You are on page 1of 28

Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

TABEL RASIO PENULANGAN


BETON BERTULANG

Baja Tulangan Mutu Beton (MPa)

Mutu fy fc’=17 fc’=20 fc’=25 fc’=30


min
Baja (MPa) maks maks maks maks
24 240 0,0058 0,0274 0,0323 0,0403 0,0484
30 300 0,0047 0,0205 0,0241 0,0301 0,0361
35 350 0,0040 0,0166 0,0196 0,0244 0,0293
40 400 0,0035 0,0138 0,0163 0,0203 0,0240

1
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Tabel 1
Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)
untuk fc = 17 MPa dan fy = 240 MPa

k k k k k
1.320 0.0058 1.740 0.0077 2.160 0.0098 2.580 0.0119 3.000 0.0142
1.330 0.0058 1.750 0.0078 2.170 0.0098 2.590 0.0120 3.010 0.0142
1.340 0.0059 1.760 0.0078 2.180 0.0099 2.600 0.0120 3.020 0.0143
1.350 0.0059 1.770 0.0079 2.190 0.0099 2.610 0.0121 3.030 0.0143
1.360 0.0060 1.780 0.0079 2.200 0.0100 2.620 0.0121 3.040 0.0144
1.370 0.0060 1.790 0.0080 2.210 0.0100 2.630 0.0122 3.050 0.0144
1.380 0.0061 1.800 0.0080 2.220 0.0101 2.640 0.0122 3.060 0.0145
1.390 0.0061 1.810 0.0081 2.230 0.0101 2.650 0.0123 3.070 0.0145
1.400 0.0061 1.820 0.0081 2.240 0.0102 2.660 0.0123 3.080 0.0146
1.410 0.0062 1.830 0.0082 2.250 0.0102 2.670 0.0124 3.090 0.0147
1.420 0.0062 1.840 0.0082 2.260 0.0103 2.680 0.0125 3.100 0.0147
1.430 0.0063 1.850 0.0083 2.270 0.0103 2.690 0.0125 3.110 0.0148
1.440 0.0063 1.860 0.0083 2.280 0.0104 2.700 0.0126 3.120 0.0148
1.450 0.0064 1.870 0.0084 2.290 0.0104 2.710 0.0126 3.130 0.0149
1.460 0.0064 1.880 0.0084 2.300 0.0105 2.720 0.0127 3.140 0.0149
1.470 0.0065 1.890 0.0085 2.310 0.0105 2.730 0.0127 3.150 0.0150
1.480 0.0065 1.900 0.0085 2.320 0.0106 2.740 0.0128 3.160 0.0150
1.490 0.0066 1.910 0.0086 2.330 0.0107 2.750 0.0128 3.170 0.0151
1.500 0.0066 1.920 0.0086 2.340 0.0107 2.760 0.0129 3.180 0.0152
1.510 0.0067 1.930 0.0087 2.350 0.0108 2.770 0.0129 3.190 0.0152
1.520 0.0067 1.940 0.0087 2.360 0.0108 2.780 0.0130 3.200 0.0153
1.530 0.0068 1.950 0.0088 2.370 0.0109 2.790 0.0130 3.210 0.0153
1.540 0.0068 1.960 0.0088 2.380 0.0109 2.800 0.0131 3.220 0.0154
1.550 0.0068 1.970 0.0089 2.390 0.0110 2.810 0.0131 3.230 0.0154
1.560 0.0069 1.980 0.0089 2.400 0.0110 2.820 0.0132 3.240 0.0155
1.570 0.0069 1.990 0.0090 2.410 0.0111 2.830 0.0132 3.250 0.0155
1.580 0.0070 2.000 0.0090 2.420 0.0111 2.840 0.0133 3.260 0.0156
1.590 0.0070 2.010 0.0091 2.430 0.0112 2.850 0.0134 3.270 0.0157
1.600 0.0071 2.020 0.0091 2.440 0.0112 2.860 0.0134 3.280 0.0157
1.610 0.0071 2.030 0.0092 2.450 0.0113 2.870 0.0135 3.290 0.0158
1.620 0.0072 2.040 0.0092 2.460 0.0113 2.880 0.0135 3.300 0.0158
1.630 0.0072 2.050 0.0093 2.470 0.0114 2.890 0.0136 3.310 0.0159
1.640 0.0073 2.060 0.0093 2.480 0.0114 2.900 0.0136 3.320 0.0159
1.650 0.0073 2.070 0.0094 2.490 0.0115 2.910 0.0137 3.330 0.0160
1.660 0.0074 2.080 0.0094 2.500 0.0115 2.920 0.0137 3.340 0.0161
1.670 0.0074 2.090 0.0094 2.510 0.0116 2.930 0.0138 3.350 0.0161
1.680 0.0075 2.100 0.0095 2.520 0.0116 2.940 0.0138 3.360 0.0162
1.690 0.0075 2.110 0.0095 2.530 0.0117 2.950 0.0139 3.370 0.0162
1.700 0.0076 2.120 0.0096 2.540 0.0117 2.960 0.0139 3.380 0.0163
1.710 0.0076 2.130 0.0096 2.550 0.0118 2.970 0.0140 3.390 0.0163
1.720 0.0077 2.140 0.0097 2.560 0.0118 2.980 0.0141 3.400 0.0164
1.730 0.0077 2.150 0.0097 2.570 0.0119 2.990 0.0141 3.410 0.0165

2
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Sambungan:
k k k k
3.420 0.0165 3.870 0.0192 4.320 0.0220 4.770 0.0251
3.430 0.0166 3.880 0.0192 4.330 0.0221 4.780 0.0252
3.440 0.0166 3.890 0.0193 4.340 0.0222 4.790 0.0253
3.450 0.0167 3.900 0.0194 4.350 0.0222 4.800 0.0253
3.460 0.0167 3.910 0.0194 4.360 0.0223 4.810 0.0254
3.470 0.0168 3.920 0.0195 4.370 0.0224 4.820 0.0255
3.480 0.0169 3.930 0.0195 4.380 0.0224 4.830 0.0255
3.490 0.0169 3.940 0.0196 4.390 0.0225 4.840 0.0256
3.500 0.0170 3.950 0.0197 4.400 0.0226 4.850 0.0257
3.510 0.0170 3.960 0.0197 4.410 0.0226 4.860 0.0258
3.520 0.0171 3.970 0.0198 4.420 0.0227 4.870 0.0258
3.530 0.0172 3.980 0.0199 4.430 0.0228 4.880 0.0259
3.540 0.0172 3.990 0.0199 4.440 0.0228 4.890 0.0260
3.550 0.0173 4.000 0.0200 4.450 0.0229 4.900 0.0261
3.560 0.0173 4.010 0.0200 4.460 0.0230 4.910 0.0261
3.570 0.0174 4.020 0.0201 4.470 0.0230 4.920 0.0262
3.580 0.0174 4.030 0.0202 4.480 0.0231 4.930 0.0263
3.590 0.0175 4.040 0.0202 4.490 0.0232 4.940 0.0263
3.600 0.0176 4.050 0.0203 4.500 0.0232 4.950 0.0264
3.610 0.0176 4.060 0.0204 4.510 0.0233 4.960 0.0265
3.620 0.0177 4.070 0.0204 4.520 0.0234 4.970 0.0266
3.630 0.0177 4.080 0.0205 4.530 0.0234 4.980 0.0266
3.640 0.0178 4.090 0.0205 4.540 0.0235 4.990 0.0267
3.650 0.0179 4.100 0.0206 4.550 0.0236 5.000 0.0268
3.660 0.0179 4.110 0.0207 4.560 0.0236 5.010 0.0269
3.670 0.0180 4.120 0.0207 4.570 0.0237 5.020 0.0269
3.680 0.0180 4.130 0.0208 4.580 0.0238 5.030 0.0270
3.690 0.0181 4.140 0.0209 4.590 0.0238 5.040 0.0271
3.700 0.0182 4.150 0.0209 4.600 0.0239 5.050 0.0272
3.710 0.0182 4.160 0.0210 4.610 0.0240 5.060 0.0272
3.720 0.0183 4.170 0.0211 4.620 0.0241 5.070 0.0273
3.730 0.0183 4.180 0.0211 4.630 0.0241 5.080 0.0274
3.740 0.0184 4.190 0.0212 4.640 0.0242
3.750 0.0185 4.200 0.0212 4.650 0.0243
3.760 0.0185 4.210 0.0213 4.660 0.0243
3.770 0.0186 4.220 0.0214 4.670 0.0244
3.780 0.0186 4.230 0.0214 4.680 0.0245
3.790 0.0187 4.240 0.0215 4.690 0.0245
3.800 0.0188 4.250 0.0216 4.700 0.0246
3.810 0.0188 4.260 0.0216 4.710 0.0247
3.820 0.0189 4.270 0.0217 4.720 0.0248
3.830 0.0189 4.280 0.0218 4.730 0.0248
3.840 0.0190 4.290 0.0218 4.740 0.0249
3.850 0.0191 4.300 0.0219 4.750 0.0250
3.860 0.0191 4.310 0.0220 4.760 0.0250

3
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Tabel 2
Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)
untuk fc = 17 MPa dan fy = 300 MPa

k k k k k
1.330 0.0047 1.750 0.0062 2.170 0.0079 2.590 0.0096 3.010 0.0114
1.340 0.0047 1.760 0.0063 2.180 0.0079 2.600 0.0096 3.020 0.0114
1.350 0.0047 1.770 0.0063 2.190 0.0080 2.610 0.0097 3.030 0.0115
1.360 0.0048 1.780 0.0064 2.200 0.0080 2.620 0.0097 3.040 0.0115
1.370 0.0048 1.790 0.0064 2.210 0.0080 2.630 0.0098 3.050 0.0116
1.380 0.0048 1.800 0.0064 2.220 0.0081 2.640 0.0098 3.060 0.0116
1.390 0.0049 1.810 0.0065 2.230 0.0081 2.650 0.0098 3.070 0.0116
1.400 0.0049 1.820 0.0065 2.240 0.0082 2.660 0.0099 3.080 0.0117
1.410 0.0050 1.830 0.0065 2.250 0.0082 2.670 0.0099 3.090 0.0117
1.420 0.0050 1.840 0.0066 2.260 0.0082 2.680 0.0100 3.100 0.0118
1.430 0.0050 1.850 0.0066 2.270 0.0083 2.690 0.0100 3.110 0.0118
1.440 0.0051 1.860 0.0067 2.280 0.0083 2.700 0.0100 3.120 0.0119
1.450 0.0051 1.870 0.0067 2.290 0.0084 2.710 0.0101 3.130 0.0119
1.460 0.0051 1.880 0.0067 2.300 0.0084 2.720 0.0101 3.140 0.0119
1.470 0.0052 1.890 0.0068 2.310 0.0084 2.730 0.0102 3.150 0.0120
1.480 0.0052 1.900 0.0068 2.320 0.0085 2.740 0.0102 3.160 0.0120
1.490 0.0053 1.910 0.0069 2.330 0.0085 2.750 0.0103 3.170 0.0121
1.500 0.0053 1.920 0.0069 2.340 0.0086 2.760 0.0103 3.180 0.0121
1.510 0.0053 1.930 0.0069 2.350 0.0086 2.770 0.0103 3.190 0.0122
1.520 0.0054 1.940 0.0070 2.360 0.0086 2.780 0.0104 3.200 0.0122
1.530 0.0054 1.950 0.0070 2.370 0.0087 2.790 0.0104 3.210 0.0123
1.540 0.0054 1.960 0.0070 2.380 0.0087 2.800 0.0105 3.220 0.0123
1.550 0.0055 1.970 0.0071 2.390 0.0088 2.810 0.0105 3.230 0.0123
1.560 0.0055 1.980 0.0071 2.400 0.0088 2.820 0.0106 3.240 0.0124
1.570 0.0056 1.990 0.0072 2.410 0.0088 2.830 0.0106 3.250 0.0124
1.580 0.0056 2.000 0.0072 2.420 0.0089 2.840 0.0106 3.260 0.0125
1.590 0.0056 2.010 0.0072 2.430 0.0089 2.850 0.0107 3.270 0.0125
1.600 0.0057 2.020 0.0073 2.440 0.0090 2.860 0.0107 3.280 0.0126
1.610 0.0057 2.030 0.0073 2.450 0.0090 2.870 0.0108 3.290 0.0126
1.620 0.0057 2.040 0.0074 2.460 0.0091 2.880 0.0108 3.300 0.0127
1.630 0.0058 2.050 0.0074 2.470 0.0091 2.890 0.0109 3.310 0.0127
1.640 0.0058 2.060 0.0074 2.480 0.0091 2.900 0.0109 3.320 0.0128
1.650 0.0059 2.070 0.0075 2.490 0.0092 2.910 0.0109 3.330 0.0128
1.660 0.0059 2.080 0.0075 2.500 0.0092 2.920 0.0110 3.340 0.0128
1.670 0.0059 2.090 0.0076 2.510 0.0093 2.930 0.0110 3.350 0.0129
1.680 0.0060 2.100 0.0076 2.520 0.0093 2.940 0.0111 3.360 0.0129
1.690 0.0060 2.110 0.0076 2.530 0.0093 2.950 0.0111 3.370 0.0130
1.700 0.0060 2.120 0.0077 2.540 0.0094 2.960 0.0112 3.380 0.0130
1.710 0.0061 2.130 0.0077 2.550 0.0094 2.970 0.0112 3.390 0.0131
1.720 0.0061 2.140 0.0078 2.560 0.0095 2.980 0.0112 3.400 0.0131
1.730 0.0062 2.150 0.0078 2.570 0.0095 2.990 0.0113 3.410 0.0132
1.740 0.0062 2.160 0.0078 2.580 0.0095 3.000 0.0113 3.420 0.0132

4
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Sambungan:
k k k k
3.430 0.0133 3.880 0.0154 4.330 0.0177 4.780 0.0201
3.440 0.0133 3.890 0.0154 4.340 0.0177 4.790 0.0202
3.450 0.0134 3.900 0.0155 4.350 0.0178 4.800 0.0203
3.460 0.0134 3.910 0.0155 4.360 0.0178 4.810 0.0203
3.470 0.0134 3.920 0.0156 4.370 0.0179 4.820 0.0204
3.480 0.0135 3.930 0.0156 4.380 0.0179 4.830 0.0204
3.490 0.0135 3.940 0.0157 4.390 0.0180 4.840 0.0205
3.500 0.0136 3.950 0.0157 4.400 0.0180
3.510 0.0136 3.960 0.0158 4.410 0.0181
3.520 0.0137 3.970 0.0158 4.420 0.0182
3.530 0.0137 3.980 0.0159 4.430 0.0182
3.540 0.0138 3.990 0.0159 4.440 0.0183
3.550 0.0138 4.000 0.0160 4.450 0.0183
3.560 0.0139 4.010 0.0160 4.460 0.0184
3.570 0.0139 4.020 0.0161 4.470 0.0184
3.580 0.0140 4.030 0.0161 4.480 0.0185
3.590 0.0140 4.040 0.0162 4.490 0.0185
3.600 0.0140 4.050 0.0162 4.500 0.0186
3.610 0.0141 4.060 0.0163 4.510 0.0186
3.620 0.0141 4.070 0.0163 4.520 0.0187
3.630 0.0142 4.080 0.0164 4.530 0.0187
3.640 0.0142 4.090 0.0164 4.540 0.0188
3.650 0.0143 4.100 0.0165 4.550 0.0189
3.660 0.0143 4.110 0.0165 4.560 0.0189
3.670 0.0144 4.120 0.0166 4.570 0.0190
3.680 0.0144 4.130 0.0166 4.580 0.0190
3.690 0.0145 4.140 0.0167 4.590 0.0191
3.700 0.0145 4.150 0.0167 4.600 0.0191
3.710 0.0146 4.160 0.0168 4.610 0.0192
3.720 0.0146 4.170 0.0168 4.620 0.0192
3.730 0.0147 4.180 0.0169 4.630 0.0193
3.740 0.0147 4.190 0.0169 4.640 0.0194
3.750 0.0148 4.200 0.0170 4.650 0.0194
3.760 0.0148 4.210 0.0171 4.660 0.0195
3.770 0.0149 4.220 0.0171 4.670 0.0195
3.780 0.0149 4.230 0.0172 4.680 0.0196
3.790 0.0150 4.240 0.0172 4.690 0.0196
3.800 0.0150 4.250 0.0173 4.700 0.0197
3.810 0.0151 4.260 0.0173 4.710 0.0197
3.820 0.0151 4.270 0.0174 4.720 0.0198
3.830 0.0151 4.280 0.0174 4.730 0.0199
3.840 0.0152 4.290 0.0175 4.740 0.0199
3.850 0.0152 4.300 0.0175 4.750 0.0200
3.860 0.0153 4.310 0.0176 4.760 0.0200
3.870 0.0153 4.320 0.0176 4.770 0.0201

5
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Tabel 3
Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)
untuk fc = 17 MPa dan fy = 350 MPa

k k k k k
1.320 0.0040 1.740 0.0053 2.290 0.0072 2.840 0.0091 3.260 0.0107
1.330 0.0040 1.750 0.0053 2.300 0.0072 2.850 0.0092 3.270 0.0107
1.340 0.0040 1.760 0.0054 2.310 0.0072 2.860 0.0092 3.280 0.0108
1.350 0.0041 1.770 0.0054 2.320 0.0073 2.870 0.0092 3.290 0.0108
1.360 0.0041 1.780 0.0054 2.330 0.0073 2.880 0.0093 3.300 0.0109
1.370 0.0041 1.790 0.0055 2.340 0.0073 2.890 0.0093 3.310 0.0109
1.380 0.0042 1.800 0.0055 2.350 0.0074 2.900 0.0093 3.320 0.0109
1.390 0.0042 1.810 0.0055 2.360 0.0074 2.910 0.0094 3.330 0.0110
1.400 0.0042 1.820 0.0056 2.370 0.0074 2.920 0.0094 3.340 0.0110
1.410 0.0042 1.830 0.0056 2.380 0.0075 2.930 0.0095 3.350 0.0111
1.420 0.0043 1.840 0.0056 2.390 0.0075 2.940 0.0095 3.360 0.0111
1.430 0.0043 1.850 0.0057 2.400 0.0075 2.950 0.0095 3.370 0.0111
1.440 0.0043 1.860 0.0057 2.410 0.0076 2.960 0.0096 3.380 0.0112
1.450 0.0044 1.870 0.0057 2.420 0.0076 2.970 0.0096 3.390 0.0112
1.460 0.0044 1.880 0.0058 2.430 0.0077 2.980 0.0096 3.400 0.0112
1.470 0.0044 1.890 0.0058 2.440 0.0077 2.990 0.0097 3.410 0.0113
1.480 0.0045 1.900 0.0058 2.450 0.0077 3.000 0.0097 3.420 0.0113
1.490 0.0045 1.910 0.0059 2.460 0.0078 3.010 0.0098 3.430 0.0114
1.500 0.0045 1.920 0.0059 2.470 0.0078 3.020 0.0098 3.440 0.0114
1.510 0.0046 1.930 0.0059 2.480 0.0078 3.030 0.0098 3.450 0.0114
1.520 0.0046 1.940 0.0060 2.620 0.0083 3.040 0.0099 3.460 0.0115
1.530 0.0046 1.950 0.0060 2.630 0.0084 3.050 0.0099 3.470 0.0115
1.540 0.0047 1.960 0.0060 2.640 0.0084 3.060 0.0099 3.480 0.0116
1.550 0.0047 1.970 0.0061 2.650 0.0084 3.070 0.0100 3.490 0.0116
1.560 0.0047 1.980 0.0061 2.660 0.0085 3.080 0.0100 3.500 0.0116
1.570 0.0048 1.990 0.0061 2.670 0.0085 3.090 0.0101 3.510 0.0117
1.580 0.0048 2.000 0.0062 2.680 0.0085 3.100 0.0101 3.520 0.0117
1.590 0.0048 2.010 0.0062 2.690 0.0086 3.110 0.0101 3.530 0.0118
1.600 0.0049 2.020 0.0062 2.700 0.0086 3.120 0.0102 3.540 0.0118
1.610 0.0049 2.030 0.0063 2.710 0.0086 3.130 0.0102 3.550 0.0118
1.620 0.0049 2.040 0.0063 2.720 0.0087 3.140 0.0102 3.560 0.0119
1.630 0.0050 2.050 0.0063 2.730 0.0087 3.150 0.0103 3.570 0.0119
1.640 0.0050 2.060 0.0064 2.740 0.0088 3.160 0.0103 3.580 0.0120
1.650 0.0050 2.070 0.0064 2.750 0.0088 3.170 0.0104 3.590 0.0120
1.660 0.0051 2.080 0.0064 2.760 0.0088 3.180 0.0104 3.600 0.0120
1.670 0.0051 2.090 0.0065 2.770 0.0089 3.190 0.0104 3.610 0.0121
1.680 0.0051 2.230 0.0070 2.780 0.0089 3.200 0.0105 3.620 0.0121
1.690 0.0051 2.240 0.0070 2.790 0.0089 3.210 0.0105 3.630 0.0122
1.700 0.0052 2.250 0.0070 2.800 0.0090 3.220 0.0105 3.640 0.0122
1.710 0.0052 2.260 0.0071 2.810 0.0090 3.230 0.0106 3.650 0.0122
1.720 0.0052 2.270 0.0071 2.820 0.0090 3.240 0.0106 3.660 0.0123
1.730 0.0053 2.280 0.0071 2.830 0.0091 3.250 0.0107 3.670 0.0123

6
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Sambungan:
k k k k k
3.680 0.0124 3.880 0.0132 4.080 0.0140 4.280 0.0149 4.480 0.0158
3.690 0.0124 3.890 0.0132 4.090 0.0141 4.290 0.0150 4.490 0.0159
3.700 0.0124 3.900 0.0133 4.100 0.0141 4.300 0.0150 4.500 0.0159
3.710 0.0125 3.910 0.0133 4.110 0.0142 4.310 0.0151 4.510 0.0160
3.720 0.0125 3.920 0.0134 4.120 0.0142 4.320 0.0151 4.520 0.0160
3.730 0.0126 3.930 0.0134 4.130 0.0143 4.330 0.0152 4.530 0.0161
3.740 0.0126 3.940 0.0134 4.140 0.0143 4.340 0.0152 4.540 0.0161
3.750 0.0127 3.950 0.0135 4.150 0.0144 4.350 0.0152 4.550 0.0162
3.760 0.0127 3.960 0.0135 4.160 0.0144 4.360 0.0153 4.560 0.0162
3.770 0.0127 3.970 0.0136 4.170 0.0144 4.370 0.0153 4.570 0.0163
3.780 0.0128 3.980 0.0136 4.180 0.0145 4.380 0.0154 4.580 0.0163
3.790 0.0128 3.990 0.0137 4.190 0.0145 4.390 0.0154 4.590 0.0164
3.800 0.0129 4.000 0.0137 4.200 0.0146 4.400 0.0155 4.600 0.0164
3.810 0.0129 4.010 0.0137 4.210 0.0146 4.410 0.0155 4.620 0.0165
3.820 0.0129 4.020 0.0138 4.220 0.0147 4.420 0.0156 4.640 0.0166
3.830 0.0130 4.030 0.0138 4.230 0.0147 4.430 0.0156 4.650 0.0166
3.840 0.0130 4.040 0.0139 4.240 0.0147 4.440 0.0157
3.850 0.0131 4.050 0.0139 4.250 0.0148 4.450 0.0157
3.860 0.0131 4.060 0.0140 4.260 0.0148 4.460 0.0157
3.870 0.0132 4.070 0.0140 4.270 0.0149 4.470 0.0158

7
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Tabel 4
Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)
untuk fc = 17 MPa dan fy = 400 MPa

k k k k k
1.320 0.0035 1.740 0.0046 2.160 0.0059 2.580 0.0072 3.000 0.0085
1.330 0.0035 1.750 0.0047 2.170 0.0059 2.590 0.0072 3.010 0.0085
1.340 0.0035 1.760 0.0047 2.180 0.0059 2.600 0.0072 3.020 0.0086
1.350 0.0035 1.770 0.0047 2.190 0.0060 2.610 0.0073 3.030 0.0086
1.360 0.0036 1.780 0.0048 2.200 0.0060 2.620 0.0073 3.040 0.0086
1.370 0.0036 1.790 0.0048 2.210 0.0060 2.630 0.0073 3.050 0.0087
1.380 0.0036 1.800 0.0048 2.220 0.0061 2.640 0.0073 3.060 0.0087
1.390 0.0037 1.810 0.0049 2.230 0.0061 2.650 0.0074 3.070 0.0087
1.400 0.0037 1.820 0.0049 2.240 0.0061 2.660 0.0074 3.080 0.0088
1.410 0.0037 1.830 0.0049 2.250 0.0061 2.670 0.0074 3.090 0.0088
1.420 0.0037 1.840 0.0049 2.260 0.0062 2.680 0.0075 3.100 0.0088
1.430 0.0038 1.850 0.0050 2.270 0.0062 2.690 0.0075 3.110 0.0089
1.440 0.0038 1.860 0.0050 2.280 0.0062 2.700 0.0075 3.120 0.0089
1.450 0.0038 1.870 0.0050 2.290 0.0063 2.710 0.0076 3.130 0.0089
1.460 0.0039 1.880 0.0051 2.300 0.0063 2.720 0.0076 3.140 0.0090
1.470 0.0039 1.890 0.0051 2.310 0.0063 2.730 0.0076 3.150 0.0090
1.480 0.0039 1.900 0.0051 2.320 0.0064 2.740 0.0077 3.160 0.0090
1.490 0.0039 1.910 0.0051 2.330 0.0064 2.750 0.0077 3.170 0.0091
1.500 0.0040 1.920 0.0052 2.340 0.0064 2.760 0.0077 3.180 0.0091
1.510 0.0040 1.930 0.0052 2.350 0.0065 2.770 0.0078 3.190 0.0091
1.520 0.0040 1.940 0.0052 2.360 0.0065 2.780 0.0078 3.200 0.0092
1.530 0.0041 1.950 0.0053 2.370 0.0065 2.790 0.0078 3.210 0.0092
1.540 0.0041 1.960 0.0053 2.380 0.0065 2.800 0.0079 3.220 0.0092
1.550 0.0041 1.970 0.0053 2.390 0.0066 2.810 0.0079 3.230 0.0093
1.560 0.0041 1.980 0.0053 2.400 0.0066 2.820 0.0079 3.240 0.0093
1.570 0.0042 1.990 0.0054 2.410 0.0066 2.830 0.0079 3.250 0.0093
1.580 0.0042 2.000 0.0054 2.420 0.0067 2.840 0.0080 3.260 0.0094
1.590 0.0042 2.010 0.0054 2.430 0.0067 2.850 0.0080 3.270 0.0094
1.600 0.0043 2.020 0.0055 2.440 0.0067 2.860 0.0080 3.280 0.0094
1.610 0.0043 2.030 0.0055 2.450 0.0068 2.870 0.0081 3.290 0.0095
1.620 0.0043 2.040 0.0055 2.460 0.0068 2.880 0.0081 3.300 0.0095
1.630 0.0043 2.050 0.0056 2.470 0.0068 2.890 0.0081 3.310 0.0095
1.640 0.0044 2.060 0.0056 2.480 0.0068 2.900 0.0082 3.320 0.0096
1.650 0.0044 2.070 0.0056 2.490 0.0069 2.910 0.0082 3.330 0.0096
1.660 0.0044 2.080 0.0056 2.500 0.0069 2.920 0.0082 3.340 0.0096
1.670 0.0044 2.090 0.0057 2.510 0.0069 2.930 0.0083 3.350 0.0097
1.680 0.0045 2.100 0.0057 2.520 0.0070 2.940 0.0083 3.360 0.0097
1.690 0.0045 2.110 0.0057 2.530 0.0070 2.950 0.0083 3.370 0.0097
1.700 0.0045 2.120 0.0058 2.540 0.0070 2.960 0.0084 3.380 0.0098
1.710 0.0046 2.130 0.0058 2.550 0.0071 2.970 0.0084 3.390 0.0098
1.720 0.0046 2.140 0.0058 2.560 0.0071 2.980 0.0084 3.400 0.0098
1.730 0.0046 2.150 0.0058 2.570 0.0071 2.990 0.0085 3.410 0.0099

8
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Sambungan:
k k k k k
3.420 0.0099 3.640 0.0107 3.860 0.0115 4.080 0.0123 4.300 0.0131
3.430 0.0099 3.650 0.0107 3.870 0.0115 4.090 0.0123 4.310 0.0132
3.440 0.0100 3.660 0.0107 3.880 0.0115 4.100 0.0124 4.320 0.0132
3.450 0.0100 3.670 0.0108 3.890 0.0116 4.110 0.0124 4.330 0.0133
3.460 0.0100 3.680 0.0108 3.900 0.0116 4.120 0.0124 4.340 0.0133
3.470 0.0101 3.690 0.0109 3.910 0.0117 4.130 0.0125 4.350 0.0133
3.480 0.0101 3.700 0.0109 3.920 0.0117 4.140 0.0125 4.360 0.0134
3.490 0.0102 3.710 0.0109 3.930 0.0117 4.150 0.0126 4.370 0.0134
3.500 0.0102 3.720 0.0110 3.940 0.0118 4.160 0.0126 4.380 0.0135
3.510 0.0102 3.730 0.0110 3.950 0.0118 4.170 0.0126 4.390 0.0135
3.520 0.0103 3.740 0.0110 3.960 0.0118 4.180 0.0127 4.400 0.0135
3.530 0.0103 3.750 0.0111 3.970 0.0119 4.190 0.0127 4.410 0.0136
3.540 0.0103 3.760 0.0111 3.980 0.0119 4.200 0.0127 4.420 0.0136
3.550 0.0104 3.770 0.0111 3.990 0.0120 4.210 0.0128 4.430 0.0137
3.560 0.0104 3.780 0.0112 4.000 0.0120 4.220 0.0128 4.440 0.0137
3.570 0.0104 3.790 0.0112 4.010 0.0120 4.230 0.0129 4.450 0.0137
3.580 0.0105 3.800 0.0113 4.020 0.0121 4.240 0.0129 4.460 0.0138
3.590 0.0105 3.810 0.0113 4.030 0.0121 4.250 0.0129 4.470 0.0138
3.600 0.0105 3.820 0.0113 4.040 0.0121 4.260 0.0130
3.610 0.0106 3.830 0.0114 4.050 0.0122 4.270 0.0130
3.620 0.0106 3.840 0.0114 4.060 0.0122 4.280 0.0131
3.630 0.0106 3.850 0.0114 4.070 0.0123 4.290 0.0131

9
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Tabel 5
Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)
untuk fc = 20 MPa dan fy = 240 MPa

k k k k k
1.355 0.0059 2.405 0.0109 3.455 0.0163 4.505 0.0223 5.555 0.0291
1.380 0.0060 2.430 0.0110 3.480 0.0164 4.530 0.0224 5.580 0.0293
1.405 0.0061 2.455 0.0111 3.505 0.0165 4.555 0.0226 5.605 0.0295
1.430 0.0062 2.480 0.0112 3.530 0.0167 4.580 0.0227 5.630 0.0297
1.455 0.0063 2.505 0.0113 3.555 0.0168 4.605 0.0229 5.655 0.0299
1.480 0.0065 2.530 0.0115 3.580 0.0169 4.630 0.0230 5.680 0.0300
1.505 0.0066 2.555 0.0116 3.605 0.0171 4.655 0.0232 5.705 0.0302
1.530 0.0067 2.580 0.0117 3.630 0.0172 4.680 0.0233 5.730 0.0304
1.555 0.0068 2.605 0.0118 3.655 0.0174 4.705 0.0235 5.755 0.0306
1.580 0.0069 2.630 0.0120 3.680 0.0175 4.730 0.0237 5.780 0.0308
1.605 0.0070 2.655 0.0121 3.705 0.0176 4.755 0.0238 5.805 0.0309
1.630 0.0072 2.680 0.0122 3.730 0.0178 4.780 0.0240 5.830 0.0311
1.655 0.0073 2.705 0.0123 3.755 0.0179 4.805 0.0241 5.855 0.0313
1.680 0.0074 2.730 0.0125 3.780 0.0180 4.830 0.0243 5.880 0.0315
1.705 0.0075 2.755 0.0126 3.805 0.0182 4.855 0.0244 5.905 0.0317
1.730 0.0076 2.780 0.0127 3.830 0.0183 4.880 0.0246 5.930 0.0319
1.755 0.0077 2.805 0.0129 3.855 0.0185 4.905 0.0248 5.955 0.0321
1.780 0.0079 2.830 0.0130 3.880 0.0186 4.930 0.0249 5.980 0.0323
1.805 0.0080 2.855 0.0131 3.905 0.0188 4.955 0.0251
1.830 0.0081 2.880 0.0132 3.930 0.0189 4.980 0.0253
1.855 0.0082 2.905 0.0134 3.955 0.0190 5.005 0.0254
1.880 0.0083 2.930 0.0135 3.980 0.0192 5.030 0.0256
1.905 0.0084 2.955 0.0136 4.005 0.0193 5.055 0.0257
1.930 0.0086 2.980 0.0138 4.030 0.0195 5.080 0.0259
1.955 0.0087 3.005 0.0139 4.055 0.0196 5.105 0.0261
1.980 0.0088 3.030 0.0140 4.080 0.0198 5.130 0.0262
2.005 0.0089 3.055 0.0141 4.105 0.0199 5.155 0.0264
2.030 0.0090 3.080 0.0143 4.130 0.0200 5.180 0.0266
2.055 0.0092 3.105 0.0144 4.155 0.0202 5.205 0.0267
2.080 0.0093 3.130 0.0145 4.180 0.0203 5.230 0.0269
2.105 0.0094 3.155 0.0147 4.205 0.0205 5.255 0.0271
2.130 0.0095 3.180 0.0148 4.230 0.0206 5.280 0.0272
2.155 0.0096 3.205 0.0149 4.255 0.0208 5.305 0.0274
2.180 0.0098 3.230 0.0151 4.280 0.0209 5.330 0.0276
2.205 0.0099 3.255 0.0152 4.305 0.0211 5.355 0.0277
2.230 0.0100 3.280 0.0153 4.330 0.0212 5.380 0.0279
2.255 0.0101 3.305 0.0155 4.355 0.0214 5.405 0.0281
2.280 0.0102 3.330 0.0156 4.380 0.0215 5.430 0.0283
2.305 0.0104 3.355 0.0157 4.405 0.0217 5.455 0.0284
2.330 0.0105 3.380 0.0159 4.430 0.0218 5.480 0.0286
2.355 0.0106 3.405 0.0160 4.455 0.0220 5.505 0.0288
2.380 0.0107 3.430 0.0161 4.480 0.0221 5.530 0.0290

10
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Tabel 6
Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)
untuk fc = 20 MPa dan fy = 300 MPa

k k k k k
1.360 0.0047 2.410 0.0087 3.460 0.0130 4.510 0.0178 5.560 0.0233
1.385 0.0048 2.435 0.0088 3.485 0.0131 4.535 0.0180 5.585 0.0235
1.410 0.0049 2.460 0.0089 3.510 0.0132 4.560 0.0181 5.610 0.0236
1.435 0.0050 2.485 0.0090 3.535 0.0134 4.585 0.0182 5.635 0.0238
1.460 0.0051 2.510 0.0091 3.560 0.0135 4.610 0.0183 5.660 0.0239
1.485 0.0052 2.535 0.0092 3.585 0.0136 4.635 0.0185 5.685 0.0241
1.510 0.0053 2.560 0.0093 3.610 0.0137 4.660 0.0186
1.535 0.0054 2.585 0.0094 3.635 0.0138 4.685 0.0187
1.560 0.0055 2.610 0.0095 3.660 0.0139 4.710 0.0188
1.585 0.0056 2.635 0.0096 3.685 0.0140 4.735 0.0190
1.610 0.0056 2.660 0.0097 3.710 0.0141 4.760 0.0191
1.635 0.0057 2.685 0.0098 3.735 0.0142 4.785 0.0192
1.660 0.0058 2.710 0.0099 3.760 0.0144 4.810 0.0193
1.685 0.0059 2.735 0.0100 3.785 0.0145 4.835 0.0195
1.710 0.0060 2.760 0.0101 3.810 0.0146 4.860 0.0196
1.735 0.0061 2.785 0.0102 3.835 0.0147 4.885 0.0197
1.760 0.0062 2.810 0.0103 3.860 0.0148 4.910 0.0198
1.785 0.0063 2.835 0.0104 3.885 0.0149 4.935 0.0200
1.810 0.0064 2.860 0.0105 3.910 0.0150 4.960 0.0201
1.835 0.0065 2.885 0.0106 3.935 0.0151 4.985 0.0202
1.860 0.0066 2.910 0.0107 3.960 0.0153 5.010 0.0204
1.885 0.0067 2.935 0.0108 3.985 0.0154 5.035 0.0205
1.910 0.0068 2.960 0.0109 4.010 0.0155 5.060 0.0206
1.935 0.0069 2.985 0.0110 4.035 0.0156 5.085 0.0207
1.960 0.0070 3.010 0.0111 4.060 0.0157 5.110 0.0209
1.985 0.0071 3.035 0.0112 4.085 0.0158 5.135 0.0210
2.010 0.0072 3.060 0.0113 4.110 0.0159 5.160 0.0211
2.035 0.0072 3.085 0.0114 4.135 0.0161 5.185 0.0213
2.060 0.0073 3.110 0.0115 4.160 0.0162 5.210 0.0214
2.085 0.0074 3.135 0.0116 4.185 0.0163 5.235 0.0215
2.110 0.0075 3.160 0.0118 4.210 0.0164 5.260 0.0217
2.135 0.0076 3.185 0.0119 4.235 0.0165 5.285 0.0218
2.160 0.0077 3.210 0.0120 4.260 0.0166 5.310 0.0220
2.185 0.0078 3.235 0.0121 4.285 0.0168 5.335 0.0221
2.210 0.0079 3.260 0.0122 4.310 0.0169 5.360 0.0222
2.235 0.0080 3.285 0.0123 4.335 0.0170 5.385 0.0224
2.260 0.0081 3.310 0.0124 4.360 0.0171 5.410 0.0225
2.285 0.0082 3.335 0.0125 4.385 0.0172 5.435 0.0226
2.310 0.0083 3.360 0.0126 4.410 0.0174 5.460 0.0228
2.335 0.0084 3.385 0.0127 4.435 0.0175 5.485 0.0229
2.360 0.0085 3.410 0.0128 4.460 0.0176 5.510 0.0231
2.385 0.0086 3.435 0.0129 4.485 0.0177 5.535 0.0232

11
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Tabel 7
Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)
untuk fc = 20 MPa dan fy = 350 MPa

k k k k
1.335 0.0040 2.385 0.0074 3.435 0.0111 4.485 0.0152
1.360 0.0041 2.410 0.0075 3.460 0.0112 4.510 0.0153
1.385 0.0041 2.435 0.0075 3.485 0.0113 4.535 0.0154
1.410 0.0042 2.460 0.0076 3.510 0.0114 4.560 0.0155
1.435 0.0043 2.485 0.0077 3.535 0.0114 4.585 0.0156
1.460 0.0044 2.510 0.0078 3.560 0.0115 4.610 0.0157
1.485 0.0044 2.535 0.0079 3.585 0.0116 4.635 0.0158
1.510 0.0045 2.560 0.0080 3.610 0.0117 4.660 0.0159
1.535 0.0046 2.585 0.0081 3.635 0.0118 4.685 0.0160
1.560 0.0047 2.610 0.0081 3.660 0.0119 4.710 0.0161
1.585 0.0048 2.635 0.0082 3.685 0.0120 4.735 0.0162
1.610 0.0048 2.660 0.0083 3.710 0.0121 4.760 0.0164
1.635 0.0049 2.685 0.0084 3.735 0.0122 4.785 0.0165
1.660 0.0050 2.710 0.0085 3.760 0.0123 4.810 0.0166
1.685 0.0051 2.735 0.0086 3.785 0.0124 4.835 0.0167
1.710 0.0052 2.760 0.0087 3.810 0.0125 4.860 0.0168
1.735 0.0052 2.785 0.0087 3.835 0.0126 4.885 0.0169
1.760 0.0053 2.810 0.0088 3.860 0.0127 4.910 0.0170
1.785 0.0054 2.835 0.0089 3.885 0.0128 4.935 0.0171
1.810 0.0055 2.860 0.0090 3.910 0.0129 4.960 0.0172
1.835 0.0056 2.885 0.0091 3.935 0.0130 4.985 0.0173
1.860 0.0056 2.910 0.0092 3.960 0.0131 5.010 0.0174
1.885 0.0057 2.935 0.0093 3.985 0.0132 5.035 0.0176
1.910 0.0058 2.960 0.0094 4.010 0.0133 5.060 0.0177
1.935 0.0059 2.985 0.0094 4.035 0.0134 5.085 0.0178
1.960 0.0060 3.010 0.0095 4.060 0.0135 5.110 0.0179
1.985 0.0060 3.035 0.0096 4.085 0.0136 5.135 0.0180
2.010 0.0061 3.060 0.0097 4.110 0.0137 5.160 0.0181
2.035 0.0062 3.085 0.0098 4.135 0.0138 5.185 0.0182
2.060 0.0063 3.110 0.0099 4.160 0.0139 5.210 0.0184
2.085 0.0064 3.135 0.0100 4.185 0.0140 5.235 0.0185
2.110 0.0065 3.160 0.0101 4.210 0.0141 5.260 0.0186
2.135 0.0065 3.185 0.0102 4.235 0.0142 5.285 0.0187
2.160 0.0066 3.210 0.0103 4.260 0.0143 5.310 0.0188
2.185 0.0067 3.235 0.0103 4.285 0.0144 5.335 0.0189
2.210 0.0068 3.260 0.0104 4.310 0.0145 5.360 0.0191
2.235 0.0069 3.285 0.0105 4.335 0.0146 5.385 0.0192
2.260 0.0070 3.310 0.0106 4.360 0.0147 5.410 0.0193
2.285 0.0070 3.335 0.0107 4.385 0.0148 5.435 0.0194
2.310 0.0071 3.360 0.0108 4.410 0.0149 5.460 0.0195
2.335 0.0072 3.385 0.0109 4.435 0.0150 5.485 0.0196
2.360 0.0073 3.410 0.0110 4.460 0.0151

12
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Tabel 8
Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)
untuk fc = 20 MPa dan fy = 400 MPa

k k k k
1.340 0.0035 2.365 0.0064 3.415 0.0096 4.465 0.0132
1.365 0.0036 2.390 0.0065 3.440 0.0097 4.490 0.0133
1.390 0.0036 2.415 0.0065 3.465 0.0098 4.515 0.0134
1.415 0.0037 2.440 0.0066 3.490 0.0099 4.540 0.0135
1.440 0.0038 2.465 0.0067 3.515 0.0100 4.565 0.0136
1.465 0.0038 2.490 0.0068 3.540 0.0100 4.590 0.0137
1.490 0.0039 2.515 0.0068 3.565 0.0101 4.615 0.0138
1.515 0.0040 2.540 0.0069 3.590 0.0102 4.640 0.0139
1.540 0.0040 2.565 0.0070 3.615 0.0103 4.665 0.0140
1.565 0.0041 2.590 0.0071 3.640 0.0104 4.690 0.0140
1.590 0.0042 2.615 0.0071 3.665 0.0104 4.715 0.0141
1.615 0.0043 2.640 0.0072 3.690 0.0105 4.740 0.0142
1.640 0.0043 2.665 0.0073 3.715 0.0106 4.765 0.0143
1.665 0.0044 2.690 0.0074 3.740 0.0107 4.790 0.0144
1.690 0.0045 2.715 0.0074 3.765 0.0108 4.815 0.0145
1.715 0.0045 2.740 0.0075 3.790 0.0109 4.840 0.0146
1.740 0.0046 2.765 0.0076 3.815 0.0109 4.865 0.0147
1.765 0.0047 2.790 0.0077 3.840 0.0110 4.890 0.0148
1.790 0.0047 2.815 0.0077 3.865 0.0111 4.915 0.0149
1.815 0.0048 2.840 0.0078 3.890 0.0112 4.940 0.0150
1.840 0.0049 2.865 0.0079 3.915 0.0113 4.965 0.0151
1.865 0.0050 2.890 0.0080 3.940 0.0114 4.990 0.0152
1.890 0.0050 2.915 0.0080 3.965 0.0115 5.015 0.0153
1.915 0.0051 2.940 0.0081 3.990 0.0115 5.040 0.0154
1.940 0.0052 2.965 0.0082 4.015 0.0116 5.065 0.0155
1.965 0.0052 2.990 0.0083 4.040 0.0117 5.090 0.0156
1.990 0.0053 3.015 0.0084 4.065 0.0118 5.115 0.0157
2.015 0.0054 3.040 0.0084 4.090 0.0119 5.140 0.0158
2.040 0.0054 3.065 0.0085 4.115 0.0120 5.165 0.0159
2.065 0.0055 3.090 0.0086 4.140 0.0121 5.190 0.0160
2.090 0.0056 3.115 0.0087 4.165 0.0121 5.215 0.0161
2.115 0.0057 3.140 0.0088 4.190 0.0122 5.240 0.0162
2.140 0.0057 3.165 0.0088 4.215 0.0123 5.265 0.0163
2.165 0.0058 3.190 0.0089 4.240 0.0124
2.190 0.0059 3.215 0.0090 4.265 0.0125
2.215 0.0060 3.240 0.0091 4.290 0.0126
2.240 0.0060 3.265 0.0091 4.315 0.0127
2.265 0.0061 3.290 0.0092 4.340 0.0128
2.290 0.0062 3.315 0.0093 4.365 0.0129
2.315 0.0062 3.340 0.0094 4.390 0.0129
2.340 0.0063 3.365 0.0095 4.415 0.0130
2.365 0.0064 3.390 0.0095 4.440 0.0131

13
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Tabel 9
Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)
untuk fc = 25 MPa dan fy = 240 MPa

k k k k k
1.340 0.0058 2.390 0.0106 3.440 0.0157 4.490 0.0213 5.540 0.0273
1.365 0.0059 2.415 0.0107 3.465 0.0159 4.515 0.0214 5.565 0.0274
1.390 0.0060 2.440 0.0108 3.490 0.0160 4.540 0.0215 5.590 0.0276
1.415 0.0061 2.465 0.0109 3.515 0.0161 4.565 0.0217 5.615 0.0277
1.440 0.0062 2.490 0.0111 3.540 0.0162 4.590 0.0218 5.640 0.0279
1.465 0.0063 2.515 0.0112 3.565 0.0164 4.615 0.0219 5.665 0.0280
1.490 0.0064 2.540 0.0113 3.590 0.0165 4.640 0.0221 5.690 0.0282
1.515 0.0066 2.565 0.0114 3.615 0.0166 4.665 0.0222 5.715 0.0284
1.540 0.0067 2.590 0.0115 3.640 0.0168 4.690 0.0224 5.740 0.0285
1.565 0.0068 2.615 0.0117 3.665 0.0169 4.715 0.0225 5.765 0.0287
1.590 0.0069 2.640 0.0118 3.690 0.0170 4.740 0.0226 5.790 0.0288
1.615 0.0070 2.665 0.0119 3.715 0.0171 4.765 0.0228 5.815 0.0290
1.640 0.0071 2.690 0.0120 3.740 0.0173 4.790 0.0229 5.840 0.0291
1.665 0.0072 2.715 0.0121 3.765 0.0174 4.815 0.0231 5.865 0.0293
1.690 0.0073 2.740 0.0123 3.790 0.0175 4.840 0.0232 5.890 0.0294
1.715 0.0075 2.765 0.0124 3.815 0.0177 4.865 0.0233 5.915 0.0296
1.740 0.0076 2.790 0.0125 3.840 0.0178 4.890 0.0235 5.940 0.0297
1.765 0.0077 2.815 0.0126 3.865 0.0179 4.915 0.0236 5.965 0.0299
1.790 0.0078 2.840 0.0128 3.890 0.0180 4.940 0.0238 5.990 0.0301
1.815 0.0079 2.865 0.0129 3.915 0.0182 4.965 0.0239 6.015 0.0302
1.840 0.0080 2.890 0.0130 3.940 0.0183 4.990 0.0241 6.040 0.0304
1.865 0.0081 2.915 0.0131 3.965 0.0184 5.015 0.0242 6.065 0.0305
1.890 0.0083 2.940 0.0132 3.990 0.0186 5.040 0.0243 6.090 0.0307
1.915 0.0084 2.965 0.0134 4.015 0.0187 5.065 0.0245 6.115 0.0309
1.940 0.0085 2.990 0.0135 4.040 0.0188 5.090 0.0246 6.140 0.0310
1.965 0.0086 3.015 0.0136 4.065 0.0190 5.115 0.0248 6.165 0.0312
1.990 0.0087 3.040 0.0137 4.090 0.0191 5.140 0.0249 6.190 0.0313
2.015 0.0088 3.065 0.0139 4.115 0.0192 5.165 0.0251 6.215 0.0315
2.040 0.0090 3.090 0.0140 4.140 0.0194 5.190 0.0252 6.240 0.0317
2.065 0.0091 3.115 0.0141 4.165 0.0195 5.215 0.0254 6.265 0.0318
2.090 0.0092 3.140 0.0142 4.190 0.0196 5.240 0.0255 6.290 0.0320
2.115 0.0093 3.165 0.0144 4.215 0.0198 5.265 0.0257 6.315 0.0321
2.140 0.0094 3.190 0.0145 4.240 0.0199 5.290 0.0258 6.340 0.0323
2.165 0.0095 3.215 0.0146 4.265 0.0200 5.315 0.0259 6.365 0.0325
2.190 0.0097 3.240 0.0147 4.290 0.0202 5.340 0.0261 6.390 0.0326
2.215 0.0098 3.265 0.0148 4.315 0.0203 5.365 0.0262 6.415 0.0328
2.240 0.0099 3.290 0.0150 4.340 0.0204 5.390 0.0264 6.440 0.0330
2.265 0.0100 3.315 0.0151 4.365 0.0206 5.415 0.0265 6.465 0.0331
2.290 0.0101 3.340 0.0152 4.390 0.0207 5.440 0.0267 6.490 0.0333
2.315 0.0102 3.365 0.0154 4.415 0.0209 5.465 0.0268 6.515 0.0335
2.340 0.0104 3.390 0.0155 4.440 0.0210 5.490 0.0270 6.540 0.0336
2.365 0.0105 3.415 0.0156 4.465 0.0211 5.515 0.0271 6.565 0.0338

14
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Sambungan:
k k k k k
6.590 0.0340 6.790 0.0353 6.990 0.0368 7.190 0.0382 7.390 0.0397
6.615 0.0341 6.815 0.0355 7.015 0.0369 7.215 0.0384 7.415 0.0399
6.640 0.0343 6.840 0.0357 7.040 0.0371 7.240 0.0386 7.440 0.0401
6.665 0.0345 6.865 0.0359 7.065 0.0373 7.265 0.0388 7.465 0.0403
6.690 0.0347 6.890 0.0360 7.090 0.0375 7.290 0.0389
6.715 0.0348 6.915 0.0362 7.115 0.0377 7.315 0.0391
6.740 0.0350 6.940 0.0364 7.140 0.0378 7.340 0.0393
6.765 0.0352 6.965 0.0366 7.165 0.0380 7.365 0.0395

15
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Tabel 10
Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)
untuk fc = 25 MPa dan fy = 300 MPa

k k k k k
1.360 0.0047 2.410 0.0085 3.460 0.0127 4.510 0.0171 5.560 0.0219
1.385 0.0048 2.435 0.0086 3.485 0.0128 4.535 0.0172 5.585 0.0220
1.410 0.0049 2.460 0.0087 3.510 0.0129 4.560 0.0173 5.610 0.0222
1.435 0.0050 2.485 0.0088 3.535 0.0130 4.585 0.0174 5.635 0.0223
1.460 0.0050 2.510 0.0089 3.560 0.0131 4.610 0.0175 5.660 0.0224
1.485 0.0051 2.535 0.0090 3.585 0.0132 4.635 0.0176 5.685 0.0225
1.510 0.0052 2.560 0.0091 3.610 0.0133 4.660 0.0178 5.710 0.0227
1.535 0.0053 2.585 0.0092 3.635 0.0134 4.685 0.0179 5.735 0.0228
1.560 0.0054 2.610 0.0093 3.660 0.0135 4.710 0.0180 5.760 0.0229
1.585 0.0055 2.635 0.0094 3.685 0.0136 4.735 0.0181 5.785 0.0230
1.610 0.0056 2.660 0.0095 3.710 0.0137 4.760 0.0182 5.810 0.0231
1.635 0.0057 2.685 0.0096 3.735 0.0138 4.785 0.0183 5.835 0.0233
1.660 0.0058 2.710 0.0097 3.760 0.0139 4.810 0.0184 5.860 0.0234
1.685 0.0059 2.735 0.0098 3.785 0.0140 4.835 0.0185 5.885 0.0235
1.710 0.0059 2.760 0.0099 3.810 0.0141 4.860 0.0187 5.910 0.0236
1.735 0.0060 2.785 0.0100 3.835 0.0142 4.885 0.0188 5.935 0.0238
1.760 0.0061 2.810 0.0101 3.860 0.0143 4.910 0.0189 5.960 0.0239
1.785 0.0062 2.835 0.0102 3.885 0.0144 4.935 0.0190 5.985 0.0240
1.810 0.0063 2.860 0.0103 3.910 0.0145 4.960 0.0191 6.010 0.0242
1.835 0.0064 2.885 0.0104 3.935 0.0146 4.985 0.0192 6.035 0.0243
1.860 0.0065 2.910 0.0105 3.960 0.0147 5.010 0.0193 6.060 0.0244
1.885 0.0066 2.935 0.0106 3.985 0.0148 5.035 0.0195 6.085 0.0245
1.910 0.0067 2.960 0.0107 4.010 0.0149 5.060 0.0196 6.110 0.0247
1.935 0.0068 2.985 0.0108 4.035 0.0150 5.085 0.0197 6.135 0.0248
1.960 0.0069 3.010 0.0109 4.060 0.0152 5.110 0.0198 6.160 0.0249
1.985 0.0070 3.035 0.0110 4.085 0.0153 5.135 0.0199 6.185 0.0250
2.010 0.0071 3.060 0.0111 4.110 0.0154 5.160 0.0200 6.210 0.0252
2.035 0.0071 3.085 0.0112 4.135 0.0155 5.185 0.0201 6.235 0.0253
2.060 0.0072 3.110 0.0113 4.160 0.0156 5.210 0.0203 6.260 0.0254
2.085 0.0073 3.135 0.0114 4.185 0.0157 5.235 0.0204 6.285 0.0256
2.110 0.0074 3.160 0.0115 4.210 0.0158 5.260 0.0205 6.310 0.0257
2.135 0.0075 3.185 0.0116 4.235 0.0159 5.285 0.0206 6.335 0.0258
2.160 0.0076 3.210 0.0117 4.260 0.0160 5.310 0.0207 6.360 0.0260
2.185 0.0077 3.235 0.0118 4.285 0.0161 5.335 0.0209 6.385 0.0261
2.210 0.0078 3.260 0.0119 4.310 0.0162 5.360 0.0210 6.410 0.0262
2.235 0.0079 3.285 0.0120 4.335 0.0163 5.385 0.0211 6.435 0.0264
2.260 0.0080 3.310 0.0121 4.360 0.0164 5.410 0.0212 6.460 0.0265
2.285 0.0081 3.335 0.0122 4.385 0.0166 5.435 0.0213 6.485 0.0266
2.310 0.0082 3.360 0.0123 4.410 0.0167 5.460 0.0214 6.510 0.0268
2.335 0.0083 3.385 0.0124 4.435 0.0168 5.485 0.0216 6.535 0.0269
2.360 0.0084 3.410 0.0125 4.460 0.0169 5.510 0.0217 6.560 0.0270
2.385 0.0085 3.435 0.0126 4.485 0.0170 5.535 0.0218 6.585 0.0272

16
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Sambungan:
k k k k k
6.610 0.0273 6.735 0.0280 6.860 0.0287 6.985 0.0294 7.110 0.0301
6.635 0.0274 6.760 0.0281 6.885 0.0288 7.010 0.0295
6.660 0.0276 6.785 0.0283 6.910 0.0289 7.035 0.0297
6.685 0.0277 6.810 0.0284 6.935 0.0291 7.060 0.0298
6.710 0.0278 6.835 0.0285 6.960 0.0292 7.085 0.0299

17
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Tabel 11
Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)
untuk fc = 25 MPa dan fy = 350 MPa

k k k k k
1.350 0.0040 2.400 0.0073 3.450 0.0108 4.500 0.0146 5.550 0.0188
1.375 0.0041 2.425 0.0074 3.475 0.0109 4.525 0.0147 5.575 0.0189
1.400 0.0041 2.450 0.0075 3.500 0.0110 4.550 0.0148 5.600 0.0190
1.425 0.0042 2.475 0.0075 3.525 0.0111 4.575 0.0149 5.625 0.0191
1.450 0.0043 2.500 0.0076 3.550 0.0112 4.600 0.0150 5.650 0.0192
1.475 0.0044 2.525 0.0077 3.575 0.0113 4.625 0.0151 5.675 0.0193
1.500 0.0044 2.550 0.0078 3.600 0.0113 4.650 0.0152 5.700 0.0194
1.525 0.0045 2.575 0.0079 3.625 0.0114 4.675 0.0153 5.725 0.0195
1.550 0.0046 2.600 0.0079 3.650 0.0115 4.700 0.0154 5.750 0.0196
1.575 0.0047 2.625 0.0080 3.675 0.0116 4.725 0.0155 5.775 0.0197
1.600 0.0048 2.650 0.0081 3.700 0.0117 4.750 0.0156 5.800 0.0198
1.625 0.0048 2.675 0.0082 3.725 0.0118 4.775 0.0157 5.825 0.0199
1.650 0.0049 2.700 0.0083 3.750 0.0119 4.800 0.0158 5.850 0.0200
1.675 0.0050 2.725 0.0084 3.775 0.0120 4.825 0.0159 5.875 0.0201
1.700 0.0051 2.750 0.0084 3.800 0.0121 4.850 0.0160 5.900 0.0202
1.725 0.0051 2.775 0.0085 3.825 0.0121 4.875 0.0161 5.925 0.0203
1.750 0.0052 2.800 0.0086 3.850 0.0122 4.900 0.0161 5.950 0.0204
1.775 0.0053 2.825 0.0087 3.875 0.0123 4.925 0.0162 5.975 0.0205
1.800 0.0054 2.850 0.0088 3.900 0.0124 4.950 0.0163 6.000 0.0207
1.825 0.0055 2.875 0.0089 3.925 0.0125 4.975 0.0164 6.025 0.0208
1.850 0.0055 2.900 0.0089 3.950 0.0126 5.000 0.0165 6.050 0.0209
1.875 0.0056 2.925 0.0090 3.975 0.0127 5.025 0.0166 6.075 0.0210
1.900 0.0057 2.950 0.0091 4.000 0.0128 5.050 0.0167 6.100 0.0211
1.925 0.0058 2.975 0.0092 4.025 0.0129 5.075 0.0168 6.125 0.0212
1.950 0.0059 3.000 0.0093 4.050 0.0130 5.100 0.0169 6.150 0.0213
1.975 0.0059 3.025 0.0094 4.075 0.0130 5.125 0.0170 6.175 0.0214
2.000 0.0060 3.050 0.0094 4.100 0.0131 5.150 0.0171 6.200 0.0215
2.025 0.0061 3.075 0.0095 4.125 0.0132 5.175 0.0172 6.225 0.0216
2.050 0.0062 3.100 0.0096 4.150 0.0133 5.200 0.0173 6.250 0.0218
2.075 0.0063 3.125 0.0097 4.175 0.0134 5.225 0.0174 6.275 0.0219
2.100 0.0063 3.150 0.0098 4.200 0.0135 5.250 0.0175 6.300 0.0220
2.125 0.0064 3.175 0.0099 4.225 0.0136 5.275 0.0176 6.325 0.0221
2.150 0.0065 3.200 0.0100 4.250 0.0137 5.300 0.0177 6.350 0.0222
2.175 0.0066 3.225 0.0100 4.275 0.0138 5.325 0.0178 6.375 0.0223
2.200 0.0066 3.250 0.0101 4.300 0.0139 5.350 0.0179 6.400 0.0224
2.225 0.0067 3.275 0.0102 4.325 0.0140 5.375 0.0180 6.425 0.0225
2.250 0.0068 3.300 0.0103 4.350 0.0141 5.400 0.0181 6.450 0.0227
2.275 0.0069 3.325 0.0104 4.375 0.0141 5.425 0.0182 6.475 0.0228
2.300 0.0070 3.350 0.0105 4.400 0.0142 5.450 0.0183 6.500 0.0229
2.325 0.0071 3.375 0.0106 4.425 0.0143 5.475 0.0184 6.525 0.0230
2.350 0.0071 3.400 0.0106 4.450 0.0144 5.500 0.0185 6.550 0.0231
2.375 0.0072 3.425 0.0107 4.475 0.0145 5.525 0.0187 6.575 0.0232

18
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Sambungan:
k k k k k
6.600 0.0233 6.650 0.0236 6.700 0.0238 6.750 0.0240 6.800 0.0243
6.625 0.0235 6.675 0.0237 6.725 0.0239 6.775 0.0242 6.825 0.0244

19
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Tabel 12
Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)
untuk fc = 25 MPa dan fy = 400 MPa

k k k k k
1.350 0.0035 2.400 0.0064 3.450 0.0095 4.500 0.0128 5.550 0.0164
1.375 0.0036 2.425 0.0065 3.475 0.0095 4.525 0.0129 5.575 0.0165
1.400 0.0036 2.450 0.0065 3.500 0.0096 4.550 0.0130 5.600 0.0166
1.425 0.0037 2.475 0.0066 3.525 0.0097 4.575 0.0130 5.625 0.0167
1.450 0.0038 2.500 0.0067 3.550 0.0098 4.600 0.0131 5.650 0.0168
1.475 0.0038 2.525 0.0067 3.575 0.0099 4.625 0.0132 5.675 0.0169
1.500 0.0039 2.550 0.0068 3.600 0.0099 4.650 0.0133 5.700 0.0170
1.525 0.0040 2.575 0.0069 3.625 0.0100 4.675 0.0134 5.725 0.0170
1.550 0.0040 2.600 0.0070 3.650 0.0101 4.700 0.0135 5.750 0.0171
1.575 0.0041 2.625 0.0070 3.675 0.0102 4.725 0.0135 5.775 0.0172
1.600 0.0042 2.650 0.0071 3.700 0.0102 4.750 0.0136 5.800 0.0173
1.625 0.0042 2.675 0.0072 3.725 0.0103 4.775 0.0137 5.825 0.0174
1.650 0.0043 2.700 0.0072 3.750 0.0104 4.800 0.0138 5.850 0.0175
1.675 0.0044 2.725 0.0073 3.775 0.0105 4.825 0.0139 5.875 0.0176
1.700 0.0044 2.750 0.0074 3.800 0.0105 4.850 0.0140 5.900 0.0177
1.725 0.0045 2.775 0.0075 3.825 0.0106 4.875 0.0140 5.925 0.0178
1.750 0.0046 2.800 0.0075 3.850 0.0107 4.900 0.0141 5.950 0.0179
1.775 0.0046 2.825 0.0076 3.875 0.0108 4.925 0.0142 5.975 0.0180
1.800 0.0047 2.850 0.0077 3.900 0.0109 4.950 0.0143 6.000 0.0181
1.825 0.0048 2.875 0.0078 3.925 0.0109 4.975 0.0144 6.025 0.0182
1.850 0.0048 2.900 0.0078 3.950 0.0110 5.000 0.0145 6.050 0.0183
1.875 0.0049 2.925 0.0079 3.975 0.0111 5.025 0.0146 6.075 0.0184
1.900 0.0050 2.950 0.0080 4.000 0.0112 5.050 0.0146 6.100 0.0185
1.925 0.0051 2.975 0.0080 4.025 0.0113 5.075 0.0147 6.125 0.0186
1.950 0.0051 3.000 0.0081 4.050 0.0113 5.100 0.0148 6.150 0.0186
1.975 0.0052 3.025 0.0082 4.075 0.0114 5.125 0.0149 6.175 0.0187
2.000 0.0053 3.050 0.0083 4.100 0.0115 5.150 0.0150 6.200 0.0188
2.025 0.0053 3.075 0.0083 4.125 0.0116 5.175 0.0151 6.225 0.0189
2.050 0.0054 3.100 0.0084 4.150 0.0117 5.200 0.0152 6.250 0.0190
2.075 0.0055 3.125 0.0085 4.175 0.0117 5.225 0.0153 6.275 0.0191
2.100 0.0055 3.150 0.0086 4.200 0.0118 5.250 0.0153 6.300 0.0192
2.125 0.0056 3.175 0.0086 4.225 0.0119 5.275 0.0154 6.325 0.0193
2.150 0.0057 3.200 0.0087 4.250 0.0120 5.300 0.0155 6.350 0.0194
2.175 0.0057 3.225 0.0088 4.275 0.0121 5.325 0.0156 6.375 0.0195
2.200 0.0058 3.250 0.0089 4.300 0.0121 5.350 0.0157 6.400 0.0196
2.225 0.0059 3.275 0.0089 4.325 0.0122 5.375 0.0158 6.425 0.0197
2.250 0.0060 3.300 0.0090 4.350 0.0123 5.400 0.0159 6.450 0.0198
2.275 0.0060 3.325 0.0091 4.375 0.0124 5.425 0.0160 6.475 0.0199
2.300 0.0061 3.350 0.0092 4.400 0.0125 5.450 0.0160 6.500 0.0200
2.325 0.0062 3.375 0.0092 4.425 0.0125 5.475 0.0161 6.525 0.0201
2.350 0.0062 3.400 0.0093 4.450 0.0126 5.500 0.0162 6.550 0.0202
2.375 0.0063 3.425 0.0094 4.475 0.0127 5.525 0.0163 6.575 0.0203

20
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Tabel 13
Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)
untuk fc = 30 MPa dan fy = 240 MPa

k k k k k
1.350 0.0058 2.400 0.0105 3.450 0.0155 4.500 0.0208 5.550 0.0264
1.375 0.0059 2.425 0.0106 3.475 0.0156 4.525 0.0209 5.575 0.0265
1.400 0.0060 2.450 0.0108 3.500 0.0158 4.550 0.0210 5.600 0.0267
1.425 0.0061 2.475 0.0109 3.525 0.0159 4.575 0.0212 5.625 0.0268
1.450 0.0062 2.500 0.0110 3.550 0.0160 4.600 0.0213 5.650 0.0270
1.475 0.0063 2.525 0.0111 3.575 0.0161 4.625 0.0214 5.675 0.0271
1.500 0.0064 2.550 0.0112 3.600 0.0162 4.650 0.0216 5.700 0.0272
1.525 0.0066 2.575 0.0113 3.625 0.0164 4.675 0.0217 5.725 0.0274
1.550 0.0067 2.600 0.0115 3.650 0.0165 4.700 0.0218 5.750 0.0275
1.575 0.0068 2.625 0.0116 3.675 0.0166 4.725 0.0220 5.775 0.0277
1.600 0.0069 2.650 0.0117 3.700 0.0167 4.750 0.0221 5.800 0.0278
1.625 0.0070 2.675 0.0118 3.725 0.0169 4.775 0.0222 5.825 0.0279
1.650 0.0071 2.700 0.0119 3.750 0.0170 4.800 0.0224 5.850 0.0281
1.675 0.0072 2.725 0.0120 3.775 0.0171 4.825 0.0225 5.875 0.0282
1.700 0.0073 2.750 0.0122 3.800 0.0172 4.850 0.0226 5.900 0.0284
1.725 0.0074 2.775 0.0123 3.825 0.0174 4.875 0.0227 5.925 0.0285
1.750 0.0076 2.800 0.0124 3.850 0.0175 4.900 0.0229 5.950 0.0287
1.775 0.0077 2.825 0.0125 3.875 0.0176 4.925 0.0230 5.975 0.0288
1.800 0.0078 2.850 0.0126 3.900 0.0177 4.950 0.0231 6.000 0.0289
1.825 0.0079 2.875 0.0127 3.925 0.0179 4.975 0.0233 6.025 0.0291
1.850 0.0080 2.900 0.0129 3.950 0.0180 5.000 0.0234 6.050 0.0292
1.875 0.0081 2.925 0.0130 3.975 0.0181 5.025 0.0235 6.075 0.0294
1.900 0.0082 2.950 0.0131 4.000 0.0182 5.050 0.0237 6.100 0.0295
1.925 0.0083 2.975 0.0132 4.025 0.0184 5.075 0.0238 6.125 0.0297
1.950 0.0085 3.000 0.0133 4.050 0.0185 5.100 0.0239 6.150 0.0298
1.975 0.0086 3.025 0.0135 4.075 0.0186 5.125 0.0241 6.175 0.0300
2.000 0.0087 3.050 0.0136 4.100 0.0187 5.150 0.0242 6.200 0.0301
2.025 0.0088 3.075 0.0137 4.125 0.0189 5.175 0.0244 6.225 0.0302
2.050 0.0089 3.100 0.0138 4.150 0.0190 5.200 0.0245 6.250 0.0304
2.075 0.0090 3.125 0.0139 4.175 0.0191 5.225 0.0246 6.275 0.0305
2.100 0.0091 3.150 0.0141 4.200 0.0192 5.250 0.0248 6.300 0.0307
2.125 0.0093 3.175 0.0142 4.225 0.0194 5.275 0.0249 6.325 0.0308
2.150 0.0094 3.200 0.0143 4.250 0.0195 5.300 0.0250 6.350 0.0310
2.175 0.0095 3.225 0.0144 4.275 0.0196 5.325 0.0252 6.375 0.0311
2.200 0.0096 3.250 0.0145 4.300 0.0198 5.350 0.0253 6.400 0.0313
2.225 0.0097 3.275 0.0147 4.325 0.0199 5.375 0.0254 6.425 0.0314
2.250 0.0098 3.300 0.0148 4.350 0.0200 5.400 0.0256 6.450 0.0316
2.275 0.0099 3.325 0.0149 4.375 0.0201 5.425 0.0257 6.475 0.0317
2.300 0.0101 3.350 0.0150 4.400 0.0203 5.450 0.0259 6.500 0.0319
2.325 0.0102 3.375 0.0151 4.425 0.0204 5.475 0.0260 6.525 0.0320
2.350 0.0103 3.400 0.0153 4.450 0.0205 5.500 0.0261 6.550 0.0322
2.375 0.0104 3.425 0.0154 4.475 0.0207 5.525 0.0263 6.575 0.0323

21
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Sambungan:
k k k k k
6.600 0.0325 7.100 0.0355 7.6 0.0387 8.1 0.0421 8.6 0.0456
6.625 0.0326 7.125 0.0357 7.625 0.0389 8.125 0.0423 8.625 0.0458
6.650 0.0328 7.150 0.0358 7.65 0.0391 8.15 0.0424 8.65 0.0460
6.675 0.0329 7.175 0.0360 7.675 0.0392 8.175 0.0426 8.675 0.0462
6.700 0.0331 7.200 0.0361 7.7 0.0394 8.2 0.0428 8.7 0.0464
6.725 0.0332 7.225 0.0363 7.725 0.0395 8.225 0.0430 8.725 0.0466
6.750 0.0334 7.250 0.0365 7.75 0.0397 8.25 0.0431 8.75 0.0467
6.775 0.0335 7.275 0.0366 7.775 0.0399 8.275 0.0433 8.775 0.0469
6.800 0.0337 7.300 0.0368 7.8 0.0400 8.3 0.0435 8.8 0.0471
6.825 0.0338 7.325 0.0369 7.825 0.0402 8.325 0.0437 8.825 0.0473
6.850 0.0340 7.350 0.0371 7.85 0.0404 8.35 0.0438 8.85 0.0475
6.875 0.0341 7.375 0.0373 7.875 0.0406 8.375 0.0440 8.875 0.0477
6.900 0.0343 7.400 0.0374 7.9 0.0407 8.4 0.0442 8.9 0.0479
6.925 0.0344 7.425 0.0376 7.925 0.0409 8.425 0.0444 8.925 0.0481
6.950 0.0346 7.450 0.0377 7.95 0.0411 8.45 0.0445 8.95 0.0482
6.975 0.0347 7.475 0.0379 7.975 0.0412 8.475 0.0447 8.975 0.0484
7.000 0.0349 7.5 0.0381 8 0.0414 8.5 0.0449
7.025 0.0351 7.525 0.0382 8.025 0.0416 8.525 0.0451
7.050 0.0352 7.55 0.0384 8.05 0.0417 8.55 0.0453
7.075 0.0354 7.575 0.0386 8.075 0.0419 8.575 0.0455

22
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Tabel 14
Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)
untuk fc = 30 MPa dan fy = 300 MPa

k k k k k
1.360 0.0047 2.410 0.0085 3.460 0.0124 4.510 0.0167 5.560 0.0212
1.385 0.0047 2.435 0.0085 3.485 0.0125 4.535 0.0168 5.585 0.0213
1.410 0.0048 2.460 0.0086 3.510 0.0126 4.560 0.0169 5.610 0.0214
1.435 0.0049 2.485 0.0087 3.535 0.0127 4.585 0.0170 5.635 0.0215
1.460 0.0050 2.510 0.0088 3.560 0.0128 4.610 0.0171 5.660 0.0216
1.485 0.0051 2.535 0.0089 3.585 0.0129 4.635 0.0172 5.685 0.0217
1.510 0.0052 2.560 0.0090 3.610 0.0130 4.660 0.0173 5.710 0.0218
1.535 0.0053 2.585 0.0091 3.635 0.0131 4.685 0.0174 5.735 0.0220
1.560 0.0054 2.610 0.0092 3.660 0.0132 4.710 0.0175 5.760 0.0221
1.585 0.0055 2.635 0.0093 3.685 0.0133 4.735 0.0176 5.785 0.0222
1.610 0.0055 2.660 0.0094 3.710 0.0134 4.760 0.0177 5.810 0.0223
1.635 0.0056 2.685 0.0095 3.735 0.0135 4.785 0.0178 5.835 0.0224
1.660 0.0057 2.710 0.0096 3.760 0.0136 4.810 0.0179 5.860 0.0225
1.685 0.0058 2.735 0.0097 3.785 0.0137 4.835 0.0180 5.885 0.0226
1.710 0.0059 2.760 0.0098 3.810 0.0138 4.860 0.0181 5.910 0.0227
1.735 0.0060 2.785 0.0099 3.835 0.0139 4.885 0.0182 5.935 0.0229
1.760 0.0061 2.810 0.0099 3.860 0.0140 4.910 0.0183 5.960 0.0230
1.785 0.0062 2.835 0.0100 3.885 0.0141 4.935 0.0185 5.985 0.0231
1.810 0.0063 2.860 0.0101 3.910 0.0142 4.960 0.0186 6.010 0.0232
1.835 0.0064 2.885 0.0102 3.935 0.0143 4.985 0.0187 6.035 0.0233
1.860 0.0064 2.910 0.0103 3.960 0.0144 5.010 0.0188 6.060 0.0234
1.885 0.0065 2.935 0.0104 3.985 0.0145 5.035 0.0189 6.085 0.0235
1.910 0.0066 2.960 0.0105 4.010 0.0146 5.060 0.0190 6.110 0.0237
1.935 0.0067 2.985 0.0106 4.035 0.0147 5.085 0.0191 6.135 0.0238
1.960 0.0068 3.010 0.0107 4.060 0.0148 5.110 0.0192 6.160 0.0239
1.985 0.0069 3.035 0.0108 4.085 0.0149 5.135 0.0193 6.185 0.0240
2.010 0.0070 3.060 0.0109 4.110 0.0150 5.160 0.0194 6.210 0.0241
2.035 0.0071 3.085 0.0110 4.135 0.0151 5.185 0.0195 6.235 0.0242
2.060 0.0072 3.110 0.0111 4.160 0.0152 5.210 0.0196 6.260 0.0244
2.085 0.0073 3.135 0.0112 4.185 0.0153 5.235 0.0197 6.285 0.0245
2.110 0.0074 3.160 0.0113 4.210 0.0154 5.260 0.0199 6.310 0.0246
2.135 0.0074 3.185 0.0114 4.235 0.0155 5.285 0.0200 6.335 0.0247
2.160 0.0075 3.210 0.0115 4.260 0.0156 5.310 0.0201 6.360 0.0248
2.185 0.0076 3.235 0.0116 4.285 0.0157 5.335 0.0202 6.385 0.0249
2.210 0.0077 3.260 0.0117 4.310 0.0158 5.360 0.0203 6.410 0.0251
2.235 0.0078 3.285 0.0118 4.335 0.0159 5.385 0.0204 6.435 0.0252
2.260 0.0079 3.310 0.0119 4.360 0.0160 5.410 0.0205 6.460 0.0253
2.285 0.0080 3.335 0.0120 4.385 0.0162 5.435 0.0206 6.485 0.0254
2.310 0.0081 3.360 0.0121 4.410 0.0163 5.460 0.0207 6.510 0.0255
2.335 0.0082 3.385 0.0122 4.435 0.0164 5.485 0.0208 6.535 0.0257
2.360 0.0083 3.410 0.0122 4.460 0.0165 5.510 0.0209 6.560 0.0258
2.385 0.0084 3.435 0.0123 4.485 0.0166 5.535 0.0211 6.585 0.0259

23
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Sambungan:
k k k k k
6.610 0.0260 7.010 0.0280 7.410 0.0300 7.810 0.0321 8.210 0.0343
6.635 0.0261 7.035 0.0281 7.435 0.0301 7.835 0.0322 8.235 0.0344
6.660 0.0263 7.060 0.0282 7.460 0.0302 7.860 0.0324 8.260 0.0346
6.685 0.0264 7.085 0.0283 7.485 0.0304 7.885 0.0325 8.285 0.0347
6.710 0.0265 7.110 0.0285 7.510 0.0305 7.910 0.0326 8.310 0.0348
6.735 0.0266 7.135 0.0286 7.535 0.0306 7.935 0.0328 8.335 0.0350
6.760 0.0267 7.160 0.0287 7.560 0.0308 7.960 0.0329 8.360 0.0351
6.785 0.0269 7.185 0.0288 7.585 0.0309 7.985 0.0330 8.385 0.0353
6.810 0.0270 7.210 0.0290 7.610 0.0310 8.010 0.0332 8.410 0.0354
6.835 0.0271 7.235 0.0291 7.635 0.0312 8.035 0.0333 8.435 0.0356
6.860 0.0272 7.260 0.0292 7.660 0.0313 8.060 0.0334 8.460 0.0357
6.885 0.0274 7.285 0.0294 7.685 0.0314 8.085 0.0336 8.485 0.0358
6.910 0.0275 7.310 0.0295 7.710 0.0316 8.110 0.0337 8.510 0.0360
6.935 0.0276 7.335 0.0296 7.735 0.0317 8.135 0.0339 8.535 0.0361
6.960 0.0277 7.360 0.0297 7.760 0.0318 8.160 0.0340
6.985 0.0278 7.385 0.0299 7.785 0.0320 8.185 0.0341

24
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Tabel 15
Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)
untuk fc = 30 MPa dan fy = 350 MPa

k k k k k
1.360 0.0040 2.410 0.0072 3.460 0.0107 4.510 0.0143 5.560 0.0181
1.385 0.0041 2.435 0.0073 3.485 0.0108 4.535 0.0144 5.585 0.0182
1.410 0.0041 2.460 0.0074 3.510 0.0108 4.560 0.0145 5.610 0.0183
1.435 0.0042 2.485 0.0075 3.535 0.0109 4.585 0.0146 5.635 0.0184
1.460 0.0043 2.510 0.0076 3.560 0.0110 4.610 0.0146 5.660 0.0185
1.485 0.0044 2.535 0.0076 3.585 0.0111 4.635 0.0147 5.685 0.0186
1.510 0.0045 2.560 0.0077 3.610 0.0112 4.660 0.0148 5.710 0.0187
1.535 0.0045 2.585 0.0078 3.635 0.0113 4.685 0.0149 5.735 0.0188
1.560 0.0046 2.610 0.0079 3.660 0.0113 4.710 0.0150 5.760 0.0189
1.585 0.0047 2.635 0.0080 3.685 0.0114 4.735 0.0151 5.785 0.0190
1.610 0.0048 2.660 0.0080 3.710 0.0115 4.760 0.0152 5.810 0.0191
1.635 0.0048 2.685 0.0081 3.735 0.0116 4.785 0.0153 5.835 0.0192
1.660 0.0049 2.710 0.0082 3.760 0.0117 4.810 0.0154 5.860 0.0193
1.685 0.0050 2.735 0.0083 3.785 0.0118 4.835 0.0155 5.885 0.0194
1.710 0.0051 2.760 0.0084 3.810 0.0118 4.860 0.0155 5.910 0.0195
1.735 0.0051 2.785 0.0084 3.835 0.0119 4.885 0.0156 5.935 0.0196
1.760 0.0052 2.810 0.0085 3.860 0.0120 4.910 0.0157 5.960 0.0197
1.785 0.0053 2.835 0.0086 3.885 0.0121 4.935 0.0158 5.985 0.0198
1.810 0.0054 2.860 0.0087 3.910 0.0122 4.960 0.0159 6.010 0.0199
1.835 0.0054 2.885 0.0088 3.935 0.0123 4.985 0.0160 6.035 0.0200
1.860 0.0055 2.910 0.0089 3.960 0.0124 5.010 0.0161 6.060 0.0201
1.885 0.0056 2.935 0.0089 3.985 0.0124 5.035 0.0162 6.085 0.0202
1.910 0.0057 2.960 0.0090 4.010 0.0125 5.060 0.0163 6.110 0.0203
1.935 0.0058 2.985 0.0091 4.035 0.0126 5.085 0.0164 6.135 0.0204
1.960 0.0058 3.010 0.0092 4.060 0.0127 5.110 0.0165 6.160 0.0205
1.985 0.0059 3.035 0.0093 4.085 0.0128 5.135 0.0166 6.185 0.0206
2.010 0.0060 3.060 0.0093 4.110 0.0129 5.160 0.0166 6.210 0.0207
2.035 0.0061 3.085 0.0094 4.135 0.0130 5.185 0.0167 6.235 0.0208
2.060 0.0061 3.110 0.0095 4.160 0.0131 5.210 0.0168 6.260 0.0209
2.085 0.0062 3.135 0.0096 4.185 0.0131 5.235 0.0169 6.285 0.0210
2.110 0.0063 3.160 0.0097 4.210 0.0132 5.260 0.0170 6.310 0.0211
2.135 0.0064 3.185 0.0098 4.235 0.0133 5.285 0.0171 6.335 0.0212
2.160 0.0065 3.210 0.0098 4.260 0.0134 5.310 0.0172 6.360 0.0213
2.185 0.0065 3.235 0.0099 4.285 0.0135 5.335 0.0173 6.385 0.0214
2.210 0.0066 3.260 0.0100 4.310 0.0136 5.360 0.0174 6.410 0.0215
2.235 0.0067 3.285 0.0101 4.335 0.0137 5.385 0.0175 6.435 0.0216
2.260 0.0068 3.310 0.0102 4.360 0.0138 5.410 0.0176 6.460 0.0217
2.285 0.0069 3.335 0.0102 4.385 0.0138 5.435 0.0177 6.485 0.0218
2.310 0.0069 3.360 0.0103 4.410 0.0139 5.460 0.0178 6.510 0.0219
2.335 0.0070 3.385 0.0104 4.435 0.0140 5.485 0.0179 6.535 0.0220
2.360 0.0071 3.410 0.0105 4.460 0.0141 5.510 0.0180 6.560 0.0221
2.385 0.0072 3.435 0.0106 4.485 0.0142 5.535 0.0181 6.585 0.0222

25
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Sambungan:
k k k k k
6.610 0.0223 6.935 0.0237 7.26 0.0250 7.585 0.0265 7.91 0.0280
6.635 0.0224 6.96 0.0238 7.285 0.0252 7.61 0.0266 7.935 0.0281
6.660 0.0225 6.985 0.0239 7.31 0.0253 7.635 0.0267 7.96 0.0282
6.685 0.0226 7.01 0.0240 7.335 0.0254 7.66 0.0268 7.985 0.0283
6.710 0.0227 7.035 0.0241 7.36 0.0255 7.685 0.0269 8.01 0.0284
6.735 0.0228 7.06 0.0242 7.385 0.0256 7.71 0.0271 8.035 0.0286
6.760 0.0229 7.085 0.0243 7.41 0.0257 7.735 0.0272 8.06 0.0287
6.785 0.0230 7.11 0.0244 7.435 0.0258 7.76 0.0273 8.085 0.0288
6.810 0.0231 7.135 0.0245 7.46 0.0259 7.785 0.0274 8.11 0.0289
6.835 0.0232 7.16 0.0246 7.485 0.0260 7.81 0.0275 8.135 0.0290
6.86 0.0233 7.185 0.0247 7.51 0.0262 7.835 0.0276 8.16 0.0291
6.885 0.0234 7.21 0.0248 7.535 0.0263 7.86 0.0277 8.185 0.0293
6.91 0.0235 7.235 0.0249 7.56 0.0264 7.885 0.0279

26
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Tabel 16
Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)
untuk fc = 30 MPa dan fy = 400 MPa

k k k k k
1.360 0.0035 2.410 0.0063 3.460 0.0093 4.510 0.0125 5.560 0.0159
1.385 0.0036 2.435 0.0064 3.485 0.0094 4.535 0.0126 5.585 0.0160
1.410 0.0036 2.460 0.0065 3.510 0.0095 4.560 0.0127 5.610 0.0160
1.435 0.0037 2.485 0.0065 3.535 0.0096 4.585 0.0127 5.635 0.0161
1.460 0.0038 2.510 0.0066 3.560 0.0096 4.610 0.0128 5.660 0.0162
1.485 0.0038 2.535 0.0067 3.585 0.0097 4.635 0.0129 5.685 0.0163
1.510 0.0039 2.560 0.0068 3.610 0.0098 4.660 0.0130 5.710 0.0164
1.535 0.0040 2.585 0.0068 3.635 0.0098 4.685 0.0130 5.735 0.0165
1.560 0.0040 2.610 0.0069 3.660 0.0099 4.710 0.0131 5.760 0.0165
1.585 0.0041 2.635 0.0070 3.685 0.0100 4.735 0.0132 5.785 0.0166
1.610 0.0042 2.660 0.0070 3.710 0.0101 4.760 0.0133 5.810 0.0167
1.635 0.0042 2.685 0.0071 3.735 0.0101 4.785 0.0134 5.835 0.0168
1.660 0.0043 2.710 0.0072 3.760 0.0102 4.810 0.0134 5.860 0.0169
1.685 0.0044 2.735 0.0072 3.785 0.0103 4.835 0.0135 5.885 0.0170
1.710 0.0044 2.760 0.0073 3.810 0.0104 4.860 0.0136 5.910 0.0171
1.735 0.0045 2.785 0.0074 3.835 0.0104 4.885 0.0137 5.935 0.0171
1.760 0.0046 2.810 0.0075 3.860 0.0105 4.910 0.0138 5.960 0.0172
1.785 0.0046 2.835 0.0075 3.885 0.0106 4.935 0.0138 5.985 0.0173
1.810 0.0047 2.860 0.0076 3.910 0.0107 4.960 0.0139 6.010 0.0174
1.835 0.0048 2.885 0.0077 3.935 0.0107 4.985 0.0140 6.035 0.0175
1.860 0.0048 2.910 0.0077 3.960 0.0108 5.010 0.0141 6.060 0.0176
1.885 0.0049 2.935 0.0078 3.985 0.0109 5.035 0.0142 6.085 0.0177
1.910 0.0050 2.960 0.0079 4.010 0.0110 5.060 0.0142 6.110 0.0177
1.935 0.0050 2.985 0.0080 4.035 0.0110 5.085 0.0143 6.135 0.0178
1.960 0.0051 3.010 0.0080 4.060 0.0111 5.110 0.0144 6.160 0.0179
1.985 0.0052 3.035 0.0081 4.085 0.0112 5.135 0.0145 6.185 0.0180
2.010 0.0052 3.060 0.0082 4.110 0.0113 5.160 0.0146 6.210 0.0181
2.035 0.0053 3.085 0.0082 4.135 0.0113 5.185 0.0146 6.235 0.0182
2.060 0.0054 3.110 0.0083 4.160 0.0114 5.210 0.0147 6.260 0.0183
2.085 0.0054 3.135 0.0084 4.185 0.0115 5.235 0.0148 6.285 0.0184
2.110 0.0055 3.160 0.0085 4.210 0.0116 5.260 0.0149 6.310 0.0184
2.135 0.0056 3.185 0.0085 4.235 0.0117 5.285 0.0150 6.335 0.0185
2.160 0.0057 3.210 0.0086 4.260 0.0117 5.310 0.0151 6.360 0.0186
2.185 0.0057 3.235 0.0087 4.285 0.0118 5.335 0.0151 6.385 0.0187
2.210 0.0058 3.260 0.0088 4.310 0.0119 5.360 0.0152 6.410 0.0188
2.235 0.0059 3.285 0.0088 4.335 0.0120 5.385 0.0153 6.435 0.0189
2.260 0.0059 3.310 0.0089 4.360 0.0120 5.410 0.0154 6.460 0.0190
2.285 0.0060 3.335 0.0090 4.385 0.0121 5.435 0.0155 6.485 0.0191
2.310 0.0061 3.360 0.0090 4.410 0.0122 5.460 0.0155 6.510 0.0192
2.335 0.0061 3.385 0.0091 4.435 0.0123 5.485 0.0156 6.535 0.0192
2.360 0.0062 3.410 0.0092 4.460 0.0123 5.510 0.0157 6.560 0.0193
2.385 0.0063 3.435 0.0093 4.485 0.0124 5.535 0.0158 6.585 0.0194

27
Juniman Silalahi Rasio Penulangan ( ) pada Koefisien Tahanan (k)

Sambungan:
k k k k k
6.610 0.0195 6.885 0.0205 7.160 0.0215 7.435 0.0226 7.710 0.0237
6.635 0.0196 6.910 0.0206 7.185 0.0216 7.460 0.0227 7.735 0.0238
6.660 0.0197 6.935 0.0207 7.210 0.0217 7.485 0.0228 7.760 0.0239
6.685 0.0198 6.960 0.0208 7.235 0.0218 7.510 0.0229 7.785 0.0240
6.710 0.0199 6.985 0.0209 7.260 0.0219 7.535 0.0230 7.810 0.0241
6.735 0.0200 7.010 0.0210 7.285 0.0220 7.560 0.0231 7.835 0.0242
6.760 0.0201 7.035 0.0211 7.310 0.0221 7.585 0.0232 7.860 0.0243
6.785 0.0201 7.060 0.0212 7.335 0.0222 7.610 0.0233 7.885 0.0244
6.810 0.0202 7.085 0.0213 7.360 0.0223 7.635 0.0234
6.835 0.0203 7.110 0.0214 7.385 0.0224 7.660 0.0235
6.860 0.0204 7.135 0.0214 7.410 0.0225 7.685 0.0236

28

You might also like