MESSAGE

J02 Michelle Dulce Candelaria-Matias, RN, JMP

Valedictorian, Batch 2000

Guest of Honor and Speaker

San Isidro West Central School Batch 2019
Rizal West, San Isidro, Isabela

Pagkakaisa sa Pagkakaiba-iba: Kalidad na Edukasyon para sa Lahat

(Unity in Diversity: Quality Education for All)

(Greetings)

Nabara nga malem kadatayo amin!

Pagyamanan tayo met dagiti na-anos ken na-dungo nga teachers iti San Isidro West Central School

kangrunaan na iti kabayatan ah Principal, Maam.

Tumakder man apo dagiti nagannak dagiti graduates, Palakpakan tayo man ida to be recognized, ta

intay pagyamanan ti naanus nga panangisuro ken panangtarangbay kadakuwada bayat panagdakkel ken

panagadal da.

Dagiti graduates, isu da mam met ti patakderen tayo, ta nalpasen iti umuna nga tukad iti panagadal

da. Ket itutuloy da iti sumaruno nga chapter isu ti Junior High, isu ti the most challenging and the happiest

life is “High School” life nga kunada.

Dagiti amin man nga teachers nga nagserbi nga maykadwa nga nagannak dagitay dunguen tayo

nga graduates, tumakder da met ken palakpakan tayo ida.

Kadagiti active stakeholders tayo, iti General PTA ken Home Room PTA Officers iti panagsuportar

ti panag duras iti daytoy nga eskwelehan a kas Makita yo met ti dakkel nga panagbaliw manipud iti itutugaw

ti baro tayo ah principal, Dr. Marlyn Dotimas, Maam. ken iti katuktukanaynay nga District Supervisor tayo,

Maam …………..
 It was 19 years ago. Haan ko nga maadaw tuy riknak. Nasurok ah sangapulo ket siyam ah tawen iti

napalabas gayyamen. And it was on the same stage, and on the same time. I was delivering my valedictory

speech in year 2000. Anyan ah gasat ko idi. Malagip ko pay, nakabado nak ti puraw a dress nga adda iti

ruffles na ken terno with heels, nakamake up ti bassit, addu ti medals ken ribbon ko. Duray la mabannog ni

Daddyk idi nga umuli umulog ijay stage.

Malagip ko pay, iti Principal idi ket ni Sir Juanito Nastor. Tatta kunana idi agpractice kami ti

Valedictory Speech, ket siempre memorize ko jay speech ko, kunak lalaingek man ijay sango ni Principal

kunak ti panunot ko. Sakbay ah malpas, kinunana napartak unay ti panagdeliver mo Anak ko, inayadem

tapnu maawatan da. Ket isu ngarud ti iknak inaramid.

Anong moral lesson ng story? Always listen. Kanayon nga dumngeg.

According to Bernard Baruch, an American philanthropist “Most of the successful people I’ve known

are the ones who do more listening than talking”.

Part I. Diversity

Iti tema iti Department of Education nga innak paki pagsasaritaan kadakayo ket kunana iti title

na“Pagkakaisa sa Pagkakaiba-iba: Kalidad na Edukasyon para sa Lahat” wenno iti Ingles ket “Unity in

Diversity: Quality Education for All” o iti Ilokano ket “ _______________”.

So anya ti diversity nga makuna? Anya iti kayat na nga sawen daytoy? o ang Pagkakaiba-iba o

Panagsisinabali? Lapped ba iti Diversity para iti panagadal dagiti anak tayo or lapped ba ti diversity tapnu

addaan tayo iti quality education nga makuna? Dagitoy dagiti damag nga intay masanguanan bayat ti

panagsaritak.
 DIVERSITY (Acronym)

D- Different

I-Individuals

V-Valuing

E-Each Other

R-Regardless of

S-Skin

I-Intellect

T-Talents or

Y-Years.

Kayat ko nga ibingay kadakayo iti kontexto iti “Diversity” a kas challenge in attaining Quality

Education babaen iti Tallo nga tukad, Ti umuna ket “Diversity in Learning” may kadwa ket “Diversity in

Teaching”, ken Diversity in “Parenting”.

So diversity?

Manipud iti pikisal nga itsura ti tao, langa, panunot, attitude, kultur, laing, karakter ken addu pay nga

saguday iti maysa nga tao, Agsasabali tayo. We are diverse. Awan ti agpada, saan tayo nga agpapada.

Ket uray nu agsasabali tayo iti nagapuan, agsasabali tayo iti estado ti biag, iti relihiyon, iti

panagsarita, iti pammati, iti amin BUT we have the same road, maysa laeng ti dalan tayo towards having that

equal access to quality education, maymaysa iti susi tapnu maluktan tay ruwangan ti panagballaygi nu adda

laeng iti determinasyon mo nga maka-adal ken makaturpos.

When we say equal access to quality education, Amin tayo ket addaan ti opurtunidad nga makaadal,

sumrek ti pagadalan. Pantay-pantay tayong lahat in terms of education kahit we are very diverse.
 Sabi ni Charles Rangel, “A quality education grants us the ability to fight the war on poverty and

ignorance”.

This is why is the national government, particularly the Department of Education is pushing, in

achieving an inclusive and quality education for all through K-12?

Because of unemployment, kawalan ng trabaho, because of poverty, kahirapan.

Gusto nila after you graduate, and have that quality education in your hands, in your brain, in your

heart, magkaroon kayo ng practical jobs, magkakaroon ng masaganang pamumuhay ang bawat pamilya,

ang bawat Pilipino.

According to the Philippine Statistics Authority o PSA, that atleast 3.6 Million are OSCY or Out of

School Children and Youth in 2018 compared to 3.8 Million noong 2017. 63 % ay babae at 37 % ay lalaki.

Isa sa mga rason kung bakit may OSCY ay early marriage or pregnancy na may pinakamataas na

rate of 37 %, walang interes na mag-aral ay 24 % at 18 % sa mahal na tuition fees or may high costing sa

education.

Isa sa mga initiatibo ng ating pamahalaan para mabigyan ng pagkakataon ang bawat isa na

maipagpatuloy ang kanilang pag-aaral ay ay ang pagbibigay ng free tuitiom fee sa kolehiyo sa mga state

universities and colleges.

According to studies, addu iti naka-enrol nga lallaki iti kolehiyo kaysa babae ngem, ad-adu iti

makaturturpos nga female students.

Diversity in Learning

Diversity also means nga agsasabali met iti “needs” iti learners tayo. Adda dagiti learners nga

lumaing da nu group study, adda met iti conservative o agwaywayyas o agmaymaysa, adda met dagiti

learners nga nabiit nga makaawat using gadgets, cellphones kan naduma pay. Adda met padak nga learners,

traditional learners nga printed materials met ti pagbasaan. Ket siyak, graduates, isurat ko iti reviewer ko

tapnu malagip ko dagiti previous lessons.

 Kunada adda iti muscle memory when you write your reviewers or lessons.

Adda met ti learners nga naladaw ti panagbunga da, panag-bloom da, adda met dagiti nasapa. Su

dagitoy dagiti makuna nga diversity nga masapul maawatan dagiti nagannak ken teachers tayo ken dagiti

pada nga estudyante.

Addu iti nagaget, ngem nakapsut da, ngem according to research, dagitoy dagiti nabiit nga

bumaknang in the future. Apay ngata?

Because they are driven and determined. Ang nadevelop sa kanila ay ang kanilang psychomotor

skills.

Learnings does not happen in the four corners of the classroom. Mamati kayo ba nga ti learnings

happen everywhere even inside detention facilities, ijay uneg ti pagbaludan?

Mamati ba kayo nga adda nakaturpos iti Elem and HS Education and even top the nationwide ALS

examination test habang adda ijay pagbaludan?

Hindi ko sinasabi na papasok kayo sa jails ha. What I’m saying is the diversity of learners and their

learnings. Familiar kayo iti Alternative Learning System or ALS? Yes, ang aming mga bilanggo or what we

termed them now is Persons Deprived of Liberty o PDL. Nakakapag-aral sila sa loob, ijay uneg mismo ti

pagbaludan. Adda dagitay haan nga nakalpas iti elementarya ken high school ket habang nasa loob sila as

part of our rehabilitation programs, we encourage them na mag-enrol o mag avail ng ganitong activities. Para

paglabas nila, they become a productive citizens ng ating communities.

Siguro tatanungin niyo ako, Maam may ganito din ba silang graduation? Yes, definitely meron din.

May Diploma din sila, may medals and ribbons, may valedictory speech din. It’s all the same. Yon lang

magkaiba ng setting. And that’s diversity of learners and learnings.

 What’s the lesson there? Dahil ang access to education is for all, at dahil ang learners natin are

diversified, kahit anong setting, everyone, every Filipino ket makaturpos, maka-adal.

Where’s unity there? Nakita yo ti DepEd have created a Bureau of Alternative Learning System to

cater to out of school youth and children, to cater sa mga nasa bilangguan na di nakapagtapos ng kanilang

pag-aaral, they are working para matulungan yong ating mga kababayan to have that diploma, na masasabi

nila sa sarili nila na Wow, may diploma ako, I’m educated. May self-worth sila. Na yes, wow, kahit pala nasa

piitan ako, the government wants me to be educated para paglabas ko, makakapagtrabaho ako, may

maibibigay ako sa pamilya ko. And through education, we end poverty, we end ignorance of the law.

Alam niyo ba, graduates, parents, teachers, mostly iti inmates mi sa BJMP, pag theft ang kaso, mga

petty crimes nga kunada, ta iti balor iti tinakaw na ket P20 nga tinapay, sardinas and yet ang tagal niya sa

jail, maaasi ka met, ta jay complainant na met ket madi na nga idismiss iti kaso na.

For what is worth. Anong worth ng P20 ngayon? Cornetto Ice cream?

I mean for what is worth. Nu dayta nga ubbing ket nasuruan, sumrek ti pagadalan, na educate, at

alam niyang bawal ang mag-nakaw, kasalanan ang mag-nakaw. Tingin niyo he will stay in jail. Add aba isuna

ti pagbaludan? No. Definitely No.

Ket daytoy nga concrete example ko I hope shall inspire everyone, na pahalagahan ang edukasyon,

huwag isantabi because education determines our future. Kumbaga education is our ticket to success.

Education is our bridge towards our dreams.

While browsing sa social media, ang daming graduates with honors and academic distinctions, may

headline doon, Anak ng Security Guard, Anak ng Jeepney Driver, Nagtapos na summa cum laude. Service

Crew ng isang Fast Food Chain, pinagsabay ang pag-aral, Isang cumlaude. Isang 64 year old tricycle driver

nagtapos ng kolehiyo. Isang Houseboy nagtapos ng kolehiyo. At marami pang inspiring stories of success in

the field of education. May diversity sa bawat kwento ng kanilang buhay, iba-iba yong napagdaanan nilang
hirap, iba-iba yong karanasan nila. May mga struggles sila bilang mga estudyante. BUT. HINDI ito naging

hadlang upang makapagtapos sila ng pag-aaral.

Sino ditto ang nakita na niya ang sarili niya in the future? Kung anong propesyon ang tatahakin niya?

Or have you dreamed of becoming Doctors? Nurses? Pulis? Teacher? Engineer? Business person?

Bombero? Jail Officer? Social Worker? Abogado? Mayor?

Hold on to those dreams. You might be living that dream soon. Ang pangarap kasi, it guides you or

gives you a vision kung anong gusto mong maging, at yong inspiration natin ito kumbaga sa sasakyan eto

yong makina, at yong pangarap natin is our destination, Inspiration may be our families, kaibigan, teachers,

and hindi gagana ang sasakyan kung walang gasolina, malabong makarating tayo sa destination natin kung

walang magpapatakbo sa sasakyan natin. Maliban sa driver, we need education to fuel us, to drive us to

have a clearer picture ng mga pangarap natin.

Diversity in Teaching.

Let’s talk about diversity in Teaching.

Anya nga klase iti teaching methods iti effective kadagiti anak tayo? Ang teaching kakabsat ket haan

nga mangiturong laeng kadagiti iti teachers tayo mairaman tayo ah nga parents, nga nagannak ta si tayo iti

umuna nga maestra ken maestro iti anak tayo.

Maistoryak laeng, tay 3 years old ko nga baro, naaliguteg agsipud ta ti toddlers ket motor

development iti pagdadalan na. Isu nga ijay balay nakalimming dagiti babasagen ken anyaman nalaka nga

mapirdi.

Tatta, one day, nabuong na jay mug, my favorite mug… ket anya iti first reaction ti maysa nga parent

nu nakabuong ti annak yo? Siyak idi kakabsat, naku ni mommyk ket naunget, ket kanayon nga baot ken

kiddel iti nasagrap ko. Kasjay met ba iti reaksyon yo nga parents?
 Siyak idi nangeg ko adda nabuong, paspas ko nga napan inala ni Bendio, kinitak nu adda sugat na?

Nu adda ti pinidot na nga bubug o napadekan na? ken naduma duma nga panag-danag ko ket sak ibaga

kanyana “ Are you okay, anak”? Kasjay tayo ba nga naganak ita? Nalabit, man mannun ti kastoy nga

reaksyon tayo as parent? We reacted and we over react, na madi tayon naawatan ti rikna da and for all we

know, the other side of the story, hindi naman nila sinadya.

Mamatiak nga ti ubbing tattan nga panawen ket haan nga maalan iti bugbutak, unget nu di ket maala

ti diplomasya o iti napintas ken natalna nga panagsarita or panagcommunicate. I’m not a traditional parent

but I grew up from diverse parents na traditional ken diplomatic.

Kadagiti mamaestra, they have also diversity in their teachings. Ang ating mga guro, alam niyo po

ba napakahirap para sa kanila magturo ng hindi nila sariling Anak. Because they need to adjust sa level of

understanding and intelligence ng mga bata. Adda dagiti ubbing nga nalaka nga suruan, adda met dagiti

nakulnet, adda met dagiti na-ayayam ken pilyo ken naduma duma pay ket kitaen yo met superwoman and

superman sila, makabasa amin nga estudyante, nalaing iti arithmetic ken research. Dayta ni apu maestra

ken maestro.

Tapnu maingatu met ti kalidad iti edukasyon, ammuyo ba ageskwela met dagiti teachers tayo ti

masters and doctorates da ken agar agaramid da iti research ken innovations tapnu laeng mapapintas da iti

maibingay da nga kapanunutan kadagiti learners tayo. Isu met ti bingay da for quality education.

Kasabay ng K-12 ket ti implementasyon iti culturally-responsive nga panagisuro aramat iti mother

tongue tayo. Isunga iti liblibro ket natranslate na iti kada dalayekto ti kada region or province. Ta gappuanan

na nga nalaka nga maisuru ken nalaka nga maawatan iti ubbing nu ti maaaramat nga sasao ket pada iti

sasao or dayalekto dagitay learners. So na-adopt tayo iti mother tongue nga strategy in teaching.

Ti Japan iti maysa nga successful country worldwide but they did not invest that much to learn the

English language, so they used their language, Nihongo.

 Alam niyo din ba na ang Japan schools, yong early grades nila doon, the students are taught more

on building their attitude, their character. Walang class room instruction. Ang tinuturo sa kanila paano mag

served ng lunch to their co-students, maglinis, mag-mop, mag-igib, magwater ng plants, yong mga very basic

domestic works or house chores activities kasi naniniwala sila what should be taught first is MANNERS

BEFORE KNOWLEDGE.

In Japanese schools, the students don’t take any exams until they reach grade 4. Naniniwala kasi

ang mga Hapon na ang goal ng paaralan ay hindi i-test ang mental na kakayahan ng isang bata kundi to

establish good manners and to develop their character.

Dito tinuturo paano maging respectful sa mga tao, maging gentle sa animals and protective sa

nature. Dito tinuturo din paano maging mapagbigay, compassionate, empathetic and other qualities like grit,

self-control and justice. Very diversed. Very unique ng kanilang educational system.

So Diversity in teaching, sa law school. Don’t expect that the professors will be lecturing, ang mag

estudyante ang nagrerecite the whole class, magtatanong lang yong professors, sasagutin namin. So

pumapasok kaming kabado, so dapat nakapagbasa ako ng atleast 100 pages a day sa isang libro. Hindi ito

typical classroom setting na the teacher is lecturing and nag nonotes ka lang or nakikinig lang. So iba ang

level ng stress ko ditto. So very diversed.

Tapos yong classcards naming parang baraha lang na binabalasa, pag nabunot ang pangalan mo,

recit ka. Theres one time, isang Judge ang prof ko, Naku nabunot yong pangalan ko, sabi Candelaria, dahil

confident ako nagbasa ako e, nag-aral, nagnotes pa, o cge. Mga siguro 5-10 min na bugbugan sa recit,

natapos din. Oh di Sunday kasi yon, tinatimingan ko na si Sir sabi ko malapit nang mag 4pm dismissal na

kasi hinahabol ko makapagsimba kami non ng jowa ko, yong asawa ko ngayon haha.

Naku, bumunot ulit ng class cards, akalain mo ba naman natawag ulit ako, nabunot yong pangalan

ko. First and last recit for today, sabi ko Sir I was called nap o, and sabi niya then you are called again.
 So di tumayo, sabi niya dito sa harap. Sabi ko patay na, hindi ko masisilip yong notes ko in case

hindi ko alam ang sagot sa tanong niya. Sabi ko bahala na si batman haha.

So, ayun. Natapos naman peacefully yong recitation ko.

Moral Lesson of the story? Luck favors the prepared.

Kung handa tayo sa hamon ng buhay, hindi tayo mawawala sa destination natin. Hindi tayo maliligaw

sa rota natin. Because we come prepared through education, though quality education. Anong armas natin

sa bawat laban ng buhay? Edukasyon! Kalidad na Edukasyon.

Diversity in Parenting.

Anya met ngay ti role tayo ah nagannak, as parents ti panag-gunod dagiti anak tayo iti Quality

Education.

Ti de-kalidad nga edukasyon ket haan lang nga maala o maadaw idi uppat nga suli iti classroom o

pagadalan. Ti basic edukasyon ket umuna nga maadalan tayo ijay babbalay tayo.

It is also the responsibility of parents to educate your children, our children.

Parang there is a DepEd Memorandum na encouraging or urging parents to teach and instill good

and positive values to their Children. Tama ba maam? Yes, Meron.

Kunana ngarud ijay example ko tattay ijay Japan, Manners before Knowledge.

Let us be an active part dagiti biag dagiti anak tayo since ang mga bata ngayon is different. Very

diversed na ang mga bata ngayon.

So have we taught them the Magic Words?

Ano daw ba ang Magic Words according to Division Superintendent of DepEd ng Santiago City Dr.

Florante Vergara. In the letter, kinuna ni Dr. Vergara reminding the parents that the magic words like “Hello,

Please, Your Welcome, I’m sorry and Thank you, shall all begin to be learned at home.
 Kasabay din neto, sa bahay din dapat matutunan ang pagiging matapat, on-time, ang pakikisimpatya

sa kaibigan at respeto sa nakakatanda at sa mga guro.

Alam ko most of the parents here are mga millennials o mga pinanganak from year 1980 to 1995?

Taas niyo nga po ang mga kamay ng millennial parents? May mga Xennial parents po ba dito?

Tama po ba na kapag sinabing Millenials, cool parents daw kayo?

Ayon sa isang research sa Estado Unidos, ang mga millennial parents daw ay very open-minded

pagdating sa pagpapalaki ng kanilang mga anak.

81 % sa 2000 millennial parents post their children’s photo online establishing interconnectedness

ng family.

Ang mga millennial parents din daw its not your typical parents, ito yong modern parenting ang style.

Cool parents lang kumbaga para makaestablish sila ng openness among their children.

Isa sa mga celebrity-parent na cool lang ay comedian-talent manager na si Ogie Alcasid matapos

siyang magpost ng photo niya kasama ang anak sa social media during sa Moving Up ng kanyang panganay

na anak.

Saad ni Ogie sa kanyang post, na umiyak ang kanyang panganay matapos walang makuhang

awards.

Eto yong response ni Ogie sa kanyang Anak, very inspiring. Pakinggan natin.

“Okay lang yan, nak. Basta hindi ka kulelat at alam mong ginawa mo naman ang best mo.”

Pero lagi kong sinasabi sa mga anak ko, di baleng walang awards or honors, basta hindi babagsak,

at hindi sakit ng ulo ng lipunan, at mabuti kang tao, happy na kami ng mama nila.

Ang tunay na laban ng buhay ay nasa labas ng eskwela. Importante ang abilidad at diskarte na wala

sa curriculum, kundi nasayo, nasa impluwensiya ng mga tamang tao sa paligid mo

 “‘Yung ibang kaklase ko, daddy, nagtataka. Buti ka pa daw, cool ka lang. Samantalang yung iba

kong ka-batch, kung maririnig mo lang yung kwento nila, grabe silang i-pressure ng parents nila sa pag-aaral.

-“Di mo din naman sila masisi, anak. Kasi anak nila yon at ganun sila sa anak nila, eh. Magkakaiba

naman ang mga parents sa paraan ng pagpapalaki ng mga anak nila.

“Sabihin mo nga lang sa akin na tatapusin mo lang ang senior high school at ayaw mo nang mag-

college, okay lang sa akin.

Basta sa isang kundisyon—kukuha ka ng at least, 5 crash courses one at a time, dahil baka isa dun,

matumbok mong gusto mo pala at yun ang itutuloy-tuloy mong ima-master. Dahil gusto ko, gawin mo kung

saan ka masaya and at the same time, nata-translate mo yung happiness mo into income.

So nakita natin napakaganda ng parenting style ni Ogie, very diversified, very encouraging, ang

importante sa kanya as parent is kung saan magiging masaya ang kanyang anak, at lumaki ang kayang anak

na hindi sakit ng ulo ng lipunan. So again, MANNERS BEFORE KNOWLEDGE.

Ito ay higit pa sa medalya.

Dati akala ko pag marami ka ng awards, medals, recognition, certificates….Akala ko this will define

you as a person, hindi pala.

Ang medals kinakalawang, ang mga awards, recognition mga certificates nagfafade.

Hindi ang mga medalyang ito pala, hindi ang mga nag gagandahang ribbons pala ang mag iiwan ng

marka sa ibang tao kundi kung paano ka naging magandang bahagi o parte ng kanilang buhay. That you left

an impact sa buhay nila, doon ka nila maaalala, doon ka nila papahalagahan bilang isang tao.

Dahil pinakitaan mo sila ng magandang asal, yon ang tatak na iiwan mo sa kanila hindi ang pagiging

Valedictorian ko ng Batch 2000. Sasabihin ng tao, “Ah yon yong nagpa-upo sa akin sa Jeep, inoffer niya

upuan niya for me”, “ah yon yong studyanteng bumabati lagi sa akin sa school” instead of yan yong

mayabang na Valedictorian daw. Yabang naman.”

 There is UNITY in DIVERSITY.

Sabi ni Melissa Kelly a famous educator and blogger, “When schools, families, and community

groups work together to support learning, children tend to do better in school, stay in school longer, and like

school more.”

Ayon din kay Melissa, magandang may home and school relationship upang magkaroon ng maayos

at engaging na learning environment ang mga bata. Ito ay pamamaraan ng bawat magulang at ng paaralan

na suportahan ang kanilang pag-aaral. Sa ating mga graduates, we owe it to our teachers and parents ang

araw na ito. Kung wala ang suporta ng bawat isa, hindi ganito magiging tagumpay ang inyong journey to

quality education.

Kaya’t may full salute sa ating mga guro at magulang. Good job!

Part II. Conclusion

Bilang panghuling mensahe ko sainyong lahat, nangnangruna kadagiti graduates tayo.

Huwag kayong matakot magkamali, sapagkat sa pagkakamali natin doon tayo natututo.

Okay lang magkamali, basta babawi.

Pero hindi okay yong nagkamali ka na minsan, uulit ka pa.

Hindi panghabang buhay ay may guro at magulang tayo na gagabay sa atin at magtatama ng mga

kamalian natin.

Learn from your failures. Kung wala kang awards ngayong elementary, baka sa HS, malay mo with

highest honors pa diba?

Si Miss. Universe Pia Wurtzbach nakailang Sali din siya ng beauty contest bago naging Binibining

Pilipinas at naging Ms. Universe 2015.

 Si Catriona Gray, fails to become Ms. World but now she is Ms. Universe.

Si Manny Pacquiao nakailang talo din siya bago naging Pambansang Kamao.

Ang Probinsyano Main actor – Coco Martin was a former janitor and now siya na ang

pinakamayamang actor.

Successful people learn from failures, be it someone else’s or their own. Failure is not the end but

only a part of your journey towards success. You can learn to improve yourself only through failures. Failures

are lessons and not disappointments and it has been seen that successful people see failure as an

opportunity for growth.

Gusto niyo bang malaman ang sekreto ko apay nga makunak met nga successful nak met bassit?

I. Sipag at Tiyaga. I NEVER DREAMED OF SUCCESS. I WORKED FOR IT.

2. HAAN KAYO NGA AGBUTENG NGA AGKAMALI. I see failures as an chance to improve myself.

I don’t give up. When failures come after failures. Mas determininado ako.

3. I have ears to listen. Marunong akong makinig.

Ibatik ngarud dagitoy nga karit kadakayo graduates ken sapay koma ta dagitoy nga sarita ket

mangbilin kanyayo, mang guide kanyayo to reach your dreams.

1. MANNERS BEFORE KNOWLEDGE. HUMBLE YOURSELVES.

2. WORK HARD IN SILENCE, LET SUCCESS BE THE NOISE.

3. I BELIEVE THAT IF ONE ALWAYS LOOKED AT THE SKIES, ONE WOULD END UP WITH

WINGS.

Salamat, SIWCS! Salamat.