1.

GENEL ESASLAR

1.1. Dolusavak Radyal Kapağı Genel Karakteristikleri

Tip………………………..………...………………………………………………………. Çelik Radyal Kapak

Adet……………………….....…..…………………………………………………. 4 Takım
Açıklık…………………….…...…………………………………………………. 6 m
Yükseklik…………………….……….……………………………………………. 10 m
Kapak Yarıçapı…………....…….…….……..…………………………. 12 m
( Cidar İç Yüzü )
Kumanda Tertibatı…………………..……….…………………………….. El ve Elektrik Kumandalı
Hidrolik Silindir ile
Sızdırmazlık………..………...…………………………………………… Yanlarda ve Tabanda
Lastik Conta
Paslanma Payı………….....……………………...…………………………. 2 mm
Cidar Levhası Kalınlığı…………………...………..……………………… 12 mm

1.2. Proje Verileri

Maksimum Su Seviyesi…………….……….………………………….. 1627,0 m

Kapak Alt Nokta Kotu………………...………………………………..… 1618,331 m
Dönme Merkezi Kotu………...…………………………………………. 1625 m
Hidrostatik Yük……………..….………………....…………………………. 8,669 m

1.3. Malzemeler

Kapak Gövdesi ve Kolları….…………….……….…………………… St 37.2

Mafsal Mili………………………...…………………………………………. St 50
Mafsal Kovanı - Mafsal Yatağı…………….…………….....…………. Gs - 52, GBz - 14
Sızdırmazlık……………………………….…………………………………… Tabii veya
Sentetik Kauçuk
Ankraj Bulonları……………….……...…………………………………. St 50

1.4. Emniyet Gerilmeleri ( DIN 19704' e göre, kg/cm 2 )

Emniyet Gerilme
Gerilme Tipi Normal Yükleme Olağanüstü Yükleme
Artış Oranı ( % )
MALZEME St - 37.2 St - 52 St - 37.2 St - 52 St - 37.2 St - 52
BASI 1400 2100 1850 2800 32,14 33,33
ÇEKİ 1600 2400 2100 3150 31,25 31,25
KAYMA 920 1390 1210 1820 31,52 30,93
KIYAS 0,85 σs 0,85 σs 0,90 σs 0,90 σs Asgari Artış = %31

1
2. Yükler

h-v
a°s

h
a°
a°i
H

v
R

B= 6 m (Sızdırmazlık Açıklığı)
R= 12 m (Yüzey Saç Yarıçapı)
h= 8,7 m (Maksimum Su Seviyesi Yüksekliği)
Dm= 2,0 m (Maksimum Su seviyesi Kotu ile Dönme Merkezi Kotu Farkı)
as = -0,17 rad
ai = 0,59 rad
Ds = -2,00 m (Dönme Merkezi Kotu ile Maksimum Su Seviyesi Kotu Farkı)
Di = 6,67 m (Dönme Merkezi Kotu ile Taban Kotu Farkı)
i. Yatay Yük :
H = L*h2/2
H= 325,74 ton

ii.Düşey Yük :
Wy = B*R*[Dm*(cosαs-cosai)+R(ai-as)/2+R*(sinas*cosas-sinaicosai)/2]
Wy = 78,585 ton

iii. Bileşke Su Yükü ve Yönü :

R=( H2+V2 )1/2
R = 335,09 ton α= 13,56 °
(Ref. 1-Design of Hydraulic Gates-Bkz.syf 103)

2
3. KAPAK MUKAVEMET HESAPLARI

3.1 KAPAK YATAY KİRİŞLERİ

M1 = M2 = MC için (Ref. 3-Design of Hydraulic Gates-Bkz.syf 134)

a = 0,225*L = 1350 mm
L = 6000 mm
b = 3300 mm
19
16

R
45

53

TABAN KOTU
22
20

a= 16 mm m= 19 mm Taban Kotu = 1618,331 m

b= 45 mm n= 53 mm

qalt ≈ 8,669 t/m2

q1 ≈ 8,653 t/m3
q2 ≈ 8,608 t/m4

P1 = {2 * 8,669 + 8,653 0,016 2* 8,653 + 8,608 0,045 } * 6,0 =

* + *
6 6
P1 = 1,582 ton
w1 = 0,264 t/m

3
3.1.1. Yükleme

MC = (q/8) . (b2-4a2)

MA = MB = -qa2/2

a= 1350 mm
b= 3300 mm

R1 = R 2 = 0,791 ton
MC = 0,119 t-m
MA = MB = 0,240 t-m

Gerekli kiriş kesiti

w = M / σem = 17,162 cm3

NPU 120

A = 13,5 cm2
y= 6 cm
4
Inpu= 206 cm
t= 1,0 cm ( pas payı düşülerek )

B = ((m/2)+(n/2))/2 = 2 cm
L = 600,0 cm
NPU

L/B = 333,3
t

v = 0,97
beff = 3,5 cm
y1 = 5,66 cm
Bef
y2 = 7,3 cm
Itoplam = 248,4 cm4
3
w = 43,86 cm

σ= 548 kg/cm2 < 1400 kg/cm2 Emniyetle yeterlidir .

4
3.1.2. Kapak yüzey sacı ve ara kirişler

σ3y= 0.3 x σ3x σ4x= 0.3 x σ4y

te ( yüzey plaka kalınlığı-pas payı ) =1,0 cm

P
a cm b cm b/a k1x k1y k4y k3x σ1x σ1y σ4y σ3x σ3y σ4x
kg/cm2
56 65,0 1,16 16,2 13,6 32,4 35,6 0,97 492 413 983 1.080 324 295
2
< 1400 kg/cm Emniyetlidir .
3.1.3. Bileşke Gerilme ( DIN 19704)

σbil = ( σ12 + σ22 - σ1 . σ2 ) 1/2

σ1 = σa + σ3x σ2 = - σ3y

σbil = 1493 kg/cm 2 < 2040 kg/cm 2 Emniyetlidir .

3.1.4. Sehim( konsol kısmında)

n=c/a= 0,409

d = -0,258143
d/c = -0,0004 = 1 / 2324 < 1 / 1000 Emniyetlidir

5
3.2. Düşey Kirişler
3.2.1. Düşey Kiriş Efektif Genişlikleri ( DIN 19704 )

2B1 2B2

B1 B2

B=B1+B2 v w / B (DIN 19704)

Bef=B x v
Bütün düşey kirişlerin efektif genişliği aynıdır.

Kiriş no B1cm B2 cm B (cm) x/b ν bef cm

1. kiriş 28 28 56 17,86 0,97 54,32
Tablo 2 ; Efektif genişlikler

3.2.2. Düşey Kirişlerin Kesit Özellikleri

Kiriş bef b1 h t1 t2 t3 D y1 y2 I W1 W2
1. kiriş 54,32 20 31,5 1,0 1,2 1,0 0 12,29 21,41 21.183 1.724 989
Tablo 3 ; Yatay Kiriş Kesit Özellikleri

3.2.3 Gerilmeler

3.2.3.1. Eğilme Gerilmesi

σe = Mmax / W
Kiriş
P (kg) M(kg.cm) W1 (cm3) W2 (cm3) σa(kg/cm2) σb (kg/cm2)
no
1. kiriş 27.160 577.875 1.724 989 335 584

Tablo 4 ; Yatay Kirişlerdeki Eğilme Gerilmesi < 1400kg/cm 2 Emniyetlidir

6
3.2.3.2. Kayma Gerilmesi

t2
A2

t1=t-te
A1

y1

y2
b ef

Kiriş y A (cm2) Q = A x y (cm3 ) q = P .Q / I te =t-pas

τ= q/t
no (kg.cm) payı (cm) kg/cm2
1. kiriş y1 5,64 A1 11,285 63,680
y2 11,785 A2 54,320 640,184 703,9 902,5 1,0 902
2
Tablo 5 ;Yatay Kirişlerdeki Kayma Gerilmeleri < 920kg/cm Emniyetlidir

3.2.3.3. Kaynak Kontrolü

τ2= ( v * Q ) / ( I*n*a )
a = Kayanak Yüksekliği = 0,4 cm
n=Kaynak Sayısı = 2
I = Atalet Momenti
V = Maksimum kesme kuvveti = P / 2

Kiriş
Q (cm³) V kg I cm 4 τ2 kg/cm 2
no
1. kiriş 703,9 13580 21.183 564
Tablo 6 ;Yatay Kiriş Kaynakları < 920kg/cm 2 Emniyetlidir

3.2.3.4. Bileşke Gerilme ( DIN 19704)

σbil = ( σ12 + σ22 - σ1 . σ2 ) 1/2

σ1 = σa + σ3x σ2 = - σ3y
σbil = 1284 kg/cm 2 < 2040 kg/cm 2

7
4 Kapak Kolları
4.1 Kapak Kollarının Yerlerinin Tayini

Kapak kolları eşit yük alacak şekilde yerleştirilecektir.

h3

l3
üç kollu radyal kapak için;
L = 9,081 m (Yüzey saç toplam uzunluğu)

L
l1 = 0,0964*L = 0,875 m → h1 = 0,964 m

l2
h2
l2 = 0,2804*L = 2,546 m → h2 = 2,804 m
l3 = 0,3233*L = 2,936 m h3 = 3,233 m

l1
→
l4= 0,2999*L = 2,723 m → h4 = 2,999 m h1

( Ref . 3-Design of Hydraulic Gates-Bkz.syf 137)

Düşey Taşıyıcı Kirişler

W1 = 27.160

a = 0,875 m
b = 2,546 m
c = 2,936 m
d = 2,723 m
L = 9,081 m
KAPAK KOL YÜKLERİ
RI = 2686 kg
RII = 25796 kg Mmax = RI*(b+c+d-2*L/3)
RIII = -1322 kg
Mmax = 5779 kg.m

Düşey Kirişlerin Mukavemeti

8
4.2 Kapak Kolları Mukavemet Kontrolü

L1 = 6,00
L2 = 9,97
a = 1,350
b = 3,30

Q = 2*Rmaks = 51592 kg
q = Q / w = 8598,7 kg/m

Kiriş no B1cm B2 cm B (cm) x/b ν bef cm

1. kiriş 28 28 56 10,71 0,95 53,20
Tablo 2 ; Efektif genişlikler

Kiriş bef b1 h t1 t2 t3 D y1 y2 I W1 W2
1. kiriş 53,20 20 31,5 1,4 1,2 0,8 0 10,42 23,68 23.061 2.214 974

9
Kol Kesiti

Kiriş b2 b1 h t1 t2 t3 D y1 y2 I W1 W2
1. kiriş 20,00 20 30 1,8 1,8 1,8 0 16,80 16,80 22272 1.326 1.326

A = 126 cm2
V = Q/2 = 25796 kg
α = 4,857
H = V tanα = 2192 kg
2
M = (1/2)*q*a = 7835,6 kg.m
N = V / cosα = 25889 kg

Gerilmeler
a ) Yatay Kiriş
σ = Mx/w1 + H/A
σ = 371,6 kg/cm 2

b ) Kollar

= 13

= 75 w= 1,5

σ= 898 kg/cm 2 < 1400 kg/cm 2 Emniyetle yeterlidir .

10
5. KAPAK KALDIRMA KUVVETİ
Kapak kaldırma kuvveti, aşağıdaki kuvvetlerin yarattığı momenti yenecek şekilde hesaplanacaktır.

R
c

i. Kapak ağırlığı momenti:

G : Kapak Ağırlığı
G= 32000 kg
a= 9492 mm
b= 1738 mm
c= 4000 mm
xm = 949,2 cm
ym = 173,8 cm
M1 = F1*(xm)
ME = 30.374.400 kg*cm
ii. Conta sürtünmesi momenti:
RC = 1208 cm (conta sürtünme yarıçapı)
b= 3 cm (conta basınç genişliği)
l= 1032 cm (conta boyu)
P1 = 0 t/m2 (conta üst noktasındaki basınç)
P2 = 8,669 t/m 2
(conta alt noktasındaki basınç)
µ= 0,8 (sürtünme katsayısı)
f= 0,1 t/m (conta ön baskı kuvveti)
Ff = µ*N = N = NÖB + NSB
NÖB =2*l*f = 2,064 t NSB = Port.*l*b*2 = 2,6839 t
N= 2,374 t Ff = 2,14714 t
MCS = 2.593.743 kg.cm

11
iii. Pim sürtünme momenti
M3 = μ *P * (D/2)
μ = 0,2 bronz-çelik sürtünme katsayısı
P = 335,1 ton
D = 400 mm
M3 = 1.340.358 kg.cm

Toplam Moment
MT = M1 + M2 + M3
MT = 34308501 kg.cm
MT = 343,085 t-m

6. KAPAK KALDIRMA SİSTEMİ HESAPLARI

i. Kapak Kaldırma Kuvveti
Fk * L = MT
Fk = 85,771 ton

ii. Hidrolik Silindir

Kapak Kaldırma Kuvveti: F k
Fk = 85771 kg
%20 sürsaj ile F k = 102.926 kg
Bir silindire gelen yük : F kn = 51.463 kg
Hidrolik silindir gerekli kesit alanı
A3 = Fkn/Phid
Phid = 140 bar
2
A3 = 367,59 cm
Seçilen silindir 260 / 140
2 2
As = 376,99 cm > 367,59 cm Emniyetlidir
Buna göre kaldırma kuvveti
Fk = Phid.*A
Fk = 52.779 kg
2 * Fk= 105.558 kg
s = 1,026 ( Seçilen hidrolik silindir % 2,6 emniyetlidir.)
iii. Hidrolik Pompa Kapasitesi
Qp = A*v*α α= 1,1
v = 0,28 m/dk =) 28 cm/dk
Qp = 11611 = 11,61 lt/dk
2*Qp = 23,22 lt/dk
Debi : 24 lt/dk
iv. Motor
N =(Pmax/612)*(Q/η)*β
N = 13,45 kW N = 15 kW, 1500 d/dak kullanılmıştır.

12
7. MAFSAL
i. Mafsal Pimi

w:Pim üzerindeki yük=Kapak Hidrolik Yükü+Kapak Kaldırma Kuvvetinin Bileşeni

w= 0,5*(R+Fx)
L= 554 mm
B= 440 mm
o
α = 68
Fx = 38.557 kg
w = 186.823 kg
M = 1.559.973 kg.cm
2
Malzeme : C45 σs= 1360 kg/cm
σ=M/Z= 1360 = 1.559.973 / ( π * d3 / 32 )
d= 22,7 cm ( Gerekli olan minimum pim çapı )
d= 29,5 cm kullanıldı. Emniyetlidir .

ii. Bronz Ezilmesi

2
P = w / A yüzey = 186823 / ( 29,5 * 60,5 ) = 104,7 kg/cm < Pem= 250kg/cm 2
( Bronz Yatak )
2
τ = w / A kesit = 136,7 kg/cm < 920 kg/ cm 2 Emniyetlidir

iii. Milde Burulma Gerilmesi

τ =Ms/wp
Ms : 1340358 /2 kg.cm (Mil üzerindeki sürtünme momenti)
Wp : Mil polar mukavemet momenti
Wp =π*d3/16 = 5040,76 cm3
τ= 132,95 kg/cm 2
σ =M/w = 618,94 kg/cm 2
σv =(σ2+3τ2)1/2 = 660,39 kg/cm 2
σv= 660,39 kg/cm 2<1,25*1360 kg/cm 2

iv. Bronz Et Kalınlığı

t =0,05*d+5
t = 19,75 mm = 20 mm seçilmiştir.

13
8. HİDROLİK SİLİNDİR ŞASESİ ANKRAJLARI HESABI

Fy : Bir silindire gelen yük = 51.463 kg

α° = 11 °
Fx = F*sinα = o
9.820 =RBy
Fy =F*cosα° = 50.517 kg

a = 112,4 cm
b = 52,5 cm
h = 101,5 cm
RA = FYx(b/(a+b)) = 16083 kg
RB = 34434 kg
M =Fx*h = 996685 kg*cm
1 1 9967
RAy = RBy = kg
∑RA = 24467 kg
∑RB = 44401 kg

a = 1010 mm
b= 735 mm
RC = -32311 kg
Bulon: n = 6 adet
RCn = 5385 kg
Bulon çekme gerilmesi: 1500 kg/cm 2
σt =RCn/Ab =) Ab = 3,59 cm2
M 42 =) Ab = 3,59 < 11,2 cm 2

Aderans Gerilmesi:

Rcn/2 Rcn/2
σad = 6 kg/cm 2
σbas = 80 kg/cm 2
s = 15 cm
d = 42 mm
Basma yüzeyi : s2 - n*π*r2 = 141,87 cm2

σbas = (RCn/2)/Abas
2
Abas = 33,7 cm
2
Abas = 141,9 cm alınmıştır, yeterlidir.
σad =Fad/(π*d*l)
l= 34,01 cm
lseçilen = 70 cm yeterlidir

14
9 . RADYAL KAPAK ANKRAJ BULONLARI KONTROLÜ

Orta Ayak İçin Ankraj Bulon Kontrolü

Bir kapak üzerindeki su yükü = 335.090 kg

P = 167.545 kg

k L k

k= 875 mm
L= 1850 mm

Orta ayak ankrajları için en kritik yükleme durumu kapaklardan birinin açık,
diğerinin kapalı olması halidir.

Kapaklardan biri açık diğeri kapalı iken yükleme :

RA = 246.789 kg
RB = -79.244 kg
k n

Mmaks. = 167.545 * 88 = 14.660.169 kg. cm

İki kapak kapalı iken yükleme

RA = R B = P = 167.545 kg
Mmaks. = 14.660.169 kg

Bulonlardaki çeki gerilmesi

Orta ayak ankrajlarında en kritik yük olan R= 246789 kg yük için toplam 10 adet M 100 x 6
bulon kullanılacaktır. Ancak emniyet yönünden bu bulonların 8 adedinin beraber çalıştığı düşünülecektir.

M 100 diş dibi çapı = 92,206 mm

246.789 * 4
σ = = 462 kg/cm 2 < 1400 kg/cm 2
8 * π * 9,2206 ² Emniyetlidir

15
Çerçeve tesirinden gelen momentin yarattığı gerilme

l= 185 cm
h = 615 cm
M = 34.308.501 kg.cm
h

Ød
 .d 4 .d 2 l 2 
J  n.  .( ) 
 64 4 2 
n= 8 ( emniyet olarak hesaplamalarda 8 adeti alınacak)
d= 10 cm
l = 25 cm
4
J1 = 102.102 cm

Mesnet traversi 6 adet kirişten oluşmaktadır

6 adet NPI 380
25

4
J2 = 398491 cm
380

Ø104
1740
25

k = ( J2 / J1 ) x ( h / l ) = 12,97
N1 = k+2 = 14,97
N2 = 6k+1 = 78,8

16
MA
= - ( M/(2 * N1 )) ± ( M/(2 * N2 ))
MD

Mmaks. = MD = 1.363.133 kg.cm

MB
= ( M/N1 ) ± ( M/(2 * N2 ))
MC

Mmaks. = MC = -2.508.702 kg.cm

Bulonların maruz kalacağı maksimum moment -2.508.702 kg.cm'dir. Ancak mesnet traversi ile
bulonlar arasındaki boşluktan dolayı bu moment tesirinin bir kısmı bulonlara aktarılır.
Emniyet yönünden bu tesirin tamamı bulonlar üzerinde düşünülecektir.

2.508.702 * 17,5
σ = = 430 kg/cm 2
102.102

Orta ayak bulonlarında toplam gerilme

σ = 892 kg/cm 2 < 1400 kg/cm 2 ( Bulon malzemesi St-60 )

Somun yüksekliği kontrolü

Ankaraj bulonlarının mesnet traverslerine bağlantıları ;

h= 8 cm yükseklikte
M 100 x 6 somunlarla yapılacaktır.
Diş dibi çapı d r = 9,202 cm

a. Dişlerde kayma gerilmesi :

F
 
 .d r .h
F = Ra / 6 = 41.131 kg
2
τ= 178 kg/cm < 920 kg/cm 2 Emniyetlidir

b- Dişlerde ezilme gerilmesi

4. p.F
 p=adım = 6 mm
 .h.(d 2  dr 2 ) d = 100 mm
σ= 256 kg/cm 2 < 1260 kg/cm 2 Emniyetlidir
Ankaraj bulon somunları ayrıca birer kontra somun ile takviye edilecektir.
Bağlantı yeterince emniyetlidir.

17
Düşey ankraj bulonları kontrolü
Bi kapak üzerindeki düşey yük = W y = 78.585 kg
Bu yük için orta ayak ankarajına ;
2 adet M 100 bulon konulacaktır.
D= 10 cm
ddişdibi= 9,202 cm

4 .W kg/cm 2 < 1400 kg/cm 2

   591 ( bulon ezilmesi St60 )
n . p .d dişişdi

Düşey bulon somun yüksekliği kontrolü

Ankaraj bulonlarının mesnet traverslerine bağlantıları ;
h= 8 cm yükseklikte
M 100 x 6 somunlarla yapılacaktır.
Diş dibi çapı d r = 9,202 cm

a. Dişlerde kayma gerilmesi :

1 F kg/cm 2 < 920 kg/cm 2

  .  170 Emniyetlidir .
2  .d r .h

b- Dişlerde ezilme gerilmesi

h= 8 cm
4 . p.F p=adım = 6 mm
 
 .h.( d 2  d r 2 ) d= 10 cm

σ= 245 kg/cm 2 < 1260 kg/cm 2 ( St60 ) Emniyetlidir

Düşey ankaraj bulon somunları ayrıca birer kontra somun ile takviye edilecektir.
Bağlantı yeterince emniyetlidir.

KENAR AYAKLAR İÇİN ANKRAJ BULON KONTROLÜ

P

P= 167.545 kg
x1= 90 cm
x2= 90 cm
x= 180 cm

RA = 335.090 kg
x
2 x
1
RB = -167.545 kg
x Mmax = 15.079.031 kg.cm
P

RA RB

18
Bulonlardaki çeki gerilmesi

Orta ayak ankrajlarında en kritik yük olan R= 335.090 kg yük için toplam 10 adet M 100 x 6
bulon kullanılacaktır. Ancak emniyet yönünden bu bulonların 8 adedinin beraber çalıştığı
düşünülecektir.
M 100 diş dibi çapı = 92,206 mm

335.090 * 4
σ = = 627 kg/cm 2
8 * π * 9,2206 ²

Çerçeve tesirinden gelen momentin yarattığı gerilme

Orta ayak ankrajlarında olduğu gibi kenar ankrajlarında da mesnet traversi ile bulonlar arasındaki boşluktan
dolayı bu moment tesirinin bir kısmı bulonlara aktarılır. Emniyet yönünden bu tesirin tamamı bulonlar üzerinde
düşünülecektir.

x1 x2 x1= 25 cm
x2= 77,5 cm
d
d= 10 cm

 xd 2
A 
4
(d / 2)  ((d / 2)  x1)  ((d / 2)  x1  x2)
y' 
4
A= 78,54 cm2
y' = 47,50 cm
I= 1.800.525 cm4
W=I/y= 37.906 cm3
σ=M/W= 398 kg/cm 2

Kenar ayak bulonlarındaki toplam gerilme :

σ= 627 + 398 = 1.025 kg/cm 2 < 1400 kg/cm 2 ( St60 )

Somun yüksekliği kontrolü

Ankaraj bulonlarının mesnet traverslerine bağlantıları ;

h= 8 cm yükseklikte
M 100 x 6 somunlarla yapılacaktır.
Diş dibi çapı d r = 9,202 cm
a. Dişlerde kayma gerilmesi :
F
 
 .d r .h

19
F = Ra / 6 = 55.848 kg
τ= 241 kg/cm < 1260 kg/cm 2 Emniyetlidir .
2

b- Dişlerde ezilme gerilmesi

4. p.F p =adım = 6 mm
 d = 100 mm
 .h.(d 2  dr 2 )
σ= 348 kg/cm 2 < 1400 kg/cm 2 ( St60 )
Ankaraj bulon somunları ayrıca birer kontra somun ile takviye edilecektir.
Bağlantı yeterince emniyetlidir.

MESNET TRAVERSLERİ KONTROLÜ

Beton Dışındaki Ana Mesnet Traversi

M = 14.660.169 kg.cm
4
Ixx= 398.491 cm
Wx = 21.540 cm3
σ = M / W = 681 kg/cm 2 < 1400 kg/cm 2 Emniyetlidir .

Kenar ayak ankarajları beton dışındaki ana mesnet traverslerinde aynı maksimum momet
oluşmaktadır. Kesit özellikleride aynı olduğu için , kenar ayak ankrajları mesnet traverslerinde
aynı gerilme oluşacaktır. Travers kesiti kenar ayaklar içinde yeterlidir.

20