You are on page 1of 27

Studi Kasus Analisa Kelayakan Usaha

POWER QUALITY PEP TANJUNG FIELD

Note : Merujuk MoM permintaan PT. Pertamina EP Aset V di Tanjung Field (Kalimantan) dengan Kajian sebagai berikut

1 Beban Puncak Saat ini 5,300 kW


2 Running Hour(s) 720 Hour(s)
3 Pemakaian Energi Per (Bulan) 3,052,800 kWh

Harga
No Komponen Biaya Satuan Jumlah Fisik per Satuan
Rp
1 DRUPS Unit kVA 4 12,500,000
2 MPB (MAIN PANEL BOARD) Set 4 2,196,908,000
3 UTP Set 4 380,000,000
4 ATP (Auxiliary Transformer Panel) Set 4 108,000,000
5 RSP (Redundant Starting Panel) Set 4 98,000,000
6 DC Panel 110 V 20A Set 4 100,700,000
7 Vertical Remote Radiator Set 4 350,000,000
8 Exhaust Silencer Set 4 100,095,000
9 Attenuator & louver Set 4 118,000,000
10 Bulk Tank Set 4 350,000,000
11 Daily tank Set 4 52,300,000
12 Grounding System Set 4 52,500,000
13 Fuel Polishing Lot 1 50,000,000
14 Cabling System Set 4 460,215,000
15 Floor Epoxy m2 200 325,000
16 Battery Starter Set 4 25,000,000
17 Bulk material + Consumable Parts Set 4 150,000,000
18 Rental Load Bank Set 4 92,000,000
19 Operational Project Management Lot 4 175,000,500
20 Shipment Tax and Custom clearence Lot 4 1,200,000,000
21 Site Handling Lot 4 245,000,000
22 Power House m2 800 5,500,000

4 Komponen Biaya Tambahan

Biaya per
No Struktur biaya Satuan Jumlah Fisik satuan
Rp
1 Scope Perawatan Harian
2 a. Cek temperatur Diesel Engine
3 b. Sistem Bahan Bakar
4 c. Sistem Pendingin
Lot 1 Rp -
5 d. Freewheel Clutch
6 e. Perubahan Sound Level Comparasion
7 f. Cleaning debu dan pasir
8 g. Cek sistem alarm indikator UCP/BCP
9 Scope Perawatan Mingguan
10 a. Auto Mode Logging
11 b. Cek UCP Panel
12 c. Lamp Test UCP/BCP
13 d. Cek Baterai dan Oil Level Diesel
14 e. Cek Pre-Heating & Pre Lubrication
Lot 1 Rp -
15 f. Cek Induction Coupling
16 g. Cek GMN Freewheel Clutch
17 h. Cek Generator
18 i. Cek Sistem Pendingin
19 j. Cek Sistem Bahan Bakar
20 g. Cek sistem alarm indikator UCP/BCP
21 Scope Perawatan Bulanan

Lot 1 Rp -
22 a. System Test Logging
23 b. Diesel Test Logging
24 c. Lamp Test UCP/BCP Lot 1 Rp -
25 d. Cek Baterai dan Oil Level Diesel
26 e. Cek Pre-Heating & Pre Lubrication
27 f. Cek Induction Coupling
28 Scope Perawatan Minor (6 Bulan)
29 a. Greasing setiap 3 Bulan Drum 1 Rp 10,000,000
30 b. Greasing setiap 6 Bulan
31 Scope Perawatan Major (12 Bulan)
kVA 1 Rp 50,000
32 a. Perawatan Mesin Interval 1 Tahun
33 Scope Perawatan Major (5 Tahun)
kVA 1 Rp 75,000
34 a. Overhaul
35 Karyawan Engineer Orang/Bulan 1 Rp 5,000,000
Operasional Cost Orang/Bulan 1 Rp 4,500,000
36
37 Listrik, Telepon, Air Bulan 1 Rp 3,000,000
38 Sewa Kantor SPV Bulan 1 Rp 10,000,000
n Kajian sebagai berikut

Umur
Ekonomis
(tahun)
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10

Keterangan

Beban Biaya Upah


Bulanan Engineer

Beban Biaya Upah


Bulanan Engineer

Beban Biaya Upah


Beban Biaya Upah
Bulanan Engineer

UMK + Tunjangan
Akomodasi (Penginapan,
Makan, Transport)
Cost untuk keperluan
kantor
Asumsi Untuk Analisis Keuangan

No Asumsi Satuan Nilai / Jumlah


1 Periode proyek tahun 20
2 Bulan kerja tahun bulan 12
3 Output, Produksi dan Harga:
a. Produksi telur asin per bulan butir 150,000
b. Produksi telur asin per hari butir 5,000
c. Harga penjualan telur asin Rp/butir 800
d. Lama menunggu pendapatan hari 41
e. Kerusakan Bahan Baku dan Prod Permil 0.1%
4 Tenaga kerja : orang
a. Tetap orang 0
b. Produksi orang 10
c. Pemasaran orang 1
5 Penggunaan input dan harga:
a. Input telur itik 1 bulan butir 150,000
b. Harga pembelian telur itik Rp/butir 625
6 Suku Bunga per Tahun % 14%
7 Proporsi Modal :
a. Kredit % 70%
b. Modal Sendiri % 30%
8 Jangka waktu Kredit tahun 3
9 ………………………………………… ……….
10 ………………………………………… ……….
Biaya Investasi

Harga Jumlah Umur Nilai Nilai


N SATUA Jumlah per Satuan Biaya Ekonomis Penyusutan Sisa Proyek
Komponen Biaya
o N Fisik
Rp Rp (tahun) Rp Rp
1 Perizinan 1 2,500,000 2,500,000
2 Bangunan m2 150 250,000 37,500,000 10 3,750,000 26,250,000
3 Tanah m2 200 20,000 4,000,000 4,000,000
4 Kendaraan 0
a. Mobil Box unit 1 70,000,000 70,000,000 7 10,000,000 40,000,000
b. Pick Up unit 1 35,000,000 35,000,000 7 5,000,000 20,000,000
c. Sepeda Motor unit 1 7,500,000 7,500,000 7 1,071,429 4,285,714
5 Alat produksi dan Pengemas 0
a.Timbangan unit 1 500,000 500,000 3 166,667
b. Wadah / Kotak Pemerama unit 500 30,000 15,000,000 2 7,500,000 7,500,000
c. Panci Perebusan unit 3 100,000 300,000 3 100,000 100,000
d. Kompor Minyak unit 3 50,000 150,000 3 50,000 50,000
e. Ember/Baskom unit 4 10,000 40,000 3 13,333
f. Tampah unit 10 3,500 35,000 3 11,667
6 Peralatan lainnya 0
c. Mesin Tik unit 1 500,000 500,000 3 166,667
d. Papan Nama unit 1 400,000 400,000 3 133,333
e. Cap Merek dan Kode Prod unit 4 25,000 100,000 3 33,333
Jumlah 173,525,000 27,996,429 ###

Sumber dana investasi dari *) : Share Dana Jumlah Nominal


a. Kredit 70% 121,467,500
b. Dana sendiri 30% 52,057,500
a. Biaya Variabel
(untuk memproduksi 150.000 butir telur asin per bulan)

Jumla Biaya per Jumlah biaya


No Struktur biaya Satuan h satuan 1 bulan
Fisik Rp Rp
1 Bahan baku
Telur Itik butir ### 625 93,750,000

2 Bahan Pengasin
a. Garam kg 1,500 300 450,000
b. Tanah liat kg 4,500 250 1,125,000

3 Bahan Pembantu
a. Minyak tanah liter 150 1,200 180,000
b. Sabun bungkus 30 2,000 60,000
c. Alas jerami Kg 250 25 6,250
d. Bensin liter 350 2,800 980,000

4 Bahan Pengemasan
a. Pengemas plastik unit 6,250 150 937,500
b. Peti Kemas Kayu Unit 500 15,000 7,500,000

5 Tenaga Kerja Langsung


a. Penyiapan Bahan Orang 2 250,000 500,000
b. Pengasinan Orang 2 250,000 500,000
c. Pencucian Orang 4 250,000 1,000,000
d. Perebusan + pengemas Orang 2 400,000 800,000

Total Biaya Variabel 107,788,750

b. Biaya Tetap -

Biaya Total Biaya 1


No Uraian Jumlah Unit
Per Unit Bulan
1 Tenaga Kerja
a. Manajer
b. Supir
c. Administrasi
2 Minyak Tanah
3 Air
4 Listrik
5 Telepon
6 Bongkar Muat
7 ATK
8 Biaya lain-lain
9 Iuran
10 Perawatan Kendaraan
TOTAL 4,160,000
2. BIAYA PEMASARAN
No Struktur Biaya Jml Fisik Biaya Per Biaya 1 bulan
Satuan Satuan
1 Tenaga Kerja 1 Org 750000 750,000
2 Biaya Lain-lain

3. KEBUTUHAN MODAL KERJA


Biaya Produksi 111,948,750
Biaya Pemasaran 750,000
Jumlah Modal Kerja 112,698,750
Modal Kerja 1,5 bulan 169,048,125
Sumber dana modal kerja dari *) :
a. Kredit 70% 118,333,688
b. Dana sendiri 30% 50,714,438
Ket : *)
Modal kerja yang diperlukan adalah sama dengan biaya operasional dan over head cost untuk
satu setengah bulan pertama (kecuali biaya overhead panci, kompor minyak dan peti kemas yang
hanya dihitung satu bulan), karena pendapatan dari penjualan produk baru diterima setelah 30 hari.
dari saat dimulainya produksi.
Jumlah biaya
1 tahun
Rp
###
1,125,000,000

5,400,000
13,500,000

2,160,000
720,000
75,000
11,760,000

11,250,000
90,000,000

6,000,000
6,000,000
12,000,000
9,600,000

1,293,465,000

Total Biaya
1 Tahun

###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
###
49,920,000
Biaya Per Tahun

9,000,000

9,000,000

1,343,385,000
9,000,000
1,352,385,000

kan adalah sama dengan biaya operasional dan over head cost untuk
ama (kecuali biaya overhead panci, kompor minyak dan peti kemas yang
n), karena pendapatan dari penjualan produk baru diterima setelah 30 hari.
Proyeksi Produksi Dan Pendapatan Kotor

PENJUALAN
HARGA
NO Produk VOLUME UNIT 1
JUAL
BULAN
1 Telur asin 148,500 butir 800 ###
TOTAL ###
PENJULAN
1 TAHUN
1,425,600,000
1,425,600,000
Angsuran Kredit Investasi

Bunga : 14% 12 bulan


Angsuran
Periode Kredit Bunga Total Saldo Awal Saldo Akhir
Tetap

Tahun-0 ### 121,467,500 121,467,500


Bulan -1 3,374,097 1,417,121 4,791,218 121,467,500 118,093,403
Bulan -2 3,374,097 1,377,756 4,751,854 118,093,403 114,719,306
Bulan -3 3,374,097 1,338,392 4,712,489 114,719,306 111,345,208
Bulan -4 3,374,097 1,299,027 4,673,125 111,345,208 107,971,111
Bulan -5 3,374,097 1,259,663 4,633,760 107,971,111 104,597,014
Bulan -6 3,374,097 1,220,298 4,594,396 104,597,014 101,222,917
Bulan -7 3,374,097 1,180,934 4,555,031 101,222,917 97,848,819
Bulan -8 3,374,097 1,141,570 4,515,667 97,848,819 94,474,722
Bulan -9 3,374,097 1,102,205 4,476,302 94,474,722 91,100,625
Bulan -10 3,374,097 1,062,841 4,436,938 91,100,625 87,726,528
Bulan -11 3,374,097 1,023,476 4,397,573 87,726,528 84,352,431
Bulan -12 3,374,097 984,112 4,358,209 84,352,431 80,978,333
Tahun-1 40,489,167 14,407,395 54,896,562
Bulan -1 3,374,097 944,747 4,318,844 80,978,333 77,604,236
Bulan -2 3,374,097 905,383 4,279,480 77,604,236 74,230,139
Bulan -3 3,374,097 866,018 4,240,116 74,230,139 70,856,042
Bulan -4 3,374,097 826,654 4,200,751 70,856,042 67,481,944
Bulan -5 3,374,097 787,289 4,161,387 67,481,944 64,107,847
Bulan -6 3,374,097 747,925 4,122,022 64,107,847 60,733,750
Bulan -7 3,374,097 708,560 4,082,658 60,733,750 57,359,653
Bulan -8 3,374,097 669,196 4,043,293 57,359,653 53,985,556
Bulan -9 3,374,097 629,831 4,003,929 53,985,556 50,611,458
Bulan -10 3,374,097 590,467 3,964,564 50,611,458 47,237,361
Bulan -11 3,374,097 551,103 3,925,200 47,237,361 43,863,264
Bulan -12 3,374,097 511,738 3,885,835 43,863,264 40,489,167
Tahun-2 40,489,167 8,738,912 49,228,078
Bulan -1 3,374,097 472,374 3,846,471 40,489,167 37,115,069
Bulan -2 3,374,097 433,009 3,807,106 37,115,069 33,740,972
Bulan -3 3,374,097 393,645 3,767,742 33,740,972 30,366,875
Bulan -4 3,374,097 354,280 3,728,377 30,366,875 26,992,778
Bulan -5 3,374,097 314,916 3,689,013 26,992,778 23,618,681
Bulan -6 3,374,097 275,551 3,649,648 23,618,681 20,244,583
Bulan -7 3,374,097 236,187 3,610,284 20,244,583 16,870,486
Bulan -8 3,374,097 196,822 3,570,920 16,870,486 13,496,389
Bulan -9 3,374,097 157,458 3,531,555 13,496,389 10,122,292
Bulan -10 3,374,097 118,093 3,492,191 10,122,292 6,748,194
Bulan -11 3,374,097 78,729 3,452,826 6,748,194 3,374,097
Bulan -12 3,374,097 39,364 3,413,462 3,374,097 (0)
Tahun-3 40,489,167 3,070,428 ###
Angsuran Kredit Modal Kerja

Bunga : 14% 12 bulan


Angsuran
Periode Kredit Bunga Total Saldo Awal Saldo Akhir
Tetap

Tahun-0 118,333,688 ### 118,333,688


Bulan -1 3,287,047 1,380,560 4,667,607 ### 115,046,641
Bulan -2 3,287,047 1,342,211 4,629,258 ### 111,759,594
Bulan -3 3,287,047 1,303,862 4,590,909 ### 108,472,547
Bulan -4 3,287,047 1,265,513 4,552,560 ### 105,185,500
Bulan -5 3,287,047 1,227,164 4,514,211 ### 101,898,454
Bulan -6 3,287,047 1,188,815 4,475,862 ### 98,611,407
Bulan -7 3,287,047 1,150,466 4,437,513 98,611,407 95,324,360
Bulan -8 3,287,047 1,112,118 4,399,164 95,324,360 92,037,313
Bulan -9 3,287,047 1,073,769 4,360,816 92,037,313 88,750,266
Bulan -10 3,287,047 1,035,420 4,322,467 88,750,266 85,463,219
Bulan -11 3,287,047 997,071 4,284,118 85,463,219 82,176,172
Bulan -12 3,287,047 958,722 4,245,769 82,176,172 78,889,125
Tahun-1 ### ### ###
Bulan -1 3,287,047 920,373 4,207,420 78,889,125 75,602,078
Bulan -2 3,287,047 882,024 4,169,071 75,602,078 72,315,032
Bulan -3 3,287,047 843,675 4,130,722 72,315,032 69,027,985
Bulan -4 3,287,047 805,326 4,092,373 69,027,985 65,740,938
Bulan -5 3,287,047 766,978 4,054,024 65,740,938 62,453,891
Bulan -6 3,287,047 728,629 4,015,676 62,453,891 59,166,844
Bulan -7 3,287,047 690,280 3,977,327 59,166,844 55,879,797
Bulan -8 3,287,047 651,931 3,938,978 55,879,797 52,592,750
Bulan -9 3,287,047 613,582 3,900,629 52,592,750 49,305,703
Bulan -10 3,287,047 575,233 3,862,280 49,305,703 46,018,656
Bulan -11 3,287,047 536,884 3,823,931 46,018,656 42,731,610
Bulan -12 3,287,047 498,535 3,785,582 42,731,610 39,444,563
Tahun-2 ### ### ###
Bulan -1 3,287,047 460,187 3,747,233 39,444,563 36,157,516
Bulan -2 3,287,047 421,838 3,708,885 36,157,516 32,870,469
Bulan -3 3,287,047 383,489 3,670,536 32,870,469 29,583,422
Bulan -4 3,287,047 345,140 3,632,187 29,583,422 26,296,375
Bulan -5 3,287,047 306,791 3,593,838 26,296,375 23,009,328
Bulan -6 3,287,047 268,442 3,555,489 23,009,328 19,722,281
Bulan -7 3,287,047 230,093 3,517,140 19,722,281 16,435,234
Bulan -8 3,287,047 191,744 3,478,791 16,435,234 13,148,188
Bulan -9 3,287,047 153,396 3,440,442 13,148,188 9,861,141
Bulan -10 3,287,047 115,047 3,402,094 9,861,141 6,574,094
Bulan -11 3,287,047 76,698 3,363,745 6,574,094 3,287,047
Bulan -12 3,287,047 38,349 3,325,396 3,287,047 (0)
Tahun-3 ### ### ###

Angsuran Angsuran Total


Tahun Pokok Bunga Angsuran Saldo Awal Saldo Akhir
### 239,801,188
1 79,933,729 28,443,085 ### ### 159,867,459
2 79,933,729 17,252,363 97,186,093 ### 79,933,729
3 79,933,729 6,061,641 85,995,370 79,933,729 0
Proyeksi Rugi Laba Usaha (Rp)

Tahun
No Uraian
1 2 3
A Penerimaan ###
Total Penerimaan ### ### ###

B Pengeluaran ###
i. Biaya Variabel ### ### 1,293,465,000
ii. Biaya Tetap 49,920,000 49,920,000 49,920,000
iii. Depresiasi 27,996,429 27,996,429 27,996,429
iv. Angsuran Bunga 28,443,085 17,252,363 6,061,641
v. Biaya Pemasaran/Distribu 9,000,000 9,000,000 9,000,000
Total Pengeluaran ### ### ###

C R/L Sebelum Pajak 16,775,486 27,966,208 39,156,930


F Pajak (15%) 2,516,323 4,194,931 5,873,540
G Laba Setelah Pajak 14,259,163 23,771,277 33,283,391
H Profit on Sales 1.00% 1.67% 2.33%

I BEP: Rupiah ### ### 906,036,525


Butir 1,434,386 1,283,466 1,132,546
Proyeksi Arus Kas
Rupiah
Tahun
No Uraian
0 1 2 3
A Arus Masuk
1. Total Penjualan 1,425,600,000 1,425,600,000 1,425,600,000
2. Kredit
a. Investasi 121,467,500
b. Modal Kerja 118,333,688
3. Modal Sendiri
a. Investasi 52,057,500
b. Modal Kerja 50,714,438
4. Nilai Sisa Proyek 102,185,714
Total Arus Masuk 173,525,000 1,594,648,126 1,425,600,000 1,527,785,714
Arus Masuk unt Menghitung IRR - 1,425,600,000 1,425,600,000 1,527,785,714

B Arus Keluar
1. Biaya Investasi 173,525,000 - - 15,000,000
2. Biaya Variabel 1,293,465,000 1,293,465,000 1,293,465,000
3. Biaya Tetap 49,920,000 49,920,000 49,920,000
4. Angsuran Pokok 79,933,729 79,933,729 79,933,729
5. Angsuran Bunga 28,443,085 17,252,363 6,061,641
6. Pajak 2,516,323 4,194,931 5,873,540
7. Biaya Pemasaran/Distribusi 9,000,000 9,000,000 9,000,000
Total Arus Keluar 173,525,000 1,463,278,138 1,453,766,024 1,459,253,910
Arus Keluar unt Menghitung IRR 173,525,000 1,354,901,323 1,356,579,931 1,373,258,540

C Arus Bersih (NCF) - 131,369,988 (28,166,024) 68,531,804


D CASH FLOW UNTUK MENGHITUNG IRR (173,525,000) 70,698,677 69,020,069 154,527,175
Discount Factor (14%) 1.0000 0.8772 0.7695 0.6750
Present Value (173,525,000) 62,016,383 53,108,702 104,301,441
E CUMMULATIVE (173,525,000) (111,508,617) (58,399,915) 45,901,527

F ANALISIS KELAYAKAN USAHA


NPV (14%) Rp 45,901,527
IRR 27.13%
Net B/C 1.26
PBP 2.6 tahun
30.7 bulan
PROYEKSI NERACA, AKHIR TAHUN

Tahun Ke . . .
URAIAN 0 1 2 3

AKTIVA LANCAR
1. Kas 52,057,500
2. Bank 118,333,688 0 0 0
3. Piutang 0 128,399,242 108,683,025 128,399,242
4. Persediaan 0 55,028,246 55,028,246 55,028,246
Jumlah Aktiva lancar 170,391,188 183,427,488 163,711,271 183,427,488
AKTIVA TETAP
1. Kendaraan, mesin & peralatan 121,467,500 121,467,500 121,467,500 121,467,500
2. Akumulasi Penyusutan 0 27,996,429 55,992,857 83,989,286
Jumlah Aktiva tetap 121,467,500 93,471,071 65,474,643 37,478,214

JUMLAH AKTIVA 291,858,688 276,898,559 229,185,914 220,905,702

HUTANG
1. Hutang dagang
2. Bank 239,801,188 159,867,459 79,933,729 0
Jumlah Hutang 239,801,188 159,867,459 79,933,729 0
MODAL
1. Modal sendiri 52,057,500 102,771,938 102,771,938 102,771,938
2. Laba ditahan 0 14,259,163 38,030,440 71,313,831

Jumlah Modal 52,057,500 117,031,101 140,802,378 174,085,768


JUMLAH PASIVA 291,858,688 276,898,559 220,736,107 174,085,768
RASIO KEUANGAN

URAIAN Tahun 0 Tahun 1 Tahun 2 Tahun 3

Rasio Likuiditas
- Current Ratio 71.1 114.7 204.8 NA

Rasio Leverage (Solvabilitas)


- Debt to Asset Ratio 82.2 57.7 34.9 0.0
- Debt to Equity Ratio 460.6 136.6 56.8 0.0

Rasio Profitabilitas
- Net Profit Margin 1.0 1.7 2.3
- Return on Investment 8.2 13.7 19.2
- Return on Equty 27.4 20.3 23.6

NA = Nilai tak terdefinisikan.


Analisis Sensitivitas Kenaikan Biaya Variabel
Biaya Variabel
Rupiah
Tahun
No Uraian
0 1 2 3
A Arus Masuk
1. Total Penjualan 1,425,600,000 1,425,600,000 1,425,600,000
2. Kredit
a. Investasi 121,467,500
b. Modal Kerja 118,333,688
3. Modal Sendiri
a. Investasi 52,057,500
b. Modal Kerja 50,714,438
4. Nilai Sisa Proyek 102,185,714
Total Arus Masuk 173,525,000 ### ### ###
Arus Masuk unt Menghitung IRR - ### ### ###

B Arus Keluar
1. Biaya Investasi 173,525,000 - - 15,000,000
2. Biaya Variabel - - -
3. Biaya Tetap 49,920,000 49,920,000 49,920,000
4. Angsuran Pokok 79,933,729 79,933,729 79,933,729
5. Angsuran Bunga 28,443,085 17,252,363 6,061,641
6. Pajak 2,516,323 4,194,931 5,873,540
7. Biaya Pemasaran/Distribusi 9,000,000 9,000,000 9,000,000
Total Arus Keluar 173,525,000 169,813,138 160,301,024 165,788,910
Arus Keluar unt Menghitung IRR 173,525,000 61,436,323 63,114,931 79,793,540

C Arus Bersih (NCF) - 1,424,834,988 1,265,298,976 1,361,996,804


D CASH FLOW UNTUK MENGHITUNG IR (173,525,000) 1,364,163,677 1,362,485,069 1,447,992,175
Discount Factor (14%) 1.0000 0.8772 0.7695 0.6750
Present Value (173,525,000) 1,196,634,804 1,048,388,018 977,353,474
E CUMMULATIVE (173,525,000) 1,023,109,804 2,071,497,823 3,048,851,297

F ANALISIS KELAYAKAN USAHA


NPV (14%) ###
IRR 785.47%
Net B/C 18.57
PBP (0.12) tahun
Analisis Sensitivitas Kenaikan Biaya Variabel
Biaya Variabel
Rupiah
Tahun
No Uraian
0 1 2 3
A Arus Masuk
1. Total Penjualan 1,425,600,000 1,425,600,000 1,425,600,000
2. Kredit
a. Investasi 121,467,500
b. Modal Kerja 118,333,688
3. Modal Sendiri
a. Investasi 52,057,500
b. Modal Kerja 50,714,438
4. Nilai Sisa Proyek 102,185,714
Total Arus Masuk 173,525,000 ### ### ###
Arus Masuk unt Menghitung IRR - ### ### ###

B Arus Keluar
1. Biaya Investasi 173,525,000 - - 15,000,000
2. Biaya Variabel - - -
3. Biaya Tetap 49,920,000 49,920,000 49,920,000
4. Angsuran Pokok 79,933,729 79,933,729 79,933,729
5. Angsuran Bunga 28,443,085 17,252,363 6,061,641
6. Pajak 2,516,323 4,194,931 5,873,540
7. Biaya Pemasaran/Distribusi 9,000,000 9,000,000 9,000,000
Total Arus Keluar 173,525,000 169,813,138 160,301,024 165,788,910
Arus Keluar unt Menghitung IRR 173,525,000 61,436,323 63,114,931 79,793,540

C Arus Bersih (NCF) - 1,424,834,988 1,265,298,976 1,361,996,804


D CASH FLOW UNTUK MENGHITUNG IR (173,525,000) 1,364,163,677 1,362,485,069 1,447,992,175
Discount Factor (14%) 1.0000 0.8772 0.7695 0.6750
Present Value (173,525,000) 1,196,634,804 1,048,388,018 977,353,474
E CUMMULATIVE (173,525,000) 1,023,109,804 2,071,497,823 3,048,851,297

F ANALISIS KELAYAKAN USAHA


NPV (14%) ###
IRR 785.47%
Net B/C 18.57
PBP (0.12) tahun
-1.4
Analisis Sensitivitas Penurunan Pendapatan
Pendapatan
Rupiah
Tahun
No Uraian
0 1 2 3
A Arus Masuk
1. Total Penjualan - - -
2. Kredit
a. Investasi 121,467,500
b. Modal Kerja 118,333,688
3. Modal Sendiri
a. Investasi 52,057,500
b. Modal Kerja 50,714,438
4. Nilai Sisa Proyek 102,185,714
Total Arus Masuk 173,525,000 169,048,126 - 102,185,714
Arus Masuk unt Menghitung IRR - - - 102,185,714

B Arus Keluar
1. Biaya Investasi 173,525,000 - - 15,000,000
2. Biaya Variabel 1,293,465,000 1,293,465,000 1,293,465,000
3. Biaya Tetap 49,920,000 49,920,000 49,920,000
4. Angsuran Pokok 79,933,729 79,933,729 79,933,729
5. Angsuran Bunga 28,443,085 17,252,363 6,061,641
6. Pajak 2,516,323 4,194,931 5,873,540
7. Biaya Pemasaran/Distribusi 9,000,000 9,000,000 9,000,000
Total Arus Keluar 173,525,000 1,463,278,138 1,453,766,024 1,459,253,910
Arus Keluar unt Menghitung IRR 173,525,000 ### ### ###

C Arus Bersih (NCF) - (1,294,230,012) (1,453,766,024) (1,357,068,196)


D CASH FLOW UNTUK MENGHITUNG IR (173,525,000) (1,354,901,323) (1,356,579,931) (1,271,072,825)
Discount Factor (14%) 1.0000 0.8772 0.7695 0.6750
Present Value (173,525,000) (1,188,509,932) (1,043,844,207) (857,937,952)
E CUMMULATIVE (173,525,000) (1,362,034,932) (2,405,879,139) (3,263,817,091)

F ANALISIS KELAYAKAN USAHA


NPV (14%) ###
IRR Err:523
Net B/C (17.81)
PBP (0.80) tahun
-9.7
Analisis Sensitivitas Penurunan Pendapatan
Pendapatan
Rupiah
Tahun
No Uraian
0 1 2 3
A Arus Masuk
1. Total Penjualan - - -
2. Kredit
a. Investasi 121,467,500
b. Modal Kerja 118,333,688
3. Modal Sendiri
a. Investasi 52,057,500
b. Modal Kerja 50,714,438
4. Nilai Sisa Proyek 102,185,714
Total Arus Masuk 173,525,000 169,048,126 - 102,185,714
Arus Masuk unt Menghitung IRR - - - 102,185,714

B Arus Keluar
1. Biaya Investasi 173,525,000 - - 15,000,000
2. Biaya Variabel 1,293,465,000 1,293,465,000 1,293,465,000
3. Biaya Tetap 49,920,000 49,920,000 49,920,000
4. Angsuran Pokok 79,933,729 79,933,729 79,933,729
5. Angsuran Bunga 28,443,085 17,252,363 6,061,641
6. Pajak 2,516,323 4,194,931 5,873,540
7. Biaya Pemasaran/Distribusi 9,000,000 9,000,000 9,000,000
Total Arus Keluar 173,525,000 1,463,278,138 1,453,766,024 1,459,253,910
Arus Keluar unt Menghitung IRR 173,525,000 ### ### ###

C Arus Bersih (NCF) - (1,294,230,012) (1,453,766,024) (1,357,068,196)


D CASH FLOW UNTUK MENGHITUNG IR (173,525,000) (1,354,901,323) (1,356,579,931) (1,271,072,825)
Discount Factor (14%) 1.0000 0.8772 0.7695 0.6750
Present Value (173,525,000) (1,188,509,932) (1,043,844,207) (857,937,952)
E CUMMULATIVE (173,525,000) (1,362,034,932) (2,405,879,139) (3,263,817,091)

F ANALISIS KELAYAKAN USAHA


NPV (14%) ###
IRR Err:523
Net B/C (17.81)
PBP (0.80) tahun
-9.7
Analisis Sensitivitas Kenaikan Biaya Variabel dan Penurunan Pendapatan
Biaya Variabel
Pendapatan
Rupiah
Tahun
No Uraian
0 1 2 3
A Arus Masuk
1. Total Penjualan - - -
2. Kredit
a. Investasi 121,467,500
b. Modal Kerja 118,333,688
3. Modal Sendiri
a. Investasi 52,057,500
b. Modal Kerja 50,714,438
4. Nilai Sisa Proyek 102,185,714
Total Arus Masuk 173,525,000 169,048,126 - 102,185,714
Arus Masuk unt Menghitung IRR - - - 102,185,714

B Arus Keluar
1. Biaya Investasi 173,525,000 - - 15,000,000
2. Biaya Variabel - - -
3. Biaya Tetap 49,920,000 49,920,000 49,920,000
4. Angsuran Pokok 79,933,729 79,933,729 79,933,729
5. Angsuran Bunga 28,443,085 17,252,363 6,061,641
6. Pajak 2,516,323 4,194,931 5,873,540
7. Biaya Pemasaran/Distribusi 9,000,000 9,000,000 9,000,000
Total Arus Keluar 173,525,000 169,813,138 160,301,024 165,788,910
Arus Keluar unt Menghitung IRR 173,525,000 61,436,323 63,114,931 79,793,540

C Arus Bersih (NCF) - (765,012) (160,301,024) (63,603,196)


D CASH FLOW UNTUK MENGHITUNG IR (173,525,000) (61,436,323) (63,114,931) 22,392,175
Discount Factor (14%) 1.0000 0.8772 0.7695 0.6750
Present Value (173,525,000) (53,891,511) (48,564,890) 15,114,080
E CUMMULATIVE (173,525,000) (227,416,511) (275,981,401) (260,867,321)

F ANALISIS KELAYAKAN USAHA


NPV (14%) ###
IRR Err:523
Net B/C (0.50)
PBP 20.26 tahun
243.1
Analisis Sensitivitas Kenaikan Biaya Variabel dan Penurunan Pendapatan
Biaya Variabel
Pendapatan
Rupiah
Tahun
No Uraian
0 1 2 3
A Arus Masuk
1. Total Penjualan - - -
2. Kredit
a. Investasi 121,467,500
b. Modal Kerja 118,333,688
3. Modal Sendiri
a. Investasi 52,057,500
b. Modal Kerja 50,714,438
4. Nilai Sisa Proyek 102,185,714
Total Arus Masuk 173,525,000 169,048,126 - 102,185,714
Arus Masuk unt Menghitung IRR - - - 102,185,714

B Arus Keluar
1. Biaya Investasi 173,525,000 - - 15,000,000
2. Biaya Variabel - - -
3. Biaya Tetap 49,920,000 49,920,000 49,920,000
4. Angsuran Pokok 79,933,729 79,933,729 79,933,729
5. Angsuran Bunga 28,443,085 17,252,363 6,061,641
6. Pajak 2,516,323 4,194,931 5,873,540
7. Biaya Pemasaran/Distribusi 9,000,000 9,000,000 9,000,000
Total Arus Keluar 173,525,000 169,813,138 160,301,024 165,788,910
Arus Keluar unt Menghitung IRR 173,525,000 61,436,323 63,114,931 79,793,540

C Arus Bersih (NCF) - (765,012) (160,301,024) (63,603,196)


D CASH FLOW UNTUK MENGHITUNG IR (173,525,000) (61,436,323) (63,114,931) 22,392,175
Discount Factor (14%) 1.0000 0.8772 0.7695 0.6750
Present Value (173,525,000) (53,891,511) (48,564,890) 15,114,080
E CUMMULATIVE (173,525,000) (227,416,511) (275,981,401) (260,867,321)

F ANALISIS KELAYAKAN USAHA


NPV (14%) ###
IRR Err:523
Net B/C (0.50)
PBP 20.26 tahun
243.1
Tabel 10 : Rumus perhitungan Discount Factor (DF) untuk per tahun

Rumus DF = 1 r = suku bunga


(1+r) n
n = 1, 2 …n (tahun)

r = 14%
(konst ###
ParameteThn 0 Thn 1 Thn 2 Thn 3 Thn 4 Thn 5 Thn 6 Thn 7 Thn 8 Thn 9 Thn 10
n 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
r 14% ### 14% 14% 0.14 0.14 0 0 14% 14% 14%
1+r 1.14 1.14 1.14 1.14 1.14 1.14 1 1 1.14 1.14 1.14
(1+r)n 1.00 1.14 1.30 1.48 1.69 1.93 2.19 2.50 2.85 3.25 3.71
DF *)
1/(1+r)n ### ### ### ### ### ### ### ### ### ### ###

Keterangan *)
: Nilai DF akan berubah jika r thn 1, 2 .. n diganti sesuai dengan nilai r yang diinginkan
uk per tahun

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23
14% 14% 14% 14% 14% 14% 14% 14% 14% 14% 14% 14% 14%
1.14 1.14 1.14 1.14 1.14 1.14 1.14 1.14 1.14 1.14 1.14 1.14 1.14
4.23 4.82 5.49 6.26 7.14 8.14 9.28 10.58 12.06 13.74 15.67 17.86 20.36

### ### ### ### ### ### ### ### ### ### ### ### ###

an nilai r yang diinginkan/dicari


24 25
24 25
14% 14%
1.14 1.14
23.21 26.46

### 0.0378

You might also like