Caricatura de Rosalía de Castro, orixinal de Antonio Pallas

ROSALÍA DE CASTRO
2010
125 aniversari
o do seu pasa
mento

ROSALÍA DE CASTRO EN TRINTA E OITO PREGUNTAS 1

 ROSALÍA DE CASTRO EN TRINTA E OITO PREGUNTAS

1.- De quen se celebra o 125 aniversario do seu pasamento?

Pallas
nio
orixinal de Anto

2.- Colorea un sinónimo de pasamento.

ro,
Rosalía de Cast
Caricatura de

an os ento
cumpre nace
m
ROSALÍA DE CA
STRO
2010
morte baut
125 aniversario do seu pasamento
izo

3.- Onde naceu Rosalía de Castro?

1
STRO
ROSALÍA DE CA

Rosalía de Cas
tro naceu en
Santia-
eiro
4.- Que día naceu?
ela o 24 de febr
go de Compost mesmo
bautizada ese
de 1837 e foi nom e de
l Real co
día no Hospita e rexistrada como
Rita
María Rosalía a que
oñecidos, aínd
filla de pais desc sacer-
que foi filla do
hoxe sabemos ía Tere-
José Mar tínez e de Mar
dote familia
de Castro, de
sa de la Cruz
fidalga.
vida pa-
eiros anos de
Os seus prim ieda-
de Ortoño, prop
saron no pazo sen con-
paterna, pero

5.- Que nomes lle puxeron cando foi bautizada?

de da familia a súa nai.
nin
tacto co seu pai tiña doce anos a do a Rosalía polo
xa Monolito adica
Cando Rosalía levouna ón no centena-
cargo dela e concello de Padr
súa nai fíxose nte, a mento.
e, posteriorme rio do seu pasa
nza, en Padrón.
a vivir a Padrón Casa da Mata
postela.
Santiago de Com

ROSALÍA DE CASTRO
6.- Como se chamaba o home de Rosalía de Castro?
2
En 1856, con dezan
ove anos, trasladouse
a Madrid, e coñece
Manuel Murguía co a
que casará uns
anos despois e quen
a poñerá en
contacto con Adolfo
Bécquer e con
outros poetas e escrit
ores da épo-
ca.
É Murguía, quen a anima
a publicar
as súas obras, pois
Rosalía, de ca-

7.- Cal é o título do seu primeiro libro de poemas?

rácter moi reservado,
non tiña nin-
gún interese na difusió
n das súas
creacións.

No ano 1859 publíc

ase a súa pri-
meira novela «La hija
del mar» e,
uns anos despois, o
seu primeiro li-
bro de poemas «La
Flor», ambos
os dous en lingua caste
lá.
«Cantares Gallegos» Posteriormente, en
e en 1880 «Follas 1863, aparece
poemas, en galego, Novas», dous libros
que consagrarán a de
tisa galega de todos Rosalía como a gran
os tempos. poe-

Casa da Matanza, en
onde Rosalía viviu
Padrón,
os seus
8.- Como se chama a casa onde viviu os seus últimos anos?
últimos anos.

ROSALÍA DE CASTRO EN TRINTA E OITO PREGUNTAS 2

 9.- Que é o Rexurdimento?

3
CASTRO
ROSALÍA DE
ten un
de Rosalía
A obra literaria amente románti-
cad
carácter mar tra-
ha exp resión sinxela,
co cun gración,
como a emi
tando temas a, o descon
tento
r pola terr ero-
o amo
sos dos pod
social, os abu
sos...
ntín Lam
Rosalía, Vale ros Enríquez e
jal, Manue
l Cur
dal, son as
as Carva-

grandes
10.- Cita o nome doutros tres personaxes importantes do noso
Rexurdimento.
Eduardo Pon do noso Rexurdi-
s
personalidade ento cultural no
vem
mento, mo volv e a ser
galega
que a lingua ario e
o idioma liter
utilizada com izar-
eza a normal
o seu uso com de novos auto-
rición
se coa apa
e editoriais.
res, xornais
faleceu
o de 1885 a Ros alía
de
Un 15 de xull casa de Padrón Mon ume nto
o do Espolón,
súa Castro no Pase
Rosalía na o unha olivei- Coruña)
rrad a, baix en Padrón (A
e foi ente de Adi-
o padronés
ra, no cemiteri os fo-
os seus rest
na, aínda que , seis anos des-
dos
ron traslada de Galegos Ilus
-
teón
pois, ao Pan de San Domin-
ven to
tres, no con postela.
aval, en Com

11.- Onde está enterrada na actualidade Rosalía de Castro?

gos de Bon

MANUEL
MURGUÍA 12.- Onde e cando naceu Manuel Murguía?
Manuel An
4
ton
ceu no lug io Martínez Mu
ar de Fro rgu
arteixán
de Oseir xel, na pa ía na-
l Murguía,

o no ano rroquia
Comezo 1833.
u en Santi
boticario ag
aínda qu o os estudos de
para adica e os deixo
de Manue

rse á lite u axiña

lismo. ratura e
ao xorna
por Siro

Traballou -
en Madri
blicación d
s da époc en diferentes pu
Caricatura

a ao tem -
realizada

cribía va po
rias que es-
Foi en Ma novelas.
dri
mando os d onde coñeceu

13.- De que era defensor Murguía?

dous, ce e casou
tante de cais, a pa co
Galicia. rella literar n Rosalía de Ca
Murguía ia e intele stro, for-
foi ctual má
ro presid Cronista Oficial do is impor-
ente da Reino de
Galicia», Re Galicia, fun
do manu al Academia Ga dado r
defensor al lega, au e
da cultura, para as escolas tor da «H primei-
presente da literar galegas istoria de
en todos atu «L
tancia pa os acontec ra e da lingua de a Primera Luz»,
ra ementos Galicia...
Disque Mu o noso país. da época es
rguía tiña que tiveron tando
Morreu na unha alm impor-
Coruña á a de xigan
idade de te nun co
noventa rpo miud
anos. iño.

Recuncho
Casa da

Mu rgu ía
Ma
do xardín
da
da fam ilia tanza, viven-
r de Ma
nue l
14.- Explica que quere decir a expresión «unha alma de xigante
nun corpo miudiño».
e Ro sal
Padrón. ía en

15.- Cal é o título da primeira obra mestra da literatura galega

5
CASTRO
ROSALÍA DE
A OBRA DE

A obra lite
salía de Ca
raria de Ro nto da lingua
ime
stro contemporánea?
a o rexurd
represent
rat ura galega. nda l, Va-
e lite do Po
con Eduar Cu-
Ela, xunto e Manuel
as Carvajal s auto-
lentín Lam son os grande
uez
rros Enríq séc ulo XIX.
s do
res galego
outros
autores, e
que estes gale-
Na época escribir en
ezaron a si-
máis, com estaba con
idioma non raria, a pe-
go o noso ua lite
o ling po-
derado com gran maioría da
a ra cotiá,
sar de que ma nei
bao de aa
boación usá ca xente se atreví

16.- Que libro editou Rosalía en 1880?

pou
pero moi
.
escribir nel
sal ía «C an- Primeira edición de
Ro
poemas de eira obra
«Follas Novas», de Ro-
O libro de
os» é a prim - salía de Castro,en 1880
tares Galleg ratura galega contem
da lite
mestra
poránea.
ro gra n
uir o out
a vaina seg s Novas», ta-
A esta obr
mas «Folla o en 1880,
libro de poe e editad
ego o a
mén en gal erado com
ser consid ra-
que pode tica da lite
ación poé
principal cre século XIX.
do
tura galega

ROSALÍA DE CASTRO EN TRINTA E OITO PREGUNTAS 3

 17..- Que poema ten a letra do noso himno galego?
GALEGO 6
O REXURDIMENTO

n-
inicia o Rexurdime
Rosalía de Castro -
ra galega coa publi
to da lingua e cultu ta-
de poemas «Can
cación do seu libro

19.- Que é «O Tío Marcos da Portela»?

to no noso idiom a.
res Gallegos», escri 1863 , significa
ano
Esta publicación,no -
lingua para elabo
a madurez da nosa
s literarios, pois den-
rar, de novo, texto es-
non se volvera a
de a Idade Media
cribir en galego.
i-
es que tamén contr
Houbo outros autor Manuel Curros Enríquez
rdimento:
buíron a este Rexu
uez, que publicou
Manuel Curros Enríq
».
«Aires da miña terra
ajal, coa súa obra
Valentín Lamas Carv
gas».
«Saudades Galle
seu libro «Queixu-
Eduardo Pondal, co
que figura o seu poe-
mes dos pinos» no ao
que serve de letra
ma «Os pinos»
noso himno.

Nestes anos apare

en lingua galega,
ce un xornal escri
«O Tío Marcos da
to
Por- Edua
rdo Po
ndal 20.- Que outros tres xornais se editaron en idioma galego?
do por Lama s Carvajal e que
tela», edita
e que propiciou a
tivo un enorme éxito ,
xornais: «A Monteira»
aparición doutros «O
as», en Ourense e
en Lugo, «As Burg ra.
eved
Galiciano», en Pont

21.- Onde está o Panteón de Galegos Ilustres?

PANTEÓN DE
GALEGOS ILU
STRES 7
O Panteón
de Galegos
Domingos de Ilustres enc
Bonaval, en óntrase no
A idea de crea San Convento de
r un lugar ond tiago de Compostela San
gos e galegas e puideran rep
que traballa ousar os rest
galegos en ran por Gal os de gale-
Cuba. icia partiu dos
emigrantes
A primeira en
ser traslada
da a este Pan -
teón foi Ro-
salía de Cas

22.- Para que se creou o Panteón de Galegos Ilustres?

tro, o 25 de
maio de 189
1, seis ano
depois da súa s
morte.
Os seguintes
restos trasla-
dados foron
os de Alfredo
Brañas, en
1900 e que
ron col oca da-
dos fron te
mausoleo de o
Rosalía.
En 1961 foi
ente
cultor Francis rrado o es-
co Asorey e,
pos teri orm
ent e, o poe
Ramón Cab ta
anillas, que
trasladado den foi
de
rio de Cambad o cemite-
os.
Mau
soleo de Rosa
En 1984 o Pan lía
teón recibiu de Galegos Ilustres, ende Castro no Panteón
os restos do Santiago.
político, esc
guez Castela ritor e debuxa
o, que fora nte Alfonso
Buenos Aire trasladado Daniel Rod
s. dende a cap rí-
ital arxentin
a de

23.- Cita o nome de cinco persoas que teñen os seus restos no

Finalmente,
en 1988, foi
enterrado o
xeógrafo Dom
ingo Fontán.

Panteón de Galegos Ilustres.

AS DE CANTAR
8
24.- Que lle pide a autora do poema á nena? Colorea.
As de cantar
dar zonchos;
que che hei de
as de cantar

Que le
dar moitos.

a
Que bai
que che hei de

Que beb Que

As de cantar
meniña gaiteira,
as de cantar,
nad can
e
de pena.
que me morro

Canta, meniña,
na veira da font
canta, dareiche
e,

.
te
boliños do pote

Canta, meniña,
pás,
con brando com a
proi
dareiche unha
da pedra do lar.

Papiñas con leite

i,
tamén che dare
,
sopiñas con viño

25.- A que saben as patacas con sal e vinagre?

torrixas con mel.
as
Patacas asad
gre,
con sal e vina
s,
que saben a noce n!
sabe
que ricas que o
Rosalía de Castr
Gallegos», de
De «Cantares

ROSALÍA DE CASTRO EN TRINTA E OITO PREGUNTAS 4

 26.- Onde lle pediron a Rosalía que cantase a Galicia?
9
HEI GALICIA
CANTARTE

Galicia
Cantarte hei tares,
can
teus doces
pediron
que así mo re.
do ma
na beira
Galicia,
Cantarte hei
ega,
na lingua gal les,

27.- Escribe os cinco adxectivos da 3ª estrofa do poema.

ma
consolo dos
as.
alivio das pen
ve,
Mimosa, soa sa;
ixo
sentida, que ri,
se
encantada
chora.
conmove se
gunha
Cal ela, nin
cante
tan doce que as,
arg
soidades am es.
s amant
sospiro
tarde,
Misterios da noite:
da
murmurios
Galicia
cantarte hei
fontes.
na beira das
pediron,
Que así mo ,
mandaron
que así mo
e que cante,
que cante

28.- Cal será a lingua de Rosalía?

eu falo...
na lingua que s», de Ros
alía de Cas
tro
es Gallego
De «Cantar

NOSA SE
29.- Como ten o tellado Nosa Señora da Barca?
ÑORA DA
BARCA
10
Nosa Se
ñora da
ten o tel Barca
lad
ben o pu o de pedra;
idera ter
miña Vir de ouro
xe se qu
ixera.
Canta xe
nte
por camp ..., canta xente
iñas e po
Canta po r veigas!
lo
vén cami mar abaixo
ño da rib
que lanch eira!
as
con apare tan ben porta
llos de fes das
Que botes ta!
con tan tan feituq
fei uiños,

30.- De que veñen cargadiños os barcos?

Todos ca tuquiñas velas!
rgadiños
de xenti veñen
ña
e de rap forasteira
azas bo
cura de nit
todas as as
Castro

penas...
salía de
, de Ro
llegos»
ares Ga
De «Cant

31.- Que versos tiña por costume cantar o gaiteiro?

11
DO GAITEIRO
UN REPOLU

o gaiteiro
Un repolud
án vestido
de pano sed o,
cipe cumprid
como un prín ,
falangueiro
cariñoso e
zos o primeiro
entre os mo
sen par,
e nas cidades cantar
e en
tiña costum

32.- Quen pintou o óleo que leva por título «O gaiteiro»?

ñanciña:
aló pola ma gaitiña
miñ a
Con esta
de enganar.
as nenas hei
vila entraba
Sempre pola
señorío,
con aquel de
puxante brío
sempre con
acompasaba;
co tambor se
a sopraba,
e se na gait
e soplar,
era tan doc
ra en cantar
que ben fixe
ñanciña:
aló pola ma
a gaitiña
Con esta miñ
de enganar...
as nenas hei
Seoane
óleo de Luís
O Gaiteiro,

de Castro
de Rosalía

33.- A quen quería enganar o repoludo gaiteiro?

Gallegos»,
De «Cantares

ROSALÍA DE CASTRO EN TRINTA E OITO PREGUNTAS 5

 CAMPANA
S DE BAST
Campan
ABALES
as de Ba
cando vos staba
oio tocar, les, 12
mórrome
de soida
des.
Cando vos
oio tocar,

)
(A Coruña
campaniñ
as, campa
sen quere niñas,
r torno a
chorar.

de Brión
Cando de
lonxe vos
penso qu oio,
e por min
e das en chamade
trañas me s,

concello
doio.
Doiome de
dor ferida
que antes ,

ales, no
tiña vida
e hoxe teñ enteira
o media
vida.

de Bastab
Solo media
os que de me deixaron
aló me tro
os que de uxe
aló me rou ron

igrexa
baron.

Torre da
De «Canta
res Gallego
s», de Ros
alía de Cas
tro

34.- En que concello galego está a igrexa de Bastabales?

35.- Que lle pasaba a Rosalía cando oía as campás de Bastabales?

36.- A que libro pertence esta poesía?

13
S AIRES
AIRIÑOS, AIRIÑO
aires,
Airiños, airiños
terra;
airiños da miña
aires,
airiños, airiños
ime a ela.
n (A Coruña)

airiños, leva

podo,
Sen ela vivir non enta,
cont
non podo vivir ,
ra que eu vaia
ove, en Padró

que onde quei bra espesa.

som
cúbreme unha
espesa nube
Cúbreme unha enta s,
torm
tan preñada de
Pazo de Lestr

ada,
tal de soidás preñ
envelena.
que a miña vida
ime airiños
Levaime, leva
a seca,
como unha folliñ
n me puxo
que seca tamé
queima.
a calentura que
se non me levades pronto,
Ai!, Rosalía de Castr
o
terra; Gallegos», de
airiños da miña De «Cantares
me levá s airiños
se non
me coñezan...
cecais xa non

37.- De que dúas cousas está preñada a nube?

38.- A onde quere Rosalía que a leven «os airiños, airiños aires»?

NOMES: CURSO:

ROSALÍA DE CASTRO EN TRINTA E OITO PREGUNTAS 6