Κυβερνήσεις,

Χρηματαγορές και Μακροοικονομία

Το χάος των χρηματοοικονομικών εξελίξεων

…και η τέχνη & επιστήμη των αναλύσεων
 ‘Οδοδείκτης’
 Μέρος Α΄– Βασικές Έννοιες
 Μέρος Β΄– Αναλύσεις Βραχυχρονίων
Διακυμάνσεων
 Μέρος Γ΄– Νομισματική Πολιτική και
Χρηματαγορές
Εισαγωγή
Χάος
Στόχοι
Προσέγγ.

Κεφάλαιο 2 2
 ‘Οδοδείκτης’
 Μέρος Α΄– Βασικές Έννοιες
 Κεφ. 1. Το χάος των χρηματοοικονομικών εξελίξεων
 Κεφ. 2. Εισαγωγή στους εθνικούς λογαριασμούς
 Κεφ. 3. Δείκτες τιμών και πληθωρισμός
 Κεφ. 4. Πληθωρισμός και επιτόκια
 Κεφ. 5. Πληθωρισμός, υπερπληθωρισμός,
Εισαγωγή αντιπληθωρισμός
Χάος
 Κεφ. 6. Οικονομικοί κύκλοι
Στόχοι
Προσέγγ.

Κεφάλαιο 2 3
 Διαπίστωση
 Απολαμβάνουμε μεγάλη οικονομική ελευθερία
 Δραστηριότητες & επενδύσεις
 Αντιμετωπίζουμε μεγάλους κινδύνους
 Κάποιους τους αναγνωρίζουμε πριν συμβούν…
 Αλλά δεν έχουμε τον τρόπο –μέσα και γνώσεις— να
προστατευθούμε
 …άλλους εκ των υστέρων…
Εισαγωγή  Αργά για να προστατευθούμε
Χάος  …άλλους καθόλου
Στόχοι  Λανθασμένες αντιδράσεις, μεγεθύνουν τις ζημίες
Προσέγγ. …αποτέλεσμα του χάους των
χρηματοοικονομικών εξελίξεων.
Κεφάλαιο 1 1. Εισαγωγή 4
 Αυτοεπιβεβαιούμενες προσδοκίες
 Καλές
 οικονομική ανάπτυξη
Το χάος των  Κακές
 υπέρμετρη ευφορία
χρηματοοικονομικών εξελίξεων  πληθωρισμός
 debt deflation
 τραπεζικές κρίσεις
 Αποτέλεσμα της πολυπλοκότητας της κρίσεις.
 συναλλαγματικές
οικονομικής ζωής
 Όλα τα παρατηρούμενα μεγέθη
 Επιτόκια, ισοτιμίες, παραγωγή, εισοδήματα, απασχόληση, τιμές
ακινήτων, μετοχών, ομολόγων…
αποτελούν τη συνισταμένη των αποφάσεων
εκατομμυρίων ανεξαρτήτων οικονομικών
Εισαγωγή παραγόντων, στην Ελλάδα και την αλλοδαπή
Χάος  Λαμβάνουν υπ’ όψιν
Στόχοι  τις πιθανές πράξεις των υπολοίπων παραγόντων

Προσέγγ.  το θεσμικό πλαίσιο και τις πιθανές αλλαγές του

 Δρουν πριν τα γεγονότα, με βάση τις προσδοκίες

Κεφάλαιο 1 1. Εισαγωγή 5
 Το χάος των
χρηματοοικονομικών εξελίξεων

 Συνέπειες
 Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις, ούτε απόλυτες
απαντήσεις
 Όλες οι οικονομικές αποφάσεις ενέχουν κίνδυνο
 Οι εξελίξεις να είναι εις βάρος μας
 Κανείς δεν μπορεί να αποφύγει τις επιπτώσεις
Εισαγωγή
 Είτε επωφελείται στις ’καλές’ εποχές είτε όχι, ‘πληρώνει’
στις ‘κακές’.
Χάος
Στόχοι
Προσέγγ.

Κεφάλαιο 1 1. Εισαγωγή 6
 Πρώτη αίσθηση του χάους
 Ένθετο 1.3. Η Κρίση που Άλλαξε τον Κόσμο
 Μικρές διαταραχές, δυσανάλογα μεγάλες
επιπτώσεις…
…λόγω των συσσωρευμένων ανισορροπιών
 Η σταγόνα που ξεχειλίζει το ποτήρι
 «Πλήρωσαν και οι αθώοι»
 Η κρίση δεν απεφεύχθη παρά τις δραματικές
προσπάθειες των Αρχών
Εισαγωγή
 Καλύτερη θεραπεία, η πρόληψη
Χάος
 Πολλές «βεβαιότητες» κατέρρευσαν…
Στόχοι
…χρήσιμα διδάγματα αντλήθηκαν…
Προσέγγ.
…το «θεσμικό εκκρεμές» άλλαξε φορά.
Κεφάλαιο 1 1. Εισαγωγή 7
1.2 Το χάος των χρηματοοικονομικών
εξελίξεων
Μεγάλος αριθμός μεταβλητών
Σύνθετες αλληλεπιδράσεις
Συνεχείς αλλαγές στην οικονομία και τις
χρηματαγορές
Έλλειψη καλών προβλέψεων
Κεφάλαιο 1 8
 Χρηματοοικονομικές αναλύσεις
– Τέχνη & Επιστήμη

 Επιστήμη: προσδιορισμός των κύριων

μεταβλητών
 Διδάσκεται
 Τέχνη: καλύτερη ερμηνεία τους
 Μαθαίνεται στην πράξη
 Τέχνη & επιστήμη: βοηθούν στην
Εισαγωγή  καλύτερη εκτίμηση των
Χάος χρηματοοικονομικών συνθηκών
Στόχοι
 παραγωγή καλύτερων προβλέψεων
Προσέγγ.
 λήψη καλύτερων αποφάσεων.
Κεφάλαιο 1 2. Το χάος των χρηματοοικονομικών εξελίξεων 9
 Χρηματοοικονομικές αναλύσεις
– Τέχνη & Επιστήμη

 Δυσκολίες
 Μεγάλος αριθμός μεταβλητών
 Κανείς δεν μπορεί να τις παρακολουθεί όλες
 Σύνθετες αλληλεπιδράσεις
 Δεν υπάρχουν απόλυτες απαντήσεις
 Συνεχείς αλλαγές στην οικονομία και τις αγορές
 Το παρελθόν δεν αποτελεί πάντα αξιόπιστο οδηγό για το
Εισαγωγή μέλλον
Χάος  Έλλειψη καλών προβλέψεων
Στόχοι  Οι οικονομικοί παράγοντες πρέπει να δρουν πριν τα
γεγονότα
Προσέγγ.
 Για αξιοποίηση των ευκαιριών και μείωση των κινδύνων.
Κεφάλαιο 1 2. Το χάος των χρηματοοικονομικών εξελίξεων 10
 Μεγάλος αριθμός μεταβλητών
Σχήμα 1.1. Το Χάος των Χρηματοοικονομικών Εξελίξεων
Αλληλεπιδράσεις της Πραγματικής Οικονομίας και των Χρηματαγορών

Παγκόσμια Οικονομία
&
Διεθνείς Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίων

Ελλάδα

Πραγματική
Οικονομία

Εισαγωγή Χρηματιστήριο Τράπεζες

Χάος
Αγορά Ομολόγων
Στόχοι
Προσέγγ.

Κεφάλαιο 1 2. Το χάος των χρηματοοικονομικών εξελίξεων 11

Ενθετο 1.8 Ενθετο 1.9
Τον Σεπτέμβριο του 1992 George Στην Ιαπωνία, η κατάρρευση του τραπεζικού
Soros κτύπησε την Αγγλική οικονομία. συστήματος στη δεκαετία του 1990, η οποία
Η Τράπεζα της Αγγλίας και η ακολούθησε το 1989 το σπάσιμο της δίδυµης φούσκας
κυβέρνηση είχαν το δίλημμα να στο χρηματιστήριο του Τόκιο και στην αγορά ακινήτων
ανεβάσουν τα επιτόκια για να κατέστησε παντελώς αναποτελεσµατική, και τη

Σύνθετες αλληλεπιδράσεις
κρατήσουν την αξία της λίρας με νομισματική, και τη δημοσιονοµική πολιτική. Παρά τις
κίνδυνο την άνοδο της ανεργίας, η' να διαρκώς εντεινόµενες προσπάθειες της κυβερνήσεως
εγκαταλείψουν το Μηχανισµό και της κεντρικής τραπέζης, η οικονοµία παρέμεινε σε
Συναλλαγματικων Iσοτιμιών -τον ύφεση για µία δεκαετία περίπου. Ενδεικτική των
πρόγονοτης ΟΝΕ, και να αφήσουν τη προσπαθειών των Αρχών είναι η αύξηση του

Παρενέργειες «οικονομικών φαρμάκων»

λίρα να υποτιµηθεί; Επέλεξαν το

δεύτερο, ως το µικρότερο κακό.
 Επιλογές οικονομικής πολιτικής: «το μη χείρον
βέλτιστον» Ένθετο 1.8
 (Φαινομενικά) δυσανάλογα αποτελέσματα
κυβερνητικού χρέους, απο 65% του ακαθάριστου
εγχώριου προϊόντος το 1990 σε περισσότερο από
170% το 2005-το υψηλότερο μεταξύ των χωρών-
μελών του ΟΟΣΑ. καθώς η κυβέρνηση αύξανε επί
ματαίω τις δαπάνες για την έξοδο από την
παρατεταµένη ύφεση. Μία άλλη ένδειξη είναι τα
ουσιαστικά µηδενικά επιτόκια της Ιαπωνίας από το
1995.

κάποιων διαταραχών
 Ευμετάβλητες προσδοκίες
Εισαγωγή  Νέα προβλήματα, παλιές «συνταγές»
Χάος
 Η κρίση της Ιαπωνίας, 1992 – Παρόν Ένθετο 1.9
(Ένθετο 1.9)
Στόχοι
Προσέγγ.
 Απότομες μεταβολές των χρη/κών συνθηκών
Κεφάλαιο 1 2. Το χάος των χρηματοοικονομικών εξελίξεων 12
Ενθετο 1.11 Ενθετο 1.12
Το πόσο συχνές έχουν γίνει οι κρίσεις Χαρακτηριστικό παράδειγµα αλλαγής
προκύπτει από μία µελέτη του των κανόνων που επιβάλλουν Οι
Διεθνούς Νοµισµατικού Ταμείου: την κυβερνήσεις, αποτελεί η επιστροφή σε
περίοδο 1980 - 1996, όλες σχεδόν οι μεγαλύτερο κρατικό παρεμβατισμό σε
χώρες είχαν είτε σημαντικά όλον τον κόσμο, ακόµη και σε χώρες

Σύνθετες αλληλεπιδράσεις
προβλήματα είτε κρίση στον τραπεζικό ζηλωτές της ελεύθερης οικονομίας,
τομέα. Εξαίρεση αποτέλεσαν ελάχιστες όπως οι ΗΠΑ και το ΗΒ, και µε τις
χώρες της Λατινικής Αμερικής, της ευλογίες ιδεολογικά διακειµένων προς
Αφρικής και της Μέσης Ανατολής και την ελεύθερη οικονομία οργανισµών,
από τις βιομηχανικές οι Αγγλία, Βέλγιο, όπως το ΔΝΤ

Πολλές χρηματοοικονομικές κρίσεις

Ολλανδία, Πορτογαλία, Αυστρία και
Ελβετία.  Ένθετο 1.11

 Μεταβαλλόμενη «ορθοδοξία»
 Οι «κανόνες του παιχνιδιού» αλλάζουν… Ένθετο 1.12
Ενθετο 1.13  Συχνές εξάρσεις υπεραισιοδοξίας οι οποίες,
Στην Ελλάδα, η υπεραισιοδοξία από
συνήθως, καταλήγουν σε κρίσεις Η Ένθετο 1.13
την επιτυχή πορεία της χώρας προς
την ΟΝΕ συνέβαλε στη δημιουργία της
'φούσκας' στο Χρηματιστήριο Αξιών
Αθηνών το 1999.
Στις ΗΠΑ, ο ασυνύθιστος με τα
Εισαγωγή
δεδομένα της εποχής εκείνης
συνδυασµός υψηλών ρυθμών
Χάος
οικονομικής αναπτύξεως µε χαμηλό
πληθωρισμό, στο δεύτερο μισό της
Στόχοι
δεκαετίας του 1990, οδήγησε πολλούς
Ένθετο 1.15
να πιστέψουν στην ύπαρξη της
Προσέγγ.
λεγόμενης 'Νέας Οικονοµίας’ Η
κατάρρευση του δείκτη του
χρηματιστηρίου NASDAQ των ΗΠΑ
]2003. Κεφάλαιο 1 2. Το χάος των χρηματοοικονομικών εξελίξεων 13
 Ένθετο 1.11
Τραπεζικές κρίσεις, 1980 – 1996
Ο Χάρτης των Τραπεζικών Κρίσεων, 1980 – 1996

Εισαγωγή
Χάος
Στόχοι
Προσέγγ.
Πηγή: Lindgren, Garcia και Saal (1996).
Σημείωση: Σκούρο γκρι: χώρες με τραπεζική κρίση. Γκρι: χώρες με σοβαρά προβλήματα στον τραπεζικό τομέα.
Λευκό: χώρες χωρίς γνωστά προβλήματα.
Κεφάλαιο 1 2. Το χάος των χρηματοοικονομικών εξελίξεων 14
 Σύνθετες αλληλεπιδράσεις

 Ο ισχυρός ρόλος των χρηματαγορών

 Αναλαμβάνουν κινδύνους
 Είναι ευάλωτες σε κρίσεις
 Επιβάλλουν πειθαρχία σε όλους
 Αποφυγή μεγάλων ανισορροπιών
 Όταν υπάρχουν μεγάλες ανισορροπίες, συνηθισμένες
διαταραχές έχουν δυσανάλογα μεγάλες επιπτώσεις
Εισαγωγή
 Επιταχύνουν τις εξελίξεις/κρίσεις
Χάος
 Δεν ελέγχονται
Στόχοι
Προσέγγ.  Ισχυροποιήθηκαν με την απελευθέρωση του
χρηματοοικονομικού συστήματος
Κεφάλαιο 1 2. Το χάος των χρηματοοικονομικών εξελίξεων 15