÁðªÀuÉAiÀiÁzÀ°è CzÀ£ÀÄß ¥ÀgÀQÃAiÀÄ ¥ÀgÁUÀ¸Àà±Àð JAzÀÄ
K

PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.
¥ÀgÁUÀ¸Àà±ÀðzÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ
©

eÉãÀĺÀļÀÄ

amÉÖ

UÁ½
QÃlUÀ¼ÀÄ
to

ºÀÆUÀ¼À ¥ÀgÁUÀUÀ¼À£ÀÄß UÁ½AiÀÄÄ

EvÀgÉ ºÀÆUÀ½UÉ ZÀzÀÄj¸ÀÄvÀÛzÉ
QÃlUÀ¼À zÉúÀPÉÌ CAnPÉÆAqÀ ¥ÀgÁUÀUÀ¼ÀÄ EvÀgÉ ºÀÆ«£À
±À¯ÁPÁUÀæPÉÌ ªÀUÁðªÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ.

avÀæ 20.3(J) ¥ÀgÁUÀ¸Àà±ÀðzÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ

t
No

¥ÀgÁUÀ¸Àà±ÀðzÀ «zsÀUÀ¼ÀÄ

¸ÀéQÃAiÀÄ ¸ÀéQÃAiÀÄ ¥ÀgÀQÃAiÀÄ PÀÈvÀPÀ

MAzÀÄ ºÀÆ«£À ¥ÀgÁUÀUÀ¼ÀÄ MAzÀÄ ºÀÆ«£À ¥ÀÀgÁUÀ MAzÀÄ ºÀÆ«£À ¥ÀÀgÁUÀ MAzÀÄ ºÀÆ«£À ¥ÀÀgÁUÀ
CzÉà ºÀÆ«£À ±À¯ÁPÁUÀæPÉÌ UÀ¼ÀÄ CzÉà ¸À¸ÀåzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ºÀÆ«£À UÀ¼ÀÄ CzÉà eÁwAiÀÄ ¸À¸ÀåzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ UÀ¼À£ÀÄß GzÉÝñÀ¥ÀƪÀðPÀªÁV ¸À¸ÀåzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ
ªÀUÁðªÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ ±À¯ÁPÁUÀæPÉÌ ªÀUÁðªÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ ºÀÆ«£À ±À¯ÁPÁUÀæPÉÌ ªÀUÁðªÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ ºÀÆ«£À ±À¯ÁPÁUÀæPÉÌ ªÀUÁðªÀuÉ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ

20.3(©) ¥ÀgÁUÀ¸Àà±ÀðzÀ «zsÀUÀ¼ÀÄ

108
 ZÀlĪÀnPÉ 20.2
¥ÀgÁUÀ¸Àà±ÀðzÀ°è eÉãÀĺÀļÀÄ, amÉÖ E¤ßvÀgÀ QÃlUÀ¼À ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¸À®Ä ºÀwÛgÀzÀ
GzÁå£ÀPÉÌ ¨sÉÃn PÉÆr.
UÁ½AiÀÄ ªÀiÁzsÀåªÀÄ¢AzÀ ¥ÀgÁUÀ¸Àà±ÀðPÉÌ M¼ÀUÁUÀĪÀ ºÀƪÀÅUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV aPÀ̪ÀÅ
ºÁUÀÆ ªÀħÄâ §tÚªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. CAxÀ ºÀƪÀÅUÀ¼ÀÄ ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è MtVzÀ ºÁUÀÆ
ºÀUÀÄgÀªÁzÀ ¥ÀgÁUÀgÉÃtÄUÀ¼À£ÀÄß GvÁàzÀ£É ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. PÀ§Äâ, eÉÆüÀ ºÁUÀÆ ºÀÄ®Äè UÁ½AiÀÄ
ªÀiÁzsÀåªÀÄ¢AzÀ ¥ÀgÁUÀ¸Àà±ÀðPÉÌ M¼ÀUÁUÀĪÀ ¸À¸ÀåUÀ½UÉ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ.

d
PÀAqÀÄPÉƽî : ¤¸ÀUÀðzÀ°è ¸ÀéQÃAiÀÄ ¥ÀgÁUÀ¸Àà±ÀðQÌAvÀ ºÉZÁÑV ¥ÀgÀQÃAiÀÄ ¥ÀgÁUÀ¸Àà±Àð PÀAqÀÄ

he
§gÀÄvÀÛªÉ. KPÉAzÀgÉ ¥ÀgÀQÃAiÀÄ ¥ÀgÁUÀ¸Àà±Àð¢AzÀ ¸À¸ÀåUÀ½UÉ C£ÉÃPÀ ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀUÀ½ªÉ.
d®¸À¸ÀåUÀ¼À°è ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV UÀAqÀÄ ºÁUÀÆ ºÉtÄÚ ºÀÆUÀ¼ÀÄ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ EgÀÄvÀÛªÉ. UÀAqÀÄ

is
re S
ºÀÆUÀ¼ÄÀ ¸À¸åÀ ¢AzÀ ¨ÉÃ¥ÀðlÄÖ ¤Ãj£À°è vÉïÁqÀvÆ É qÀUÄÀ vÀª
Û .É ºÉtÄÚ ºÀÆUÀ¼ÄÀ VqÀPÌÉ ºÉÆA¢PÉÆAqÉÃ
B
Egˀv˻
bl
Û .É ¤Ãj£À C¯ÉU¼ À À ªÀÄÆ®PÀ UÀAqÀÄ ºÀƪÀÅUÀ¼ÄÀ ºÉtÄÚ ºÀÆUÀ¼£ À ÄÀ ß vÀ®Ä¦, ¥ÀgÁUÀ gÉÃtÄUÀ¼£
©qÀÄUÀqÉ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. ªÁå°¸ï¤ÃjAiÀiÁ, ºÉÊræ¯Á ºÁUÀÆ J¯ÉÆÃrAiÀiÁ EzÀPÉÌ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ.
À ÄÀ ß
be T
pu
¥ÀgÁUÀUÀ¼ÀÄ
K

ºÀƪÀÅ

ºÉtÄÚ
©

UÀAqÀÄ

ªÁå°¸ï¤ÃjAiÀÄ
to

avÀæ 20.4 ªÁå°¸ï¤ÃjAiÀiÁ(mÉÃ¥ï UÁæ¸ï)zÀ°è ¥ÀgÁUÀ¸Àà±Àð

§ºÀÄvÉÃPÀ ¸À¸ÀåUÀ¼À°è ¥ÀgÀQÃAiÀÄ ¥ÀgÁUÀ¸Àà±Àð amÉÖ zÀÄA©UÀ¼ÀAvÀºÀ QÃlUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ
t
No

GAmÁUÀÄvÀz Û .É CAvÀºÀ ºÀƪÀÅUÀ¼°À è QÃlUÀ¼£ À ÄÀ ß DPÀ¶ð¸À®Ä «±ÉõÀªÁzÀ ªÀiÁ¥ÁðlÄUÀ½gÀÄvÀª Û .É

«±ÉõÀªÁV, F ºÀƪÀÅUÀ¼À ¥ÀĵÀàzÀ¼ÀUÀ¼ÀÄ ªÀtðgÀAfvÀªÁVgÀÄvÀÛªÉ. PÉ®ªÀÅ ºÀÆUÀ¼ÀÄ QÃlUÀ¼À£ÀÄß
DPÀ¶ð¸ÀĪÀ ¸À®ÄªÁV ªÀÄPÀgÀAzÀªÀ£ÀÄß GvÀàwÛ ªÀiÁqÀĪÀ UÀæAyUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. gÁwæ CgÀ¼ÀĪÀ
ºÀÆUÀ¼°
À è ªÀħÄâ §tÚU½À zÀÄÝ, QÃlUÀ¼£À ÄÀ ß DPÀ¶ð¸À®Ä «±ÉõÀªÁzÀ ¸ÀĪÁ¸À£A É iÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀª
Û .É
QÃlUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹zÀgÉ ºÀÆUÀ½UÉ ºÉZÀÄÑ ¨sÉÃn ¤ÃqÀĪÀ ¥ÁætÂUÀ¼ÉAzÀgÉ ºÀQÌUÀ¼ÀÄ.
ªÀÄPÀgÀAzÀÀªÀ£ÀÄß »ÃgÀ®Ä ¸ÀtÚ ¸ÀtÚ ºÀQÌUÀ¼ÀÄ ºÀÆUÀ½UÉ ¨sÉÃn ¤Ãr, D ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀgÀQÃAiÀÄ
¥ÀgÁUÀ¸Àà±ÀðPÉÌ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛªÉ. ¨ÁªÀ°UÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ §¸ÀªÀ£ÀºÀļÀÄUÀ½AzÀ®Æ ¥ÀgÁUÀ¸Àà±ÀðPÉÌ
M¼ÀUÁUÀĪÀ ºÀƪÀÅUÀ½ªÉ.

109
 avÀæ 20.5 ¥ÁætÂUÀ½AzÀ ¥ÀgÁUÀ¸Àà±Àð

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K

avÀæ 20.6 ¨ÁªÀ° ªÀÄvÀÄÛ amÉÖUÀ½AzÀ ¥ÀgÁUÀ¸Àà±Àð

©

2. ¤µÉÃZÀ£À: ¯ÉÊAVPÀ ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛAiÀÄ JgÀqÀ£Éà ¥ÀæªÀÄÄR WÀl£ÉAiÉÄà ¤µÉÃZÀ£À.

¥ÀgÁUÀgÉÃtÄ«£À°ègÀĪÀ KPÀUÀÄtÂvÀ (haploid) ¥ÀÄgÀĵÁtÄ, CAqÀPÀzÀ°ègÀĪÀ KPÀUÀÄtÂvÀ
CAqÁtÄ«£À eÉÆvɸÉÃgÀĪÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÉÄà ¤µÉÃZÀ£À. avÀæ 20.7 UÀªÀĤ¹.
¤±ÉÃZÀ£À GAmÁUÀ ¨ÉÃPÁzÀ°è ±À¯ÁPÁUÀz
æ À ªÉÄÃ¯É EgÀĪÀ ¥ÀgÁUÀgÃÉ tÄ ±À¯ÁPÀ£½
À PÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ
CAqÀPÀªÀ£ÀÄß vÀ®Ä¥À¨ÉÃPÀÄ. EzÀPÁÌV CzÀÄ ¥ÀgÁUÀ £À½PÉ JA§ gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß GvÀàwÛ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
CzÀÄ ±À¯ÁPÉAiÀÄ GzÀÝPÀÆÌ ¨É¼ÉzÀÄ CAqÀPÀªÀ£ÀÄß vÀ®Ä¥ÀÅvÀÛzÉ. ¥ÀgÁUÀ£À½PÉAiÀÄÄ CAqÀPÀzÉƼÀUÉ
to

¥ÀæªÉò¹ ¥ÀÄgÀĵÁtĪÀ£ÀÄß ©qÀÄUÀqÉ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.

±À¯ÁPÁUÀæ ¦¹Ö¯ï (±À¯ÁPÉ) ¥ÀgÁUÀ¸Àà±Àð
©jzÀ ¥ÀgÁUÀPÆ É Ã±Àz°
À g
è ÄÀ ªÀ
[
t

¥ÀÄAPÉøÀgÀ ¥ÀgÁUÀ PÉÆñÀ ¥ÀgÁUÀgÉÃtÄUÀ¼ÀÄ

No

¥ÀgÁUÀ zÀAqÀ
±À¯ÁPÀ £À½PÉ
¥ÀgÁUÀ £À½PÉ
CAqÀPÀUÀ¼ÀÄ
¨sÀÆæt ¸ÀAa
CAqÀPÉÆñÀ
CAqÁ±ÀAiÀÄ

¥ÀĵÀà zÀ¼À
ªÁºÀPÀ CAUÁA±À ªÀåªÀ¸ÉÜ
¥ÀĵÀà ¥ÀvÀæ

avÀæ 20.7 ¤µÉÃZÀ£À

110
 ZÀlĪÀnPÉ 20.3
M¼À¨sÁUÀ vÀUÀÄÎ EgÀĪÀ JgÀqÀÄ UÁf£À ¸ÉèöÊqïUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî. EªÀÅUÀ½UÉ PÁå«n ¸ÉèöÊqïì
(cavity slides) JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. MAzÀgÀ°è PÉ®ªÀÅ ºÀ¤ ¤ÃgÀÄ ºÁQ. E£ÉÆßAzÀPÉÌ 2 % ¸ÀÄPÉÆæøï
zÁæªÀt ºÁQ. MAzÀÄ zÁ¸ÀªÁ¼À ºÀÆ«£À ¥ÀÄAPÉøÀgÀªÀ£ÀÄß ¤Ã¼ÀªÁV ¹Ã½ CzÀ£ÀÄß F JgÀqÀÆ
¸ÉèöÊr£À zÁæªÀtPÉÌ ºÁQ. ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 4 WÀAmÉ ºÁUÉà Er. £ÀAvÀgÀ JgÀqÀÆ ¸ÉèöÊqïUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀëöäzÀ±ÀðPÀzÀ
CrAiÀÄ°è «ÃQë¹. ¤ÃªÀÅ K£À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄ«j?
¸ÀÄPÉÆæøï zÁæªÀtªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ UÁf£À ¸ÉèöÊqï£À°ègÀĪÀ ¥ÀgÁUÀgÉÃtÄUÀ¼À°è ¥ÀgÁUÀ £Á¼À

d
¨É¼É¢gÀĪÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹. ¤ªÀÄä wêÀiÁð£ÀªÉãÀÄ?
CAqÀPÀzÀ M¼À¨sÁUÀzÀ°è ¨sÀÆæt¸ÀAa JA§ MAzÀÄ gÀZÀ£É EzÉ. EzÀÄ ºÉtÄÚ °AUÁtĪÁzÀ

he
CAqÁtĪÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. ¥ÀgÁUÀ£Á¼À ¨sÀÆæt¸ÀAaAiÀÄ£ÀÄß vÀ®Ä¦zÀ £ÀAvÀgÀ, UÀAqÀÄ
°AUÁtÄUÀ¼ÀÄ ºÉtÄÚ °AUÁtÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ÀAAiÉÆÃUÀ ºÉÆAzÀÄvÀÛªÉ. EzÀjAzÀ ¢éUÀÄtÂvÀ

is
AiÀÄÄUÀäd(diploid Zygote) GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. F ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¤µÉÃZÀ£À J£ÀÄߪÀgÀÄ.
re S B
bl
3. ¨É¼ÀªÀtÂUÉ : ¨sÀÆæt, ©Ãd ºÁUÀÄ ºÀtÄÚ gÀÆ¥ÀÄUÉƼÀÄî«PÉ.
be T

¨sÀÆætªÀÅ ¸À¹AiÀiÁUÀĪÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄÄ ¯ÉÊAVPÀ ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛAiÀÄ ªÀÄÆgÀ£Éà ªÀÄvÀÄÛ CAwªÀÄ

pu
WÀl£ÉAiÀiÁVzÉ. EzÀgÀ ««zsÀ ºÀAvÀUÀ¼ÀÄ »ÃVªÉ.
K

• ¢éUÀÄtÂvÀ(diploid) AiÀÄÄUÀäªÀÅ ¨sÀÆæt ¨É¼ÉzÀ £ÀAvÀgÀ ©ÃdªÁV ªÀiÁ¥ÀðqÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ

©

©ÃdªÀÅ ºÉƸÀ ¸À¸ÀåªÁV ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.

• ¨sÀÆætzÀ ¸ÀÄvÀÛ JAqÉÆøÀàªÀiïð(endosperm) JA§ ºÉ¸Àj£À ¥ÉÆõÀPÀ CAUÁA±À

¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.

• CAqÀPÀªÀÅ ©ÃdªÁV ªÀiÁ¥ÀðqÀÄvÀÛzÉ.

to

• CAqÀPÀzÀ ¸ÀÄvÀÛ EzÀÝ ºÉÆ¢PÉUÀ¼ÀÄ ©ÃdzÀ ºÉÆ¢PÉAiÀiÁV ªÀiÁ¥ÀðqÀÄvÀÛªÉ.

• ±À¯ÁPÉAiÀÄ CAqÁ±ÀAiÀÄ ¨sÁUÀªÀÅ ©ÃdªÀ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ ºÀuÁÚV ªÀiÁ¥ÁðqÀÄvÀÛzÉ.

t
No

• ¥ÀĵÀÖ¥ÀvÉæ, ¥ÀĵÀÖzÀ¼À ªÀÄÄAvÁzÀ ºÀÆ«£À ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ GzÀÄj ºÉÆÃUÀÄvÀÛªÉ.

£ÁªÀÅ DºÁgÀzÀ°è §¼À¸ÀĪÀ ««zsÀ vÀgÀPÁjUÀ¼ÀÄ DªÀÈvÀ ©Ãd ¸À¸ÀåUÀ¼À ««zsÀ ¨sÁUÀUÀ¼Éà DVªÉ
JA§ CjªÀÅ ¤ªÀÄVzÉ. EzÀÄ J¯É, PÁAqÀ, ¨ÉÃgÀÄ, ºÀtÄÚ, E®èªÉà ©ÃdUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°ègÀÄvÀÛzÉ.

ZÀlĪÀnPÉ 20.4

1. ¤ªÀÄä ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è DºÁgÀ vÀAiÀiÁj¸À®Ä §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛgÀĪÀ vÀgÀPÁjUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁr.

CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß J¯ÉUÀ¼ÀÄ, PÁAqÀUÀ¼ÀÄ, ¨ÉÃgÀÄUÀ¼ÀÄ, ºÀtÄÚUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ©ÃdUÀ¼ÁV ªÀVÃðPÀj¹.

111
 avÀæ 20.8 (J) ¨ÉüÉPÁ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ (©) KPÀzÀ¼À PÁ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ (¹) QgÀÄzsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ

d
he
• £ÀªÄÀ ä DºÁgÀzÀ ¥Àª æ ÄÀ ÄR ¨sÁUÀªÁVgÀĪÀ ©ÃdUÀ¼£
À ÄÀ ß ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¨ÉüÉPÁ¼ÀÄUÀ¼ÄÀ (pulse),
KPÀz¼ À À PÁ¼ÀÄUÀ¼ÄÀ (grains) ºÁUÀÆ QgÀÄzsÁ£ÀåU¼ À ÄÀ (millets) JA§ ªÀÄÆgÀÄ UÀÄA¥ÀÄUÀ¼°À è
UÀÄgÀÄw¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.

is
re S
• ¨ÉüÉPÁ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ ¥ÉÆænãïUÀ¼À ¥ÀæªÀÄÄR ªÀÄÆ®UÀ¼ÁVªÉ. £ÀªÀÄä zÉñÀ ¨ÉüÉPÁ¼ÀÄUÀ¼À Cw-
B
bl
zÉÆqÀØ GvÁàzÀPÀ ºÁUÀÆ UÁæºÀPÀ zÉñÀªÁVzÉ. CªÀÅ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ §tÚ ºÁUÀÆ UÁvÀæUÀ¼À°è
be T

¹UÀĪÀ ©ÃdUÀ¼ÁVzÀÄÝ ¥Áqï (pod) JA§ MAzÀÄ §UÉAiÀÄ ºÀtÂÚ£À M¼ÀUÉ EgÀÄvÀÛªÉ.
pu
J®èªÀÇ ¯ÉUÀÄå«Ä£ÉÆøÉ(leguminosae) JA§ §mÁt PÀÄlÄA§PÉÌ ¸ÉÃjzÀ ¸À¸ÀåUÀ¼ÁVªÉ.
K

GzÀÄÝ, vÉÆUÀj, §mÁtÂ, ºÀÄgÀĽ ºÁUÀÆ ºÉ¸ÀgÀĨÉÃ¼É ¸ÁªÀiÁ£Àå GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ.

©

• KPÀzÀ¼À PÁ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ UÀnÖAiÀiÁzÀ MtVzÀ ©ÃdUÀ¼ÁVzÀÄÝ, ºÀtÂÚ£À ¹¥Éà EgÀ§ºÀÄzÀÄ E®èªÉÃ

©ÃdPÀªÀZÀzÀ eÉÆvÉUÉ ¸ÉÃjPÉÆArgÀ§ºÀÄzÀÄ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ (cereals) JAzÀÆ
PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.EªÀÅ ¥ÉÆÃAiÉÄù (Poaceae) PÀÄlÄA§PÉÌ ¸ÉÃjzÀ ºÀÄ°è£À eÁwAiÀÄ
¸À¸ÀåUÀ¼ÁVªÉ. GzÁºÀgÀuÉ ªÉÄPÉÌeÉÆüÀ, ¨sÀvÀÛ, UÉÆâü, ¨Á°ð, Nmïì.

• QgÀÄ(¹j)zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ MgÀlÄ PÁ¼ÀÄUÀ¼ÁVzÀÄÝ, CvÀå¢üPÀ ¥ÉÆæÃn£ï C£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. GzÁ:

to

eÉÆüÀ, ¸ÀeÉÓ ªÀÄvÀÄÛ gÁV. EªÀÅUÀ¼À ©ÃdUÀ¼ÀÄ PÁ¼ÀÄUÀ½VAvÀ vÀÄA¨Á aPÀÌzÁVgÀÄvÀÛªÉ.

¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°: ªÉÄPÉÌeÉÆüÀ, ¨sÀvÀÛ, UÉÆâü, ¨Á°ð, Nmïì ªÀÄvÀÄÛ eÉÆüÀUÀ¼ÀÄ ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ
PÁ¼ÀÄUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ±ÉÃ85 gÀµÀÖ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛªÉ.
t
No

¤ÃªÀÅ PÀ°wgÀĪÀÅzÀÄ
• G£ÀßvÀ¸À¸ÀåUÀ¼À°è ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛAiÀÄ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ.
• MAzÀÄ ªÀiÁzÀj ºÀÆ«£À gÀZÀ£É.
• ºÀÆ«£À ««zsÀ ¨sÁUÀUÀ¼À gÀZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄðUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀ.
• G£ÀßvÀ ¸À¸ÀåUÀ¼À ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛAiÀÄ°è QÃlUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀQëUÀ¼À ¥ÁvÀæ.

112
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀÇtðªÁPÀå/¥Àæ±ÉßUÉ £Á®ÄÌ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀjAiÀiÁzÀ
GvÀÛgÀªÀ£ÀÄß Dj¹
1. ©ÃdªÀÅ EzÀjAzÀ ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.
J. CAqÁ±ÀAiÀÄ ©. CAqÀPÀ ¹. ¨sÀÆæt r. ¨sÀÆæt ¸ÀAa
2. gÁwæ CgÀ¼ÀĪÀ ºÀƪÀÅUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV F §tÚ ºÉÆA¢ªÉ.

d
J. £ÉÃgÀ¼É ©. PÉA¥ÀÄ ¹. ºÀ¼À¢ r. ©½

he
3. ºÀÆ ©qÀĪÀ ¸À¸ÀåUÀ¼À°è ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛ QæAiÉÄAiÀÄ ¸ÀgÀt »ÃVzÉ.
J. °AUÁtÄUÀ¼ÀÄ, AiÀÄÄUÀäd, ¨sÀÆæt, ªÉƼÀPÉ

is
re S
©. AiÀÄÄUÀäd, °AUÁtÄUÀ¼ÀÄ, ¨sÀÆæt, ªÉƼÀPÉ
B
bl
¹. ªÉƼÀPÉ, ¨sÀÆæt, AiÀÄÄUÀäd, °AUÁtÄUÀ¼ÀÄ
be T

r. °AUÁtÄUÀ¼ÀÄ, ¨sÀÆæt, AiÀÄÄUÀäd, ªÉƼÀPÉ

pu
K

4. ¥ÀÄAPÉøÀgÀ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.

J. CAqÀPÀUÀ¼ÀÄ ©. CAqÁtÄUÀ¼ÀÄ ¹. CAqÁ±ÀAiÀÄ r. ¥ÀgÁUÀgÉÃtÄUÀ¼ÀÄ
©

II ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ¨sÀwðªÀiÁr

1. ªÀtðgÀAfvÀ zÀ¼ÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄPÀgÀAzÀ ºÁUÀÆ wÃPÀë÷ÚªÁ¸À£É EgÀĪÀ ºÀƪÀÅUÀ¼À°è
¥ÀgÁUÀ¸Àà±ÀðªÀÅ §ºÀÄvÉÃPÀ _______________ UÀ½AzÀ DUÀÄvÀÛzÉ.
2. ªÀÄjfëUÀ¼À°è ©ü£ÀßvÉAiÀÄÄ_______________¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛAiÀÄ «±ÉõÀªÁVzÉ.
to

3. ________________¤AzÀ GAmÁUÀĪÀ ¥ÀgÁUÀ¸Àà±ÀðzÀ°è §ºÀ¼ÀµÀÄÖ

¥ÀgÁUÀgÉÃtÄUÀ¼ÀÄ £ÀµÀÖªÁUÀÄvÀÛzÉ.
t

4. ¤µÉÃZÀ£ÀªÀÅ _______________ £À GvÀàwÛUÉ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ.

No

III F ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹

1. ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛ JAzÀgÉãÀÄ ?
2. ¯ÉÊAVPÀ ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛ JAzÀgÉãÀÄ?
3. ¥ÀgÁUÀ¸Àà±Àð JAzÀgÉãÀÄ?
4. QÃlUÀ¼ÀÄ gÉÊvÀ¸ÉßûUÀ¼ÉÃ? «ªÀj¹.
5. MAzÀÄ ªÀiÁzÀj ºÀÆ«£À avÀæ §gÉzÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹.
113
 CzsÁåAiÀÄ 21
DºÁgÀ GvÁàzÀ£É :
ªÀÄtÄÚ ªÀÄvÀÄÛ d® ¤ªÀðºÀuÉ

PÀȶAiÀÄ°è ªÀÄtÂÚ£À
¥ÁæªÀÄÄRåvÉ
 

d
¥sÀ®ªÀvÁÌgÀPÀUÀ¼À C£ÀÄPÀÆ® ªÀÄtÂÚ£À ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ

he
ªÀÄvÀÄÛ C£À£ÀÄPÀÆ®UÀ¼ÀÄ vÀAvÀæUÀ¼ÀÄ

is
re S
DºÁgÀ GvÁàzÀ£É
B
bl
eÉÊ«PÀ
¥sÀ®ªÀvÁÌgÀPÀUÀ¼ÀÄ
ªÀÄtÄÚ ªÀÄvÀÄÛ d®
¤ªÀðºÀuÉ
ºÀ¹gÀÄ PÁæAw
be T
pu
K
©

gÁ¸ÁAiÀĤPÀ
¨É¼ÉUÀ¼À gÀPÀëuÉ
¥sÀ®ªÀvÁÌgÀPÀUÀ¼ÀÄ
¸ÁªÀAiÀĪÀ UÉƧâgÀ

£ÁªÀÅ DºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÆõÀPÀUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀAvÉ C£ÉÃPÀ ¸ÀAUÀwUÀ¼À §UÉÎ FUÁUÀ¯Éà C¨sÁå¸À
ªÀiÁrgÀÄvÉÛêÉ. £ÀªÀÄä DºÁgÀ J°èAzÀ §gÀÄvÀÛzÉAzÀÄ £ÁªÀÅ w½AiÀĨÉÃqÀªÉ? ¤ªÀÄUÉ UÉÆwÛgÀĪÀAvÉ
to

£ÁªÀÅ DºÁgÀªÀ£ÀÄß JgÀqÀÄ ªÀÄÄRå ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ ¥ÀqÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ - ¸À¸Àå ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂ
ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ.
PÀȶ CxÀªÁ ¨ÉøÁAiÀÄ E®èzÉà ºÉÆÃzÀ°è ¥Àæ¥ÀAZÀ §zÀÄPÀĽAiÀÄ®Ä ¸ÁzsÀå«®è. J®ègÀÆ vÀªÀÄä
t

DºÁgÀPÁÌV gÉÊvÀgÀ£ÀÄß D±Àæ¬Ä¹zÁÝgÉ. ºÁUÁV gÉÊvÀgÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ C£ÀßzÁvÀgÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛêÉ.

No

¨É¼É ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ºÁUÀÆ ¸ÁPÀÄ ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼É¸ÀĪÀ «eÁÕ£À ºÁUÀÆ PÀ¯ÉAiÉÄà PÀȶ CxÀªÁ
¨ÉøÁAiÀÄ. ºÀwÛ ªÀÄvÀÄÛ GuÉÚAiÀÄAxÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ PÀÆqÀ £ÁªÀÅ ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ¨É¼É¬ÄAzÀ ºÁUÀÆ
¸ÁPÀĪÀ ¥ÁætÂUÀ½AzÀ zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. PÀȶ JA§ÄzÀÄ ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ CvÀåAvÀ ¥ÀæªÀÄÄR GzÉÆåÃUÀ
ªÁVzÉ. ªÉÊeÁÕ¤PÀ ¥ÀzÀÞwUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ AiÀÄAvÉÆæÃ¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÀÄ ¨ÉøÁAiÀĪÀ£ÀÄß E£ÀÆß ºÉZÀÄÑ
GvÁàzÀPÀªÀ£ÁßV ªÀiÁrªÉ. ºÉƸÀ vÀ½AiÀÄ ¸À¸ÀåUÀ¼À£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸ÀĪÀÅzÀgÀ ºÁUÀÆ ºÉƸÀ
ªÀiÁzÀjAiÀÄ gÀ¸ÀUÉƧâgÀUÀ¼À£ÀÄß §¼ÀPÉUÉ vÀgÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ PÉ®ªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR ¨É¼ÉUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß
UÀt¤ÃAiÀĪÁV ºÉaѸÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁVzÉ. ¸ÁPÀÄ ¥ÁætÂUÀ¼À AiÉÆÃUÀ PÉëêÀĪÀ£ÀÄß ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV
£ÉÆÃrPÉÆAqÀÄ CªÀÅUÀ¼À vÀ½ C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸ÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁA¸À ºÁUÀÄ ¥Áæt GvÀà£ÀßUÀ¼À

114
 ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ¸ÁPÀµÀÄÖ ªÀÄnÖUÉ ºÉaѸÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁVzÉ. ºÁUÉAiÉÄà mÁæöåPÀÖgï ªÉÆzÀ¯ÁzÀ DzsÀĤPÀ
PÀȶ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß §¼ÀPɪÀiÁqÀĪÀÅzÀjAzÀ ¨ÉøÁAiÀÄzÀ°è PÉÊzÀÄrªÉÄAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ¸ÁPÀµÀÄÖ
ªÀÄnÖUÉ PÀrªÉÄAiÀiÁVzÉ.
PÀȶ¬ÄAzÀ CwºÉZÀÄÑ ¥ÀæAiÉÆÃd£À ¥ÀqÉAiÀĨÉÃPÁzÀ°è, D PÉëÃvÀæzÀ ±Àæ«ÄPÀjUÉ PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À CªÀ±ÀåPÀvÉ EzÉ.
• GvÀÛªÀÄ ©ÃdUÀ¼ÀÄ
• ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ®¨sÀåvÉ
• ¤ÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃgÁªÀj ¸Ë®¨sÀå

d
• UÉƧâgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥sÀ®ªÀvÁÌgÀPÀUÀ¼ÀÄ

he
• ¥ÀÆgÀPÀªÁzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¥Àj¸ÀgÀ
• ¨É¯É ¤tð¬Ä¸ÀĪÀ ¤Ãw

is
re S
• GvÀà£ÀßUÀ½UÉ GvÀÛªÀÄ ªÀiÁgÁlzÀ ¨É¯É
B
• «eÁÕ£À ªÀÄvÀÄÛ vÀAvÀæeÁÕ£À
bl
¤ªÀÄUÉ ¨ÉÃgÉ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ CA±ÀUÀ¼ÀÄ ºÉƼÉAiÀÄÄvÀÛªÉAiÉÄÃ? ¤ªÀÄä ¸ÉßûvÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
be T
pu
²PÀëPÀgÉÆA¢UÉ ZÀað¹.
K

¨sÁgÀvÀzÀ°è EA¢UÀÆ §ºÀÄ¥Á®Ä d£À¸ÀASÉåUÉ ¨ÉøÁAiÀĪÉà GzÉÆåÃUÀ. £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ, £ÀªÀÄä

©

DyðPÀvÉAiÀÄ AiÀıÀ¸ÀÄì ¨ÉøÁAiÀÄzÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁt ºÁUÀÆ UÀÄtªÀÄlÖUÀ¼À ªÉÄÃ¯É §ºÀĪÁV

CªÀ®A©¹zÉ. ºÀ®ªÀÅ CA±ÀUÀ¼ÀÄ ¨ÉøÁAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀÄvÀÛªÉ. ¨ÉøÁAiÀĪÀÅ CvÀåAvÀ
¸ÀAQÃtðªÁzÀ, DzÀgÉ CvÀåAvÀ CªÀ±ÀåPÀªÁzÀ GzÀåªÀÄ DVzÉ. »ÃUÁV, ¨ÉøÁAiÀÄzÀ PÉëÃvÀæzÀ
««zsÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À ºÁUÀÆ ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼À §UÉÎ w½zÀÄPÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ CªÀ±Àå.
¨ÉøÁAiÀÄzÀ°è ªÀÄtÂÚ£À ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ
to

ªÀÄtÄÚ JAzÀgÉãÀÄ? ªÀÄtÄÚ ¸ÁªÀAiÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤gÀªÀAiÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ½AzÀ PÀÆrzÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ

ªÉÄîàzÀgÀ. EzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¥sÀ®ªÀvÀÛªÁVzÀÄÝ ««zsÀ §UÉAiÀÄ fëUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉA§°¸ÀÄvÀÛzÉ.
DzÀgÉ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°ègÀĪÀ ªÀÄtÂÚ£À°è EªÀÅUÀ¼À ¸ÀégÀÆ¥À ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄtÄÚ
t

ªÀiÁ£Àª£
À À J¯Áè ZÀlĪÀnPÉU¼ À ®
À Æè ¥Àªæ ÄÀ ÄR ¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀÄvÀÛz.É ªÁ¸ÀÛªÀ ¸ÀAUÀw K£ÉAzÀgÉ ¥Àvæ åÀ PÀëªÁV
No

E®èªÉ ¥ÀgÉÆÃPÀëªÁV £ÀªÀÄä §zÀÄQ£À ¸ÀªÀĸÀÛªÀ£ÀÆß £ÁªÀÅ ªÀÄtÂÚ¤AzÀ¯Éà ¥ÀqÉzÀÄPÉƼÀÄîwÛzÉÝêÉ. J®è

fëUÀ¼À ¥Àj¹ÜwAiÀÄÆ EzÉà DVzÉ.
ªÀÄtÄÚ JA§ÄzÀÄ CzÀÄ EgÀĪÀ jÃwAiÀįÉèà ªÀÄÄA¢£À vÀ¯ÉªÀiÁgÀÄUÀ½UÉ §¼ÀĪÀ½AiÀiÁV
£ÁªÀÅ ¤ÃqÀ§ºÀÄzÁzÀ D¹Û. ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄUÉ CUÀvÀåªÁzÀ ¤ÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ R¤dUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄtÂÚ£À
ªÀÄÆ®PÀªÁVAiÉÄà ¥ÀqÉzÀÄPÉƼÀÄîvÀÛªÉ. ºÁUÉAiÉÄà CzÀÄ ¨É¼ÉUÀ¼À ¥Á°UÉ D¸ÀgÉ £É®ªÁVAiÀÄÆ
¤®ÄèvÀÛzÉ. VqÀªÀÄgÀUÀ¼À ¥Á°UÉ CzÀÄ ¥ÉÇõÀPÀ zÀæªÀåUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀĪÀ ¥ÀæzsÁ£ÀªÁzÀ ¨sÀAqÁgÀ. ºÁUÁV
PÀȶ DºÁgÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è ªÀÄtÂÚ£À ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß JwÛ vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.

115
ªÀÄtÂÚ£À ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ CUÀvÀå
DºÁgÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR CA±ÀUÀ¼À°è ªÀÄtÄÚ PÀÆqÀ
MAzÀÄ. ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä §zÀÄQUÁV, DgÉÆÃUÀåPÀgÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÁV ºÁUÀÆ GvÀÛªÀÄ E¼ÀĪÀjUÁV
¥ÉÇõÀPÀUÀ¼À£ÀÄß CªÀ®A©¹gÀÄvÀÛªÉ. ¥ÉÇõÀPÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¹zÀ ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ ¨ÉÃUÀ ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ,
§°µÀÖªÁVgÀÄvÀÛªÉ ºÁUÀÆ J®è §UÉAiÀÄ gÉÆÃUÀ gÀÄf£ÀUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¹ ¤®ÄèvÀÛªÉ. CUÀvÀåªÁzÀ
¥ÉÇõÀPÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è MzÀV¸À§®è ªÀÄtÂÚUÉ ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ ªÀÄtÄÚ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
ªÀÄtÂÚ£À GvÁàzÀPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛvÉ C£ÉÃPÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß CªÀ®A©¹gÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄtÂÚ£À ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉ,
¤ÃgÀÄ ¸ÀgÀ§gÁdÄ, ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ E½eÁgÀÄ, ¤Ãj£À D¼À, ºÀªÁUÀÄt ºÁUÀÆ ¨ÉøÁAiÀÄzÀ ¥ÀzÀÞw

d
F ¥ÉÊQ PÉ®ªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR CA±ÀUÀ¼É¤¹ªÉ.

he
D¯ÉÆÃa¹: ªÀÄtÂÚ®èzÉ £ÁªÀÅ ¨É¼É ¨É¼ÉAiÀħºÀÄzÉ? ªÀÄ£ÀĵÀå£À §Ä¢Þ±ÀQÛ EzÀ£ÀÆß ¸ÁzsÀåªÁV¹zÉ.
ªÀÄtÂÚ£À ¸ÀºÁAiÀÄ«®èzÉ PÉ®ªÀÅ §UÉAiÀÄ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ vÀAvÀæeÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß «eÁÕ£ÀªÀÅ gÀƦ¹zÉ.

is
VqÀUÀ¼À ¨ÉÃgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÇõÀPÁA±ÀUÀ½gÀĪÀ zÀæªÀUÀ¼À°èlÄÖ ªÀÄtÂÚ£À ¸ÀºÁAiÀÄ«®èzÉ ¨É¼É ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ
re S
¥ÀæAiÉÆÃUÀ AiÀıÀ¹éAiÀiÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß `ºÉÊqÉÆæÃ¥ÉÆäPïì' (d®PÀȶ) JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. £ÁªÀÅ EzÀ£ÀÄß
B
bl
¤Ã¨ÉðøÁAiÀÄ JAzÀÄ PÀÆqÀ PÀgÉAiÀħºÀÄzÀÄ.
be T

VqÀªÀÅ MAzÀÄ jÃwAiÀÄ°è eÉÊ«PÀ PÁSÁð£É. CzÀPÉÌ ºÉaÑ£À ¸ÀASÉåAiÀÄ PÀZÁѸÁªÀiÁVæUÀ¼ÀÄ

pu
¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛª.É EªÀÅUÀ¼°
À è PÁ§ð£ï, ºÉÊqÉÆÃæ d£ï, DQìd£ï, £ÉÊmÉÆÃæ d£ï, gÀAdPÀ, ¥ÉÇmÁå²AiÀĪÀiï,
K

UÀAzsÀPÀ, ªÉÄVßöAiÀÄA, PÁå°ìAiÀĪÀiï, PÀ©ât, ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï, ¸ÀvÀÄ, vÁªÀÄæ, ¨ÉÆÃgÁ£ï ºÁUÀÆ

E¤ßvÀgÀ C£ÉÃPÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃgÀÄvÀÛªÉ. VqÀUÀ½UÉ PÁ§ð£ï, ºÉÊqÉÆæÃd£ï ªÀÄvÀÄÛ DQìd£ï
©

UÁ½¬ÄAzÀ ºÁUÀÆ ¤Ãj¤AzÀ ¹UÀÄvÀÛªÉ. EvÀgÀ ¥ÉÇõÀPÀUÀ¼ÀÄ VqÀUÀ½UÉ C®à ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¹PÀÌgÀÆ
¸ÁPÀÄ. ªÀitÂÚ£À°èAiÉÄà ¸ÁPÀµÀÄÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è CªÀÅ ®¨sÀå«gÀÄvÀÛªÉ. VqÀUÀ½UÉ £ÉÊmÉÆæÃd£ï, gÀAdPÀ,
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÇmÁå¶AiÀĪÀiï ¹UÀĪÀÅzÀgÀ°è ¸ÀªÀĸÉå JzÀÄgÁUÀÄvÀÛzÉ. EªÀÅUÀ¼À°è MAzÀÄ CxÀªÁ CzÀQÌAvÀ
ºÉZÀÄÑ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉAiÀÄzÀ ¥ÀPÀëzÀ°è E¼ÀĪÀj PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
ªÀÄtÄÚ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ vÀAvÀæUÀ¼ÀÄ
E¼À Ä ªÀ j ºÉ Z ÁÑ U À ® Ä C£À Æ PÀ Æ ®ªÁUÀ Ä ªÀ A vÉ ªÀ Ä tÚ £ À Ä ß ¸À A gÀ Q ë ¸ À Ä ªÀ ºÁUÀ Æ CzÀ g À
¥sÀ®ªÀvÀÛvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѸÀĪÀ J¯Áè PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß, ¥ÀzÀÞwUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄtÄÚ
to

¤ªÀðºÀuÉ(soil management) M¼ÀUÉƼÀÄîvÀÛzÉ. ¨ÉøÁAiÀÄzÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°è ºÉZÀÄÑ ¥ÀæªÀiÁtzÀ

¨É¼É vÉUÉAiÀÄ®Ä ºÁUÀÆ ªÀµÁðAvÀgÀUÀ¼À PÁ® ¥sÀ¸À®Ä vÉUÉAiÀÄÄvÁÛ ºÉÆÃzÀAvɯÁè £É®zÀ GvÁàzÀPÀ
¸ÁªÀÄxÀåð PÀÄAzÀĪÀÅzÀÄ.
t
No

ªÀÄtÂÚ£À ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ vÀAvÀæUÀ¼ÀÄ

• ªÉÄîätÂÚ£À ¸ÀªÀPÀ½AiÀÄ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ.
• ¤Ãj£À ¸ÀªÄÀ vÉÆî£Àª£ À ÄÀ ß PÁ¥ÁqÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄt£
Ú À vÁ¥ÀªiÀ Á£Àª£
À ÄÀ ß ¤AiÀÄAwæ¸ÄÀ ªÀÅzÀÄ.
• ªÀÄtÂÚ£À gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß GvÀÛªÀÄ¥Àr¸ÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀAiÀĪÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß
PÁ¥ÁqÀĪÀÅzÀÄ.
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°: £ÉʸÀVðPÀ ¥Àæw¤¢üUÀ¼ÁzÀ UÁ½ ªÀÄvÀÄÛ ¤Ãj¤AzÀ ªÀÄtÂÚ£À ªÉÄîàzÀgÀ vÉÆqÉzÀÄ
ºÉÆÃUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ªÀÄtÂÚ£À ¸ÀªÀPÀ½ J£ÀÄßvÁÛgÉ. PÉ®ªÉǪÉÄä PÀȶ PÀÆqÀ ªÀÄtÂÚ£À ¸ÀªÀPÀ½UÉ JqÉ
ªÀiÁr PÉÆqÀÄvÀÛzÉ - MmÁÖgÉ ¥sÀ°vÁA±À ªÀÄtÂÚ£À°ègÀĪÀ ¥ÉÆõÀPÁA±ÀUÀ¼ÀÄ §jzÁUÀÄvÀÛzÉ.

116
 ZÀlĪÀnPÉ 21.1
ªÀÄtÂÚ£À ¸ÀªÀPÀ½AiÀÄ §UÉÎ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹. ¸ÀªÀPÀ½UÉ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ vÀqÉUÀlÄÖªÀ
«zsÁ£ÀUÀ¼À PÀÄjvÀÄ n¥Ààt §gɬÄj. F ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¸ÉßûvÀgÉÆA¢UÉ «¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁrPÉƽî.
AiÀiÁªÀ ¨ÉøÁAiÀÄ ¥ÀzÀÞwUÀ¼ÀÄ ªÀÄtÂÚ£À ¸ÀªÀPÀ½AiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ? ªÀÄtÂÚ£À ¸ÀªÀPÀ½¬ÄAzÀ
GzÀ㫸À§ºÀÄzÁzÀ EvÀgÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ? ¤ªÀÄä ªÀÄ£ÉAiÀÄ CxÀªÁ ±Á¯ÉAiÀÄ PÉÊvÉÆÃlzÀ°è ªÀÄtÂÚ£À
¥ÉÆõÀPÁA±ÀUÀ¼ÀÄ £ÀµÀÖªÁUÀÄwÛªÉAiÉÄÃ? EzÀ£ÀÄß vÀqÉUÀlÖ®Ä ¤ÃªÀÅ AiÀiÁªÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄ«j?
ªÀÄtÂÚ£À°ègÀĪÀ ¥ÉÆõÀPÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÁ¥ÁqÀĪÀ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ

d
d«Ää£À ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ §¼ÀPÉ

he
AiÀiÁªÀ §UÉAiÀÄ d«ÄãÀÄ AiÀiÁªÀ §UÉAiÀÄ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉAiÀÄ®Ä ¸ÀÆPÀÛªÉÇà CAxÀ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÉßÃ
C°è ¨É¼ÉAiÀÄĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄtÂÚ£À°ègÀĪÀ ¥ÉÇõÀPÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAgÀQë¸À®Ä ¸ÁzsÀå. d«Ää£À
ªÉÄÃ¯É SÁAiÀÄA DV ºÀ¹gÀÄ ¨É¼É¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ ªÀÄtÂÚ£À ¸ÀªÀPÀ½AiÀÄ£ÀÄß vÀqÉUÀlÖ§ºÀÄzÀÄ. CzÀgÀ®Æè

is
re S
«±ÉõÀªÁV E½eÁj£À°ègÄÀ ªÀ ¨sÆ À «ÄAiÀÄ ªÀÄtÄÚ ¨ÉÃUÀ ¸ÀªPÀ ½
À UÉ M¼ÀUÁUÀĪÀ ¸ÀA¨sª
À «
À gÀĪÀÅzÀjAzÀ
CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É ºÀ¹gÀÄ ¨É¼É¸ÀĪÀÅzÀÄ ºÉZÀÄÑ ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀPÁj.
B
bl
DªÀvÀð ¨É¼É vÉUÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ
be T
pu
ªÀÄtÂÚ£À ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁrPÉÆAqÀÄ §gÀĪÀ CvÀåAvÀ ºÀ¼ÉAiÀÄ ¨ÉøÁAiÀÄ ¥ÀzÀÞwUÀ¼À°è
K

DªÀvÀð ¨É¼É vÉUÉAiÀÄĪÀ «zsÁ£ÀªÀÇ MAzÀÄ. C£ÉÃPÀ ªÀÄA¢ gÉÊvÀgÀÄ KPÀzÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¢ézÀ¼À ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß
MAzÁzÀ ªÉÄïÉÆAzÀgÀAvÉ ¤¢ðµÀÖ PÀæªÀÄzÀ°è ¨É¼ÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. EzÀÄ ªÀÄtÂÚ£À zÀȶ֬ÄAzÀ MAzÀÄ
©

IÄvÀĪÁzÀ ªÉÄÃ¯É E£ÉÆßAzÀÄ IÄvÀÄ«£À®Æè MAzÉà ¨É¼É vÉUÉAiÀÄĪÀÅzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ GvÀÛªÀÄ.

DªÀvÀð ¨É¼É ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è ºÉƸÀ IÄvÀÄ«£À°è vÉUÉAiÀÄĪÀ ¨É¼É »A¢£À IÄvÀÄ«£À°è vÉUÉzÀ ¨É¼ÉAiÀÄ
'eÁw' VAvÀ ©ü£ÀߪÁVgÀÄvÀÛzÉ. £ÁªÀÅ MAzÀÄ IÄvÀÄ«£À°è ¨sÀvÀÛ CxÀªÁ gÁV ¨É¼ÉzÀÄ E£ÉÆßAzÀÄ
IÄvÀÄ«£À°è PÀqÀ¯ÉPÁ¬ÄAiÀÄAvÀºÀ ¢ézÀ¼À zsÁ£ÀåªÀ£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀħºÀÄzÀÄ.
D¯ÉÆÃa¹ : ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è DºÁgÀ zsÁ£ÀåUÀ¼À CUÀvÀå«gÀĪÀ ¨sÁgÀvÀzÀAvÀºÀ zÉñÀPÉÌ DªÀvÀð
¨É¼É «zsÁ£À ¸ÀÆPÀÛªÉÃ?
to

DªÀvÀð ¨É¼É «zsÁ£À ºÀļÀĺÀÄ¥ÀàmÉUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸À®Ä PÀÆqÀ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.

¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¨É¼U É É ªÀÄÄwÛPÆ
É ¼ÀÄîªÀ ºÀļÀĺÀÄ¥ÀàmU
É ¼
À ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ gÉÆÃUÀgÄÀ f£ÀU¼ À £À ÄÀ ß GAlĪÀiÁqÀĪÀ
fëUÀ¼ÀÄ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¨É¼ÉUÀ½UÉ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ EgÀÄvÀÛªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, ¨sÀvÀÛ CxÀªÁ CQÌ PÁ¼À£ÀÄß
t
No

PÉÆgÉzÀÄ w£ÀÄߪÀ MAzÀÄ §UÉAiÀÄ ºÀļÀÄ CzÀ£ÀÄß wAzÉà §zÀÄPÀÄvÀÛzÉ. ¤ÃªÀÅ MAzÀÄ ªÉÃ¼É ¨sÀvÀÛzÀ
C£ÀAvÀgÀ E£ÉÆßAzÀÄ eÁwAiÀÄ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ ¨É¼ÉAiÀÄ£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄzÉà ºÉÆÃzÀ°è MAzÉà eÁwAiÀÄ
QÃlUÀ¼À ¸ÀASÉå ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. KPÉAzÀgÉ, CªÀÅUÀ½UÉ ¨ÉÃPÁzÀ DºÁgÀ AiÀiÁªÁUÀ®Æ ¸ÀÄ®¨sÀªÁV
zÉÆgÀPÄÀ vÀÛz.É DzÀgÉ CzÀPÌÉ §zÀ¯ÁV ¤ÃªÀÅ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÆ À ¢éz¼ À À ¨É¼UÉ ¼
À £
À ÄÀ ß ªÀÄÄA¢£À ¨É¼A É iÀiÁV
¨É¼ÉzÀgÉ ¨sÀvÀÛzÀ QÃlUÀ½UÉ DºÁgÀ zÉÆgÉAiÀÄzÉà CªÀÅ ¸ÁAiÀÄÄvÀÛªÉ.
DªÀvÀð ¨É¼É «zsÁ£ÀªÀÅ ¥ÉÇõÀPÁA±ÀUÀ¼ÀÄ ºÁ¼ÁUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ºÉÃUÉ vÀqÉUÀlÖ§®èzÀÄ? DªÀvÀð
¨É¼É «zsÁ£À ªÀÄtÂÚ£À ¸ÀªÀPÀ½AiÀÄ «gÀÄzÀÞ ºÉaÑ£À gÀPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ºÀwÛgÀ ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ
¨É¼U
É ½
À AzÀ ªÀÄtÄÚ ¸ÀªA É iÀÄĪÀ ¥Àª
æ iÀ Át PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀz
Û .É ºÁUÉAiÉÄÃ, DªÀvð À ¨É¼É «zsÁ£À ««zsÀ
§UÉAiÀÄ ¨ÉÃgÀÄUÀ½UÉ PÀÆqÀ zÁj ªÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛzÉ. PÉ®ªÀÅ ¨ÉÃgÀÄUÀ¼ÀÄ CUÀ®ªÁV ºÀgÀrPÉÆAqÀgÉ,
117
E£ÀÆß PÉ®ªÀÅ ¨ÉÃgÀÄUÀ¼ÀÄ D¼ÀPÉÌ ºÉÆÃUÀÄvÀÛªÉ. EAvÀºÀ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß MAzÁzÀ ªÉÄÃ¯É MAzÀgÀAvÉ
DªÀvÀðªÁV ¨É¼ÉzÀgÉ ªÀÄtÂÚ£À ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ.
PÀAqÀÄ »r¬Äj :
gÉÊeÉÆéAiÀĪÀiï (Rhizobium) JA§ ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁUÀ¼ÀÄ J°è §zÀÄPÀÄvÀÛªÉ? ªÀÄtÂÚ£À
¥sÀ®ªÀvÀÛvÉAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀ®Ä CªÀÅUÀ½AzÀ AiÀiÁªÀ jÃwAiÀÄ ¥ÀæAiÉÆÃd£À GAmÁUÀÄvÀÛzÉ?
«Ä±Àæ ¨É¼É ªÀÄvÀÄÛ §ºÀÄ«zsÀ ¨É¼É (Mixed Cropping and Multiple Cropping)

d
«Ä±Àæ ¨É¼ÉAiÀÄ°è gÉÊvÀgÀÄ MAzÀÄ ªÀÄÄRåªÁzÀ ¨É¼ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÁUÀÆ CzÀgÀ eÉÆvÉAiÀÄ°è

he
E£ÀÆß MAzÀÄ CxÀªÁ JgÀqÀÄ G¥À ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß MAzÉà ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°è ¨É¼ÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. F jÃw
«Ä±ÀæªÀiÁrzÀ ¨É¼ÉAiÀÄ£ÀÄß RÄ¶Ì d«ÄãÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃgÁªÀj d«ÄãÀÄ JgÀqÀgÀ®Æè ¨É¼ÉAiÀħºÀÄzÀÄ.
EzÀgÀ »A¢gÀĪÀ vÀAvÀæªÉãÉAzÀgÉ, ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ ¥ÉÇõÀPÀUÀ ¼À£ÀÄß ºÉZÀÄÑ ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV

is
re S
§¼ÀPɪÀiÁrPÉƼÀÄîvÀÛªÉ. AiÀiÁªÀÅzÉà MAzÀÄ ¥ÉÆõÀPÁA±ÀzÀ CwAiÀiÁzÀ §¼ÀPÉ EgÀĪÀÅ¢®è. EzÀÄ
B
bl
gÉÊvÀjUÉ ¨É¼É£ÀµÀÖzÀ «gÀÄzÀÞ gÀPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀjAzÀ GAmÁUÀĪÀ E£ÉÆßAzÀÄ
C£ÀÄPÀÆ®ªÉAzÀgÉ, PÀÄlÄA§zÀ CUÀvÀåUÀ½UÉ ¨ÉÃPÁUÀĪÀ zsÁ£ÀåUÀ¼ÀÄ, ¨ÉüÉPÁ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ, JuÉÚPÁ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ
be T
pu
ºÁUÀÆ zÀ£ÀPÀgÀÄUÀ½UÉ ªÉÄêÀÅ(fodder) EªÉ®èªÀÇ MnÖUÉ zÉÆgÉvÀAvÁUÀÄvÀÛzÉ.
K

PÀȶ GzÉÝñÀPÁÌV ¹UÀĪÀ ¨sÀÆ«Ä ¹Ã«ÄvÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÁV ¥Àæw ºÉPÉÖÃjUÀÆ £ÁªÀÅ

©

¨É¼A É iÀÄĪÀ ¨É¼AÉ iÀÄ ¥Àª

æ iÀ Át ºÉZÁÑVgÀĪÀAvÉ £ÉÆÃrPÉƼÀÄîªÅÀ zÀÄ CUÀvåÀ . MAzÀQÌAvÀ ºÉZÄÀ Ñ ¸ÀASÉåAiÀÄ
¨É¼AÉ iÀÄ£ÀÄß vÉUA
É iÀÄĪÀÅzÀÄ MAzÀÄ «zsÁ£À. EzÀ£ÄÀ ß §ºÀÄ«zs¨ À ¼É (É Multiple Cropping) J£ÀÄßvÁÛg.É
MAzÀÄ ªÀµÀð CxÀªÁ MAzÀÄ IÄvÀÄ«£À°è £ÁªÀÅ MAzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ ¨É¼É vÉUÉAiÀĨÉÃPÀÄ.EzÀPÁÌV
M¼ÉA
î iÀÄ ¤ÃgÁªÀj ¸ËPÀAiÀÄð CUÀvåÀ .ºÁUÉAiÉÄà C¯Áઢ À ü ¨É¼UÉ ¼À À vÀ½UÀ¼ÄÀ zÉÆgÉAiÀĨÉÃPÀÄ. ¨sÁgÀvz
À °
À è
£ÁªÀÅ F ¤nÖ£À°è ¨sÀvÀÛ, gÁV, eÉÆüÀ, ªÉÄPÉÌ eÉÆüÀ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄĪÀÅzÀgÀ eÉÆvÉUÉ ¨Á°ð,
C®ÆUÀqÉØ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀPÁjUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄĪÀÅzÀ£ÀÄß PÀÆqÀ C¨sÁå¸À ªÀiÁrPÉÆArzÉÝêÉ.
to

PÀAqÀÄ »r¬Äj : «Ä±Àæ ¨É¼É ªÀÄvÀÄÛ §ºÀÄ«zsÀ ¨É¼ÉUÀ¼À £ÀqÀĪÀt ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
d«ÄãÀ£ÀÄß ¨ÉøÁAiÀÄ ªÀiÁqÀzÉ ¸Àé®à PÁ® ºÁUÉà ©qÀĪÀÅzÀÄ,
t

É iÀÄ£ÀÄß ªÀÄgÀÄ¥ÀÆgÀt(replenish) ªÀiÁqÀ®Ä d«ÄãÀ£ÄÀ ß

No

PÉ®ªÀÅ gÉÊvÀgÄÀ ªÀÄt£

Ú À ¥s®
À ªÀvv
ÛÀ A
MAzÀÄ DxÀªÁ JgÀqÀÄ IÄvÀÄUÀ¼À PÁ® ¨É¼É ¨É¼ÉAiÀÄzÉ ºÁUÉAiÉÄ ©qÀÄvÁÛgÉ. CªÀgÀÄ PÀÄj, ªÉÄÃPÉ
ªÀÄÄAvÁzÀ ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß ªÉÄÃAiÀÄ®Ä ©qÀÄvÁÛg.É CªÀÅUÀ¼À »PÉÌ ªÀÄtÚ£ÀÄß ¥sÀ®ªÀvÁÛV¸ÀÄvÀÛzÉ.
ªÀÄtÂÚ£À ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ°è ¸ÁªÀAiÀĪÀ UÉƧâgÀUÀ¼À ¥ÁvÀæ
ªÀÄtÂÚ£À°ègÀĪÀ ¸ÁªÀAiÀĪÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À°è ºÉÆZÀÑ ºÉƸÀ ¸ÁªÀAiÀĪÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
ºÀÆåªÀÄ¸ï ¸ÉÃjzÉ. ¸ÁªÀAiÀĪÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À PÉƼÉAiÀÄÄ«PɬÄAzÀ ºÀÆåªÀĸï GAmÁUÀÄvÀÛzÉ.
ªÀÄtÂÚ£À°ègÀĪÀ ¸ÀºÀd UÉƧâgÀ CxÀªÁ ºÀÆåªÀĸï, ªÀÄtÂÚ£À gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß GvÀÛªÀÄ¥Àr¸ÀĪÀÅzÀ®èzÉ
CzÀgÀ ¸ÀªÉvÀªÀ£ÀÄß vÀqÉUÀlÄÖvÀÛzÉ. EzÀjAzÀ ¤Ãj£À ¨sÁUÀ G½zÀÄ ¥ÉÇõÀPÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉaѸÀÄvÀÛzÉ.

118
 ¸ÁªÀAiÀĪÀ UÉƧâgÀUÀ¼ÀÄ «gÀ¼ÀªÁzÀ ªÀÄtÚ£ÀÄß MlÄÖUÀÆr¸ÀÄvÀÛªÉ. CªÀÅ ¤ÃgÀ£ÀÄß ºÉZÁÑV
»r¢lÄÖPÉƼÀÄîªÀAvÉ ªÀiÁr, UÁ½AiÀiÁqÀ®Ä CªÀPÁ±À ªÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛªÉ. ¨ÉÃgÀÄUÀ¼ÀÄ D¼ÀPÉÌ
E½AiÀÄ®Ä £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛªÉ. ¸À¸ÀåUÀ½UÉ CªÀ±ÀåPÀªÁzÀ ¥ÉÆõÀPÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¸ÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÉUÀ½UÉ
G¥ÀAiÀÄÄPÀÛªÁzÀ ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉaѸÀÄvÀÛªÉ.
PÀAqÀÄ PÉƽî: £ÀÆgÁgÀÄ gÉÊvÀ PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ ºÀ¸ÀÄ«£À ¸ÀUÀtÂAiÀÄ£ÀÄß ¨ÉgÀt vÀlÖ®Ä §¼ÀPÉ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ.
CqÀÄUÉ ªÀiÁqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃgÀÄ PÁ¬Ä¸À®Ä GgÀĪÀ¯ÁV ¨ÉgÀtÂAiÀÄ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄwÛzÁÝgÉ. F
¥ÀzÀÝwAiÀÄ°ègÀĪÀ C£À£ÀÄPÀÆ®UÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ?

d
PÁA¥ÉÆøïÖ vÀAiÀiÁjPÉ

he
¸ÁªÀAiÀĪÀ ¥ÀzÁxÀð¢AzÀ UÉƧâgÀªÀ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀÅzÀÄ ºÉÃUÉ? £ÉʸÀVðPÀªÁV
¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ PÉƼÉAiÀÄĪÀ ¥ÀæQæAiÉĬÄAzÁV ¸ÀAQÃtðªÁzÀ ¸ÁªÀAiÀĪÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ
UÉƧâgÀªÁV ªÀiÁ¥ÁðlÄ ºÉÆAzÀÄvÀÛªÉ. DzÀgÉ £ÁªÀÅ F ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸À®Ä ºÁUÀÆ

is
Që¥ÀæªÁV £ÀqɸÀ®Ä ¸ÁzsÀå«zÉ. ªÉÆzÀ°UÉ £ÁªÀÅ ¸ÁªÀAiÀĪÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹, UÀÄqÉتÀiÁr
re S
D UÀÄqÉØAiÀÄ£ÀÄß MAzÀÄ UÀÄAr E®èªÉ ¥ÁvÉæAiÀÄAvÀºÀ DªÀgÀtzÀ°è ºÁPÀ¨ÉÃPÀÄ. UÀÄqÉتÀiÁrzÁUÀ
B
bl
UÉƧâgÀ PÉƼÉAiÀÄĪÀ ªÉÃUÀ ºÉZÀÄÑ KPÉAzÀgÉ, CzÀÄ «WÀl£ÉUÉ ºÉZÀÄÑ ¥ÀÆgÀPÀªÁVzÉ. F GvÀà£ÀߪÀ£ÀÄß
PÁA¥ÉÇøïÖ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. EzÀgÀ°è ºÀÆåªÀÄ¸ï ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÇõÀPÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀAvÉ
be T
pu
ZÉ£ÁßV PÉƼÉvÀ ¸ÁªÀAiÀĪÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃjgÀÄvÀÛªÉ.
K

ZÀlĪÀnPÉ 21.2
¤ªÀÄä ªÀÄ£É CxÀªÁ ±Á¯ÉAiÀÄ ¸ÀÄvÀÛªÀÄvÀÛ°£À°è ¸Àé®à ¸ÀܼÀzÀ°è MAzÀÄ ¸ÀtÚ §PÉmï CxÀªÁ
©

¥Áè¹ÖPï aîzÀ®Æè ¤ÃªÀÅ PÁA¥ÉÆøïÖ vÀAiÀiÁj¸À§ºÀÄzÀÄ. MAzÀÄ UÀÄAr vÉÆÃr, CzÀPÉÌ ºÀtÂÚ£À ¹¥Éà,
¸ÀUÀtÂ, ªÀÄgÀ¢AzÀ GzÀÄjzÀ J¯ÉUÀ¼ÀÄ, ¨É¼É PÉÆAiÀÄÄè ªÀiÁrzÀ ªÉÄÃ¯É zÉÆgÉAiÀÄĪÀ G½PÉUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ
E£ÁߪÀÅzÁzÀgÀÆ PÀ¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÁQ. CªÀÅ zÉÆqÀØ UÁvÀæzÁÝVzÀÝgÉ, aPÀÌ aPÀÌ vÀÄAqÀÄUÀ¼ÁV ªÀiÁr. CªÀÅUÀ¼À
ªÉÄÃ¯É MAzÀÄ ¥ÀzÀgÀ ªÀÄtÄÚ ºÁQ. UÀÄqÉØAiÀÄ°ègÀĪÀ ¥ÀzÁxÀð MzÉÝAiÀiÁVgÀĪÀAvÉ ªÀÄtÂÚ£À ªÉÄÃ¯É ¤ÃgÀÄ
aªÀÄÄQ¸ÀÄwÛj. »ÃUÉ ¸ÁªÀAiÀĪÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀzÀgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀzÀgÀªÁV UÀÄAr CxÀªÁ aî
vÀÄA§ÄªÀªÀgÉUÉ ºÁPÀÄvÁÛ ºÉÆÃV. ¸ÀÆPÀëöäfëUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀAiÀĪÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À£ÀÄß E£ÀÆß ¸ÀgÀ¼À gÀÆ¥ÀPÉÌ
to

¥ÀjªÀwð¸ÀÄvÀÛªÉ. PÉ®ªÀÅ JgɺÀļÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¹zÀgÉ E£ÀÆß G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ. JAlÄ-ºÀvÀÄÛ ªÁgÀUÀ¼ÀªÀgÉUÉ

F «Ä±ÀætªÀ£ÀÄß ºÁUÉAiÉÄà ©r. PÁA¥ÉÆøïÖ §¼ÀPÉUÉ ¹zÀÞªÁUÀÄvÀÛzÉ.
£ÁªÀÅ ¸ÁªÀAiÀĪÀ UÉƧâgÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è §¼À¸À¨ÉÃPÀÄ. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ©Ãd
t

©vÀÄÛªÀÅzÀÄ CxÀªÁ ¸À¹ £ÉqÀĪÀ ªÉÆzÀ¯Éà ¸ÉÃj¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. ¨É¼ÉAiÀÄ IÄvÀÄ«£À ªÀÄzsÀåzÀ°è

No

¸ÁªÀAiÀĪÀ UÉƧâgÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¸ÀĪÀÅzÀÄ CµÉÆÖAzÀÄ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛªÀ®.è KPÉ? PÀȶPÀjUÉ ¨ÉÃgÉ AiÀiÁªÀ

DAiÉÄÌUÀ½ªÉ?
eÉÊ«PÀ ¥sÀ®ªÀvÁÌgÀPÀUÀ¼ÀÄ (Bio-fertilizers)
PÉ®ªÉǪÉÄä gÉÊvÀgÀÄ gÉÊeÉÆéAiÀĪÀiï, CeÉÆmÉƨÁåPÀÖgï, CeÉƯÁè, £ÉÊmÉÆæèÁåPÀÖgï,
¥sÁ¸ÁánPÀ EAxÀ ¸ÀÆPÀëöäfëUÀ¼À£ÀÄß UÉƧâgÀPÉÌ ¸ÉÃj¸ÀÄvÁÛgÉ, F jÃwAiÀÄ ¸ÀÆPÀëöäfëUÀ¼À£ÀÄß
¸ÉÃj¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ ªÀÄtÂÚ£À ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉ ºÉZÁÑV VqÀUÀ¼ÀÄ ¸ÉÆA¥ÁV ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. F ¸ÀÆPÀëöäfëUÀ¼ÀÄ
vÀªÀÄä ZÀlĪÀnPɬÄAzÀ ¥ÉÇõÀPÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¸ÀÄvÀÛªÉ, ªÀÄtÂÚ£À ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѸÀÄvÀÛªÉ
ºÁUÀÆ ¨É¼ÉAiÀÄ UÀÄtªÀÄlÖ ªÀÄvÀÄÛ DgÉÆÃUÀåªÀ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀÄvÀÛªÉ.

119
 eÉÊ«PÀ¥sÀ®ªÀvÁÌgÀPÀUÀ¼À
«zsÀUÀ¼ÀÄ
1. £ÉÊmÉÆæÃd£ï eÉÊ«PÀ
¥sÀ®ªÀvÁÌgÀPÀ
2. ¥sÁ¸ÀágÀ¸ï eÉÊ«PÀ
ªÀUÀð/¸ÀÆPÀëöä fëUÀ¼ÀÄ
¸ÀévÀAvÀæªÁV fë¸ÀĪÀ -
CeÉÆmÉÆèÁåPÀÖgï, £Á¸ÁÖPï
PÀÆqÀÄ fë - gÉÊeÉÆéAiÀÄA
¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ: ¥sÁ¸ÁánPÁ,
F ¨É¼ÉUÀ½UÉ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ
¯ÉUÀÆåªÀiïUÀ¼À®èzÀ ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ
(UÉÆâü, ¨sÀvÀÛ, PÀ§Äâ)
¯ÉUÀÆåªÀiïUÀ¼ÀÄ(¨ÉüÉPÁ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ,
JuÉÚPÁ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ)
AiÀiÁªÀ ¨É¼ÉUÉ ¨ÉÃPÁzÀgÀÆ

d
¥sÀ®ªÀvÁÌgÀPÀ ¨Áå¹®è¸ï, ¸ÀÆqÉÆêÉÆ£Á¸ï §¼À¸À§ºÀÄzÀÄ
²°ÃAzsÀæ: ¥É¤ì°AiÀÄA, D¸Ààfð®è¸ï

he
3. PÁA¥ÉÆøïÖ eÉÊ«PÀ ²°ÃAzsÀæ PÀȶ, CeÉÆmÉÆèÁåPÀÖgï ºÀ®ªÀÅ ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ
¥sÀ®ªÀvÁÌgÀPÀ PÀȶ

is
re S
4. ¸À¸åÀ ¨É¼ªÀ tÀ U
 AÉ iÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆqÉÆêÉÆ£Á¸ï ºÀ®ªÀÅ ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ
ªÀÈ¢Þ¸ÄÀ ªÀ gÉÊeÉÆèÁåQÖÃjAiÀiÁ
B
bl
be T
pu
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°: gÉÊeÉÆéAiÀĪÀiï, CeÉÆmÉÆèÁåPÀÖgï, C¹mÉÆèÁåPÀÖgï ªÀÄvÀÄÛ ¤Ã° ºÀ¹gÀÄ ¥Áa
K

EªÀÅ £ÉÊmÉÆæd£ï ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ºÉaѸÀ®Ä £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛªÉ. ¥sÁ¸ÁánPÁ ªÀiÁzÀjAiÀÄ eÉÊ«PÀ gÀ¸ÀUÉƧâgÀ

ªÀÄtÂÚ£À°è gÀAdPÀzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ºÉaѸÀÄvÀÛzÉ.
©

ªÀÄtÄÚ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ°è gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¥sÀ®ªÀvÁÌgÀPÀUÀ¼À ¥ÁvÀæ (Chemical fertilisers)

¨É¼É GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è gÀ¸ÀUÉƧâgÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀ ¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀÄvÀÛªÉ. VqÀUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÉAiÀÄ®Ä
CUÀvÀåªÁzÀ ¥ÉÇõÀPÀzÀæªÀåUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸À®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀĪÀAvÉ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÀÈvÀPÀ «zsÁ£ÀUÀ½AzÀ
¸ÀA±Éèö¹ vÀAiÀiÁj¸ÀÄvÁÛgÉ. vÀPÀët G¥ÀAiÉÆÃUÀPÉÌ §gÀĪÀAvÉ ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è CªÀÅUÀ¼ÀÄ
¥ÉÇõÀPÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. ªÀÄtÚ£ÀÄß ¥ÀjÃPÉë ªÀiÁqÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ £ÀªÀÄä ¨É¼ÉUÉ ¨ÉÃPÁzÀ
UÉƧâgÀzÀ ¥ÀæªÀiÁt JµÉÖAzÀÄ ¤UÀ¢¥Àr¹PÉƼÀÀÄzÀÄ. vÀªÀÄä ¨ÉÃrPÉUÉ vÀPÀÌAvÉ gÉÊvÀgÀÄ MAzÉÃ
to

¥ÉÇõÀPÁA±À«gÀĪÀ gÀ¸ÀUÉƧâgÀªÀ£ÀÄß §¼ÀPɪÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ gÀ¸ÀUÉƧâgÀUÀ¼À£ÀÄß

«Ä±Àæt ªÀiÁr §¼À¸À§ºÀÄzÀÄ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, J£ï.¦.PÉ. (NPK) JA§ gÀ¸ÀUÉƧâgÀzÀ°è
t

£ÉÊmÉÆæÃd£ï, gÀAdPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÇmÁ¹AiÀÄA EªÀÅ ªÀÄÆgÀÆ ¸ÉÃjgÀÄvÀÛªÉ. ªÉÆãÉÆ ¥ÉÇmÁ¹AiÀÄA

No

¥sÁ¸ÉáÃmï JA§ gÀ¸ÀUÉƧâgÀzÀ°è gÀAdPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÇmÁ¹AiÀÄA JgÀqÀÆ ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è

PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. AiÀÄÆjAiÀiÁ JA§ gÀ¸ÀUÉƧâgÀzÀ°è PÉêÀ® MAzÉà ¥ÉÇõÀPÁA±ÀªÁV £ÉÊmÉÆæÃd£ï
PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ. gÀ¸ÀUÉƧâgÀUÀ¼ÀÄ gÉÊvÀ¤UÉ JlÄPÀĪÀ ¨É¯É ºÉÆA¢zÀÄÝ, VqÀUÀ½UÉ ¸ÀªÀÄvÉÆðvÀ
¥ÀæªÀiÁtzÀ°è £ÉÊmÉÆæd£ï, gÀAdPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÇmÁ¹AiÀÄA MzÀV¸ÀÄvÀÛªÉ.
gÀ¸ÀUÉƧâgÀUÀ½AzÀ JzÀÄgÁUÀĪÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ
gÁ¸ÁAiÀĤPÀ UÉƧâgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄtÂÚUÉ ºÀ®ªÁgÀÄ ®ªÀtUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¸ÀÄvÀÛªÉ. F ¥ÉÊQ
PÉ®ªÀÅ ªÀÄtÂÚ£À UÀÄtªÀ£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¹ £É® ªÀiÁ°£ÀåªÀ£ÀÄßAlĪÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. EzÀÄ ªÀÄtÂÚ£À°ègÀĪÀ
fêÀgÁ²AiÀÄ£ÀÄß £Á±ÀUÉƽ¸ÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÉAiÉÄÃ, EzÀÄ ¤Ãj£À°ègÀĪÀ fëUÀ¼À£ÀÄß £Á±ÀªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.

120
 ªÀÄtÄÚ ¸ÀAgÀPÀëuÉUÁV ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ PÀȶ ¥ÀzÀÝwUÀ¼ÀÄ
¸ÁªÀAiÀĪÀ PÀȶ
DªÀvÀð ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ, ºÀ¹gÀÄ UÉƧâgÀ, PÁA¥ÉÆøïÖ, eÉÊ«PÀ «zsÁ£ÀUÀ½AzÀ Qæ«ÄQÃlUÀ¼À
¤AiÀÄAvÀæt, ªÀÄtÂÚ£À ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉAiÀÄ ¸ÀAgÀPÀëuÉ EAvÀºÀ vÀAvÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁªÀAiÀĪÀ PÀȶ ¥ÀzÀÞw
C¼ÀªÀr¹PÉÆArzÉ. ¸ÁªÀAiÀĪÀ PÀȶAiÀÄ°è gÀ¸ÀUÉƧâgÀUÀ¼À, ¸ÀA±ÉèõÀuÉ ªÀiÁrzÀ QÃl£Á±ÀPÀUÀ¼À
ªÀÄvÀÄÛ OµÀzsÀUÀ¼À §¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß PÀlÄÖ¤mÁÖV vÀqÉUÀlÖ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ CzÀÄ ¥Àj¸ÀgÀ ¸Éßû.

d
d® ¤ªÀðºÀuÉ

he
¤ÃgÀÄ JA§ÄzÀÄ ¨ÉøÁAiÀÄPÉÌ vÀÄA§ CªÀ±ÀåPÀªÁzÀÄzÀÄ
JA§ÄzÀ Ä £À ª À Ä UÉ ¯ Áè w½¢zÉ . £ÁªÀ Å FUÀ ¤ÃgÀ Ä
§¼ÀPɪÀiÁqÀÄwÛgÀĪÀ jÃw wêÀæ ¤Ãj£À PÉÆgÀvÉUÉ

is
re S
JqɪÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛzÉ.
DºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ PÀȶ GvÀà£ßÀ UÀ¼£ À ÄÀ ß ¨É¼A
É iÀÄĪÀ
B
bl
¸À ® ĪÁV £À ¢ UÀ ¼ À ¤Ãj£À ºÁUÀ Æ CAvÀ d ð®zÀ
be T

¸ÀĪÀiÁgÀÄ ±ÉÃ.70gÀµÄÀ Ö ¨sÁUÀ §¼ÀPA

É iÀiÁUÀÄvÀz
Û .É ªÀÄ£ÀĵÀå£À
pu
««zsÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ½UÁV §¼ÀPÉAiÀiÁUÀĪÀ ¤Ãj£À avÀæ 21.1 ¤Ãj£À §¼ÀPÉ
K

«ZÁgÀzÀ°è wêÀæ ¸ÀàzsÉð PÀAqÀħgÀÄwÛzÉ. avÀæ 22.1 PÀȶ

©

§¼ÀPÉUÁV ºÁUÀÆ PÉÊUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ UÀȺÀ§¼ÀPÉUÁV

RZÁðUÀĪÀ ¤Ãj£À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
PÀȶ ¥ÀzÀÞwUÀ½AzÀ £ÀªÀÄä ¥Àj¸ÀgÀ C¥ÁAiÀÄPÉÌ
¹®ÄQzÉ.AiÀiÁªÀ ¥ÀzÀÞwUÀ¼ÀÄ ¥Àj¸ÀgÀPÉÌ ºÁ¤AiÀÄ£ÀÄß
GAlĪÀiÁqÀÄwÛªÉ? FUÀ £ÁªÀÅ F ¸ÀªÀĸÉåAiÀÄ£ÀÄß
¥ÀjUÀt¸  ¢
À zÀÝg,É CzÀÄ G®ât¹
 ¤AiÀÄAw港
À ÁUÀĪÀÅ¢®è.
to

¨ÉÃgÀÄ ªÀÀ®AiÀÄ
PÀȶAiÀÄ°è ¤Ãj£À ¸ÀªÀÄxÀ𠤪ÀðºÀuÉ
¸Àª
À ÄÀ xÀð ¤ÃgÁªÀjAiÀÄÄ JgÀqÄÀ CA±ÀU¼ À £ À ÄÀ ß avÀæ 21.2 «©ü£Àß ¨ÉÃgÀÄ ªÀ®AiÀÄUÀ½gÀĪÀ ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ
t

M¼À U É Æ ArzÉ . ®¨s À å «gÀ Ä ªÀ ¤ÃgÀ £ À Ä ß ¸À j AiÀ i ÁzÀ

No

¸ÀªÄÀ AiÀÄzÀ°è ¸ÀjAiÀiÁzÀ ¥Àª æ iÀ ÁtzÀ°è §¼À¸ÄÀ ªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀQ- Û ¸ÀªÄÀ xÀð ¤ÃgÁªÀj ¥ÀzÞÀ wAiÀÄ£ÀÄß
¤ªÀð»¸ÀĪÀÅzÀÄ.
d® ¤ªÀðºÀuA É iÀÄ£ÀÄß GvÀª
Û ÄÀ ¥Àr¸À®Ä, ªÉÆzÀ®Ä ¨É¼AÉ iÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¨ÉÃj£À ªÀ媸
À ÜÉ AiÀÄ
§UÉÎ w½¢gÀ¨ÉÃPÀÄ. ¸ÀªÀÄxÀð ¤ÃgÁªÀjAiÀÄÄ ¨ÉÃj£À ªÀ®AiÀĪÀ£ÀÄß ¥ÀAiÀiÁð¥ÀÛUÉƽ¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ
ªÉÄïÉäöÊ ¤ÃgÀÄ ºÀjzÀÄ ºÉÆÃUÀÄ«PÉUÉ CxÀªÁ ¨ÉÃgÀÄ ªÀ®AiÀÄQÌAvÀ PɼU À É ¤ÃgÀÄ ºÉÆÃUÀ®Ä ©qÀĪÀÅ¢®è.

121
 D¯ÉÆÃa¹ : avÀæ 21.2 gÀ°è vÉÆÃj¹gÀĪÀ ¸À¸ÀåUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹. EzÀgÀ°è AiÀiÁªÀ ¸À¸ÀåPÉÌ ºÉaÑ£À ¤Ãj£À
CªÀ±ÀåPÀvÉ EzÉ? EzÀÄ KPÉ »ÃUÉ? JAzÀÄ AiÉÆÃa¹.

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K

avÀæ 21.3 PÀȶ ¥ÀzÀÞw ºÁUÀÆ d®¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀĪÀ PÉ®ªÀÅ CA±ÀUÀ¼ÀÄ
©

GvÀÛªÀÄ ¤ÃgÁªÀj ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÀÄ PÀ¤µÀ× PÁ«ÄðPÀgÀÄ, UÀjµÀ× ¸ÁªÀÄxÀåð ºÁUÀÆ PÀrªÉÄ §AqÀªÁ¼À
¨ÉÃrPÉ ºÉÆA¢gÀ¨ÉÃPÀÄ gÉÊvÀgÀÄ §¼À¸ÀĪÀ ¤ÃgÁªÀj ªÀåªÀ¸ÉÜ ¸ÀܼÀ¢AzÀ ¸ÀܼÀPÉÌ, ¨É¼É¬ÄAzÀ ¨É¼ÉUÉ,
ªÀµÀð¢AzÀ ªÀµÀðPÉÌ ºÁUÀÆ gÉÊvÀ¤AzÀ gÉÊvÀ¤UÉ §zÀ¯ÁUÀÄvÁÛ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ.
ZÀlĪÀnPÉ 21.3
avÀæ 21.3£ÀÄß ¸ÀÆPÀëöäªÁV UÀªÀĤ¹. CzÀgÀ°è ¤ÃgÁªÀj ¥ÀzÀÞwUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß
to

©ÃgÀĪÀ ªÀÄÄRå CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁrzÉ. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß JZÀÑjPɬÄAzÀ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁr.

PÀȶ d®¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ°è F MAzÉÆAzÀÆ CA±ÀzÀ ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¸ÀĪÀ vÀ¯Á MAzÀÄ
GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆr. ¤ªÀÄä ¸ÉßûvÀgÉÆqÀ£É «ZÁgÀ «¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁr.
t
No

¸ÁªÀiÁ£Àå ¤ÃgÁªÀj ¥ÀzÀÞwUÀ¼ÀÄ

i) ºÀ¤ ¤ÃgÁªÀj
ii) vÀÄAvÀÄgÀÄ ¤ÃgÁªÀj
iii) PÁ®ÄªÉ ¤ÃgÁªÀj
ZÀlĪÀnPÉ 21.4
¤ÃgÁªÀj ¥ÀzÀÞwUÀ¼À «zsÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹ ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ¨É¼ÉUÀ¼À §UÉÎ
ºÉaÑ£À ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹.

122
 ¨sÁgÀvÀzÀ°è ºÀ¹gÀÄPÁæAw
GvÀ Û ª À Ä E¼À Ä ªÀ j ¤ÃqÀ Ä ªÀ ©ÃdUÀ ¼ À §¼À P É , ºÉ Z À Ä Ñ UÉ Æ §â g À U À ¼ À §¼À P É ºÁUÀ Æ
¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁzÀ ¤ÃgÁªÀj ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ §¼ÀPÉUÀ½AzÁV PÀȶ PÉëÃvÀæzÀ°è GAmÁVgÀĪÀ
E¼ÀĪÀjAiÀÄ ¨sÁjà ºÉZ¼ ÑÀ ª
À £
À ÄÀ ß ºÀ¹gÀÄ PÁæAw JAzÀÄ PÀgA
É iÀįÁUÀÄvÀÛz.É 1968gÀ°è «°AiÀĪÀiï UÁªïØ
(William Gaud) JA§ «eÁÕ¤ F ¥ÀzÀªÀ£ÀÄß ªÉÆzÀ°UÉ §¼À¹zÀgÀÄ. EzÀÄ C¢üPÀ E¼ÀĪÀj
PÉÆqÀĪÀ ¨ÉüÉPÁ¼ÀÄUÀ¼À vÀ½UÀ¼ÀÄ, ¤ÃgÁªÀj ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ «¸ÀÛgÀuÉ, ¸ÀAPÀgÀt vÀ½©ÃdUÀ¼À ºÀAaPÉ,

d
PÀÈvÀPÀ UÉƧâgÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ Qæ«Ä£Á±ÀPÀUÀ¼À£ÀÄß gÉÊvÀjUÉ ¥ÀÆgÉʸÀĪÀÅzÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è

he
¨sÀvÀÛ ªÀÄvÀÄÛ UÉÆâüAiÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ºÉZÀѼÀzÀ°è ºÀ¹gÀÄ PÁæAwAiÀÄ ¥Àæ¨sÁªÀ JzÀÄÝ PÁtÄvÀÛzÉ.
¨sÁgÀvÀzÀ°è ºÀ¹gÀÄ PÁæAwAiÀÄ ºÀjPÁgÀ qÁ|| JA.J¸ï. ¸Áé«Ä£ÁxÀ£ï

is
re S
¨sÁgÀwÃAiÀÄ PÀȶ «eÁÕ¤ qÁ|| JA. J¸ï. ¸Áé«Ä£ÁxÀ£ï CªÀgÀ£ÀÄß `¨sÁgÀvÀzÀ ºÀ¹gÀÄ
PÁæAwAiÀÄ ¦vÁªÀĺÀ ' JAzÀÄ UËgÀ«¸À¯ÁUÀÄvÀz Û .É ¸Áé«Ä£ÁxÀ£ï
B
bl
CªÀgÀÄ gÀÆrüUÉ vÀAzÀ PÀȶ ¥ÀzÀÞwUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ PÉ®ªÀÅ
be T

§zÀ¯ÁªÀuU É ¼À ÄÀ , ºÀ¹«£À ¸ÀªÄÀ ¸Éå¬ÄAzÀ PÀÆrzÀ gÁµÀÖç JA§

pu
§ºÀĪÀµð À ¢AzÀ EzÀÝ ºÀuÉ ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß vÉUz É ÄÀ ºÁQªÉ. CªÀgÄÀ
K

M§â ±ÉæõÀ× «eÁÕ¤ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀPÀ, C£ÉÃPÀ ¸ÀAWÀ,

©

¸ÀA¸ÉÜUÀ½UÉ ¸À®ºÉUÁgÀgÁV, ¤Ãw ¤gÀÆ¥ÀPÀgÁV, J®èQÌAvÀ

ºÉ Z ÁÑ V M§â ±É æ à µÀ × £ÁAiÀ Ä PÀ £ ÁV ¸É à ªÉ ¸À ° è ¹ zÁÝgÉ .
¸ÁªÀðd¤PÀgÀ DºÁgÀzÀ ªÀÄÆ® ºÀPÀÌ£ÀÄß ¸Áܦ¸ÀĪÀ°è CªÀgÀÄ
C«gÀvÀ ±Àª æ ÄÀ ªÀ»¹zÁÝg.É C£ÉÃPÀ gÁµÀÖçU¼ À ÄÀ CªÀjUÉ gÁ¶ÖÃAiÀÄ qÁ|| JA.J¸ï. ¸Áé«Ä£ÁxÀ£ï
ºÁUÀÆ CAvÀgÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥Àæ±À¹ÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C£ÉÃPÀ UËgÀªÀ
qÁPÀÖgÉÃmï ¥ÀzÀ«UÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrªÉ. EAUÉèAr£À gÁAiÀÄ¯ï ¸ÉƸÉÊnAiÀÄ ºÁUÀÆ CªÉÄjPÁzÀ £ÁåµÀ£À¯ï
to

CPÁqÉ«Ä D¥sï ¸ÉÊ£Àì¸ï£À ¸ÀzÀ¸ÀåvÀéªÀ£ÀÄß ²æÃAiÀÄÄvÀgÀÄ ¥ÀqÉ¢zÁÝgÉ.

¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° : £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ C£ÉÃPÀ gÁdgÀÄ PÀȶUÉ DzÀåvÉ ¤ÃrzÁÝgÉ. CªÀgÀ D¸ÁÜ£ÀUÀ¼À°èzÀÝ
t
No

gÁd¶ðUÀ¼ÀÄ gÁµÀÖçzÀ ²æêÀÄAwPÉUÉ PÀȶAiÉÄà ¥ÀæzsÁ£À JA§ CA±ÀªÀ£ÀÄß gÁdjUÉ ªÀÄ£ÀzÀlÄÖ

ªÀiÁqÀÄwÛzÀÄÝzÉà §ºÀıÀB EzÀPÉÌ PÁgÀt«gÀ§ºÀÄzÀÄ. gÉÊvÀjUÉ Cw PÀrªÉÄ vÉjUÉ ºÁPÀÄwÛzÀÄÝzÀÄ MAzÀÄ
¸ÀA¥ÀæzÁAiÀĪÁVvÀÄÛ. EzÀPÉÌ £ÀªÀÄUÉ gÁªÀiÁAiÀÄt ºÁUÀÆ ªÀĺÁ¨sÁgÀvÀ UÀæAxÀUÀ¼À°è GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ
zÉÆgÀPÀÄvÀÛªÉ. avÀæPÀÆlzÀ°è ¨sÀgÀvÀ£À£ÀÄß "¦æAiÀÄ ¨sÀgÀvÀ, PÀȶ ªÀÈwÛAiÀÄ°è ºÁUÀÆ ¥À±ÀÄ ¸ÀAUÉÆÃ¥À£ÉAiÀÄ°è
vÉÆqÀV¹PÉÆArgÀĪÀªÀgÀÄ ¤£Àß «±ÉõÀ UÀªÀÄ£À ºÁUÀÆ D¸ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉƼÀÄîwÛgÀĪÀgÉãÀÄ?"
JAzÀÄ gÁªÀÄ£ÀÄ ¥Àæ²ß¸ÀÄvÁÛ£É. ªÀĺÁ¨sÁgÀvÀzÀ ±ÁAw¥ÀªÀðzÀ°è ©üõÀä£ÀÄ gÁd AiÀÄÄ¢ü¶ÖgÀ£À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ
»ÃUÉ ºÉüÀÄvÁÛ£É. "ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ, ¥À±ÀĸÀAUÉÆÃ¥À£É ºÁUÀÆ ªÁå¥ÁgÀ EªÀÅ d£ÀgÀ fêÀAwPÉ."

123
¥ÁæaãÀ ¨sÁgÀvÀzÀ°è PÀȶ
¨sÁgÀwÃAiÀÄjUÉ ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ ªÀÈwÛ ºÉƸÀzÉãÀ®è. ¥ÁæZÀåªÀ¸ÀÄÛ E¯ÁSÉAiÀÄ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ
¥ÀæPÁgÀ Qæ¸ÀÛ¥ÀƪÀð 6 £Éà ¸ÀºÀ¸ÀæªÀiÁ£ÀzÀ°è UÀAUÁ£À¢AiÀÄ wÃgÀzÀ°è ¨sÀvÀÛªÀ£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ.
IÄUÉéÃzÀzÀ°è ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤gÀÄ¥ÀAiÀÄÄPÀÛ ªÀÄtÄÚUÀ¼À §UÉÎ ªÀiÁ»w EzÉ. CªÀÄgÀPÉÆñÀzÀ
¨sÀƫĪÀUÀð CzsÁåAiÀÄzÀ°è ºÀ£ÉßgÀqÀÄ §UÉAiÀÄ d«ÄãÀÄUÀ¼À ªÀtð£É EzÉ. ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉ ºÁUÀÆ
ªÀÄtÂÚ£À ¨sËwPÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ F ªÀVðPÀgÀtPÉÌ DzsÁgÀªÁVvÀÄÛ.

d
GvÀÛªÀÄ E¼ÀĪÀj ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ°è UÉƧâgÀUÀ¼À ªÀĺÀvÀéªÀ£ÀÄß ¥ÁæaãÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀÄ
w½¢zÀÝgÀÄ. UÉƧâgÀ«®èzÉ ¨É¼ÉzÀ ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ E¼ÀĪÀj ¤ÃqÀĪÀÅ¢®è JA§ CA±ÀªÀ£ÀÄß

he
PÀȶ¥ÀgÁ±ÀgÀzÀ°è ºÉüÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀUÀt¬ÄAzÀ UÉƧâgÀªÀ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀ «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß EzÀgÀ°è
«ªÀj¸À¯ÁVzÉ. ¸ÀUÀtÂ, ¥Áæt ªÀÄƼÉUÀ¼ÀÄ, «ÄãÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÁ®Ä EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀĪÀ §UÉÎ

is
PËn®å£ÀÄ ºÉýzÁÝ£É. PÀÄj ªÀÄvÀÄÛ DqÀÄUÀ¼À ¸ÀUÀtÂAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄgÀUÀ½UÉ UÉƧâgÀªÁV §¼À¹
re S
ºÀƪÀÅ ªÀÄvÀÄÛ ºÀtÄÚUÀ¼À GvÀàwÛ ºÉZÀÄÑ ªÀiÁqÀĪÀ §UÉÎ CVß ¥ÀÄgÁtzÀ°è ºÉüÀ¯ÁVzÉ. §ÈºÀvï
B
bl
¸ÀA»vÉAiÀÄ°è ªÀgÁºÀ«Ä»gÀ£ÀÄ J½î£À VqÀUÀ¼À£ÀÄß ºÀ¹gÀÄ UÉƧâgÀªÀ£ÁßV §¼À¸À§ºÀÄzÉAzÀÄ
ºÉýzÁÝ£É. ¸ÀÄgÀ¥Á® (Qæ. ±À 1000) PÀÄt¥À JA§ zÀæªÀgÀÆ¥ÀzÀ UÉƧâgÀªÀ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀ
be T

«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¹zÁÝ£É.
pu
K

vÉÆÃqÀÄUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß ¨É¼ÉUÀ½UÉ ºÁ¬Ä¸ÀĪÀ ºÁUÀÆ ¨Á«UÀ½AzÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß

MzÀV¸ÀĪÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À §UÉÎ IÄUÉéÃzÀzÀ°è ºÉüÀ¯ÁVzÉ. ¨ËzÀÞ zsÀªÀÄðzÀ UÀæAxÀUÀ¼À°è ¤ÃgÁªÀjUÁV
©

¸ÀtÚ vÉÆnÖUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¸ÀÄwÛzÀÝ §UÉÎ G¯ÉèÃR«zÉ.

Qæ¸ÀÛ ±ÀPÉAiÀÄ ªÉÆzÀ¯ÉgÀqÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À¯Éèà zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ°è gÉÊvÀgÀÄ PÉgÉ ¤ÃgÁªÀj
ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆArzÀÝgÀÄ. EAvÀºÀ ¤ÃgÁªÀj ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À ¥sÀ®ªÁV ¨sÀvÀÛzÀ ¨É¼ÉAiÀÄ£ÀÄß
E£ÀßµÀÄÖ ¥ÀæzÉñÀUÀ½UÉ «¸ÀÛj¹ DºÁgÀ ¨sÀzÀævÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¸ÀĪÀÅzÀÄ CªÀjUÉ ¸ÁzsÀåªÁVvÀÄÛ.

¤ÃªÀÅ PÀ°wgÀĪÀÅzÀÄ
to

. ªÀÄtÄÚ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ.

. ªÀÄtÂÚ£À ¤ªÀðºÀuÉUÉ ªÁrPÉAiÀÄ°ègÀĪÀ «ªÉÃZÀ£ÁAiÀÄÄvÀ ¥ÀzÀÞwUÀ¼ÀÄ
t

. ªÀÄt£
Ú À ¥s®
À ªÀvÛv
À É ºÉa¸
Ñ ®
À Ä ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀð»¸À®Ä C£ÀĸÀj¸ÀĪÀ ««zsÀ ¥ÀzÞÀ wUÀ¼À ¸ÀAQë¥ÛÀ «ªÀgu
À É
No

. ¸ÁªÀAiÀĪÀ UÉƧâgÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¥sÀ®ªÀvÁÌgÀPÀUÀ¼À C£ÀÄPÀÆ® ªÀÄvÀÄÛ C£À£ÀÄPÀÆ®UÀ¼ÀÄ

. ««zsÀ gÀ¸ÀUÉƧâgÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ ªÀÄtÂÚUÉ ¸ÉÃj¸ÀĪÀ ¥ÉÆõÀPÁA±ÀUÀ¼À «zsÀUÀ¼ÀÄ
. PÉ® ¥Àj¸ÀgÀ ¸Éßû ¨ÉøÁAiÀÄ ¥ÀzÀÞwUÀ¼À «ªÀgÀuÉ
. PÀȶ PÉëÃvÀæPÉÌ ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀ PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÀÄ.

124
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀÇtðªÁPÀå / ¥Àæ±ÉßUÉ £Á®ÄÌ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀjAiÀiÁzÀ
GvÀÛgÀªÀ£ÀÄß Dj¹ :
1. gÉÊeÉÆéAiÀĪÀiï ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ F PɼÀV£À ¥ÉÇõÀPÀªÀ£ÀÄß ¹ÜjÃPÀj¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀ.
J. DQìd£ï ©. PÁ§ð£ï qÉÊDPÉìöÊqï
¹. £ÉÊmÉÆæÃd£ï r. ¤ÃgÁ«

d
2. ºÀ¹gÀÄ ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV F ¥ÉÇõÀPÀzÀ PÉÆgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj¸ÀĪÀÅ¢®è

he
J. ¥sÁ¸ÀágÀ¸ï ©. ¸À®ágï
¹. PÀ©ât r. PÁ§ð£ï

is
3. gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¥sÀ®ªÀvÁÌgÀPÀUÀ¼À ºÉaÑzÀ §¼ÀPÉAiÀÄ «gÀÄzÀÞ EgÀĪÀ DPÉëÃ¥ÀuÉUÀ¼À°è MAzÀÄ
re S
CªÀÅ
B


bl
J. DºÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À gÀÄaAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ.
be T

©. DºÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À ¥ÉÇõÀPÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ.

pu
¹. ªÀÄtÂÚ£À ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁ ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀÄvÀÛªÉ.
K

r. ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß »ÃjPÉƼÀÄîvÀÛªÉ.

©

4. ºÉ¸ÀgÀÄ ¨ÉÃ¼É ¨É¼ÉAiÀÄ JgÀqÀÄ ¸Á®ÄUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ªÉÄt¹£À VqÀUÀ¼À ¸Á®£ÀÄß

¨É¼ÉAiÀÄĪÀÅzÀjAzÀ ¥ÀæAiÉÆÃd£À
J. ¨ÉÃ¼É VqÀUÀ¼À £ÉgÀ½£À°è ªÉÄt¹£À VqÀUÀ¼ÀÄ gÀPÀëuÉ ¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ.
©. ºÉ¸g
À ÄÀ ¨ÉÃ¼É VqÀU¼
À ÄÀ GvÀw
à Û ªÀiÁqÀĪÀ £ÉÊmÉÆÃæ d£ï ¸ÀAAiÀÄÄPÀU
Û ¼
À £
À ÄÀ ß ªÉÄt¹£À VqÀU¼
À ÄÀ
§¼À¹PÉƼÀÄîvÀÛªÉ.
¹. ºÉ¸ÀgÀÄ ¨ÉÃ¼É VqÀUÀ½AzÀ ªÉÄt¹£À VqÀUÀ¼ÀÄ ¤ÃgÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ.
to

r. ªÉÄt¹£À VqÀUÀ¼À EgÀÄ«PɬÄAzÁV ¨ÉüÉVqÀUÀ¼ÀÄ G¥ÀzÀæªÀfëUÀ½AzÀ gÀPÀëuÉ

¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ.
t

II ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ¨sÀwðªÀiÁr :

No

1. ¨sÁgÀvÀzÀ ºÀ¹gÀÄ PÁæAwAiÀÄ ºÀjPÁgÀ _____________________ .

2. J£ï ¦ PÉ UÉƧâgÀUÀ¼À°è £ÉÊmÉÆæÃd£ï, ¥Á¸ÀágÀ¸ï ªÀÄvÀÄÛ ____________ EgÀÄvÀÛzÉ.
3. gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¥sÀ®ªÀvÁÌgÀPÀªÁzÀ AiÀÄÆjAiÀiÁ _______________ ªÀÄÆ®ªÀ¸ÀÄÛ«¤AzÀ
¸ÀªÀÄÈzÀÞªÁVzÉ.
4. ¥ÁætÂUÀ¼À ¸ÀUÀt ºÁUÀÆ ¸ÁªÀAiÀĪÀ vÁådåUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹ _____________ JA§
¸ÁªÀAiÀĪÀ UÉƧâgÀ vÀAiÀiÁj¸À§ºÀÄzÀÄ.

125
III ºÉÆA¢¹ §gɬÄj :
J ©
1. D¼ÀªÁzÀ ¨ÉÃj£À ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ J. £ÉÊmÉÆæd£ï ¥sÀ®ªÀvÁÌgÀPÀUÀ¼À CªÀ±ÀåPÀvÉ E®è.
2. D¼À«®èzÀ ¨ÉÃj£À ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ ©. ¸ÀzÁ ªÀÄ¼É ¤Ãj£À CªÀ±ÀåPÀvÉ EzÉ
3. ¨ÉÃj£À°è gÉÊeÉÆéAiÀÄA ¹. gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¥sÀ¯ªÀvÁÌgÀPÀUÀ¼À CªÀ±ÀåPÀvÉ
4. ¤Ãj£À £ÀµÀÖ r. C¥ÀgÀÆ¥ÀPÉÌ ¤Ãj£À ¸ÀgÀ§gÁdÄ CªÀ±Àå

d
E. DUÁUÉÎ ¤Ãj£À ¸ÀgÀ§gÁdÄ CªÀ±Àå

he
J
¥sï. vÉÆÃqÀÄ ¤ÃgÁªÀj
. £ÉÊmÉÆæÃd£ï ¥sÀ®ªÀvÁÌgÀPÀUÀ¼À CªÀ±ÀåPÀvÉ EzÉ.
f

is
re S
IV F ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹ :
B
bl
1. gÁ¸ÁAiÀĤPÀ UÉƧâgÀUÀ¼À §¼ÀPɬÄAzÀÀ DUÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ JgÀqÀÄ C£ÀÄPÀÆ®
be T

ªÀÄvÀÄÛ C£À£ÀÄPÀÆ®UÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁr.

pu
2. gÉÊvÀgÀÄ vÀªÀÄä d«Ää£À ªÉÄîätÂÚ£À ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉAiÀÄ£ÀÄß KPÉ ºÉaѸÀ¨ÉÃPÀÄ? EzÀ£ÀÄß CªÀgÀÄ
K

ºÉÃUÉ ¸Á¢ü¸ÀĪÀgÀÄ?
©

3. gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀAiÀĪÀ UÉƧâgÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ EgÀĪÀ ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß w½¹.

4. ªÀÄt£
Ú À ¥s®
À ªÀvÛv
À A
É iÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀĪÀ°è ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVgÀĪÀ PÉ® ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ ¥ÀzÞÀ wUÀ¼£
À ÄÀ ß
¥ÀnÖ ªÀiÁr.
5. ¤ÃªÀÅ ¸ÁªÀAiÀĪÀ UÉƧâgÀªÀ£ÀÄß ºÉÃUÉ vÀAiÀiÁj¸ÀÄ«j?
6. ªÀÄtÂÚ£À ¸ÀªÀPÀ½ GAmÁUÀ®Ä PÁgÀtªÁVgÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ ªÀÄÆgÀÄ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß
to

¥ÀnÖªÀiÁr. ªÉÄîätÂÚ£À £ÀµÀÖªÀ£ÀÄß vÀqÉUÀlÖ®Ä AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ JgÀqÀÄ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß w½¹.

7. ¸ÁªÀAiÀĪÀ PÀȶAiÀÄ C£ÀÄPÀÆ®vÉUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
t

8. PÀȶ ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ°è ¤ÃgÀ£ÀÄß ºÉÃUÉ ¸ÀAgÀQë¸À§ºÀÄzÉAzÀÄ ¸ÀÆa¹.

No

D¯ÉÆÃa¹ :
1. ¸ÁªÀAiÀĪÀ PÀȶAiÀÄ §UÉÎ ¤ªÀÄä C©ü¥ÁæAiÀĪÉãÀÄ? ¤ªÀÄä°è PÀȶ d«ÄäzÀÝgÉ ¤ÃªÀÅ
¸ÁªÀAiÀĪÀ PÀȶ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉƼÀÄî«gÁ CxÀªÁ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ PÀȶ
¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉƼÀÄî«gÁ? ¤ªÀÄä DAiÉÄÌUÉ PÁgÀtUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
2. £ÀªÄÀ ä zÉñÀzÀ ¥Àw
æ ¥Àe
æ U
É Æ
À ®¨såÀ ªÁUÀĪÀAvÀºÀ DºÁgÀ ¨sz
À v
æÀ A
É iÀÄ£ÀÄß ºÉÃUÉ ¤±À¬
Ñ Ä¸À§ºÀÄzÀÄ?
3. PÀȶ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è ¤ÃgÀ£ÀÄß KPÉ ¸ÀAgÀQë¸À¨ÉÃPÀÄ? EzÀ£ÀÄß ¸Á¢ü¸À®Ä ¤ªÀÄä ¸À®ºÉUÀ¼ÉãÀÄ?
4. PÀȶ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß £ÁªÀÅ E£ÀßµÀÄÖ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÉßûAiÀÄ£ÁßV ºÉÃUÉ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ?
126
 CzsÁåAiÀÄ 22
fêÀÀzÀ «PÁ¸À
gÁ¸ÁAiÀĤPÀ «PÁ¸ÀªÁzÀ
(M¥Áj£ï ªÀÄvÀÄÛ ºÁ¯ÉØãï)

d
he
fêÀzÀ «PÁ¸À

is
re S B
bl
be T
pu
K

fêÀ«PÁ¸À
©

®ªÀiÁPÀð£À ¹zÁÞAvÀ
(§¼ÀPÉ-¤§ð¼ÀPÉ) qÁ«ð£ï£À ¹zÁÞAvÀ
(¤¸ÀUÀðzÀ DAiÉÄÌ)

ªÉÄAqɯïgÀ D£ÀĪÀA²ÃAiÀÄ
to

¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ
£ÀªÀqÁ«ð£ï ¹zÁÞAvÀ
GvÀàjªÀvÀð£É ¹zÁÞAvÀ
t
No

(ºÀÆåUÉÆ r«æ¸ï)

F ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É C¥ÁgÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀÄ fëUÀ¼ÀÄ PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛªÉ

JA§ «µÀAiÀÄ ¤ªÀÄUÉ FUÁUÀ¯Éà ¥ÀjavÀªÁVzÉ. F ªÉÊ«zsÀåUÀ¼À »A¢£À PÁgÀt AiÀiÁªÀÅzÀÄ?
¨sÀÆ«Ä GUÀªÀĪÁzÁV¤AzÀ¯Éà F ªÉÊ«zsÀå EvÉÛ? ¤ÃªÀÅ FUÁUÀ¯Éà w½¢gÀĪÀAvÉ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ
GUÀªÀĪÁVzÀÄÝ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 4.6 ©°AiÀÄ£ï ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ ºÁUÀÆ fêÀÀzÀ ¥ÀæxÀªÀÄ PÀÄgÀĺÀÄ
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É PÀAqÀÄ §AzÀzÀÄÝ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 3.8 ©°AiÀÄ£ï ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ.

127
 fêÀ À z À GUÀ ª À Ä PÉ Ì ¥À Ç gÀ P À ª ÁzÀ A xÀ AiÀ i ÁªÀ §zÀ ¯ ÁªÀ u É U À ¼ À Ä ¨s À Æ «ÄAiÀ Ä ªÉ Ä Ã¯É
GAmÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ? fëUÀ¼À°è PÀAqÀÄ §gÀĪÀ ¸ÀAQÃtðvÉUÉ ¥ÀÀÇgÀPÀªÁV CªÀÅUÀ¼À°è JAxÀ
§zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ? F jÃwAiÀÄ PÀÄvÀƺÀ®PÁj ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛgÀªÀ£ÀÄß ºÀÄqÀÄPÀĪÀ
¥ÀæAiÀÄvÀߪÀ£ÀÄß F CzsÁåAiÀÄzÀ°è ªÀiÁqÉÆÃt.
fêÀzÀ GUÀªÀÄ
¸ÀĪÀiÁgÀÄ 4.6 ©°AiÀÄ£ï ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ GUÀªÀĪÁzÁUÀ CzÀÄ CvÀå¢üPÀ
vÁ¥ÀªÀiÁ£À¢AzÀ ¸ÀÄvÀÄÛwÛzÀÝ C¤®UÀ¼À GAqÉAiÀiÁVvÀÄÛ. DV£À ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ wêÀæ vÁ¥ÀªÀiÁ£ÀÀ ºÁUÀÆ
MtºÀªÉAiÀÄÄ fêÀzÀ GUÀªÀÄPÉÌ ºÁUÀÆ G½«UÉ C¸ÁzsÀåªÁzÀ ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß GAlĪÀiÁrgÀ§ºÀÄzÀÄ.

d
FUÀ `fë' CxÀªÁ `fêÀAvÀ' JA§ ¥ÀzÀUÀ½UÉ ¸ÀÆPÀÛ «ªÀgÀuÉ ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ §ºÀÄvÉÃPÀ ¸ÁzsÀå.

he
DzÀgÉ, fêÀ ºÉÃUÉ GUÀªÀĪÁ¬ÄvÀÄ? JA§ ¥Àæ±ÉßUÉ EA¢UÀÆ ¤RgÀªÁzÀ GvÀÛgÀ zÉÆgÉw®è.
zÉÆgÉwgÀĪÀ ¸ÁPÁëöåzsÁgÀUÀ¼À vÀÄtÄPÀÄUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É «eÁÕ¤UÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É PÀ¼ÉzÀ
1 jAzÀ 4 ©°AiÀÄ£ï ªÀµÀðUÀ¼À°è £ÀqÉ¢gÀ§ºÀÄzÁzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À ¸ÀgÀtÂAiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹zÁÝgÉ.

is
®Æ¬Ä ¥Á±ÀÑgï (Louis Pasteur) JA§ «eÁÕ¤AiÀÄÄ vÀ£Àß SÁåvÀ ºÀA¸À PÀwÛ£À
re S
¥sÁè¸ïÌ£À ¥ÀæAiÉÆÃUÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ AiÀiÁªÀÅzÉà fëAiÀÄÄ E£ÉÆßAzÀÄ fêÀzÀ ªÀÄÆ®¢AzÀ¯ÉÃ
B
bl
ºÀÄlÄÖvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß ¤«ðªÁzÀªÁV gÀƦ¹zÀ JA§ÄzÀ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ £É£À¦¹PÉƼÀèj.
DzÀgÉ, fêÀzÀ ªÉÆzÀ® gÀÆ¥À ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É GUÀªÀĪÁVzÀÄÝ ºÉÃUÉ JA§ ¥Àæ±ÉßUÉ GvÀÛgÀ
be T
pu
zÉÆgÉwgÀ°®è. F ¥Àæ±ÉßUÉ GvÀÛgÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è ªÀÄÆr §A¢zÀÄÝ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ «PÁ¸ÀzÀ ¹zÁÞAvÀ.
EzÀ£ÀÄß M¥Áj£ï(Oparin) ªÀÄvÀÄÛ ºÁ¯ÉØãï(Haldane) JA§ «eÁÕ¤UÀ¼ÀÄ ¸ÀévÀAvÀæªÁV
K

¥Àæw¥Á¢¹zÁÝgÉ.
©

F ¹zÁÞAvÀªÀÅ PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀ°à¹PÉÆArzÉ

• ¨sÆ À «ÄAiÀÄ ¥ÁægA À ¨sz À À ªÉÆzÀ® ©°AiÀÄ£ï ªÀµð À UÀ¼°
À è CzÀgÀ ªÉÄïÉäöÊ ªÀÄvÀÄÛ ªÁvÁªÀgt À ªÀÅ
EA¢£À ¹ÜwVAvÀ ©ü£ÀߪÁVvÀÄÛ.
• ¥ÁæaãÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÁvÁªÀgÀtzÀ°è ªÀÄÄPÀÛ DQìd£ï EgÀ°®è
• fêÀzÀ ªÉÆzÀ® gÀÆ¥ÀªÀÅ ¸ÀgÀt gÁ¸ÁAiÀĤPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À ¥sÀ®ªÁV PÁt¹PÉÆArvÀÄ.
• ¸ËgÀ «QgÀtUÀ¼ÀÄ, £ÉÃgÁ¼ÁwÃvÀ QgÀtUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ «ÄAZÀÄ EªÀÅ F gÁ¸ÁAiÀĤPÀ
§zÀ¯ÁªÀuÉUÀ½UÉ ±ÀQÛAiÀÄ ªÀÄÄRå DPÀgÀUÀ¼ÁVzÀÄݪÀÅ.
t to
No

avÀæ 22.1 ¥ÁæaãÀ ¨sÀÆ«Ä

128
 ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¥ÁægÀA¨sÀzÀ ºÀAvÀzÀ°è PÀ©ât, ¤PÀÌ¯ï ªÀÄÄAvÁzÀ ¨sÁgÀªÁzÀ zsÁvÀÄUÀ¼ÀÄ PÉÃAzÀæ
¨sÁUÀzÀ°è PÀAqÀÄ §AzÀªÀÅ. C®Æå«Ä¤AiÀÄA, ¹°PÁ£ï ªÀÄÄAvÁzÀ PÀrªÉÄ ¨sÁgÀªÁzÀ zsÁvÀÄUÀ¼À
ªÀÄzsåÀ zÀ ¨sÁUÀz°
À è ºÁUÀÆ ºÉÊqÉÆÃæ d£ï, PÁ§ð£ï ªÀÄÄAvÁzÀ ºÀUÄÀ gÀªÁzÀ zsÁvÀÄUÀ¼ÄÀ ºÉÆgÀ¨Ás UÀz°
À è
ºÀAaºÉÆÃVzÀÄݪÀÅ. DV£À wêÀæ vÁ¥ÀzÀ PÁgÀt, F zsÁvÀÄUÀ¼À ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃjPÉÆAqÀÄ
CtÄUÀÀ¼ÁV ¥ÀjªÀvÀð£ÉUÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ ¸ÁzsÀå«gÀ°®è. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ vÁ¥ÀÀ PÀæªÉÄÃt PÀrªÉÄAiÀiÁzÀAvÉ
¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÉÃjPÉÆAqÀÄ CtÄUÀ¼À gÀZÀ£ÉAiÀiÁUÀĪÀÅzÀÄ ¸ÁzsÀåªÁ¬ÄvÀÄ.
»ÃUÉ ¸ÀºÀ¸ÁægÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄ°è ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ vÁ¥ÀÀ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛ §AzÀAvÉ, ¨ÉÃgÉ

d
¨ÉÃgÉ zsÁvÀÄUÀ¼À ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉAzÀgÉ ºÁUÉ MAzÀPÉÆÌAzÀÄ ¸ÉÃjPÉƼÀî®Ä ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ.
EzÀÄ CtÄUÀ¼À gÀZÀ£ÉUÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. ªÉÆzÀ°UÉ ºÉÊqÉÆæÃd£ï (H2), £ÉÊmÉÆæd£ï(N2)

he
CªÉÆäAiÀÄ(NH3) «ÄÃxÉãï (CH4) PÁ§ð£ï (CO2) ºÁUÀÆ ¤ÃgÁ« (H2O) CtÄUÀ¼ÀÄ
GAmÁzÀĪÀÅ. EªÀÅ fêÀzÀ GUÀªÀÄPÉÌ PÁgÀtªÁzÀ ¥ÀæxÀªÀÄ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÁzÀªÀÅ. EzÉà jÃw
DQìd£ï CtÄ (O2) PÀÆqÀ GAmÁVgÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ CAzÁf¸À¯ÁVzÉ. DzÀgÉ, CzÀÄ PÁ§ð£ï,

is
re S
ºÉÊqÉÆæÃd£ï, C®Æå«Ä¤AiÀÄA ºÁUÀÆ PÀ©ât ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À eÉÆvÉ ¸ÉÃj PÀæªÀĪÁV CªÀÅUÀ¼À
B
DPÉìöÊqïUÀ¼ÁV ¥ÀjªÀwðvÀUÉÆArvÀÄ. »ÃUÁV ¥ÁæaãÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÁvÁªÀgÀtzÀ°è ªÀÄÄPÀÛ DQìd£ï
bl
CtÄUÀ¼ÀÄ EgÀ°®è JAzÀÄ CAzÁf¸À¯ÁVzÉ.
be T
pu
ªÁvÁªÀgÀtzÀ°èzÀÝ ¤ÃgÁ«AiÀÄÄ WÀ¤ÃPÀÈvÀUÉÆAqÀÄ ªÉÆÃqÀUÀ¼ÁV, CªÀÅ ªÀļÉAiÀiÁV £ÀÆgÁgÀÄ
ªÀµÀðUÀ¼À PÁ® ©¢ÝgÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ H»¸À¯ÁVzÉ. F ªÀÄ¼É ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄïÉäöÊAiÀÄ°èzÀÝ ¨sÁjÃ
K

UÁvÀæzÀ ºÀ¼Àî ºÁUÀÆ ºÉÆAqÀUÀ¼À£ÀÄß vÀÄA§ÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÁUÀgÀUÀ¼ÀÄ GAmÁzÀªÀÅ. ¤gÀªÀAiÀĪÀ

(inorganic) CtÄUÀ¼ÀÄ MAzÀgÉÆqÀ£ÉÆAzÀÄ ¸ÉÃj ¸ÀgÀ¼À ¸ÁªÀAiÀĪÀ(organic) ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛUÀ¼ÀÄ
©

GAmÁzÀªÀÅ. ¸ÀgÀ¼ÀªÁzÀ ±ÀPÀðgÀUÀ¼ÀÄ, PÉÆ©â£À DªÀÄèUÀ¼ÀÄ, Vè¸ÀgÁ¯ï, CªÉÄÊ£ÉÆà DªÀÄèUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ

£ÉÊmÉÆæÃd£ï PÁëgÀUÀ¼ÀÄ F ºÀAvÀzÀ°è GvÀàwÛAiÀiÁVgÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ CAzÁdÄ. F §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ½UÉ
CªÀ±ÀåPÀªÁzÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß «ÄAZÀÄ ºÁUÀÆ £ÉÃgÀ¼ÁwÃvÀ QgÀtUÀ½AzÀ GAmÁzÀ «zÀÄåvï
MzÀV¹gÀ§ºÀÄzÀÄ.
¨sÀÆ«Ä E£ÀßµÀÄÖ vÀtÚUÁUÀÄwÛzÀÝAvÉ, F ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä vÀªÀÄä¯Éèà ¸ÉÃjPÉƼÀÄîªÀ ªÀÄÆ®PÀ
¸ÀAQÃtð ¸ÁªÀAiÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ GAmÁzÀªÀÅ ºÁ¯ÉØãï (Haldane) JA§ «eÁÕ¤AiÀÄÄ
to

ºÉüÀĪÀAvÉ ¸ÀAQÃtð ¸ÁªÀAiÀĪÀ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁt ºÉZÁÑzÀAvÉ ¸ÁUÀgÀ, ¸ÀªÀÄÄzÀæUÀ¼À ¤ÃgÀÄ

MAzÀÄ jÃwAiÀÄ ©¹AiÀiÁzÀ ¸ÁgÀjPÀÛ ¸ÀÆ¥ï(Hot dilute soup)£ÀAvÉ §zÀ¯Á¬ÄvÀÄ. F jÃwAiÀÄ
zÁæªÀtzÀ°è EzÀÝ ¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼ÀÄ MAzÀÄUÀÆqÀÄvÁÛ, ¥ÀæwªÀwð¸ÀÄvÁÛ E£ÀßµÀÄÖ ¸ÀAQÃtðvÉAiÀÄ£ÀÄß
t
No

¥ÀqÉzÀ UÀÄA¥ÀÄUÀ¼ÁzÀªÀÅ. EAxÀ UÀÄA¥ÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÆÃC¸ÀgïªÉÃmïUÀ¼ÀÄ (coacervates) JAzÀÄ

PÀgÉAiÀįÁVzÉ. ¤Ãj£À CtÄUÀ¼À eÉÆvÉUÉ CªÀÅUÀ½VgÀĪÀ DPÀµÀðuÉAiÀÄ ¥sÀ®ªÁV CªÀÅUÀ¼À ¸ÀÄvÀÛ
¤Ãj£À CtÄUÀ¼À MAzÀÄ ¥ÉÆgÉ ¤ªÀiÁðtªÁV¢ÝgÀ§ºÀÄzÀÄ. EzÀÄ C°è gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ
£ÀqÉAiÀÄĪÀ ¸ÁzsÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѹgÀ¨ÉÃPÀÄ.
gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À «¨sÀd£É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ¤zsÁ£ÀªÁV ¥ÁægÀA¨sÀªÁzÀªÀÅ.
PÉÆÃC¸ÀgïªÉÃmïUÀ¼ÀÄ ¸ÁUÀgÀzÀ ¤Ãj¤AzÀ ºÉƸÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉÀAiÀÄĪÀÅzÀ®èzÉ, «WÀl£ÉUÉ
M¼ÀUÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀºÁPÀĪÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀĪÀj¹zÀĪÀÅ.»ÃUÁV, fêÀzÀ ªÀÄÆ®
®PÀëtUÀ¼ÁzÀ ZÀAiÀiÁ¥ÀZÀAiÀÄ QæAiÉÄ (metabolism), ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ºÁUÀÆ ¥Àæd£À£ÀUÀ¼À£ÀÄß CªÀÅ
vÉÆÃgÀÄwÛzÀݪÀÅ. PÀæªÉÄÃt £ÀÆåQè¬ÄPï DªÀÄè(nucleic acid)UÀ¼ÉA§ ¸ÀAQÃtð ¸ÁªÀAiÀĪÀ
129
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ PÉÆÃC¸ÀgïªÉÃmïUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¤¢ðµÀÖ ¤AiÀÄAvÀæt ¸Á¢ü¸À®Ä DgÀA©ü¹zÀĪÀÅ. EzÀÄ
£ÀÆåQè¬ÄPïDªÀÄè UÀ¼ÄÀ D£ÀĪÀA²ÃAiÀÄ ªÀ¸ÄÀ ÛªÁV PÉ®¸À ªÀiÁqÀĪÀÅzÀPÌÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. PÁ®PÀª æ ÄÉ Ãt
F PÉÆÃC¸ÀgïªÉÃmïUÀ¼ÀÄ ¥ÁægÀA¨sÀzÀ eÉÊ«PÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÁV PÉ®¸À ªÀiÁqÀ®Ä ¥ÁægÀA©ü¹zÀĪÀÅ.
EªÀ Å UÀ ¼ À £ À Ä ß ¥É Ç æ à mÉ Æ Ã§AiÀ i ÁAmïUÀ ¼ À Ä (protobionts) JAzÀ Ä PÀ g É A iÀ Ä ¯ÁVzÉ . F
¥ÉÇæÃmÉÆçAiÀiÁAmïUÀ¼À°ègÀĪÀ PÉ®ªÀÅ ¥ÉÆæÃn£ï CtÄUÀ¼ÀÄ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ QæAiÉÄUÀ¼À ªÉÃUÀ ºÉaѸÀĪÀ
ªÀÄÆ®PÀ ¥ÁægÀA¨sÀzÀ Qté(Enzyme)UÀ¼ÁV PÁAiÀÄ𠤪Àð»¹zÀªÀÅ.
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ° : PÉÆÃC¸ÀgïªÉÃmï£À CxÀð: fêÀzÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ «PÁ¸ÀzÀ PÁ®zÀ°è gÀÆ¥ÀÄUÉÆAqÀ
PÀ°® (Colloid) PÀtUÀ¼ÀAvÀºÀ gÀZÀ£É. fêÀzÀ ªÀÄÆ® ®PÀëtUÀ¼ÁzÀ ZÀAiÀiÁ¥ÀZÀAiÀÄ QæAiÉÄ

d
(metabolism), ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ºÁUÀÆ ¥Àæd£À£ÀUÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃgÀÄwÛzÀÝ ¥ÁægÀA©üPÀ eÉÊ«PÀ gÀZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ.

he
PÁ®PÀæªÉÄÃt, F ¥ÉÇæÃmÉÆçAiÀiÁAmïUÀ¼ÀÄ PÉƧÄâ ºÁUÀÄ ¥ÉÇæÃn£ïUÀ½AzÀ PÀÆrzÀ
¥ÉÇgÉAiÉÆAzÀjAzÀ DªÀÈvÀªÁzÀªÅÀ . F MAzÀÄ ®PÀtë CªÀÅ §zÀÄPÀĽAiÀÄĪÀ ¸ÁªÀÄxÀð媣 À ÄÀ ß ºÉa¸
Ñ ®
À Ä

is
PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. ZÀAiÀiÁ¥ÀZÀAiÀÄ QæAiÉÄ, ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ºÁUÀÆ ¥Àæd£À£À ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ ¤AiÀÄ«ÄvÀªÁV,
re S
¤¢ðµÀÖªÁV ºÁUÀÄ ¤AiÀÄAvÀætPÉÆ̼À¥ÀlÄÖ £ÀqÉAiÀÄvÉÆqÀV, ªÉÆzÀ® fêÀPÉÆñÀUÀ¼À GzÀAiÀÄPÉÌ
B
PÁgÀtªÁzÀªÀÅ.
bl
¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è PÀAqÀÄ §AzÀ fêÀzÀ gÀZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ GAmÁVzÀÄÝ DQìd£ïgÀ»vÀ ªÁvÁªÀgÀtzÀ°è.
be T

»ÃUÁV, F gÀZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀAiÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ºÀÄzÀÄUÀÄ«PÉ (fermentation) ªÀÄÆ®PÀ vÀªÀÄUÉ

pu
CUÀvÀåªÁzÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄwÛzÀݪÀÅ JAzÀÄ £ÀA§¯ÁVzÉ. 20£Éà CzsÁåAiÀÄzÀ°è ¤ÃªÀÅ CzsÀåAiÀÄ£À
K

ªÀiÁrgÀĪÀÀ DQìd£ïgÀ»vÀ G¹gÁl (anaerobic respiration)ªÀ£ÀÄß £É£À¦¹PÉƽî. EªÀÅ

¥ÀgÀ¥ÉÇõÀPÀ (heterotrophs) fëUÀ¼ÁVzÀÄݪÀÅ.
©

ZÀlĪÀnPÉ 22.1
¥ÁæaãÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¥ÁægÀA©üPÀ ºÀAvÀ¢AzÀ ªÉÆzÀ® fêÀPÉÆñÀUÀ¼ÀÄ gÀÆ¥ÀÄUÉÆAqÀ vÀ£ÀPÀzÀ
§zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß §gɬÄj. PɼÀV£À GzÁºÀgÀuÉAiÀÄAvÉ SÁ° eÁUÀ vÀÄA©j.
ºÀUÀÄgÀ ºÁUÀÆ ¨sÁgÀCtÄUÀ¼À gÀZÀ£É
to

¥ÀgÀªÀiÁtÄUÀ¼À ¸ÀAAiÉÆÃd£É¬ÄAzÀ CtÄUÀ¼À gÀZÀ£É

t
No

©¹AiÀiÁzÀ ¸ÁgÀjPÀÛ ¸ÀÆ¥ï

¥ÉÆæÃmÉÆçAiÀiÁAmïì

130
 ¥ÁæaãÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°è ¸Àé¥ÉÇõÀPÀ (autotrophic) fëUÀ¼À GUÀªÀÄ §ºÀÀ¼ÀµÀÄÖ
vÀqÀªÁV DVgÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ CAzÁdÄ. ¤Ã° ºÀ¹gÀÄ ±ÉʪÀ® ( blue green algae) UÀ¼À
gÀÆ¥ÀzÀ°è ¸Àé¥ÉÇõÀPÀ fëUÀ¼À GUÀªÀĪÁVzÀÄÝ ªÀÄÄAzÉ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¥Àj¹ÜwUÀ¼À°è §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ
PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. F fëUÀ¼ÀÄ PÁ§ð£ï qÉÊDPÉìöÊqï C£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀÄ ªÀÄÄPÀÛ DQìd£ï C£ÀÄß
©qÀÄUÀqÉ ªÀiÁqÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÁvÁªÀgÀtªÀ£ÀÄß GvÀ̵ÀðPÀ (oxidizing) jÃwUÉ PÀæªÉÄÃt
§zÀ¯ÁUÀ®Ä PÁgÀtªÁzÀªÀÅ.
F PɼÀV£À PÉÆõÀÖPÀ ºÁUÀÆ avÀæ 22.3 UÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É fêÀzÀ GUÀªÀĪÁUÀ®Ä

d
PÁgÀtªÁzÀ WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV ¤gÀƦ¸ÀÄvÀÛªÉ.

he
¥ÀnÖ 22.1 ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É fêÀzÀ GUÀªÀÄPÉÌ PÁgÀtªÁzÀ C£ÀÄPÀæªÀÄ WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ

is
re S
4.6 3.8
PÁ®WÀlÖzÀ°è ©°AiÀÄ£ï ©°AiÀÄ£ï 2.5 ©°AiÀÄ£ï
B
bl
§zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À ªÀµÀðUÀ¼À ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ
¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ¹Üw
be T

»AzÉ »AzÉ
pu
K

ºÉaÑ£À «ÄvÀªÁzÀ PÀrªÉÄ CvÀåAvÀ PÀrªÉÄ

«QgÀt £ÉÃgÀ¼ÁwÃvÀ £ÉÃgÀ¼ÁwÃvÀ £ÉÃgÀ¼ÁwÃvÀ £ÉÃgÀ¼ÁwÃvÀ
©

QgÀtUÀ¼ÀÄ QgÀtUÀ¼ÀÄ QgÀtUÀ¼ÀÄ QgÀtUÀ¼ÀÄ

ªÁvÁªÀgÀtzÀ H2, CH4, H2O, NH3, H2O, H2, O3, O2, CO2, H2O,
WÀlPÀUÀ¼ÀÄ NH3, CO2, N2, CO2, N2 H2, N2

fêÀPÉÆñÀUÀ½AzÀ
¸ÀgÀ¼À ¸ÀAQÃtð
CtÄUÀ¼ÀÄ GvÀàwÛAiÀiÁUÀĪÀ
to

CtÄUÀ¼ÀÄ CtÄUÀ¼ÀÄ
¸ÁªÀAiÀĪÀ CtÄUÀ¼ÀÄ

fêÀPÉÆñÀ/ ¥ÉÇæÃmÉÆÃ
t

E®è E®è FV£À fëUÀ¼ÀÄ

No

fêÀzÀ gÀZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ §AiÀiÁAmïUÀ¼ÀÄ

fêÀ «PÁ¸À

F jÃwAiÀÄ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ «PÁ¸À¢AzÀ GAmÁzÀ ¥ÁæaãÀ fêÀPÉÆñÀUÀ¼ÀÄ PÀæªÉÄÃt

¨ÁåQÖÃjAiÀiÁUÀ¼ÀÄ, ±ÉʪÀ®UÀ¼ÀÄ, ²°ÃAzsÀæUÀ¼ÀÄ, D¢fëUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ fëUÀ¼À GUÀªÀÄPÉÌ
PÁgÀtªÁzÀªÀÅ. EªÀÅ ªÀÄÄAzÉ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°è £ÁªÀÅ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ £ÉÆÃqÀÄwÛgÀĪÀ J®è «zsÀzÀ fëUÀ¼À
GUÀªÀÄPÉÌ PÁgÀtªÁzÀĪÀÅ. KPÀPÉÆñÀzÀ gÀZÀ£ÉUÀ½AzÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÁV §ºÀÄPÉÆñÀ fëAiÀiÁV
131
§zÀ¯ÁªÀuÉ ºÉÆAzÀĪÀ ¤zsÁ£ÀUÀwAiÀÄ ºÁUÀÆ PÀæªÀħzÀÝ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ½AzÁV EzÀÄ ¸ÁzsÀåªÁ¬ÄvÀÄ.
¸ÀgÀ¼ÀfëUÀ½AzÀ ¸ÀAQÃtð fëUÀ¼ÁUÀĪÀ ¤zsÁ£À ªÀÄvÀÄÛ ¤gÀAvÀgÀªÁzÀ F ¥ÀæQæAiÉÄUÉ fêÀ«PÁ¸À
(organic evolution) JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ. vÀªÀÄä ¥Àj¸ÀgÀzÀ ¥Àæ¨sÁªÀ¢AzÁV fëUÀ¼À°è GAmÁzÀ
§zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À ¥sÀ®±ÀÈw EzÀÄ. F jÃwAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ
PÀ æ ª É Ä Ãt ¦Ã½UÉ ¬ ÄAzÀ ¦Ã½UÉ U É ªÀ U ÁðªÀ u É U É Æ AqÀ Ä ,
¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ©ü£ÀßvÉ GAmÁUÀ®Ä
PÁgÀ t ªÁ¬ÄvÀ Ä .E°è fêÀ « PÁ¸À ª À £ À Ä ß §zÀ ¯ ÁªÀ u É A iÀ Ä

d
ªÀÄÆ®PÀ DzÀ «PÁ¸À JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.

he
fêÀ«PÁ¸À GAmÁVzÉ JA§ÄzÀPÉÌ, »AzÉ §zÀÄQzÀÝ
ºÁUÀÆ FUÀ §zÀÄQgÀĪÀ fëUÀ½AzÀ £ÁªÀÅ ¥ÀqAÉ iÀÄħºÀÄzÁzÀ
£ÉÃgÀ ºÁUÀÄ ¥ÀgÉÆÃPÀë ¸ÁPÀëöåUÀ¼ÀÄ zÉÆgÀPÀÄvÀÛªÉ. CzÀÄ ºÉÃUÉ

is
re S
¸Àé¥ÉÆõÀPÀUÀ¼ÀÄ
UÁæºÀPÀgÀÄ
GAmÁVzÉ JA§ÄzÀPÉÌ PÁ®PÁ®PÉÌ «eÁÕ¤UÀ¼ÀÄ ¤ÃrgÀĪÀ
B
bl «ªÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ EªÉ. EAxÀ «ªÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß fêÀ«PÁ¸ÀzÀ
¹zÁÞAvÀ U À ¼ À Ä JAzÀ Ä PÀ g É A iÀ Ä ¯ÁUÀ Ä vÀ Û z É . fêÀ « PÁ¸À
be T

GAmÁVgÀĪÀ jÃwAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹gÀĪÀ PÉ®

pu
¹zÁÞAvÀUÀ¼ÀÄ »ÃVªÉ.
K

¯ªÀiÁPÀð£À ¹zÁÞAvÀ
©

fêÀ «PÁ¸À z À §UÉ Î ªÉ Æ zÀ ° UÉ ¥À æ w ¥Á¢¸À ¯ ÁzÀ

¹zÁÞAvÀU¼ À °
À è ¥Àª
æ ÄÀ ÄRªÁzÀzÄÀ Ý 1809gÀ°è ¥sA
æÉ Zï ¥Áæt±
 Á¸ÀçÛ dÕ
fÃ£ï ¨Áå¦Ö¸ïÖ ¯ªÀiÁPïð JA§ «eÁÕ¤AiÀĪÀgÀzÀÄ. EzÀ£ÀÄß
`DfðvÀ UÀÄt®PÀëtUÀ¼À D£ÀĪÀA²ÃAiÀÄvÉAiÀÄ ¹zÁÞAvÀ' JAzÀÄ
PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀPÉÌ ¯ªÀiÁQð¸ÀA (Lamarakism)
to

JA§ ºÉ¸ÀgÀÄ EzÉ. F ¹zÁÞAvÀªÀÅ ºÉƸÀ CªÀ±ÀåPÀvÉUÀ¼ÀÄ,

CAUÀU¼ À À §¼ÀPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤§ð¼ÀPÉ ºÁUÀÆ DfðvÀ UÀÄt®PÀëtUÀ¼À
D£ÀĪÀA²ÃAiÀÄvÉ JA§ ªÀÄÆgÀÄ vÀvÀéUÀ¼À£ÁßzsÀj¹zÉ.
t

• ¥À j ¸À g À ª À Å CvÀ å AvÀ C¹ÜgÀ ª ÁVzÀ Ä Ý, ¤gÀ A vÀ g À ª ÁV

No

§zÀ¯ÁªÀuÉUÉ M¼À¥ÀqÀÄwÛgÀÄvÀÛzÉ. CAxÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ

avÀæ 22.2 fêÀzÀ GUÀªÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ «PÁ¸ÀzÀ ºÀAvÀUÀ¼ÀÄ
fëUÀ¼À°è ºÉƸÀ CªÀ±ÀåPÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀȶָÀÄvÀÛzÉ. JAzÀÄ
¯ªÀiÁPïð £ÀA©zÀÝ. F §zÀ¯ÁªÀuU É ½
À UÉ ¸ÀÆPÀª
Û ÁV ¸ÀàA¢¸ÀzÉ
ºÉÆÃzÀ°è, fëUÀ¼ÀÄ G½AiÀÄĪÀÅzÀÄ ¸ÁzsÀå«®è.
• ºÉƸÀ CªÀ±ÀåPÀvÉUÀ¼ÀÄ GAmÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀÇgÉʹPÉƼÀÄîªÀ ¤nÖ£À°è fëAiÀÄÄ ºÉaÑ£À ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß
ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀPÁÌV D fëAiÀÄÄ vÀ£Àß zÉúÀzÀ

132
 ¨sÁUÀªÉÇAzÀ£ÀÄß ºÉZÀÄÑ ºÉZÁÑV §¼À¸À¨ÉÃPÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. CzÉà jÃw vÀ£Àß zÉúÀzÀ
¨sÁUÀªÉÇAzÀ£ÀÄß PÀrªÉÄ G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀ E®èªÉà G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀzÉà EgÀĪÀ ¹Üw
GAmÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. F MAzÀÄ CA±ÀªÀ£ÀÄß CAUÀUÀ¼À §¼ÀPÉ CxÀªÁ ¤§ð¼ÀPÉ JAzÀÄ
PÀgA
É iÀįÁ¬ÄvÀÄ. ºÉZÄÀ Ñ ºÉZÁÑV §¼À¸¯
À ÁzÀ zÉúÀzÀ ¨sÁUÀªÅÀ E£ÀßµÀÄÖ zÉÆqÀz
Ø ÁV, §®ªÁV
ºÁUÀÄ ZÉ£ÁßV ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. CzÉà jÃw, §¼ÀPÉAiÀiÁUÀzÀ CxÀªÁ PÀrªÉÄ §¼ÀPÉAiÀiÁzÀ
zÉúÀzÀ ¨sÁUÀªÀÅ PÀÄUÀÄÎvÁÛ ºÉÆÃUÀ§ºÀÄzÀÄ, E®èªÉà ¥ÀÇtð ªÀÄgÉAiÀiÁUÀ§ºÀÄzÀÄ.
»ÃUÉ zÉúÀzÀ ¨sÁUÀUÀ¼À Cw§¼ÀPÉ CxÀªÁ ¤§ð¼ÀPÉAiÀÄ ¥sÀ®ªÁV fëAiÀÄ°è PÉÆAZÀ
§zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ GAmÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. EzÀjAzÁV, fëAiÀÄÄ ºÉƸÀ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß

d
UÀ½¹zÀAvÁUÀ§ºÀÄzÀÄ.
•

he
F jÃw fëAiÀÄÄ UÀ½¹zÀ ºÉƸÀ ®PÀtë UÀ¼ÄÀ ¦Ã½UɬÄAzÀ ¦Ã½UÉUÉ ªÀUÁðªÀuU É ÆÉ ¼ÀÄv
î ª
ÛÀ É
JAzÀÄ ¯ªÀiÁPï𠧮ªÁV £ÀA©zÀÝgÀÄ. »ÃUÉ, ¥Àæw ¦Ã½UÉAiÀÄ°è ºÉƸÀ ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß
fëAiÀÄÄ UÀ½¸ÀÄvÁÛ ºÉÆÃUÀ§ºÀÄzÀÄ. EzÀjAzÁV C£ÉÃPÀ ¦Ã½UÉUÀ¼À £ÀAvÀgÀ F

is
jÃwAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃjPÉÆAqÀÄ D fëAiÀÄ ¥Àæ¨sÉÃzÀªÀÅ ¨ÉÃgÉÆAzÀÄ ¥Àæ¨sÉÃzÀªÁV
re S
§zÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
B
bl
• fêÀ«PÁ¸ÀzÀ ªÉÄð£À ®ªÀiÁPïðgÀ F C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß CªÀgÀ §gÀªÀtÂUÉAiÀÄ°è£À
PÉ®ªÀÅ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ «ªÀj¸À§ºÀÄzÀÄ. zÉúÀzÀ ¨sÁUÀUÀ¼À Cw
be T
pu
§¼ÀPÉUÉ GzÁºÀgÀuÉAiÀiÁV ®ªÀiÁPïð fgÁ¥sÉAiÀÄ GzÁºÀgÀuÉ ¤ÃrzÁÝgÉ. ¤ªÀÄUÉ
w½zÀAvÉ ¸ÀÛ¤¥ÁætÂUÀ¼À¯Éè¯Áè fgÁ¥sÉAiÀÄÄ vÀ£Àß GzÀÝ£ÉAiÀÄ PÀvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ GzÀݪÁzÀ
K

ªÀÄÄAUÁ®ÄUÀ½AzÁV «²µÀÖªÁVzÉ. ®ªÀiÁPïðgÀ ¥ÀæPÁgÀ fgÁ¥sÉAiÀÄ ¥ÀǪÀðd

¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ fAPÉUÀ¼ÀµÉÖà aPÀÌzÁVzÀÄݪÀÅ. CªÀÅUÀ¼À ¥Àj¸ÀgÀzÀ°è ºÀÅ®Äè ºÁUÀÆ ¸À¸ÀåUÀ¼À
©

¸ÀASÉå PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÁÛ §A¢vÀÄ. EzÀPÉÌ PÁgÀt, ¸À¸ÀåºÁjUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀàzsÉð ºÁUÀÆ

PÁëªÀĹÜw. JvÀÛgÀzÀ VqÀUÀ½AzÀ J¯ÉAiÀÄ£ÀÄß w£ÀÄߪÀ ¸À®ÄªÁV fgÁ¥sÉUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä
PÀvÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ¤Ã¼ÀªÁV J¼ÉzÀÄPÉƼÀîvÉÆqÀVzÀªÀÅ JAzÀÄ ¯ÁªÀiÁPïð C©ü¥ÁæAiÀÄ¥ÀlÖgÀÄ.
CªÀgÀ ¥ÀæPÁgÀ, F ¥ÀæQæAiÉÄ ºÀ®ªÀÅ ¦Ã½UÉUÀ¼À PÁ® ªÀÄÄAzÀĪÀjzÀ PÁgÀt fgÁ¥sÉAiÀÄ
PÀvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ PÁ®ÄUÀ¼ÀÄ GzÀݪÁzÀĪÀÅ.
t to
No

avÀæ 22.3 ¯ÁªÀiÁPïðgÀªÀgÀ CAUÀUÀ¼À §¼ÀPÉ CxÀªÁ ¤§ð¼ÀPÉ ¹zÁÞAvÀPÉÌ GzÁºÀgÀuÉ.

133
 ºÁªÀÅUÀ¼À°è PÁ®ÄUÀ¼ÀÄ E®è¢gÀĪÀ ¹ÜwAiÀÄ£ÀÆß ¸ÀºÀ ¯ªÀiÁPïð fêÀ «PÁ¸ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ
DzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¹zÁÝgÉ. CªÀ£À ¥ÀæPÁgÀ, ºÁ«£À ¥ÀƪÀðd ¥ÁætÂUÀ½UÉ £Á®ÄÌ
§°µÀ× PÁ®ÄUÀ¼ÀÄ EzÀÄݪÀÅ. ºÀQÌUÀ¼ÀÄ, ¸ÀÛ¤UÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ ªÉÄîälÖzÀ ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ ºÁªÀÅUÀ¼À£ÀÄß
¨ÉÃmÉAiÀiÁqÀvÆÉ qÀVzÀĪÀÅ CªÀÅUÀ½AzÀ vÀ¦à¹PÉƼÀÄîªÀ ¸À®ÄªÁV ºÁªÀÅUÀ¼ÄÀ £É®zÀ ªÉÄÃ¯É vɪ¼ À ÄÀ vÁÛ
ºÀÀjzÁqÀvÉÆqÀVzÀªÀÅ ºÁUÀÆ ºÉaÑ£À PÁ®ªÀ£ÀÄß ©® ªÀÄvÀÄÛ UÀÆqÀÄUÀ¼À°è PÀ¼ÉAiÀÄvÉÆqÀVzÀĪÀÅ.
»ÃUÁV, CªÀÅUÀ½UÉ PÁ®ÄUÀ¼ÀÄ ¤gÀÄ¥ÀAiÀÄÄPÀÛªÁzÀĪÀÅ. EzÀjAzÀ PÁ®ÄUÀ¼ÀÄ PÀæªÉÄÃt £À²¹ºÉÆÃV
PÉÆ£ÉUÉ ªÀÄgÉAiÀiÁzÀĪÀÅ. PÁ®ÄUÀ½®èzÀ F ®PÀt
ë ªÀÄÄA¢£À ¦Ã½UÉU½ À UÉ ªÀUÁðªÀuA É iÀiÁUÀvÆ
É qÀVvÀÄ.

d
ZÀlĪÀnPÉ 22.2

he
®ªÀiÁPÀðgÀªÀgÀ §¼ÀPÉ - ¤§ð¼ÀPÉ ¹zÁÞAvÀPÉÌ ¥ÀÄ¶Ö ¤ÃqÀĪÀ E£ÀßµÀÄÖ ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹.
®ªÀiÁPïðgÀªÀgÀ F ªÁzÀ ¸ÀgÀtÂAiÀÄ°è PÉ®ªÀÅ ¯ÉÆÃ¥ÀUÀ½ªÉ. ®PÀëtUÀ¼ÀÄ PÁAiÀÄPÉÆñÀUÀ½AzÀ

is
¥Àæd£À£À PÉÆñÀUÀ½UÉ ºÉÃUÉ ªÀUÁðªÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß CªÀ£À ¹zÁÞAvÀ «ªÀj¸ÀĪÀÅ¢®.è
re S
C®èzÉ, DfðvÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ D£ÀĪÀA²ÃAiÀĪÀ®è ºÁUÀÄ C£ÀĪÀA²ÃAiÀÄ ®PÀëtUÀ¼É®è DfðvÀ
B
bl
®PÀëtUÀ¼À®è JA§ÄzÀ£ÀÄß FUÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ gÀÄdĪÁvÀĪÀiÁrªÉ.
ªÉʸïªÀÄ£ï (Weismann)£À ¥ÀæAiÉÆÃUÀ
be T
pu
K

CUÀ¸ïÖ ªÉʸïªÀÄ£ïgÀªÀgÀÄ E°UÀ¼À ¨Á® vÀÄAqÀjPÉAiÀÄ ¸ÀgÀ¼À¥ÀæAiÉÆÃUÀ £ÀqɹzÀgÀÄ. CªÀgÀÄ

UÀ A qÀ Ä ªÀ Ä vÀ Ä Û ºÉ t ÄÚ E°UÀ ¼ À ¨Á® vÀ Ä AqÀ j ¹zÀ g À Ä . ®ªÀ i ÁPÀ ð gÀ ¥À æ P ÁgÀ F UÀ Ä t
©

D£ÀĪÀA²ÃAiÀĪÁUÀ¨ÉÃQvÀÄÛ. EzÀ£ÀÄß ¥ÀjÃQë¸À®Ä ¨Á®«®èzÀ E°UÀ½AzÀ ªÀÄjUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉzÀgÀÄ.

CªÀjUÉ D±ÀÑAiÀÄðªÁUÀĪÀ jÃwAiÀÄ°è ¨Á®«gÀĪÀ ªÀÄjUÀ¼ÀÄ ºÀÄnÖzÀªÀÅ. EzÀjAzÀ vÀÈ¥ÀÛgÁUÀzÀ
CUÀ¸ïÖ ªÉʸïªÀÄ£ïgÀÄ D E°UÀ¼À ªÀÄÄA¢£À 21 ¦Ã½UÉAiÀĪÀgU É É ¨Á®vÀÄAqÀjPÉ ¥ÀA æ iÉÆÃUÀ £Àq¹
É zÀgÄÀ .
DzÀgÉ ¥Àw æ ¨Áj ¨Á®«gÀĪÀ ªÀÄjUÀ¼ÃÉ ºÀÄlÄÖwÛzÝÀ ªÅÀ . F ¥s°
À vÁA±ÀzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ®ªÀiÁPïðgÀ
DfðvÀ D£ÀĪÀA²ÃAiÀÄ ®PÀëtUÀ¼À ¹zÁÞAvÀªÀÅ vÀ¥ÉàAzÀÄ ¤gÀƦ¹zÀgÀÄ.
qÁ«ð£ÀßgÀÀ ¹zÁÝAvÀ
to

ZÁ¯ïìð qÁ«ð£ï JA§ «eÁÕ¤ fêÀ «PÁ¸À GAmÁVgÀ§ºÀzÁzÀ

jÃwAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¸À®Ä 1859gÀ°è ¹zÁÞAvÀªÉÇAzÀ£ÀÄß ªÀÄAr¹zÀ
t

EzÀ£ÀÄß ¤¸ÀUÀðzÀ DAiÉÄÌAiÀÄ ¹zÁÞAvÀ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ

No

qÁ«ð¤¸ÀA (Darwinism) JA§ ºÉ¸j À ¤AzÀ®Æ d£À¦A æ iÀĪÁVzÉ.

F ¹zÁÞAvÀªÀÅ PɼÀV£À vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß DzsÀj¹zÉ.
ZÁ¯ïìð qÁ«ð£ï

134
 qÁ«ð¤¸ÀA£À vÀvÀéUÀ¼ÀÄ.
ZÀlĪÀnPÉ 22.3
MAzÀÄ ªÀÄtÂÚ£À PÀÄAqÀªÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƽî. 25-30 ºÀÄgÀĽ©ÃdUÀ¼À£ÀÄß ©wÛj. ¥Àæw¢£À
¤ÃgÀÄ ºÀ¤¹.DUÀĪÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß MAzÀÄ ªÁgÀzÀªÀgÉUÉ ¥Àæw¢£À UÀªÀĤ¹.
• JµÀÄÖ ©Ãd ªÉƼÀPÉAiÉÆqÉ¢ªÉ?
• CªÀÅ MAzÉÃ, JvÀÛgÀ, UÁvÀæ ºÁUÀÄ E¤ßvÀgÀ UÀÄt ºÉÆA¢ªÉAiÉÄÃ? ¤ªÀÄä wêÀiÁð£ÀªÉãÀÄ? KPÉ?

d
• qÁ«ð£ïgÀªg À ÄÀ UÀªÄÀ ¤¹zÀAvÉ ªÀÄjfëUÀ¼ÄÀ vÀªÄÀ ä ¥ÉÆõÀPÀ fëUÀ½VAvÀ ©ü£ßÀ ªÁVgÀÄvÀÛª.É

he
F ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß CªÀgÀÄ ©ü£ÀßvÉUÀ¼ÀÄ (Variations ) JAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ. ©ü£ÀßvÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀæPÀÈw
¸ÀºÀdªÁVzÀÄÝ, fëUÀ¼ÀÄ §zÀ¯ÁUÀÄwÛgÀĪÀ ¥Àj¸ÀgÀPÉÌ ºÉÆA¢PÉƼÀî®Ä £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛªÉ.

is
• J®è fëUÀ¼° À è MAzÀÄ PÀÄvÀƺÀ®PÁj CA±Àª£ À ÄÀ ß qÁ«ð£ï UÀªÄÀ ¤¹zÀgÄÀ . CzÀÄ, J®è fëUÀ½UÉ
re S
Cw ºÉZÄÀ Ñ ¥Àª
æ iÀ ÁtzÀ°è ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀw
à Û ªÀiÁqÀĪÀ ¸Áé¨Ás «PÀ ¸ÁªÀÄxÀåð«zÉ JA§ÄzÀÄ. EzÀ£ÄÀ ß
B
bl
`Cw ¸ÀAvÁ£À ¸ÁªÀÄxÀåð' JAzÀÄ DvÀ PÀgÉzÀgÀÄ. EzÀ£ÀÄß ¤gÀƦ¸À®Ä CªÀgÀÄ ºÀ®ªÁgÀÄ
GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrzÀgÀÄ.
be T
pu
¥Áæt ¥À¥æ ÀAZÀzÀ°è D£ÉUÀ¼ÀÄ CvÀåAvÀ ¤zsÁ£ÀUÀwAiÀÄ°è ¥Àd
æ £À£À ªÀiÁqÀĪÀ ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ. ¸ÀĪÀiÁgÀÄ
K

90 ªÀµÀðUÀ¼À DAiÀĹì£À CªÀ¢üAiÀÄ°è MAzÀÄ UÀAqÀÄ ºÁUÀÄ MAzÀÄ ºÉtÄÚ D£É ¸ÉÃj ºÉZÉÑAzÀgÉ DgÀÄ
ªÀÄjUÀ½UÉ d£ÀäPÉÆqÀÄvÀÛªÉ. qÁ«ð£ïgÀªÀgÀÄ ¯ÉPÀÌ ºÁQzÀAvÉ F J®è DgÀÆ ªÀÄjUÀ¼ÀÄ G½zÀÄ,
©

¨É¼ÉzÀÄ, EzÉà UÀwAiÀÄ°è ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛ ªÀiÁrzÀgÉ PÉêÀ® 750 ªÀµÀðUÀ¼À°è ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄïÉ
19 «Ä°AiÀÄ£ï D£ÉUÀ¼ÀÄ EgÀÄvÀÛªÉ. CAvÀºÀ ¸ÁªÀÄxÀåð J¯Áè fëUÀ¼À°è EzÀÝgÀÆ ¸ÀºÀ, CªÀÅUÀ¼À
¥À¨
æ ÃÉs zÀU¼
À °
À è£À fë¸ÀAzÀt §ºÀÄ ¢ÃWÀð CªÀ¢A ü iÀÄ®Æè KgÀÄ¥ÉÃgÁUÀzÃÉ ¸ÀªÄÀ ¹ÜwAiÀÄ°è EgÀÄvÀÛz.É
• wêÀæ UÀwAiÀÄ°è ¥Àd
æ £À£À £ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀjAzÀ, fëUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¸ÀàzÉð
s £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ JAzÀÄ
qÁ«ð£ï vÀQð¹zÀgÀÄ. ¤ÃgÀÄ, DºÁgÀ, DªÁ¸À ºÁUÀÆ E¤ßvÀgÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß
ºÀAaPÉƼÀÄîªÀ ¸À®ÄªÁV F ¸ÀàzsÉð GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. F vÀvÀéªÀ£ÀÄß qÁ«ð£ï `G½«UÁV
to

ºÉÆÃgÁl' (struggle for existence) JAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ.

• qÁ«ð£ïgÀªg À À ¥ÀPæ ÁgÀ AiÀiÁªÀ fëUÀ¼ÄÀ G¥ÀAiÀÄÄPÀªÛ ÁzÀ ©ü£ßÀ vÉU¼
À £
À ÄÀ ß ¨É¼¹
É PÉƼÀÄv
î ª
ÛÀ ÇÉ Ã
CªÀÅ AiÀıÀ¹éAiÀiÁV G½zÀÄPÉƼÀÄîªÀ CªÀPÁ±À«gÀÄvÀÛzÉ. PÀrªÉÄ ºÉÆAzÁtÂPÉ EgÀĪÀ
t

ºÁUÀÆ ºÉÆAzÁtÂPA É iÉÄà E®èzÀ fëUÀ¼ÄÀ PÀª

æ ÄÉ Ãt £Á±ÀªÁUÀÄvÀÛª.É F C©ü¥ÁæAiÀĪÀ£ÄÀ ß
No

CºÀð fëAiÀÄ G½ªÀÅ (survival of fittest) JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.

• G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ ©ü£ÀßvÉ ºÉÆA¢gÀĪÀ fëUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀæ ¤¸ÀUÀðªÀÅ DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. CªÀÅ
EzÉà ©ü£ÀßvÉ G¼Àî ¸ÀAvÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß GvÀàwÛ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. F ¤gÀAvÀgÀ ¥ÀæQæAiÉÄ CAxÀ
fëUÀ½UÉ ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ. F ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß qÁ«ð£ï

`¤¸ÀUÀðzÀ DAiÉÄÌ' (natural selection) JAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ.

»ÃUÉ ¤zsÁ£ÀªÁV PÀæªÀħzÀÞªÁV £ÀqÉAiÀÄĪÀ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ½AzÁV ºÉƸÀ ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼ÀÄ

GAmÁUÀÄvÀÛªÉ.

135
 fêÀ «PÁ¸ÀPÌÉ ©ü£ßÀ vÉU¼
À ÄÀ PÀZÁѪ¸
À ÄÀ U
Û ¼
À ÁzÀgÉ ¤¸ÀUð
À zÀ DAiÉÄÌ ¥ÀQæ A
æ iÉÄAiÀÄÄ PÁAiÀÄ𧮪ÁUÀÄvÀz
Û É
JAzÀÄ qÁ«ð£ï £ÀA©zÀÝgÀÄ. DzÀgÉ, fëUÀ¼À°è£À ©ü£ÀßvÉUÀ¼À ªÀÄÆ®ªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀĪÀÅzÀÄ
qÁ«ð£ïgÀªÀjUÉ ¸ÁzsÀåªÁUÀ°®è »ÃUÁV, MAzÀÄ d£À¦æAiÀÄ ºÉýPÉAiÀÄAvÉ `qÁ«ð£ï CºÀð
fëAiÀÄ G½ªÀ£ÀÄß «ªÀj¹zÀgÉà ºÉÆgÀvÀÄ CºÀð fëAiÀÄ DUÀªÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¸À°®è' KPÉAzÀgÉ,
CªÀjUÉ D£ÀĪÀA²ÃAiÀÄvÉ GAmÁUÀĪÀÀ «zsÁ£ÀzÀ CjªÀÅ EgÀ°®è.
1902 gÀ°è «PÀÖgï ºÀÆåUÉÆà r«æøï (Victor Hugo Devries) JA§ «eÁÕ¤ fëUÀ¼À
D£ÀĪÀA²ÃAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛ«£À°è GAmÁUÀĪÀ ¢rüÃgï §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ½AzÁV ©ü£ÀßvÉUÀ¼ÀÄ GAmÁUÀÄvÀÛªÉ

d
JA§ C©ü¥ÁæAiÀĪÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¹zÀgÀÄ. CAvÀºÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß GvÀàjªÀvÀð£ÉUÀ¼ÀÄ (mutation)
JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. fêÀ«PÁ¸ÀzÀ DzsÀĤPÀ ¹zÁÞAvÀªÀÅ ¤¸ÀUÀðzÀ DAiÉÄÌ ¹zÁÝAvÀ

he
GvÀàjªÀvÀð£Á ¹zÁÞAvÀ ºÁUÀÆ ªÉÄAqÀ¯ïgÀªÀgÀ D£ÀĪÀA²ÃAiÀÄvÉAiÀÄ vÀvÀéUÀ¼À ªÀÄÄRå CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß
DzsÀj¹zÉ. EzÀ£ÀÄß £ÀªÀqÁ«ð£ï ªÁzÀÀ (Neo Darwinism) JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.

is
re S
¤ÃªÀÅ ªÀÄÄA¢£À vÀgÀUÀwUÀ¼À°è ªÉÄAqÀ¯ïgÀªÀgÀ D£ÀĪÀA²ÃAiÀÄvÉAiÀÄ vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß C¨sÁå¸À
ªÀiÁqÀÄ«j.
B
bl
¤ÃªÀÅ PÀ°wgÀĪÀÅzÀÄ
be T
pu
• ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É fêÀ GUÀªÀĪÁUÀĪÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è GAmÁzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ.
K

• ¥ÁæaãÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ºÁUÀÆ FV£À ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÁvÁªÀgÀt.

•
©

fêÀ«PÁ¸ÀzÀ ªÀĺÀvÀé.
• fêÀ«PÁ¸ÀzÀ ¹zÁÞAvÀUÀ¼ÀÄ.
C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀÇtðªÁPÀå / ¥Àæ±ÉßUÉ £Á®ÄÌ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀjAiÀiÁzÀ
GvÀÛgÀªÀ£ÀÄß Dj¹ :
to

1. gÁ¸ÁAiÀĤPÀU½
À AzÀ PÀÆrzÀÝ ¥ÁæaãÀ ¸ÁUÀgU
À ¼
À £
À ÄÀ ß `©¹AiÀiÁzÀ ¸ÀÆ¥ï' JA§ ¥Àz¢
À AzÀ
«ªÀj¹zÀÄÝ AiÀiÁgÀÄ?
J. M¥Áj£ïÀ ©. qÁ«ð£ï ¹. ºÁ¯ÉØãï r. ¥Á±ÀÑgï
t
No

2. fêÀzÀ GUÀªÀĪÁUÀĪÁUÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÁvÁªÀgÀtzÀ°è F PɼÀV£À AiÀiÁªÀ C¤®

EgÀ°®è?
J. CªÉÆäAiÀiÁ ©. ºÉÊqÉÆæÃd£ï ¹. DQìd£ï r. «ÄÃxÉãï
3. ¥ÁæaãÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É PÁt¹PÉÆAqÀ ªÉÆzÀ® fëUÀ¼ÀÄ.
J. ¸Àé¥ÉÀÇõÀPÀUÀ¼ÀÄ ©. ¥Àg¥
À ÇÉ ÃµÀPU
À ¼
À ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ DQìd£ï CªÀ®A©¸ÀzÀ fëUÀ¼ÄÀ
¹. ¥ÀgÁªÀ®A©UÀ¼ÀÄ r. ¥ÉÇæÃPÁåjAiÉÆÃmïUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸Àé¥ÉÀÇõÀPÀUÀ¼ÀÄ

136
 4. qÁ«ð£ÀßgÀ ¹zÁÞAvÀzÀ Cw zÉÆqÀØ ¯ÉÆÃ¥ÀªÉAzÀgÉ, CªÀgÀÄ EzÀ£ÀÄß «ªÀj¸À®Ä
¸ÁzsÀåªÁUÀzÉà ºÉÆÃVzÀÄÝ
J. Cw ¸ÀAvÁ£À ¸ÁªÀÄxÀåð ©. CºÀðfëAiÀÄ G½ªÀÅ
¹. G½«UÁV ºÉÆÃgÁl r. ©ü£ÀßvÉUÀ¼ÀÄ

II ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ¨sÀwðªÀiÁr :

1. 4.6 ©°AiÀ Ä £ï ªÀ µ À ð UÀ ¼ À »AzÉ ¨s À Æ «ÄAiÀ Ä Ä MAzÀ Ä Cw ºÉ Z À Ä Ñ vÁ¥À z À

d
____________________ UÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ ¸ÀÄvÀÄÛªÀ GAqÉAiÀÄAwvÀÄÛ.

he
2. ¥ÁæaãÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ_______________ ¥ÀzÀgÀzÀ°è ºÀUÀÄgÀ zsÁvÀÄ ºÉÊqÉÆæÃd£ï
PÀAqÀħA¢vÀÄ.

is
3. ¢rüÃgï D£ÀĪÀA²ÃAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuU
É ½
À AzÀ ©ü£ßÀ vÉ GAmÁUÀĪÀÅzÀPÌÉ ______________
re S
JAzÀÄ ºÉ¸ÀjzÉ.
B
bl
4. qÁ«ð£ÀߣÀÄ CºÀð fëUÀ¼À G½ªÀ£ÄÀ ß «ªÀj¹zÀ. DzÀgÉ CªÀÅUÀ¼À __________________
be T

«ªÀj¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀ°®è.
pu
III ºÉÆA¢¹ §gɬÄj :
K

J ©
©

1. ¯ªÀiÁPïð J. £ÀªÀqÁ«ð£ï ªÁzÀ

2. qÁ«ð£ï ©.
3. ºÀÆåUÉÆ r«æ¸ï ¹.
4. M¥Áj£ï r.
E.
IV F ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹
to
GvÀàjªÀvÀð£É ¹zÁÞAvÀ
¤¸ÀUÀðzÀ DAiÉÄÌ ¹zÁÞAvÀ
CfðvÀ ®PÀëtUÀ¼À D£ÀĪÀA²ÃAiÀÄvÉ ¹zÁÞAvÀ
gÁ¸ÁAiÀĤPÀ «PÁ¸À ¹zÁÞAvÀ

1. fêÀ«PÁ¸À JAzÀgÉãÀÄ?
2. ¯ªÀiÁPïð ¸ÀÆa¹zÀ CAUÀUÀ¼À Cw §¼ÀPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤§ð¼ÀPÉAiÀÄ ¹zÁÞAvÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ
t

GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ «ªÀj¹.
No

3. fêÀ «PÁ¸ÀÀzÀ°è ©ü£ÀßvÉUÀ¼À ¥ÁvÀæ K£ÀÄ?

4. GvÀàjªÀvÀð£É JAzÀgÉãÀÄ?
5. £ÀªÀqÁ«ð£ïªÁzÀ JAzÀgÉãÀÄ ?
6. AiÀiÁªÀ «zsÀzÀ fëUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÁvÁªÀgÀtªÀÅ C¥ÀPÀµÀðPÀ jÃw¬ÄAzÀ GvÀ̵ÀðPÀ
jÃwUÉ §zÀ¯ÁUÀ®Ä PÁgÀtªÁzÀªÀÅ?
7. qÁ«ð£ï£À ¹zÁÞAvÀ ªÀÄvÀÄÛ ®ªÀiÁPïð ¹zÁÞAvÀUÀ¼À°ègÀĪÀ Ew«ÄwUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?

137
 CzsÁåAiÀÄ 23
¨sÀÆ«Ä ªÀÄvÀÄÛ DZÉUÉ

£ÀPÀëvÀæUÀ¼ÀÄ gÁ²ZÀPÀæ

d
he
¸ÀÆAiÀÄð

is
re S
gÁwæ DPÁ±À
B
¨sÀÆ«Ä
bl RUÉÆüÀ
UÀæºÀUÀ¼ÀÄ zsÀƪÀÄPÉÃvÀÄUÀ¼ÀÄ
be T
pu
K

ZÀAzÀæ UÀÄgÀÄ
§ÄzsÀ ±ÀÄPÀæ ªÀÄAUÀ¼À
©

±À¤
AiÀÄÄgÉãÀ¸ï
£É¥ÀÆÑ£ï
PÀëÄzÀæ UÀæºÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀÄèmÉÆÃ

¨sÀÆ«ÄAiÀÄ §UÉÎ £ÀªÀÄUÉ w½¢gÀĪÀÅzÀÄ

to

£ÁªÀÅ »A¢£À vÀgÀUÀwUÀ¼À°è ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ §UÉÎ PÀ°wgÀĪÀ PÉ®ªÀÅ ¸ÀAUÀwUÀ¼À£ÀÄß ¸Àäj¸ÉÆÃt.

1. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ §ºÀÄvÉÃPÀ UÉÆüÁPÀÈwAiÀÄ°èzÀÄÝ CzÀgÀ ªÁå¸À 12,000 Q.«ÄÃ. EzÉ.
t
No

2. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ vÀ£Àß CPÀëzÀ°è wgÀÄUÀÄvÀÛzÉ (¨sÀæªÀÄuÉ). EzÉà PÁgÀt¢AzÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CzsÀð

¨sÁUÀzÀ°è ¨É¼ÀQzÀÝgÉ G½zÀzsÀð ¨sÁUÀzÀ°è PÀvÀÛ°gÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀÆAiÀÄð£À PÀqÉ ªÀÄÄR ªÀiÁrgÀĪÀ
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¨sÁUÀzÀ°è ºÀUÀ®Æ ºÁUÀÆ ¸ÀÆAiÀÄð¤AzÀ «ªÀÄÄRªÁVgÀĪÀ ¨sÁUÀzÀ°è gÁwæ
GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀµÀðzÀ CªÀ¢üAiÀÄ£ÁßzsÀj¹ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ GvÀÛgÀ ªÀÄvÀÄÛ zÀQët zsÀÄæªÀUÀ¼ÀÄ
¤gÀAvÀgÀ ¨É¼ÀQ£À°è CxÀªÁ PÀvÀÛ¯ÉAiÀÄ°ègÀÄvÀÛªÉ.
3. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ ¨sÀæªÀÄuÉ ºÉÆAzÀĪÀ CPÀëªÀÅ ¨sÀÆPÉÃAzÀæzÀ ªÀÄÆ®PÀ ºÁzÀÄ ºÉÆÃUÀĪÀ
GvÀÛgÀ zsÀÄæªÀ ªÀÄvÀÄÛ zÀQët zsÀÄæªÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¸ÀĪÀ PÁ®à¤PÀ gÉÃSÉAiÀiÁVzÉ. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ
¨sÀæªÀÄt CPÀëªÀÅ UÀæºÀ¥ÀxÀzÀ PÀPÉëUÉ 23.5 rVæ NgÉAiÀiÁVzÉ. EzÀjAzÁV ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°è
IÄvÀÄUÀ¼ÀÄ §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛªÉ. GvÀÛgÁzsÀð UÉÆüÀzÀ°è ©¹AiÀÄ ªÁvÁªÀgÀt«zÀÝgÉ, (¨ÉùUÉ
138
 PÁ®), zÀQëuÁzsÀð UÉÆüÀzÀ°è vÀtÚ£ÉAiÀÄ (ZÀ½UÁ®) ªÁvÁªÀgÀt EgÀÄvÀÛzÉ. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ
«zÁéA¸ÀgÁzÀ DAiÀÄð¨sÀlgÀÄ ¥Àæ¥ÀæxÀªÀĪÁV Qæ.±À. 6£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ vÀ£Àß
CPÀëzÀ ¸ÀÄvÀÛ ¸ÀÄvÀÄÛvÀÛzÉ JAzÀÄ ¸ÀÆa¹zÀÝgÀÄ.
4. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß MAzÀÄ UÀæºÀ JAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À¯ÁVzÉ. EzÀÄ ¸ËgÀªÀÇåºÀzÀ LzÀ£Éà zÉÆqÀØ
UÀæºÀªÁVzÀÄÝ ¸ÀÆAiÀÄð¤UÉ ¸À«ÄÃ¥À«gÀĪÀ ªÀÄÆgÀ£Éà UÀæºÀªÁVzÉ. §ÄzsÀ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀÄPÀæ
¸ÀÆAiÀÄð¤UÉ ¸À«ÄÃ¥À«gÀĪÀ ªÉÆzÀ¯ÉgÀqÀÄ UÀæºÀUÀ¼ÁVªÉ.
5. J¯Áè UÀæºÀUÀ¼ÀAvÉ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ ¸ÀÆAiÀÄð£À£ÀÄß ¥Àj¨sÀæ«Ä¸ÀÄwÛzÉ. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ ¸ÀÆAiÀÄð£À£ÀÄß
¥Àj¨sÀæ«Ä¸À®Ä 365 ¢£ÀUÀ¼ÀÄ CAzÀgÉ MAzÀÄ ªÀµÀðªÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîvÀÛzÉ. ¸ÀÆAiÀÄð

d
ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆ«ÄUÉ EgÀĪÀ ¸ÀgÁ¸Àj zÀÆgÀ 150 «Ä°AiÀÄ£ï Q.«ÄÃ. F zÀÆgÀªÀ£ÀÄß MAzÀÄ

he
RUÉÆüÀªÀiÁ£À (Astronomical unit -AU) J£ÀÄßvÉÛêÉ. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ PÀPÉëAiÀÄÄ
¥Àj¥ÀÆtðªÁV ªÀÈvÀÛªÁV®è. PÀPÉëAiÀÄÄ ¸Àj¸ÀĪÀiÁgÀÄ CAqÁPÁgÀzÀ°èzÉ. EzÀjAzÁV
¸ÀÆAiÀÄð£À ¥Àæ¨sÁªÀ¢AzÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ªÀµÀð ¥ÀÆwð §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÁUÀÄwÛgÀÄvÀÛªÉ.

is
re S
6. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄïÉäöʤAzÀ PɼÀUÉ §AqÉUÀ®ÄèUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¯ÉÆúÀ¢AzÀ GAmÁVgÀĪÀ
¥ÀzÀgÀÄUÀ½ªÉ. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ D¼ÀPÉÌ E½zÀAvɯÁè vÁ¥ÀªÀiÁ£À ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ UÀ¨sÀðzÀ°è
B
bl
12000 rVæ ¥sÁågÉãï»Ãmï ªÀgÉV£À vÁ¥ÀªÀiÁ£À«zÉ.
be T

7. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ ¥ÀªÀðvÀUÀ¼ÀÄ, PÀtªÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÀªÀÄvÀmÁÖzÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆArgÀĪÀ £É®,

pu
¤ÃgÀÄ ºÁUÀÆ fêÀ¸ÀAPÀÄ®ªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. E°è£À UÁ½AiÀÄÄ ªÀÄÄRåªÁV £ÉÊmÉÆæÃd£À
K

ºÁUÀÆ DQìd£ïUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀAvÉ ««zsÀ C¤®UÀ½AzÀ PÀÆrzÉ. ¤ÃgÀÄ ¸ÁUÀgÀUÀ¼À°è,

£À¢UÀ¼À°è, vÉÆgÉUÀ¼À°è, ªÀļÉAiÀÄ°è, »ªÀÄzÀ°è ºÁUÀÆ ªÀÄAdÄUÀqÉØAiÀÄ°è ¸ÉÃjzÉ. E°èAiÀÄ
©

fêÀ¸ÀAPÀÄ®ªÉAzÀgÉ ªÀiÁ£ÀªÀgÀÄ, ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¸À¸ÀåUÀ¼ÁVªÉ.

8. PÀÈvÀPÀ G¥ÀUÀæºÀUÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹ ¨ÁºÁåPÁ±À¢AzÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ avÀæUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄ
ºÁUÀÆ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ J¯Áè ¨sÁUÀUÀ¼À ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹 ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ §UÉÎ CzsÀåAiÀÄ£À
ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ. ¨ÁºÁåPÁ±À¢AzÀ £ÉÆÃrzÁUÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ ©½ ¸ÀÄgÀĽUÀ½AzÁzÀ ºÁUÀÆ
PÀAzÀÄ, ºÀ¼À¢, ºÀ¹gÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ©½AiÀÄ §tÚzÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ ¤Ã°AiÀÄ UÉÆð
vÀgÀºÀ PÁtÄvÀÛzÉ. ¤Ã°AiÀÄ §tÚ d®¥ÀæzÉñÀªÁVzÀÄÝ, ©½AiÀÄ ¸ÀÄgÀĽUÀ¼ÀÄ ªÉÆÃqÀUÀ¼ÁVªÉ.
PÀAzÀÄ, ºÀ¼À¢ ºÁUÀÆ ºÀ¹gÀÄ §tÚzÀ ¥ÀæzÉñÀ £É®ªÁVzÀÄÝ ©½AiÀÄ ¥ÀæzÉñÀªÀÅ ªÀÄAdÄUÀqÉØ
to

ªÀÄvÀÄÛ »ªÀÄ, eÁé¯ÁªÀÄÄTAiÀÄ ºÉÆUÉUÀ¼ÁVªÉ.

9. PÀÈvÀPÀ G¥ÀUÀæºÀUÀ¼ÀÄ ªÁvÁªÀgÀt ºÁUÀÆ ºÀªÁªÀiÁ£ÀzÀ §UÉÎ ªÀÄÄ£ÀÆìZÀ£É ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä
«eÁÕ¤UÀ½UÉ ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁVªÉ. PÀÈvÀPÀ G¥ÀUÀæºÀUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀðd¤PÀ DgÉÆÃUÁå¢üPÁjUÀ½UÉ
t
No

««zsÀ PÁ¬Ä¯ÉUÀ¼À eÁqÀÄ »rAiÀÄ®Ä, §gÀUÁ®zÀ ªÀÄÄ£ÀÆìZÀ£É w½AiÀÄ®Ä, gÉÊvÀgÀÄ

AiÀiÁªÁUÀ AiÀiÁªÀ jÃwAiÀÄ ¨É¼É ¨É¼ÉAiÀÄ®Ä ºÁUÀÆ ¥ÁææPÀÈwPÀ «PÉÆÃ¥À ¸À¤ßªÉñÀUÀ½UÉ
¸ÀàA¢¸À®Ä «¥ÀvÀÄÛ ¤ªÀðºÀuÁ vÀAqÀUÀ½UÉ ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁVªÉ.
gÁwæAiÀÄ°è DPÁ±À
ªÉÆÃqÀ«®èzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è gÁwæAiÀÄ DUÀ¸ÀªÀ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ «ÃQë¹¢ÝÃgÁ? CAxÀ DUÀ¸ÀzÀ
«ÃPÀëuÉAiÀÄ°è ¸Àé®à ºÉÆvÀÄÛ «¤AiÉÆÃV¹zÀgÉ ¤dªÁVAiÀÄÆ ¤ÃªÀÅ D£ÀAzÀ ¥ÀqÀÄ«j. DUÀ¸ÀzÀ°è
PÁtĪÀ «£Áå¸À-avÁÛgÀUÀ¼ÀÄ PÀ¯Á«zÀjUÉ ªÀÄvÀÄÛ PÀ«UÀ½UÉ ¥ÉæÃgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆàwðAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃrªÉ.
ZÀAzÀ椮èzÀ ±ÀĨsÀæ gÁwæ DPÁ±À ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀlÖtUÀ½AzÀ zÀÆgÀ«gÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀ, DPÁ±À «ÃPÀëuÉUÉ CvÀåAvÀ
¸ÀÆPÀÛ. ¥ÀlÖtzÀ°èzÀÝgÀÆ ¸ÀºÀ DPÁ±À «ÃPÀëuÉ M¼ÉîAiÀÄ C£ÀĨsÀªÀ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.

139
 d
is he
re S B
bl
be T
pu
K

avÀæ 23.1 gÁwæAiÀÄ°è DPÁ±À

©

ZÀAzÀæ£À eÉÆvÉ, ¸ÀªÀÄ£ÁV ºÀgÀr®èzÀ ¸Á«gÁgÀÄ £ÀPÀëvÀæUÀ½gÀĪÀ DPÁ±À «ÃPÀëuÉ ¤ÃªÀÅ

ªÀiÁrgÀ§ºÀÄzÀÄ. PÉ®ªÀÅ £ÀPÀëvÀæUÀ¼ÀÄ «±ÉõÀ «£Áå¸ÀzÀ°è ¤ªÀÄUÉ PÁtÄvÀÛªÉ. «±ÉõÀ PÁ¼Àf ªÀ»¹
¤ÃªÀÅ «ÃQë¹zÀgÉ ¤ªÀÄUÉ £ÀPv ëÀ U
æÀ ¼
À A
À vÉ PÁtĪÀ «ÄtÄPÀÄwÛ®zè À ¥ÀPæ Á±ÀªiÀ Á£ÀªÁzÀ DPÁ±À PÁAiÀÄUÀ¼£ À ÄÀ ß
PÁt§ºÀÄzÀÄ. C¥ÀgÆ À ¥ÀPÌÉ ¤ÃªÀÅ ¨É¼QÀ £À gÉÃSÉU¼À A
À vÉ PÁtĪÀ, ©Ã¼ÀÄwÛgÄÀ ªÀ £ÀPëÀvU
æÀ ¼
À ÃÉ £ÉÆà JAzÀÄ
¨sÁ¸ÀªÁUÀĪÀ zÀȱÀåªÀ£ÀÆß £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÀÄ.
to

U˼
æ U
À ¼
À ÄÀ
¥ÀPæ Á²¸ÀĪÀ DzÀgÉ «Ä£ÀÄUÀzÀ PÁAiÀÄUÀ¼ÃÉ UÀº æ U À ¼ À ÄÀ . EªÀÅUÀ¼À ZÀ®£ÉAiÀÄ ¥Àxª À ÅÀ KPÀgÆÀ ¥ÀªÁV®è.
EªÀÅUÀ¼À ZÀ®£ÉAiÀÄÄ C¯ÉzÁlzÀAvÉ vÉÆÃjPÉAiÀiÁUÀÄvÀz Û .É DzÀÝjAzÀ CªÀÅUÀ¼£ À ÄÀ ß C¯ÉªiÀ ÁjUÀ¼ÄÀ
t

(Wanderers) JAzÀÄ PÀgA

No

É iÀÄÄwÛzÝÀ gÄÀ . £ÀPv ëÀ U æÀ ¼ À A À vÉ UÀº æ U

À ¼
À ÄÀ «Ä£ÀÄUÀĪÀÅ¢®è. PÉ®ªÀÅ UÀº æ UÀ ¼À ÄÀ
£ÀPvëÀ U
æÀ ½À VAvÀ ¥ÀPæ Á±ÀªiÀ Á£ÀªÁV PÁtÄvÀª Û .É £ÀPv ëÀ U æÀ ¼ À ÄÀ ªÀiÁvÀæ ¸À¥ é PæÀ Á±À ºÉÆA¢ªÉ. DzÀgÉ UÀº æ UÀ ¼À ÄÀ
ºÉÆA¢®è J£ÀÄߪÀÅzÀ£ÄÀ ß ªÀÄÄA¢£À vÀgU À w À UÀ¼°À è PÀ°AiÀÄÄ«j. £ÀPv ëÀ UæÀ ¼À ÄÀ UÀº
æ U
À ½
À UÉ ºÉÆð¹zÁUÀ Cw
zÉÆqÀØ UÁvÀz æ ªÀ ÅÀ . ¨sÆ
À «Ä¬ÄAzÀ EgÀĪÀ C¥ÁgÀ zÀÆgÀ¢AzÁV CªÀÅ aPÀÌzÁV PÁtÄvÀª Û .É £ÁªÀÅ
§jUÀt¤ Ú AzÀ £Á®ÄÌ UÀº æ U
À ¼
À £
À ÄÀ ß £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÀÄ. CªÀÅ ±ÀÄPÀ,æ ªÀÄAUÀ¼,À UÀÄgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±À¤. E£ÉÆßAzÀÄ
U˼
æ À §Äzsª À £
À ÆÀ ß ¸ÀºÀ ¸ÀÆAiÉÆðÃzÀAiÀÄQÌAvÀ ¸À® é à ªÉÆzÀ®Ä CxÀªÁ ¸ÀÆAiÀiÁð¸Àz Û À £ÀAvÀgÀ ¸À®é à ºÉÆvÀÄÛ
«ÃQ븧 À ºÀÄzÀÄ. EzÀPÌÉ DPÁ±À ¸ÀZ é ÒÀ ±ÀĨsª
æÀ ÁVgÀ¨ÃÉ PÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «ÃPÀu ë A É iÀÄ ¸ÀܼÀ C£ÀÄPÀÆ®PÀgª À ÁVgÀ¨ÃÉ PÀÄ.

140
 RUÉÆüÀ
gÁwæAiÀÄ ªÉüÉAiÀÄ°è PÁtĪÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¥ÀæPÁ²¸ÀĪÀ PÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ MAzÀÄ §ÈºÀvï
UÉÆüÀzÀ°è awæÃPÀj¹gÀĪÀAvÉ UÉÆÃZÀj¸ÀÄvÀÛªÉ. F RUÉÆüÀzÀ PÉÃAzÀæzÀ°è £Á«gÀĪÀ ºÁUÉ
¨sÁ¸ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. F PÁ®à¤PÀ UÉÆüÀªÀ£ÀÄß RUÉÆüÀ J£ÀÄßvÉÛêÉ. EAxÀ zÉÆqÀØ UÉÆüÀzÀ wæædå
J¶ÖgÀ§ºÀÄzÀÄ? RUÉÆüÀzÀ°è PÁtĪÀ PÁAiÀÄUÀ½UÉ DPÁ±À PÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÁÛgÉ. MAzÀÄ
§ÈºÀvÀ RUÉÆüÀzÀ°è PÁtĪÀ PÁAiÀÄUÀ¼À £ÉÃgÀ «ÃPÀëuÉ ªÀiÁrzÁUÀ CªÀÅ ¥ÀǪÀð¢AzÀ
¥À²ÑªÀÄzÀ PÀqÉ ZÀ°¸ÀĪÀAvÉ vÉÆÃgÀÄvÀÛªÉ. £ÁªÀÅ «±ÀézÀ PÉÃAzÀæ ¨sÁUÀzÀ°èzÀÄÝ G½zÀ RUÉÆüÀ
PÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ £ÀªÀÄä ¸ÀÄvÀÛ ZÀ°¸ÀÄwÛªÉ JAzÀÄ. F «ÃPÀëuɬÄAzÀ C£ÉÃPÀ d£ÀgÀÄ AiÉÆÃa¹zÀÝgÀÄ. F

d
«ÃPÀëuÉAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É MAzÀÄ ªÀiÁzÀjAiÀÄ£ÀÄß gÀƦ¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

he
F «ÃPÀëuÉAiÀÄAvÉ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß «±ÀézÀ PÉÃAzÀæªÀ£ÁßV ¥ÀjUÀt¹ EvÀgÀ RUÉÆüÀ PÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ
£ÀªÀÄä ¸ÀÄvÀÛ ¸ÀÄvÀÄÛwÛªÉ JAzÀÄ PÀ°à¹PÉƼÀî¯Á¬ÄvÀÄ. F ªÀiÁzÀjAiÀÄ£ÀÄß CAzÀÄ “¨sÀÆPÉÃAzÀæ ªÀiÁzÀj”

is
JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁ¬ÄvÀÄ. VæÃPï vÀvÀé eÁÕ¤AiÀiÁzÀ Cj¸ÁÖl¯ï, mÁ¯É«Ä ¸ÉÃjzÀAvÉ C£ÉÃPÀ vÀvÀé
re S
±Á¸ÀÛçdÕgÀÄ F ªÀiÁzÀjAiÀÄ£ÀÄß £ÀA©zÀÝgÀÄ. ¨sÀÆPÉÃAzÀæ ªÀiÁzÀjAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É UÀæºÀUÀ¼À
B
bl
¥ÀxÀ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À ¥ÀæPÁ±ÀªÀiÁ£ÀzÀ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¸ÀĪÀÅzÀÄ C¸ÁzsÀåªÁ¬ÄvÀÄ.
¤PÉÆî¸ï PÉÆÃ¥À¤ðPÀ¸ïgÀªÀgÀÄ ‘¸ËgÀPÉÃAzÀæ ªÀiÁzÀj’ JA§ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ªÀiÁzÀjAiÀÄ£ÀÄß
be T
pu
¥Àw
æ ¥Á¢¹zÀgÄÀ . EzÀg° À è ¸ÀÆAiÀÄð£À£ÄÀ ß £ÁªÀÅ PÁtĪÀ «±Àz é À PÉÃAzÀª
æ £À ÁßV ¥ÀjUÀt¹  , ¨sÆ
À «ÄAiÀÄ£ÀÆß
K

¸ÉÃj EvÀgÀ RUÉÆüÀ PÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀÆAiÀÄð£À£ÀÄß ¸ÀÄvÀÄÛwÛªÉ JA§ ªÁzÀªÀ£ÀÄß ªÀÄAr¸À¯ÁVvÀÄÛ. F

ªÀiÁzÀjAiÀÄÄ UÀº æ U À ¼
À À ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¨sÆ
À PÉÃAzÀæ ªÀiÁzÀjVAvÀ ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV «ªÀj¹vÀÄ. £ÀAvÀgÀ
©

zÀÆgÀzÀ±ÀðPÀzÀ «ÃPÀëuÉAiÀÄ£ÁßzsÀj¹ UÉ°°AiÉÆà UÉ°° F ªÀiÁzÀjUÉ ªÉÊeÁÕ¤PÀ ¥ÀÄgÁªÉAiÀÄ£ÀÄß

MzÀV¹zÀ. eÉƺÁ£ïì PÉ¥ÀègÀ£ÀÄ ¸ÀÆAiÀÄð£À ¸ÀÄvÀÛ UÀº æ ÀUÀ¼À ¥ÀxÀªÀÅ J°¦ìÃAiÀÄ(ellipse)ªÁVgÀÄvÀÛzÉ
JAzÀÄ vÉÆÃj¹zÀ£ÀÄ.
¨sÁgÀwÃAiÀÄ RUÉÆüÀ ±Á¸ÀçÛ dÕ ‘¤Ã®PÀAoÀ ¸ÉÆêÀÄAiÀiÁf’gÀªg À ÄÀ vÀªÄÀ ä UÀÄgÀÄUÀ¼ÁzÀ ‘¥Àgª
À ÄÉ Ã±Àég’À
JA§ vÀvÀéeÁÕ¤AiÀÄ ¸À®ºÉAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ‘¸ËgÀ PÉÃAzÀæ ªÀiÁzÀj’AiÀÄ£Éßà ºÉÆîĪÀ
ªÁzÀªÀ£ÀÄß ªÀÄAr¹zÀÝgÀÄ. zÀÆgÀzÀ±ÀðPÀzÀ D©üªÀÈ¢Þ ªÀÄvÀÄÛ L¸ÁPï £ÀÆål¤ß£À UÀÄgÀÄvÀé ¤AiÀĪÀÄzÀ
to

UÀtÂvÀ ¸ÀÆvÀæzÀ ¯ÉPÁÌZÁgÀUÀ¼ÀÄ “¸ËgÀPÉÃAzÀæ ªÀiÁzÀj” AiÀÄ£ÀÄß E£ÀÆß ºÉZÀÄÑ «ªÀgÀªÁV w½AiÀÄ®Ä
¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁrzÀªÀÅ.
¸ËgÀªÀÇåºÀ
t
No

FUÀ £ÁªÀÅ “¸ËgÀPÉÃAzÀæ” ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ PÉ®ªÀÅ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ §UÉÎ w½zÀÄPÉƼÉÆîÃt. ¸ËgÀªÀÇåºÀªÀÅ

Erà «±ÀézÀ MAzÀÄ ¸ÀtÚ ¨sÁUÀ ªÀiÁvÀæ.
PÉÃAzÀz
æ °
À è “¸ÀÆAiÀÄð”£ÉA§ £ÀPëÀv«
æÀ zÉ. CzÀgÀ ¸ÀÄvÀÛ UÀº
æ U
À ¼
À ÄÀ ªÀÄwÛvg
À À ¸Àz¸
À åÀ gÀÄ ¸ÀÄvÀÄÛwÛgÄÀ vÀÛª.É
£ÀªÀÄUÉ FUÀ UÉÆwÛzÀÝ ºÁUÉ ¸ËgÀªÀÇåºÀªÀÅ PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
1. ¸ËgÀªÀÇåºÀzÀ PÉÃAzÀæªÁzÀ ¸ÀÆAiÀÄð.
2. §jUÀtÂÚ¤AzÀ £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÁzÀ §ÄzsÀ, ±ÀÄPÀæ, ªÀÄAUÀ¼À, UÀÄgÀÄ, ±À¤ UÀæºÀUÀ¼À eÉÆvÉUÉ
zÀÆgÀzÀ±ÀðPÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ PÁt§ºÀÄzÁzÀ AiÀÄÄgÉãÀ¸ï ªÀÄvÀÄÛ £É¥ÀÇÑ£ï JA§ UÀæºÀUÀ¼À£ÀÄß
PÀÆqÀ M¼ÀUÉÆArzÉ.
141
3. ªÀÄAUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ UÀÄgÀÄ UÀæºÀUÀ¼À PÀPÉëUÀ¼À ªÀÄzsÉå EgÀĪÀ PÀëÄzÀæ UÀæºÀUÀ¼À ¥ÀnÖ.
4. PÀÄ§Ó UÀæºÀUÀ¼ÁzÀ ¥ÀÄèmÉÆ, ¸Égɸï, Lj¸ï ºÁUÀÆ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ.
5. UÀæºÀUÀ¼À G¥ÀUÀæºÀUÀ¼ÀÄ. EªÀÅUÀ½UÉ UÀæºÀUÀ¼À ZÀAzÀæUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
6. ºÁå¯ÉAiÀÄAxÀ zsÀƪÀÄPÉÃvÀÄUÀ¼ÀÄ.
7. PÀÈvÀPÀ G¥ÀUÀæºÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÇåêÀÄ £ËPÉUÀ¼ÀÄ.

d
¸ÀÆAiÀÄð

he
¸ÀÆAiÀÄð ¸ËgÀªÀÇåºÀzÀ PÉÃAzÀæ. EzÀgÀ wædå ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ wædåzÀ 109 ¥ÀnÖzÉ. CAzÀgÉ
¸ÀÆAiÀÄð£À£ÀÄß vÀÄA§®Ä 13 ®PÀë ¨sÀÆ«ÄUÀ¼ÀÄ ¨ÉÃPÀÄ. EzÀgÀ°è ªÀÄÄRåªÁV ºÉÊqÉÆæÃd£ï ªÀÄvÀÄÛ

is
re S
»Ã°AiÀÄAUÀ½ªÉ. ¸ÀÆAiÀÄð£À°è £ÀqÉAiÀÄĪÀ QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ CUÁzsÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ©qÀÄUÀqÉ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. F
B
bl
±ÀQÛAiÀÄ MAzÀÄ ¨sÁUÀªÀÅ ±ÁR ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÀQ£À gÀÆ¥ÀzÀ°è ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß vÀ®Ä¥ÀÅvÀÛzÉ. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ
be T

ªÉÄÃ¯É £ÀqÉAiÀÄĪÀ fêÀ£À ¥ÀæQæAiÉÄUÀ½UÉ F ±ÀQÛ DzsÁgÀªÁVzÉ. ¸ÀÆAiÀÄð£À §UÉÎ ªÀÄÄA¢£À

pu
vÀgÀUÀwAiÀÄ°è ¤ÃªÀÅ E£ÀÆß ºÉZÀÄÑ w½zÀÄPÉƼÀÄî«j.
K

FUÀ £ÁªÀÅ ¸ËgÀªÇÀ åºÀzÀ ¸Àz¸

À åÀ gÀÄUÀ¼À §UÉÎ CªÀÅUÀ¼ÄÀ ¸ÀÆAiÀÄð¤AzÀ EgÀĪÀ zÀÆgÀzÀ PÀª
æ ÄÀ zÀ°è
©

w½zÀÄPÉƼÉÆîÃt.
t to
No

avÀæ 23.2 ¸ËgÀPÉÃAzÀæ ªÀiÁzÀjAiÀÄ°è UÀæºÀUÀ¼ÀÄ

142
 §ÄzsÀ
§ÄzsÀ UÀæºÀªÀÅ ¸ÀÆAiÀÄð¤UÉ CvÀåAvÀ ¸À«ÄÃ¥À«gÀĪÀ
UÀæºÀ. ¸ÀÆAiÀiÁð¸ÀÛzÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ JgÀqÀÄ UÀAmÉ £ÀAvÀgÀ
EzÀÄ C¸ÀÛªÁUÀÄvÀÛzÉ. CxÀªÁ ¸ÀÆAiÉÆÃðzÀAiÀÄzÀ JgÀqÀÄ
UÀAmÉ ªÉÆzÀ®Ä EzÀÄ GzÀAiÀĪÁUÀÄvÀz Û .É ¸ÀÆAiÉÆÃðzÀAiÀÄ
CxÀªÁ ¸ÀÆAiÀiÁð¸ÀÛzÀ eÁUÀªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹. D ¸ÀܼÀzÀ
ºÀwÛgÀ ¤ÃªÀÅ ¨É½UÉÎ CxÀªÁ ¸ÀAeÉ EzÀ£ÄÀ ß UÀÄgÀÄw¸À§°èj.
EzÀgÀ ¸ÀàµÀÖ UÉÆÃZÀgÀ ¸Àé®à PÀµÀÖªÉÃ. §ÄzsÀ UÀæºÀ Cw ºÉZÀÄÑ

d
PÀAzÀPÀUÀ¼À£ÀÄß vÀ£Àß ªÉÄïÉäöÊ ªÉÄÃ¯É ºÉÆA¢zÉ. [avÀæ

he
UÀªÀĤ¹]. EzÀgÀ ªÉÄïÉäöÊ vÁ¥À 4270C ¤AzÀ -1830C
ªÀgÉUÉ Kj½vÀUÀ¼À£ÀÄß PÁtÄvÀÛzÉ. EzÀgÀ ¨sÀæªÀÄt CªÀ¢ü
ªÀÄvÀÄÛ PÀPÁë CªÀ¢ü C£ÀÄPÀæªÀĪÁV 59 ¢£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 88

is
avÀæ 23.3 §ÄzsÀ UÀæºÀ
re S
¢£ÀUÀ¼ÀÄ. CzÀgÀ ¸ÁAzÀævÉAiÀÄÄ 5.43gcm-3 DVzÉ.
B
±ÀÄPÀæ bl
be T
pu
±ÀÄPÀæ UÀº
æ ª
À ÅÀ JgÀq£
À ÃÉ UÀº
æ .À EzÀ£ÄÀ ß ¸ÀÄ®¨sª
À ÁV
K

UÀ Ä gÀ Ä w¸À § ºÀ Ä zÀ Ä . EzÀ g À ªÁvÁªÀ g À t

¥Àª
æ ÄÀ ÄRªÁV PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉöì Êqï ¤AzÀ DVzÉ.
©

F UÀæºÀzÀ ªÉÄÃ¯É £ÁªÀÅ ¤AvÀÄ £ÉÆÃqÀ®Ä

¸Ázs À å ªÁzÀ g É ¸À Æ AiÉ Æ ÃðzÀ A iÀ Ä ªÀ Ä vÀ Ä Û
¸ÀÆAiÀiÁð¸ÀÛUÀ¼ÀÄ C£ÀÄPÀæªÀĪÁV ¥À²ÑªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¥ÀǪÀð ¢QÌ£À°è DUÀÄvÀÛªÉ. EzÀPÉÌ ¤ÃªÀÅ PÁgÀt
PÉÆqÀ§°ègÁ? CzÀgÀ ¨sÀæªÀÄt CªÀ¢ü 243
¢£ÀUÀ¼ÁVzÀÄÝ, ¸ÀÆAiÀÄð£À£ÀÄß MAzÀÄ ¸Áj ¸ÀÄvÀÄÛ
to

§gÀ ® Ä 225 ¢£ÀUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉz ÀÄPÉƼÀÄîvÀÛzÉ.

CAzÀgÉ ±ÀÄPÀæUÀæºÀzÀ ªÉÄÃ¯É MAzÀÄ ¢£À CzÀgÀ
avÀæ 23.4 ±ÀÄPÀæ
ªÀµÀðQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ.
t

¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É MAzÀÄ ¢£À ªÀÄvÀÄÛ

No

MAzÀÄ ªÀµÀðzÀ CªÀ¢ü JµÀÄÖ? ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀÄPÀæ UÀæºÀzÀ PÀPÁë ªÉÃUÀªÀ£ÀÄß ºÉÆð¹ £ÉÆÃrj.
¤ªÀÄä wêÀiÁð£ÀªÉãÀÄ?
¸ÀÆAiÀÄð¤AzÀ §ÄzsÀ UÀæºÀ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀÄPÀæ UÀæºÀ EªÀÅUÀ¼À zÀÆgÀªÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀt¹zÁUÀ ±ÀÄPÀæUÀæºÀzÀ
ªÉÄïÉäöÊ vÁ¥ÀªÀÅ §ÄzsÀ UÀæºÀQÌAvÀ PÀrªÉÄ EgÀ¨ÉÃPÀÄ. DzÀgÉ ±ÀÄPÀæ UÀæºÀzÀ ªÉÄïÉäöÊ vÁ¥ÀªÀÅ §ÄzsÀUÀæºÀzÀ
UÀjµÀ× vÁ¥ÀPÉÌ CAzÁdÄ ºÉÆðPÉ EzÉ. ±ÀÄPÀæ UÀæºÀzÀ vÁ¥À ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 4500C EzÉ. EzÀPÉÌ PÁgÀt
ºÀ¹gÀÄ ªÀÄ£É ¥ÀjuÁªÀÄ CAzÀgÉ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¨sÁµÉAiÀÄ°è eÁUÀwPÀ vÁ¥ÀzÀ KjPÉ. ªÁvÁªÀgÀtzÀ
PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉìöÊqï ¢ÃWÀð vÀgÀAUÀzÀ CªÀPÉA¥ÀÅ QgÀtUÀ¼À£ÀÄß vÀqÉzÀÄ GµÀÚªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÃ
»r¢qÀÄvÀÛzÉ. ±ÀÄPÀæUÀæºÀzÀ ¸ÁAzÀævÉ 5.2 gcm-3

143
ZÀlĪÀnPÉ 23.1
¸ÀÆAiÀiÁð¸ÀÛzÀ ºÉÆwÛUÉ DPÁ±ÀªÀ£ÀÄß «ÃQë¹. ¥À²ÑªÀÄ ¢UÀAvÀzÀ §½ ¤ÃªÀÅ ¨É½îAiÀÄAvÉ ºÉƼÉAiÀÄĪÀ DPÁ±À
PÁAiÀĪÀ£ÀÄß £ÉÆÃqÀÄ«j. ¥À²ÑªÀÄ ¢UÀAvÀzÀ §½ PÀvÀÛ¯É DªÀj¸ÀĪÀ ªÀÄÄ£Àß PÁt¸ÀĪÀ ¥ÀæxÀªÀÄ DPÁ±À PÁAiÀĪÁzÀ
EzÀÄ ±ÀÄPÀæ UÀæºÀ. ¸ÀÆAiÉÆÃðzÀAiÀÄQÌAvÀ ¸ÁPÀµÀÄÖ ªÉÆzÀ®Ä EzÀ£ÀÄß ¥ÀǪÀð¢QÌ£À°èAiÀÄÆ PÁt§ºÀÄzÀÄ. d£ÀgÀÄ
EzÀPÉÌ ¸ÀAeÉ £ÀPÀëvÀæ, ¨É¼ÀV£À £ÀPÀëvÀæ, ¨É½î ZÀÄQÌ »ÃUɯÁè PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. DzÀgÉ EzÀÄ £ÀPÀëvÀæªÀ®è UÀæºÀ.

¨sÀÆ«Ä

d
¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ ¸ÀÆAiÀÄð¤AzÀ ªÀÄÆgÀ£Éà UÀæºÀ. ¨sÀÆ«ÄUÉ £ÀªÀÄUÉ UÉÆwÛgÀĪÀAvÉ ¨sÀÆ«ÄUÉ EgÀĪÀ
MAzÉà MAzÀÄ £ÉʸÀVðPÀ G¥ÀUÀæºÀ ‘ZÀAzÀæ’. Erà ¸ËgÀªÀÇåºÀzÀ°è fëUÀ½gÀĪÀ UÀæºÀªÉAzÀgÉ

he
¨sÀÆ«ÄAiÉÆAzÉà JAzÀÄ ºÉüÀ§ºÀÄzÀÄ. ¨sÀÆ«Ä KPÉ EµÀÄÖ «±ÉõÀ? AiÀiÁªÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ fëAiÀÄ
GUÀªÀÄ -«PÁ¸À ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢ÞUÉ ¸ÀºÀPÀj¹zÀªÀÅ? PÉ®ªÀÅ ¤§AzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ EzÀÝ°è ªÀiÁvÀæ EzÀÄ

is
re S
¸ÁzsÀå. ¤ÃªÀÅ F CA±À ¤§AzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁqÀ§°ègÁ?s
B
bl
AiÉÆÃa¹ : AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ RUÉÆüÀ PÁAiÀÄUÀ¼À°è, AiÀiÁªÀÅzÉà §UÉAiÀÄ fëUÀ½gÀĪÀ ¸ÁzsÀåvÉ
EzÉAiÉÄ? F ¥Àæ±ÉßUÉ GvÀÛgÀ PÀAqÀÄPÉƼÀî®Ä C£ÉÃPÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ £ÀqÉAiÀÄÄwÛªÉ. CAxÀ
be T
pu
MAzÀÄ PÁAiÀÄðPÀæªÀĪÉAzÀgÉ SETI: SEARCH for EXTRA TERRESTRIAL
K

INTELLIGENCE. [¨sÀÆ«Ä ©lÄÖ DZÉUÉ EgÀĪÀ PÁAiÀÄUÀ¼À°è fëUÀ¼À C£ÉéõÀuÉ]

©

¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄïÉäöÊ£À ªÀÄÆgÀ£Éà JgÀqÀgÀµÀÄÖ ¨sÁUÀzÀ°è ¤ÃgÀÄ DªÀj¹PÉÆArzÉ. ªÉÄïÉäöÊ

ªÁvÁªÀgÀtªÀÅ £ÀÆgÁgÀÄ Q¯ÉÆëÄÃlgïUÀ¼ÀµÀÄÖ zÀÆgÀ ªÁ妹PÉÆArzÉ. F ªÁvÁªÀgÀtzÀ
¥Àzg
À U
À ¼
À À ¹ÃªÀiÁ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß RavÀªÁV ¤gÀƦ¸ÀĪÀÅzÀÄ ¸ÁzsåÀ «®è. F ¨sÆ
À «ÄAiÀÄ ªÁvÁªÀgtÀ zÀ
¥ÀzÀgÀUÀ¼À°è £ÉÊmÉÆæd£ï, DQìd£ï, PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉìöÊqï, ¤Ãj£À CA±À ªÀÄvÀÄÛ ¸Àé®à ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è
EvÀgÀ C¤®UÀ¼ÀÄ EgÀÄvÀÛªÉ. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¸ÁAzÀævÉAiÀÄÄ 5.51gcm-3DVzÉ.
to

ZÀAzÀæ

ZÀAzÀæ£À §UÉÎ ªÀiÁvÀ£ÁqÀĪÁUÀ £ÁªÀÅ C£ÉÃPÀ ¨Áj PÀ«UÀ¼ÁUÀÄvÉÛêÉ.. ZÀAzÀæ£À ««zsÀ

t

ºÀAvÀUÀ¼ÀÄ [Phases] C£ÉÃPÀ ºÁqÀÄ, PÀ«vÉUÀ¼À gÀZÀ£ÉUÉ ¸ÀÆàwð ¤ÃrªÉ. ºÀÄtÂÚªÉÄAiÀÄ ¢£À
No

CvÀåAvÀ zÉÆqÀØzÁzÀ ¥ÀæPÁ±ÀªÀiÁ£ÀªÁzÀ RUÉÆüÀ PÁAiÀĪÁV PÁt¸ÀĪÀ ZÀAzÀæ £ÀªÀÄä PÀÄvÀƺÀ®

PÉgÀ½¸ÀÄvÀÛzÉ. ¤ÃªÀÅ ZÀAzÀæ£À£ÀÄß C£ÉÃPÀ ¨Áj ºÀUÀ°£À°èAiÀÄÆ ¸ÀºÀ £ÉÆÃrgÀ®Ä ¸ÁPÀÄ. ZÀAzÀæ
£ÀªÀÄUÉ UÉÆwÛgÀĪÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¸Áé¨sÁ«PÀ G¥ÀUÀæºÀ. EzÀgÀ ªÉÄïÉäöÊ ªÉÄÃ¯É C£ÉÃPÀ PÀAzÀPÀUÀ½zÀÄÝ
ªÁvÁªÀgt À «®è. ¨sÁgÀvª À ÅÀ F G¥ÀUºæÀ ª
À £
À ÄÀ ß vÀ£ßÀ ªÉÇåêÀÄ ¸ÀA±ÉÆÃzs£
À Á PÁAiÀÄðPÀª
æ ÄÀ zÀ CAUÀªÁzÀ
‘ZÀAzÀæAiÀiÁ£À I’ gÀ ªÀÄÆ®PÀ C£ÉéõÀuÉ ªÀiÁrvÀÄ. EzÀPÀÆÌ ªÉÆzÀ®Ä CªÉÄjPÀªÀÅ MAzÀÄ LwºÁ¹PÀ
¸ÁzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁrvÀÄÛ. CªÉÄjPÀzÀ ªÉÇåêÀÄAiÀiÁwæ, ¤Ã¯ï DªÀÄð¸ÁÖçAUï ZÀAzÀæ£À ªÉÄÃ¯É E½zÀgÀÄ.
CªÀgÀ £ÀAvÀgÀ Jré£ï D°Øç£ïgÀªÀgÀÄ PÀÆqÀ E½zÀgÀÄ.

144
 d
he
avÀæ 23.5 ZÀAzÀæ£À ªÉÄð£À PÀAzÀPÀUÀ¼ÀÄ avÀæ 23.6 ªÀiÁ£ÀªÀ ZÀAzÀæ£À ªÉÄð½AiÀÄ®Ä §¼À¹zÀ C¥ÉÆïÉÆ ªÉÇåªÀÄ£ËPÉ

is
re S B
bl
EªÀj§âgÀÆ ±À§Ý ¥Àæ¸ÁgÀªÁUÀ®Ä UÁ½AiÉÄà E®èzÀ ZÀAzÀæ£À ªÉÄÃ¯É ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ºÉÃUÉ
ªÀiÁvÀ£ÁrzÀgÀÄ? CªÀgÀÄ DQìd£ï ºÉÃUÉ ¥ÀqÉzÀÄ PÉÆAqÀgÀÄ?
be T
pu
K

eÁÕ¦¹PÉƽî : »A¢£À vÀgÀUÀwUÀ¼À°è ¤ÃªÀÅ C¨sÀå¹¹zÀ ZÀAzÀæ£À ««zsÀ ºÀAvÀUÀ¼À [phases]

avÀæ §gɬÄj.
©

ªÀÄAUÀ¼À

ªÀÄAUÀ¼ÀªÀÅ £Á®Ì£Éà UÀæºÀ. EzÀÄ PÉA¥ÁV PÁtĪÀ UÀæºÀ. ªÉÊQAUï £ÀAxÀ ªÉÇåêÀÄ £ËPÉUÀ¼ÀÄ F
UÀæºÀªÀ£ÀÄß fëUÀ½gÀ§ºÀÄzÁzÀ ¸ÁzsÀåvÉUÀ¼À §UÉÎ ¸ÁPÁëzsÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滸À®Ä C£ÉéõÀuÉ ªÀiÁrªÉ.

ªÀÄAUÀ¼À UÀæºÀzÀ PÉ®ªÀÅ ¸ÀܼÀUÀ¼À°è ¸À»¸À§ºÀÄzÁzÀ vÁ¥À «ÄwUÀ½ªÉ. EzÀgÀ ªÁvÁªÀgÀtzÀ°è

to

DQìd£ï, £ÉÊmÉÆæd£ïUÀ½ªÉ. ¤ÃgÀÄ EzÉ. zsÀÄæªÀ mÉƦàUÉUÀ¼ÀAvÉ PÁtĪÀ WÀ¤ÃPÀÈvÀ PÁ§ð£ï

qÉÊ DPÉìöÊqï zsÀÄæªÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ §½ EzÉ. F CA±ÀUÀ¼Éà F UÀæºÀzÀ°è fëUÀ½gÀ§ºÀÄzÀÄ JAzÀÄ
t
No

vÁQðPÀªÁV AiÉÆÃZÀ£É ªÀiÁqÀ®Ä PÁgÀtªÁzÀªÀÅ. ªÀÄAUÀ¼À UÀæºÀªÀÅ ¥sÉǨÉÆÃ¸ï ªÀÄvÀÄÛ qÉʪÉÆøï

JA§ JgÀqÀÄ ¸Áé¨sÁ«PÀ G¥ÀUÀæºÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. ªÀÄAUÀ¼À UÀæºÀzÀ ¸ÁAzÀævÉ 3.2 gcm-3
EzÀgÀ ªÉÄïÉäöÊ£À ¸ÀgÁ¸Àj vÁ¥ÀªiÀ Á£ÀªÅÀ -600 C ¤AzÀ +250C ªÀgU
É Æ
À §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛz.É ªÀÄAUÀ¼z
À À
¨sÀæªÀÄt CªÀ¢ü 24 1 UÀAmÉUÀ¼ÀÄ. CzÀgÀ PÀPÁë CªÀ¢ü 687 ¢£ÀUÀ¼ÀÄ.
2

145
 d
he
avÀæ 23.7 ªÀÄAUÀ¼À avÀæ 23.8 ªÀÄAUÀ¼À£À ªÉÄð½zÀ ªÁºÀ£À gÉÆêÀgï

is
re S
PÀëÄzÀæUÀæºÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ G¯ÉÌUÀ¼ÀÄ
B
bl
ªÀÄAUÀ¼À UÀæºÀ ªÀÄvÀÄÛ UÀÄgÀÄUÀæºÀUÀ¼À PÀPÉëUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ EgÀĪÀ «¸ÁÛgÀªÁzÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ°è, C¤AiÀÄvÀ
be T
pu
DPÁgÀzÀ ¸Á«gÁgÀÄ ²¯ÉU¼ À AÀ xÀ PÁAiÀÄUÀ½ªÉ. EªÀÅUÀ½UÉ PÀÄë zÀUæ º
æÀ U
À ¼
À ÄÀ J£ÀÄßvÁÛg.É EªÀÅ ¸ÀÆAiÀÄð£À£ÄÀ ß
K

¸ÀÄvÀÄÛ ºÁPÀÄwÛgÀÄvÀÛªÉ. PÀëÄzÀæUÀæºÀUÀ¼ÀÄ ¸ËgÀªÀÇåºÀzÀ EvÀgÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°èAiÀÄÆ PÀAqÀÄ §gÀ§ºÀÄzÀÄ. DzÀgÉ

PÀëÄzÀæUÀæºÀUÀ¼À ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄAUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ UÀÄgÀÄUÀæºÀUÀ¼À PÀPÉëUÀ¼À ªÀÄzsÉå ¥ÀæªÀÄÄRªÁV PÁt§ºÀÄzÀÄ.
©

zÉÆqÀØ PÀëÄzÀæUÀæºÀUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄ, ¸Égɸï, ¥À¯Áè¸ï, dÄ£ÉÆà ªÀÄvÀÄÛ ªÉ¸ÁÛ.

G¯ÁÌ PÀ®àUÀ¼ÉAzÀgÉ F PÀëÄzÀæ UÀæºÀUÀ¼À ¥ÀnÖ¬ÄAzÀ ºÉÆgÀqÀĪÀ zÀæªÀåzÀ ZÀÆgÀÄUÀ¼ÀÄ. EªÀÅ
PÉ®ªÀÅ ¨Áj ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÁvÁªÀgÀt ¥ÀæªÉò¹ WÀµÀðuɬÄAzÀ GAmÁUÀĪÀ ±ÁR¢AzÀ GjzÀÄ
ºÉÆÃUÀÄvÀª Û .É ¥ÀÇwðAiÀiÁV GjzÀÄ ºÉÆÃUÀĪÀ G¯ÁÌ PÀ®àU½ À UÉ ‘G¯ÉÌ’ [Meteor] CxÀªÁ ©Ã¼ÀĪÀ
£ÀPÀëvÀæ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. F G¯ÉÌUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ PÀrªÉÄ MAzÉà PÁ®zÀ°è ºÉaÑ£À ¸ÀASÉåAiÀÄ°è
DzÀgÉ D WÀl£É G¯ÁÌ¥ÁvÀ J¤¹PÉƼÀÄîvÀÛzÉ. MAzÀÄ zsÀƪÀÄPÉÃvÀÄ CxÀªÁ PÀëÄzÀæUÀæºÀ CªÀÅUÀ¼À
to

ªÀiÁUÀðzÀ°è ºÁzÀÄ ºÉÆÃUÀĪÁUÀ PÉ®ªÀÅ vÀÄtÄPÀÄUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÁvÁªÀgÀt ¥ÀæªÉò¹ GjzÀÄ

ºÉÆÃUÀÄvÀÛªÉ. zÉÆqÀØzÁzÀ G¯ÁÌPÀ®àUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÁvÁªÀgÀt ¥ÀæªÉò¹ ¥ÀÇwðAiÀiÁV GjzÀÄ
ºÉÆÃUÀĪÀ ªÉÆzÀ¯Éà ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß C¥Àཹ PÀAzÀPÀ ªÀÄvÀÄÛ vÉgÀ¥ÀÅUÀ¼À£ÀÄß [Dents] ¨sÀÆ vÉÆUÀ-
t
No

mÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É GAlÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. EAxÀ G¯ÁÌ PÀ®àUÀ½UÉ G¯ÁÌ ¦AqÀUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÁÛgÉ. C£ÉÃPÀ
UÀæºÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸Áé¨sÁ«PÀ G¥ÀUÀæºÀUÀ¼À ªÉÄïÉäöÊ ªÉÄÃ¯É PÁtĪÀ PÀAzÀPÀUÀ¼ÀÄ G¯ÁÌ ¦AqÀUÀ¼À
C¥ÀླྀÀÄ«PɬÄAzÀ DVgÀÄvÀÛªÉ.
°AiÉƤqï G¯ÁÌ¥ÁvÀ
£ÀªÉA§gï wAUÀ¼À CAzÁdÄ 17£ÉÃ/18£Éà vÁjÃT£À gÁwæAiÀÄ CªÀ¢üAiÀÄ°è, ¹AºÀgÁ²AiÀÄ°è
¤ÃªÀÅ DPÁ±Àª£À ÄÀ ß «ÃQë¹zÁUÀ G¯ÉÌU¼
À £
À ÄÀ ß PÁtĪÀ ¸ÁzsåÀ vÉ ºÉZÄÀ Ñ. EzÀ£ÄÀ ß °AiÉƤqï G¯ÁÌ¥ÁvÀ
J£ÀÄßvÉÛêÉ.

146
 UÀÄgÀÄ

Uˀgˀ U˼
æ ªÀ ÅÀ LzÀ£ÃÉ UÀº
æ .À EzÀÄ ¸ËgÀªÇÀ åºzÀ ¯
À ÃèÉ
CvÀåAvÀ zÉÆqÀØzÁzÀ UÀæºÀ. EzÀgÀ PÀPÁë CªÀ¢ü
¸ÀĪÀiÁgÀÄ 12 ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ. CzÀgÀ MAzÀÄ ¢£À
PÉêÀ® 10 UÀAmÉUÀ¼ÀÄ. CAzÀgÉ CzÀÄ CvÀåAvÀ
ªÉÃUÀªÁV vÀ£Àß CPÀëzÀ ¸ÀÄvÀÛ ¨sÀæ«Ä¸ÀÄwÛzÉ JAzÀÄ

d
CxÀð. CzÀgÀ ªÉÃUÀzÀ ¨sÀæªÀÄuÉ ¬ÄAzÁV CzÀÄ

he
ªÀÄzsÀå¨sÁUÀzÀ°è G©âzÀÄÝ zsÀÄæªÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ §½
ZÀ¥ÀàmÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. F UÀæºÀzÀ CvÀåAvÀ ºÉaÑ£À
UÀÄgÀÄvÁéPµ
À ðÀ t §®¢AzÀ F UÀº æ PÀ ÌÉ ºÉÆA¢PÉÆAqÀ

is
re S
C¤®UÀ¼ÀÆ ¸ÀºÀ ¥ÀnÖUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À
B
bl
avÀæ 23.9 UÀÄgÀÄ [ §ÈºÀ¸Ààw]
[Band and Zones] ºÁUÉ UÀæºÀzÉÆA¢UÉ
wgÀÄUÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß zÀÆgÀzÀ±ÀðPÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ
be T
pu
£ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÀÄ. gÁwæ DPÁ±ÀzÀ°è F UÀæºÀªÀ£ÀÄß
K

UÀÄgÀÄw¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹.
©

UÀÄgÀÄ UÀæºÀzÀ ¸ÁAzÀævÉ 1.3 gcm-3. UÀÄgÀÄ UÀæºÀªÀÅ ¸ÀÆAiÀÄð¤AzÀ §ºÀÄzÀÆgÀzÀ°èzÉ. EzÀgÀ
ªÉÄïÉäöÊ vÁ¥ÀªÀ£ÀÄß PÀ°à¹PÉƼÀègÁ?

UÉ°°AiÉÆà vÁªÉà vÀAiÀiÁj¹zÀ

zÀÆgÀzÀ±ÀðPÀ¢AzÀ UÀÄgÀÄUÀæºÀzÀ £Á®ÄÌ
G¥À U À æ º À U À ¼ À £ À Ä ß UÀ Ä gÀ Ä w¹zÀ g À Ä . CªÀ Å
to

LAiÉÆà [Io], AiÀÄÄgÉÆÃ¥Á [Europa]

UÁ夫Äqï [Ganymede] ªÀ Ä vÀ Ä Û
PÁå°¸ÉÆÖ [Callisto ]UÀÄgÀÄUÀæºÀPÉÌ E£ÀÆß
t

C£ÉÃPÀ G¥ÀUÀæºÀUÀ½ªÉ. LAiÉÆà [Io] zÀ°è

No

¸À Q æ à AiÀ Ä eÁé ¯ ÁªÀ Ä ÄTUÀ ½ gÀ Ä ªÀ Å zÀ j AzÀ

D¸ÀQÛ ºÀÄnÖ¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÁAiÉÄÃdgï ªÉÇåêÀÄ avÀæ 23.10 UÉ°°AiÉÆà D«µÀÌj¹zÀ UÀÄgÀÄUÀæºÀzÀ
£ËPÉ A iÀ Ä Ä UÀ Ä gÀ Ä UÀ æ º À z À ¸À Ä vÀ Û ® Æ ±À ¤ £Á®ÄÌ zÉÆqÀØ G¥ÀUÀæºÀUÀ¼ÀÄ
UÀ æ º À z À ° è z À Ý AvÉ §¼É U À ¼ À ªÀ å ªÀ ¸ É Ü AiÀ Ä £À Ä ß
UÀÄgÀÄw¹zÉ. AiÀÄÄgÉÆÃ¥ÁzÀ°è fëUÀ½gÀĪÀ ¸ÁzsÀåvÉ EzÉ. UÀÄgÀÄ UÀæºÀªÀÅ gÉÃrAiÉÆà ¸ÀAPÉÃvÀUÀ¼À£ÀÄß
ºÉÆ«Ää¸ÀÄvÀÛzÉ.

147
±À¤

±À¤UÀºæ ª
À ÅÀ DgÀ£ÃÉ UÀº
æ .À ¸ËgÀªÇÀ åºz À °À è
EzÀÄ JgÀqÀ£Éà CvÀåAvÀ zÉÆqÀØ UÀæºÀ.
zÀ Æ gÀ z À ± À ð PÀ ¢ AzÀ £É Æ ÃrzÁUÀ F
UÀæºÀªÀÅ «²µÀÖªÁzÀ jÃwAiÀÄ C£ÀĨsÀªÀ
¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÀ ¥ÀæªÀÄÄR ªÉʲµÀÖöå
JAzÀgÉ §¼ÉUÀ¼À ªÀåªÀ¸ÉÜ. F §¼ÉUÀ¼À

d
ªÀåªÀ¸ÉÜ C£ÉÃPÀ ¸ÀtÚ vÀAwUÀ¼À §¼ÉUÀ¼À£ÀÄß

he
MUÀÆÎr¹ ªÀiÁrzÀ jÃw EgÀÄvÀÛzÉ. F
§¼ÉU¼ À ÄÀ §¥sð À zÀAvÀºÀ zÀªæ åÀ ¢AzÀ DVªÉ.
±À¤UÀæºÀzÀ «²µÀÖ UÀÄgÀÄvÀé ¤ÃjVAvÀ®Æ

is
re S
PÀrªÉÄ. ±À¤UÀæºÀzÀ MAzÀÄ vÀÄtÄPÀÄ
avÀæ 23.11 ±À¤ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ §¼ÉUÀ¼ÀÄ ¤Ãj£À ªÉ Ä Ã¯É vÉ Ã ®ÄªÀ z À £ À Ä ß ¤ÃªÀ Å
B
bl PÀ°à¹PÉƼÀÀÄzÀÄ. ±À¤UÀæºÀzÀ C£ÉÃPÀ
be T

G¥ÀUÀæºÀUÀ¼À°è mÉÊl£ï JA§ G¥ÀUÀæºÀ «±ÉõÀªÁzÀzÀÄÝ. EzÀÄ vÀ£ÀßzÉà DzÀ ªÁvÁªÀgÀtªÀ£ÀÄß

pu
ºÉÆA¢zÀ ¸ËgÀªÇÀ åºÀzÀ KPÉÊPÀ G¥ÀUºæÀ .À ±À¤ UÀº
æ z æ É 0.69 gcm-3. EzÀÄ EvÀgÀ UÀº
À À ¸ÁAzÀv æ U
À ½À UÉ
K

ºÉÆð¹zÀgÉ CvÀåAvÀ PÀrªÉÄ. ±À¤UÀæºÀzÀ ¨sÀæªÀÄt CªÀ¢ü ªÀÄvÀÄÛ PÀPÁë CªÀ¢ü C£ÀÄPÀæªÀĪÁV 10
UÀAmÉ 40 ¤«ÄµÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 29.46 ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ.
©

AiÀÄÄgÉãÀ¸ï
AiÀ Ä ÄgÉ Ã £À ¸ ï EzÀ Ä K¼À £ É Ã UÀ æ º À . ¸ËgÀ ª À Ç åºÀ z À ° è EzÀ Ä ªÀ Ä ÆgÀ £ É Ã zÉ Æ qÀ Ø UÀ æ º À .
F UÀæºÀzÀ ¸ÀÄvÀÛ EgÀĪÀ §¼ÉUÀ¼À ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À
¨sÁgÀwÃAiÀÄ RUÉÆüÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ «eÁÕ¤UÀ¼ÁzÀ ¥ÉÆæ. J.C
¨s À m ÁÖ Z ÁAiÀ Ä ð ªÀ Ä vÀ Ä Û PÉ . PÀ Ä ¥À Å öà ¸Áé « ÄAiÀ Ä ªÀ g À Ä ªÉ Æ zÀ ® Ä
to

UÀÄgÀÄw¹zÀgÀÄ. F UÀæºÀªÀ£ÀÄß ªÉÆzÀ®Ä D«µÀÌj¹zÀªÀgÀÄ «°AiÀÄA

ºÀµÉð¯ïgÀªÀgÀÄ. F UÀæºÀªÀÅ MAzÀÄ «±ÉõÀvÉ ºÉÆA¢zÉ. CzÉ-
AzÀgÉ F UÀæºÀzÀ ¨sÀæªÀÄtzÀ CPÀëªÀÅ 820 ªÁ°zÉ. ±ÀÄPÀæ UÀæºÀ ©lÖgÉ
t

G½zÉ®è UÀæºÀUÀ¼ÀÄ ¥À²ÑªÀÄ¢AzÀ ¥ÀǪÀðPÉÌ ¸Àé®à ªÁ° ¨sÀæ«Ä¸ÀÄvÀÛªÉ.

No

EzÀgÀ ¸ÁAzÀævÉ 1.39gcm-3. EzÀgÀ ¨sÀæªÀÄt CªÀ¢ü ªÀÄvÀÄÛ PÀPÁë

CªÀ¢ü C£ÀÄPÀæªÀĪÁV 17 UÀAmÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 84 ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ. F
UÀæºÀªÀÅ ¸ÀªÀÄvÀ® (Horizontal) CPÀëzÀ°è ¨sÀæ«Ä¸ÀĪÀAvÉ PÁtÄvÀÛzÉ.
EzÀ£ÀÄß ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÁ°gÀÄ«PÉAiÉÆA¢UÉ ºÉÆð¹.
MAzÀÄ UÉÆèèï [¥ÀÈyé ªÀiÁzÀj]£À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ AiÀÄÄgÉãÀ¸ï
UÀæºÀzÀ ¨sÀæªÀÄtzÀ CPÀëªÀ£ÀÄß ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¨sÀæªÀÄtzÀ CPÀëzÉÆA¢UÉ
avÀæ 23.12 AiÀÄÄgÉãÀ¸ï ºÉÆð¹ £ÉÆÃrj.

148
 w½¬Äj : ¤ÃªÀÅ UÉÆèèï£À C£ÉÃPÀ ªÀiÁzÀjUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃr¢ÝÃj. F ªÀiÁzÀjUÀ¼À°è ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß
£ÉÃgÀªÁV vÉÆÃj¸ÀzÉ ªÁ°PÉÆArgÀĪÀ ºÁUÉ vÉÆÃj¸À¯ÁVgÀĪÀÅzÀÄ ¤ªÀÄUÉ CZÀÑjAiÀÄÄAlÄ
ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. F jÃw ªÀiÁqÀ®Ä PÁgÀtªÉägÀ§ºÀÄzÀÄ? AiÀÄÄgÉãÀ¸ï UÀæºÀzÀ ªÀiÁzÀj ºÉÃVgÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ
PÀ°à¹PÉƼÀègÁ?

£É¥ÀÇÑ£ï

d
£É¥ÀÇÑ£ï EzÀÄ ¸ÀÆAiÀÄð¤AzÀ JAl£Éà UÀæºÀ. F

he
U˼
æ ª
À £
À ÄÀ ß zÀÆgÀz±
À ð
À PÀ¢AzÀ ªÀiÁvÀæ £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÀÄ. EzÀPÆ
À Ì
ªÉÆzÀ®Ä F UÀæºÀzÀ EgÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß UÀtÂvÀzÀ ¯ÉPÁÌZÁgÀzÀ

is
re S
DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÀAqÀÄ »rAiÀįÁVvÀÄÛ. F UÀæºÀzÀ ¸ÁAzÀævÉ
1.6gcm-3. F UÀæºÀzÀ ¨sÀæªÀÄt CªÀ¢ü ªÀÄvÀÄÛ PÀPÁë CªÀ¢ü
B
bl C£ÀÄPÀæªÀĪÁV 16 UÀAmÉ 30 ¤«ÄµÀ ªÀÄvÀÄÛ 165 ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ.
be T
pu
avÀæ 23.13 £É¥ÀÇÑ£ï
K

¥ÀÅöèmÉÆÃ
©

¥ÀÅöèmÉÆêÀ£ÀÄß 2006gÀ ªÀgÉUÉ ¸ËgÀªÀÇåºÀzÀ MAzÀÄ

UÀæºÀªÉAzÀÄ ªÉÆzÀ®Ä ¥ÀjUÀt¸À¯ÁVvÀÄÛ. DzÀgÉ 2006
gÀ°è CAvÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ RUÉÆüÀ ±Á¸ÀÛçdÕgÀ MPÀÆÌlªÀÅ
[IAU] UÀæºÀzÀ MAzÀÄ «£ÀÆvÀ£À ªÁåSÉåAiÀÄ£ÀÄß
¤gÀƦ¹vÀÄ. F ªÁåSÉåAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ ¥ÀÅöèmÉÆÃ, UÀæºÀzÀ
to

CºÀðvÉ ºÉÆA¢®è. DzÁUÀÆå ¥ÀÅöèmÉÆà ¸ËgÀªÀÇåºÀzÀ

MAzÀÄ ¸ÀzÀ¸Àå CPÁ±À PÁAiÀÄ. EzÀPÉÌ PÀÄ§Ó UÀæºÀªÉAzÀÄ
t

¸ÀºÀ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
No

ZÀlĪÀnPÉ 23.2
¥ÀÅöèmÉÆêÀ£ÀÄß UÀæºÀUÀ¼À ¥ÀnÖ¬ÄAzÀ PÉÊ©qÀ®Ä EgÀĪÀ avÀæ 23.14 ¥ÀèÅmÉÆÃ
PÁgÀtUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄPÉƽî
zsÀƪÀÄPÉÃvÀÄUÀ¼ÀÄ
zsÀƪÀÄPÉÃvÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ËgÀªÀÇåºÀzÀ PÀÄvÀƺÀ®PÁj PÁAiÀÄUÀ¼ÁVªÉ. KPÉAzÀgÉ CªÀÅUÀ¼À ¢ÃWÀð
PÀPÁë CªÀ¢ü¬ÄAzÁV CªÀÅ £ÀªÀÄUÉ PÁt¹PÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ «gÀ¼À.
zsÀƪÀÄPÉÃvÀÄUÀ¼À PÉÃAzÀæzÀ ¥ÀæªÀÄÄR WÀlPÀUÀ¼ÉAzÀgÉ ¹°PÉÃlÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ WÀ¤ÃPÀÈvÀ ¤ÃgÀÄ
ºÁUÀÆ C¤®UÀ¼ÀÄ.
149
 zsÆ
À ªÀÄPÉÃvÀÄUÀ½UÉ ¤AiÀÄ«ÄvÀ DPÁgÀ«®è. CªÀÅUÀ½UÉ
¸ÀÆAiÀÄð£À ºÀwg Û À §AzÁUÀ ¨Á® ¨É¼A É iÀÄÄvÀz
Û .É KPÉ?
¸ÀÆAiÀÄð ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ºÀwÛgÀ §AzÁUÀ CªÀÅ
PÁt ¹ PÉ Æ ¼À Ä î v À Û ª É . C£É à PÀ ºÀ ª Áå¹ RUÉ Æ Ã¼À
«eÁÕ¤UÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä zÀÆgÀzÀ±ÀðPÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ zsÀƪÀÄ-
PÉÃvÀÄUÀ¼À£ÀÄß «ÃQë¸ÀĪÀ C¨sÁå¸À ElÄÖPÉÆArgÀÄvÁÛgÉ.
C£ÉÃPÀ zsÀƪÀÄ PÉÃvÀÄUÀ¼À£ÀÄß CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß D«µÁÌgÀ

d
ªÀiÁrzÀªÀgÀ ºÉ¸Àj¤AzÀ £ÁªÀÄPÀgÀt ªÀiÁrgÀÄvÁÛgÉ.
CAxÀ MAzÀÄ zsÀƪÀÄPÉÃvÀÄ ‘ºÁå¯É’ zsÀƪÀÄPÉÃvÀÄ.

he
EzÀ£ÀÄß 76 ªÀµÀðUÀ½UÉƪÉÄä PÁt§ºÀÄzÀÄ. F avÀæ 23.15 zsÀƪÀÄPÉÃvÀÄ
zsÀƪÀÄPÉÃvÀĪÀ£ÀÄß 1986gÀ°è «ÃQë¸À¯ÁVvÀÄÛ. EzÀ£ÀÄß

is
ªÀÄvÉÛ AiÀiÁªÀ ªÀµÀð «ÃQë¸À§ºÀÄzÀÄ?.
re S
ZÀlĪÀnPÉ 23.3
B
bl
PÀ¼ÉzÀ 60-70 ªÀµÀðUÀ¼À°è PÁt¹PÉÆAqÀ zsÀƪÀÄPÉÃvÀÄUÀ¼À §UÉÎ ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹.
be T
pu
zsÀƪÀÄPÉÃvÀÄUÀ¼À §UÉÎ EgÀĪÀ ªÀÄÆqsÀ £ÀA©PÉUÀ¼ÀÄ
K

zsÀƪÀÄPÉÃvÀÄUÀ¼ÀÄ C¥À±ÀPÀÄ£À ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄzÀÞ, ¥ÀæªÁºÀ ªÀÄÄAvÁzÀ «¥ÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ §AzÉÆzÀUÀĪÀ

ªÀÄÄ£ÀÆìZÀ£ÉUÀ¼ÉAzÀÄ PÉ®ªÀÅ d£ÀgÀÄ ¨sÁ«¸ÀÄvÁÛgÉ. EªÉ®èªÀÇ DzsÁgÀ gÀ»vÀ AiÉÆÃZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÆqsÀ
©

£ÀA©PÉUÀ¼ÀÄ. zsÀƪÀÄPÉÃvÀÄUÀ¼ÀÄ PÁt¹PÉƼÀÄîªÀzÀÄ £ÉʸÀVðPÀ «zÀåªÀiÁ£À. EªÀÅUÀ½UÉ ¨sÀAiÀÄ ¥ÀqÀĪÀ

PÁgÀt«®è.

¸ËgÀªÀÇåºÀzÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ ¥ÀnÖUÉ £ÁªÀÅ ºÉƸÀ

¸Àz¸À åÀ gÀ£ÄÀ ß ¸ÉÃj¸À®Ä ¸ÁzsåÀ ªÉÃ? ZÀAzÀæ £ÀAxÀ
£ÉʸÀVðPÀ G¥ÀUº æÀ UÀ ¼ À À eÉÆvÉ £ÁªÀÅ ¸Á«gÁgÀÄ
¸À t Ú ZÀ A zÀ æ U À ¼ À £ À Ä ß PÀ È vÀ P À G¥À U À æ º À U À ¼ À
to

gÀÆ¥ÀzÀ°è ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄvÀÄÛªÀ ºÁUÉ

ªÀiÁrzÉÝêÉ. F PÀÈvÀPÀ G¥ÀUÀæºÀUÀ¼ÀÄ C£ÉÃPÀ
jÃwAiÀÄ°è £ÀªÄÀ UÉ G¥ÀAiÀÄÄPÀ.Û ¤ÃªÀÅ EªÀÅUÀ¼À
t
No

G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁqÀ§°ègÁ?

£ÀPÀëvÀæUÀ¼ÀÄ

¸ËgÀªÀÇåºÀzÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ®èzÉÃ, E£ÀÆß

avÀæ 23.16 PÀÈvÀPÀ G¥ÀUÀæºÀUÀ¼ÀÄ C£ÉÃPÀ RUÉÆüÀ PÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ EzÀÄÝ £ÀªÀÄä
PÀÄvÀƺÀ®ªÀ£ÀÄß PÉgÀ½¸ÀÄvÀÛªÉ. CªÀÅUÀ¼À §UÉÎ
¸Àé®à w½AiÉÆÃt. gÁwæ DUÀ¸ÀzÀ°è ¤ÃªÀÅ «Ä£ÀÄUÀĪÀ RUÉÆüÀ PÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÁtÄwÛÃj. CªÀÅ
£ÀPÀëvÀæUÀ¼ÀÄ. CªÀÅ £À«ÄäAzÀ MAzÉà zÀÆgÀzÀ°ègÀĪÀAvÉ ¨sÁ¸ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. KPÉ?

150
 ¸ÀÆAiÀÄð £ÀªÀÄUÉ ºÀwÛgÀªÁVgÀĪÀ £ÀPÀëvÀæ. ¨É¼ÀPÀÄ ¸ÀÆAiÀÄð¤AzÀ ºÉÆgÀlÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß
vÀ®Ä¥À®Ä ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 8.3 ¤«ÄµÀUÀ¼ÀÄ ¨ÉÃPÉAzÀÄ ¤ªÀÄUÉ FUÁUÀ¯Éà UÉÆwÛzÉ.
gÁwæ DPÁ±ÀzÀ°è PÁtĪÀ £ÀPÀëvÀæUÀ¼À ¨É¼ÀPÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß vÀ®Ä¥À®Ä ªÀµÀðUÀ¼Éà ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛªÉ.
EzÀjAzÀ CªÀÅ £À«ÄäAzÀ JµÀÄÖ zÀÆgÀzÀ°ègÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ PÀ°à¹PÉƽî. CªÀÅ CvÀåAvÀ zÉÆqÀØ UÁvÀæzÀªÀÅ
¸ÀºÀ DVgÀ§ºÀÄzÀ®èªÉ? £ÀPÀëvÀæUÀ¼À zÀÆgÀªÀ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV “eÉÆåÃw ªÀµÀð” JA§ ªÀiÁ£ÀzÀ°è
ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÁÛgÉ. MAzÀÄ eÉÆåÃw ªÀµÀðªÉAzÀgÉ ¨É¼ÀPÀÄ MAzÀÄ ªÀµÀðzÀ°è ZÀ°¸ÀĪÀ zÀÆgÀ.
CAzÀgÉ EzÀÄ 365×24×60×60×300000 Q.«ÄÃ.UÉ ¸ÀªÀÄ GzÁºÀgÀuÉUÉ ¹jAiÀÄ¸ï £ÀPÀëvÀæªÀ£ÀÄß

d
vÉUÉzÀÄPÉƽî. EzÀÄ gÁwæ DUÀ¸ÀzÀ°è CvÀåAvÀ ¥ÀæPÁ±ÀªÀiÁ£ÀªÁzÀ £ÀPÀëvÀæ. CzÀÄ CAzÁdÄ 8.7 eÉÆåÃw

he
ªÀµÀðUÀ¼ÀµÀÄÖ zÀÆgÀ«zÉ. CAzÀgÉ ¤ÃªÀÅ CzÀ£ÀÄß £ÉÆÃrzÁUÀ ¤ªÀÄä PÀtÂÚ£À ªÉÄÃ¯É ©Ã¼ÀĪÀ CzÀgÀ
¨É¼ÀPÀÄ D £ÀPÀëvÀæ¢AzÀ 8.7 ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ ºÉÆgÀlzÀÄÝ.

is
£ÀPÀëvÀæUÀ¼ÀÄ ««zsÀ §tÚUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß ¸ÀºÀ ¤ÃªÀÅ £ÉÆÃqÀÄ«j. CªÀÅ ºÀ¼À¢,
re S
QvÀÛ¼É, ©½, PÉA¥ÀÅ ªÀÄvÀÄÛ ¤Ã°. £ÀPÀëvÀæUÀ¼À §tÚ ªÀÄvÀÄÛ vÁ¥À ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ºÉÃUÉ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀnÖªÉ?
B
bl
ZÀlĪÀnPÉ 23.4
MAzÀÄ PÀ©âtzÀ vÀAwAiÀÄ£ÀÄß CªÁºÀPÀzÀ »rAiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ PÁ¹j. ªÉÆzÀ®Ä CzÀÄ
be T
pu
PÉA¥ÁUÀÄvÀÛzÉ. PÁ¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀĪÀj¹zÁUÀ CzÀÄ QvÀÛ¼É, ºÀ¼À¢ ªÀÄvÀÄÛ ¸Àé®à ©¼ÀÄ¥ÀÅ §tÚ vÁ¼ÀÄvÀÛ
K

zÀ櫸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß PÁtÄ«j.
ZÀlĪÀnPÉ 23.5
©

MAzÀÄ J¯ï.¦.f. ¸ËÖªï £À GjAiÀÄĪÀ ¤Ã° eÁé¯ÉAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀĤ¹. ¤Ã° §tÚzÀ eÁé¯ÉUÉ
MAzÀÄ ºÀ¤ ¤ÃgÀ£ÀÄß ¹A¥Àr¹zÁUÀ CzÀgÀ §tÚzÀ°è DUÀĪÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹. F §tÚzÀ
§zÀ¯ÁªÀuÉUÀ½UÉ DUÀĪÀ PÁgÀtUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ§°ègÁ?

PÉA¥ÀÅ, QvÀÛ¼,É ºÀ¼¢

À , ©½, ¤Ã° §tÚU¼
À ÄÀ £ÀPëv
À U
æÀ ¼
À À vÁ¥ÀU¼
À À KjPÉAiÀÄ PÀª
æ ÄÀ ªÀ£ÄÀ ß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛª.É
DPÁ±ÀzÀ°è£À £ÀPÀëvÀæUÀ¼À «£Áå¸À
to

gÁwæ DUÀ¸ÀzÀ°è £ÀPÀëvÀæUÀ¼À£ÀÄß «ÃQë¹zÁUÀ, £ÀPÀëvÀæUÀ¼ÀÄ MAzÀÄ «£Áå¸ÀzÀ°ègÀĪÀAvÉ PÁtÄvÀÛªÉ.

CªÀÅUÀ¼À ¸ÁÜ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁvÀæ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÉÆA¢UÉ §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛªÉAiÉÄà ºÉÆgÀvÀÄ CªÀÅUÀ¼À «£Áå¸ÀUÀ¼ÀÄ
t

§zÀ¯ÁUÀĪÀ¢®è. d£ÀgÀÄ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÉ®ªÀÅ PÁAiÀÄUÀ½UÉ, ¥ÁætÂUÀ½UÉ, ¥ËgÁtÂPÀ ªÀåQÛ avÀæUÀ½UÉ

No

ºÉÆð¹ PÀ°à¹PÉÆArzÁÝgÉ. EzÀPÉÌ PÁgÀtªÉAzÀgÉ F «£Áå¸ÀUÀ¼À°ègÀĪÀ £ÀPÀëvÀæUÀ¼À ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À£ÀÄß

PÁ®à¤PÀ gÉÃSɬÄAzÀ eÉÆÃr¹zÁUÀ CªÀÅ MAzÀÄ PÁ®à¤PÀ avÀæªÀ£ÀÄß PÉÆqÀÄvÀÛªÉ. F «£Áå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß
GAlÄ ªÀiÁqÀĪÀ £ÀPÀëvÀæUÀ½gÀĪÀ MlÄÖ ¥ÀæzÉñÀPÉÌ £ÀPÀëvÀæ ¥ÀÅAd [Constellation] J£ÀÄßvÁÛgÉ.
DUÀ¸ÀªÀ£ÀÄß MlÄÖ 88 £ÀPÀëvÀæ ¥ÀÅAdUÀ¼À ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¹zÁÝgÉ. ¥Àæw ¥ÀæzÉñÀPÉÌ D £ÀPÀëvÀæ
¥ÀÅAdzÀ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß EqÀ¯ÁVzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ GvÀÛgÀ ¢QÌ£À°ègÀĪÀ K¼ÀÄ £ÀPÀëvÀæUÀ¼À £ÀPÀëvÀæ¥ÀÅAdzÀ
¥ÀæzÉñÀPÉÌ ¸À¥ÀÛ¶ð ªÀÄAqÀ® CxÀªÁ zÉÊvÀå PÀgÀr [Ursa major ] J£ÀÄßvÁÛgÉ.
¸À¥ÀÛ¶ð ªÀÄAqÀ®ªÀÅ vÀ£Àß K¼ÀÄ £ÀPÀëvÀæUÀ¼ÉÆA¢UÉ zsÀÄæªÀ vÁgÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄvÀÄÛwÛgÀÄvÀÛzÉ. ¤ÃªÀÅ
EzÀ£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ZÀ½UÁ®zÀ°è ¨É¼ÀV£À eÁªÀ ZÉ£ÁßV £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÀÄ.
151
 d
he
avÀæ 23.17 gÁwæAiÀÄ ««zsÀ ªÉüÉAiÀÄ°è zsÀȪÀ £ÀPÀëvÀæzÉÆA¢UÉ ¸À¥À¶ð ªÀÄAqÀ® ¥ÀÄAd.

is
re S B
bl
¸ÀÆZÀ£É : F £ÀPÀëvÀæ ¥ÀÅAdzÀ°è J¼É¢gÀĪÀ UÉgÉUÀ¼ÀÄ PÁ®à¤PÀ. ªÁ¸ÀÛªÀªÁV UÉÆÃZÀj¸ÀĪÀÅzÀÄ
©AzÀÄUÀ¼ÀAwgÀĪÀ £ÀPÀëvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀiÁvÀæ.
be T
pu
PÀÄAw¥ÀÄAd (Cassiopeia)ªÀ£ÀÄß GvÀÛgÀ ¢UÀAvÀzÀ°è ZÀ½UÁ®zÀ gÁwæAiÀÄ DgÀA¨sÀzÀ°è
K

zsÀÄæªÀ £ÀPÀëvÀæzÀ ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä G¥ÀAiÉÆÃV¸À§ºÀÄzÀÄ.

©

EzÀÄ w½¢gÀ°: £Á«PÀgÀ ¢PÀÆìa ºÉÆgÀvÁV ¢PÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß w½zÀÄPÉƼÀÄîªÀ ««zsÀ «zsÁ£ÀUÀ½ªÉ.

CªÀÅUÀ¼À°è MAzÀÄ «zsÁ£À zsÀÄæªÀ £ÀPÀëvÀæªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀĪÀzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ««zsÀ £ÀPÀëvÀæ ¥ÀÅAdUÀ¼À ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß
w½zÀÄPÉƼÀÄîªÀzÀÄ. F eÁÕ£ÀªÀÅ CAzÁdÄ ¸ÀªÀÄAiÀÄ, ªÀµÀðzÀ wAUÀ¼ÀÄ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄ®Ä ¸ÀºÀ
¸ÀºÀPÁj. zÉÊvÀåPÀgÀr [Ursamajor], ªÀĺÁªÁåzsÀ [Orion], PÀÄAw¥ÀÄAd [Cassiopeia],
¹AºÀ [Leo] F £ÀPÀëvÀæ¥ÀÄAdUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄ®¨sÀªÁV UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÀÄ.
to

PÀÄAw¥ÀÅAd
t

zsÀÄæªÀ £ÀPÀëvÀæ
No

avÀæ 23.18 PÉ®ªÀÅ £ÀPÀëvÀæ ¥ÀÄAdUÀ¼ÀÄ

152
 ªÀĺÁªÁåzsÀ £ÀPÀëvÀæ ¥ÀÄAdªÀ£ÀÄß ZÀ½UÁ®zÀ°è CvÀåAvÀ ¸ÀÄ®¨sÀªÁV UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
EzÀgÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ ¤UÁ ªÀ»¸À§ºÀÄzÁVzÉ. F £ÀPÀëvÀæ ¥ÀÅAdzÀ°è PÉA¥ÀÅ §tÚzÀ ©Ãl¯ïVøï
ºÁUÀÆ ¤Ã° §tÚzÀ £ÀPÀëvÀæ jÃUÀ¯ï PÀÆqÀ EzÉ. ªÀĺÁªÁåzsÀ£À ¸ÉÆAl ¥ÀnÖAiÀÄ°ègÀĪÀ ¸ÀgÀ¼À
gÉÃSÉAiÀÄ°ègÀĪÀ ªÀÄÆgÀÄ £ÀPÀëvÀæUÀ¼À UÀÄAl MAzÀÄ PÁ®à¤PÀ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß J¼ÉzÁUÀ CzÀÄ ¹jAiÀĸï
£ÀPÀëvÀæzÀvÀÛ ¸ÁUÀÄvÀÛzÉ.(avÀæ 23.18) CzÉà jÃw PÀÄAw¥ÀÄAd £ÀPÀëvÀæ ¥ÀÄAdzÀ zÉÆqÀØ PÉÆãÀzÀ PÁ®à¤PÀ
PÉÆãÁzsÀðgÉÃSÉAiÀÄÄ zsÀÄæªÀ £ÀPÀëvÀæªÀ£ÀÄß ¸ÀA¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ.
gÁ² ZÀPÀæ : [Zodiac]

d
¸ÀÆAiÀÄð, ZÀAzÀæ UÀæºÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀǪÀð¢AzÀ ¥À²ÑªÀÄPÉÌ MAzÀÄ ¥ÀxÀzÀ°è ¸ÁUÀÄwÛgÀĪÀAvÉ

he
vÉÆÃgÀÄvÀÛzÉ. F vÉÆÃjPÉAiÀÄ ºÁ¢, ¥ÀnÖ CxÀªÁ ¥ÀxÀPÉÌ gÁ² ZÀPÀæ J£ÀÄßvÁÛgÉ. F
¥ÀnÖAiÀÄ°ègÀĪÀ ºÀ£ÉßgÀqÀÄ £ÀPÀëvÀæ ¥ÀÅAdUÀ½UÉ gÁ² £ÀPÀëvÀæ ¥ÀÅAdUÀ¼ÀÄ[Zodiacal Con-
stellation] J£ÀÄßvÁÛgÉ.

is
re S
1. ªÉÄõÀ [Aries]
B
bl
2. ªÀȵÀ¨sÀ [Taurus]
be T
pu
3. «ÄxÀÄ£À [Gemini]
K

4. PÀPÀð [Cancer]
©

5. ¹AºÀ [Leo]

6. PÀ£Áå [Virgo]

7. vÀįÁ [Libra]
to

8. ªÀȲÑPÀ [Scorpius]

9. zsˣˀ [Sagittarius]
t

10. ªÀÄPÀgÀ [Capricornus]

No

11. PÀÄA¨sÀ [Aquarius ]

12. «ÄãÀ [Pisces]

avÀæ 23.19 ºÀ£ÉßgÀqÀÄ gÁ² £ÀPÀëvÀæ ¥ÀÅAdUÀ¼ÀÄ

153
 ºÀ£ÉßgÀqÀÄ gÁ²£ÀPÀëvÀæ ¥ÀÄAdUÀ½ªÉ JA§ £ÀªÀÄä £ÀA©PÉAiÀÄ£ÀÄß ºÀĹ ªÀiÁqÀĪÀ ºÀ¢ªÀÄÆgÀ£ÉÃ
gÁ² £ÀPÀëvÀæ ¥ÀÅAdªÀÇ EzÉ. CzÀgÀ ºÉ¸ÀgÀÄ N¦üAiÀÄÄPÀ¸ï [ Ophiuchus ]. EzÀÄ zÉÆqÀØzÁzÀ
gÁ² £ÀPÀëvÀæ ¥ÀÅAdªÁVzÀÄÝ EzÀ£ÀÄß ¸ÀªÀĨsÁdPÀ gÉÃSÉAiÀÄ §½ UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÀÄ. EzÀgÀ E£ÉÆßAzÀÄ
ºÉ¸ÀgÀÄ ¸Àgï¥ÉAmÁjAiÀĸï CAzÀgÉ `zÉÆqÀØ ºÁªÀ£ÀÄß ºÉÆwÛgÀĪÀªÀ’JAzÀÄ CxÀð.
ªÀÄÄA¢£À vÀgÀUÀwUÀ¼À°è ¤ÃªÀÅ £ÀPÀëvÀæ ªÀÄvÀÄÛ UɯÁQìUÀ¼À §UÉÎ ºÉZÀÄÑ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄ«j.
¥ÀÇgÀPÀ ZÀlĪÀnPÉ 23.6 : ¤ªÀÄäzÉà DzÀ ¸ÀtÚ vÁgÁ®AiÀÄ ¤«Äð¹ ªÀÄvÀÄÛ vÁgÁ®AiÀÄPÉÌ

d
¨sÉÃn PÉÆr. MAzÀÄ PÀrªÉÄ ¨É¯ÉAiÀÄ ¸ÀtÚ ©A¢UÉ DPÁgÀzÀ ¥Áè¹ÖPï ¥ÁvÉæ vÉUÉzÀÄPÉƽî. CzÀgÀ

he
vÀ¼ÀzÀ°è ©½AiÀÄ ºÁ¼ÉAiÀÄ£ÀÄß CAn¹. ¸À¥ÀÛ¶ð ªÀÄAqÀ® CxÀªÁ ªÀĺÁªÁåzsÀ £ÀPÀëvÀæ ¥ÀÅAdzÀ
£ÀPÀëvÀæUÀ¼À ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹. D ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À£ÀÄß MAzÀÄ zÀ¥Àà ¸ÀÆf¬ÄAzÀ ZÀÄaÑ gÀAzsÀæUÀ¼À£ÀÄß

is
ªÀiÁr. ©A¢UÉAiÀÄ ¨Á¬ÄAiÀÄ M¼ÀUÉ ¥ÀæRgÀªÁzÀ ¨É¼ÀQ£À DPÀgÀªÀ£ÀÄß Er. (¸ÀÆfgÀAzsÀæ
re S
©A§UÁæ» ¥ÀjuÁªÀÄ GAmÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ vÀAvÀĢåÀªÀ£ÀÄß §¼À¸À¨ÁgÀzÀÄ). LED ¢Ã¥À ¸ÀÆPÀÛ.
B
bl
vÀAvÀÄUÀ½gÀĪÀ §®Äâ ¸ÀÆPÀÛªÀ®è. KPÉAzÀgÉ ¢Ã¥ÀzÀ vÀAvÀÄUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ºÉÆgÀqÀĪÀ ¨É¼ÀPÀÄ ¸ÀÆf
gÀAzsÀæ PÁåªÉÄgÁ ¥ÀjuÁªÀĪÀ£ÀÄßAlÄ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. MAzÀÄ PÀvÀÛ°£À PÉÆÃuÉAiÀÄ°è ©A¢UÉAiÀÄ
be T
pu
gÀAzsÀæUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ºÉÆgÀqÀĪÀ ¨É¼ÀPÀ£ÀÄß PÉÆÃuÉAiÀÄ bÁªÀtÂAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ©Ã¼ÀĪÀ ºÁUÉ ªÀiÁrzÁUÀ,
K

¤ÃªÀÅ £ÀPÀëvÀæ ¥ÀÅAdªÀ£ÀÄß PÁtÄ«j. zÉÆqÀØzÁzÀ wgÀÄV¸À§ºÀÄzÁzÀ ©A¢UÉAiÀÄ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹

««zsÀ £ÀPÀëvÀæ ¥ÀÅAdUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁr, CªÀÅUÀ¼À ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß ©A¢UÉ wgÀÄV¹ vÉÆÃj¸À§ºÀÄzÀÄ.
©

¤ÃªÀÅ PÀ°wgÀĪÀÅzÀÄ
• RUÉÆüÀ ¥ÀzÀzÀ ¤gÀÆ¥ÀuÉ
• ¸ËgÀªÀÇåºÀzÀ ¨sÀÆPÉÃAzÀæ ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ ¸ËgÀPÉÃAzÀæ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ½VgÀĪÀ ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
• ¸ËgÀªÀÇåºÀzÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄUÀ¼ÀÄ
to

• ZÀAzÀæ£À ªÀÄÄRå ®PÀëtUÀ¼ÀÄ

• zÀÆgÀzÀ±ÀðPÀzÀ ¸ÀºÁAiÀÄ«®èzÉ §ÄzsÀ, ªÀÄAUÀ¼À, ±ÀÄPÀæ, UÀÄgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±À¤ UÀæºÀUÀ¼À£ÀÄß
t

UÀÄgÀÄw¸ÀĪÀÅzÀÄ.
No

• UÀæºÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÀPÀëvÀæUÀ½VgÀĪÀ ªÀåvÁå¸À

• UÀæºÀUÀ¼À ªÀÄÄRå ®PÀëtUÀ¼ÀÄ
• ¥ÀjavÀ £ÀPÀëvÀæ ¥ÀÄAdUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀĪÀÅzÀÄ
• gÁ² £ÀPÀëvÀæ ¥ÀÄAdUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¸ÀĪÀÅzÀÄ.
• DPÁ±ÀPÁAiÀÄUÀ¼À §UÉÎ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁrzÀ ªÀåQÛUÀ¼À ¥ÀjZÀAiÀÄ.

154
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ C¥ÀÇtðªÁPÀå/¥Àæ±ÉßUÉ £Á®ÄÌ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀjAiÀiÁzÀ
GvÀÛgÀªÀ£ÀÄß Dj¹ :
1. zsÀÄæªÀ£ÀPÀëvÀæªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀĪÀiÁqÀĪÀ £ÀPÀëvÀæ ¥ÀÅAd

J. PÀÄAw¥ÀÅAd ©. ªÀĺÁªÁåzsÀ ¹. ªÀȵÀ¨sÀ r. ¹AºÀ

d
2. ¸ËgÀªÀÇåºÀzÀ JgÀqÀ£Éà zÉÆqÀØUÀæºÀªÀÅ

he
J. CvÀåAvÀ PÀrªÉÄ ¸ÁAzÀævÉ ºÉÆA¢zÉ ©. ¤Ãj£ÀµÉÖà ¸ÁAzÀævÉ ºÉÆA¢zÉ

is
¹. CvÀåAvÀ ºÉZÀÄÑ ¸ÁAzÀævÉ ºÉÆA¢zÉ. r. ¨sÀÆ«ÄAiÀĵÀÄÖ ¸ÁAzÀævÉ ºÉÆA¢zÉ.
re S B
bl
3. F PɼÀV£À UÀæºÀzÀ zsÀÄæªÀUÀ¼ÀÄ ¨ÉÃgÉ UÀæºÀUÀ½UÉ ºÉÆð¹zÁUÀ ºÉZÁÑV ¸ÀÆAiÀÄð£ÀvÀÛ ªÀÄÄR
ªÀiÁrgÀĪÀÅzÀÄ
be T
pu
J. ªÀÄAUÀ¼À ©. AiÀÄÄgÉãÀ¸ï ¹. UÀÄgÀÄ r. ±À¤
K

4. ªÀÄAUÀ¼À UÀæºÀzÀ zsÀÄæªÀ »ªÀÄ mÉƦàUÉUÀ½UÉ PÁgÀt

©

J. WÀ£ÀgÀÆ¥ÀzÀ ¤ÃgÀÄ ©. WÀ£ÀgÀÆ¥ÀzÀ PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉìöÊqï

¹. zsÀÄæªÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ¼À ¸ÉÆáÃl r. ¨É¼ÀPÀ£ÀÄß ¥Àæw¥sÀ°¸ÀĪÀ zsÀƽPÀtUÀ¼ÀÄ.

5. F UÀæºÀzÀ°è GµÀÚzÀ C¯ÉUÀ¼ÀÄ ºÉZÁÑV G½zÀÄ©qÀÄvÀÛªÉ

to

J. §ÄzsÀ ©. ±ÀÄPÀæ ¹. ¨sÀÆ«Ä r. £É¥ÀÆÑ£ï

II ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ¨sÀwðªÀiÁr :
t

1. gÉÃrAiÉÆà C¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆ«Ää¸ÀĪÀ UÀæºÀ _____________ .

No

2. ªÀÄAUÀ¼À UÀæºÀzÀ §tÚ ____________________ .

3. ZÀ½UÁ®zÀ £ÀPÀëvÀæ ¥ÀÅAdªÉAzÀgÉ __________________ .
4. PÀëÄzÀæUÀæºÀUÀ¼ÀÄ ºÉZÁÑV EgÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀ __________ UÀæºÀUÀ¼À PÀPÉëUÀ¼À ªÀÄzsÉå EgÀÄvÀÛªÉ.
5. ¸ÀÆAiÀÄð¤AzÀ ºÉÆgÀqÀĪÀ £ÉÃgÀ¼ÁwÃvÀ QgÀtUÀ¼À£ÀÄß ±ÉÆâü¸ÀĪÀ ªÁAiÀÄĪÀÄAqÀ®zÀ
¸ÀÛgÀ __________________ .

155
III ºÉÆA¢¹ §gɬÄj :
J ©
1. CvÀåAvÀ ªÁ°zÀ UÀæºÀ J. ¨sÀÆ«Ä
2. UÀÄgÀÄUÀæºÀzÀ G¥ÀUÀæºÀ ©. mÉÊmÁ£ï
3. £ÀPÀëvÀæ ¥ÀÅAd ¹. ºÁå¯É
4. ¸ÀÆAiÀÄð¤AzÀ ªÀÄÆgÀ£Éà UÀæºÀ r. LAiÉÆà [Io ]
E. AiÀÄÄgÉãÀ¸ï

d
J¥sï. ¸ À¥ÀÛ¶ð ªÀÄAqÀ®

he
f. ¹jAiÀĸï
IV F ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹ :
1. AiÀiÁªÀ UÀæºÀªÀ£ÀÄß ¨É¼ÀV£À £ÀPÀëvÀæ CxÀªÁ ¸ÀAeÉ £ÀPÀëvÀæ J£ÀÄßvÁÛgÉ?

is
re S
2. AiÀiÁªÀ UÀæºÀªÀ£ÀÄß 2006 gÀ°è UÀæºÀUÀ¼À ¥ÀnÖ¬ÄAzÀ PÉÊ ©qÀ¯Á¬ÄvÀÄ?
3. PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß km UÀ¼À°è ªÀåPÀÛ ¥Àr¹
B
bl
J. 10 ¨É¼ÀQ£À ¤«ÄµÀUÀ¼ÀÄ ©. 10 ¨É¼ÀQ£À ¢£ÀUÀ¼ÀÄ ¹. 10 eÉÆåÃwªÀðµÀðUÀ¼ÀÄ
be T
pu
4. PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹
K

J. zÀÆgÀzÀ±ÀðPÀ¢AzÀ £ÉÆÃrzÁUÀ §¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀ CvÀåAvÀ «ºÀAUÀªÀÄ £ÉÆÃl

¤ÃqÀĪÀ UÀæºÀ.
©

©. ¨sÀÆ«ÄUÉ ºÀwÛgÀªÁVgÀĪÀ UÀæºÀ ¹. ¸ÀÆAiÀÄð¤UÉ ºÀwÛgÀªÁVgÀĪÀ UÀæºÀ

r. ¸ËgÀªÀÇåºÀzÀ CvÀåAvÀ zÉÆqÀØ UÀæºÀ
5. G¥ÀUÀæºÀUÀ¼ÀÄ UÀæºÀUÀ½VAvÀ ºÉÃUÉ ©ü£Àß?
6. AiÀiÁªÀ £ÉʸÀVðPÀ G¥ÀUÀæºÀªÀÅ ¸ÀQæÃAiÀÄ eÁé¯ÁªÀÄÄTUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ?
7. PɼÀV£ÀªÀÅUÀ½UÉ PÁgÀt PÉÆr.
J. ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À°ègÀĪÀ M§â ªÀåQÛVAvÀ EAUÉèAqï£À°ègÀĪÀ M§â ªÀåQÛUÉ zsÀÄæªÀ £ÀPÀëvÀæªÀÅ
to

¸ÀÄ®¨sÀªÁV UÉÆÃZÀj¸ÀÄvÀÛzÉ
©. §ÄzsÀ UÀæºÀzÀ «ÃPÀëuÉ PÀµÀÖ.
t

¹. ±ÀÄPÀæUÀæºÀzÀ ªÉÄð£À MAzÀÄ ¢£ÀzÀ CªÀ¢ü CzÀgÀ ªÀµÀðQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ.

No

r. ±ÀÄPÀæUÀæºÀzÀ°è ºÀ¹gÀÄ ªÀÄ£É ¥ÀjuÁªÀÄzÀ wêÀævÉ ºÉZÀÄÑ.

V PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼ÀÄ ¸ÀjAiÉÆÃ, vÀ¥ÉÇàà w½¹ :
1. ±À¤ UÀæºÀzÀ ¸ÁAzÀævÉ ºÉZÀÄÑ
2. gÁwæ DUÀ¸ÀzÀ°è ±ÀÄPÀæ UÀæºÀªÀ£ÀÄß £ÉwÛ £ÉÃgÀPÉÌ «ÃQë¸À§ºÀÄzÀÄ
3. ªÉÄõÀgÁ²AiÀÄÄ MAzÀÄ gÁ² £ÀPÀëvÀæ ¥ÀÅAd
4. ªÀÄAUÀ¼À UÀæºÀzÀ ªÁvÁªÀgÀtzÀ°è DQìd£ï EzÉ.
5. ZÀAzÀæ£À°è ªÁvÁªÀgÀt«®è.
6. UÀÄgÀÄ UÀæºÀzÀ MAzÀÄ G¥ÀUÀæºÀ mÉÊl£ï.
156
 ²ÃWÀæ CªÀ¯ÉÆÃPÀ£ÀPÁÌV
PÀæªÀÄ. UÀæºÀ ªÁå¸À ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¸ÀªÀÄAiÀÄPÉÌ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¸ÀªÀÄAiÀÄPÉÌ ªÁvÁªÀgÀtzÀ ªÀÄÄRå ¸Áé¨sÀ«PÀ ªÀÄÄRå ®PÀëtUÀ¼ÀÄ ¸ÀÆAiÀÄð¤AzÀ EgÀĪÀ
¸ÀASÉå C£ÀÄUÀÄtªÁV ªÀµÀð C£ÀÄUÀÄtªÁV ¢£À C¤®UÀ¼ÀÆ ZÀAzÀæUÀ¼À ¸ÀgÁ¸Àj
¸ÀASÉå zÀÆgÀ («Ä°AiÀÄ£ï
Q.«ÄÃ.)
1. §ÄzsÀ 4878 Q.«Äà 88 ¢£ÀUÀ¼ÀÄ 59 ¢£ÀUÀ¼ÀÄ C®à ¥ÀæªÀiÁtzÀ DUÀð£ï, 0 ¢£ÀzÀ vÁ¥À 880oF(470 oC) gÁwæ vÁ¥À -280°F 58
No
t ¤AiÀiÁ£ï, »°AiÀÄA (-170 oC)

2. ±ÀÄPÀæ 12102 Q.«Äà 224 ¢£ÀUÀ¼ÀÄ 17 243 ¢£ÀUÀ¼ÀÄ zÀlÖ ªÉÆÃqÀzÀAwgÀĪÀ 0 EvÀgÀ UÀæºÀUÀ¼ÀÄ ¥À²ÑªÀÄ¢AzÀ ¥ÀǪÀðPÉÌ ¨sÀæ«Ä¹zÀgÉ EzÀÄ 107
UÀAmÉUÀ¼ÀÄ
to © PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉìöÊqï ªÀiÁvÀæ ¥ÀǪÀð¢AzÀ ¥À²ÑªÀÄPÉÌ ¨sÀæ«Ä¸ÀÄvÀÛzÉ

3. ¨sÀÆ«Ä 12756 Q.«Äà 365 ¢£ÀUÀ¼ÀÄ 6 (1 ¢£À) 23 UÀAmÉUÀ¼ÀÄ, £ÉÊmÉÆæÃd£ï, DQìd£ï 1 £ÀªÀÄUÉ UÉÆwÛgÀĪÀAvÉ fëUÀ¼ÀÄ EgÀĪÀ KPÉÊPÀ UÀæºÀ. ¸ÀÆPÀÛ 149
UÀAmÉUÀ¼ÀÄ 56 ¤«ÄµÀUÀ¼ÀÄ
K ªÁvÁªÀgÀt, ¤ÃgÀÄ WÀ£À, zÀæªÀ ºÁUÀÆ C¤® gÀÆ¥ÀzÀ°èzÉ.

4. ªÀÄAUÀ¼À 6792 Q.«Äà 687 ¢£ÀUÀ¼ÀÄ 23 24 UÀAmÉUÀ¼ÀÄ, 37 vɼÀĪÁzÀ ªÉÆÃqÀzÀAwgÀĪÀ 2 ªÀÄAdÄUÀqÉØAiÀÄ mÉƦàUÉ ºÁQzÀAwgÀĪÀ zsÀÄæªÀUÀ¼ÀÄ, 4 224
be T
UÀAmÉUÀ¼ÀÄ ¤«ÄµÀUÀ¼ÀÄ PÁ§ð£ï qÉÊ DPÉìöÊqï IÄvÀĪÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÄ, zsÀƽ£À ªÀiÁgÀÄvÀ
B

157
5. UÀÄgÀÄ 142984 Q.«Äà 11 ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ 11 9UÀAmÉUÀ¼ÀÄ, 56 ºÉÊqÉÆæÃd£ï, »Ã°AiÀÄA PÀ¤µÀÖ §tÚ §tÚzÀ C¤® ¥ÀnÖUÀ¼ÀÄ, zsÀÄæªÀzÀ §½ ªÀtð¥Àæ¨sÉ, 768
re S
wAUÀ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ ¤«ÄµÀUÀ¼ÀÄ 60 zsÉÊvÀå PÉA¥ÀÅ PÀ¯É ºÉÆA¢zÀ ZÀAqÀªÀiÁgÀÄvÀ. F PÀ¯É
¨sÀÆ«ÄVAvÀ zÉÆqÀØzÀÄ.
pu
6. ±À¤ 120536 Q.«Äà 29 ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ 5 10 UÀAmÉUÀ¼ÀÄ, 39 ºÉÊqÉÆæÃd£ï »Ã°AiÀÄA PÀ¤µÀÖ ªÀtðªÀÄAiÀĪÁzÀ ªÀÄAf£À §¼ÉUÀ½AzÀ DªÀÈvÀÛªÁVzÉ. 1,424
wAUÀ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ ¤«ÄµÀUÀ¼ÀÄ 60

7. AiÀÄÄgÉãÀ¸ï 51118 Q.«Äà 84 ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ 17 UÀAmÉUÀ¼ÀÄ, 14 ºÉÊqÉÆæÃd£ï »Ã°AiÀÄA, 17 Cwà ªÁ°zÀ UÀæºÀ. 2,848
bl
¤«ÄµÀUÀ¼ÀÄ is «ÄxÉãï

8. £É¥ÀÆÑ£ï 49528 Q.«Äà 164 ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ 16 UÀAmÉUÀ¼ÀÄ, 7 ºÉÊqÉÆæÃd£ï »°AiÀÄA, 8 UÀAmÉUÉ 1500 Q.«Äà (930 mph) ªÉÃUÀ¢AzÀ ZÀ°¸ÀĪÀ 4,480,000
¤«ÄµÀUÀ¼ÀÄ «ÄxÉÃ£ï ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ.
he
d
 REFERENCE BOOKS

• A Text book of Physics by Mary Jones, Feoff Jones and Philip

Marchington

• A Text book of Physics by Lakhmir Singh and Manjith Kaur.

• Concise Biology by Taylor E.L.B.S.

d
• Fundamentals of Biology by M.B.V. Roberts.E. L. B. S.

he
• Understanding Environment by Kiran Chokkar and Others,
Sage Publications New Delhi

is
re S
• Environmental Studies From Crisis To Cure by R. Rajagopalan
B

bl
Oxford University Press.
be T

• Encyclopedia Britannica 2010 Edition

pu
K

• Wikipedia encyclopedia
©

YOU CAN ALSO VISIT THESE WEBSITES

www.en wikibooks.org/wiki/high school

www.ehow.com
to

www.share2learn.com
www..sciencemaste.com
t

www.library.thinkquest.org
No

www.biology.arizona.edu

158