ဖက္ဒရယ္ ဥပေဒအကယ္ဒမီ

(ဥပေဒစိုးမိုးေရိုး ဘာသာရပ္ရႈေထာာ့္္မွ သံိုးသပ္ပ္က္ - ၂)

ဇန္န၀ါရီလ (၁၈) ရက္ ၂၀၁၉ ပနွစ္

ျမန္မာာပ္မောာ္ သာာ္ိုးျပန္နကာိုးေရိုး အဖြဲ ့္၏ သာာ္ိုးစာ ရွာိုး္ လာ္ိုးပအ

ြဲ ေပေပၚ သံိုးသပ္ပ္က္

(၁) ာနာ္ာံလိုးံ ပစ္ပာ္ာက္ပက္မႈ ရပ္စြဲေရိုး စာပ္်ဳပ္ အပန္ိုး (၁) အေျပပံမမမ္ာိုး အပဒ္ (၁) (ပ) မွာ “ျမန္မာာာ္ာံ ာာ္
သမာ္ိုးရွွ္နကာျဖစ္ပာိုးပြဲ့္ေသာ လက္နက္ကာ္ပဋပကၡမ္ာိုး အဆံိုးသာ္ာာ္ရန္ ေဆိုးောိုး ွာႈာ္ိုးအျဖရွာေရိုးာေရး၊” ရယ္လ ့္
ထွ့္္သာ္ိုးထာိုးပါာယ္ယ္။ အြဲသွ္ ျပန္နကာိုးေရိုး အဖြဲ ့္ကောာ့္ ဒါနြဲ ့္ေျပာာ္ိုးျပန္ဆလက္ပါျပီယ္။ ျမန္မာနာ္ာံမာွ ျပွ္ာာ္ိုး
စစ္မရွာေရး၊ ၁၉၄၉ ပနွစ္ ေမလ ၂၂ ရက္ေန ့္ အာ္ိုးစန္ာက္ပျြဲ ပီိုးကထြဲက ျပီိုးဆံိုးသာိုးပြဲ့္ျပီ ျဖစ္ပါသာြဲ့္ယ္။ သက္ေသပံဥပေဒ
အရ ေရွ ့္ေနာက္မွီာြဲ ့္ထက္ဆပ္က္ောတြဟာ ပ္က္ျပယ္ပါာယ္ယ္။

(၂) ၂၀၀၈ ဖြဲ ့္စွ္ိုးပံအေျပပံဥပေဒ အပန္ိုး (၇) ာပ္မောာ္ က႑မွာ ျပပာန္ိုးထာိုးာာောနြဲ ့္ဆက္စပ္လ ့္ ာပ္မောာ္မွာ
လာ္လပ္စာ လပ္ပာ္ပာ့္္ ရွေနကာာ္ိုး အြဲသွ္ ျပန္နကာိုးေရိုး အဖြဲ ့္က ဆပါာယ္ယ္။ အျပာိုးာေနရာမွာောာ့္ ရပာ္ ့္ာပ္
မောာ္(AA) က ေပ္မႈန္ိုးဘ ့္သမမာရံိုးကွန္နကာိုးာေရး၊ ေဒေပၚေအာာ္ဆန္ိုးစနကွ္ က မွာနကာိုးာာေနကာာ့္္ ေပ္မႈန္ိုး ေနျပာ္ိုး
ျဖစ္ေနကာာ္ိုး အြဲသွ္ အဖြဲ ့္ကဘြဲ ဆျပန္ပါာယ္ယ္။ ာေနရာ ာမ္်ဳိုးာေရး၊ အျပာိုးာေနရာမွာ ာမ္်ဳိုးေျပာာာတြဟာ မယံနကွ္
ထက္ေသာ သက္ေသစာရာ္ိုးထြဲမွာ ၀ာ္သာိုးပါာယ္ယ္။

(၃) ာနာ္ာံလံိုး ပစ္ပာ္ာက္ပက္မႈ ရပ္စြဲေရိုး စာပ္်ဳပ္ အပန္ိုး (၁) အေျပပံမမ

မ ္ာိုး အပဒ္ (၁) (က) မွာ က္ယ္ပာ္ျပပာန္ိုးပာ့္္
နြဲ ့္ဆက္စပ္ျပီိုး “ပာ္လံစာ္္ါာ္နြဲ ့္အွီ” ရယ္လ ့္သံိုးန်ဳန္ိုးထာိုးာယ္ယ္။ “ စာပ္်ဳပ္ ” က မရွ္ွႊန္ိုးပါဘမိုးယ္။ အြဲသွ္
ျပန္နကာိုးေရိုး အဖြဲ ့္ကောာ့္ ကယ္ပာ္ျပပာန္ိုးပာ့္္ ဆာ္ရာ ေမိုးပန္ိုးက ေျဖနကာိုးရာမွာ ပာ္လံစာပ္်ဳပ္ အပဒ္ (၅) မွာ ပါရွာြဲ့္
“ နယ္ာာ္ိုးအပ္ပ္်ဳပ္ေရိုးာာ္ ကယ္ပာ္အပ္ပ္်ဳပ္ေရိုး ရာပာ္နန္ိုးအျပွ့္္ရွေစရမွ္” ဆာြဲ့္ သေဘာာမွီပ္က္က ကိုးကာိုး
ရွာ္ိုးျပသာိုးပါာယ္ယ္။ “ စာပ္်ဳပ္ ” ဆာြဲ့္ ေ၀ါတြဟာရ က အာအက္ သံိုးစသ
ြဲ ာိုးပြဲ့္ာယ္ယ္။ ဘယ္တြဟာက အမွန္လြဲ ဆာာက
ာရာိုးရံိုးောမွာ ာာ္ျပီိုး အဆံိုးအျဖာ္ပံယမလ ့္မရပါဘမိုးယ္။ ဖြဲ ့္စွ္ိုးပံအေျပပံဥပေဒဆာ္ရာ ပံရံိုးကလြဲ နာ္ဆာ္ေနပါျပီယ္။
ဥပေဒ စိုးမိုးေရိုး ပ္က္ယာ္ိုးာြဲ့္ သာ္က ောပါဘြဲယ္။

(၄) ကပ္ာ္ က ကပ္ာ္နာ္ာံာွ္ေထာာ္ေရိုးာေရး၊ ရပာ္က ကန္ဖက္ဒေရိုးရွာ္ိုး စာြဲ့္ ောာာ္ိုးဆပ္က္ ောတြဟာ နာ္ာံောာ္ကကာ္စြဲ

ထာိုးာြဲ့္ ဒီမကေရစီ ဖက္ဒရယ္ မမောနြဲ ့္ဆန္ ့္က္ာ္ာယ္ာေရး၊ အြဲဒါော စန္ ့္လႊာ္မွ ေဆိုးောိုးနာ္မယ္ လ ့္ ျပန္နကာိုးေရိုး
အဖြဲ ့္က ဆပါာယ္ယ္။ ဒါတြဟာ လမထောရြဲ ့္လာ္လပ္စာထာ္ေဖာ္ပာ့္္ က ပာ္ပာ္ာာပါယ္။ ျမန္မာစစ္ေပါာ္ိုးေဆာာ္ော
 ဆာၵနြဲ ့္ွီာာောကသာ ေျပာဆရမယ္ ဆာြဲ့္ သေဘာပါယ္။ ၄ာ္ိုးာ ့္ရွ္ွန္ိုးာ့္ြဲ ဖက္ဒရယ္ မမ ဆာာ ဘာျဖစ္ေနကာာ္ိုး
ောာ့္ ေျပာမသာိုးပါဘမိုးယ္။ ဥပေဒေနကာာ္ိုး အေနကာာ္ိုးျပပ္က္ (Legal Reasoning) မရွာာေနကာာ့္္ ဥပေဒသပၸံပွာ
(Jurisprudence ) နြဲ ့္ဆန္ ့္က္ာ္ေနပါာယ္ယ္။

(၅) ာာ္ိုးရာ္ိုးသာိုး လက္နက္ကာ္ အဖြဲ ့္အစွ္ိုးော လက္နက္ကာ္လမ္ိုးစဥ္က စန္ ့္ာေရး၊ နာ္ာံေရိုး လပ္ျပာ္ရာ္ပါာီေထာာ္ာေရး၊
ကာကယ္ေရိုးာာ၀န္ယမျပာ္ရာ္ ာပ္မောာ္ထြဲက ၀ာ္ာေရး၊ စီိုးပာိုးေရိုးလပ္ျပာ္ရာ္ ကမၸဏီဖြဲ ့္စွ္ိုး ဆျပီိုး အြဲသွ္ အဖြဲ ့္က
အာအလာ္ိုး ေျပာသာိုးာယ္ယ္။ ၀ ျပွ္ေသိုးစွ္ိုးွီွာ္ေရိုးပါာီ နြဲ ့္သမ ့္ရြဲ ့္ာပ္မောာ္ကောာ့္ အြဲဒါောနြဲ ့္ဆန္ ့္
က္ာ္ျပီိုး အာိုးလံိုးလပ္ေနပါာယ္ယ္။ ၀ ာပ္နကီိုးနြဲ ့္ာက္ရမွာ ေနကာက္ာာေနကာာ့္္ ျမန္မာစစ္ာပ္က လက္ဖ္ာိုးနြဲ ့္ောာာ္
မာ ့္ရြဲဘြဲ ထာိုးပြဲ့္ာာ နွစ္ေပါာ္ိုး သံိုးဆယ္ရွပါျပီယ္။ အျပာိုးအဖြဲ ့္ောကောာ့္ ျပႆနာ အမ္်ဳိုးမ္်ဳိုးရွာျပီိုး မနကာပဏ ာက္
ေလ့္ရွပါာယ္ယ္။ ဥပေဒစိုးမိုးေရိုး အေျပပံအရ ဥပေဒေရွ ့္ေမွာက္မွာ အာိုးလံိုး ာန္ိုးာမွီမွ္မႈ က က္ာ့္္သံိုးရပါာယ္ယ္။
ျမန္မာ စစ္ာပ္ကောာ့္ အြဲသွ္ အေျပပံနြဲ ့္ဆန္ ့္က္ာ္ျပီိုး ေရိုးပ္ယ္မႈ (Selectivity) က က္ာ့္္သံိုးေနာာပါယ္။ အက္်ဳိုး
ဆက္ အျဖစ္ ၀ ာပ္နကီိုးက နကွ့္္ျပီိုး လက္နက္ကာ္ာပ္နကီိုးမာိုးေအာာ္ေထာာ္ထာိုးမသ
ွ ာ ကယ့္္လမမ္်ဳိုးက ကယ္ ပျပီိုး
ကာကယ္နာ္မယ္ ဆာြဲ့္ အသ ာာ္ိုးရာ္ိုးသာိုးောမွာ ပျပီိုး ၀ာ္လာေစပါာယ္ယ္။ ဒါေနကာာ့္္လြဲ အျပ်ဳာ္အဆာ္ စစ္ေရိုး
ာွ္ေဆာက္မႈော ေနာက္ပာ္ိုးမွာ ပျပီိုး လပ္လာနကာာပါယ္။ ဥပေဒစိုးမိုးေရိုး အေျပပံအရ ာာ၀န္ရွမႈ (Accountability)
က ရွာေဖရာ္ ျမန္မာစစ္ာပ္ဘြဲ ျဖစ္ပါာယ္ယ္။

ဖက္ဒရယ္ ဥပေဒအကယ္ဒမီမွာ ဥပေဒပွာေလ့္လာျပာ္ာြဲ့္ ာာ္ိုးရာ္ိုးသာိုး လမာယ္မ္ာိုး ေအာက္ပါ လာ့္္ပ္မွာ ေလ့္လာ

နာ္ာယ္ယ္။
https://docs.google.com/document/d/1bTC7f9WDoXr6NHcLDrlNbRYERoDkeXuumBL_AvUv-
Ek/edit?usp=sharing