ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Κύρια χαρακτηριστικά

ΚΕΡΑΙΕΣ - ΤΡΟΦΟ∆ΟΣΙΑ
Μια κεραία είναι ένας τύπος ηλεκτρικού αγωγού.
Μπορεί να είναι ένα σύρµα ορισµένου µήκους, µια
Γενική περιγραφή µεταλλική ράβδος, ή ένας σωλήνας.

Πόλωση Χρησιµοποιούνται πολλά διαφορετικά µεγέθη και

σχήµατα.
Επιλογή θέσης
Το µήκος του αγωγού εξαρτάται από τη συχνότητα της
Κατευθυντικότητα εκποµπής.
∆ιάφοροι τύποι Οι περισσότερες κεραίες έχουν ένα µήκος κύµατος που
είναι κάποιο κλάσµα ενός µήκους κύµατος.
Τα περισσότερα συνηθισµένα µήκη είναι λ/2 και λ/4.
1 2

3 4

VHF ANTENNAS
∆ορυφορικές κεραίες (DBS)
(DBS)
Direct Broadcasting satelites

Κατεύθυνση λήψης

Πολική
στήριξη

LNB

LNB (Low Noise Block-down converter), δηλαδή

Μετατροπέας Χαµηλού Θορύβου
OMNI DIRECTIONAL GROUND PLANE DIRECTIONAL
5 6

1
 Γενική περιγραφή Γενική περιγραφή

Μια κεραία είναι ένας ή περισσότεροι ηλεκτρικοί

αγωγοί ενός συγκεκριµένου µήκους που
ακτινοβολούν ραδιοκύµατα παραγόµενα από ένα Ένα ραδιοκύµα γενικά καλείται ηλεκτροµαγνητικό
ποµπό ή που συλλέγουν ραδιοκύµατα στο δέκτη. κύµα.
Εφαρµογή τάσης
Ηλεκτρικό πεδίο
∆ηµιουργία ρεύµατος
Μαγνητικό πεδίο
Το ηλεκτρικό και µαγνητικό πεδίο είναι κάθετα µεταξύ τους.

7 8

Παράµετροι κεραιών

Συχνότητα λειτουργίας

Μορφολογία εδάφους

Απολαβή ή κέρδος

∆ιάγραµµα ακτινοβολίας

Πόλωση

•Προσαρµογή κεραίας µε ποµπό

•Προσαρµογή κεραίας µε δέκτη
9 10

Απολαβή ή κέρδος
Μορφολογία εδάφους Απολαβή ή Κέρδος

ΑΝΑΜΕΤΑ∆ΟΤΗΣ

πριν µετά
Π ΓΜ Κ ΚΑΝΑΛΙ ΓΜ ∆
Κ Κ

Κέρδος είναι ο λόγος της εκπεµπόµενης ισχύος Pt προς

11 την ισχύ εισόδου της κεραίας Pi. Εκφράζεται σε db 12
= 10
log (Pt/Pi)

2
 Πόλωση Είδη πόλωσης
Η φορά του ηλεκτρικού πεδίου καθορίζει την πόλωση της
κεραίας. Αν το ηλεκτρικό πεδίο είναι παράλληλο προς τη γη 1) Κάθετη πόλωση: Το διάνυσµα της
τότε λέµε ότι η πόλωση της κεραίας είναι οριζόντια έντασης του ηλεκτρικού πεδίου είναι
κάθετο

2) Οριζόντια πόλωση: To διάνυσµα της

έντασης του ηλεκτρικού πεδίου είναι
οριζόντιο

3) Κυκλική πόλωση: Υπάρχει και

κάθετο και οριζόντιο διάνυσµα και
µάλιστα είναι ίσα τα δυο διανύσµατα

4) Ελλειπτική πόλωση: Υπάρχει και

Η κεραία εκποµπής και λήψης πρέπει να έχουν την κάθετο και οριζόντιο διάνυσµα τα
ίδια πόλωση για βέλτιστη εκποµπή και λήψη. 13 οποία είναι άνισα 14

Γραµµικό Πολωµένο Κύµα Κυκλικά Πολωµένο Κύµα Ελλειπτικά Πολωµένο Κύµα

15 16

Επιλογή θέσης

Παράγοντες επιλογής
Ο θόρυβος
Η απώλεια σήµατος
Η απόκριση στη συχνότητα λήψης
Η κατευθυντικότητα 17 18

3
 Απώλεια σήµατος

Τοποθετηµένη µακριά από µεταλλικά αντικείµενα,

τοίχους ή κλαδιά δένδρων, γιατί αυτά απορροφούν τις
ραδιοκυµάνσεις µειώνοντας κατά αυτόν τον τρόπο την
ένταση του σήµατος που λαµβάνει η κεραία.

Θόρυβος Απώλειες σήµατος µπορεί να έχουµε και όταν µια κεραία

• Μακριά από γραµµές µεταφοράς και µηχανές που
προκαλούν παράσιτα.
• Όσο το δυνατόν ψηλότερα από τη γη.
• Η κεραία θα πρέπει να είναι καλά γειωµένη.
19
δεν είναι καλά στερεωµένη.
Επίσης απώλεια σήµατος έχουµε εξαιτίας και της
ηλεκτρικής αντίστασης των υλικών
20

ΕΞΑΣΘΕΝΗΣΗ (attenuation)
(attenuation)

21 22

Απόκριση στη συχνότητα λήψης

• Η απόκριση εξαρτάται από το µήκος της κεραίας.

• Είναι δυνατόν να αυξήσουµε το ηλεκτρικό µήκος της

κεραίας προσθέτοντας σε σειρά χωρητικότητα ή
αυτεπαγωγή.

Προσθέτοντας αυτεπαγωγή µεγαλώνει το µήκος της κεραίας

ενώ προσθέτοντας χωρητικότητα το ελαττώνουµε.

23 24

4
 Κατευθυντικότητα
∆ιάγραµµα ακτινοβολίας
Η κατευθυντικότητα µιας κεραίας αναφέρεται στην ισχύος
-45ο 0ο 45ο
ικανότητα της να στέλνει ή να λαµβάνει σήµατα µέσα
σε µια στενή οριζόντια κατευθυντική περιοχή. 0,8

Εξαρτάται από το φυσικό της προσανατολισµό. 0,6

0,4

0,2

Εξαλείφει την παρεµβολή από άλλα σήµατα που -90ο 90ο

λαµβάνονται από όλες τις κατευθύνσεις εκτός από την

κατεύθυνση του επιθυµητού σήµατος.

Οριζόντιο επίπεδο

Η κεραία λήψης κατευθύνεται κατ’ ευθείαν στο σταθµό

που πρόκειται να ληφθεί, απορρίπτοντας ουσιαστικά -135ο 135ο

τα σήµατα από ποµπούς σε όλες τις άλλες (α)

25 26
κατευθύνσεις.

ΤΥΠΙΚΟ ∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ

ΙΣΧΥΟΣ

27 28

29 30

5
31 32

33 34

35 36

6
 37 38

39 40

SAFETY
Επειδή πολύ λόγος γίνεται για την ακτινοβολία και τους κινδύνους
της και επειδή στο WiFi έχουµε ποµπούς και κεραίες, ας δούµε
ποσοτικά ποια είναι τα όρια ισχύος για την ηλεκτροµαγνητική
ακτινοβολία
Ακτινοβολώντας πάνω σε ανθρώπινα οµοιώµατα και µετρώντας
την άνοδο της θερµοκρασίας που η ακτινοβολία προκαλούσε
βρέθηκαν τα ακόλουθα νούµερα για την ένταση του πεδίου:

1 to 10 mW/cm2 Έκθεση µερικές ώρες την ηµέρα είναι

ανεκτή
Above 10 mW/cm2 Επικίνδυνη ακτινοβολία
Το προσωπικό δεν πρέπει να εκτίθεται σε
τέτοια ποσά
Πρακτικά αυτό σηµαίνει ότι αν υπερβούµε τα 10mW/cm2 η άνοδος
της θερµοκρασίας θα µας προκαλέσει µη αντιστρεπτή µεταβολή
στα κύτταρα µας 41 42

7
Παραδείγµατα
Ένα κινητό GSM εκπέµπει 1 µε 2 watt (όταν Ένα WiFi τερµατικό, όπου η EIRP περιορίζεται
είναι µακριά από το σταθµό βάσης του), άρα εκ του νόµου στα 100mW, έχει απόσταση
η απόσταση ασφαλείας είναι 30cm ασφαλείας τα 10cm

Μία κεραία κινητής τηλεφωνίας στη Άρα ο γείτονας σας θα κινδυνεύσει από το WiFi,
χειρότερη περίπτωση έχει 40watt ισχύ, µε µόνο αν ακουµπήσει το κεφάλι του στη κεραία
κέρδος κεραίας 10db, άρα EIRP=400watt, του WiFi (εξηγείστε του µε επιχειρήµατα ότι
άρα η ελάχιστη απόσταση είναι 6 µέτρα περισσότερο κινδυνεύει από το κινητό του)

Ένας ποµπός ραδιοφώνου ή τηλεόρασης µε Επίσης για µία απόσταση 1 µέτρου η ένταση
ισχύ 30000watt έχει ελάχιστη απόσταση πεδίου θα είναι 10.000 φορές µικρότερη από το
30µέτρα όριο ασφαλείας και για µία απόσταση 10 µέτρων
θα είναι 1.000.000 φορές µικρότερη
43 44

Τύποι κεραιών ανάλογα µε την κατευθυντικότητα

Παγκατευθυντική κεραία (ισοτροπική) η

εκπεµπόµενη ισχύς σπαταλιέται προς
όλες τις κατευθύνσεις. Μόνο ένα µικρό
µέρος αυτής λαµβάνεται από τον
επιθυµητό σταθµό.

∆ιπλοκατευθυντική εφόσον λαµβάνει

σήµατα καλύτερα σε δυο κατευθύνσεις.

Μονοκατευθυντική σηµαίνει ότι η κεραία

στέλνει ή λαµβάνει σήµατα µόνο σε µια
κατεύθυνση.

45 46

Τύποι κεραιών
∆ίπολο λ/2 ∆ίπολο λ/2
λ/2
Αναδιπλωµένο δίπολο
λ/4 λ/4
Κατακόρυφη κεραία
Γραµµή
Κεραία τύπου Γ Μεταφορά;

Κεραία βρόγχου
Συστοιχίες
Το µήκος ενός δίπολου λ/2
Κεραίες Yagi Τροφοδοτούµενες συστοιχίες
υπολογίζεται από τον τύπο και
Η συγγραµµική εκφράζεται σε ft:
Η µετωπική
L = 468 / f
Η ακροπυροδοτική

Χοανο κεραίες - Παραβολικές 47 48

8
 Αναδιπλωµένο
Αναδιπλωµένο δίπολο
δίπολο

λ/2

Γραµµή Μεταφορά;

Το αναδιπλωµένο δίπολο χρησιµοποιείται για TV

και ράδιο FM λήψεις.

49 50

Κατακόρυφο δίπολο
Μαγνητική κεραία
Όταν δεν θέλουµε να έχουµε Φερρίτης Πηνίο
λ/4
Γραµµή κατευθυντικότητα όπως στη
Μεταφοράς
ραδιοφωνία
Όταν σε χαµηλές και µέσες
συχνότητες το απαιτούµενο
ύψος της κεραίας είναι ένα Στους δέκτες ραδιοφώνου για λήψη µακρών, µεσαίων ή
πρόβληµα.
βραχέων κυµάτων χρησιµοποιείται πολύ συχνά η
Κατακόρυφες κεραίες χρησιµοποιούνται ευρέως σε µαγνητική κεραία.
αυτοκίνητα, φορτηγά, πλοία και άλλα οχήµατα.
Οι ΑΜ σταθµοί εκποµπής χρησιµοποιούν κατακόρυφες
κεραίες επειδή είναι µικρότερου µήκους, φθηνότερες και όχι
αντιαισθητικές. Επιπλέον παρέχουν ίσο ποσό ακτινοβολίας
προς όλες τις κατευθύνσεις.

51 52

Κατακόρυφο δίπολο
Τύποι κατακόρυφων κεραιών µε τα στοιχεία
αύξησης µήκους

Χωρητικότητα
Κεραία κορυφής
Χωρητικότητα
Αντηρίδες κορυφής
Πυλώνες
Πηνίο
Μονωτήρες βάσης
Γραµµή Κεραία
µεταφοράς

Γη Γη Γη

(α) (β) (γ) (δ)

53 54

9
 Κεραία τύπου Γ
Εγκάρσιος συνδυασµός Το µήκος του οριζόντιου
αγωγού για λήψη
διπόλων (turnstile antenna) εκποµπής στα µεσαία
κύµατα κυµαίνεται από 15-
25 m και για λήψη
εκποµπής στα βραχέα
κύµατα σε ύψος 9-15 m.

λ/4 λ/4 λ/4

Μονωτήρας
Μετασχηµατιστής
προσαρµογής

(α) (β) (γ)

55 56

Κεραία τύπου βρόγχου Κεραίες βρόχου (Loop

(Loop antennas)

Οι κεραίες βρόχου είναι το µαγνητικό ισοδύναµο του

ηλεκτρικού διπόλου. Χρησιµοποιούνταν στο παρελθόν
Γραµµή για εντοπισµό σταθµών
Μεταφοράς

Η κεραία αυτή έχει µεγάλη κατευθυντικότητα.

Η ιδιότητα αυτή των κεραιών τις κάνει πολύ
χρήσιµες για δέκτες λήψης σηµάτων από
ραδιοφάρους ή δέκτες που χρησιµοποιούνται ως
ραδιογωνιόµετρα για τον εντοπισµό της θέσης
ενός ποµπού.
57 58

Τεταρτηµοριακή ελικοειδής κεραία

Λογαριθµικές κεραίες (Log
(Log–
–periodic)
Οι λογαριθµικές κεραίες είναι κεραίες συστοιχίας
διπόλων. Έχουν το πλεονέκτηµα ότι λειτουργούν
εξίσου καλά σε πολύ ευρύ φάσµα συχνοτήτων.
(Quadrifilar Helix antenna)
Οι κεραίες αυτές χρησιµοποιούνται σε
δορυφορικές επικοινωνίες. Παράγουν σήµα µε
κυκλική πόλωση προς όλες τις κατευθύνσεις

59 60

10
 Τεταρτηµοριακή ελικοειδής κεραία Ελικοειδείς κεραίες (Helical
(Helical
(Quadrifilar Helix antenna) antennae)

61 62

Συστοιχίες

Για τη δηµιουργία µιας κεραίας µε κατευθυντικότητα

συνδυάζονται δυο ή περισσότερα στοιχεία για το Συστοιχία Yagi
σχηµατισµό µιας συστοιχίας.

Οι παρασιτικές συστοιχίες ή κεραίες Yagi

Οι τροφοδοτούµενες συστοιχίες. Μια παρασιτική συστοιχία αποτελείται από µια βασική κεραία
συνδεδεµένη σε µια γραµµή µεταφοράς συν ένα ή δύο
περισσότερους αγωγούς που δεν συνδέονται στη γραµµή
µεταφοράς. Αυτοί οι επιπλέον αγωγοί ονοµάζονται παρασιτικά
στοιχεία.

Τα τρία βασικά στοιχεία είναι ο κατευθυντήρας, ο

ανακλαστήρας και η γραµµή µεταφοράς
63 χρησιµοποιούνται για λήψη TV. 64

Στοιχειοκεραίες Yagi-
Yagi-Uda Στοιχειοκεραίες Yagi-
Yagi-Uda
ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

FM-Radio (88MHz-108MHz) YU 3 στοιχείων

VHF TV (low) (54MHz-88MHz) YU 3 στοιχείων
TV (high) (174MHz-216MHz) YU 5-6 στοιχείων

UHF TV (470MHz-890MHz) YU 10-12 στοιχείων

65 66

11
 Τροφοδοτούµενες συστοιχίες
Στοιχειοκεραίες Yagi-
Yagi-Uda Στις τροφοδοτούµενες κεραίες τα στοιχεία
µπορούν να διευθετηθούν κατά τέτοιο τρόπο για
την παραγωγή διαφορετικών βαθµών
κατευθυντικότητας και κέρδους.

Υπάρχουν τρεις βασικοί τύποι τροφοδοτούµενων

συστοιχιών.
Η συγγραµµική
Η µετωπική
Η ακροπυροδοτική
67 68

Συγγραµµική λ/2 λ/2 λ/2 λ/2

τροφοδοτούµενη Παραβολική κεραία µικροκυµάτων

συστοιχία (α) (β)

Χοανοκεραία

Παραβολικό
Μετωπική Πρόσθετα
τµήµατα κάτοπτρο Κατεύθυνση εκποµπής
λ/4
τροφοδοτούµενη
συστοιχία λ/4

λ/4
Κυµατοδηγός
(α) (β)

Ακροπυροδοτική λ/2

τροφοδοτούµενη
(α) 69(β)
συστοιχία 70
d d<λ

Χοανο κεραίες

Οι χοανοκεραίες συνδυάζονται σχεδόν πάντα µε κοίλες

µεταλλικές παραβολικές επιφάνειες, που ονοµάζονται
παραβολικά κάτοπτρα.
Οι κεραίες που προκύπτουν συχνά ονοµάζονται και
παραβολικές κεραίες. Κεραίες µικροκυµάτων
Οι χοανοκεραίες τοποθετούνται µπροστά από το κέντρο
των κατόπτρων έτσι, ώστε η κωνική δέσµη ακτινοβολίας
που εκπέµπουν να µετατρέπεται µετά την ανάκλασή της
σε παράλληλη.

Κυµατοδηγός Κυµατοδηγός

(α) (β)
71 72

12
 Οι πύργοι εγκατάστασης των κεραιών θα πρέπει να
είναι ανυψωµένοι πάνω από τυχόν εµπόδια που υπάρχουν
στη διαδροµή των ραδιοκυµάτων ώστε να εξασφαλίζεται η
οπτική επαφή και να λαµβάνουν υπόψην τη σφαιρικότητα
της γης. Οι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψην για
την επιλογή ενός πύργου είναι:
• Tο κόστος
• Oι περιορισµοί λόγω νοµοθεσίας
• H κίνηση αεροσκαφών στην περιοχή
• Oι συνθήκες του εδάφους
• O καιρός (φόρτιση λόγω ανέµου)
• Tα χαρακτηριστικά των κυµατοδηγών

73 74

Το µαγνητικό πεδίο είναι οριζόντιο στη γή. Η πόλωση

της κεραίας είναι: Το µήκος ενός δίπολου στα 17 ΜHz είναι:
α) Κατακόρυφη α) 25,5 ft
β) οριζόντια β) 27,5 ft
γ) κυκλική γ) 24,8 ft
δ) Τίποτα από τα παραπάνω δ) 30,6 ft

Μια κεραία µε δύο ή περισσότερα στοιχεία είναι Τα µικροκύµατα διαδίδονται µε το:

γνωστή σαν: α) Κύµα χώρου
α) ∆ίπολο β) Επιφανειακό κύµα
β) βρόγχος γ) Ατµοσφαιρικό κύµα
γ) Κατακόρυφη δ) Στάσιµο κύµα
δ) Συστοιχία

75 76

Ο θόρυβος είναι κυρίως:

Ένας σταθµός δέκτης - ποµπού που χρησιµοποιείται για την α) Ακίδες υψηλών συχνοτήτων
αύξηση της περιοχής των επικοινωνιών UHF, VHF και β) Χαµηλόσυχνες διακυµάνσεις
µικροκυµατικών σηµάτων καλείται: γ) Τυχαίες ολισθήσεις στάθµης
α) Ποµποδέκτης δ) Όλα τα παραπάνω
β) Επαναλήπτης
γ) Επανεκποµπός
δ) Ενισχυτής Ποιο από τα παρακάτω δεν αποτελεί βασικό στοιχείο
µιας κεραίας Yagi:
Μια κεραία που εκπέµπει και λαµβάνει ισοδύναµα προς όλες α) ανακλαστήρας
τις κατευθύνσεις ονοµάζεται: β) γραµµή µεταφοράς
α) Παγκατευθυντική γ) λοβός ή LNB
β) Μονοκατευθυντική δ) κατευθυντήρας
γ) ∆ιπλοκατευθυντική
δ) Στενής δέσµης

77 78

13
Το οριζόντιο διάγραµµα ακτινοβολίας ενός διπόλου
Ποια από τις παρακάτω κεραίες δεν ανήκει στις
είναι:
κατηγορίες των τροφοδοτούµενων συστοιχιών:
α) Ένας κύκλος
α) Συγγραµµική
β) Σχήµατος οκτώ
β) Κατακόρυφη
γ) Σχήµατος τριφυλλιού
γ) Ακροπυροδοτική
δ) Στενής δέσµης
δ) Μετωπική
Για λ= 2.85 ft η αντίστοιχη συχνότητα είναι πιο κοντά
Μια δηµοφιλής λ/2 κεραία είναι:
στα:
α) Η κατακόρυφη κεραία
α) 100 ΜHz
β) Η ακροπυροδοτική
β) 164 ΜHz
γ) Το δίπολο
γ) 300 ΜHz
δ) Η συγγραµική
δ) 328 ΜHz

79 80

14