ELECTION LAW member of the BEI, whether regular, substitute
Basic Guide for Paralegals
Requirement sa Paralegal:
1. Familiar sa lugar nga assignan, kon residente sa
maong barangay mas maayo aron makaila siya kon
kinsa ang mga diskwalipikado nga moboto;
2. A day before sa election day familiar na siya sa
lugar, presinto,
Katungod sa mga Paralegal/Watchers
1. Mosaksi sa mga panghitabo sulod ug gawas sa
presinto
2. Take note unsay Makita o madungog
3. Picture or VIDEOHI (mas maayo) ang mga
panghitabo nga pwede nato mahimong ebidensya
batok sa BEI o sa kontra nga kandidato
4. Picture/videohi ang counting, ang ma generate nga
election returns/resibo etc.
5. Protesta/reklamo ang bisag unsang iregularidad o
mga violation sa balaud nga Makita ninyo
6. Dili makig istorya sa BEI samtang kamulo pa ang
pagbotar nga makadistorbo sa mga mamotaray
MGA ANGAY BUHATON SA ADLAW BEFORE
ELECTION
1. Ilhon ang mga sakop sa BEI u gang ilang
background
2. Kon dunay paryente sa mga kandidato, ireport
dayun sa Legal para sa protesta
SA PAG-ABRI SA PRESINTO
1. Coordinate sa mga party watchers/kaubang
paralegal, tan-awon nga ang VCM selyado, kon
nay kaduda-duda pananglitan na abrihan na,
tampered or na reseal ang VCM, videohi dayun.
2. Kanunay andam ang camera/cellphone para sa
video documentation
3. Siguradoon nga empty ang ballot box, package sa
official ballot, book of voters selyado.
4. Pag-activate sa BEI sa VCM/PCOS kinahanglan
ang mogawas nga unang print out “xero report” u
gang listahan sa mga kandidato “0” pa ang
nakabutang.
5. Videohi ug tarong ang BEI nga nag-operate sa
VCM/PCOS
SA ADLAW SA ELEKSYON
1. I-facilitate ang “atong” mga botante sa gawas sa
presinto nga mahiluna ug makabotar, di na ta
makigstorya kon sulod na sila sa voting place
2. Watcher/paralegal dili ta makaduol sa area sa mga
botante ug makigstorya sa BEI
3. Walay si kinsa nga gitugotan nga magdalag
armas sa sulod sa presinto. Kon dunay ingon
niana, ilabi na kontra partido nato, ireport sa
pulis, videohi aron duna tay ebidensya
4. Bantayi ang mga delaying tactics sa mga
botante sa pikas partido, langay langayon arom
mahasol ang atoa, ireport dayun sa BEI, video prep
GROUNDS SA PROTESTA
1. ILLEGAL COMPOSITION OF BEI
a. Qualifications of members of the BEI. - No
person shall be appointed as chairman or
or temporary, unless he:
a) Is of good moral Character and
irreproachable reputation;
b) Is a registered voter of the city or
municipality;
c) Has never been convicted of any election
offense or of any other crime punishable by
more than six (6) months of imprisonment;
d) Has no pending case against him filed in
COMELEC/count for any election offense; and
e) Is able to speak, read and write English or
the local dialect.
b. Disqualification. - No person shall serve as
chairman or member of the BEI if he or his
spouse is related within the fourth civil degree of
consanguinity or affinity to any member of the
same BEI or to any candidate to be voted for or
to the latter's spouse. Violation of this provision
shall constitute an election offense as provided in
Section 261 (bb), sub-par (3) of the Omnibus
Election Code.
2. ILLEGAL PROCEEDINGS
a. Dili rehistrado nga botante gitugotan nga
mobotar
b. Nakabotar na gitugotan pa nga makabotar pag-
usab
c. Ang smartmatic technician dili authorizado sa
COMELEC ug wala na assign sa particular nga
presinto, pangitaa gyud ang
authorization/identification
d. Ang technician wala tawga sa BEI nga mo-ayo
sa machine pero nianha gyud kay magkubi
kubi.
e. Technician wala miayo sa machine maskin pag
girequest na.
f. Coordinate sa mga watcher aron ma properly
documented gyud ang mga panghitabo.
HUMAN SA ELECTION
1. Tan-awon ang pagsarado sa machine
2. Ug ang pagconsolidate sa mga botos
3. During the transmission of the result, ang
transmission cable kinahanglan n aka attached sa
machine
4. During sa printing sa result, dili maka attach ang
transmission cable
5. Make sure nga ang ballot box selyado ug naa gyuy
makauban sa paghatod niini ngadto sa canvassing
area
PERSONAL NOTE FOR PARALEGALS
1. Strong pero matinahuron, makiglantugi pero dili
mamalikas ug musingka, gamita gyud ang “with
all due respect maam/sir …”
2. Dili ta mangharass sa laing partido ug
supporters
3. Kon harasson kita, any form, andama gyud ang
video cam/phone, aron duna tay solid nga
ebidensya, makafile ta og grave/light threat,
unjust vexation, malicious mischief or physical
injury, slander (oral defamation) ug uban pang
criminal, civil ug administrative nga kaso batok
sa kontra.