ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

ΣΧΟΛΗ ΝΑΥΠΗΓΩΝ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

ΤΟΜΕΑΣ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ

Δ.Π.Μ.Σ. «ΝΑΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ»

«Η Μέθοδος των Πεπερασμένων Στοιχείων στη Στατική και

Δυναμική Ανάλυση των Κατασκευών»

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΟ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΠΕΡΑΣΜΕΝΩΝ

ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ABAQUS

Δ. Ι.Ν. Μαρινάτος

Hydroelastic-vibration-analyses (1900 TEU Container Ship)

Πηγή εικόνας εξωφύλλου: http://www.mesh.com.tr/hydroelastic-vibration-analyses.html

Περιεχόμενα

Περιεχόμενα i

1. Εισαγωγή 1
1.1 Εκκίνηση του ABAQUS ......................................................................................... 1
1.2 Ορισμός μονάδων ................................................................................................... 1
1.3 Modules ................................................................................................................... 2

2. Εφαρμογές 3
2.1 Έλασμα με κυκλική οπή στο κέντρο του ................................................................ 3
2.2 Δημιουργία του μοντέλου ....................................................................................... 5
2.2.1 Σχεδίαση του Part ......................................................................................... 5
2.2.2 Ορισμός του υλικού ...................................................................................... 8
2.2.3 Assembly module .......................................................................................... 9
2.2.4 Ορισμός του Step .......................................................................................... 9
2.2.5 Ορισμός Sets και Surfaces ............................................................................ 11
2.2.6 Ορισμός του φορτίου .................................................................................... 11
2.2.7 Οριακές συνθήκες ......................................................................................... 13
2.2.8 Διακριτοποίηση ............................................................................................. 13
2.2.9 Ορισμός μεταβλητών .................................................................................... 16
2.2.10 Ορισμός και εκτέλεση της δουλειάς ........................................................... 17
2.3 Απαντήσεις ερωτημάτων ........................................................................................ 20
2.3.1 Ερώτημα 1.1 .................................................................................................. 20
2.3.2 Ερώτημα 1.2 .................................................................................................. 22
2.3.3 Ερώτημα 1.3 .................................................................................................. 25
2.4 Πρόβολος σε κάμψη ............................................................................................... 27
2.5 Αναλυτική λύση ...................................................................................................... 28
2.5.1 Ερώτημα 2.1 .................................................................................................. 28
2.5.2 Ερώτημα 2.2 .................................................................................................. 29
2.5.3 Ερώτημα 2.3 .................................................................................................. 30
2.6 Αριθμητική λύση .................................................................................................... 31
2.6.1 Μοντελοποίηση του προβόλου ..................................................................... 31
2.6.2 Επεξεργασία αποτελεσμάτων ....................................................................... 37

Βιβλιογραφία 47

i
ii Περιεχόμενα
Ενότητα 1

Εισαγωγή
Στις παραγράφους που ακολουθούν δίνεται μια σύντομη περιγραφή των βημάτων που
ακολουθούνται από το χρήστη, για τη δημιουργία ενός αριθμητικού μοντέλου στο
πρόγραμμα πεπερασμένων στοιχείων ABAQUS.

1.1 Εκκίνηση του ABAQUS

Ξεκινώντας, με το άνοιγμα του προγράμματος και πριν την εκτέλεση οποιασδήποτε

ενέργειας, στο παράθυρο Start Session που εμφανίζεται γίνεται επιλογή With
Standard/Explicit Model. Ακολούθως ορίζεται το Work Directory, στο οποίο θα
αποθηκευθούν τα δεδομένα της ανάλυσης που πρόκειται να ακολουθήσει. Επιλογή File→Set
Work Directory, όπου και επιλέγεται μέσα από ένα Path της αρεσκείας του χρήστη, π.χ.
C:\Documents\Abaqus\example, το όνομα του φακέλου μέσα στον οποίο θα γίνει η
αποθήκευση της ανάλυσης. Εδώ, έστω το όνομα του φακέλου example. Εν συνεχεία, με την
επιλογή File→Save As δίνεται μια ονομασία στο αρχείο και αποθηκεύεται στον εν λόγω
φάκελο.

Προσοχή: Δε γίνεται άνοιγμα του φακέλου μέσα στον οποίο θα γίνει η αποθήκευση των
δεδομένων, αλλά απλώς επιλογή αυτού. Όλα τα ονόματα των φακέλων του Path
θα πρέπει να είναι με λατινικούς χαρακτήρες.

1.2 Ορισμός μονάδων

Προχωρώντας, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι το πρόγραμμα προσαρμόζει τις μονάδες στα
διάφορα μεγέθη ανάλογα με το σύστημα το οποίο επιλέγει ο χρήστης, ως φαίνεται στον
Πίνακα 1.1. Για παράδειγμα, εάν γίνει επιλογή του SI (𝑚𝑚) μετρικού συστήματος της τρίτης
στήλης του πίνακα, τότε όλες οι διαστάσεις λογαριάζονται σε 𝑚𝑚. Άρα ένα μήκος π.χ.
𝐿 = 1 𝑚 θα πρέπει να οριστεί κατά τη σχεδίαση ως 𝐿 = 1000 𝑚𝑚 και ανάλογα προκύπτουν
οι μονάδες και στα άλλα μεγέθη από την τρίτη στήλη του πίνακα. Η επιλογή του μετρικού
συστήματος δε γίνεται με κάποιο τρόπο μέσα στο πρόγραμμα, απλώς προκύπτει ανάλογα με
την προτίμηση του χρήστη βάσει των στοιχείων του δοσμένου πίνακα.

Πίνακας 1.1. Μετρικά συστήματα

1
2 Ενότητα 1. Εισαγωγή

1.3 Modules

Το περιβάλλον σχεδίασης ή αλλιώς CAΕ, περιλαμβάνει αριστερά το Model Tree, στο

οποίο φαίνονται τα αριθμητικά μοντέλα που έχει σχεδιάσει ο χρήστης. Ο χρήστης έχει τη
δυνατότητα να χρησιμοποιεί, κατά τη διάρκεια της ανάλυσης, τις εντολές που προσφέρονται
στα διάφορα Modules με τη σειρά που αυτά εμφανίζονται, Part, Property, Assembly, Step,
Interaction, Load, Mesh, Job, Visualization και Sketch, ως φαίνεται και στο Σχήμα 1.1. Η
σειρά αυτή εμφάνισης των Modules, έχει κάποια λογική με τη σειρά που πρέπει να
εκτελεστούν τα βήματα κατά τη μοντελοποίηση, π.χ. πρώτα πρέπει να έχει κατασκευαστεί
ένα κομμάτι του μοντέλου (Part) και μετά να γίνει διακριτοποίηση αυτού (Mesh).
Όταν ολοκληρωθούν οι απαιτούμενες ενέργειες και το αριθμητικό μοντέλο είναι έτοιμο,
δημιουργείται μια δουλειά (Job) και δίνεται εντολή στο πρόγραμμα να ‘τρέξει’ (Run). Τα
αποτελέσματα από το τρέξιμο περιλαμβάνονται σε ένα αρχείο με κατάληξη .odb και από το
Visualization Module είναι δυνατή η επεξεργασία τους.
Η διαδικασία για τη δημιουργία ενός αριθμητικού μοντέλου, καθώς και ο τρόπος
επεξεργασίας και αξιολόγησης των αποτελεσμάτων, θα παρουσιαστεί αναλυτικά στις
εφαρμογές που ακολουθούν.

Σημείωση: Η ανάλυση στις παρούσες σημειώσεις βασίζεται στην έκδοση ABAQUS 6.10-2.

Σχήμα 1.1. Modules

Ενότητα 2

Εφαρμογές

2.1 Έλασμα με κυκλική οπή στο κέντρο του

Έλασμα μήκους 4 𝑚 και πλάτους 2 𝑚 έχει στο κέντρο του κυκλική οπή με διάμετρο
0.4 𝑚, (βλ. Σχήμα 2.1). Το πάχος του ελάσματος είναι ℎ = 5 𝑚𝑚 και το υλικό του είναι
χάλυβας με μέτρο ελαστικότητας 𝐸 = 207 𝐺𝑃𝑎 και λόγο Poisson 𝜈 = 0.3. Στα δύο άκρα του
ελάσματος, 𝑌 = ± 2 𝑚, ασκείται ομοιόμορφα κατανεμημένη εφελκυστική τάση
𝜎 = 100 𝑀𝑃𝑎. Εάν θεωρηθεί ότι η συμπεριφορά του ελάσματος είναι γραμμικά ελαστική, να
υπολογιστούν τα εξής:

(1.1) Η συγκέντρωση της τάσης 𝜎𝑌𝑌 στο σημείο 𝐵 της οπής. Η αναλυτική λύση του
αντίστοιχου συντελεστή συγκέντρωσης τάσης (stress concentration factor) από το
βιβλίο “Peterson’s stress concentration factors” (Howland 1929-30), παρουσιάζεται
στο Σχήμα 2.1 ως συνάρτηση του λόγου της διαμέτρου της οπής προς το πλάτος του
ελάσματος.

(1.2) Η κατανομή των τάσεων 𝜎𝑋𝑋 , 𝜎𝑌𝑌 και 𝜎𝑋𝑌 κατά μήκος του ευθυγράμμου τμήματος
𝐵𝐴.

(1.3) Η κατανομή της τάσης 𝜎𝑌𝑌 κατά μήκος του τόξου 𝐵𝛤 της κυκλικής οπής.

Παρατηρήσεις

 Λόγω συμμετρίας γεωμετρίας, φόρτισης και υλικού, να προσομοιωθεί μόνο το ένα

τέταρτο του ελάσματος (σκιασμένο τμήμα 𝛢𝛣𝛤𝛥𝛦 στο Σχήμα 2.1), χρησιμοποιώντας
κατάλληλες συνοριακές συνθήκες συμμετρίας κατά μήκος των πλευρών 𝐵𝐴 και 𝛤𝛥.

 Να θεωρηθεί ότι η εντατική κατάσταση στο έλασμα είναι επίπεδη. Η διακριτοποίηση

να γίνει με 8-κομβικά στοιχεία PLANE STRESS (CPS8R: 8-node biquadratic plane
stress quadrilateral, reduced integration elements) στο υπολογιστικό πρόγραμμα
πεπερασμένων στοιχείων ABAQUS.

 Να εξετασθεί η σύγκλιση των αποτελεσμάτων χρησιμοποιώντας τρία πλέγματα με

αυξανόμενη πυκνότητα. Να παρουσιαστεί σε κατάλληλους πίνακες ή διαγράμματα η
μεταβολή των παραπάνω ζητούμενων αποτελεσμάτων (1.1), (1.2) και (1.3) σε σχέση
με την πύκνωση του πλέγματος.

 Να γίνει χρήση του μετρικού συστήματος SI.

3
4 Ενότητα 2. Εφαρμογές

Σχήμα 2.1. Έλασμα με κυκλική οπή στο κέντρο του (αριστερά) και συντελεστές συγκέντρωσης τάσης 𝐾𝑡𝑔 και 𝐾𝑡𝑛 για στοιχείο πεπερασμένου πλάτους 𝐻 και μικρού πάχους
ℎ με κυκλική οπή, στα άκρα του οποίου ασκείται ομοιόμορφη εφελκυστική τάση 𝜎 (Howland 1929-30) (δεξιά)
2.2 Δημιουργία του μοντέλου 5

2.2 Δημιουργία του μοντέλου

2.2.1 Σχεδίαση του Part

Αφού δημιουργηθεί το Directory μέσα στο οποίο θα γίνει η αποθήκευση της αριθμητικής
ανάλυσης, σύμφωνα με τη διαδικασία που περιγράφηκε στην εισαγωγή, το πρώτο βήμα είναι
η δημιουργία του Part.
Άρα ξεκινώντας από το Part Module και κάνοντας δεξί κλικ στο Part→Create από το
Model Tree, στο παράθυρο που εμφανίζεται επιλέγονται τα ακόλουθα, ως φαίνεται στο
Σχήμα 2.2.

Σημείωση: Η ανάλυση γίνεται με χρήση του μετρικού συστήματος SI (𝑚𝑚) (βλ. 3𝜂 στήλη
του Πίνακα 1.1 της εισαγωγής).

Σχήμα 2.2. Δημιουργία του Part

Συνεχίζοντας, εμφανίζεται το περίγραμμα μέσα στο οποίο θα γίνει η σχεδίαση του

μοντέλου με διαστάσεις 4000×4000 𝑚𝑚, βάσει του Approximate size που δόθηκε νωρίτερα
(βλ. Σχήμα 2.2).

Το Part μπορεί να σχεδιαστεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Εδώ ακολουθείται η

εξής διαδικασία:

i) Κατασκευή αρχικά ενός ορθογωνίου διαστάσεων 1000×2000 𝑚𝑚.

ii) Σχεδίαση κύκλου ακτίνας 200 𝑚𝑚 με κέντρο την κάτω αριστερή γωνία του
ορθογωνίου.
6 Ενότητα 2. Εφαρμογές

iii) Αφαίρεση των ανεπιθύμητων τμημάτων με χρήση διαδοχικά των εντολών Trim, Split
και Delete.

Τα επιμέρους βήματα παρουσιάζονται στο Σχήμα 2.3.

Παρατηρήσεις

 Σε κάποια εικονίδια, όπως π.χ. στην περίπτωση της εντολής Trim (βλ. εικόνα (δ)),
διακρίνονται μικρά μαύρα τριγωνάκια στην κάτω δεξιά γωνία του εικονιδίου. Αυτό
σημαίνει ότι υπάρχουν και άλλες επιλογές, οι οποίες εμφανίζονται με παρατεταμένη
πίεση (αριστερό κλικ) στο αρχικό εικονίδιο.

 Κατά την επιλογή μιας εντολής ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στις οδηγίες που
εμφανίζονται στην κάτω αριστερά γωνία του περιγράμματος σχεδίασης (βλ. π.χ.
εικόνα (κ)).

 Η εισαγωγή διαστάσεων στο σχέδιο (βλ. εικόνα (θ)) είναι προαιρετική και γίνεται
κυρίως για έλεγχο.

 Δυνατότητα για αναίρεση μιας διαδικασίας υπάρχει μόνο σε αυτή τη φάση της
ανάλυσης.
2.2 Δημιουργία του μοντέλου 7

(α) (β) (γ) (δ) (ε)

(στ) (ζ) (η) (θ) (ι)

(κ)

Σχήμα 2.3. Βήματα κατά τη σχεδίαση του μοντέλου

8 Ενότητα 2. Εφαρμογές

2.2.2 Ορισμός του υλικού

Όταν ολοκληρωθεί η σχεδίαση του Part, επιλέγεται Done και γίνεται μεταφορά στο
CAΕ, όπου και συνεχίζεται η ανάλυση. Το επόμενο Module, όπως φαίνεται και στο
Σχήμα 1.1 της εισαγωγής, είναι το Property. Σε αυτό το Module δίνεται η δυνατότητα στο
χρήστη να ορίσει τις ιδιότητες του υλικού. Στο Model Tree, με δύο φορές αριστερό κλικ
πάνω στο Materials ορίζεται το υλικό, το οποίο σύμφωνα με την εκφώνηση είναι χάλυβας
με μέτρο ελαστικότητας 𝐸 = 207 𝐺𝑃𝑎 και λόγο Poisson 𝜈 = 0.3. Στο Σχήμα 2.4. φαίνονται η
επιλογές κατά τον ορισμό του υλικού.

Σχήμα 2.4. Ορισμός του υλικού

Εν συνεχεία, κάτω ακριβώς από το Materials, δημιουργείται το Section στο οποίο

εισάγονται κάποιες ακόμα ιδιότητες που αφορούν το υλικό, τη γεωμετρία και το στοιχείο με
το οποίο θα διακριτοποιηθεί το μοντέλο (βλ. Σχήμα 2.5).

Σχήμα 2.5. Δημιουργία του Section

2.2 Δημιουργία του μοντέλου 9

Με τη δημιουργία του Section, υπάρχει πλέον η δυνατότητα να αποδοθούν στο μοντέλο

τα χαρακτηριστικά που αυτό θα φέρει, δηλαδή το υλικό, το πάχος και το στοιχείο
διακριτοποίησης. Αυτό επιτυγχάνεται στο Property Module και συγκεκριμένα στην επιλογή
Section Assignments από το Model Tree ή με την επιλογή Assign Section (βλ. Σχήμα 2.6).

Σημείωση: Στη γενική περίπτωση, ένα μοντέλο μπορεί να αποτελείται από διαφορετικά υλικά
με διαφορετικά γεωμετρικά χαρακτηριστικά, δηλαδή και διαφορετικά Sections.

Σχήμα 2.6. Section Assignment του Part

2.2.3 Assembly module

Το επόμενο στη σειρά Module είναι το Assembly. Εδώ δημιουργείται ένα Instance, όπως
λέγεται στο πρόγραμμα, του Part. Η χρησιμότητα του Assembly Module είναι ότι, αφενός
υπάρχει η δυνατότητα να δημιουργηθούν όσα όμοια Instances, δηλαδή Parts, χρειάζονται
κατά τη μοντελοποίηση και αφετέρου μπορεί να γίνει σύνθεση αυτών (Merge), ώστε να
παραχθεί ένα και μοναδικό Part. Με άλλα λόγια βάσει των προαναφερθέντων, Parts τα οποία
εμφανίζονται πάνω από μία φορά στη μοντελοποίηση, δεν είναι απαραίτητο να
ξανασχεδιασθούν. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, όπου το μοντέλο απαρτίζεται από ένα και
μόνο Part, θα δημιουργηθεί απλά ένα Instance (βλ. Σχήμα 2.7).

2.2.4 Ορισμός του Step

Στο Step Module που ακολουθεί, ο χρήστης καλείται να ορίσει τον τρόπο με τον οποίο θα
γίνει η ανάλυση. Στην απλούστερη περίπτωση, όπως αυτή που εξετάζεται εδώ, όπου η
συμπεριφορά του ελάσματος θεωρείται γραμμικά ελαστική, θα ορισθεί Step τύπου Static,
Linear Perturbation (βλ. Σχήμα 2.8).
10 Ενότητα 2. Εφαρμογές

Σχήμα 2.7. Δημιουργία του Instance

Σχήμα 2.8. Ορισμός του Step

Σημείωση: Στο Step Module υπάρχει ένα αρχικό Initial Step στο οποίο δεν μπορεί να
παρέμβει και να κάνει τροποποιήσεις ο χρήστης. Ως πρώτο Step λοιπόν,
θεωρείται αυτό το οποίο δημιουργείται αμέσως μετά το Initial (βλ. Σχήμα 2.8).
2.2 Δημιουργία του μοντέλου 11

Το Interaction Module αφορά τις περιπτώσεις όπου υπάρχει αλληλεπίδραση ανάμεσα σε

δύο ή περισσότερες επιφάνειες, κάτι που δε συμβαίνει εδώ και άρα δεν εκτελείται κάποια
ενέργεια.

2.2.5 Ορισμός Sets και Surfaces

Στο σημείο αυτό, πριν τον ορισμό της φόρτισης στο άνω άκρο του ελάσματος (πλευρά
𝛥𝛦) και των οριακών συνθηκών που πρέπει να εφαρμοστούν στις πλευρές 𝛣𝛢 και 𝛤𝛥
(βλ. Σχήμα 2.1) ώστε να διατηρείται η συμμετρία στην ανάλυση, μπορούν χάριν ευκολίας να
οριστούν αρχικά Sets και Surfaces με τις εν λόγω πλευρές, από το Part ή το Assembly
Module. Με αυτόν τον τρόπο, επιτυγχάνεται η άμεση επιλογή των τμημάτων του μοντέλου
στα οποία πρόκειται να εφαρμοστεί, π.χ. κάποια οριακή συνθήκη ή φορτίο, κάτι το οποίο
είναι πολύ εξυπηρετικό σε περιπτώσεις όπου αυτά τα τμήματα είναι πολλά και ενδεχομένως
να ανήκουν σε διαφορετικά Parts του μοντέλου.
Έτσι, επιστρέφοντας, π.χ. στο Part Module και ανοίγοντας τα Sets, επιλέγονται
διαδοχικά οι πλευρές 𝛣𝛢 και 𝛤𝛥 στις οποίες πρόκειται να οριστούν οι οριακές συνθήκες και
δημιουργούνται δύο διαφορετικά Sets. Για τον ορισμό της φόρτισης δημιουργείται ένα
Surface, λόγω του ότι πρόκειται να ασκηθεί τάση, δηλαδή πίεση πάνω σε κάποια επιφάνεια
και επιλέγεται η πλευρά 𝛥𝛦. Καλό είναι να δίνεται μια ονομασία σχετική με τη λειτουργία
του εκάστοτε Set και Surface, ώστε να μη δημιουργείται σύγχυση κατά τις διάφορες επιλογές
στην πορεία της ανάλυσης. Αυτό βέβαια ισχύει και για όλα τα προηγούμενα, Parts, Materials,
Sections, κ.λ.π. Έστω ότι για τις πλευρές 𝛣𝛢 και 𝛤𝛥 του σχήματος 2.1 ορίζονται Sets με
ονόματα BC-X και BC-Y αντίστοιχα, ενώ για την πλευρά 𝛥𝛦 όπου ασκείται η τάση, Surface
με το όνομα Load.

Σημείωση: Στις διάφορες ονομασίες καλό είναι να αποφεύγονται τα μεγάλα ονόματα, τα κενά
και το σύμβολο του ίσον. Αντί των δύο τελευταίων μπορεί να μπει παύλα ή κάτω
παύλα για να ξεχωρίζουν οι λέξεις και οι αριθμοί.

Προσοχή: Αν κατά τη διάρκεια της ανάλυσης αλλαχτεί κάποιο όνομα, το οποίο έχει
χρησιμοποιηθεί σε ένα ή περισσότερα Modules, τότε θα πρέπει να γίνει
ενημέρωση με άνοιγμα και εκ νέου ορισμός τους με βάση το καινούριο όνομα.

2.2.6 Ορισμός του φορτίου

Ακολούθως στο Load Module γίνεται δήλωση της φόρτισης, όπου στην προκειμένη
περίπτωση είναι πίεση πάνω σε επιφάνεια. Άρα επιλέγονται τα ακόλουθα ως φαίνεται στο
Σχήμα 2.9.
12 Ενότητα 2. Εφαρμογές

Σχήμα 2.9. Δημιουργία του Load

Σημείωση: Κατά τη δημιουργία του Load και πιέζοντας Continue στο πρώτο παράθυρο του
σχήματος 2.9, κάτω αριστερά και δεξιά στην οθόνη εμφανίζονται οι εντολές που
φαίνονται στο Σχήμα 2.10 για την επιλογή των επιφανειών του μοντέλου στις
οποίες ασκείται η φόρτιση. Εφόσον έχει δημιουργηθεί Surface από πριν στο Part
Module, απευθείας πιέζοντας την εντολή κάτω δεξιά της οθόνης Surfaces, μπορεί
να γίνει η επιλογή της εν λόγω επιφάνειας στο παράθυρο που εμφανίζεται με
τίτλο Region Selection.

Σχήμα 2.10. Επιλογή επιφάνειας

2.2 Δημιουργία του μοντέλου 13

2.2.7 Οριακές συνθήκες

Προχωρώντας, κάτω από το Load Module στο Model Tree υπάρχει η επιλογή BCs, μέσω
της οποίας ορίζεται ο τύπος των οριακών συνθηκών και επιλέγονται τα τμήματα του
μοντέλου στα οποία θα εφαρμοστούν, με την ίδια ακριβώς λογική όπως και πριν με τον
ορισμό του Load. Τα βήματα φαίνονται στο Σχήμα 2.11 για την οριακή συνθήκη στην
πλευρά 𝛣𝛢 κατά 𝑋. Ανάλογα ορίζεται και η οριακή συνθήκη κατά 𝑌.

Σχήμα 2.11. Ορισμός οριακής συνθήκης κατά 𝑋

2.2.8 Διακριτοποίηση

Το μοντέλο, βάσει της εκφώνησης, θα διακριτοποιηθεί με 8-κομβικά στοιχεία επίπεδης

τάσης CPS8R, τα οποία χρησιμοποιούνται για αναλύσεις σε δύο διαστάσεις. Στο Mesh
Module ορίζονται ο τύπος, η μορφή και το μέγεθος του στοιχείου διακριτοποίησης, ως
φαίνεται στο Σχήμα 2.12.
14 Ενότητα 2. Εφαρμογές

Σχήμα 2.12. Διακριτοποίηση του μοντέλου με μέγεθος στοιχείου 50 𝑚𝑚 σε όλη την επιφάνεια
2.2 Δημιουργία του μοντέλου 15

Το πλέγμα τελικά που δημιουργείται θα έχει τη μορφή που φαίνεται στο Σχήμα 2.12, για
ένα μέγεθος στοιχείου 50 𝑚𝑚. Επειδή στην παρούσα ανάλυση ενδιαφέρουν τα σημεία κοντά
και γύρω από την οπή, μπορεί να χρησιμοποιηθεί πυκνότερο πλέγμα σε αυτήν την περιοχή
και αραιότερο μακριά από αυτήν. Με αυτόν τον τρόπο μειώνεται ο αριθμός των στοιχείων,
άρα και ο χρόνος που απαιτείται για την ολοκλήρωση της επίλυσης, χωρίς να χάνεται η
ακρίβεια, δηλαδή μικρότερο υπολογιστικό κόστος. Αυτό είναι εφικτό, εάν το μοντέλο
χωρισθεί σε επιμέρους κομμάτια ώστε σε κάθε ένα από αυτά να ορισθούν διαφορετικά
μεγέθη διακριτοποίησης. Η διαδικασία περιγράφεται στο Σχήμα 2.13.

Σχήμα 2.13. Διαίρεση του μοντέλου

Η διαίρεση του μοντέλου μπορεί να γίνει με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Εδώ

επιλέγεται η διαίρεση με μορφή αυτή του σχήματος 2.14.

Σχήμα 2.14. Επιλεγμένη μορφή διαίρεσης

16 Ενότητα 2. Εφαρμογές

Με την εντολή Seed Edges, επιλέγονται οι ακμές στα επιμέρους κομμάτια του μοντέλου,
όπου πλέον μπορούν να δοθούν διαφορετικές τιμές μεγέθους στα στοιχεία (βλ. Σχήμα 2.15).
Καλό είναι να μην υπάρχει τεράστια διαφορά στα μεγέθη των στοιχείων που δίνονται από
κομμάτι σε κομμάτι του μοντέλου, γιατί εκτός του ότι ενδεχομένως να μην είναι εφικτή η
μετάβαση από το ένα μέγεθος στο άλλο, δεν πρέπει επιπλέον να δημιουργούνται στοιχεία
όπου ο λόγος των πλευρών τους να ξεπερνά το 4, για λόγους ακριβείας. Έλεγχος του
τελευταίου μπορεί να γίνει με την εντολή Verify Mesh (βλ. Σχήμα 2.15).
Ικανοποιητική μετάβαση από αραιότερο σε πυκνότερο πλέγμα παρατηρείται για μείωση
του μεγέθους του στοιχείου στο μισό. Έτσι, π.χ. εάν κοντά και γύρω από την οπή επιθυμείται
πλέγμα 50 𝑚𝑚, τότε οι πλευρές κάτω αριστερά, που αποτελούν το ένα τέταρτο της οπής, θα
διακριτοποιηθούν με μέγεθος στοιχείου 50 𝑚𝑚 και οι άλλες στο πάνω άκρο του ελάσματος
και κάτω δεξιά με μέγεθος στοιχείου 100 𝑚𝑚, ώστε τελικά το πλέγμα να αποκτήσει τη
μορφή του σχήματος 2.15.

Σχήμα 2.15. Διακριτοποίηση του μοντέλου με μέγεθος στοιχείου 50 𝑚𝑚 μόνο γύρω από την οπή

Σημείωση: Σε πιο σύνθετα μοντέλα, όπου δεν είναι τόσο εύκολο να προσδιορισθεί η
διαιρεμένη μορφή, ώστε να επιτυγχάνεται ικανοποιητικό πλέγμα κατά τη
διακριτοποίηση, μπορεί να γίνει χρήση της εντολής Auto-Partition που
βρίσκεται μέσα στο Mesh Module (βλ. Σχήμα 2.15).

2.2.9 Ορισμός μεταβλητών

Πριν τη δημιουργία της προς εκτέλεση δουλειάς στο Job Module, πρέπει να ορισθούν οι
μεταβλητές για τις οποίες επιθυμούνται αποτελέσματα. Οι μεταβλητές αυτές δηλώνονται
μέσα στην επιλογή Field Output Requests κάτω από τα Steps στο Model Tree. Στην
προκειμένη περίπτωση ενδιαφέρουν οι τάσεις, όπου και επιλέγονται στο παράθυρο Edit
Field Output Request, ως φαίνεται στο σχήμα 2.16.
2.2 Δημιουργία του μοντέλου 17

Σχήμα 2.16. Δήλωση μεταβλητών

2.2.10 Ορισμός και εκτέλεση της δουλειάς

Τελικά με διπλό αριστερό κλικ στο Jobs στην επιλογή Analysis στο Model Tree,
δηλώνεται το Job. Στο Σχήμα 2.17 παρουσιάζονται κάποιες από τις επιλογές στο παράθυρο
Edit Job. Το ‘τρέξιμο’ (Run) του Job, επιτυγχάνεται κάνοντας δεξί κλικ πάνω στο όνομα
του Job που δημιουργήθηκε και επιλέγοντας Submit. Δίπλα από το όνομα του Job
εμφανίζονται διαδοχικά οι διαδικασίες που ακολουθούνται κατά τη διάρκεια του Run σε
παρένθεση (Submitted-Running-Completed). Σε περίπτωση που έχει γίνει κάποιο λάθος ή
παράληψη κατά τη μοντελοποίηση τότε θα εμφανιστεί η λέξη Aborted. Ένας γρήγορος
έλεγχος, σχετικά με το αίτιο που προκάλεσε το πρόβλημα, μπορεί να γίνει με δεξί κλικ πάνω
στο όνομα του Job και επιλέγοντας Monitor. Εναλλακτικά ο χρήστης μπορεί να τσεκάρει τα
αρχεία που δημιουργούνται κατά το Run με καταλήξεις .sta, .dat, .msg, .log, όσα από αυτά
έχουν προλάβει να δημιουργηθούν, για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πρόβλημα.

Σημείωση: Καλό είναι πριν γίνει Submit του Job, να επιλέγεται με δεξί κλικ πάνω στο όνομα
του Job→Data Check, ώστε να γίνεται μια πρώτη εκτίμηση της ορθότητας του
μοντέλου.
18 Ενότητα 2. Εφαρμογές

Σχήμα 2.17. Επιλογές στο παράθυρο εντολών του Job

Εφόσον όλα λειτουργήσουν σωστά, κατά την ολοκλήρωση του Run εμφανίζεται δίπλα
στο όνομα του Job η λέξη Completed. Παρόλα αυτά, κάποιες φορές μπορεί να εμφανιστεί η
λέξη Aborted ενώ η ανάλυση να έχει ολοκληρωθεί κανονικά. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει να
γίνεται πάντα έλεγχος του αρχείου με κατάληξη .sta, στο οποίο καταγράφονται όλα τα
βήματα της ανάλυσης. Ο έλεγχος μπορεί να γίνεται όχι μόνο με το πέρας του Run, αλλά και
κατά τη διάρκεια αυτού.
Δύο ακόμα αρχεία, το ένα με κατάληξη .inp και το άλλο με κατάληξη .odb, εμφανίζονται
στο Directory όπου λαμβάνει χώρα η ανάλυση. Το αρχείο με κατάληξη .inp, περιέχει όλες
τις πληροφορίες που αφορούν το μοντέλο και μπορεί να δημιουργηθεί χωρίς να έχει
προηγηθεί το Run. Αυτό επιτυγχάνεται με δεξί κλικ πάνω στο όνομα του Job και επιλέγοντας
Write Input. Με αυτόν τον τρόπο ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να κάνει τροποποιήσεις στο
2.2 Δημιουργία του μοντέλου 19

μοντέλο εκτός του CAE, κάτι που του δίνει την ελευθερία να εισάγει δεδομένα ή εντολές που
δεν υπάρχουν στο CAE.
Τέλος στο αρχείο με κατάληξη .odb περιέχονται όλα τα αποτελέσματα της ανάλυσης και
επιπλέον ο χρήστης είναι σε θέση να δει το παραμορφωμένο μοντέλο μέσα από το
Visualization Module. Το αρχείο αυτό ανοίγει μέσα από το CAE επιλέγοντας, π.χ.
File→Open→Job-1.odb μέσα από το Directory, ή απλώς με διπλό αριστερό κλικ στο
Job-1.odb, εάν ο χρήστης επιθυμεί να δει μόνο τα αποτελέσματα.
Στο Σχήμα 2.18 φαίνεται το διακριτοποιημένο με μέγεθος στοιχείου 50 𝑚𝑚 γύρω από την
οπή μοντέλο, πριν και μετά τη φόρτιση. Τα περιγράμματα (Contours) του παραμορφωμένου
μοντέλου στο Σχήμα 2.18, αφορούν τη μεταβλητή 𝑺𝟏𝟏 που είναι η συνιστώσα της τάσης
κατά 𝑋 (𝜎𝑋𝑋 ). Το κόκκινο χρώμα συμβολίζει τη μέγιστη και το μπλε την ελάχιστη αλγεβρική
τιμή της εκάστοτε μεταβλητής.

Σημείωση: Στη γενική περίπτωση, οι αριθμοί 1, 2, 3, 4, 5, 6 αφορούν, με τη σειρά που

εμφανίζονται, οι τρεις πρώτοι μετατοπίσεις κατά 𝑋, 𝑌, 𝑍 άξονες και οι τρεις
τελευταίοι στροφές γύρω από 𝑋, 𝑌, 𝑍 άξονες, αντίστοιχα. Έτσι, π.χ. σε τρεις
διαστάσεις οι έξι συνιστώσες της τάσης για ένα ισότροπο, ομογενές υλικό, όπως
ιδανικά θεωρείται ο χάλυβας, θα είναι 𝑺𝟏𝟏 (𝜎𝑋𝑋 ), 𝑺𝟏𝟐 (𝜎𝑋𝑌 ), 𝑺𝟏𝟑 (𝜎𝑋𝑍 ), 𝑺𝟐𝟐
(𝜎𝑌𝑌 ), 𝑺𝟐𝟑 (𝜎𝑌𝑍 ) και 𝑺𝟑𝟑 (𝜎𝑍𝑍 ).

Σχήμα 2.18. Διακριτοποιημένο μοντέλο με μέγεθος στοιχείου 50 𝑚𝑚 γύρω από την οπή πριν και μετά τη
φόρτιση

Ακολουθεί η επεξεργασία των αποτελεσμάτων, με επεξήγηση παράλληλα των διαφόρων

ενεργειών. Η σύγκλιση των αποτελεσμάτων εξετάζεται χρησιμοποιώντας τρία διαφορετικά
πλέγματα με αυξανόμενη πυκνότητα διακριτοποίησης και συγκεκριμένα με πλέγματα των
50, 12.5 και 3.125 𝑚𝑚, αντίστοιχα γύρω από την οπή.
20 Ενότητα 2. Εφαρμογές

2.3 Απαντήσεις ερωτημάτων

2.3.1 Ερώτημα 1.1

Η συγκέντρωση της τάσης 𝜎𝑌𝑌 στο σημείο 𝐵 της οπής (βλ. Σχήμα 2.1), υπολογίζεται τόσο
αριθμητικά όσο και αναλυτικά προκειμένου να γίνει η σύγκριση ανάμεσα στις δύο μεθόδους.
Ο αναλυτικός υπολογισμός της τάσης γίνεται με τη βοήθεια του αντίστοιχου συντελεστή
συγκέντρωσης τάσης 𝐾𝑡𝑔 (stress concentration factor), ο οποίος προσδιορίζεται συναρτήσει
του λόγου της διαμέτρου της οπής 𝑑 προς το πλάτος του ελάσματος 𝐻, όπως φαίνεται στο
Σχήμα 2.1. Στον Πίνακα 2.1 παρουσιάζονται τα αριθμητικά αποτελέσματα για τα τρία
διαφορετικά πλέγματα και γίνεται σύγκριση με την αναλυτική τιμή του συντελεστή
συγκέντρωσης τάσης 𝐾𝑡𝑔 .

Πίνακας 2.1. Συντελεστής συγκέντρωσης τάσης για τρία διαφορετικά πλέγματα

Αριθμητικός προσδιορισμός συντελεστή συγκέντρωσης

Αναλυτικός προσδιορισμός συντελεστή τάσης 𝐾𝑡𝑔
συγκέντρωσης τάσης 𝐾𝑡𝑔 Πλέγμα 1 Πλέγμα 2 Πλέγμα 3
50 𝑚𝑚 12.5 𝑚𝑚 3.125 𝑚𝑚
𝜎 𝜎𝑌𝑌 𝜎𝑌𝑌 𝜎𝑌𝑌 𝜎𝑌𝑌
𝑑/𝐻 𝐾𝑡𝑔 𝐾𝑡𝑔 𝐾𝑡𝑔 𝐾𝑡𝑔
(𝑀𝑃𝑎) (𝑀𝑃𝑎) (𝑀𝑃𝑎) (𝑀𝑃𝑎) (𝑀𝑃𝑎)
0.2 100 3.1488 314.88 304.08 3.0408 314.50 3.145 315.52 3.1552

Ο αριθμητικός προσδιορισμός του συντελεστή συγκέντρωσης τάσης 𝐾𝑡𝑔 , έγινε με τον

εντοπισμό από το Visualization Module της τάσης 𝜎𝑌𝑌 στο σημείο 𝐵 της οπής
ακολουθώντας τη διαδικασία, όπως αυτή φαίνεται στο Σχήμα 2.20.

Σημείωση: Η ανάλυση που ακολουθεί αφορά πλέγμα 50 𝑚𝑚 γύρω από την οπή. Με ανάλογο
τρόπο προσδιορίζονται οι διάφορες μεταβλητές και στα υπόλοιπα πλέγματα.

Στο Σχήμα 2.19 απεικονίζεται ο συντελεστής συγκέντρωσης τάσης 𝐾𝑡𝑔 συναρτήσει του
μεγέθους του στοιχείου διακριτοποίησης, όπως προέκυψε αριθμητικά. Είναι εμφανής η
σύγκλιση των αποτελεσμάτων με την αύξηση της πυκνότητας του πλέγματος.

3.16
3.14
3.12
3.1
3.08
Ktg

3.06
3.04
3.02
3
0 0.1 0.2 0.3
1/le (mm)

Σχήμα 2.19. Συντελεστής συγκέντρωσης τάσης 𝐾𝑡𝑔 συναρτήσει του μεγέθους του στοιχείου διακριτοποίησης
2.3 Απαντήσεις ερωτημάτων 21

Σχήμα 2.20. Προσδιορισμός της τάσης 𝜎𝑌𝑌 στο σημείο 𝐵 της οπής
22 Ενότητα 2. Εφαρμογές

2.3.2 Ερώτημα 1.2

Η κατανομή των τάσεων 𝜎𝑋𝑋 , 𝜎𝑌𝑌 και 𝜎𝑋𝑌 κατά μήκος του ευθυγράμμου τμήματος 𝐵𝛢,
παρουσιάζεται στο Σχήμα 2.21 για τα τρία χρησιμοποιηθέντα πλέγματα και η διαδικασία
προσδιορισμού της κατανομής της συνιστώσας 𝜎𝑌𝑌 παρουσιάζεται στο Σχήμα 2.22.

σxx
45
40 50mm
35 12.5mm
30 3.125mm
25
σxx (MPa)

20
15
10
5
0
0 200 400 600 800
ΒΑ (mm)

σyy
350
300 50mm
250 12.5mm
3.125mm
200
σyy (MPa)

150
100
50
0
0 200 400 600 800
ΒΑ (mm)

σxy
0.5
50mm
0.3
12.5mm
0.1 3.125mm
σxy (MPa)

-0.1

-0.3

-0.5
0 200 400 600 800
ΒΑ (mm)

Σχήμα 2.21. Κατανομή των τάσεων 𝜎𝑋𝑋 , 𝜎𝑌𝑌 και 𝜎𝑋𝑌 κατά μήκος του ευθυγράμμου τμήματος 𝐵𝛢 για τρία
διαφορετικά πλέγματα
2.3 Απαντήσεις ερωτημάτων 23

Σχήμα 2.22. Διαδικασία προσδιορισμού της κατανομής της συνιστώσας 𝜎𝑌𝑌 κατά μήκος του ευθυγράμμου
τμήματος 𝐵𝛢 για πλέγμα 50 𝑚𝑚 γύρω από την οπή
24 Ενότητα 2. Εφαρμογές

Σύμφωνα με το Σχήμα 2.21, διαπιστώνεται σύγκλιση στα αποτελέσματα για πυκνότητα

πλέγματος 12.5 𝑚𝑚 και κάτω. Όσον αφορά την ορθότητα των αποτελεσμάτων,
παρατηρώντας τα σχήματα 2.1 και 2.21 επισημαίνονται τα εξής:

-Άκρο 𝐵

Στο άκρο 𝐵 παρατηρείται μηδενισμός των συνιστωσών της τάσης 𝜎𝑋𝑋 και 𝜎𝑋𝑌 . Όμως το
σημείο 𝐵 ανήκει στην περίμετρο της οπής, όπου σε πολικές συντεταγμένες οι συνιστώσες της
τάσης, ακτινική 𝜎𝑅𝑅 και εφαπτομενική 𝜎𝑅𝛩 , είναι μηδενικές. Επιπλέον στο σημείο 𝐵 οι
συνιστώσες της τάσης 𝜎𝑅𝑅 και 𝜎𝑅𝛩 ταυτίζονται με τις 𝜎𝑋𝑋 και 𝜎𝑋𝑌 αντίστοιχα, εξού και ο
μηδενισμός τους. Από την άλλη μεριά, η συνιστώσα της τάσης 𝜎𝑌𝑌 λαμβάνει τιμή, όπως αυτή
υπολογίστηκε από το προηγούμενο ερώτημα, περίπου ίση με το τριπλάσιο της ομοιόμορφα
κατανεμημένης εφελκυστικής τάσης 𝜎 στα δύο άκρα του ελάσματος 𝑌 = ± 2 𝑚, κάτι το
οποίο επαληθεύεται και από τους αναλυτικούς υπολογισμούς (βλ. Πίνακα 2.1).

-Άκρο 𝐴

Στο άκρο 𝐴 παρατηρείται και πάλι μηδενισμός των συνιστωσών της τάσης 𝜎𝑋𝑋 και 𝜎𝑋𝑌 ,
ενώ η 𝜎𝑌𝑌 κατά την απομάκρυνση από το άκρο 𝐵 και προσεγγίζοντας το 𝐴, τείνει σταδιακά
να εξισωθεί με την ομοιόμορφα κατανεμημένη εφελκυστική τάση 𝜎 στα δύο άκρα του
ελάσματος 𝑌 = ± 2 𝑚. Αυτό είναι λογικό, αφού σύμφωνα με την αρχή του Saint-Venant,
κατά την απομάκρυνση από το σημείο όπου παρουσιάζονται σημαντικές μεταβολές στις
τάσεις, όπως συμβαίνει στη συγκεκριμένη περίπτωση στο κέντρο του ελάσματος εξαιτίας της
γεωμετρικής ασυνέχειας (οπή), οι μεταβολές αυτές τείνουν να εξαφανιστούν. Έτσι, μακριά
από την οπή οι τάσεις τείνουν να γίνουν ομοιόμορφες και να επικρατήσει πλέον ο καθαρός
εφελκυσμός με 𝜎𝑌𝑌 = 𝜎 και 𝜎𝑋𝑋 = 𝜎𝑋𝑌 = 0.
2.3 Απαντήσεις ερωτημάτων 25

2.3.3 Ερώτημα 1.3

Η κατανομή της τάσης 𝜎𝑌𝑌 κατά μήκος του τόξου 𝛣𝛤 της κυκλικής οπής, παρουσιάζεται
στο Σχήμα 2.23 για τα τρία πλέγματα διακριτοποίησης 50, 12.5 και 3.125 𝑚𝑚, αντίστοιχα. Η
διαδικασία προσδιορισμού της είναι παρόμοια με αυτή που περιγράφηκε στο προηγούμενο
ερώτημα.

σyy
340
290 50mm
240 12.5mm
3.125mm
190
σyy (MPa)

140
90
40
-10
0 50 100 150 200 250 300 350
ΒΓ (mm)
Σχήμα 2.23. Κατανομή της τάσης 𝜎𝑌𝑌 κατά μήκος του τόξου 𝛣𝛤 για τρία διαφορετικά πλέγματα

Σχήμα 2.24. Πλέγματα αυξανόμενης πυκνότητας (από δεξιά προς τα αριστερά) 50 𝑚𝑚, 12.5 𝑚𝑚 και 3.125 𝑚𝑚

Και σε αυτήν την περίπτωση παρατηρείται σύγκλιση των αποτελεσμάτων για πλέγματα με
πυκνότητα 12.5 𝑚𝑚 και κάτω. Η συνιστώσα της τάσης 𝜎𝑌𝑌 λαμβάνει τη μέγιστη τιμή της
στο άκρο 𝛣 του τόξου 𝛣𝛤, όπου σύμφωνα με τα προηγούμενα εντοπίζεται η συγκέντρωση
τάσης, ενώ στο άκρο 𝛤 τείνει να μηδενιστεί για τον ίδιο λόγο που μηδενίζεται και η 𝜎𝑋𝑋 στο
άκρο 𝛣. Στα Σχήματα 2.24 και 2.25 παρουσιάζονται τα τρία διαφορετικά πλέγματα 50 𝑚𝑚,
12.5 𝑚𝑚 και 3.125 𝑚𝑚 και οι παραμορφωμένες μορφές του ελάσματος για κάθε
εξεταζόμενο πλέγμα και συνιστώσα τάσης αντίστοιχα.
26 Ενότητα 2. Εφαρμογές

Σχήμα 2.25. Μορφές παραμορφωμένου ελάσματος για κάθε πλέγμα και συνιστώσα τάσης
2.4 Πρόβολος σε κάμψη 27

2.4 Πρόβολος σε κάμψη

Δίδεται δοκάρι μήκους 𝐿 = 200 𝑚𝑚 με χαρακτηριστικά διατομής, ύψος ℎ = 20 𝑚𝑚 και

πάχος 𝑏 = 5 𝑚𝑚, ως φαίνεται στο Σχήμα 2.26. Το υλικό του δοκαριού είναι χάλυβας με
μέτρο ελαστικότητας 𝐸 = 207 𝐺𝑃𝑎 και λόγο Poisson 𝜈 = 0.3. Το αριστερό άκρο του
δοκαριού είναι πακτωμένο, ενώ στο ελεύθερο άκρο του ασκείται συγκεντρωμένο φορτίο 𝑃 =
400 𝑁. Εάν θεωρηθεί ότι η συμπεριφορά του δοκαριού είναι γραμμικά ελαστική, να
υπολογιστούν τα εξής:

(2.1) Το βέλος κάμψης στην υπό θλίψη πλευρά του δοκαριού κατά το μήκος αυτού.

(2.2) Η μεταβολή της τάσης 𝜎𝑋𝑋 στην εφελκυόμενη πλευρά του δοκαριού κατά το μήκος
αυτού.

(2.3) Η μεταβολή της τάσης 𝜎𝑋𝑋 στην πακτωμένη διατομή κατά το ύψος αυτής.

Παρατηρήσεις

 Στα ανωτέρω ερωτήματα ο υπολογισμός των ζητούμενων μεγεθών να γίνει τόσο

αναλυτικά, όσο και αριθμητικά.

 Η διακριτοποίηση να γίνει με τρεις διαφορετικούς τύπους στοιχείων πρώτης και

δεύτερης τάξης και συγκεκριμένα με στοιχεία των οικογενειών PLANE STRESS
(CPS4 και CPS8), 3D STRESS (C3D8 και C3D20) και SHELL (S4 και S8R) στο
υπολογιστικό πρόγραμμα πεπερασμένων στοιχείων ABAQUS.

 Να εξετασθεί η σύγκλιση των αποτελεσμάτων χρησιμοποιώντας τέσσερα πλέγματα με

αυξανόμενη πυκνότητα. Τα πλέγματα να δημιουργηθούν βάσει του αριθμού των
στοιχείων κατά το ύψος και μήκος αντίστοιχα και να είναι τα ακόλουθα (1×6, 2×12,
4×12 και 8×24). Να παρουσιαστεί σε κατάλληλους πίνακες ή διαγράμματα η
μεταβολή των παραπάνω ζητούμενων μεγεθών στα ερωτήματα (2.1), (2.2) και (2.3) σε
σχέση με την πύκνωση του πλέγματος για κάθε τύπο στοιχείου και να γίνει σύγκριση
με την αναλυτική λύση.

 Να γίνει χρήση του μετρικού συστήματος SI.

Σχήμα 2.26. Πρόβολος σε κάμψη

28 Ενότητα 2. Εφαρμογές

2.5 Αναλυτική λύση

2.5.1 Ερώτημα 2.1

Για τον προσδιορισμό του βέλους κάμψης κατά το μήκος του δοκαριού, εξαιτίας της
φόρτισης αυτού με φορτίο 𝑃 = 400 𝑁 στο ελεύθερο άκρο του, πρέπει αρχικά να
προσδιορισθούν οι κατανομές των εντατικών μεγεθών κατά το μήκος αυτού, δηλαδή της
διατμητικής δύναμης και της καμπτικής ροπής, 𝑄(𝑥) και 𝑀𝑍 (𝑥) αντίστοιχα, καθώς και η
ροπή αδράνειας της διατομής ως προς τον ουδέτερο άξονα αυτής 𝐼𝑍 . Κατασκευάζεται λοιπόν
αρχικά το Διάγραμμα Ελευθέρου Σώματος (Δ.Ε.Σ.), ως φαίνεται στο Σχήμα 2.27.

Σχήμα 2.27. Διάγραμμα ελευθέρου σώματος (Δ.Ε.Σ.)

Με βάση τη συνθήκη από το Σχήμα 2.27, για στοιχειώδες κομμάτι υλικού πεπερασμένου
μήκους 𝑑𝑥 και από ισορροπία δυνάμεων κατά τον 𝑌 άξονα και ροπών ως προς το σημείο 𝐴,
προσδιορίζονται οι αντιδράσεις στη στήριξη:
𝑄𝐴 = 𝑃 (2.1)
𝑀𝐴 = 𝑃𝐿
Λαμβάνοντας τομή σε τυχαία θέση 𝑥 (βλ. Σχήμα 2.27), οι κατανομές της διατμητικής
δύναμης και της καμπτικής ροπής κατά το μήκος 𝐿 του δοκαριού θα είναι:
𝑄(𝑥) = −𝑄𝐴 0≤𝑥≤𝐿 (2.2)
𝑀𝑍 (𝑥) = −𝑄𝐴 𝑥 + 𝑀𝐴 0≤𝑥≤𝐿
Αντικατάσταση της (2.1) στη (2.2) δίνει:
𝑄(𝑥) = −𝑃 0≤𝑥≤𝐿 (2.3)
𝑀𝑍 (𝑥) = 𝑃(𝐿 − 𝑥) 0≤𝑥≤𝐿
Το βέλος κάμψης κατά το μήκος του δοκαριού, προσδιορίζεται από τη γνωστή από την
ελαστική θεωρία σχέση της ελαστικής γραμμής για μικρές παραμορφώσεις:
𝑑 2 𝑦(𝑥) (2.4)
𝐸𝐼𝑍 = −𝑀𝑍 (𝑥) 0≤𝑥≤𝐿
𝑑𝑥 2
Αντικαθιστώντας τη δεύτερη σχέση της (2.3) στη (2.4) και ολοκληρώνοντάς τη δύο φορές
προκύπτει:
2.5 Αναλυτική λύση 29

𝑑 2 𝑦(𝑥) ∫[𝑃(𝑥−𝐿)]𝑑𝑥
𝐸𝐼𝑍 = −𝑃(𝐿 − 𝑥) = 𝑃(𝑥 − 𝐿) →
𝑑𝑥 2 (2.5)
𝑑𝑦(𝑥) 𝑥2
𝐸𝐼𝑍 = 𝑃 ( − 𝐿𝑥) + 𝑐1
𝑑𝑥 2
𝑥2
2 ∫[𝑃( −𝐿𝑥)+𝑐1 ]𝑑𝑥
𝑑𝑦(𝑥) 𝑥 2
𝐸𝐼𝑍 = 𝑃 ( − 𝐿𝑥) + 𝑐1 →
𝑑𝑥 2 (2.6)
3 2
𝑥 𝑥
𝐸𝐼𝑍 𝑦(𝑥) = 𝑃 ( − 𝐿 ) + 𝑐1 𝑥 + 𝑐2
6 2
Οι σταθερές 𝑐1 και 𝑐2 προσδιορίζονται από τις οριακές συνθήκες στη στήριξη, δηλαδή
μηδενικές μετατοπίσεις και στροφές, το οποίο μεταφράζεται ως εξής:
𝑦(0) = 0
𝑑𝑦 (2.7)
(0) = 0
𝑑𝑥
Εφαρμογή της (2.7) στις σχέσεις (2.5) και (2.6), αντίστοιχα δίνει 𝑐1 = 𝑐2 = 0. Άρα τελικά
το βέλος κάμψης κατά το μήκος του δοκαριού θα δίνεται από τη σχέση:
𝑃 𝑥3 𝑥2 (2.8)
𝑦(𝑥) = ( −𝐿 )
𝐸𝐼𝑍 6 2
Στο διάγραμμα του σχήματος 2.28 παρουσιάζεται το βέλος κάμψης κατά το μήκος του
δοκαριού βάσει της (2.8) και 𝐼𝑍 = 𝑏ℎ3⁄12.

y
0
-0.2 0 25 50 75 100 125 150 175 200
-0.4
-0.6
y (mm)

-0.8
-1
-1.2
-1.4
-1.6
-1.8
x (mm)

Σχήμα 2.28. Το βέλος κάμψης κατά το μήκος του δοκαριού

2.5.2 Ερώτημα 2.2

Η μεταβολή της τάσης 𝜎𝑋𝑋 στην εφελκυόμενη πλευρά του δοκαριού κατά το μήκος αυτού,
προσδιορίζεται από την ακόλουθη σχέση:
𝑀𝑍 (𝑥)
𝜎𝑋𝑋 (𝑥) = ℎ⁄2 (2.9)
𝐼𝑍
30 Ενότητα 2. Εφαρμογές

Στο διάγραμμα του σχήματος 2.29 παρουσιάζεται η μεταβολή της τάσης 𝜎𝑋𝑋 στην
εφελκυόμενη πλευρά του δοκαριού κατά το μήκος αυτού.

300 σxx
250

200
σxx (MPa)

150

100

50

0
0 25 50 75 100 125 150 175 200
x (mm)

Σχήμα 2.29. Μεταβολή της τάσης 𝜎𝑋𝑋 στην εφελκυόμενη πλευρά του δοκαριού κατά το μήκος του

2.5.3 Ερώτημα 2.3

Η μεταβολή της τάσης 𝜎𝑋𝑋 στην πακτωμένη διατομή του δοκαριού κατά το ύψος αυτής
προσδιορίζεται από την ακόλουθη σχέση:
𝑀𝑍 (0)
𝜎𝑋𝑋 (𝑦) = 𝑦 (2.10)
𝐼𝑍
Στο διάγραμμα του σχήματος 2.30 παρουσιάζεται η μεταβολή της τάσης 𝜎𝑋𝑋 στην
πακτωμένη διατομή του δοκαριού κατά το ύψος αυτής.

σxx
15

10

5
y (mm)

0
-300 -200 -100 0 100 200 300
-5

-10

-15
σxx (MPa)

Σχήμα 2.30. Μεταβολή της τάσης 𝜎𝑋𝑋 στην πακτωμένη πλευρά του δοκαριού κατά το ύψος της
2.6 Αριθμητική λύση 31

Στο σημείο αυτό ολοκληρώθηκε ο αναλυτικός υπολογισμός των ζητούμενων μεγεθών των
ερωτημάτων (2.1)-(2.3). Ακολουθεί η αριθμητική προσέγγιση με χρήση τριών τύπων
στοιχείων πρώτης και δεύτερης τάξης, ανάλογα με τον αριθμό των κόμβων, των οικογενειών
PLANE STRESS (CPS4 και CPS8), 3D STRESS (C3D8 και C3D20) και SHELL (S4 και
S8R), στο υπολογιστικό πρόγραμμα πεπερασμένων στοιχείων ABAQUS. Στο Σχήμα 2.31
παρουσιάζονται οι διάφοροι τύποι στοιχείων ανά οικογένεια, που χρησιμοποιούνται στην
παρούσα ανάλυση.

Σχήμα 2.31. Τύποι στοιχείων ανά οικογένεια

2.6 Αριθμητική λύση

2.6.1 Μοντελοποίηση του προβόλου

Ακολουθώντας την ίδια ακριβώς διαδικασία με αυτήν της υποενότητας 2.2,

δημιουργούνται έξι διαφορετικά μοντέλα για κάθε τύπο στοιχείου CPS4, CPS8, C3D8,
C3D20, S4 και S8R. Και εδώ, η ανάλυση γίνεται με χρήση του μετρικού συστήματος
SI (𝑚𝑚). Κατά τη δημιουργία των Parts προσοχή πρέπει να δοθεί στις επιλογές μέσα στο
παράθυρο Create Part, διότι ανάλογα με την οικογένεια στην οποία ανήκει το εκάστοτε
στοιχείο θα έχει και άλλα χαρακτηριστικά. Στο Σχήμα 2.32 παρουσιάζονται οι επιλογές για
κάθε οικογένεια στοιχείου, από αριστερά προς τα δεξιά, PLANE STRESS, 3D STRESS και
SHELL.

Σχήμα 2.32. Δημιουργία του Part για κάθε οικογένεια στοιχείου PLANE STRESS, 3D STRESS και SHELL
32 Ενότητα 2. Εφαρμογές

Η σχεδίαση του Part είναι εύκολη υπόθεση με χρήση της εντολής Create Lines:
Rectangle (4 Lines). Στην περίπτωση των στοιχείων της οικογένειας 3D STRESS,
κατασκευάζεται μια όψη της επιλογής του χρήστη και στη συνέχεια δίνεται το αντίστοιχο
βάθος Extrusion, ως φαίνεται στο Σχήμα 2.33. Δυνατότητα χρήσης αυτής της επιλογής
υπάρχει και στην περίπτωση των στοιχείων της οικογένειας SHELL.

Σχήμα 2.33. Επιλογή Extrusion

Το υλικό και εδώ είναι χάλυβας με μέτρο ελαστικότητας 𝐸 = 207 𝐺𝑃𝑎 και λόγο Poisson
𝜈 = 0.3, όπου και δημιουργείται στο Materials στο Property Module. Διαφοροποιήσεις
ανάλογα με την οικογένεια στην οποία ανήκει το εκάστοτε στοιχείο υπάρχουν και κατά τη
δημιουργία του Section. Στο Σχήμα 2.34. απεικονίζονται οι επιλογές για κάθε οικογένεια
στοιχείου, από αριστερά προς τα δεξιά, PLANE STRESS, 3D STRESS και SHELL.

Σχήμα 2.34. Δημιουργία του Section για κάθε οικογένεια στοιχείου PLANE STRESS, 3D STRESS και SHELL
2.6 Αριθμητική λύση 33

Ακολουθεί το Section Assignment στο Property Module, η δημιουργία του Instance

στο Assembly Module και ο ορισμός του Step τύπου Static, Linear Perturbation στο Step
Module για γραμμική ανάλυση, ενώ στο Interaction Module δεν εκτελείται κάποια
ενέργεια.
Εν συνεχεία, ορίζονται δύο Sets που αφορούν το πρώτο τη στήριξη και το δεύτερο το
σημείο εφαρμογής του συγκεντρωμένου φορτίου, έστω με ονομασίες Fixed για τη στήριξη
και Load για το συγκεντρωμένο φορτίο. Στις περιπτώσεις των στοιχείων των οικογενειών
PLANE STRESS και SHELL, για τον ορισμό των παραπάνω Sets επιλέγονται διαδοχικά η
αριστερή πλευρά του μοντέλου και ο πάνω κόμβος της δεξιά πλευράς. Αντίθετα, στην
περίπτωση των στοιχείων της οικογένειας 3D STRESS, επιλέγεται η επιφάνεια της αριστερής
πλευράς του μοντέλου για το Set της στήριξης, ενώ για τον ορισμό του φορτίου
δημιουργούνται δύο Sets, έστω με ονομασίες Load_1 και Load_2 και επιλέγονται διαδοχικά
οι δύο πάνω κόμβοι της δεξιά πλευράς του μοντέλου. Έτσι το φορτίο θα μοιραστεί
συμμετρικά εκατέρωθεν του άξονα συμμετρίας 𝑋 και η κάμψη θα είναι και αυτή συμμετρική.

Σημείωση: Στο Assembly Module υπάρχει η δυνατότητα να μετακινηθεί-περιστραφεί το

μοντέλο και να τοποθετηθεί σε οποιαδήποτε θέση επιθυμεί ο χρήστης. Αυτό είναι
εφικτό με τις εντολές Translate και Rotate, ως φαίνεται στο Σχήμα 2.35.

Σχήμα 2.35. Εντολές Translate και Rotate

Προχωρώντας, στο Load Module γίνεται δήλωση της φόρτισης, όπου στην προκειμένη
περίπτωση είναι συγκεντρωμένο φορτίο πάνω σε σημείο. Στο Σχήμα 2.36 παρουσιάζονται οι
επιλογές για τις οικογένειες στοιχείων PLANE STRESS, 3D STRESS και SHELL.
34 Ενότητα 2. Εφαρμογές

Σχήμα 2.36. Δημιουργία του Load για κάθε οικογένεια στοιχείου PLANE STRESS και SHELL (πάνω) και
3D STRESS (κάτω)

Η στήριξη της πάκτωσης έχει σαν αποτέλεσμα τον περιορισμό, τόσο των μετατοπίσεων
όσο και στροφών, στο σημείο της στήριξης. Τα βήματα για τον ορισμό της οριακής
συνθήκης στην αριστερή πλευρά του μοντέλου για την οικογένεια στοιχείων 3D STRESS
φαίνονται στο Σχήμα 2.37.
2.6 Αριθμητική λύση 35

Σχήμα 2.37. Ορισμός οριακής συνθήκης για την οικογένεια στοιχείων 3D STRESS

Το μοντέλο, βάσει της εκφώνησης, θα διακριτοποιηθεί με στοιχεία των οικογενειών

PLANE STRESS (CPS4 και CPS8), 3D STRESS (C3D8 και C3D20) και SHELL (S4 και
S8R), ως φαίνονται στο Σχήμα 2.31. Στο Mesh Module, με τη διαδικασία που περιγράφηκε
στην υποενότητα 2.2, ορίζονται ο τύπος, η μορφή και το μέγεθος του στοιχείου
διακριτοποίησης. Τα πλέγματα δημιουργούνται βάσει του αριθμού των στοιχείων κατά το
ύψος και μήκος αντίστοιχα και είναι τα εξής: 1×6, 2×12, 4×12 και 8×24. Στο Σχήμα 2.38
παρουσιάζονται τα χρησιμοποιηθέντα πλέγματα σε κάθε περίπτωση.
Με την εντολή Seed Edges επιλέγονται οι ακμές του μοντέλου, οι οποίες ορίζεται να
διακριτοποιηθούν βάσει του αριθμού των στοιχείων που επιθυμεί ο χρήστης. Έτσι για
παράδειγμα στην περίπτωση του πλέγματος 8×24, επιλέγονται αρχικά οι δύο κατά το μήκος
πλευρές όπου ορίζεται ως αριθμός στοιχείων το 24, ενώ στις άλλες δύο κατά το ύψος
πλευρές ορίζεται ως αριθμός στοιχείων το 8.
36 Ενότητα 2. Εφαρμογές

Σημείωση: Στην περίπτωση των μοντέλων με στοιχεία διακριτοποίησης της οικογένειας

3D STRESS, επιλέγονται και οι τέσσερις ακμές για κάθε περίπτωση. Αυτό
επιτυγχάνεται με κράτημα του πλήκτρου Shift.

Σχήμα 2.38. Διακριτοποίηση του μοντέλου με τέσσερα πλέγματα 1×6, 2×12, 4×12 και 8×24

Στο Σχήμα 2.39 παρουσιάζεται το σχετικό με τα προαναφερθέντα παράθυρο. Οι

μεταβλητές για τις οποίες επιθυμούνται αποτελέσματα είναι οι μετατοπίσεις και οι τάσεις,
όπου και επιλέγονται στο παράθυρο Edit Field Output Request, ως φαίνεται στο σχήμα
2.40.

Σχήμα 2.39. Διακριτοποίηση του μοντέλου βάσει του αριθμού των στοιχείων
2.6 Αριθμητική λύση 37

Σχήμα 2.40. Δήλωση μεταβλητών

Το τελευταίο βήμα πριν την έναρξη του Run, είναι η δήλωση του Job στο Job Module.
Τελικά με δεξί κλικ πάνω στο όνομα του Job που δημιουργήθηκε και επιλέγοντας Submit
πραγματοποιείται το Run.

2.6.2 Επεξεργασία αποτελεσμάτων

Με την ολοκλήρωση του Run, από το αρχείο με κατάληξη .odb, είναι δυνατή η
επεξεργασία των αποτελεσμάτων μέσα από το Visualization Module. Η διαδικασία
προσδιορισμού της μεταβολής των διαφόρων μεγεθών είναι αντίστοιχη με αυτή που
περιγράφηκε στην υποενότητα 2.3 και παρουσιάστηκε στο Σχήμα 2.22. Βάσει αυτής,
δημιουργούνται τρία διαφορετικά Paths. Ένα κατά το μήκος της υπό θλίψη πλευράς, ένα
κατά το μήκος της εφελκυόμενης πλευράς και ένα κατά το ύψος της πλευράς στη στήριξη.
Τα τρία διαφορετικά Paths απεικονίζονται στο Σχήμα 2.41, για την περίπτωση όπου το
μοντέλο έχει διακριτοποιηθεί με στοιχεία τύπου C3D20 και έχει χρησιμοποιηθεί πλέγμα
2×12.

Σχήμα 2.41. Ορισμός των Paths

38 Ενότητα 2. Εφαρμογές

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η επιλογή Symbol, όπου ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να

παρατηρήσει τις φορές των διαφόρων διανυσματικών μεγεθών στην παραμορφωμένη θέση.
Στο Σχήμα 2.42 παρουσιάζονται, με τη σειρά που εμφανίζονται, τα διανύσματα της τάσης
𝑺𝟏𝟏 (𝜎𝑋𝑋 ) και της μετατόπισης 𝑼𝟐 (𝑦).

Σχήμα 2.42. Διανυσματική απεικόνιση των μεγεθών 𝑆11(πάνω) και 𝑈2 (κάτω)

Στο σημείο αυτό, πριν την παρουσίαση και το σχολιασμό των αποτελεσμάτων των
ερωτημάτων 2.1-2.3, κρίνεται σκόπιμο να γίνει αναφορά σε κάποιες εντολές, οι οποίες είναι
ιδιαίτερα χρήσιμες κατά την επεξεργασία των αποτελεσμάτων στο Visualization Module.
Στο Σχήμα 2.43 παρουσιάζονται οι διάφορες επιλογές μέσα από το παράθυρο Viewport
Annotation Options, σχετικά με την επιθυμητή από το χρήστη γραμματοσειρά και το
μέγεθος των χαρακτήρων. Η εμφανιζόμενη όψη προβολής του μοντέλου και η δυνατότητα
αποθήκευσης κάποιας συγκεκριμένης όψης, γίνεται με την επιλογή Save View στους
αριθμούς 1-4, ως φαίνεται στο Σχήμα 2.44. Με την επιλογή Graphics Options ορίζεται η
μορφή που θα έχει το περιβάλλον σχεδίασης, η εμφάνιση ή μη πλέγματος στο μοντέλο
γίνεται με την επιλογή Exterior/Feature Edges στο παράθυρο Common Plot Options, ενώ
η εμφάνιση ή μη των ακρότατων τιμών για την εκάστοτε μεταβλητή επιτυγχάνεται με την
επιλογή Limits στο παράθυρο Contour Plot Options (βλ. Σχήμα 2.45).
Τελικά στα σχήματα 2.46-2.48, παρουσιάζονται τα συγκριτικά διαγράματα αναλυτικής με
αριθμητική λύση για τα ζητούμενα μεγέθη, βέλος κάμψης και τάση 𝜎𝑋𝑋 στις ζητούμενες
πλευρές του δοκαριού, για έξι τύπους στοιχείου διακριτοποίησης και τέσσερα πλέγματα και
στα σχήματα 2.50 και 2.51 οι παραμορφωμένες μορφές του δοκαριού για τη συνιστώσα της
τάσης 𝑆11 και της μετατόπισης 𝑈2.
2.6 Αριθμητική λύση 39

Σχήμα 2.43. Επιλογή γραμματοσειράς και μέγεθος χαρακτήρων

Σχήμα 2.44. Επιλογή εμφανιζόμενης όψης

40 Ενότητα 2. Εφαρμογές

Σχήμα 2.45. Επιλογές σχετικά με το περιβάλλον σχεδίασης, την εμφάνιση ή μη πλέγματος στο μοντέλο και
ακρότατων τιμών στην εκάστοτε μεταβλητή
2.6 Αριθμητική λύση 41

y-CPS4 y-CPS8
0 0
-0.2 0 50 100 150 200 -0.2 0 50 100 150 200
-0.4 -0.4
-0.6 -0.6
y (mm)

y (mm)
-0.8 -0.8
-1 analytical -1 analytical
-1.2 CPS4-(1x6) -1.2 CPS8-(1x6)
CPS4-(2x12) CPS8-(2x12)
-1.4 -1.4
CPS4-(4x12) CPS8-(4x12)
-1.6 CPS4-(8x24) -1.6 CPS8-(8x24)
-1.8 -1.8
x (mm) x (mm)

y-C3D8 y-C3D20
0 0
-0.2 0 50 100 150 200 -0.2 0 50 100 150 200
-0.4 -0.4
-0.6 -0.6
y (mm)

y (mm)
-0.8 -0.8
-1 analytical -1 analytical
-1.2 C3D8-(1x6) -1.2 C3D20-(1x6)
C3D8-(2x12) C3D20-(2x12)
-1.4 -1.4
C3D8-(4x12) C3D20-(4x12)
-1.6 C3D8-(8x24) -1.6 C3D20-(8x24)
-1.8 -1.8
x (mm) x (mm)

y-S4 y-S8R
0 0
-0.2 0 50 100 150 200 -0.2 0 50 100 150 200
-0.4 -0.4
-0.6 -0.6
y (mm)

y (mm)

-0.8 -0.8
-1 analytical -1 analytical
-1.2 S4-(1x6) -1.2 S8R-(1x6)
S4-(2x12) S8R-(2x12)
-1.4 -1.4
S4-(4x12) S8R-(4x12)
-1.6 S4-(8x24) -1.6 S8R-(8x24)
-1.8 -1.8
x (mm) x (mm)

Σχήμα 2.46. Συγκριτικά διαγράμματα. Το βέλος κάμψης στην υπό θλίψη πλευρά του δοκαριού κατά το μήκος
αυτού, αναλυτικά και αριθμητικά, με χρήση έξι τύπων στοιχείου διακριτοποίησης και τέσσερα πλέγματα
42 Ενότητα 2. Εφαρμογές

300 σxx-CPS4 300 σxx-CPS8

analytical analytical
250 CPS4-(1x6) 250 CPS8-(1x6)
CPS4-(2x12) CPS8-(2x12)
200 CPS4-(4x12) 200 CPS8-(4x12)
σxx (MPa)

σxx (MPa)
150 CPS4-(8x24) 150 CPS8-(8x24)

100 100
50 50
0 0
0 50 100 150 200 0 50 100 150 200
x (mm) x (mm)

300 σxx-C3D8 300 σxx-C3D20

analytical analytical
250 C3D8-(1x6) 250 C3D20-(1x6)
C3D8-(2x12) C3D20-(2x12)
200 C3D8-(4x12) 200 C3D20-(4x12)
σxx (MPa)

σxx (MPa)
150 C3D8-(8x24) 150 C3D20-(8x24)

100 100
50 50
0 0
0 50 100 150 200 0 50 100 150 200
x (mm) x (mm)

300 σxx-S4 300 σxx-S8R

analytical analytical
250 S4-(1x6) 250 S8R-1x6)
S4-(2x12) S8R-(2x12)
200 S4-(4x12) 200 S8R-(4x12)
σxx (MPa)

σxx (MPa)

150 S4-(8x24) 150 S8R-(8x24)

100 100
50 50
0 0
0 50 100 150 200 0 50 100 150 200
x (mm) x (mm)

Σχήμα 2.47. Συγκριτικά διαγράμματα. Η μεταβολή της τάσης 𝜎𝑋𝑋 στην εφελκυόμενη πλευρά του δοκαριού
κατά το μήκος αυτού, αναλυτικά και αριθμητικά, με χρήση έξι τύπων στοιχείου διακριτοποίησης και τέσσερα
πλέγματα
2.6 Αριθμητική λύση 43

σxx-CPS4 σxx-CPS8
analytical 15 analytical 15
CPS4-(1x6) CPS8-(1x6)
CPS4-(2x12) 10 CPS8-(2x12) 10
CPS4-(4x12) CPS8-(4x12)
CPS4-(8x24) 5 CPS8-(8x24) 5
y (mm)

y (mm)
0 0
-300 -200 -100 0 100 200 300 -300 -200 -100 0 100 200 300
-5 -5

-10 -10

-15 -15
σxx (MPa) σxx (MPa)

σxx-C3D8 σxx-C3D20
analytical 15 analytical 15
C3D8-(1x6) C3D20-(1x6)
C3D8-(2x12) 10 C3D20-(2x12) 10
C3D8-(4x12) C3D20-(4x12)
C3D8-(8x24) 5 C3D20-(8x24) 5
y (mm)

y (mm)

0 0
-300 -200 -100 0 100 200 300 -300 -200 -100 0 100 200 300
-5 -5

-10 -10

-15 -15
σxx (MPa) σxx (MPa)

σxx-S4 σxx-S8R
analytical 15 analytical 15
S4-(1x6) S8R-(1x6)
S4-(2x12) 10 S8R-(2x12) 10
S4-(4x12) S8R-(4x12)
S4-(8x24) 5 S8R-(8x24) 5
y (mm)

y (mm)

0 0
-300 -200 -100 0 100 200 300 -300 -200 -100 0 100 200 300
-5 -5

-10 -10

-15 -15
σxx (MPa) σxx (MPa)

Σχήμα 2.48. Συγκριτικά διαγράμματα. Η μεταβολή της τάσης 𝜎𝑋𝑋 στην πακτωμένη διατομή κατά το ύψος
αυτής, αναλυτικά και αριθμητικά, με χρήση έξι τύπων στοιχείου διακριτοποίησης και τέσσερα πλέγματα

Παρατηρώντας τα σχήματα 2.46-2.48, είναι εμφανές ότι ικανοποιητική προσέγγιση της

αναλυτικής λύσης επιτυγχάνεται, για κάθε χρησιμοποιούμενο τύπο στοιχείου, στις
περιπτώσεις όπου το μοντέλο έχει διακριτοποιηθεί με στοιχεία δεύτερης τάξης, φέροντα
δηλαδή κόμβους και στο μέσο των πλευρών τους (βλ. Σχήμα 2.31). Αξιοσημείωτο είναι δε το
γεγονός, ότι με χρήση στοιχείων δεύτερης τάξης η προσέγγιση της αναλυτικής λύσης είναι
πολύ καλή, ακόμα και στις περιπτώσεις όπου έχει χρησιμοποιηθεί αραιό πλέγμα. Αντίθετα, η
προσέγγιση της αναλυτικής λύσης με χρήση στοιχείων πρώτης τάξης, στην πλειοψηφία των
χρησιμοποιηθέντων τύπων στοιχείου διακριτοποίησης, δεν είναι καλή ακόμα και με χρήση
πυκνού πλέγματος. Εξαίρεση αποτελούν τα στοιχεία S4, τα οποία δίνουν αρκετά καλή
44 Ενότητα 2. Εφαρμογές

προσέγγιση της αναλυτικής λύσης όταν το πλέγμα είναι πολύ πυκνό. Η έντονη αυτή διαφορά
στα αποτελέσματα ανάμεσα στα στοιχεία πρώτης και δεύτερης τάξης οφείλεται στο
φαινόμενο, όπως λέγεται χαρακτηριστικά, του shear locking κατά την κάμψη. Στο Σχήμα
2.49 γίνεται η περιγραφή αυτού του φαινομένου.
Στην εικόνα (α) του σχήματος 2.49, παρουσιάζεται η μορφή που παίρνει στην
πραγματικότητα ένα στοιχειώδες κομμάτι υλικού όταν κάμπτεται. Οι αρχικά κάθετες μεταξύ
τους πλευρές παραμένουν κάθετες κατά την κάμψη. Στις εικόνες (β) και (γ), παρουσιάζονται
οι παραμορφωμένες μορφές ενός πρώτης τάξης και ενός δεύτερης τάξης, πλήρους
ολοκλήρωσης στοιχείου αντίστοιχα, τα οποία μπορεί να θεωρηθεί ότι περιγράφουν το
στοιχειώδες κομμάτι υλικού της εικόνας (α). Στην περίπτωση του στοιχείου της εικόνας (β),
λόγω της μη ύπαρξης κόμβων στο μέσο των πλευρών του δεν είναι δυνατός ο σχηματισμός
της καμπυλότητας που θα έπρεπε να αποκτούν οι πλευρές κατά την κάμψη. Αυτό έχει σαν
αποτέλεσμα να μη διατηρείται η ορθή γωνία ανάμεσα στις υπό κάμψη πλευρές και να
δημιουργούνται μη ρεαλιστικές διατμητικές παραμορφώσεις, η οποίες εντοπίζονται στα
σημεία ολοκλήρωσης του στοιχείου. Αυτό δε συμβαίνει στην περίπτωση του στοιχείου της
εικόνας (γ). Εδώ, η ύπαρξη των ενδιάμεσων κόμβων επιτρέπει την καμπύλωση των υπό
κάμψη πλευρών. Η ορθή γωνία ανάμεσα στις υπό κάμψη πλευρές διατηρείται και έτσι
επιτυγχάνεται ρεαλιστική προσέγγιση της παραμορφωμένης κατά την κάμψη μορφής του
στοιχειώδους κομματιού.

Σχήμα 2.49. Φαινόμενο shear locking στα στοιχεία πρώτης τάξης κατά την κάμψη
(α) Παραμορφωμένη μορφή στοιχειώδους κομματιού σε κάμψη, (β) Παραμορφωμένη μορφή ενός στοιχείου
πρώτης τάξης, (γ) Παραμορφωμένη μορφή ενός στοιχείου δεύτερης τάξης
2.6 Αριθμητική λύση 45

Σχήμα 2.50. Συνιστώσα μετατόπισης 𝑈2. Μορφές παραμορφωμένου δοκαριού για κάθε οικογένεια στοιχείου PLANE STRESS, 3D STRESS και SHELL για τέσσερα
πλέγματα διακριτοποίησης
46 Ενότητα 2. Εφαρμογές

Σχήμα 2.51. Συνιστώσα τάσης 𝑆11. Μορφές παραμορφωμένου δοκαριού για κάθε οικογένεια στοιχείου PLANE STRESS, 3D STRESS και SHELL για τέσσερα πλέγματα
διακριτοποίησης
Βιβλιογραφία 47

Βιβλιογραφία

ABAQUS 6.10-2. Documentation, 2010.

Howland, R. C. J., (1929-30). On the Stresses in the Neighborhood of a Circular Hole in a

Strip under Tension. Phil. Trans. Roy. Soc. (London) A, Vol. 229, p. 67. in Pilkey, Walter D.
(1997). Peterson's Stress Concentration Factors (2nd Edition). John Wiley & Sons. p. 256.
48 Βιβλιογραφία