SSMK 1-2015_Usluge u

mobilnim mrežama

1
MobSig
 Mobilne mreže
Mobilne interaktivne komunikacije zasnivaju se na mobilnoj mreži
koja dopušta telekomuniciranje u pokretu.
Razvijene su četiri generacije ćelijskih mobilnih mreža, a peta je u

fazi razvoja:
1. generacija: analogni sistemi, u Evropi primjer je NMT (Nodic
Mobile Telephony),
2. generacija: digitalni sistemi, globalni sistem za mobilne
komunikacije (GSM – Global System for Mobile communication).
Proširenje na paketski mod GPRS, 2.5G. Brzine 40-340 Kbps.
3. generacija: opšti mobilni telekomunikacijski sistem (UMTS -
Universal MobileTelecommnication System). Brzina do 40 Mbps
4. generacija: LTE (Long Term Evolution) isključivo paketska
komutacija. Brzine 150 Mbps
5. generacija korištenje šireg radio spektra (6GHz), brzine reda Gps

2
MobSig
 GSM Arhitektura
GSM se sastoji od tri glavna dijela (BSS – Base Station
Subsystems, NSS – Network Switching Subsystems, i
NMS – Network Management Systems)

3
MobSig
 Podsistem Bazne stanice (Base Station
Subsystem)- BSS
- Base Transceiver Station
(BTS)
BTS upravlja interfejsom
između mreže i MS (Mobilne
Stanice)
Mobilne stanice su povezane sa
BTS-om bežičnim putem
Osnovne funkcije bazne stanice
(BTS-a) jesu prosljeđivanje
signala u željenom formatu,
kodiranje i dekodiranje signala,
kompenziranje efekta multi-path
prenosa korištenjem određenih
algoritama, zaštita podataka,
mjerenje kvaliteta prijemnog
signala i njegove snage,
održavanje i upravljanje opreme
bazne stanice.

4
MobSig
 Mobilni terminal (Mobile Station) -MS

MS je terminal za komuniciranje unutar

mobilne mreže.
Domet ili pokrivenost MS zavisi od izlazne
snage i frekventnog spektra MS.
GSM Mobilna Stanica (MS) se sastoji od:
Mobilnog terminala (Uređaja);
SIM (Subscriber Identity Module) kartice.
Za razliku od drugih standarda u GSM-u
korisnik je odvojen od mobilnog terminala, tj.
informacije svakog od korisnika su smještene
na „smart card“, odnosno SIM karticu.
SIM kartica se može uklopiti u mobilni
terminal.
Ovo omogućava prednosti korisnicima GSM
mreže u vidu sigurnosti i mogućnosti
prenosa.

5
MobSig
 Base Station Controller (BSC)

Jedan BSC može kontrolisati više BTS.

Osnovna funkcija BSC-a uključuje upravljanje radio
resursima i handover (alternativni naziv handoff –
označava proces prebacivanja trenutnog poziva ili
prijenosa podataka sa jednog kanala na drugi
kanal preko jezgre mreže, bez prekida usluge koja
se trenutno obavlja).
U cilju razlikovanja susjednih baznih stanica, svaka
od njih prima jedinstven identifkacijski kod
primopredajne bazne stanice, (BSIC, engl. Base
Station Identification Code). BSIC se sastoji od:
- NCC (Network Color Code) broja - kolor kod
unutar PLMN koji se sastoji od tri bita;
- BCC (engl. Base Station Colour Code) broja -
BTS kolor kod koji se sastoji od tri bita.
Bazna stanica periodično emituje BSIC na
sihronizacijskom kanalu. PLMN (i susjedne BTS)
moraju imati različite kolor kodove.
6
MobSig
MSC / GMSC

7
MobSig
IN - Primjer rješenja inteligentne mobilne mreže

MobSig 8
Arhitektura GPRS

MobSig
 GPRS podsistem bazne stanice
 Podsistem bazne stanice sastoji se od BSCa i BTSa
 Svaki BSC zahtjeva instalaciju dodatnog HWa, tj. jedinice za
kontrolu paketa (Packet Control Unit - PCU) i softversku
nadogradnju.
 PCU obezbjeđuje fizički i logički interfejs za paketski saobraćaj
podsistemu bazne stanice.
 Što se tiče BTS, hardverska nadogradnja nije potrebna. Bilo da se
radi o govoru i podacima, prenos se vrši radio interfejsom ka BTS, a
od BTS ka BSC na isti način kao i kod standardnog GSM poziva.
 Razlika je u tome što se na izlazu BSC saobraćaj razdvaja tako da
govor ide ka MSC, a podaci ka novo uvedenom čvoru SGSN (Serving
GPRS Support Node) preko PCU koristeći Frame Relay interfejs.
Moguće je taj interfejs realizovati i preko IP-a. SGSN obavlja
funkciju komutacije paketskog saobraćaja
 BTS zahtjeva novi SW zbog novih kodnih šema
 Jedan SGSN može biti povezan sa više BSCa
MobSig
 HLR i VLR u GPRSu
 HLR je baza koja čuva podatke o svim GSM/GPRS korisnicima
 HLR sadrži podatke o CS i PS komunikaciji
 SGSN Zona Rutiranja (RA - Routing Area) je podskup od MSC-ovih
LA (Location Area)
 Novi podaci u HLRu su:
 APN (Acess Point Name) - adresa ISPa za korisnika
 Podatak da li je IP adresa MS statička ili dinamička
 SGSN komunicira direktno sa HLRom za informacije o
pretplatnicima
 VLR baza sadrži podatke o MS lociranoj u MSC LA ili u SGSN RA
 GPRS VLR funkcionalnost se nalazi u softveru u SGSNu
 U GPRSu SGSN direktno komunicira sa HLR-om za triplete o
autentifikaciji, tj. Ne koristi se MSC/VLR

MobSig
 SGSN
 Vrši rutiranje IP paketa ka/od MS-a u servisnom području (MS–BTS–
BSC–SGSN)
 Upravlja sesijama (Session Management), uspostavlja i održava
sesiju između MS i eksterne mreže
 PDP kontekst aktivacija/deaktivacija/modifikacija
 Autentifikacija i šifrovanje
 Mobilnost korisnika (Mobility Management) – prati u kojoj se RA
nalazi MS, Attach/Dettach procedure, Pejdžing
 Logical Link Management prema MS
 Upravljanje saobraćajem (payload handling) – tuneling se koristi da
se saobraćaj enkapsulira, a nova zaglavlja se dodaju za rutiranje
saobraćaja
 Tarifiranje (podaci o količini podataka, QoS, vremenu slanja...)
 Povezan je sa HLR, MSC, BSC i GGSN

MobSig
 GGSN i DNS
 Interfejs ka eksternim IP paketskim mrežama, vrši rutiranje paketa ka spoljnim
mrežama
 GGSN sadrži pristupne funkcionalnosti ka spoljnim mrežama kao što su:
 Ruter
 RADIUS server (Remote Access Dial-In User Service) koji se koristi iz sigurnosnih
razloga za autentifikaciju korisnika u eksternim mrežama. GGSN ima RADIUS
klijenta koji u ime korisnika kontaktira RADIUS server u eksternoj mreži, na koju
korisnik želi da se nakači
 Sa tačke gledišta spoljnih mreža GGSN radi kao ruter IP adresa svih korisnika GPRS
mreže, GPRS session management ka spoljnim mrežama, rutiranje paketa ka SGSN.
GGSN obavlja rutiranje informacija neophodnih za tunelovanje PDU (Packet Data
Unit) ka SGSN koja opslužuje odgovarajuću MS
 Tarifiranje
 DNS je baza koja radi mapiranje između spoljnih paketskih mreža i IP adrese GGSNa
koji omogućva pristup tim mrežama
 Dakle kada hoćemo da pristupimo nekoj spoljnoj IP mreži, mi ukucamo njeno ime, a
DNS nam vraća IP adresu GGSNa preko koga ćemo izaći na željenu mrežu

MobSig
Arhitektura mreže: CAMEL faza 3

 Kao što možemo

vidjeti sa slike,
mreža CAMEL-a 3
se sastoji iz
različitih gsmSSF
cjelina (ispitna i
posjećena mreža),
 gsmSCF-e unutar
SCP-a (SCP je dio
IN servisne
platforme) i HLR-a
u okviru domaće
mreže. gprsSSF i
SGSN mogu se
naći i u okviru
domaće mreže.
MobSig 14
UMTS – 3G arhitektura

MobSig
 RNC (Radio Network Controler)
RNC (Radio Network Controller) je glavni kontrolni mrežni element u UTRAN mreži koji
vrši funkcije ekvivalentne funkcijama BSC u GSM/GPRS mrežama:
Kontrola i dodjela radio resursa, gde je RNC zadužen za uspostavu, održavanje i
prekidanje svih radio veza;
Upravljanje razmjenom protokola između UTRAN interfejsa (Iu, Iur, I Iub)
Kontrola i upravljanje NodeB jedinicama;
Upravljanje mobilnošću korisnika, kontrolom hendover algoritama; i
Upravljanje kvalitetom servisa - QoS (Quality of Service).
Dok NodeB jedinica ima vrlo limitiranu sliku o stanju u mreži, RNC ima pregled
cjelokupne situacije i svih dodjeljenih resursa. Zato prilikom kontrole dodjele radio
resursa RNC ima zadatak da sistem bude stabilan, što je izazov u sistemima
zasnovanim na kodnom multipleksu. RNC obezbjeđuje stabilnost mreže primjenom
algoritama kontrole pristupa i kontrole zagušenja, koji nisu ranije postojali u BSC-u.
Osim stabilnosti mreže, primjenom pomenutih algoritama RNC obezbjeđuje i kvalitet
usluge – QoS (Quality of Service). Funkcija kontrole snage u spoljnjoj petlji je
smještena u RNC-u (spora kontrola snage)

MobSig
 Node B
NodeB je jedinica za predaju/prijem komunikacije između različitih
ćelija. Svaka NodeB može da obezbjeđuje servise za više ćelija.
NodeB može biti fizički locirana u okviru postojećeg GSM BTS u cilju
smanjenja troškova UMTS implementacije.
Osnovna funkcija NodeB jeste konverzija podataka Uu radio
interfejsom. Ova funkcija uključuje korekciju grešaka i adaptaciju
brzine prenosa radio interfejsom. NodeB nadgleda stanje i kvalitet
veze, izračunava stepen pogrešnih ramova i prosljeđuje ove
informacije RNC koji vrši dalju obradu. Ostale funkcije NodeB su:
Predaja i prijem radio interfejsom,
Modulacija i demodulacija,
CDMA kodovanje fizičkih kanala,
Ispravljanje grešaka,
Kontrola snage u unutrašnjoj petlji (brza kontrola snage).

MobSig
 3GPP Rel.5 mrežna arhitektura

IMS može voditi CS core

multimedijske sesije (uz

PSTN
IP transport) preko PS MGW
core između UE i Internet
(ili drugog IMS)
IMS (IP

Internet / other IMS

Call/session Control
Multimedia HSS
koristeći SIP protokol
System)
Interworking sa PSTN
mrežom
SGSN GGSN

PS core

MobSig
Arhitektura Rel 5 sa CAMEL faza 4

Alternativna Aplikacije i usluge Signalizaciona IMS

pristupna mreža za mobilnu IP usluge multimedije
mreža SCP tel.

IP mreže
Mh multimedije
HSS R-SGW Mn CSCF
Cx
Ms Mm
CAP Gr
CSCF Mg
EIR
Mr
Gf Gi
Gc MRF
MGCF T-SGW
Gi
Gi
BSS/ lu Gn
TE MT SGSN GGSN Mc
GERAN
Gb
R Um PS Gi
lu
Paketska komutacija
PSTN / Vanjska
TE MT UTRAN MGW MGW
mreža
lu Nb
R Um
lu
Mc Mc
Legenda: Nc
MSC server GMSC server T-SGW
CAP signalizacija
CAP
CS
Interfejsi CAP
D C Komutacija kanala
Prenos Aplikacije i
podataka i usluge HSS R-SGW
Mh
signalizacija
BSS - Base Station Server MGW- Medai Gateway
CSCF - Call State Control Function MRF - Media Resource Function
GERAN - GSM/ EDGE Radio Access Network MT - Multiservice Terminal
HSS - Home Subscriber Server SGW- Signalling Gateway
MGCF - Medai Gateway Control Function UTRAN - UMTS Terrestrial Radio Access Network

MobSig 19
Aplikativni serveri

MobSig
LTE – 4G arhitektura

MobSig
Gruba LTE arhitektura
●Nova arhitektura je
dizajnirana od dva 3GPP
dijela po imenu evolucija
sistemske arhitekture –
SAE a koji pokriva jezgo
mreže i dugoročni razvoj –
LTE koji pokriva radio
pristupnu mrežu, zračni
intefejs i mobitele.
●Zvanično, čitav sistem je

poznat kao razvijeni

paketski sistem – EPS
●LTE je postalo

kolokvijalno ime za cijeli

sistem
MobSig
 eNodeB
eNodeB je jedini logički čvor u E-UTRAN dijelu mreže.
Osnovne funkcije eNodeB su:
􀂉 Upravljanje radio nosiocem:
zauzimanje/uspostavljanje i oslobađanje nosioca,
uključuje upravljanje radio resursima za inicijalnu
kontrolu pristupa i alokaciju nosioca. Za vrijeme
uspostavljanja, raskidanja i faza mijenjanja sesije, ove
funkcije su pod kontrolom MME preko S1 interfejsa;
􀂉 Predaja i prijem radio interfejsom:
modulacija/demodulacija i kodovanje/dekodovanje radio
kanala;
􀂉 Dinamičko upravljanje radio resursima i
raspoređivanje paketa povratnog i direktnog linka:

MobSig
 Razvijeno paketsko jezgro –EPC
●EPC omogućava takvu jezgrenu arhitekturu koja, u prvom redu
pojednostavljuje mrežu.
●Ujedinjuje sve paketske funkcije jezgra za sve tipove pristupnih mreža.

●Time direktno na mrežnom nivou konvergira sve 3GPP pristupe ali i ne-3GPP

pristupe, i kao takva predstavlja unificiranu konvergentnu osnovu za servisne

domene u prvom redu IMS, obezbijeđujući jedinstvene funkcije
charginga/ratinga i policy kontrole te QoS-a za svakog korisnika bez obzira na
pristup ili servis.
●Non-3GPP mreže koje su kroz EPC podržane su CDMA 2000 kao američki

pandan evropskom GSM-u, ali i WiMax i WiFi mreže, a predviđa I mogućnost

integracije fiksne podatkovne širokopojasne pristupne tehnologije.
●Glavne funkcije EPC su:

●Autentifikacija i sigurnost

●Kontrola i provođenje zadanog kvaliteta usluga (QoS) – povezivanje

korisničkog toka podataka sa odgovarajućim QoS klasama te sprečavanje

prekoračenja limita definisanih pretplatničkim ugovorom,
●Rutiranje paketa

●Upravljanje mobilnošću i

●Pridruživanje IP adresa

MobSig
Glavne komponente EPC

Glavne komponente razvijenog paketskog jezgra – EPC

MobSig
 Server domaćih korisnika – HSS
Glavne komponente razvijenog
paketskog jezgra – EPC
●HSS predstavlja centralnu
baza podatka koja sadrži
informacije o svim
korisnicima mrežnog
operatora.
●vrši autentikaciju i
autorizaciju svakog korisnika
i usluge koja mu je
omogućena
●HSS čuva korisničke
parametre poput IMSI,
autentikacijske informacije o
pretplatniku, osobine
komutacije kola npr.
korisnikov telefonski broj i
usluge koje su korisniku
dopuštene poput SMS-a,
preusmjeravanja poziva.
MobSig
 Entitet upravljanja mobilnošću –
MME
●MME je čvor koji je
odgovoran za izmjenu
signalizacije između
bazne stanice i jezgra
mreže kao i između
pretplatnika i jezgra
mreže
●MME se ne bavi radijskim

interfejsom
●tipična mreža može

sadržavati veći broj MME

Glavne komponente razvijenog
paketskog jezgra – EPC
MobSig
 Packet Data Network Gateway-PDN-GW

●PDGW je u osnovi bazirana na postojećim GGSN

paketskim funkcijama, te već uspostavljenim
GGSN orijentiranim interface-ima.
●Međutim, PDN-GW, za razliku od GGSN-a, sadrži

i neophodne nadogradnje u smislu logičkih

cjelina, funkcija, interfacea i protokola, potrebnih
za podršku u prvom redu E-UTRAN mreži kao i
Non-3GPP mrežama, a kroz naslijeđene GGSN
funkcije ostvaruje podršku naslijeđenim 3GPP
tehnologijama.
●PDN-GW je fizički zaseban sistem, međutim

logički se dijeli na dva gateway sistema i to

Serving-GTW I Packet-GTW koji imaju odvojene
funkcionalne nadležnosti
MobSig
Gateway paketske mreže– P-GW

●Tačka kontakta
razvijenog paketskog
jezgra –EPC sa ostatkom
svijeta
●Kroz SGi interfejs, svaki

P-GW izmjenjuje podatke

sa jednim ili više vanjskih
uređaja ili paketskih
mreža
●Svaki mobitel je

pridružen predefinisanom
P-GW čim se uključi
●P-GW ostaje isti tokom

cijelog trajanja jedne

podatkovne veze
MobSig
 Uslužni gateway (S-GW)
●S-GW se ponaša kao ruter
● Osnovna funkcija S-GW je da

upravlja korisničkim IP
tunelima između eNB (BS u
LTE) i P-GW
●Kroz S11 je spojen na MME

koji obavlja funkciju uspostave

i modifikacije tunela
●Tipična mreža može

sadržavati više S-GW od kojih

se svaki brine o mobitelima u
određenom geografskom
prostoru

Glavne komponente razvijenog

paketskog jezgra – EPC

MobSig
Migracija 3G-4G

MobSig
Jezgro sa IMS i EPC

MobSig
 Evolucija mobilnih tehnologija
Spektar po eNodeB i do 100 MHz, uz 15 bps/Hz

MobSig
NGMN - 5G Arhitektura

MobSig
 5G – Forum arhitektura

5G jezgrena mreža poslužuje žične i bežične pristupne mreže

Kontrolna ravan je odvojena od podatkovne ravni i implementirana u virtualizovanom okruženju
Potpuno distribuirana mrežna arhitektura sa jednim nivoom hijerarhije
GW to GW interfejs za podršku mobilnosti među 5G-GW
Promet istog toka može biti isporučen preko više RAT MobSig
 NGN arhitektura – 3 nivoa
Više istovremenih usluga u NGN
će omogućiti arhitektura s tri
nivoa gdje “Application Servers”
čine nezavisan uslužni nivo za
izvršavanje uslužnih aplikacija
nad sadržajem (Content)
Nivo upravljanja vezom – sesijom
(Session / Call Control) baziran je
na naprednim signalizacionim
protokolima (npr. SIP) se provodi
na “Session Servers” (Softswitch,
IMS, APC, SDN Controller)
Transport sadržaja (Govor,
podaci, video) obavljaju Medijski
serveri (svičevi i ruteri)

MobSig
Mrežna konvergencija na bazi
zajedničkih uslužnih i upravljačkih nivoa

MobSig
 Konektivnost nasuprot sadržaju,
promjene vrijednosnog lanca
Konektivnost (Govor/poruke), Osiguran kvalitet (QoS) nasuprot
Multimedia Content (Games, Videos, eBooks, Clouds, itd.)

MobSig
 Od telekomunikacija (NGN) ka Future
Internet (FI)
Osnovna ideja ista: Platforma jezgra daje omogućivače
(Enablers) za višestruke aplikacije, sakrivajući detalje
mrežnih tehnologija od razvijatelja usluga

MobSig
 OTT nasuprot Telco mreža &
Platformi – API-ja/IMS/EPC/MTC
All IP Networks pomažu rayvoj Over the Top (OTT) Aplikacija
Unaprijeđene telekomunikacione platforme omogućuju novi prihod
korištenjem Service Gateway-a (API-a) iznad VoIP/RCS (IMS), Maschine
Type Communication
(MTC) i Smart Bit pipe (EPC)
(RCS iz Telco nasuprot Unified Communications (UIC) iz OTT oblasti

MobSig
Evolucija NGN ka FI

MobSig
 Evolucija od IN ka IMS
Osnovna ideja: SOA (Service Overlay Architecture)
sakriva mrežne tehnologije i daje mogućnosti
zajedničke platforme za aplikacije / servise

MobSig
 IMS – temelj za servise
Horizontalna Arhitektura čini
“docking station” za aplikacije
Definiše mogućnosti Service
Enabler-a
Koristi IETF i telco SDP
standarde
Unaprijeđuje standardni
internet
Bolja sigurnost, servisno
bazirani QoS, fleksibilan sistem
naplate i Single Sign On

MobSig
3GPP IMS: IMS jezgro i aplikacioni nivo

MobSig
 Evolucija IMS koncepta ka EPC
Osnovna ideja: Zajednička upravljačka prekrivajuća arhitektura (Common
Control Overlay Architecture) sakriva IP mrežnu tehnologiju i daje
mogućnosti zajedničke platforme za sve vrste IP baziranih aplikacija/servisa

MobSig
EPC (Evolved Packet Core)
EPC je jezgo bazirano na IP koje poslužuje više
vrsta pristupnih mreža
- povjerljive (trusted): 3GPP Access (LTE-E-
UTRAN, UMTS-UTRAN, GPRS-GERAN)
Non 3GPP Access (WIMAX, CDMA2000/HRPD)
- nepovjerljive (untrusted): Non-3GPP
Access (WLAN)
EPC omogućuje konekciju na IP servisne
domene:
- IMS
- Internet (ili druge P2P itd.)
Važne EPC funkcije su:
- omogućenje pristupa NAS i sigurnost
(AAA)
- mobilnost i upravljanje vezom
- policy QoS kontrola i naplata (PCC)

MobSig
Preuzimanje koncepata od IMS za NGN do EPC za all IP

MobSig
EPC podrška za sve pristupne mreže

MobSig
 Cloud Radio Access Network (RAN)
•Arhitektura u fazi razvoja, distribuirana – višestruke radio “glave” se
povezuju na “Cloud” koji sadrži više čvorova za obradu u osnovnom
opsegu (baseband processing nodes)
• Time se popravlja centralizovana obrada, centralizovano
raspoređivanje i multitok, bez razmjene informacija između više
pristupnih čvorova. Popravile bi se performanse LTE i HSPA.
•Ova arhitektura zahtjeva backahaul linije visokih brzina između
radio glava i centralnog kontrolera. Standard Common Public Radio
Interfejs (CPRI) definiše generičke formate i protokole za te linije.

MobSig
 M2M komunikacija i „Internet of Things“
• U cilju automatizacije i povećanja efikasnoosti pojedinih procesa, sistema ili složenih
uređaja, primjenjuje se M2M (Machine to Machine) komunikacija. Primjenom ICT
tehnologije vrlo brzo se širi proces međusobne komunikacije između različitih objekata
unutar određenog sistema, a zatim preko odgovarajućeg interfejsa s globalnom
mrežom.
• U osnovi svake M2M komunikacijske primjene su četiri procesa:
– sakupljanje podataka
– prenos podataka kroz mrežu
– obrada podataka
– odziv na odgovarajuću informaciju

• U nadzirane uređaje se ugrađuju inteligentni bežični podatkovni moduli koji su tako

programirani da prepoznaju komunikaciione protokole uređaja
• Podaci se šalju telefonskom mrežom, zemaljskim bežičnim sistemom ili satelitskom
komunikacijskom mrežom u nadzorni centar prema unaprijed predviđenom rasporedu ili
na pojedinačni zahtjev.
• Cilj je osigurati da potrebni podaci budu dostupni u pravom trenutku, na pravom mjestu
onim korisnicima kojima su najpotrebniji za donošenje optimalnih odluka
• Sa dvadeset godina razvoja u domenu mreža slijedeće generacije i Interneta budućnosti

50
MobSig
Primjene M2M

MobSig
M2M ETSI arhitektura

52
MobSig
M2M ETSI arhitektura
• Mrežni domen (eng. Network domain) se sastoji od
sljedećih elemenata:
– »»Pristupna mreža: mreža koja omogućuje domenu M2M
uređaja i gatewaya komunikaciju s jezgrenom mrežom.
Pristupne mreže uključuju razne fiksne i bežične pristupne
tehnologije poput xDSL, HFC, satelit, GERAN i UTRAN te
eUTRAN, W-LAN i WiMAX
– Jezgrena mreža (eng. Core Network, CN) osigurava:
minimalno IP povezivost, a potencijalno i druge načine
povezivosti, funkcije kontrole usluga i mreže, međusobno
povezivanje s drugim mrežama, prelaženje između mobilnih
mreža (roaming). Različite jezgrene mreže nude različiti
skup mogućnosti, pri čemu jezgrene mreže uključuju 3GPP
CN, ETSI TISPAN CN i 3GPP2 CN, ali nisu ograničene
isključivo na njih.

53
MobSig
M2M ETSI arhitektura
• Mogućnosti M2M usluga (eng. M2M Service Capabilities) osiguravaju:
– M2M funkcionalnosti koje dijele različite aplikacije,
– ponudu funkcionalnosti kroz niz otvorenih interfejsa,
– korištenje funkcionalnosti jezgrene mreže,
– pojednostavljenje i optimizaciju razvoja aplikacija te implementaciju skrivanjem
nekih specifičnosti komunikacijske mreže.
• »»M2M aplikacije koje pokreću logiku pružanih usluga i koriste
mogućnosti usluge koje su dostupne putem otvorenog interfejsa
• »»Funkcije upravljanja mrežom koje se sastoje od svih funkcija
potrebnih za upravljanje pristupne i jezgrene mreže, poput
provizioniranja, nadzora, upravljanja kvarovima, itd.
• »»Funkcija upravljanja M2M komunikacijom sastoji se od svih funkcija
potrebnih za upravljanje mogućnostima M2M usluga u mrežnoj
domeni. Upravljanje M2M uređajima i pristupnicima koristi određene
mogućnosti M2M usluge.
• »»Skup M2M upravljačkih funkcija za M2M usluge inicijalizacije (eng.
Bootstrap) M2M uređaja i gatewaya. Ova funkcija se skraćeno naziva
MSBF (M2M Service Bootstrap Function), a ostvaruje se u
odgovarajućem poslužitelju.

54
MobSig
M2M ETSI arhitektura
• Domena uređaja i gatewaya sastoji se od sljedećih
elemenata:
– »»M2M uređaja (engl. M2M devices),
– »»M2M gatewaya (engl. M2M gateway) te
– »»prostorne mreže umreženih uređaja (engl. M2M area
network).
• Aplikacije na uređajima koriste mogućnosti usluge i
omogućuju samostalnu izmjenu podataka između njih.
• Umreženi uređaji povezuju se na mrežni domen na dva
načina: direktno ili putem gatewaya koji služi kao mrežni
posrednik. Gateway takođe koristi mogućnosti usluge
kako bi pokrenuo aplikacije i omogućio saradnju i
povezivanje uređaja posredstvom mreže. Prostorna
mreža umreženih uređaja, koja se često naziva i kapilarna
mreža, povezuje gateway s uređajima koji se ne mogu
izravno povezati na pristupnu mrežu.

55
MobSig
M2M / totalna konvergencija komunikacija

Telekomunikaciona industrija i druge se objedinjuju na nivou

totalne konvergentne medijacije, vjerovatno na bazi jezgrenih
mreža operatora

MobSig
 Akteri u M2M
Horizontala (bazirana na zajedničkom nivou)
Aplikacije dijele zajedničku infrastrukturu, okruženje i mrežne elemente

Cijev(verti
kal)a:
1 usluga,
1 NW
mreža,
1 (ili više)
tipova
uređaja

MobSig
 Machine Type Communication (MTC)
M2C je 3GPP, ETSI i OMA komunikaciona paradigma za M2M
MTC predstavlja operativno vođenje, upravljanje vezom i isporuku
podataka za M2M servise
- Mehanizmi za daljinsko operativno vođenje uređaja
- RESTful bazirana komunikacija na M2M Servisnom nivou
- Sesijski bazirana komunikacija na nivou jezga mreže
- Harmonizacija ove tri paradigme komunikacija je ekvivalentna OMA /
ETSI / 3GPP integraciji

MobSig
API-i / Enabler-i u FI kontekstu

MobSig
Platforme za isporuku servis SDP
(Service Delivery Platforms)

MobSig
Odnosi upravljačkih jezgara i SDP

MobSig
 Uloga servisno orjentisane arhitekture
(SOA) u telekomunikacijama
•Objedinjujuća arhitektura
– Strateško uvezivanje operacija
– Smanjenje cijene razvoja, agilnost, inovacija
•Isporuka servisa za IMS
– IMS upravlja sesijama
– Potrebna je isporuka servisa, uvezivanje servisa
– potrebne su aplikacije.
•IMS se uvodi postepeno uz miks sa 2G/PSTN upravljanjem
– Operatori žele da i dalje koriste starije usluge IN
– SOA rješava uvezivanje starih sa novim aplikacijama kroz
kombinovanje
•Otvorene platforme mijenjaju model isporuke aplikacija
– Aplikacije su tradicionalno proizvodili vendori (NEP) uz ograničeni
vlastiti razvoj kod operatora, dok SOA omogućuje kombinovanje
ovih razvoja
•OSS/BSS aplikacije trebaju biti dio ukupnog skupa aplikacija
MobSig
Evolucija koncepta mrežnih API u
telekomunikacijama

MobSig
 Relevanntni API koji skrivaju
mrežne tehnologije
•Parlay u OMA
- ParlayREST
•OMA Next Generation Service Interfaces
- GSMA OneAPI
•Rich Communication Suite & Wholesale Application
Community APIs
•Machine-2-Machine APIs
- Najbolje prakse (Best practices)
- Twilio
- Voxeo

MobSig
 Princip sakrivanja (apstrakcije) mreže
OSA/Parlay i Parlay X
•Sa Parlay/OSA počinje
standardizovan pristup mrežnoj
apstrakcija na bazi CORBA i
kasnije na SOAP-bziranim Web
Services.
•Konektivni servisi su
enkapsulirani pomoću API-a za
korištenje od strane aplikacija
•Parlay/OSA prihvaćen samo od
vendora. Operatori nisu htjeli
dati pristup SDP ostalim
– API-i previše kompleksni za
ne-telco programere
•Parlay/OSA postao dio OMA
2009 gdje su započeti srodni
projekti
– ParlayREST, PIOSE (Parlay
in OMA Service Environment)

MobSig
OMA NG Service interfejs na portfoli
standardizovanih API
OMA NGSI nastavlja
GSMA OneAPI
specifikaciju.
NGSI će dati
standardizovani
RESTful APIs za
telcos.
OMA PSA je
inkorporirana u NGSI.
API okvir se širi i na
ne- telco funkcije.

MobSig
 GSMA OneAPI
Definicija i profilisanje mrežnih API-a
GSMA OneAPI je inicijativa za
definisanje zajednički podržanih API
Omogućuje mobilnim i drugim mrežnim
operatorima da otkriju korisnu
informaciju o mreži programerima Web
aplikacija.
Startala u 2008 kao Access API Project
(inicirao ga Vodafone)
Od 2009 poznat kao One API = Open
Network Enabler API
GSMA profiliše ParlayREST 2.0 API
kao One API v2, v1 a raspoloživ je i
kao SOAP
(http://gsma.securespsite.com/access/
default.aspx)

MobSig
 Rich Communication Suite API-i
•GSMA je počela sakupljati
zahtjeve za RCS API-e 2011.
•Preporučuje se okvir end-to-end
servis/uređaj za operatore i OTT
ponuđače.
•Planirani su API-i:
- User/service authentication
- Network Address Book
- Presence
- SMS/MMS
- Chat / file transfer
- Call
- Video / image share
•Očekuje sekorištenje proširenja
GSMA One API i OMA NGSI.

MobSig
 Wholesale Application Community WAC

•WAC standardizuje API-e za uređaje za cross-platform razvoj

servisa i implementaciju na bazi web widget-a.
•WAC verzija 1.0 je specifirana na bazi JIL u 2010, a verzija 2.0
uključuje nove
JavaScript API-e i podršku za neke HTML5 and CSS3 mogućnosti.

MobSig
 API-i za M2M aplikacije u mrežama i uređajima

•OMA API Program sadrži API-e

u mrežama i uređajima
•Neki API-i za uređaje su primjenljivi
i standardizovani i za M2M domen a.
- Device Management Clientside
API Framework.
- Open Connection Manager API
•DM Gateway Management Object
(GwMO): vodi M2M uređaje putem
gateway-a
•Converged Personal Network
Service (CPNS): koristi uređaj kao
gateway za vođenje drugih uređaja.

MobSig
 Middleware

Razni akronimi za razne softverske tehnologije

MobSig
 Middleware - definicije
♦ Middleware je softversko ljepilo.
♦ Middleware je kosa crta u pojmu Client/Server
♦ Softver koji posreduje među aplikacijskog programa i mreže
♦ Middleware je softver koji povezuje softverske komponente ili
aplikacije. Najčešće se koristi za stvaranje kompleksnih distribuiranih
aplikacija.
Izvršava se na web serverima, aplikacionim serverima, content
management sistemima, korisničkim terminalima i sličnim alatima.
Middleware je posebno sadržan u modernoj informacionoj tehnologiji
baziranoj na XML, SOAP, Web services, RESTfull i Service-Oriented
Architecture.
Cilj je da aplikacije koje povezuje mogu razmjenjivati
♦ Middleware je bilo koji softver koji omugućuje interakciju drugih sovtvera
♦ Middleware je softer koji povezuje sistemske komponente visokog nivoa
(aplikacije) sa baznim komponentama sistema (podaci i mreža)

MobSig
Vrste Middleware i pozicija

MobSig
 Middleware - rješenje za razdvajanje nadležnosti

■ Putem middleware, razdvajanje nadležnosti se postiže sa:

♦ Heterogošću – hardwera, operativnih sistema, programskih jezika i
aplikacijske logike
♦ Distribucijom dijelova softvera – više procesa na računaru, više
računara u lokalnoj mreži, više mreža u više firmi itd.
♦ Persistency – zadržavanjem komponenti
♦ Transactions – transakcija sadrži skup zahtjeva i odgovora
♦ Sigurnosni problemi
♦ Novi middleware za preokupacije (npr., context-awareness)
■ Razdvajanje nadležnosti omogućuje dizajnerima aplikacija da se
fokusiraju na aspekte poslovnih komponenti, a da za ostale koriste
standardne middleware komponente. Middleware, naprimjer sakriva
mrežne tehnologije od dizajnera aplikacija.

MobSig
Middleware za Interakcije

MobSig
Middleware za Object/Service/Component
živitni ciklus : serveri i kontejneri

MobSig
Middleware za upravljanje podacima

MobSig
Service Oriented Architecture

MobSig
Component based Architecture

MobSig
Oblici arhitektura

MobSig
Slojni prikaz nekih middleware okvira

MobSig
Evolucija strategije razvoja jezgra mreže
- Kratkoročni optimizacija
- Jačanje kapaciteta kroz
poboljšanje performansi
sistema
- Overprovisioning : dodavanje
dodatnih redundantnih
komponenti za 3GPP pristup i
jezgro mreže
- 3GPP sprječavanje zagušenja
jezgra

- SDN : Razdvajanje puteva

kontrlnih od podatkovnih
- Fleksibilnost u kontroli
komponenti arhitekture
- Elastičnost u realizaciji
podatkovnih/kontrolnih puteva
- Inteligentna upotreba mrežnih
resursa

MobSig
 Softverski definisane mreže SDN
Koncept SDN odvaja proslijeđivanje i kontrolu od svičeva i rutera u
OpenFlow kontroler
- Protokol OpenFlow specifikacija Open Networking Foundation (ONF)
- Kontrola slojeva 2-4, Specifikacija verzija 1.3.1
- Implementacija i specifikacije
- OpenFlow Protocol, OF Config
- OpenVSwitch, OpenFlow switch, etc.
- POX, NOX, Beacon, Trema, etc.

MobSig
Evolucija mobilne Telco arhitekture

MobSig
 3GPP EPC i OpenFlow

Prednosti:
- Razdvajanje kontrolne i
Podatkovne ravni
- Funkcionalno
razdvajanje Gateway-a
- OFP komunikacioni
protokol

Mane:
- Kompatibilnost s starijim
3GPP SAE/EPS rješenjima
- GTP i GRE kontrola u
OpenFlow svičevima
- Kašnjenje između OpenFlow
svičeva u jezgru i cloud telco
kontrolnih komponenti.
- Prevođenje Diameter-a u
OpenFlow Protokol.

MobSig
Proširena EPC arhitektura

MobSig
 Primjer EPS dizajna
Elastičan dizajn mreže usklađivan u realnom vremenu sa
opterećenjem mreže
- Omogućavanje i deaktiviranje redundantnih mrežnih elemenata
pristupa i jezgra
- Optimizovana potrošnja energije pristupa i jezgra mreže
- Mrežni resursi kao servis (NRaaS) i na zahtjev

MobSig