Bai Giang - Khoa Dao Tao ArcGIS I - 08 2010 PDF

Chương trình đào tạo kỹ năng GIS
mức cơ bản với ArcGIS I - Tháng 08/2010
Chương trình đào tạo kỹ năng GIS ứng dụng trong QL TNMT
GIS cơ sở với ArcGIS I

Bài 1-2: Giới thiệu chung GIS & ArcGIS
Công ty TNHH Tư vấn GeoViệt

Email: geoviet@gmail.com
Web: http://www.geoviet.vn
Giới thiệu khóa học

• Mục tiêu khóa học
– Làm quen với GIS và ArcGIS
– Hiển thị dữ liệu không gian và biểu bảng
– Truy vấn tìm kiếm dữ liệu
– Biên tập dữ liệu không gian và biểu bảng
– Biên tập bản đồ, biểu đồ và báo cáo
– Phân tích đơn giản và dự án GIS mẫu
• Nội dung khóa học (theo chương trình 5 ngày)
• Tài liệu khóa học
– Bài giảng, bài thực hành & CD dữ liệu thực hành
Công ty Tư vấn GeoViệt (http://www.geoviet.vn) 1

6/17 Ngõ 139, Nguyễn Ngọc Vũ, Hà Nội
Giới thiệu ArcGIS

ArcGIS Desktop: ArcView
ArcView, ArcEditor,
ArcEditor ArcInfo
ArcMAP
ArcCatalog
ArcToolbox
ArcReader – công cụ miễn
phí đọc dữ liệu bản đồ PMF
ArcGIS Engine
ArcPad
ArcGIS Server
ArcIMS
ArcSDE

Các mô-đun mở rộng

3D Analyst Quan sát và phân tích 3 chiều
ArcScan Chuyển đổi dữ liệu bản đồ ảnh thành vector
Data Đọc, chuyển đổi và xuất các dạng dữ liệu trực tiếp
Interoperability
Geostatistical Công cụ thống kê cho việc phân tích, mô hình hóa và nội suy
Analyst
Maplex Thể hiện nhãn và chú thích trên bản đồ tự động với chất luợng cao
Network Analyst Công cụ phân tích mạng lưới
Hỗ trợ phần mềm ArcGIS
Kiến thức về GIS và các nền tảng kỹ thuật trong

ArcGIS – http://www.support.esri.com
Download các công cụ, tài liệu kỹ thuật, tài liệu
hướng dẫn, dữ liệu mẫu, mã chương trình
Forums và các mailing list (ArcView
(ArcView-LL & ESRI
ESRI-L)L)
Hỗ trợ kỹ thuật và đào tạo (trong nước và quốc
tế)

Giới thiệu ArcGIS Desktop

Bộ sản phẩm theo
mức độ chức năng
ArcView
ArcEditor
ArcInfo
+ Extensions
E t i
3 ứng dụng
ArcMAP
ArcCatalog
ArcToolbox
ArcMAP
Ứng d
Ứ dụng hiể
hiển thị
dữ liệu
Thực hiện các tác
nghiệp trên bản đồ
Hiển thị
Biên tập
Truy vấn
Phân tích
Tạo đồ thị
Lập báo cáo

ArcCatalog
Giao diện làm việc

với CSDL
Xem dữ liệu
Quản lý dữ liệu:
thư mục
Tạo cấu trúc và
xem metadata
ArcToolbox
ArcTooll box
b đ được đ
đưa vào
à trong
ArcMAP & ArcCatalog
Các chức năng xử lý không gian
quản lý dữ liệu
phân tích và
chuyển đổi định
dạng dữ liệu
Bộ công cụ tùy
thuộc vào mức

sản phẩm

Trợ giúp trong ArcGIS
Trợ giúp trên ArcGIS Desktop theo

Nội dung
Khóa
Tra cứu
Những vấn đề thường gặp
Các trợ giúp khác
ToolTips (tương tác)
Trực tuyến (online)
Thực hành 1
Làm quen với ArcGIS Desktop – Giao diện ArcMap,

ArcCatalog & ArcTool box
Demo CSDL GIS Thái Nguyên
Bài tập (xem tài liệu hướng dẫn ArcGIS)

Nguyên lý GIS cơ bản với ArcGIS
Định nghĩa GIS

Thành phần của GIS
Chức năng và quy trình GIS
Nguyên lý GIS cơ bản
Tổ chức dữ liệu không gian
Quan hệ không gian
Khái niệm bản đồ
Định nghĩa GIS
GIS là một hệ thống

thông tin (trên hệ máy
tính) được thiết kế để
thu thập, cập nhật, lưu
trữ, tích hợp và xử lý,
tra cứu,
ứ phân â tích
í và à
hiển thị mọi dạng dữ
liệu địa lý (có vị trí
trên Trái đất)

3 góc nhìn về GIS (theo ESRI)

Phân tích
không gian
Hiển thị bản

đồ CSDL không
gian
2009@Tư vấn GeoViệt
5 thành phần của GIS

Con người
g
Phần mềm Dữ liệu
Phần cứng
GIS Phương pháp &
quy trình

Chức năng GIS

Thu thập,
Th thậ
nhập dữ liệu
Lưu trữ
quản lý Cơ sở dữ liệu GIS
Tra cứu
Phân tích
Hiển thị
Xuất bản
Thu thập và nhập dữ liệu

Dữ liệu bản đồ giấy
Dữ liệu
ệ dạng số
ố
CSDL GIS
Hệ thống tọa độ
GPS

Lưu trữ và quản lý dữ liệu
Thích hợp cho Thích hợp cho

biểu diễn đối phân tích
tượng không không gian và
gian với tọa được áp dụng
độ chính
hí h xác
á h các
cho á mô ô
cao hình số độ
cao
Truy vấn dữ liệu

Tra cứu không gian
(tìm kiếm đối tượng bằng cách đánh
giá quan hệ về mặt địa lý của chúng
với các đối tượng khác)
Tra cứu theo thuộc

tính (theo điều kiện, biểu
thức logic)

Phân tích vị trí (proximity)

Khu vực chưa
được phục vụ
Phân tích xếp chồng dữ liệu
Để xác định các thửa

đất nằm trong vùng
ngập nước cần thiết
phải xếp chồng các lớp
dữ liệu:
FloodZone (vùng ngập)
Parcels (thửa đất)
Soils (loại đất)
để tạo thành lớp kết quả

Hiển thị dữ liệu / kết quả

Bản đồ Biểu đồ
Báo cáo
Xuất bản sản phẩm

Dạng bản đồ giấy Internet
CSDL GIS
Dạng tài liệu
Dạng ảnh
THAINGUYEN.mxd
THAINGUYEN.jpg

Tổ chức dữ liệu không gian

GIS tổ chức dữ liệu theo
lớp đối tượng
Mỗi lớp thể hiện một dạng
đối tượng có cùng chức
năng và có mối quan hệ
không gian với nhau
Mô hình
hì h dữ liệ
liệu không
khô
gian dưới dạng vector,
raster hoặc là TIN
GIS thể hiện đối tượng
phụ thuộc vào tỷ lệ bản đồ
Tỷ lệ bản đồ
GIS thể
hiện đối
tượng
phụ
thuộc
vào tỷ lệ
bản đồ

Thành phần của dữ liệu địa lý

Lớp giao thông
Thành phần hình học:
Thể hiện các đối tượng địa
lý gắn với vị trí thực
Đặc điểm thuộc tính của đối
tượng
Hành vi: cách thức quy tắc
hiển thị, phân tích – ví dụ
như đường cao tốc và
đường dân sinh không cắt
nhau…
Sử dụng quan hệ không gian
Quan hệ Topo phục vụ mục đích tra cứu &

phân tích không gian

Xu thế công nghệ GIS
• Multimedia và
hypermedia
• Google Earth
(http://earth.google.
com/) – high-
resolution satellite
images & 3D
• Distributed GIS,
Web-GIS, Mobile
GIS…
Xin çm ¬n !
Cô ty TNHH T
Công Tư vấn
ấ GeoViệt
G Việ
6/17 Ngõ 139 Nguyễn Ngọc Vũ, Hà Nội
ĐT: 04-62691623 Fax: 04-35564710
Website: http://www.geoviet.vn


Bài 3–4: Hiển thị và truy vấn dữ liệu

Bài 3: Hiển thị dữ liệu với ArcGIS
• Gi
Giao diệ
diện A
ArcMAP
MAP vàà các
á công
ô cụ
• Hiển thị dữ liệu (data view) & hiển thị bản đồ
(layout view)
• Các lớp (layer), khung dữ liệu (data frame) và
bản đồ (map)
• Quản lý mục lục dữ liệu, thao tác trên bản đồ
• Đặc tính của lớp với symbol và nhãn đối tượng:
dữ liệu định tính và định lượng
• Nguồn dữ liệu của lớp (layer)

Giao diện ArcMAP
Các thanh menu

Thanh chuẩn
Thanh công cụ
Thanh trạng thái
Menu context
Mục lục dữ liệu
Khu vực hiển thị
bản đồ
Hiển thị dữ liệu – Hiển thị bản đồ

Data View – hiển thị
thị, truy vấn
vấn, biên tập và phân tích
Layout View – tạo bản đồ (xuất bản)

Layers, data frames & maps
Data frame: tổ chức

các lớp (layer)
Layer: thể hiện dữ
liệu không gian – lưu
đường dẫn đến dữ
liệu và các đặc tính
hiển thị
Map bao gồm: data
frame, các lớp và các
yếu tố bản đồ
Layers (lớp hiển thị)

Th
Tham chiếu
hiế đế
đến nguồn
ồ dữ liệ
liệu khô
không gian:
i
Dữ liệu dạng vector (coverage, shapefile, CAD, geodatabase)
Dữ liệu dạng annotation
Dữ liệu dạng raster
Dữ liệu dạng TIN
Tạo các ký hiệu, nhãn và các đặc điểm khác để hiển thị dữ
liệu
Thao tác thông qua context menu (dùng chuột phải)
.lyr file - là 1 phần trong map document (.mxd file)

Data frames
Data frame chứa các lớp dữ liệu

Bản đồ có thể gồm nhiều data frames:
Danh mục và bản đồ ghép
Bố trí trong Layout view
Thêm data frame từ insert menu
Kích hoạt để
ể hiển
ể thị data frame bằng
cách dùng context menu (Activate)
Map
Map - Chứa các lớp, data

frame, đối tượng đồ họa,
yếu tố bản đồ
Lưu giữ thông tin trong
map document (.mxd
fil )
file)

Thao tác với TOC
Thay đổi thứ tự hiển thị (Điểm, đường, vùng…)

Đổi tên lớp và Data Frames
Xóa bỏ lớp
Sao chép lớp
Tab phía dưới:
Hiển thị
Nguồn dữ liệu
Di chuyển trên bản đồ
Phóng to, thu nhỏ

Dị chuyển khung hiển thị (Pan)
Toàn bộ khu vực
Tiến về phía trước, sau hiển thị
Phóngg theo lớp
p
Phóng theo đối tượng đã chọn

Hiển thị nhãn
Hiển
ể thị theo giá
á trị thuộc
ộ tính
í
Đặc tính của lớp quyết định vị trí
và cách hiển thị
Chuyển các nhãn đối tượng thành
đối tượng annotation (như một lớp
mới)
Cố định vị trí
Có thể thay đổi font chữ…
Thay đổi symbol
• Hiển
ể thị nhãn
ã đối
ố tượng
• theo giá trị thuộc tính
• Đặc tính của lớp quyết định vị trí và cách hiển thị
• Chuyển các nhãn đối tượng thành đối tượng
annotation (như một lớp mới) – cố định vị trí và có
thể th
thay đổi font
f t chữ…
hữ
• Thay đổi symbol hiển thị
• Dùng tab symbol hoặc TOC (dùng chuột phải hoặc
chuột trái)

Thay đổi Symbol
Dùng
ù tab b symbol
b l hoặc
h ặ TOC
O (dùng
(dù chuột
h ộ phải
hả hhoặc
ặ
chuột trái)
Trái chuột
Phải chuột
Hiển thị theo tỷ lệ
Hiển
ể thị
h các
á lớp
lớ theo
h khoảng
kh ả tỷỷ lệ nhất
hấ định
đ h
Giảm thời gian đọc vẽ bản đồ 1: 100.000
Hiển thị lớp một cách chính xác

Dùng chuột phải và thay đổi tỷ lệ
trong properties 1: 50.000
1: 25.000

Hiển thị theo lựa chọn

Sử dụng
d ấ (definition
truy vấn d fi i i query tab
b trong properties
i )
dựa trên thuộc tính của đối tượng và chỉ hiện thị những đối
tượng được chọn
Không ảnh hưởng đến dữ liệu nguồn
Sử dụng symbol hiển thị các lớp

Tất cả các đối tượng trong 1 lớp cùng symbol
Hiển thị dựa vào giá trị thuộc tính
Các phương
pháp phân loại
hiển thị

Hiển thị theo thuộc tính có giá trị định tính
Theo đối tượng – tất cả hiển thị theo cùng 1 symbol
Theo nhóm categories – từng nhóm hiển thị theo 1 symbol
Hiển thị theo thuộc tính có giá trị định lượng
Theo giá trị - thường phải phân loại theo nhóm - thay đổi
màu hoặc kích thước symbol
Sử dụng
ụ g đồ thịị để thể hiện
ệ nhiều hơn 1 thuộc
ộ tính của đối
tượng trong lớp

Một số các thao tác khác

Lưu .lyr
lyr file: lưu bộ symbol đã sử dụng để hiển thị
trong map document khác – kich chuột phải
Thay đổi nguồn dữ liệu đối với 1 lớp (layer)
Khi chuyển dữ liệu sang các thư mục khác hoặc đổi tên -
Map document không tìm thấy dữ liệu nguồn
Kích chuột phải vào layer > Data > Set data source
Thay đổi cấu hình của ArcMap
Từ Tool menu > Options
Thay đổi font, lựa chọn đọc file CAD, cách hiển thị TOC,
cấu hình geoprocessing…
Thực hành bài 3
Nhập các lớp vào ArcMap document

Phân loại và sử dụng symbol đối với dữ liệu không
gian
Tạo definition query – chọn đối tượng hiển thị
Hiển thị nhãn đối tượng
Lưu đặc tính của lớp thành .lyr file
Tạo bản đồ trong layout view
Chuyển nhãn đối tượng thành annotation

Bài 4: Truy vấn CSDL trong ArcGIS
• Công cụ để kiểm tra nhanh dữ liệu – Identify, find,

measure, maptips, hyperlinks
• Làm việc với các công cụ lựa chọn đối tượng
• Tại sao lại cần lựa chọn
• Các công cụ lựa chọn sẵn có
• Các phương pháp lựa chọn và các lớp
• Lựa chọn theo đặc tính không gian
• Lựa chọn theo thuộc tính
• Tính toán các thống kê tổng hợp (sau khi lựa chọn)
Identify
• Xem thuộc
th ộc tính của 1 đối tượng trên
t ên cửa sổ popup
pop p (i)

Finding
• Xác định vịị trí
t í của đối tượng hoặc thuộc
th ộc tính
Hoàng Văn Thụ flashes
Measuring
• Xác định khoảng cách theo đường thẳng (hệ carto)
ca to)

Maptips và Hyperlinks
• Hiển thị theo đặc tính của một lớp
• Maptips: hiển thị thuộc tính của lớp
theo pointer
• Hyperlinks:
• Tài liệu
• Địa chỉ
Đị hỉ URL
• Các sản phẩm của macro
• Tạo nhiều link cho 1 đối
tượng
Tại sao cần lựa chọn đối tượng

• Lự
Lựa chọn
h được
đượ nhóm
hó đối tượng
tượ để phân
hâ tích
tí h tiếp
tiế theo
th
• Lựa chọn để chia nhỏ nhóm đối tượng nhằm lựa chọn
tiếp
• Biên tập nhóm đối tượng được chọn
• Tạo 1 lớp mới từ các đối tượng được chọn
• Tính thống kê đối với nhóm đối tượng được chọn
• Tạo báo cáo
• Xuất nhóm đối tượng được chọn ra một file mới
• Chuyển đổi các đối tượng thành đồ họa

Công cụ lựa chọn đối tượng
• Lựa chọn tương tácá (options), lựa chọn theo thuộc

ộ tính,
í lựa
chọn theo vị trí và lựa chọn theo đồ họa
Xác định các lớp được quyền chọn
• Từ
ừ Menu Selection hoặc từ
ừ thẻ
ẻ Selection của
ủ TOC

Các phương thức lựa chọn

• Từ Menu Selection Tạo một
lựa chọn mới
Thêm lựa
chọn cho lựa
chọn hiện có
Xóa bớt lựa

chọn từ lựa
chọn hiện có
Chọn đối
tượng trong lựa
chọn cho trước
Lựa chọn theo thuộc tính
• Sử dụng điều kiện SQL (biểu

thức) để lựa chọn đối tượng
• Biểu thức: đại số + logic …
(ví dụ: danso > 5000 AND
dientich < 4)
• Lưu biểu thức hoặc load biểu
thức đã lưu từ trước

Truy vấn từ thông tin thuộc tính

Truy vấn tìm kiếm các phường xã có tỷ lệ đói nghèo
>10%;
Truy vấn tìm kiếm các ngôi nhà có diện tích mặt bằng
XD <15 m2;
Truy vấn tìm kiếm các phường xã có % đất dễ bị ngập
lụt (MSL <28m) >30% AND mật độ dân số >1000
người/km2.
…
Hiển thị kết quả tìm kiếm trên bản đồ và thống kê dữ
liệu sau khi truy vấn
Lựa chọn theo vị trí (spatial query)

• Sử dụng quan hệ không gian (vị trí) của đối tượng 1
lớp để chọn đối tượng của 1 lớp khác
Ủy ban
Xã
Kết quả

Lựa chọn theo vị trí (spatial query)
• Các phương thức chọn:

• Intersect
• Contain
• Are contained by
• Share a line segment
• Touch boundary
• Within a distance
• Are identical
• Are centered in
• …
Tra cứu số người dân trong bán

kính phục vụ của bệnh viện

Lựa chọn theo Graphics

• Lự
Lựa chọn
h một ột đối tượng
tượ đồ họa
h
• Làm việc với các phương thức lựa chọn
Draw graphic
Thực hiện thống kê sơ lược
• Lựa chọn
• Đối tượng
• Lớp
• Trường

Thực hành bài 4
• Tìm hiểu những công cụ truy vấn dữ liệu một cách

tương tác: MapTips, Identify, Find, Measure
• Chọn đối tượng theo giá trị thuộc tính và vị trí
• Tính toán thống kê các đối tượng (thuộc tính) đã được
chọn
• Lưu
Lư cácá đối tượng
tượ đượ
được chọn
h thà
thànhh 1 lớ
lớp mới
ới
• Tìm hiểu thêm các options trong lựa chọn theo vị trí
• Lưu lớp dữ liệu dưới 1 định dạng khác
Xin çm ¬n !
ĐT: 04
04-62691623
62691623 Fax: 0404-35564710
35564710


Bài 5–7: Biên tập dữ liệu không gian và
thuộc tính

Bài 5: Làm việc với dữ liệu không gian
• Khái niệm dữ liệu không gian

• Kết nối dữ liệu không gian và dữ liệu thuộc tính
• Các định dạng dữ liệu
• Làm việc với ArcCatalog (options)
• M t d t (siêu
Metadata ( iê dữ liệu)
liệ )

Mô hình các đối tượng địa lý
• Vector
• Raster
• Dữ liệu địa lý:

• Yếu tố hình học
• Thuộc tính
• Quan hệ không gian
Giới thiệu các lớp đối tượng
• Feature class là tập hợp các đối tượng có cùng đặc

tính hình học
• Có thể tạo lớp đối tượng dạng:
• điểm,
• đường và
• vùng…
ù

Lớp đối tượng (feature class)

• Feature class là tập hợp các đối tượng có cùng đặc tính hình học
- Có thể tạo lớp đối tượng dạng: điểm, đường và vùng…
• Kết nối đối tượng không gian với thuộc tính thông qua FID duy
nhất – mỗi đối tượng là 1 hàng (record) trong bảng thuộc tính
FID = 3
Các định dạng dữ liệu không gian

• ArcGIS có thể làm việc với nhiều định dạng dữ liệu không gian
Coverage
Shapefile Geodatabase
Internet Map
CAD Service
Raster Tables
ArcGIS

Định dạng dữ liệu Geodatabase

• Quản lý đồng thời đối tượng không
gian và bảng thuộc tính trong cùng
RDBMS – gồm personal
geodatabase & ArcSDE geodatabase
• Mô hình quan hệ không gian giữa
các Feature dataset
• Các lớp đối tượng độc lập
Bảng RDBMS
Lớp dạng điểm
Trường kiểu dữ liệu
Định dạng dữ liệu Geodatabase (tiếp)
• Lợi ích của geodatabase

• Lưu trữ trong một hệ thống tập trung cả không gian &
thuộc tính (cả vector & raster)
• Dễ áp dụng các quan hệ không gian (topology)
• Cho phép điều chỉnh theo yêu cầu sử dụng
• Cho phép nhiều người biên tập cùng lúc (ArcSDE
geodatabase)
• Kiểm định dữ liệu trong geodatabase: tự động hóa đối
tượng không gian và thuộc tính, kiểm soát chất lượng

Định dạng dữ liệu Shapefile
• Shapefile:
• Cấu trúc vector
• Quản lý từng feature class
• Thuộc tính lưu trong bảng dBase
• Có thể biên tập trong ArcView 3.x
• Chuyển đổi dễ dàng với các hệ GIS khác…
khác
• Dùng ArcCatalog để quản lý dữ liệu shapefile
Định dạng dữ liệu Coverage
• Coverage:
C
• Là định dạng vector chính của ArcInfo
Workstation
• Quản lý nhiều feature class
• Thuộc tính quản lý trong bảng INFO
• Chỉ lưu trong
g ArcGIS Workspace
p với topology
p gy
• Chỉ biên tập với ArcInfo Workstation…
• Dùng ArcCatalog để quản lý dữ liệu coverage

Định dạng dữ liệu CAD
• Định
ị h dạng
d CAD
C (DXF,
( DWG,
G DGN)
G ) có
ó cấu
ấ trúcú vector
• Là 1 tập hợp các đối tượng và có thể hiển thị 1 hoặc
nhiều feature class
• Chỉ có thể biên tập sau khi chuyển sang định dạng
geodatabase hoặc shapefile Bảng thuộc tính file CAD
Bảng vị trí (tọa độ hoặc địa chỉ)
• Tọa
T độ x,y (GPS):
(GPS) chuyển
h ể sang feature
f class
l dạng
d điể
điểm
Bảng địa chỉ: chuyển sang feature class dạng điểm –

geocoding hoặc là address matching…

Các định dạng dữ liệu không gian khác
• Dữữ lliệu
ệ dạng
d raster: là một
ộ ma trận
ậ các
á ô ảnh
ả h có
ó cùng
ù
kích thước và mỗi ô có 1 giá trị:
• GRID – định dạng của ESRI
• Ảnh TIFF, BMP, SID, JPEG, ERDAS
• Sử dụng dữ liệu từ mạng lưới địa lý toàn cầu dựa trên
ArcIMS:
• Bản đồ hoặc dịch vụ dữ liệu (ảnh hoặc feature)
• Kho dữ liệu trên mạng (dạng Website)
• Dịch vụ xử lý không gian (geoprocessing) và các giải
pháp
Sử dụng ArcCatalog
• Cung cấp 1 cách nhìn thống nhất về tất cả dữ liệu
• Tạo mới và sửa các định nghĩa cấu trúc về bảng và feature
class
• Quản lý dữ liệu: copy, đổi tên, xóa – và các công cụ quản lý
dữ liệu khác trong ArcToolbox

3 cách xem dữ liệu
• Nội dung:
d th
theo
icons, danh mục, chi
tiết – tạo ảnh
thumbnails
• Preview: xem phần
bản đồ hoặc xem
bảng
• Metadata: thông tin
mô tả về dữ liệu
không gian, thuộc
tính
Các thao tác trên ArcCatalog

• Kết nối với thư mục chứa dữ liệu tại máy
• Kết nối với dữ liệu trong mạng LAN

• Ví dụ:\\servername\thư mục\tên file.*
• Kết thúc kết nối

Các thao tác trên ArcCatalog (tiếp)
• Thêm bảng từ CDL khác:

• Nối với các nguồn dữ liệu OLE DB
– MS Access, SQL Server, Oracle
• Nối với các nguồn dữ liệu khác:

các file INFO, dBase, file .csv…
• Kết nối với Excel
• Kết nối với dữ liệu trên Internet – Internet Map Server

(URL)

• Tùy
Tù chọn
h ttrên
ê AArCatalog:
C t l
• Tắt, bật mặc định các loại dữ liệu
• Thêm mới loại file
• Xác định nội dung các cột
• Chọn mặc định loại siêu dữ liệu (Metadata)
• Xác định pphôngg chữ cho bảngg thuộc tính
• Hiển thị mặc định dữ liệu Raster
• Thiết lập môi trường dữ liệu địa lý
• Kiểm tra định dạng các file CAD DGN
• Vùng quản lý dữ liệu GIS server
Thực hành bài 5
• Sử d
dụng ArcCatalog
C l xem dữ liệu
lệ
• Nội dung, preview (bản đồ) và metadata
• Tìm hiểu các loại dữ liệu không gian quản lý trong ArcGIS
• Chuyển đổi định dạng: từ shapefile sang lớp đối tượng
geodatabase
• Geodatabase
• Shapefiles
• Coverage
• CAD
• Raster
• Tạo thumbnail và thêm dạng file mới cho ArcCatalog

Bài 6: Làm việc với dữ liệu bảng
• Cấu trúc bảng dữ liệu

• Loại dữ liệu
• Thao tác trên bảng dữ liệu
• Kết nối với các bảng dữ liệu
• T và
Tạo à chỉnh
hỉ h đồ thị và
à báo
bá cáo
á
Bảng dữ liệu
• Bảng chứa thông tin về feature class
• Mỗi feature class gắn với 1 bảng
• Mỗi đối tượng địa lý gắn với 1 dòng dữ liệu bảng
Phải chuột

Cấu trúc bảng dữ liệu

• Mỗi dòng là 1 thanh dữ liệu (record)
• Mỗi cột là 1 trường dữ liệu và có tên duy nhất
• Trường dữ liệu có thể là chữ, số, ngày tháng
Cột (Trường dữ liệu)
Giá trị
thuộc
h ộ tính
í h
Hàng
(Bản ghi)
Loại trường dữ liệu

• Loại trường dữ liệu: chữ, ngày tháng, số nguyên ngắn, số
nguyên lớn, số thập phân, Raster, BLOB…
• Trường dữ liệu khác nhau lưu chữ các loại giá trị khác nhau
• Lựa chọn trường dữ liệu nào sẽ cho giá trị trường dữ liệu
đó
• Loại trường khác nhau tùy theo định dạng của bảng

Thao tác trên bảng dữ liệu

• Mở bảng thuộc tính trên ArcMap hoặc Preview trong ArcCatalog
• Sắp xếp thứ tự, giấu và hiện cột, chọn record, sửa giá trị
• Giữ và bỏ trường luôn hiển thị trong bảng
• Tính toán, thống kê
• Tìm kiếm và thay thế
• Tạo và xóa trường dữ liệu
• Xuất dữ liệu
ệ (*dBase,
( , *txt,, *mdb))
• Tạo báo cáo, tạo biểu đồ, In ấn
• Trong ArcMap
• Chọn bản ghi
• Thay đổi giá trị bảng
Định dạng và quan hệ của bảng dữ liệu
• Định dạng bảng trong ArcGIS:

• Coverage: INFO
• Shapefile: .dbf
• Geodatabase: RDBMS (*mdb)
• Quan hệ các bảng: thuộc tính có thể lưu trong nhiều
bả
bảng, để kết nối
ối thì phải
hải có
ó trường
t ườ dữ liệ
liệu chung
h ((yêu
ê
cầu phải cùng loại dữ liệu)
• Loại quan hệ bảng: một-một, một–nhiều, nhiều-một
hoặc nhiều-nhiều

GIS quản lý dữ liệu thuộc tính
Các đối tượng không

gian đều có đặc điểm
thuộc tính nhất định;
GIS quản lý dữ liệu
thuộc tính dưới dạng
các biểu bảng và liên
kết với nhau trong 1
CSDL quan hệ
Joins và Relates
• Hai phương pháp liên kết bảng dữ

liệu trong ArcMap dựa vào trường
dữ liệu chung
• Joins: Tham gia liên kết vào thuộc
từ thuộc tính dữ liệu khác – dùng để
gán nhãn hoặc tạo symbol
• Relates: xác định quan hệ giữa 2
bảng

Kết nối bảng thuộc tính với Joins
• Kết nối 2 bảng dữ liệu với nhau

• Gắn thuộc tính của 2 bảng vào với nhau
• Cho phép liên kết một – một và nhiều – một
một – một
Kết nối bảng thuộc tính với Relates
• Xác lập quan hệ giữa 2 bảng

• Các bảng độc lập riêng – gọi bảng thuộc tính
• Cho phép lựa chọn
• Một – nhiều và nhiều – nhiều
• Nhận ra mối liên quan các hàng

Đồ thị
• Tổng hợp và thể hiện thông tin biểu bảng

• Nhiều loại đồ thị
• Bar chart
• Pie chart
• …
• Thay đổi
ổ đặc tính hiển
ể thị đồ thị
• Thêm đồ thị vào bản đồ (layout)
Tạo đồ thị
• Tạo đồ thị bằng Graph Wizard (từ tool menu)

Báo cáo
• Tổ
ổ chức
hứ vàà hiển
h ể thị
h dữ liệu
l ệ bảng
bả
• Gộp nhóm và xác định dạng dữ liệu: lưu giữ trong
map document và có thể thêm vào layout
• Lưu báo cáo và xuất ra định dạng khác (PDF, RTF,
TXT)
• 2 công cụ tạo báo cáo:
• Report Writer
• Crystal Reports
• Xây dựng templates làm báo cáo
Thực hành bài 6
• Kiểm
iể tra bả
bảng dữ liệu
liệ trong ArcCatalog
C l
• Tạo quan hệ join giữa 2 bảng dữ liệu
• Điều chỉnh cách hiển thị bảng sau khi join
• Tạo quan hệ relate giữa 2 bảng dữ liệu
• Chọn các record và kiểm tra các bảng có quan hệ relate
• Gán nhãn đối tượng sử dụng thuộc tính từng bảng được
join
• Tạo đồ thị và thay đổi đặc tính hiển thị
• Tạo báo cáo và thêm báo cáo, đồ thị vào layout

Bài 7: Biên tập dữ liệu

• Biên tập dữ liệu không gian
• Sử dụng thanh công cụ Editor
• Công cụ biên tập
• Các chức năng biên tập đơn giản
• Làm việc với bản vẽ
• Biên tập
ập dữ liệu
ệ thuộc
ộ tính
• Sử dụng hộp thoại thuộc tính đối với các đối tượng
được chọn
• Biên tập giá trị thuộc tính
• Thay đổi schema (cấu trúc) đối với bảng
Các định dạng dữ liệu biên tập

• Shapefile
• Personal geodatabase (ArcView),
• Enterprise geodatabase (ArcEditor, ArcInfo)

Thanh công cụ Editor

• Tất cả các chức năng
g chỉnh sửa được
ợ kiểm soát thông
g qua
q
thanh công cụ
Biên tập Phác họa Tách Xoay
Chọn lớp Hộp thoại Thuộc tính

thuộc tính vẽ đồ họa
Danh sách công việc
Phiên lệnh biên tập
Quản lý các công đoạn biên tập

• Kích hoạt công đoạn biên tập
• Trong khung dữ liệu tại một thời điểm
• Trong Geodatabase tại một thời điểm
• Trong một thư mục cùng một lúc
• Lưu những thay đổi trong quá trình biên tập
• Trong quá trình sửa đổi phiên biên tập
• Cuối phiên biên tập
• Kết thúc biên tập

Các chức năng biên tập

• Lự
Lựa chọn
h đối tượng
tượ biênbiê tập:
tậ chọn
h tươ
tương tác
tá th
theo
thuộc tính, theo vị trí
• Thao tác biên tập đơn giản: di chuyển đối tượng
tương tác hoặc theo tọa độ, xoay, copy, xóa…
• Thao tác vẽ (số hóa): tạo mới, chỉnh sửa và thay
đổi hình
hì h dạng
d đối tượng
tượ (sử
( ửddụng phím
hí chuột)
h ột)
• Xác định snapping tolerance: phục vụ số hóa và snap
các đoạn số hóa mới vào các đường, điểm đầu, điểm
cuối hoặc vertex của các đối tượng đã có
Chức năng lựa chọn đối tượng biên tập
• Tương
Tươ tác
tá vàà tự lựa
lự chọn:
h điể đường,
điểm, đườ vùng
ù
• Lựa chọn từ Menu: theo thuộc tính, theo vị trí
• Lựa chọn theo lớp dữ liệu

Một số chức năng biên tập đơn giản
• Di chuyển
h ể đối tượng:
tượ
• Tương tác: bấm vào và kéo
• Theo tọa độ
• Thiết lập di chuyển hình học
• Xoay
• Chức năng khác: copy, paste, undo/redo, delete
Chức năng số hóa (vẽ)

• Sử dụng để tạo mới,
mới thay đổi,
đổi thay đổi hình dạng đối tượng
• Thể hiện đồ họa đối tượng địa lý

• Sử dụng
ụ g chuột
ộ trái để vẽ các đối tượng
ợ g
• Kích đúp chuột trái hoặc nhấp F2 kết thúc biên tập
• Kích phải chuột chọn: Finish Sketch

Sử dụng chức năng bắt điểm

• Bắt điểm Layer:
• Phục vụ số hóa và bắt điểm các đoạn số hóa mới vào các đường,
điểm đầu, điểm cuối hoặc vertex của các đối tượng đã có
• Bắt điểm tùy theo các phác họa hiện có
Các nhiệm vụ biên tập
• Tạo mới đối tượng

• Chỉnh sửa từng đối tượng
• Thay đổi hình dạng đối tượng
• Kéo dài/cắt bớt đối tượng
• Cắt đối tượng dạng vùng
• Tự khép kín đối tượng vùng

Thao tác số hóa dữ liệu

•TTạo 1 vertex
t h hoặc
ặ 1 điểm:
điể ttạii iintersection,
t ti ttạii 1
khoảng cách so với 2 điểm hiện có, theo tọa độ x,y
• Thêm đường cong: arc tool, tangent tool
• Công cụ trace: theo đối tượng được chọn – tạo
đường song song ở 1 khoảng cách với đối tượng
I t
Intersection
ti
Sketch Tool Arc Tool
Distance-Distance Tool Trace Tool
Thao tác số hóa dữ liệu (Tiếp)

• Chỉ
Chỉnh
h sửa
ử đối tượng
tượ hiện
hiệ có:
ó thêm
thê
vertex, xóa bớt vertex, dịch chuyển
vertex theo tọa độ…
• Kiểm soát các đặc tính của đối tượng
vẽ: hướng (ví dụ: song song với đối
tượng đã có)
có), chiều dài
dài…

Biên tập thuộc tính đối tượng được chọn

• Hộp
ộp thoại
t oạ tthuộc
uộc ttính ccho
opphép
ép xem
e và
à cchỉnh sửa thuộc
t uộc
tính đối tượng được lựa chọn
• Thêm giá trị, copy và dán giá trị đối với 1 hoặc nhiều đối
tượng được chọn
Biên tập thuộc tính đối tượng được chọn
• Biên tập trực tiếp đối với từng ô bảng

• Sử dụng Field Calculator:
• Tính giá trị của 1 trường dữ liệu
• Theo công thức đơn giản hoặc hàm phức tạp
• Có thể tính trong hoặc ngoài ArcMap edit sessions

Thay đổi schema (cấu trúc) dữ liệu
• Cấ
Cấu ttrúc
ú CSDL thường
thườ phảihải cập
ậ nhật
hật d
do khó có
ó thể
tiên đoán được hết khi thiết kế
• Các thay đổi: thêm trường đối với bảng, xóa bớt
trường, tạo mới feature class và feature dataset, tạo
mới personal geodatabase
• Sử dụng ArcMap: thêm / xóa trường dữ liệu
• Sử dụng ArcCatalog: thêm / xóa trường, tạo mới
feature class (định nghĩa hình học, tọa độ)
• Sử dụng ArcToolbox: copy 1 hàng dữ liệu, tạo mới
bảng, tạo feature class và chuyển đổi dữ liệu
Thay đổi cấu trúc trong ArcMap

• Tạo và xóa trường dữ liệu:
• Phải ở ngoài phiên biên tập (edit sessions)

Thay đổi cấu trúc trong ArcCatalog

• Thêm / xóa trường, tạo mới feature class (định nghĩa
hình học, tọa độ)
Tên trường
dữ liệu Loại trường
dữ liệu
Thuộc tính
trường dữ liệu
Thay đổi cấu trúc trong ArcCatalog
• Thêm / xóa trường, tạo mới feature

class (định nghĩa hình học, tọa độ)
• Sử dụng ArcToolbox: copy 1 hàng
dữ liệu, tạo mới bảng, tạo feature
class và chuyển đổi dữ liệu

Tạo mới một lớp đối tượng

• Tương tự như bảng nhưng với các loại dữ liệu hình học
• Định nghĩa loại hình học (Điểm, đường, vùng,…)
• Khai báo hệ tọa độ cho lớp đối tượng
Thực hành bài 7

Thêm thanh công cụ Editor và bắt đầu edit session
Tìm hiểu điều kiện biên tập: snapping tolerance
Lựa chọn, dịch chuyển, xoay, và xóa đối tượng
Biên tập các vertex đối với đối tượng đã số hóa
Sử dụng Sketch Tool để tạo feature
Tạo mới 1 feature class trong geodatabase
Sử dụng Field Calculator để tính toán và cập nhật giá trị
của 1 trường dữ liệu
Sử dụng Attribute Editor để cập nhật thuộc tính của
feature

Xin çm ¬n !
ĐT: 04-62691623 Fax: 04-35564710

Bài 8–9: Hệ tọa độ và trình bày bản đồ


Bài 8: Làm việc với dữ liệu có tọa độ
• Hệ quy chiếu không gian

• Hệ tọa độ
• Datum
• Các phép chiếu và những sai lệch
• Chuyển đổi tọa độ
Khái niệm bản đồ và GIS
• Bản đồ và bản vẽ
• Dữ liệu địa lý gắn liền với 1 vị trí trên trái
đất
– Theo cùng 1 hệ tọa độ nhất định (hệ tọa độ
địa lý hoặc hệ tọa độ phép chiếu)
– Tỷ lệ thể hiện
– Mô hình hóa đối tượng – cách thể hiện

Định nghĩa và đặc tính bản đồ

• Bản đồ thể hiện mô hình lên giấy (hoặc một mặt
phẳng) các đối tượng địa lý trên bề mặt trái đất ở 1
tỷ lệ nhất định;
• Bản đồ thể hiện 2 yếu tố chính:
• Vị trí và các quan hệ không gian giữa các đối tượng
• Đặc
ặ điểm thuộc ộ tính của các đối tượng
ợ g
• 3 đặc tính chính của bản đồ:
⇒ Tỷ lệ;
⇒ Phép chiếu và hệ tọa độ;
⇒ Ký hiệu (cách thể hiện - màu + symbols…)
Tỷ lệ bản đồ
• Tỷ lệ bản đồ là tỷ số giữa khoảng cách (giữa 2 điểm)
trên bản đồ so với khoảng cách thực trên bề mặt trái
đất
- Nếu bản đồ có tỷ lệ là 1:50,000, thì 1 cm trên bản đồ tương
đương với 50,000 cm = 500 m trên thực tế
- 3 cách thể hiện
ệ tỷỷ lệ:
ệ bằngg lời,, tỷỷ số và thước tỷỷ lệ
ệ
• Bản đồ tỷ lệ lớn (1:500, 1:1,000) thể hiện rõ chi tiết
các đối tượng nhỏ và ngược lại
• Tỷ lệ bản đồ quyết định cách thức thể hiện (mô hình
hóa) các đối tượng địa lý và độ chính xác

Tỷ lệ bản đồ quyết định cách thể hiện

đối tượng trên bản đồ
Hệ tọa độ cầu (tọa độ địa lý)

Là hệ thống tham chiếu dùng để định vị và
đo đạc các đối tượng địa lý nằm trên một bề
mặt hình cầu
Vị trí trên bề mặt cầu xác định

bằng kinh độ & vĩ độ
Kinh tuyến gốc: Đi qua đài
thiên văn Greenwich (Anh)
Vĩ tuyến gốc: Đường xích đạo
Giá trị đo thể hiện bằng: độ,
phút, giây: 106030’12’’ - 24030’00’’

Hệ tọa độ Đề-các phẳng

Tọa độ cầu
T ầ được
đượ chuyển
h ể thành
thà h
tọa độ phẳng thông qua phép
chiếu bản đồ
Sử dụng công thức chuyển đổi

toán học – gọi là phép chiếu
Áp dụng theo nguyên lý chiếu 1
khối cầu xuống 1 mặt phẳng
Các phép chiếu bản đồ cơ bản

Phép chiếu vùng cực
Phé chiếu
Phép hiế hình
hì h trụ
Phép chiếu hình

nón

Các hệ tọa độ thông dụng

Không có
Khô ó phép
hé chiếu
hiế hoàn
h à hảo
hả – đềuđề gây
â biế
biến d
dạng về
ề
hình dạng, hoặc diện tích, hoặc khoảng cách hoặc về
hướng
• Phép chiếu hình trụ: hệ UTM (HN72), hệ Gauss, VN2000
– bản đồ tỷ lệ vừa và tỷ lệ lớn
• Phép chiếu hình nón: hệ Lambert, Sinusoidal – bản đồ
tỷ lệ nhỏ (toàn cầu)
• Phép chiếu stereo cực - vùng gần 2 cực bắc nam
• Các phép chiếu khác:
̶ Phép chiếu mặt phẳng: hệ tọa độ Mỹ
Hệ tọa độ - UTM

Hệ tọa độ trong ArcGIS
• Các thông tin về hệ tọa độ:

• Hệ tọa độ địa lý: datum (gốc trắc địa) và ellipsoid
• Hệ tọa độ phẳng: các hệ số của công thức quy chiếu:
false-easting, false-northing, kinh tuyến trục, hệ số tỷ lệ, vĩ
tuyến gốc, đơn vị đo khoảng cách, hệ tọa độ địa lý đi kèm
• Lưu thông tin tọa độ trong ArcGIS: .PRJ
PRJ file đối với
shapefile, .AUX đối với ảnh, RDBMS đối với geodatabase
• Xem thông tin tọa độ trong ArcCatalog
• Tạo thông tin tọa độ (.PRJ) với công cụ Define Projection
Chuyển đổi tọa độ trong ArcGIS
• Sử dụng Project Tool trong ArcToolbox Data Management

tools
• Cần xác định thông tin hệ quy chiếu
• Có thể lựa chọn các hệ quy chiếu sẵn có trong ArcGIS
• Thừa kế hệ tọa độ của 1 bộ dữ liệu (feature dataset)
khác
khá
• Tự tạo hệ quy chiếu riêng
• Sử dụng Spatial Adjustment (ArcMap) để nắn chỉnh bản
đồ - chuyển đổi tọa độ thực tế

Quy trình nắn chỉnh bản đồ

Bản đồ g
gốc Bản
ả đồ chuẩn
c uẩ
Điểm tọa độ chuẩn
có Hệ tọa độ
xác định
không
Chuyển
(1) Các điểm

(2) Tính toán tham số
khống chế
chuyển
y tọaọ độộ
mặt
ặt đất
n tọa độ
(3) Kiểm tra độ chính xác (GCPs)
(4) Nắn chỉnh
Bản đồ đã chuyển tọa độ

Bản
ả đồ
ồ GIS
- Theo cùng 1 hệ
tọa độ nhất định
- Tỷ lệ
=> So
S sánh
á h và à
phân tích / chồng
xếp các lớp...

Tổng kết quy trình nhập dữ liệu
Nhập dữ liệu – mã hóa dữ liệu vị trí (không gian) - Thường

được đưa vào CSDL với 1 hệ tọa độ Đề-các
Số hóa bản đồ hoặc quét ảnh, quét bản đồ giấy
Chuyển đổi dữ liệu từ ASCII, định dạng khác, vector-raster
Chuyển đổi, nắn chỉnh tọa độ (nếu cần)
Nhập
ập dữ liệu
ệ – mã hóa dữ liệu
ệ thuộc
ộ tính
Thường được đưa vào biểu bảng... từ bàn phím hoặc đọc từ file
có sẵn dạng Excel hoặc định dạng CSDL
Kết nối dữ liệu không gian (bản đồ) với dữ liệu thuộc tính
Biên tập, xử lý dữ liệu và tổ chức quản lý dữ liệu
Thực hành bài 8
Tìm hiểu và xác định tỷ lệ bản đồ

Tìm hiểu cách chuyển đổi tọa độ đối với
shapefile
Thực hành nắn chỉnh tọa độ dữ liệu theo bản
đồ gốc (theo tài liệu hướng dẫn):
Bản đồ - bản đồ
Ảnh – bản đồ

Bài 9: Trình bày dữ liệu với ArcGIS
• Các nguyên lý bản đồ

• Biên tập bản đồ trong ArcMap
• In và xuất bản bản đồ
Mục tiêu xây dựng bản đồ

• Bản đồ được xây dựng nhằm:
• Chia sẻ thông tin,
• Làm nổi bật các mối quan hệ giữa các đối tượng,
• Minh họa các kết quả phân tích và
• Hỗ trợ ra quyết định;
• Các yếu tố cần chú trọng khi thiết kế bản đồ:
• Mục tiêu, người sử dụng, yêu cầu về khái quát hóa, tỷ lệ,
hạn chế về thiết bị hiển thị, cách trưng bày bản đồ
• Bản đồ là phương thức truyền thông rất hiệu quả

Loại bản đồ
• Bản đồ tổng hợp (ví dụ bản đồ nền):
• Thể hiện vị trí và quan hệ giữa các đối tượng
• Có thể gồm các nhóm đối tượng khác nhau với mục
đích sử dụng khác nhau
• Bản đồ chuyên đề
• Phân bố không g gian
g của thuộc
ộ tính đối tượng
ợ g
• Có thể là 1 thuộc tính hoặc tương quan giữa nhiều
thuộc tính
• Các thiết kế bản đồ sẽ phục vụ cho mục tiêu cần
truyền đạt của bản đồ khi xuất bản
Biên tập bản đồ với ArcMap

• Thiết kế ttrong LLayoutt Vi
View
• Sử dụng data frame để tổ chức các lớp
• Các yếu tố bản đồ được thêm vào 1 trang ảo
• Bản đồ đã biên tập được lưu trong .mxd file, bao
gồm
• Vị tríí dữ
ữ liệu
ệ
• Các đặc tính hiển thị của lớp (layer)

Thiết kế bản đồ
• Ch
Chọn ttrang thể hiệ
hiện: kích
kí h thước,
thướ
page setup
• Xác định các yếu tố bản đồ:
• Tiêu đề
• Bảng chú giải
• Khung
u g và
à lưới
ướ cchiếu
ếu
• Thước tỷ lệ và mũi tên chỉ hướng
• Các thông tin bổ trợ khác: Người
thành lập, nguồn dữ liệu, ngày
tháng, hệ tọa độ, biểu đồ, báo cáo…
Thể hiện bản đồ

Thao tác biên tập bản đồ layout
• Thêm các yếu tố bản đồ trong layout: Insert menu và

dịch chuyển trong layout, chỉnh sửa…
Thao tác biên tập bản đồ layout (tiếp)
• Tạo
T vàà biên
biê tập
tậ chú
hú giải
iải


• Thêm mũi tên hướng bắc và thước tỷ lệ bản đồ
• Thể hiện hệ tọa độ của bản đồ (graticule

(graticule, grid)
ABC/123
Latitude/Longitude
Map Units

• Thêm
hê các
á thông
hô tini bổ trợ: Tiêu
iê đề
đề, Người
ời thành
hà h lậ
lập,
nguồn dữ liệu, ngày tháng, hệ tọa độ, … (sử dụng
Drawing toolbar)
• Các thao tác khác trong layout

view tools
• Lưới và thước dẫn
• Xác định yếu tố đối tượng của
bản đồ
• Chỉ dẫn sắp
p xếpp các yếu
y tố
• Dùng lưới để xác định vị trí các
yếu tố ở các điểm xác định
• Dùng bắt điểm để đạt độ chính
xác và hiệu quả

Tạo template và in bản đồ
• T
Tạo template
t l t bả
bản đồ để chuẩn
h ẩ hóa
hó bộ bả
bản đồ th
theo quy
định hiện hành
• Bao gồm các yếu tố bản đồ - nội dung sẽ thay đổi
• .mxt file
• Sử dụng template dựng sẵn trong ArcMap hoặc tạo
template riêng
• In bản đồ - sử dụng print dialog
• ArcPress, PostScript hoặc Windows
• Xuất bản đồ dựng sẵn: dạng ảnh (EMF, BMP, EPS, PDF,
JPEG) hoặc copy vào clipboard
Thực hành bài 9
• Tạo layout trong ArcMap

• Thêm chú giải, thanh tỷ lệ, mũi tên hướng bắc
• Thêm tiêu đề bản đồ và các thông tin bổ trợ khác
• Thêm đường bao và tạo màu nền cho bản đồ
• Thayy đổi màu và symbol
y để tạo
ạ bản đồ đẹp
ẹp
• Xuất bản đồ đã dựng sẵn ra các định dạng ảnh
• Thêm grid khung tọa độ lên bản đồ

Xin çm ¬n !

ĐT: 04-62691623 Fax: 04-35564710
Website: http://www.geoviet.vn 2009@Tư vấn GeoViệt
GIS thực hành với ArcGIS I

Bài 10: Xử lý và Phân tích GIS


Nội dung
Khai thác ttra
a cứ
cứu thông tin
Xử lý dữ liệu với ArcGIS
Phân tích GIS
Phân tích thống kê dữ liệu thuộc tính

Phân tích dữ liệu không gian
Phân tích GIS tích hợp - chồng xếp kết hợp bản đồ
Phân tích không gian với ArcGIS
GIS = Hệ thống thông tin + phân tích
“Hệ thống thông tin địa lý (GIS) là một hệ thống

thông tin đặc thù với CSDL bao gồm những dữ liệu về
những đối tượng, hoạt động hoặc sự kiện được phân
bố trong không gian địa lý và được mô hình hóa như
những g điểm,, đường
g và vùng.
g GIS xử lýý dữ liệu
ệ về
những điểm đường và vùng đó để có thể tra cứu trả
lời những truy vấn đặt ra hoặc thông qua những phép
phân tích (thuộc tính & không gian)".

Khai thác tra cứu thông tin

Trả lời câu hỏi “cái
cái gì?
gì?”, “ở
ở đâu?
đâu?”, “bao
bao nhiêu?
nhiêu?” và “trạng
trạng
thái nào?”
Tra cứu theo thuộc tính (tìm theo điều kiện, theo lô-gíc,
theo biểu thức… và hiển thị dạng bảng - ít có giá trị trong
tìm kiếm không gian.
Trongg CSDL GIS – mỗi đối tượngợ g là một
ộ record - tươngg
đương với việc tìm kiếm là xác định vị trí tuyệt đối và
tương đối của đối tượng địa lý – GIS hiển thị kết quả trên
bản đồ (map tips).
Tra cứu không gian…
Tra cứu trong CSDL quan hệ

Patient Record File
Key Check-in Check Out Room No.
42 2/1/96 2/4/96 N763
78 2/3/96 2/4/96 N712
Purchase Record
Item Date Price Customer
File
Key
Skate Board 2/1/96 49.95 John Smith 42
Baseball Bat 2/1/96 17.99 James Brown 978
Accident Report File

Date Injury Name Key Location
2/1/96 Broken Leg John Smith 42 75 Elm Street
2/2/96 Concussion Sylvia Jones 654 12 State Street
2/2/96 Cut on Ear Robert Doe 123 2323 Broad Street

Truy vấn từ thông tin thuộc tính
Truy vấn tìm kiếm các phường xã có tỷ lệ đói nghèo

>10%;
Truy vấn tìm kiếm các ngôi nhà có diện tích mặt bằng XD
<15 m2;
Truy vấn tìm kiếm các phường xã có % đất dễ bị ngập lụt
(MSL <28m)
28 ) >30%
30% AND mậtật độ dâ
dân số
ố >1000
1000 người/km
ười/k 2.
…
Hiển thị kết quả tìm kiếm trên bản đồ và thống kê dữ liệu
sau khi truy vấn
Tra cứu không gian

Trong không gian: tương đương với việc tra cứu CSDL là
xác định vị trí của 1 nhóm các đối tượng hoặc tạo ra các
lớp GIS mới.
Tra cứu không gian: tìm kiếm đối tượng bằng cách đánh
giá quan hệ về mặt địa lý (topo) của chúng với các đối
tượng khác.
Phép tích thông dụng trong tra cứu không gian (~
( chức
năng phân tích):
Buffering – tìm kiếm xung quanh điểm, đường và vùng dựa
trên khoảng cách;
Overlay – tra cứu không gian tương đương với kết nối các
lớp (spatial join)

Tra cứu không gian – số lượng dân cư bị

ảnh hưởng bởi tiếng ồn …
Tra cứu số người dân trong bán kính

phục vụ của bệnh viện

Xử lý & phân tích GIS với ArcGIS
• Xử lý địa lý (geoprocessing): Cắt khu vực nghiên

cứu (Clip) & đơn giản hóa dữ liệu (Dissolve)
• Khái niệm phân tích GIS – phân tích dữ liệu
không gian
• Các công cụ và phương pháp phân tích dữ liệu
không gian:
• Proximity analysis - Buffer
• Chồng lớp
Xử lý địa lý - Geoprocessing
• Xử lý địa lý (geoprocessing) – các công cụ thực

hiện các phép xử lý dữ liệu dựa trên vị trí địa lý
• Geoprocessing bao gồm:
• Các phép biến đổi hệ tọa độ
• Các phép biến đổi định dạng dữ liệu
• Các chức năng quản lý dữ liệu (gồm tạo ra lớp dữ liệu
mới từ các lớp dữ liệu đầu vào)
• Các chức năng phân tích dữ liệu

Các chức năng geoprocessing
Các công cụ thực hiện
ArcToolBox: Kích chuột vào các công cụ ArcTool và

đưa vào các tham số cần thiết…
Command Line: sử dụng với ArcMap & ArcCatalog
(thực hiện nhanh hơn)
Đặt
ặ các tham
số chung
(environment
settings)

Clip (cắt riêng khu vực nghiên cứu)

Chỉỉ giữ lại phần
ầ nằm
ằ
trong đường bao của
các đối tượng ở Clip
feature
Lấy thuộc tính của lớp
dữ liệu Input

Dissolve (đơn giản hóa dữ liệu)

Khái quát hóa các
đối tượng kề nhau
có cùng chung một
thuộc tính nào đó
thành một đối
tượng duy nhất.
Lấy thuộc tính của
một đối tượng

Phân tích GIS là gì?
GIS = Hệ thống
thố thô
thông ti
tin + phân
hâ tích
tí h
Phân tích GIS là gì? – nhằm trả lời câu hỏi “tại sao đối
tượng / sự kiện lại ở vị trí đó…?”
Phân tích GIS:
Phân tích dữ liệu truyền thống (phân tích thống kê…)
Tra cứu truy vấn phức tạp - phương thức “hỏi – đáp”
Phân tích không gian, mô hình hóa…
GIS có đặc tính vượt trội hơn các hệ thống thông tin
khác là nhờ các chức năng phân tích không gian.
Phân tích GIS trong QH & QL MT

• CSDL môi trường đầy đủ và được tổ chức tốt sẽ phục vụ
việc tra cứu đơn giản hoặc phức tạp của các nhà quy
hoạch hoặc người ra quyết định;
• Quy hoạch MT - kết hợp giữa tài nguyên MT sẵn có và các
đặc tính xã hội văn hóa của con người địa phương;
• Nghiên cứu cấu trúc phát triển trong quá khứ để xây dựng
các kịch bản / ưu tiên phát triển vùng / đô thị trong tương
lai;
• Công cụ GIS phục vụ QH & QL môi trường như: quy hoach
sử dụng đất (đất thuận lợi cho phát triển), phân vùng nhạy
cảm MT, quản lý rác thải, SEA, quy hoạch giao thông, các
tiện ích đô thị, thiết kế vùng cây xanh công viên và quản lý
hệ sinh thái & vùng bảo tồn…

Kết hợp không gian và thời gian
Chi nhánh này
giảm thu – có
nguyên nhân ví
trí không?
Phân tích vị trí –

Phân bố hợp lý mạng lưới dịch vụ
Khu vực chưa
được phục vụ

Các chức năng phân tích GIS

Phân tích dữ liệu thuộc tính: mô tả & xử lý thống kê
Tính toán kích thước, diện tích, các phép biến đổi hình học…
- mô tả không gian với bản đồ (cấu trúc…)
Phân tích tổng hợp dữ liệu thuộc tính và không gian
Phân loại
ạ & tra cứu…
Phép tính liền kề (neighborhood) – vùng đệm buffering, nội
suy, phép tính địa hình (độ dốc, lưu vực…)
Phép tính liên kết (connectivity) – phép tính mạng giao
thông, tính khoảng cách, phép tính dòng chảy…
Phép chồng xếp bản đồ và multiple map algebra
Phân tích dữ liệu thuộc tính
Mô tả theo một thuộc tính: giá trị trung bình, phương

sai, đường cong phân bố, số lượng theo nhóm, …
Xử lý thống kê nhiều thuộc tính: phân loại nhóm
phường xã theo đặc điểm hiện trạng…
Cá phép
Các hé xử ử lý phân
hâ tích
tí h dữ liệ
liệu th
thuộc
ộ tính
tí h đặc
đặ thù:
thù
dự báo dân số, tính toán các chỉ số phức hợp, phân
tích đa tiêu chí…


Tính toán kích thước chiều dài,
dài đường kính,
kính diện tích…;
tích ;
Các phép biến đổi: điểm, đường => vùng… (voronoi poly)
Mô tả dữ liệu GIS khác với xử lý thống kê ở chỗ kết quả được
trình bày trên bản đồ phục vụ đánh giá bằng mắt - trả lời câu
hỏi “ở đâu?”.
Đặc tính thống kê không gian:
Điểm cực trị…;
Điểm trọng tâm (centroid) – đo đạc GPS…
Độ phân tán không gian – khoảng cách chuẩn hóa, sai số không
gian…
Cấu trúc không gian (spatial pattern) – chỉ số Moran, Geary…
Điểm trọng tâm & Phân bố không gian

Phân tích GIS tích hợp

Phân tích không gian (địa lý) là một quá trình giúp
tìm được câu trả lời cho bài toán cụ thể hoặc tìm
được giải pháp cho một vấn đề cụ thể có liên quan
đến địa lý;
Các phép phân tích GIS cơ bản:
Buffering – vùng đệm dựa trên khoảng cách;
Inside, near point / near line (spatial join)…
Phép tính mạng giao thông, hàm lan truyền…
Chồng xếp bản đồ (overlay);
Phép phân tích GIS kết hợp - Map algebra…
Các phép toán phân tích không gian
• Đối với dữ liệu dạng điểm

- Tra cứu không gian;
- Tìm kiếm theo khoảng cách (điểm gần nhất), xác định vị
trí theo địa chỉ;
• Đối với dữ liệu dạng đường
- Phân tích mạng giao thông: phân tich lưu lượng giao
thông phân tuyến xe,
thông, xe tìm đường đi tối ưu;
• Đối với dữ liệu dạng vùng
- Xử lý polygon: xác định điểm nằm trong 1 vùng, phép
chồng xếp polygon;
- Phép polygon hóa: tích hợp không gian & buffering (xác
định vùng đệm).

Overlay - Các phép toán Boolean

• Những
g địa điểm thoả mãn chỉ tiêu A VÀ chỉ tiêu B nhưng
g KHÔNG
thoả mãn chỉ tiêu C…
• Địa điểm cần bằng phẳng, có hệ thống dẫn nước tốt VÀ gần
nguồn nước
• Một số ví dụ
A HOẶC B B KHÔNG A
A KHÔNG B A VÀ B
Quy tắc kết hợp các thuộc tính

Khi kết
ế hợp nhiều
ề bản
ả đồồ với
ớ nhau, các
á đối
ố tượng không
ô gian bị
phân cắt và đo đó tạo ra các đối tượng mới với các thuộc tính kết
hợp;
Các quy tắc kết hợp các thuộc tính trong phương pháp chồng
các lớp bản đồ (overlay) gọi là phép toán bản đồ.
Overlay sử dụng các phép xử lý hình học để gộp các thuộc tính cùng
thể hiệ
hiện tí
tính
h chất
hất của
ủ mộtột địa
đị điểm
điể thà
thành
h một
ột nhóm,
hó sau đó sự ự kết
hợp các giá trị này sẽ cho kết quả mới.
Đối với một số ứng dụng trong phân tích đa bản đồ (VD lập mô hình
bề mặt), có thể thực hiện kết hợp các vùng lân cận;
Các chỉ tiêu logic/các quy tắc quyết định thường dựa trên logic
Boolean;

Kết hợp thuộc tính: cho điểm và tính tổng
Trường
ườ g hợpợp thứ
t ứ hai
a là
à phép
p ép cộ
cộng
g (hoặc
( oặc các p
phép
ép toá
toán khác)
ác) các
chỉ tiêu để tìm tổng (hoặc các kết quả khác)
Bằng phẳng (độ dốc thấp): 5 điểm
Có hệ thống thoát nước tốt (độ cao > 27m): 8 điểm
Xa những vùng cấm xây dựng: 4 points
• Do đó nếu địa điểm thoả mãn

cả 3 chỉ tiêu trên = 17
• Nếu bằng phẳng và xa vùng
cấm xây dựng = 9
• Nếu xa những vùng cấm xây
dựng và có hệ thống thoát nước
tốt = 12 -- etc.
Chức năng phân tích không gian

trong ArcGIS
Phân tích theo khoảng cách

(proximity analysis)
Tìm vị trí của đối tượng dựa trên
khoảng cách đến đối tượng khác
– sử dụng buffer
Tìm đối tượng gần nhất
Phân tích chồng xếp
Kết hợp cả đối tượng không
gian và thuộc tính

Buffering – vùng ảnh hưởng

Điểm: Buffer là các vùng
tròn đồng tâm với các bán
kính ảnh hưởng
Đường: Buffer là vùng 2

bên đường với các
kh ả cách
khoảng á h
Vùng – Buffer là vùng

chườm ra ngoài một
khoảng cách nào đó
Tìm đối tượng gần nhất

Phân tích chồng xếp

Khác so với
Khá ới lựa
l chọn
h theo
th khô
không gian
i (spatial
( ti l
selection) – chính xác hơn trong tính toán…
Các dạng overlays:
Đối tượng điểm + đối tượng vùng: Point-in-polygon
overlay
Đối tượng đường + đối tượng vùng: Line-in-polygon
overlay
Đối tượng vùng + đối tượng vùng: Polygon-on-
polygon overlay
Overlay - Intersect
• Áp dụng cho tất cả các đối tượng điểm,
đường và vùng
• Chồng bản đồ tạo ra lớp mới (output)
trong giới hạn phần giao nhau
• Có thể lựa chọn loại đối tượng (điểm,
(điểm
đường, vùng) cho output
• Kết hợp thuộc tính: Lớp output thừa
hưởng thuộc tính của lớp overlay

Overlay - Union
• Chỉ áp dụng cho đối tượng vùng

(polygon-on-polygon overlay)
• Chồng bản đồ tạo ra lớp mới (output)
trong toàn bộ giới hạn của 2 lớp (input
& overlay) gộp lại
• Kết hợp thuộc tính: Lớp output gồm
thuộc tính của lớp input và thừa hưởng
thêm thuộc tính của lớp overlay
Overlay - Identity
• Áp dụng cho tất cả các đối tượng điểm, đường, vùng đối với
input nhưng lớp overlay phải là vùng
• Chồng bản đồ tạo ra lớp mới (output) gồm toàn bộ các đối
tượng của input với thuộc tính thừa hưởng thêm thuộc tính của
lớp overlay

Overlay bản đồ dạng Raster
Input layer 1
Input layer 2
Resulting Output
GIS&MCA – Phép toán đa bản đồ
Sử dụng GIS phục vụ cho MCA dựa vào:

Các phép toán đa bản đồ (multiple map analysis) – sử dụng
logic Boolean hay phép toán trọng số
Các chức năng quản lý và xử lý dữ liệu GIS;
Một ứng dụng phổ biến – chọn địa điểm
Kết quả cần đạt được là chọn ra được một hay nhiều địa điểm,
th ả mãn
thoả ã
1) đáp ứng được một số nhóm chỉ tiêu đặc biệt HOẶC
2) xếp hạng tất cả các địa điểm theo sự phù hợp với các chỉ tiêu
Nơi chôn lấp rác phù hợp nhất; Nơi tốt nhất xây dựng nhà máy
Nơi là môi trường sống tốt nhất cho các loài động thực vật
Phân loại đất đai thích hợp cho xây dựng

Xin çm ¬n !
ĐT: 04-62691623 Fax: 04-35564710
Website:
2009@Tư vấn GeoViệt http://www.geoviet.vn
GIS thực hành với ArcGIS I

Bài 11: Tổng hợp quy trình GIS trong dự án mẫu


Nội dung
• Các câu hỏi phân tích

• Các bước trong dự án GIS
• Dự án mẫu chọn đất thích hợp cho xây dựng
đô thị
• Kết quả đầu ra của hệ thống GIS
• Tổng kết & khuyến nghị
Các câu hỏi phân tích
• Các vấn đề cần trả lời, các nhiệm vụ cần giải quyết
là gì?
• Các tiêu chí (quy chuẩn) nào cần được sử dụng?
• Loại dữ liệu nguồn nào sẵn có và sẽ được sử
dụng?
• Cụ thể những thuộc tính hoặc đặc điểm nào của
các đối tượng địa lý cần được tìm hiểu và truy vấn?
• Cần thực hiện những bước chuẩn bị và xử lý dữ
liệu nào?

2- Các chuyên gia

tổng hợp
( - Các chuyên
gia chuyên
ngành
! - Các chuyên
gia GIS
Các bước trong dự án GIS

Xâyâ dựng dự áán: Xác
á định vấn
ấ đề,
ề mục tiêu,
ê yêu ê
cầu về dữ liệu, dự toán, yêu cầu kỹ thuật, F/S,
thiết kế kỹ thuật, lựa chọn hệ thống, sản xuất
thử…
Xác định mục tiêu cụ thể, xác định yêu cầu thông
tin
ti
Thiết kế hệ thống và thiết kế CSDL GIS
Đánh giá hiện trạng dữ liệu và thu thập dữ liệu

Các bước trong dự án GIS (tiếp)

Xây dựng và hoàn thiện CSDL GIS

(tổ chức và xử lý dữ liệu đầu vào)

Phần cứng
(Desktop PCs, LAN)
Xây dựng quy trình quản lý, lưu trữ
và cập nhật dữ liệu
Phần mềm
Xây dựng quy trình: truy vấn thông
(ArcGIS 9.3.1)
tin,
i lập
lậ báo
bá cáo
á và à phân
hâ tích
í h (theo
(h
các mục tiêu kết quả) Con người
Xây dựng quy trình và mẫu sản
(cán bộ chuyên
phẩm đầu ra của hệ thống GIS trách được đào tạo)
Mô hình vật lý hệ thống GIS

GIS quốc gia
NGÀNH LIÊN QUA
GIS TẠI CÁC SỞ BA
Mạng INTERNET
Mạng LAN nội bộ
AN
AN
CSDL GIS tích hợp
Máy chủ CSDL +

ArcGIS
HỆ THỐNG GIS TÍCH HỢP
CỘNG ÐỒNG

Dự án GIS mẫu – mục tiêu
Tìm
ì vùng
ù đất ấ thuận
ậ lợi cho phát
á triển
ể đô
ô thị (xây
â
dựng) tại Quan Triều – Quang Vinh
Nằm ngoài vùng trũng để tránh ngập lụt;
Nằm trong khu vực có địa hình không quá dốc;
Nằm trên vùng đất không có những vấn đề ô nhiễm
môi
ôi trường;
ờ
Không nằm trong vùng hạn chế xây dựng theo quy
định của Luật XD;
Còn quỹ đất để phát triển…
Dự án GIS mẫu – xây dựng CSDL

Xây dựng CSDL – tổ chức và xử lý dữ liệu đầu vào
Bản đồ địa hình;
Bản đồ giao thông, bản đồ các nhà máy,
Bản đồ đường dây cao thế;
Bản đồ hiện trạng sử dụng đất;
…
Chuẩn bị dữ liệu cho công tác phân tích (phân nhóm và

đưa về cùng 1 hệ tọa độ);
Phân tích
Lập sơ đồ phân tích (Flow charting)
Tiến hành chồng xếp và kết hợp các bản đồ…
Xác minh đánh giá kết quả
Trình bày kết quả: bản đồ và các biểu bảng, báo cáo…

Sơ đồ phân tích
DEM Giao thông Nhà máy Đường điện
Độ dốc
Tiếng ồn Hạn chế XD
Độ cao Lớp CD
Phép
p toán bản đồ Sử dụng đất
Lớp
ớ AB
Lớp ABCD Quỹ đất XD
Bản đồ đất thuận lợi cho XD

Xin çm ¬n !
ĐT: 04-62691623 Fax: 04-35564710
Website:
2010@Tư vấn GeoViệt http://www.geoviet.vn


Bai Giang - Khoa Dao Tao ArcGIS I - 08 2010 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bai Giang - Khoa Dao Tao ArcGIS I - 08 2010 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Chương trình đào tạo kỹ năng GIS

mức cơ bản với ArcGIS I - Tháng 08/2010

GIS cơ sở với ArcGIS I

Công ty TNHH Tư vấn GeoViệt

Giới thiệu khóa học

Công ty Tư vấn GeoViệt (http://www.geoviet.vn) 1

Giới thiệu ArcGIS

Công ty Tư vấn GeoViệt (http://www.geoviet.vn) 2

Các mô-đun mở rộng

ArcScan Chuyển đổi dữ liệu bản đồ ảnh thành vector

Hỗ trợ phần mềm ArcGIS

 Kiến thức về GIS và các nền tảng kỹ thuật trong

Công ty Tư vấn GeoViệt (http://www.geoviet.vn) 3

Giới thiệu ArcGIS Desktop

Công ty Tư vấn GeoViệt (http://www.geoviet.vn) 4

 Giao diện làm việc

thuộc vào mức

Công ty Tư vấn GeoViệt (http://www.geoviet.vn) 5

Trợ giúp trong ArcGIS

 Trợ giúp trên ArcGIS Desktop theo

 Làm quen với ArcGIS Desktop – Giao diện ArcMap,

 Demo CSDL GIS Thái Nguyên

 Bài tập (xem tài liệu hướng dẫn ArcGIS)

Công ty Tư vấn GeoViệt (http://www.geoviet.vn) 6

Nguyên lý GIS cơ bản với ArcGIS

 Định nghĩa GIS

Định nghĩa GIS

GIS là một hệ thống

Công ty Tư vấn GeoViệt (http://www.geoviet.vn) 7

3 góc nhìn về GIS (theo ESRI)

Hiển thị bản

2009@Tư vấn GeoViệt

5 thành phần của GIS

Phần mềm Dữ liệu

Công ty Tư vấn GeoViệt (http://www.geoviet.vn) 8

Chức năng GIS

Thu thập và nhập dữ liệu

Công ty Tư vấn GeoViệt (http://www.geoviet.vn) 9

Lưu trữ và quản lý dữ liệu

Thích hợp cho Thích hợp cho

Truy vấn dữ liệu

Tra cứu theo thuộc

Công ty Tư vấn GeoViệt (http://www.geoviet.vn) 10

Phân tích vị trí (proximity)

Phân tích xếp chồng dữ liệu

Để xác định các thửa

để tạo thành lớp kết quả

Công ty Tư vấn GeoViệt (http://www.geoviet.vn) 11

Hiển thị dữ liệu / kết quả

Xuất bản sản phẩm

Công ty Tư vấn GeoViệt (http://www.geoviet.vn) 12

Tổ chức dữ liệu không gian

2009@Tư vấn GeoViệt

Công ty Tư vấn GeoViệt (http://www.geoviet.vn) 13

Thành phần của dữ liệu địa lý

Sử dụng quan hệ không gian

Quan hệ Topo phục vụ mục đích tra cứu &

Công ty Tư vấn GeoViệt (http://www.geoviet.vn) 14

Xu thế công nghệ GIS

Công ty Tư vấn GeoViệt (http://www.geoviet.vn) 15

GIS cơ sở với ArcGIS I

Công ty TNHH Tư vấn GeoViệt

Bài 3: Hiển thị dữ liệu với ArcGIS

Kiến thức về GIS và các nền tảng kỹ thuật trong

Giao diện làm việc

Trợ giúp trên ArcGIS Desktop theo

Làm quen với ArcGIS Desktop – Giao diện ArcMap,

Demo CSDL GIS Thái Nguyên

Bài tập (xem tài liệu hướng dẫn ArcGIS)

Định nghĩa GIS

Các thanh menu

Data frame: tổ chức

Data frame chứa các lớp dữ liệu

Map - Chứa các lớp, data

Thay đổi thứ tự hiển thị (Điểm, đường, vùng…)

Phóng to, thu nhỏ

Hiển thị lớp một cách chính xác

Theo đối tượng – tất cả hiển thị theo cùng 1 symbol

Theo nhóm categories – từng nhóm hiển thị theo 1 symbol

Nhập các lớp vào ArcMap document