Opis programskog paketa za procenu tranzijentne stabilnosti EES-a u

MATLAB GUI okruženju

Grafiki korisniki interfejs (GUI, Graphical User Interface) omogućava

interaktivnu komunikaciju s korisničkim programom. Na ovaj način se izvršavanje
korisničkog programa umesto u komandnom prozoru MATLAB-a vrši preko
grafičkog interfejsa. Prednosti korišćenja grafičkog korisničkog interfejsa u odnosu na
klasično izvršavanje programa su brojne: korisnik ne mora da unosi parametre preko
komandnog prozora; u slučaju pogrešnog unosa jednog od parametara izbegava se
ponovno pokretanje programa u cilju unosa druge vrednosti tog parametra, pri čemu
se ponavljaju svi prethodni koraci; više rezultata izvršavanja korsničkog programa
može se prikazati istovremeno u pogodnom obliku (tekstualno ili grafički) i to na
tačno određenim mestima. Osim pomenutog, postupak kriranja grafičkog korisničkog
interfejsa, kao i potrebnih funkcija je jednostavan.
Kreiranje grafičkog korisničkog interfejsa se vrši unutar GUIDE okruženja
(GUIDE - Graphical User Interface Development Environment). GUIDE obezbeđuje
grupu alata kojima se sve potrebne komponente grafičkog interfejsa jednostavno
implementiraju.
Moduli jednomasinski_sistem i visemasinski_sistem
programskog paketa PAKET razvijeni su u MATLAB GUIDE okruženju i služe za
procenu tranzijentne stabilnosti jednomašinskog i višemašinskog sistema, redom.
Treba naglasiti da se pri formiranju programa u grafičkom okruženju, nakon njegovog
čuvanja, formiraju dva dela programa – grafički deo ekstenzije .fig i script
(funkcijska) datoteka ekstenzije .m. Oba dela imaju isto ime (koje odabere korisnik).
Za procenu tranzijentne stabilnosti, kod jednomašinskog sistema korišćena je metoda
jednakih površina i metoda numeričke integracije, dok je za procenu tranzijentne
stabilnosti višemašinskog sistema korišćena metoda numeričke integracije. Na osnovu
ovih algoritama, u MATLABU su napisani programski kodovi koji su korišćeni za
izradu modula za procenu tranzijentne stabilnosti EES-a u MATLAB GUI okruženju.
Nakon pokretanja modula jednomasinski_sistem program nudi
mogućnost korisniku da vidi jednopolnu šemu jednomašinskog sistema ili uredi
jednomašinski sistem što podrazumeva promenu parametara elemenata sistema. Osim
toga, program nudi korisniku da izabere metodu za procenu tranzijentne stabilnosti. U
ponudi su metoda jednakih površina ili metoda numeričke integracije. Izgled radnog
prozora programa jednomasinski_sistem nakon njegovog startovanja dat je
na slici 1.
 Slika 1. Izgled radnog prozora programa jednomasinski_sistem nakon
njegovog startovanja

Ukoliko korisnik izabere metodu jednakih površina, njemu se pruža

mogućnost da definiše kvar u pogledu izbora voda na kome se kvar dogodio, tipa
kvara i lokacije kvara. U slučaju da je korisnik izabrao metodu numeričke integracije,
osim pomenutih podataka o kvaru, od korisnika se zahteva da definiše i vreme trajanja
kvara.
U slučaju da je korisnik izabrao opciju Metoda numeričke integracije i
pritisnuo dugme Jednopolna šema, radna površina će izgledati kao na slici 2.

Slika 1. Izgled radnog prozora programa jednomasinski_sistem nakon izbora

opcije Metoda numeričke integracije i pritisnutog dugmeta Jednopolna šema

Što se tiče rezultata proračuna, ako je korisnik izabrao metodu numeričke

integracije, rezultati su grafičkog tipa, na osnovu čega korisnik procenjuje stabilnost.
Jasno je da u slučaju da je promena ugla rotora δ u funkciji vremena periodičnog tipa,
sistem je stabilan i obrnuto. Ako je korisnik izabrao metodu jednakih površina
rezultati su tekstualnog i grafičkog tipa.
Na sledećoj slici prikazan je izgled radne površine u slučaju procene kvara
jednomasinskog sistema metodom jednakih površina za podatke o kvaru date na slici.

Slika 3. Izgled radne površine u slučaju procene kvara jednomasinskog sistema

metodom jednakih površina za podatke o kvaru date na slici

Nakon pokretanja modulaa visemasinski_sistem, korisnik prvo treba

da izabere elektroenergetski sistem u kome se procenjuje tranzijentna stabilnost. U
ponudi su elektroenergetski sistem Srbije (400 kV i 220 kV EPS), IEEE39 standardni
test sistem, test sistem sa 11 čvorova i četvrti test sistem koji je ostavljen da korisnik
sam formira. Nakon izbora test sistema, prikazuje se jednopolna šema test sistema i
otvara se panel s podacima o poremećaju. Izgled radne površine nakon izbora
elektroenergetskog sistema Srbije za procenu stabilnosti, dat je na slici 4.

Slika 4. Izgled radne površine nakon izbora elektroenergetskog sistema Srbije za

procenu stabilnosti metodom numeričke integracije
 Što se tiče podataka o poremećaju, korisnik može da definiše na kom čvoru se
dogodio kvar, isključenjem voda između koja dva čvora se kvar eliminiše, koliko
iznosi vreme nakon koga se vod isključuje, nakon koliko vremena APU ponovo
uključuje vod, kao i u odnosu na koji generatorski čvor se crtaju uglovi. Za korak
integracije korišćeno je vreme od 0.01 s a za interval na kome se posmatra promena
ugla opterećenja i ugaone brzine generatora nakon kvara usvojeno je vreme od 4 s.
Nakon definisanja potrebnih podataka, moguće je ispitati stabilnost klikom na
istoimeno dugme.
Rezultati ispitivanja stabilnosti su vremenske promene uglova opterećenja u
periodu od 4 s. Na osnovu prirode promene uglova opterećenja zaključuje se o
stabilnosti sistema. Ukoliko je samo za jedan generator promena ugla opterećenja u
vremenu aperiodična, ceo sistem je tranzijentno nestabilan.
Kod modula za procenu tranzijentne stabilnosti kod jednomašinskog i
visemasinskog sistema postoje dugmad „Reset“ i „Izađi“. Klikom na prvo dugme
vraćaju se podešavanja na vrednosti koje su se imale pri pokretanju programa a
klikom na drugo dugme moguće je napustiti program.
Na slici 5 prikazan je izgled radne površine u slučaju procene kvara u
elektroenergetskom sistemu Srbije metodom numeričke integracije za podatke o kvaru
date na slici.

Slika 5. Izgled radne površine u slučaju procene kvara u elektroenergetskom sistemu

Srbije metodom numeričke integracije za podatke o kvaru date na slici

Sa slike se vidi da je promena ugla rotora δ u funkciji vremena periodičnog

tipa za sve čvorove, što znači da je sistem stabilan.