PAGSULAT NG ABSTRAK

ANO BA ANG ABSTRAK?

----Isang maikling buod ng artikulo, ulat at pag-aaral na inilalagay bago ang introduksiyon. Ito ang siksik
na bersiyon ng mismong papel.
----Isang maikling buod ng artikulo, ulat at pag-aaral na inilalagay bago ang introduksiyon. Ito ang siksik
na bersiyon ng mismong papel.

URI NG ABSTRAK:

DESKRIPTIBONG ABSTRAK
Inilalarawan sa mga mambabasa ang pangunahing ideya ng papel.
Nakapaloob dito ang kaligiran, layunin, at tuon ng papel.

IMPORMATIBONG ABSTRAK
Ipinahahayag sa mga mambabasa ang mahahalagang ideya ng papel.
Maikli ito, karaniwang 10% ng haba ng buong papel at isang talata lamang.
Binubuod dito ang kaligiran, layunin, metodolohiya,resulta.

MGA HAKBANG SA PAGSULAT NG ABSTRAK

1. Basahing muli ang buong papel.

2. Isulat ang unang draft ng papel.
3. Irebisa ang unang draft upang maiwasto ang anumang kahinaan.
4. I-proofread ang pinal na kopya.

MGA KATANGIAN NG MAHUSAY NA ABSTRAK

1. Binubuo ng 200-250 na salita.

2. Gumagamit ng mga simpleng pangungusap.
3. Walang impormasyong hindi nabanggit sa papel.
4. Nauunawaan ng target na mambabasa.

HALIMBAWA NG ABSTRAK

ARANASAN NG ISANG BATANG INA: ISANG PANANALIKSIK

Abstrak

Ang layunin ng pananaliksik na ito ay ang malaman at mabatid kung ano ang mga

pinagdadaan ng mga batang ina sa anim na aspeto: emosyonal, espiritwal, mental, pinansyal,

relasyonal at sosyal. Ang sinabing pananaliksik ay sumailalaim sa quantitative method at

ginamitan ng nonrandom convenient sampling, kung saan ang mga respondente ay pinili ng mga

mananaliksik base sa “convenience”. Ang bilang ng mga respondente ay tatlumpo‟t lima (35) na

batang ina na may edad na labing-dalawa hanggang labing-walo na naninirahan sa Sta. Rosa

Alaminos, Laguna. Ang lumabas na resulta ay walang pagkakaiba ang mean score ng anim na

salik kapag grinupo sa antas ng huling pag-pasok, edad ng unang panganganak at kapag igrinupo

sa pagkakakilanlan; kung ito ay tumigil o ipinag patuloy ang kanilang pag-aaral at mayroong

pagkakaiba sa mean score sa emosyonal at sosyal na salik kapag igrinupo sa estadong marital.

Source: LPU Laguna Journal of Arts and Sciences Psychological Research Vol. 2 No.2

September 2015

Green Highlight: Rasyunal

Sky Blue Highlight: Metodolohiyang ginamit

Gray Highlight- Saklaw at Delimitasyon

Yellow Highlight: Resulta ng pananaliksik

KASANAYAN SA PAGSASALITA NG MGA MAG-AARAL SA IKA-APAT NA

TAON

ABSTRAK

Ang pag-aaral na ito ay tungkol sa kasanayan sa pagsasalita ng mga mag-aaral sa ika-apat

na taon ng pambansang mataas na paaralan ng Talevera,Nueva Ecija. Hinangad sa pag-aaral na

ito na matanto ang antas ng kasanayan sa pagsasalita ng mga mag-aaral sa mga sining

pangtanghalan tulad ng pasalitang pagkukuwento, pagtatalumpating impromptu at

ekstemporenyo. Saklaw ng pag-aaral na ito ang labing limang (15) mga mag-aaral na mag-rebyu

sa ika-apat na taon. Nalimita ang pag-aaral sa kasanayan ng mag-aaral sa pagsasalita sa mga

gawaing pasalitang pagkukuwento at talumpating impromptu,ekstomperenyo. Ang

instrumentong ginamit sa pagtanto ng antas ng kasanayan sa pagsasalita ng mga mag-aaral sa

ikaapat na taon ay ang walang diyalogong film na pinamagatang “Ang Pamana” na ginamit sa

pagkuha ng datos sa pagkukuwento. Ang paksang “Ang Pagtatapos” sa impromptu at ang

paksang “Global Krisis” sa ekstemporenyo gamit ang pamantayan o kraytirya sa pagtatalumpati

upang tukuying ang kasanayan sa pagsasalita ay ginamit sa paglikom ng datos.Lumabas sa pag-

aaral na may taglay na husay o kasanayan sa pagsasalita ang mga mag-aaral sa pagkukuwento at

pagtalumpating ekstemporenyo subalit sila’y nabalitaan na kakulangan sa kasanayan sa

pagtatalumpating impromptu. Sa kalahatan, tahasang maipapahayag na kulang sa kasanayan sa

pagsasalita ang mga mag-aaral.

Green Highlight: Rasyunal

Sky Blue Highlight: Metodolohiyang ginamit

Gray Highlight- Saklaw at Delimitasyon

Yellow Highlight: Resulta ng pananaliksik

 PAGSULAT NG KATITIKAN NG PULONG
Katitikan ng Pulong
- ang dokumentong nagtatala ng mahahalagang diskusyon at desisyon
- ibinabatay sa adyendang unang inihanda ng Tagapangulo ng lupon
- maaaring gawin ng kalihim, typist, o reporter sa korte
- maaaring maikli at tuwiran o detalyado

Kahalagahan ng Katitikan
- naipapaalam sa mga sangkot ang mga nangyari sa pulong
-nagsisilbing gabay upang matandaan ang lahat ng detalye ng pinag-usapan o nangyari sa pulong
- maaaring maging mahalagang dokumentong pangkasaysayan sa paglipas ng panahon
- ito'y magiging hanguan o sanggunian sa mga susunod na pulong
-ito'y batayan ng kagalingan ng indibidwal

Nakatala sa katitikan ang mga sumusunod:

-paksa
-petsa
-oras
-pook na pagdarausan ng pulong
-mga taong dumalo at di dumalo
-oras ng pagsisimula
-oras ng pagtatapos (sa bandang huli)

Mahalagang Ideya!
Hindi lamang iisang kasanayan ang gagamitin sa pagsulat ng katitikan ng pulong. Kailangang pairalin ang
talas ng pandinig, bilis ng pagsulat, at linaw ng pag-iisip.

Gabay sa Pagsulat ng Katitikan

● Bago ang Pulong

-Lumikha ng isang template upang mapadali ang pagsulat.
-Ihanda ang sarili bilang tagatala.
-Basahin na ang inihandang agenda upang madali na lamag sundan ang magiging daloy ng
mismong pulong.
-Maaaring gumamit ng lapis o bolpen, at papel, laptop, o tape recorder.
-Mangalap na rin ng mga impormasyon tungkol sa mga layunin ng pulong, sino na ang mga
dumating, at iba pa.

● Habang nagpupulong
-Magpokus sa pang-unawa sa pinag-uusapan at sa pagtala ng mga desisyon o rekomendasyon.
-Itala ang mga aksiyon habang nangyayari ang mga ito, hindi pagkatapos.

Tandaan:
–Hindi kailangang itala ang bawat salitang maririnig sa pulong. Nagsusulat nito upang ibigay
ang balangkas ng mga nangyari sa pulong, hindi ang irekord ang bawat sasabihin ng kalahok.

● Pagkatapos ng Pulong
-Repasuhin ang isinulat.
-Kung may mga bagay na hindi naiintindihan, lapitan at tanunginagad pagkatapos ng pulong ang
namamahala rito o ang iba pang dumalo.
-Kapag tapos nang isulat ang katitikan, ipabasa ito sa mga namuno sa pulong para sa mga hindi wastong
impormasyon.
-Mas mainam na may numero ang bawat linya at pahina ng katitikan upang madali itong matukoy sa
pagrerepaso o pagsusuri sa susunod na pulong.
-Repasuhin muli ang isinulat at tingnan kung wasto ang baybay ng salita, bantas, at iba pa.
-Ibigay ito sa mga dumalo sa pulong sa oras na matapos ang pinal na kopya. Magtabi ng kopya
sakaling may humilin na repasuhin ito sa hinaharap.

Mahalagang Ideya!
Katulad ng iba pang uri ng dokumento sa pagtatrabaho, nakasalalay sa pagpaplano o paghahanda
ang kahusayan ng isinulat mong katitikan ng pulong.
 "PANUKALANG PROYEKTO"
Gawing makatotohanan at makatuwiran ang panukalang proyekto at itanghal ang mga
pakinabang na makukuha rito.

Anu-ano ang mga bahagi nito?

Panimula
• dito inilalahad ang mga rasyonal o ang mga suliranin, layunin, o motibasyon.

Katawan
• dito inilalagay ang detalye ng mga kailangang gawin at ang iminumungkahing badyet para sa mga ito

Kongklusyon
• dito inilalahad ang mga benepisyong maaaring idulot ng proyekto

Anu-ano naman ang mga espesipikong laman ng panukalang proyekto?

1.PAMAGAT
• dapat na malinaw at maikli
Halimbawa:
“Panukala para sa TULAAN 2016 sa Pagdiriwang ng Buwan ng Wika”

2. PROPONENT NG PROYEKTO
• tumutukoy sa tao o organisasyong nagmumungkahi ng proyekto isinusulat dito ang adres, e-mail, cell
phone o telepono, at lagda ng tao o organisasyon

3. KATEGORYA NG PROYEKTO
• Ang proyekto ba ay seminar, o kumprensiya, palihan, pananaliksik, patimpalak, konsiyerto, o outreach
program?

4. PETSA
• Kailan ipadadala ang proposal at ano ang inaasahang haba ng panahon upang maisakatuparan ang
proyekto?

5. RASYONAL
• ilalahad dito ang mga pangangailangan sa pagsasakatuparan ng proyekto at kung ano ang kahalagahan
nito

6. DESKRIPSYON NG PROYEKTO
• - isusulat dito ang panlahat at tiyak na layunin
• - nakadetalye dito ang mga pinaplanong
paraan upang maisagawa ang proyekto at ang
inaasahang haba ng panahon

7. BADYET
• itatala rito ang detalye ng lahat ng inaasahang gastusin sa pagkompleto ng proyekto

8. PAKINABANG
• Ano ang pakinabang ng proyekto sa mga direktang maaapektuhan nito-sa ahensiya o indibidwal na
tumulong upang maisagawa ang proyekto?

Maikling Pagsusulit

Aling bahagi ng panukalang proyekto ang inilalarawan sa bawat bilang?

1. Humihiling kami ng 40, 000 ₱ upang maisakatuparan naming nang lubos ang mga layunin ng proyekto.
2. Tatagal ng tatlong araw ang seminar-workshop, mula ika-28 hanggang ika-30 ng Agosto 2016
3. Konsultasyon ng lahat ng mga manggagawa kaugnay sa iminumungkahing proyekto (tatlong araw)
4. Panukala para sa medical mission sa Enrile, Cagayan
5. Hinihiling naming mapalawag ang aming pantry sa ikalimang palapag sa kapakinabangan ng
empleyadong naghahanap ng maluwag at maaliwalas na espasyo.

Mahalagang Ideya

Sa pagsulat ng panukalang proyekto, isipin mo na nakikipag-usap ka sa iyong kliyente at ang layunin mo

ay itanghal ang iyong produkto o serbisyo upang kaniya itong tangkilikin.
 Paggawa ng Plan of Action
Mahalagang Ideya
Tiyaking lohikal ang pagkakasunod-sunod ng mga planong gawain upang maipakita sa mag-
aapruba ng panukalang proyekto na ito ay organisado at sigurado.

Huwag magkakamali sa pagtutuos ng panukalang badyet. Magdudulot ito ng impresyon na hindi ka

mapagkakatiwalaan.

Tips sa Pagsulat ng Panukalang Proyekto

1• Alamin ang mga bagay na makapagkukumbinsi sa nilalapitang opisina o ahensiya sa pag-aapruba ng

panukalang proyekto

2• Bigyang-diin ang mga pakinabang na maibibigay ng panukalang proyekto. Mahihirapang tumaggi ang
nilalapitang opisina o ahensiya kung nakita nilang Malaki ang maitutulong nito sa mga indibidwal o
grupong target ng proyekto.

3• Tiyaking malinaw, makatotohanan, at makatuwiran ang badyet sa gagwing panukalang proyekto

4• Alalahaning nakaaapekto ang paraan ng pagsulat sa pag-apruba o hindi sa panukalang proyekto.

Gumamit ng mga simpleng salita at pangungusap. Iwasan ang maging maligoy. Hindi makatutulong kung
hihigit sa 10 pahina ang panukalang proyekto.
 PAGSULAT NG ADYENDA
Adyenda- listahan, plano, o balangkas ng mga pag-uusapan,dedisyunan o gagawin sa isang
pulong. Ito ay kronolohikal o ayon sa pagkakasunod-sunod batay sa halaga nito sa indibwal.
Ginagamit din sa pagtukoy sa gawaing dapat aksyunan o bigyan prayoridad tulad ng sosyo-
ekonomiko ng Adyenda sa Pilipinas.

Kahalagahan:

1. Katuturan at kaayusan ng daloy ng pulong.

2. Nalalaman din ang pag-uusapan at isyu.
3. Nabibigyan ng pagkakataon tantyahin ang oras.
4. Naiiwasan ang pagtalakay ng usaping wala sa adyenda.

Mga Hakbang sa Pagsulat:

1. Magpadala ng isang memo na magkakaroon ng isang pulong sa tiyak na paksa.

2. Ilahad sa memo na kailangan nilang kumpirmahin kung sila’y dadalo at magpadala ng paksang
nais bigyang pansin.
3. Gumawa ng balangkas ng mga paksang tatalakayin kapag lahat ng adyenda ay nalikom na.
Ilagay sa talahanayan kasama ang taong tatalakay.
4. Ipadala ang sipi sa mga taong dadalo,dalawa o isang araw bago ang pulong huwag kalimutan
kung kailan at saan.

Mga Dapat Tandaan sa Paggamit ng Adyenda

1. Tiyaking ang bawat dadalo sa pulong ay nakatanggap ng sipi ng mga adyenda.

2. Talakayin sa unang bahagi ng pulong ang higit na mahahalagang paksa.
3. Manatili sa iskedyul ng adyenda ngunit maging flexible kung kinakailangan. Sundin ang
itinakdang oras sa pagtalakay ng paksa.
4. Magsimula at magwakas sa itinakdang oras na nakalagay sa sipi ng adyenda. Maglagay ng
palugit o sobrang oras.
5. Ihanda ang mga kakailanganing dokumento kasama sa adyenda.
 PHOTO ESSAY
Layunin:
 Makilala ang mga katangian ng mahusay na photo essay;
 Mabigyang-kahulugan ang mga terminong akademiko na may kaugnayan sa photo essay;
 Maibahagi nang pasalita sa klase ang isinulat na photo essay;
 Makasulat ng organisado, malikhain at kapanipaniwalang sulatin;
 Makabuo ng photo essay batay sa maingat, wasto, at angkop na paggamit ng wika; at
 Maisaalang-alang ang etika sa sinusulat na photo essay.

Ang PHOTO ESSAY ay..

 Koleksiyon ng mga larawang maingat na inayos upang maglahad ng pagkasunod-sunod na pangyayari. 
Nagpapaliwanag ng partikular na konsepto at nagpapayahag ng damdamin.
 Hindi limitado ang paksa.
 Maaaring serye ng imahen.
 Maaring patungkol sa isang tao o mga kakaibang pangyayari.
 Katulad din ng iba pang uri ng sanaysay na gumagamit ng mga teknik sa pagsasalaysay.
 Naiiba dahil larawan ang gamit sa pagsasalaysay.
 Binubuo LAMANG ng mga larawan.
 Binubuo ng mga larawang may MAIIKLING TEKSTO.
 Binubuo ng KALAKHANG TEKSTO at sinasamahan ng mga larawan.
 Ang mga larawan ang lumulutang sa anyong ito, hindi mga salita. May PHOTO ESSAY na..

Kalikasan ng Photo Essay

 Nagpapahayag ng damdamin at kaisipan sa serye ng larawan
 Ang mga larawan ang pangunahing nagkukwento samantalang ang teksto ay SUPORTA LAMANG.
 Gumagamit lamang ng salita kung may mga detalyeng mahirap ipahayag.
 Inaayos ayon sa kronolohikal na pagkakasunod-sunod o ayon sa damdaming gustong ipahayag.
 Ngunit kadalasan ay nasasaayos ito ayon sa pagkakaugnay ng mga larawan.
 Ang mahalaga ay malinaw ang pahayag sa unang tingin palang.

Dapat Tandaan!

 Siguraduhing pamilyar ka sa paksa

 Alamin kung magiging interesado sa paksa ang magbabasa nito
 Kilalanin kung sino ang mambabasa
 Malinaw ang patutunguhan ng photo essay
 Idepende ang haba ng teksto sa paglalarawan
 Kailangang may kaisahan ang mga larawan  Isaalang-alang ang consistency sa framing, komposisyon, anggulo,
pag-iilaw, o kulay

Hakbang
1. Maghanap ng isang paksa na ayon sa iyong interes.
2. Magsagawa ng pananaliksik bago isagawa ang photo essay.
3. Hanapin ang “tunay na kuwento.” Matapos ang pananaliksik, maaari munang matukoy ang anggulo na gusto
mong dalhin ang iyong kuwento kahit na ang bawat ideya ng kuwento ay pareho. Ang pangunahing mga dahilan ng
bawat larawan ay nararapat na lumikha ng isang kapani-paniwala at natatanging kuwento.
4. Ang kuwento ay binuo upang gisingin ang damdamin ng mambabasa. Pinakamahusay na paraan upang ikonekta
ang iyong sanaysay larawan sa madla ay ang mga damdamin nakapaloob sa kuwento at gamitin ito sa mga larawan.
5. Pagpasyahan ang mga kukunang larawan. Magsimula sa paglikha ng isang listahan ng mga kuha para sa kuwento.
Ang bawat “shot” ay tulad ng isang pangungusap sa isang kuwento sa isang talata. Maaari kang magsimula sa 10
“shots.” Ang bawat “shot” ay dapat bigyang-diin ang iba’t ibang mga konsepto o emosyon na maaaring pinagtagpi
kasama ng iba pang mga larawan.

Paglalapat
1. Sapat ba ang bilang ng ginamit na larawan upang maipahatid sa mambabasa ang mensahe? Pangatwiran
2. Paano inorganisa ang mga larawan sa binasang photo essay?
3. May kaisahan ba ang mga ginamit na larawan?
4. Kapagtinanggal ang nakasulat na teksto, mauunawaan mo ba ang mensahe ng sanaysay?
5. Sa kabuuan, nagtagumpay ba para sa iyo ang binsang photo essay? Pangatwiran.

Konklusyon
Hindi malalayo ang photo essay sa iba pang uri ng sanaysay. Gumagamit ito ng mga teknik sa epektibong
paglalahad ngmga ideya at pagsasalaysay ng mga pangyayari. Isinaalang-alang dito ang tema, organisasyon ng
kaisipan, tono, target na mambabasa, at ibp. Ang kaibahan lamang ay ang paggamit nito ng mga larawan na siyang
pangunahing pinagkukunanng kahulugan sa isang photo essay. Madalas na nating sabihing sanlibong salita ang
katumbas ng isang larawan ngunit maaaring higit pa rito ang kapangyarihan ng larawan.

Aplikasyon:
Ikaw ay mamamahayag at litratista sa isang kilalang payahagan. Inatasan ka ng iyong editor na gumawa ng
isang photo essay tungkol sa isang karaniwang Pilipino. Layunin ng proyektong ito na ipakita sa mga mambabasa
ang hirap na pinagdaanan ng isang karaniwang mamamayan upang maitawid ang sarili at pamilya sa araw-araw.
Ipapaliwanag mo ito ng pasalita sa iyong editor. Susuriin at pagpapasyahan ang ginawa mong photo essay ayon sa
sumusunod: linaw ng mensahe, kaisahanng mga larawan, ugnayan ng mga larawan at salita at organisasyon ng mga
larawan.
 PAGSULAT NG BIONOTE
ANO ANG BIONOTE?

Nakasulat gamit ang puntode bistang pangatlong panauhan

Ang bionote ay impormatibong talata na nagpapaalam sa mga mambabasa kung sino ka o ano-ano na
ang mga nagawa mo bilang propesyunal.
Inilalahad din dito ang iba pang impormasyon tungkol sa iyo na may kaugnayan sa paksang tinatalakay
sa papel, sa trabahung ibig pasukan, o sa nilalaman ng iyong blog o web site.
Iba ang bionote sa talambuhay at autobiography. Ang bionote ay maikli at siksik, samantalang mas
detalyado at mas mahaba ang talambuhay at autobiography.
Iba rin ang bionote sa biodata at curriculum vitae.

BAKIT NAGSUSULAT NG BIONOTE?

Nagsusulat tayo ng bionote upang ipaalam sa iba hindi lamang ang ating karakter kundi maging ang
ating kredibilidad sa larangang kinabibilangan. Ito ang paraan upang ipakilala ang sarili sa mga
mambabasa.
Halimbawa: Hindi tatangkilikin ng mga paaralan ang isang batayang aklat sa accountancy kung makikita
sa author’s profile na wala naman talagang background ang awtor sa larangang ito.

Sa pagsulat ng bionote, mahalagang malinaw ang layunin o mga layunin sa pagsulat nito. Kailangan ding
tukuyin kung sino ang magbabasa nito at ang ibig mong isipin nila tungkol sa iyo.

MGA KATANGIAN NG MAHUSAY NA BIONOTE:

1. Maikli ang nilalaman

-Karaniwang hindi binabasa ang mahabang bionote, lalo na kung hindi naman talaga kahanga-hanga ang
mga dagdag na impormasyon. Ibig sabihin, mas maikli ang bionote, mas babasahin ito. Sikaping paikliin
ang iyong bionote at isulat lamang ang mahahalagang impormasyon. Iwasan ang pagyayabang.
2. Gumagamit ng pangatlong panauhang pananaw
- Tandaan, laging gumagamit ng pangatlong panauhang pananaw sa pagsulat ng bionote kahit na ito pa ay
tungkol sa sarili.
Halimbawa:
“Si Juan dela Cruz ay nagtapos ng BA at MA Economics sa UP-Diliman. Siya ay kasalukuyang nagtuturo
ng Macroeconomic Theory sa parehong pamantasan.”
3. Kinikilala ang mambabasa
- Kailangang isaalang-alang ang mambabasa sa pagsulat ng bionote. Kung ang target na
mambabasa ay mga administrador ng paaralan, kailangang hulmahin ang bionote ayon sa kung ano ang
hinahanap nila.
Halimbawa na lamang ay kung ano ang klasipikasyon at kredibilidad mo sa pagsulat ng batayang
aklat.
4. Gumagamit ng baligtad na tatsulok
- Katulad sa pagsulat ng balita at iba pang obhetibong sulatin, unahin ang pinakamahalagang
impormasyon. Ito ay dahil sa ugali ng maraming taong basahin lamang ang unang bahagi ng sulatin. Kaya
naman sa simula pa lamang ay isulat na ang pinakamahalagan impormasyon.

5. Nakatuon lamang sa mga angkop na kasanayan o katangaian

-Mamili lamang ng mga kasanayan o katangian na angkop sa layunin ng iyong bionote.
IWASAN ito:
“Si Pedro ay guro/ manunulat/ negosyante/ environmentalist/ chef.”
Kung ibig pumasok bilang guro sa panitikan, halimbawa, hindi na kailangan banggitin sa
bionote ang pagiging negosyante o chef.
6. Binabanggit ang degree kung kailangan
- Kung may PhD sa antropolohiya, halimbawa, at nagsusulat ng artikulo tungkol sa kultura ng Ibanag sa
Cagayan, mahalagang isulat sa bionote ang kredensyal na ito.
7. Maging matapat sa pagbabahagi ng impormasyon
- Walang masama kung paminsan-minsan ay magbubuhat ng sariling bangko kung ito naman ay
kailangan upang matanggap sa inaaplayan o upang ipakita sa iba ang kakayahan. Siguraduhin lamang na
tama o totoo ang impormasyon. Huwag magiimbento ng impormasyon para lamang bumango ang
pangalan at makaungos sa kompetisyon. Hindi ito etikal at maaaring mabahiran ang reputasyon dahil dito.