Вежба 1

Дискретна Математика 1 Аудиториска вежба 1
Исказно сметање
Дефиниција: Исказ е секоја декларативна реченица, којашто задоволува точно еден

од следнива два услови:
1) реченицата е вистинита;
2) реченицата е невистинита.
Примери: Искази (прости искази) се следниве реченици:
p) 2 + 3 = 5;
q) Март има 31 ден.;
r) 2  5 = 6;
s) Париз е главен град на Мaкедонија.
и тоа p и q се точни искази, r и s се неточни искази.
Следниве реченици не се искази:
p) Времето е убаво.
q) Утре ќе биде сончево.
r) Февруари има 29 дена.
s) Бројот n е делив со 3.
Исказите ги бележиме со латинските букви:p, q, r, s, . . . , p1, p2, . . .
Со  и  означуваме вистинитосни вредности на исказите, односно {, } е множество

вистинитосни вредности. Ознака: (p)=, (q)=.
За формирање на сложени искази ги користиме логичките сврзници: , , , ,→, ↔.
Таблиците на вистинитост за исказите: p, pq, pq, p→q, p↔q и pq се следниве:
p p
 
 
p q pq pq p→q p↔q pq
      
      
      
      
1
Секоја исказна формула определува функција на вистинитост која може да се

претстави со соодветна таблица на вистинитост.
Задача 1: Дали се искази следниве реченици:
а) Секој рамностран триаголник е рамнокрак.
б) Секој рамнокрак триаголник е рамностран.
в) Парниот број n е делив со 3 без остаток.
г) Јас сега можам.
Решение:
а) да, (вистинит исказ);
б) да, (невистинит исказ);
в) не;
г) не.
Задача 2: Да се запишат во вид на искази следниве реченици:
а) Или треба да се почитуваат сообраќајните правила или треба да се плати

казна;
б) 35 и 60 се делат со 3;
в) Производот на два броја е позитивен акко броевите се со ист знак;
г) Само еден од броевите 60 и 34 се дели со 5;
д) Производот на 3 и 4 е 7.
Решение:
а) p  q;
(p: Треба да се почитуваат сообраќајните правила,
q: Треба да се плати казна);
б) 3|35  3|60;
в) xy>0 ↔ (x>0  y>0)  (x<0  y<0);
г) 5|60  5|34;
д) 3  4=7.
2
Задача 3: Да се напишат вистинитосни таблици за следниве исказни формули:
а) p  q → r; б) ((p → q) → (p → q)) → q;
в) (p → q)  (q → r) → (p → r).
Решение:
а)
p q r pq pq→r
T T T T T
T T  T 
T  T T T
T   T 
 T T T T
 T  T 
  T  T
    T
б)
p q p p→q p→q (p→q) →(p→q) ((p → q) → (p → q)) → q
T T  T T T T
T    T T 
 Т T T T T T
  T T   T
3
в)
(p→q) (q→r) p→r (p→q)  (q → r)→(p→r).

p q r p→ q q→r
T T T T T Т Т Т
T T  T    Т
T  T  T  Т Т
T    Т   Т
 T T T T Т Т Т
 T  T   Т Т
  T Т T Т Т Т
   Т T Т Т Т
Задача 4: Да се провери дали следните исказни формули се задоволиви:
а) (p  q) → (p  r)  q;
б) q ↔ (((p  q)  r) → r);
в) (p  (q  s))  p ↔ (s  p).
Решение:
а) : (p  q) → (p  r)  q;
 
()=T, ако ()=T и ()=T или
()= и ()=T или
()= и ()= .
Нека ()= и ()=T. Од ()= следи (p)= и (q)= . Ако се замени во  се добива
вредноста на r:
((p  r)  q)=T
((Т  r)  Т)=T
Од замената се гледа дека за која било вредност на r, ()=T, па една вредност на

исказните променливи за кои формулата прима вредност Т е:
(p)=, (q)= и (r)=Т.
4
Следува, формулата е задоволива.
б) : q ↔ (((p  q)  r) → r)


()=T, ако (q)=T и ()=T или
(q)= и ()= .
Нека (q)= и ()=. Од ()= следи ((p  q)  r)=T и (r)= . Ако за вредностите
на q и r се замани во ((p  q)  r)=T се добива дека p може да прими било која
вредност, па една вредност на исказните променливи за кои формулата прима
вредност Т е:
(p)=Т, (q)=  и (r)= .
Значи, формулата е задоволива.
в)  : (p  (q  s)) p ↔ (s  p)

 
()=T, ако ()=T и ()=T или
()= и ()= .
Нека ()=T и ()=T.
Од ()=T следи (p  (q  s))=T или (p)=T.
Од ()=T следи (s)=T или (p)=T.
Ако (p)=T и (s)= , q може да прими било која вредност, па една вредност на
исказните променливи за кои формулата прима вредност Т е:
(p)=Т, (q)= T и (s)= .
Следува, формулата е задоволива.
Задача 5: Да се утврдат вредности за p, q и r така што исказната формула
: (( ⋁ ) → ) ↔ ( → ) ∨ ( → )
 
ќе биде невистинита.
Решение:
()=, ако ()=T и ()= или
()= и ()=T .
5
Нека ()=T и ()=.
Од ()= следи (p → r)=  и (q → r)=, односно (p)=T, (q)=T и (r)=. Ако за овие
вредности се замени во , се добива дека ()= што е контрадикција со ()=T.
Поради тоа се проверува другиот случај.
Нека ()= и ()=Т.
Од ()= следи (p  q)=T и (r)=, односно (r)= и ((p)=T или (q)=T).
Од ()=Т следи (p → r)=T или (q → r)=Т. Бидејќи (r)= следи (p)= или (q)=.
Една вредност на исказните променливи за кои формулата е невистинита е:
(p)= , (q)=T и (r)=.
Задача 6: Дали следниов систем од спецификации е конзистентен?

- Корисникот не може да влезе во системот од документи секогаш кога
софтверскиот систем се надоградува.
- Ако корисникот може да влезе во системот од документи, тогаш може да зачува
нов документ.
- Ако корисникот не може да зачува нов документ, тогаш системот не се
надоградува.
Решение:
p: корисникот може да влезе во системот од документи
q: софтверскиот систем се надоградува
r: корисникот може да зачува нов документ
( → ¬ ) ∧ ( → ) ∧ (¬ → ¬ ) ≡ (¬ ∨ ¬ ) ∧ (¬ ∨ ) ∧ (¬¬ ∨ ¬ )
≡ (¬ ∧ ¬ ) ∨ (¬ ∧ ) ∨ (¬ ∧ ¬ ) ∨ (¬ ∧ ) ∧ ( ∨ ¬ ) Д. з.
≡ ((¬ ∧ ¬ ) ∨ (¬ ∧ ) ∨ ¬ ∨ (¬ ∧ )) ∧ ( ∨ ¬ )
≡ ((¬ ∧ ¬ ) ∨ ¬ ∨ (¬ ∧ )) ∧ ( ∨ ¬ ) ≡ ((¬ ∧ ) ∨ ¬ ) ∧ ( ∨ ¬ )
≡ (¬ ∧ ∧ ) ∨ (¬ ∧ ) ∨ (¬ ∧ ∧ ¬ ) ∨ (¬ ∧ ¬ )
≡ (¬ ∧ ) ∨ (¬ ∧ ) ∨ (¬ ∧ ) ∨ (¬ ∧ ¬ )
≡ (¬ ∧ ) ∨ (¬ ∧ ) ∨ (¬ ∧ ¬ )
Од овде следува дека системот кога ≡  и ≡ T сите спецификации се исполнети, од

каде следува дека системот е конзистентен. (Сите спецификации се исполнети и кога
≡  и ≡ T или кога ≡ ≡  )
6
Тавтологии
Дефиниција: (тавтологија) Една исказна формула е тавтологија ако за секое можно

доделување на вредности на исказните променливи, формулата има вредност T.
(тавтологија=логички точна формула)
Дефиниција: (контрадикција) Една исказна формула е контрадикција ако за секое

можно доделување на вредности на исказните променливи, формулата има вредност
.
Примери: Тавтологии се: pp, p↔p
Контрадикции се: pp, p↔ (p)
Постојат три начини за докажување дали дадена исказна формула е тавтологија
1) со таблици;
2) со доведување до противречност;
3) со користење на еквивалентни формули.
Задача 1: Дали се тавтологии исказните формули:
а) p → q ↔ p  q,
б) ((p → q) → p) → p,
в) (p → q) → ((p → r) → (p → (q  r))).
Да се провери со метод на доведување до противречност.
Решение:
a) : → ↔ p q
 
Нека  не е тавтологија , значи за некое доделување на вредности на исказните

променливи , формулата има вредност .
()=, за некоја комбинација на вредности на исказните променливи p и q.
1 ()=T и ()= или
2 ()= и ()=T.
1 Од ()= следи (p)= и (q)= т.е . (p)=T и (q)=, но тогаш ()=(pq)=, што е
контрадикција со ()=Т .
7
2 Од ()= следи (p)=T и (q)=, но тогаш ()=(p  q)=, што е контрадикција со

()=Т .
Од 1 и 2 следува дека  е тавтологија .
б) : (p → q) → p) → p
Нека  не е тавтологија, значи за некое доделување на вредности на исказните

променливи , формулата има вредност .
()=, за некоја комбинација на вредности на исказните променливи p и q, односно

имаме :
((p→q) →p)=T и (p)= т.е.
((→q) →)=T и (p)= т.е.
(→q)= и (p)=.
но (→q)=Т за било која вредност на q, па оттука добиваме дека не постојат

вредности за p и q за кои ()=. Следува ()=Т за било која вредност на p и q, т.е  е
тавтологија.
в) : (p → q) → ( (p → r) → (p → (q  r) ) )
 
Нека  не е тавтологија, значи за некое доделување на вредности на исказните

променливи, формулата има вредност .
()=, за некоја комбинација на вредности на исказните променливи p и q, односно

имаме :
(p→q)=T и ((p→r) → (p→ (qr)))=
Од ((p→r) → (p→ (qr)))= следи
(p→r)=T и ( p→ (qr))= т.е.
(p→r)=T, (p)=T и (qr)=
Oд (p→r)=T, (p)=T следи (r)= T, а ова заедно со (qr)= повлекува (q)= . Доколку
се вратиме назад на  добиваме (p→q)= (Т→)=, што е контрадикција со (p→q)=Т.
Значи  е тавтологија.
8
Метод со дискусија по исказна буква:
Нека  е формула во која се појавуваат исказните променливи p1, p2, …,pn т е. нека 
=(p1, p2, …,pn ). За да докажеме дека  е.тавтологија, ќе покажеме дека
’=(T,p2,…,pn) и ”=(, p2, …,pn ) се тавтологии , од каде ќе следи дека  е
Задача 2: Со метод на дискусија по исказна буква , да се докаже дека е тавтологија:
 : (p→ (q→r)) → ((p→q) → (p→r)).
Решение:
 (p, q, r) е тавтологија акко ’(T, q, r) и ”(, q, r) се тавтологии.
’(T, q, r): (T→ (q→r)) → ((T→q) → (T→r));
”(, q, r): (→ (q→r)) → ((→q) → ( →r)).
Бидејќи, (Т→x) ↔ x е тавтологија, од правилото на супституција, ’е еквивалентна со

формулата (q→r) → (q→r), а ова е тавтологија, како инстанца од тавтологијата x→x.
Значи, ’е тавтологија.
” е еквивалентна со формулата (Т→ (Т→Т )) ↔ Т . Значи, и ” е тавтологија.
Од ’ и ” се тавтологии, следи исказната формула  е тавтологија.
Некои поважни еквиваленции и логички закони:
1. p  p – закон за исклучување на третото;
2. p  p – двојна негација;
3. (p→q)  (q→p) – контрапозиција;
4. pq  qp
pq  qp – комутативност;
5. p(qr)  (pq)r
p(qr)  (pq)r – асоцијативност;
6. p(qr)  (pq)(pr)
p(qr)  (pq)(pr) – дистрибутивност;
7. ( pq)  pq
( pq)  pq – Де Морганови закони;
9
8. pp  p
pp  p – иденпотентност;
9. p(pq)  p
p(pq)  p – апсорпција;
10. (p→q)  (pq) – закон за замена на импликација;
11. (p↔q)  ((p→q)(q→p)) – закон за замена на еквиваленција;
12. pp  ;
13. pТ  p, p  
pТ  Т, p  p
Задача 3: Докажи дека е тавтологија следнава формула: p(p→q) ↔ pq.
Решение:
p(p → q)  p(pq) (правило за замена на импликација)
 (pp)(pq) (дистрибутивен закон)
 (pq) (тавтологијата pp  )
 pq.
Задача 4: Докажи дека е тавтологија следнава формула: p(pq) ↔ pq.
Решение:
p(pq)  ( pp )( pq ) (дистрибутивен закон)
 Т(pq) (тавтологијата pp ↔ Т)
 pq (тавтологијата Тx ↔ x).
Задача 5: Следниве реченици да се напишат со помош на искази, да се најде нивната

негација, и таа да се запише како реченица:
а) Ако во бавчата имам јаболкови и сливови дрвја, наесен ќе собирам јаболка и сливи.
б) Ако одам во казино или ќе добијам пари или ќе бидам тажен.
в) На сончево време излегувам надвор, инаку гледам телевизија.
Решение:
10
а) Нека со p, q, r и s ги означиме следниве искази:
p: Во бавчата имам јаболкови дрвја.
q: Во бавчата имам сливови дрвја.
r: Наесен ќе собирам јаболки.
s: Наесен ќе собирам сливи.
Тогаш реченицата запишана како формула го има следниов облик:
(pq) → (rs) (1)
Негација на формулата (1) е:
((pq) → (rs))  ((pq)(rs))  (pq)   (rs) (pq)   (rs) 
(pq)  ( rs)
Негираната реченица е:
Во бавчата имам јаболкови и сливови дрвја и наесен нема да собирам и јаболки и

сливи.
б) Нека со p, q и r ги означиме следниве искази:
p: Одам во казино.
q: Ќе добијам пари.
r: Ќе бидам тажен.
Тогаш реченицата запишана како формула го има следниов облик:
p→ (qr) (2)
Негација на формулата (2) е:
(p→ (qr))  (p(qr))  p(qr)  p(q↔r)
Негираната реченица е:
Одам во казино и ќе добијам пари ако и само ако сум тажен.
в) На сончево време излегувам надвор, инаку гледам телевизија.
Реченицата може да се запише како: Ако е сончево тогаш ќе излезам надвор и ако не
е сончево тогаш ќе гледам телевизија, или ( → ) ∧ (¬ → ), каде
11
p: Сончево е. q: Ќе излезам надвор. r: Ќе гледам телевизија.
За негацијата добиваме
¬ ( → ) ∧ (¬ → ) ≡ ¬ (¬ ∨ ) ∧ ( ∨ ) ≡ ( ∧ ¬ ) ∨ (¬ ∧ ¬ )
и ќе се прочита Сончево е и не излегувам надвор или, не е сончево и не гледам

телевизија.
Задача 6. Следната реченица запиша ја како исказ: Секогаш кога одам надвор, врне
снег.
Решение:
Реченицата е иста со „ Ако одам надвор, тогаш врне снег.“
Па записот ќе биде → q , каде
p: Одам надвор. q: Врне снег.
Задача 7. Најди негација на следната реченица: Ако завршиме порано, ќе играме

фудбал.
Решение:
Запишана како исказ е → q, каде
p: Ќе завршиме порано,
q: Ќе играме фудбал.
Негацијата ја добиваме на следниот начин:
( → q)   (p ∨ q )  (p ∧ q)
Негацијата ќе се прочита – Ќе завршиме порано и нема да играме фудбал.
Задача 8. Следната реченица запиша ја како исказ: Таа се смее само ако е среќна.
Решение:
Реченицата може да се запише и како „Ако не е среќна тогаш не се смее.“
Ако ставиме
p: Таа се смее.
12
q: Таа е среќна.
Тогаш реченицата може да се запише со  →  p, што е еквивалентно со → q. Затоа

записот на првата реченица е → q.
Дополнителни задачи
Задача 1. Да се покаже дека ( p  q)  ( p  r )  (q  r )  r е тавтологија.
Решение:
Да претпоставиме дека формулата не е тавтологија. Тогаш
 ( p  q)  ( p  r )  (q  r )  
и (r)=.
Од првото добиваме:
  p  q   ,  p  r   , q  r    . . . . . . (∗)

Од   p  r    и (r)=, следува   p   . Од  q  r    и (r)=, следува  q   .
Оттука,   p  q = , што е во контрадикција со (*).
Следува дека за било кои вредности на променливите p, r и q во формулата, таа не

може да добие вредност . Оттука, формулата секогаш е точна, па според тоа таа е
Задача 2. Да се покаже дека (q  r )  ( p  q)  ( p  r )  p е тавтологија.
Решение:
Да претпоставиме дека формулата не е тавтологија. Тогаш
 (q  r )  ( p  q)  ( p  r )  
и (p)=.
Од првото добиваме:
 q  r   ,  p  q   p  r    . . . . . . (∗)

Оттука qT и rT, од каде q и r
13
Од (p)=. Следува pT. Сега да замениме во  ( p  q)  ( p  r ) кое треба да биде

Т.
 ( p  q)  ( p  r ) =  (T  )  (T  )       , што е во контрадикција со

(*).
Следува дека за било кои вредности на променливите p, r и q во формулата, таа не

може да добие вредност . Оттука, формулата секогаш е точна, па според тоа таа е
Задача 3. Да се провери дали ( p  q)  ( p  r )  p   (q  r ) е тавтологија.
Решение:
(( → q)( → )) ∧ p ⇔ (( ∨ q)( ∨ )) ∧ ⇔ ( ∨ (q )) ∧

⇔ ( ∧ ) ∨ (q ∧ ) ⇔  ∨ (q ∧ ) ⇔ q ∧ ⇒ q
Задача 4. Да се провери дали ( p  r )  (q  r )  r   (p  q) е тавтологија.
Решение:
((( → ) ∨ ( → )) ∧  ) → ( ∨ q) ⇔ ((( ∨ ) ∨ ( ∨ )) ∧  ) ∨ ( ∨ q)

⇔ (( ∨ ∨  ∨ ) ∧  ) ∨ ( ∨ q)
⇔ (( ∨  ∨ ) ∨  ) ∨ ( ∨ q)
⇔ (( ∧  ∧  ) ∨ ) ∨ ( ∨ q)
⇔ ((( ∧ ) ∧  ) ∨ ) ∨ ( ∨ q)
⇔ ( ∧ )∨ ∧ ( ∨ ) ∨ ( ∨ q)
⇔ ( ∧ )∨ ∧ T ∨ ( ∨ q) ⇔ ( ∧ ) ∨ ∨ ( ∧ q)
⇔ ( ∧ ) ∨ ∨ ( ∧ q) ⇔ (( ∧ ) ∨ ( ∧ q)) ∨ ⇔ T ∨ ⇔ T
Задача 5. Да се покаже без користење на вистинитосни таблици дека формулата

((p  q)  (˥p  r)) → (q  r)
е тавтологија.
Решение:
((p  q)  (p  r)) → (q  r) ⇔ ˥((p  q)  (p  r))  (q  r) ⇔
(˥ (p  q)  ˥ (p  r))  (q  r) ⇔ ((˥p  ˥q)  (p  ˥r))  (q  r) ⇔
14
((˥p  p)  (˥p  ˥r)  (˥q  p)  (˥q  ˥r))  (q  r) ⇔
(T  (˥p  ˥r)  (˥q  p)  (˥q  ˥r))  (q  r) ⇔
((˥p  ˥r)  (˥q  p)  (˥q  ˥r))  (q  r) ⇔ (˥p  ˥r  q  r)  (˥q  p  q  r)  (˥q  ˥r  q 

r) ⇔
(˥p  q  r  ˥r)  (˥q  q  r  p)  (˥q  q  r  ˥r) ⇔
(˥p  q  r  ˥r)  (˥q  q  r  p)  (˥q  q  r  ˥r) ⇔ (˥p  q  T)  (T  r  p)  (T  T) ⇔

TTT⇔T

((r  p)  (r → q)  (p → q)) → q е тавтологија.
Решение:
((r  p)  (r → q)  (p → q)) → q ⇔ ((r  p)  (˥r  q)  (˥p  q)) → q ⇔
((r  p)  ( q  ( ˥r  ˥p ))) → q ⇔ ˥ ((r  p)  ( q  ( ˥r  ˥p )))  q ⇔
(˥ (r  p)  (˥ q  ˥ ( ˥r  ˥p )))  q ⇔ (˥ (r  p)  (˥ q  ( r  p )))  q ⇔
((˥ (r  p)  ˥ q)  (˥ (r  p)  ( r  p )))  q ⇔ ((˥ (r  p)  ˥ q)  T)  q ⇔
(˥ (r  p)  ˥ q)  q ⇔ ˥ (r  p)  (˥ q  q) ⇔ ˥ (r  p)  T ⇔ T

((r  p)  (r  q)) → (p  q) е тавтологија.
Решение:
((r  p)  (r  q)) → (p  q) ⇔ ˥((r  p)  (r  q))  (p  q) ⇔
(˥ (r  p)  ˥ (r  q))  (p  q) ⇔ ((˥r  ˥p)  (r  ˥q))  (p  q) ⇔
((˥r  r)  (˥r  ˥q)  (˥p  r)  (˥p  ˥q))  (p  q) ⇔
(T  (˥r  ˥q)  (˥p  r)  (˥p  ˥q))  (p  q) ⇔
((˥r  ˥q)  (˥p  r)  (˥p  ˥q))  (p  q) ⇔ (˥r  ˥q  p  q)  (˥p  r  p  q)  (˥p  ˥q  p

 q) ⇔ (˥r  p  q  ˥q)  (˥p  p  q  r)  (˥p  p  q  ˥q) ⇔
(˥r  p  q  ˥q)  (˥p  p  q  r)  (˥p  p  q  ˥q) ⇔ (˥r  p  T)  (T  q  r)  (T  T) ⇔

TTT⇔T
15
Задача 8. Без користење таблица да се испита дали исказната формула
((p  q) Λ (q  r)) (p  r) е тавтологија.
Решение:
Нека претпоставиме дека формулата не е тавтологија.
τ(((p  q) Λ (q  r))  (p  r)) = ⊥
1. τ((p  q) Λ (q  r)) = ⊤
2. τ(p  r) = ⊥ ⇒ τ(p) = ⊤ и τ(r) = ⊥
Од 1
1.1 τ(p  q) = ⊤ и ⇒ бидејќи τ(p) = ⊤, τ(q) = ⊤
1.2 τ(q  r) =⊤ ако замениме τ(⊤  ⊥) = ⊥ #
Од докажаното следува дека формулата е тавтологија.
Задача 9. Без користење таблица да се испита дали исказната формула
(((˥q Λ (p  q))  ˥p) V r)(T V r) е тавтологија.
Решение:
Нека претпоставиме дека формулата не е тавтологија.
τ((((˥q Λ (p  q))  ˥p) V r)  (T V r)) = ⊥
τ(T V r) = ⊤
τ(((˥q Λ (p  q))  ˥p) V r) = ⊥
τ(r) = ⊥ и τ((˥q Λ (p  q))  ˥p) = ⊥
1. τ(˥q Λ (p  q)) = ⊤
2. τ(˥p) = ⊥ ⇒ τ(p) = ⊤
Од 1
1.1 τ(˥q) = ⊤ ⇒ τ(q) = ⊥ и
16
1.2 τ(p  q) =⊤ ⇒ τ(⊤  ⊥) = ⊥ #
Задача 10. Следните реченици да се запишат како искази, а потоа да се најде нивна
негација и истата да се прочита:
а) Секогаш кога учам за испит ме боли глава и не спијам.
Решение:
p: Учам за испит.
q: Ме боли глава.
r: Спијам.
(  )
Негација:
 (  )   (  )  (  ) (  ) (  )
Негирана реченица: Учам за испит, а не ме боли главата или спијам.
б) Кога учам за испит или не сум спиел, ме боли глава.
Решение:
p: Учам за испит.
q: Сум спиел.
r: Ме боли глава.
( ∨  )
Негација:
(( ∨  ) )(( ∨  ) )( ∨  )
Негирана реченица: Учам за испит или не спијам или ме боли глава.
в) Ако ми се изгаси комјутерот за време на испит, ќе се изнервирам и нема да

одговорам.
Решение:
p: Ќе ми се изгаси компјутерот за време на испит.
q: Ќе се изнервирам.
r: Ќе одговорам .
(  )
Негација:
 (  )   (  )  (  ) (  ) (  )
Негирана реченица: Ќе ми се изгаси компјутерот за време на испит, ама нема да се
изнервирам или ќе одговорам.
17
г) Секогаш кога полагам и ми се изгаси компјутерот, се нервирам.
Решение:
p: Полагам.
q: Ми се гаси компјутерот.
r: Се нервирам.
( ∧ )
Негација:
(( ∧ ) )(( ∧ ) ) ∧ ∧ 
Негирана реченица: Полагам, ми се гаси компутерот и не се нервирам.
Задача 11. Следната реченица да се запише како исказ, а потоа да се најде неговата
негација и истата да се прочита: „Само ако задачата ја има во книгата, ќе ја решам.“
Решение:
p: Задачата ја има во книгата.
q: Задачата ќе ја решам.
qp
(qp)  (qp) qp
Негирана реченица: Задачата ја решив, а ја нема во книгата.
негација и истата да се прочита: „Ќе отидам на испит, само ако ги решам задачите од
вежби.“
Решение:
p: Ќе отидам на испит.
q: Ќе ги решам задачите од вежби.

Негација:
(  )(  ) 
Негирана реченица: Ќе отидам на испит, а нема да ги решам задачите од вежби.
негација и истата да се прочита: „Гледам кошарка, само кога игра репрезентацијата на
Македонија.“
Решение:
p: Гледам кошарка.
18
q: игра репрезентацијата на Македонија.


Негација:
(  )(  ) 
Негирана реченица: Ќе гледам кошарка, а нема да игра репрезентацијата на
Македонија.
негација и истата да се прочита: „Само кога имам часови наутро, си легнувам пред
полноќ“.
Решение:
p: Имам часови наутро.
q: Си легнувам пред полноќ.

Негација:
(  )(  ) 
Негирана реченица: Cи легнувам пред полноќ, а немам часови наутро.
Задача 15. Следните реченици да се запишат како искази, а потоа да се најде нивна
негација и истата да се прочита:
а) Кога грее сонце и немам обврски за факултет, сум расположена.

p: Грее сонце.
q: Имам обврски за факултет.
r: Расположена сум.
( ⋀ )
Негација:
(( ⋀ ) )(( ⋀ ) )( ⋀ )⋀
Негирана реченица: Грее сонце и немам обврски за факултет и сум нерасположена.
б) Кога врне и имам обврски за факултет, сум нерасположена.
p: Врне
q: Имам обврски за факултет
r: Расположена сум
( ⋀ )
Негација:
19
(( ⋀ ) )(( ⋀ ) )( ⋀ )⋀

Негирана реченица: Врне и имам обврски за факултет и сум расположена.
в) Кога грее сонце и сум расположена, сакам да одам на прошетка.

p: Грее сонце.
q: Расположена сум.
r: Сакам да одам на прошетка.
( ⋀ )
Негација:
(( ⋀ ) )(( ⋀ ) )( ⋀ )⋀
Негирана реченица: Грее сонце и сум расположена, и не сакам да одам на прошетка.
г) Кога врне и сум нерасположен, не ми се учи.

p: Врне
q: Расположен сум
r: Ми се учи
( ⋀ )
Негација:
(( ⋀ ) )(( ⋀ ) )( ⋀ )⋀
Негирана реченица: Врне и сум расположен, и ми се учи.
Задачи за вежбање
Задача 1. Која е вредноста на х после изјавата: Ако 2+2=4 тогаш х=х+1 ако на почетокот
х=0?
Задача 2. Да се запише како исказ следната реченица: Не смеете да се возите со лифт

ако сте пониски од 150 cm, освен ако сте постари од 16 години.
Задача 3. Нека p, q, и r се следните искази:
p: Имаш грип.
q: Го пропушташ колоквиумот
r: Го положуваш предметот
Искажи ги следните искази со реченици:
а) (q )  r б) ( p  r )  ( q  r )
20
Задача 4. (Да се реши) Провери дали се тавтологии следнаве формули:
а) ((p→ q)p) → q
б) (p→ q)(p→ q) → q.
Задача 5. Да се прочита (p ∨ q ) → (r ∧ s) ако
p: Овој семестар слушаш Дискретна математика 1.
q: Овој семестар слушаш Калкулус 1.
r: Студент си на ФИНКИ.
s: Студент си во прва година.
Потоа да се најде негација на исказот и да се прочита како реченица.
Задача 6. Следните реченици да се запишат како искази, да се најде нивна негација и

да се прочитаат речениците.
a) Ако имаш нов телефон ќе имаш Android или Windows Mobile.
б ) Домашниот тим победува секогаш кога врне.
Задача 7. Ако p и q се дадени со:
p: Пораката е скенирана од вируси.
q: Пораката е испратена од непознат корисник.
Да се прочитаат и запишат со искази:
a) p секогаш кога q .
б) Ако p тогаш q.
Потоа да се најдат нивни негации.
Задача 8. Да се разгледа реченицата:
Ако си помал од 16 години тогаш, ако си понизок од 150 см не можеш да се возиш со

лифт.
21
Упатство: Реченицата може да се запише со p → (q → r ) каде:
p: Помал си од 16 години.
q: Понизок си од 150 см.
r: Можеш да се возиш со лифт.
22

Вежба 1

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Вежба 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Дискретна Математика 1 Аудиториска вежба 1

Дефиниција: Исказ е секоја декларативна реченица, којашто задоволува точно еден

Примери: Искази (прости искази) се следниве реченици:

Следниве реченици не се искази:

Со  и  означуваме вистинитосни вредности на исказите, односно {, } е множество

За формирање на сложени искази ги користиме логичките сврзници: , , , ,→, ↔.

p q pq pq p→q p↔q pq

Секоја исказна формула определува функција на вистинитост која може да се

Задача 1: Дали се искази следниве реченици:

а) Секој рамностран триаголник е рамнокрак.

б) Секој рамнокрак триаголник е рамностран.

в) Парниот број n е делив со 3 без остаток.

г) Јас сега можам.

а) да, (вистинит исказ);

б) да, (невистинит исказ);

Задача 2: Да се запишат во вид на искази следниве реченици:

а) Или треба да се почитуваат сообраќајните правила или треба да се плати

в) Производот на два броја е позитивен акко броевите се со ист знак;

г) Само еден од броевите 60 и 34 се дели со 5;

(p: Треба да се почитуваат сообраќајните правила,

q: Треба да се плати казна);

в) xy>0 ↔ (x>0  y>0)  (x<0  y<0);

Задача 3: Да се напишат вистинитосни таблици за следниве исказни формули:

а) p  q → r; б) ((p → q) → (p → q)) → q;

p q p p→q p→q (p→q) →(p→q) ((p → q) → (p → q)) → q

(p→q) (q→r) p→r (p→q)  (q → r)→(p→r).

Задача 4: Да се провери дали следните исказни формули се задоволиви:

б) q ↔ (((p  q)  r) → r);

в) (p  (q  s))  p ↔ (s  p).

()=T, ако ()=T и ()=T или

()= и ()=T или

Од замената се гледа дека за која било вредност на r, ()=T, па една вредност на

(p)=, (q)= и (r)=Т.

Следува, формулата е задоволива.

б) : q ↔ (((p  q)  r) → r)

()=T, ако (q)=T и ()=T или

(p)=Т, (q)=  и (r)= .

Значи, формулата е задоволива.

в)  : (p  (q  s)) p ↔ (s  p)

()=T, ако ()=T и ()=T или

Нека ()=T и ()=T.

Од ()=T следи (p  (q  s))=T или (p)=T.

Од ()=T следи (s)=T или (p)=T.

(p)=Т, (q)= T и (s)= .

Следува, формулата е задоволива.

Задача 5: Да се утврдат вредности за p, q и r така што исказната формула

()=, ако ()=T и ()= или

Нека ()=T и ()=.

Нека ()= и ()=Т.

Една вредност на исказните променливи за кои формулата е невистинита е:

(p)= , (q)=T и (r)=.

Задача 6: Дали следниов систем од спецификации е конзистентен?

p: корисникот може да влезе во системот од документи

q: софтверскиот систем се надоградува

r: корисникот може да зачува нов документ

Од овде следува дека системот кога ≡  и ≡ T сите спецификации се исполнети, од

Дефиниција: (тавтологија) Една исказна формула е тавтологија ако за секое можно

(тавтологија=логички точна формула)

Дефиниција: (контрадикција) Една исказна формула е контрадикција ако за секое

Примери: Тавтологии се: pp, p↔p

Контрадикции се: pp, p↔ (p)

Постојат три начини за докажување дали дадена исказна формула е тавтологија

Задача 1: Дали се тавтологии исказните формули:

Да се провери со метод на доведување до противречност.