You are on page 1of 12

FORMULACIÓN Y NOMENCLATURA QUÍMICA INORGÁNICA] 3º ESO

TABLA DE VALENCIAS DE LOS ELEMENTOS QUÍMICOS MÁS FRECUENTES

NO METALES

Elemento Símbolo Valencia positiva (con Valencia negativa (con


oxígeno) hidrógeno y metales)
Hidrógeno H 1 -1
Flúor F
Cloro Cl
Bromo Br 1, 3, 5, 7 -1
Yodo I
Oxígeno O -2
Azufre S
Selenio Se 2, 4, 6 -2
Teluro Te
Nitrógeno N 1, 3, 5 -3
Fósforo P
Arsénico As 3, 5 -3
Antimonio Sb
Boro B 3 -3
Bismuto Bi 3, 5 -3
Carbono C 2, 4 -4
Silicio Si 4

METALES

Elemento Símbolo Valencia


Litio Li
Sodio Na
Potasio K
Rubidio Rb +1
Cesio Cs
Plata Ag
Ión Amonio NH4+
Berilio Be
Magnesio Mg
Calcio Ca
Estroncio Sr +2
Bario Ba
Cinc Zn
Cadmio Cd

Colegio – Seminario San Jerónimo – Alba de Tormes (Salamanca)


FORMULACIÓN Y NOMENCLATURA QUÍMICA INORGÁNICA] 3º ESO

Elemento Símbolo Valencia


Cobre Cu
Mercurio Hg +1, +2
Aluminio Al +3
Oro Au +1, +3
Hierro Fe
Cobalto Co +2, +3
Níquel Ni
Estaño Sn
Plomo Pb +2, +4
Platino Pt
Cromo Cr +2, +3, +4,
+5, +6
Manganeso Mn +2, +3, +4,
+5, +6, +7

NOMENCLATURA Y FORMULACION QUIMICA INORGÁNICA. E.S.O.

CONCEPTOS PREVIOS.

Ante el número tan grande de sustancias químicas diferentes, se conocen más de dos millones, es
necesario unificar criterios para nombrarlas y formularlas. La Unión Internacional de Química Pura y
Aplicada (IUPAC) ha propuesto una serie de normas con las que pretende conseguir una nomenclatura y
formulación válida para todos los países.

La formulación de un compuesto significa la escritura correcta de su fórmula y la nomenclatura de


una fórmula significa la lectura correcta de ésta.

El nombre vulgar es todo nombre no ajustado a un sistema prefijado y que está muy arraigado en el
lenguaje químico. En algunos casos son nombres aceptados por la IUPAC, como por ejemplo: agua,
amoníaco.

El nombre sistemático es el que indica la naturaleza y las proporciones de los constituyentes de


una sustancia, está formado por una serie de vocablos seleccionados según un sistema prefijado. Es el
recomendado por la IUPAC. También se puede utilizar el sistema de Stock.

Los prefijos numerales utilizados en la nomenclatura sistemática son los siguientes:


1 = mono 4 = tetra 7 = hepta 10 = deca
2 = di 5 = penta 8 = octa 11 = endeca
3 = tri 6 = hexa 9 = nona 12 = dodeca

 Fórmulas: son expresiones abreviadas de las sustancias químicas. Están formadas


por símbolos químicos y subíndices.
 Las fórmulas moleculares son propias de las sustancias formadas por moléculas, como el
agua H2O. Nos indica el número de átomos de cada elemento que forman la molécula.

Colegio – Seminario San Jerónimo – Alba de Tormes (Salamanca)


FORMULACIÓN Y NOMENCLATURA QUÍMICA INORGÁNICA] 3º ESO

 Las fórmulas empíricas son propias de las sustancias constituidas por redes cristalinas
como el cloruro de sodio NaCl. Nos indican la proporción en que se encuentran los átomos
que forman la sustancia

 Valencia: es un número que se le asigna a cada elemento químico que mide la


capacidad de combinarse con otros, está relacionada con el nº de electrones que tiene en la última capa
llamada "capa de valencia".

 Formular un compuesto e escribir correctamente su fórmula.

 Nombrar un compuesto es asignarle su nombre correcto.

TIPOS DE COMPUESTOS

1. Óxidos

2. Hidruros metálicos

3. Hidruros no metálicos
1. Compuestos binarios
4. Ácidos hidrácidos

5. Sales binarias

6. Peróxidos

1. Ácidos oxácidos
2. Compuestos ternarios
2. Sales ternarias

3. Hidróxidos

1.1. OXIDOS

Se formulan escribiendo primero el símbolo del elemento, ya sea metal o no metal, y a continuación el
oxígeno, intercambiando las valencias. Li2O ; CaO ; Cl2O ; SO3.

Se nombran leyendo primero el oxígeno y a continuación el otro elemento (el primero que se lee es el último
que se escribe). Veamos los distintos sistemas de nomenclatura, todos ellos aceptados por la I.U.P.A.C.

Colegio – Seminario San Jerónimo – Alba de Tormes (Salamanca)


FORMULACIÓN Y NOMENCLATURA QUÍMICA INORGÁNICA] 3º ESO

Fórmula Nomenclatura sistemática Nomenclatura de Stock


BaO Monóxido de bario Oxido de bario
CoO Monóxido de cobalto Oxido de cobalto(II)
Al2O3 Trióxido de dialuminio Oxido de aluminio
FeO Monóxido de hierro Oxido de hierro(II)
SnO2 Dióxido de estaño Oxido de estaño(IV)
SO Monóxido de azufre Oxido de azufre(II)
SO3 Trióxido de azufre Oxido de azufre(VI)
Br2O3 Trióxido de dibromo Oxido de bromo(III)
Cl2O Monóxido de dicloro Oxido de cloro(I)

1.2. HIDRUROS METÁLICOS

Se formulan escribiendo primero el símbolo del metal y a continuación el hidrógeno. En estos compuestos
siempre el hidrógeno actuará con valencia -1.

Se nombran todos añadiendo la terminación "uro" al hidrógeno. Hidruro de ........... Veamos algunos
ejemplos.

Fórmula Nomenclatura sistemática Nomenclatura de Stock


NaH Hidruro de sodio Hidruro de sodio
CuH Hidruro de cobre Hidruro de cobre(I)
BaH2 Hidruro de bario Hidruro de bario
CoH3 Trihidruro de cobalto Hidruro de cobalto(III)
FeH2 Dihidruro de hierro Hidruro de hierro(II)

Colegio – Seminario San Jerónimo – Alba de Tormes (Salamanca)


FORMULACIÓN Y NOMENCLATURA QUÍMICA INORGÁNICA] 3º ESO

1.3. HIDRUROS NO METÁLICOS

Estos compuestos están formados por el hidrógeno y no metal del grupo de los nitrogenoideos y
carbonoideos. Tienen muchos de ellos nombres especiales, así que los formularemos todos.

Fórmula Nomenclat. Sistemática Nombre común


NH3 Trihidruro de nitrógeno Amoníaco
PH3 Trihidruro de fósforo Fosfina o fosfamina
AsH3 Trihidruro de arsénico Arsina o arsenamina
SbH3 Trihidruro de antimonio Estibina o estibamina
CH4 Metano Metano
SiH4 Tetrahidruro de silicio Silano

1.4. ÁCIDOS HIDRÁCIDOS

Estos compuestos están formados por el hidrógeno y un no metal del grupo de los halógenos o anfígenos.

Se formulan escribiendo primero el hidrógeno y luego el halógeno o el anfígeno correspondiente,


intercambiando las valencias como en los demás compuestos binarios.

Se nombran añadiendo la terminación "uro" al no metal. Cloruro de .........

Fórmula Nomenclatura sistemática En disolución acuosa


HF Fluoruro de hidrógeno Ácido fluorhídrico
HCl Cloruro de hidrógeno Ácido clorhídrico
HBr Bromuro de hidrógeno Ácido bromhídrico
HI Yoduro de hidrógeno Ácido yodhídrico
H2S Sulfuro de hidrógeno Ácido sulfhídrico
H2Se Seleniuro de hidrógeno Ácido selenhídrico
H2Te Telururo de hidrógeno Ácido telurhídrico

Colegio – Seminario San Jerónimo – Alba de Tormes (Salamanca)


FORMULACIÓN Y NOMENCLATURA QUÍMICA INORGÁNICA] 3º ESO

1.5. SALES BINARIAS

Se formulan escribiendo primero el metal y luego el no metal, intercambiando las valencias como ya es
conocido.

Se nombran citando primero el no metal, terminado en "uro", y luego el metal(el último que se escribe el
primero que se lee, como ya sabemos). Veamos algunos ejemplos.

Fórmula Nomenclat. Sistemática Nomenclat. de Stock


NaCl Cloruro de sodio Cloruro de sodio
Ca2F Fluoruro de calcio Fluoruro de calcio
CuBr2 Dibromuro de cobre Bromuro de cobre(II)
CuCl Cloruro de cobre Cloruro de cobre(I)
MnS Sulfuro de manganeso Sulfuro de manganeso(II)
CaTe Telururo de calcio Telururo de calcio
PbS2 Disulfuro de plomo Sulfuro de plomo(IV)

1.6. PERÓXIDOS

Estos compuestos están formados por un metal y el ión peroxo, O22-, en él el oxígeno actúa con valencia -1.
Se formulan escribiendo primero el símbolo del metal y luego el del ión peroxo.
Se nombran anteponiendo el prefijo per- al nombre del óxido o bien utilizando la nomenclatura sistemática.
Li2O2 peróxido de litio o dióxido de dilitio
Na2O2 peróxido de sodio o dióxido de disodio
(En estos casos no se pueden simplificar los subíndices)

Fórmula Nomenclatura sistemática Nomenclatura tradicional


K2O2 Dióxido de dipotasio Peróxido de potasio
Ag2O2 Dióxido de diplata Peróxido de plata
CaO2 Dióxido de calcio Peróxido de calcio
Cu2O2 Dióxido de dicobre Peróxido de cobre(I)
CuO2 Dióxido de cobre Peróxido de cobre(II)
CdO2 Dióxido de cadmio Peróxido de cadmio
H2O2 Dióxido de dihidrógeno Agua oxigenada

no olvidar al mas famoso de los compuestos binarios, por todos conocido, el agua H2O

Colegio – Seminario San Jerónimo – Alba de Tormes (Salamanca)


FORMULACIÓN Y NOMENCLATURA QUÍMICA INORGÁNICA] 3º ESO

2.3. HIDRÓXIDOS

Estos compuestos están formados por el grupo OH- , llamado hidróxido, de valencia -1, unido a un metal. Se
denominan a estos compuestos hidróxidos o bases.

Se nombran con la palabra hidróxido seguido del metal. Veamos algunos ejemplos:

NaOH hidróxido de sodio (sosa cáustica)


Ca(OH)2 hidróxido de calcio
Fe(OH)2 hidróxido de hierro(II)
Al(OH)3 hidróxido de aluminio
NH4OH hidróxido de amonio
Sn(OH)4 hidróxido de estaño(IV)
NH4OH hidróxido de amonio

Colegio – Seminario San Jerónimo – Alba de Tormes (Salamanca)


FORMULACIÓN Y NOMENCLATURA QUÍMICA INORGÁNICA] 3º ESO

3º E.S.O.- Nombra los siguientes compuestos: (1)

KCl FeF2

Cu2Cl PbBr4

CoS BaTe

AlBr3 Cr2S3

SO2 CaO

CdS ZnO

H2O2 Li2O2

NH3 CoO

Sb2O3 P2O5

SnO2 SO

Au2O3 Cl2O5

PH3 Br2O7

HCl CdO

CH4 H2S

H2S HBr

CaO2 AsH3

KH MnO2

Al2O3 CuH

HgO CoH3

NaOH Ca(OH)2

Br2O5 SeO

HI NaI

CrO FeH2

Colegio – Seminario San Jerónimo – Alba de Tormes (Salamanca)


FORMULACIÓN Y NOMENCLATURA QUÍMICA INORGÁNICA] 3º ESO

SnO AuH3

Co(OH)3 Cs2O

3º E.S.O.- Formula o nombra, según corresponda, los siguientes compuestos: (2)

Óxido de azufre(VI) Hidruro de calcio

Óxido de plomo(II) Amoníaco

Óxido de mercurio(I) Hidruro de aluminio

Hidruro de platino(IV) Óxido de Litio

Hidruro de mercurio(I) Dióxido de carbono

Óxido de cromo(II) Óxido de níquel(III)

Hidruro de cadmio Hidruro de hierro(II)

Óxido de mercurio(I) Óxido de aluminio

Óxido de cinc Arsina

Silano Óxido de azufre(II)

Óxido de cromo(III) Fosfina

Hidruro de cobre (I) Silano

Agua oxigenada Pentaóxido de dinitrógeno

Hidruro de berilio Óxido de magnesio

Heptaóxido de dicloro Pentaóxido de dicloro

Trióxido de dicromo Hidruro de cesio

Hidruro de estaño(IV) Óxido de plata

Óxido de berilio Trióxido de dicloro

Óxido de magnesio BeH2

AsH3 Ag2O

Colegio – Seminario San Jerónimo – Alba de Tormes (Salamanca)


FORMULACIÓN Y NOMENCLATURA QUÍMICA INORGÁNICA] 3º ESO

SrO CaO

FeO Ni2O3

CuO SO2

P2O3 ZnO

3º E.S.O.- Formula o nombra, según corresponda, los siguientes compuestos: (3)

Ag2O Hidruro de mercurio (II)

Na2O Tetrahidruro de silicio

BeO Arsina

N2O3 Hidruro de cobalto (II)

P2O3 Óxido de aluminio

Óxido de rubidio Óxido de nitrógeno (V)

Óxido de hierro (III) B2O3

Óxido de platino (IV) SO2

Trióxido de oro Cl2O7

Dióxido de carbono SiO4

CO SeO

H2O2 I2O5

Pentaóxido de dibromo Hidruro de plata

Trióxido de diyodo Hidruro de calcio

Óxido de plata Óxido de cromo (III)

Dióxido de manganeso Estibina

Ácido selenhídrico Cloruro de hidrógeno

Sulfuro de hidrógeno Seleniuro de hidrógeno

Cloruro de berilio Sulfuro de plomo (IV)

Colegio – Seminario San Jerónimo – Alba de Tormes (Salamanca)


FORMULACIÓN Y NOMENCLATURA QUÍMICA INORGÁNICA] 3º ESO

Yoduro de plata Bromuro de hierro(III)

Cloruro de estaño (II) Cloruro de potasio

Seleniuro de magnesio Cloruro de plomo (II)

Cloruro de platino (IV) Bromuro de cobre (II)

Yoduro de cesio Yoduro de aluminio

3º E.S.O.- Formula o nombra, según corresponda, los siguientes compuestos: (IV)

AgCl Hidruro de mercurio (I)

Na2S Metano

BeBr SbH3

N2O5 Hidruro de cobalto (III))

Cl2O Óxido de oro (I)

Óxido de cesio Trióxido de dinitrógeno

Óxido de níquel (III) Pentaóxido de dinitrógeno

Óxido de platino (IV) SO3

Au2O3 I2O5

Monóxido de carbono Óxido de silicio

CO SeO2

Na2O2 Pentaóxido de difósforo

Cl2O5 Sulfuro de plata

Trióxido de diyodo Hidruro de calcio

Óxido de plata Seleniuro de cromo (III)

Nitrito de bario K2O2

CaS Cloruro de sodio

Nitrato de potasio Seleniuro de hidrógeno

HSe Sulfuro de platino (IV)

Colegio – Seminario San Jerónimo – Alba de Tormes (Salamanca)


FORMULACIÓN Y NOMENCLATURA QUÍMICA INORGÁNICA] 3º ESO

H2S Clorato de hierro(III)

Sulfuro de estaño (II) Sulfuro de potasio

Cloruro de magnesio Seleniuro de plomo(II)

Cloruro de platino (IV) Hidróxido de litio

Hidróxido de potasio Ba(OH)2

Colegio – Seminario San Jerónimo – Alba de Tormes (Salamanca)

You might also like