Šta je impulsni odziv prostorije, a šta reverberacija?

Odziv prostorije na zvučnu pobudu posmatra se preko njenog impulsnog odziva h(t), pri čemu se
prostorija posmatra kao prenosni sistem čiji je ulaz na mestu zvučnog izvora a izlaz na mestu
prijemnika. Uobičajeni način posmatranja impulsnog odziva prostorije je postavljanjem zvučnog izvora
i mikrofona u prethodno definisane tačke. Odziv prostorije se posmatra analizom dobijenog električnog
signala na izlazu iz mikrofona kada se ona iz izvora pobudi Dirakovim impulsom Odziv prostorije je
definisan zvučnim pritiskom na mestu mikrofona p(x,y,z,t), a analiza se vrši posmatranjem signala v(t)
koji se javlja na izlazu mikrofona kada na njega deluje taj pritisak.
Fizički proces formiranja sukscesivnog niza refleksija zvuka koje ispunjavaju impulsni odziv duž
vremenske ose naziva se reverberacija. Reverberacija je osnovna karakteristika zvučnog polja u
prostorijama.

Slika 8.5 Primer impulsnog odziva prostorije.

Koje celine čine impulsni odziv prostorije?

tri osnovne celine:
direktan zvuk,
prve refleksije
i reverberacioni deo
Prve refleksije predstavljaju komponente koje slede neposredno posle direktnog zvuka i pri tome su
dovoljno razmaknute na vremenskoj osi da se mogu prepoznati kao diskretne pojave
Deo u kome su refleksije postalnu dovoljno guste naziva se reverberacioni deo, odnosno reverberacija
Koji modeli zvučnog polja u prostorijama postoje?
To su:
statistički model,
talasni model i
geometrijski model
Statistički model poznat i kao Sabinova (Sabine) teorija .objašnjava prelazne režime nakon uključenja i
isključenja zvučnih izvora.
Talasni model je opisivanje zvučnog polja u prostoriji na osnovu talasne jednačine koja definise
prostorno-vremensku promenu pritiska.
Geometrijski model po prirodi odgovara slučaju veoma visokih f (kada je λ zvuka dovoljno mala u odnosu
na dimenzije prostorije i veličinu graničnih površina).
Zracenje se predstavlja skupom zraka koji polaze od izvora
Šta je difuzno i homogeno zvučno polje i gde se ono javlja?
Ako zvučni talasi u prostoriji dožive višestruke refleksije pre nego što oslabe toliko da više ne
doprinose zvučnom polju. Pri cemu se efekat apsorbcije zidova moze zanemariti
• u svakom trenutku, u svaku tačku prostora dolazi mnoštvo talasa koji su prethodno prešli različite
puteve, pa zbog toga imaju različite amplitude i faze.
• svi pravci nailaska talasa i sve vrednosti njihovih faza podjednako su verovatni.
Ovo je poznato kao difuzno i homogeno zvucno polje! To je karakteristika prostorije akustickog
sistema! Preduslov za statistisku analizu

Objasniti pojam kritičnog rastojanja (poluprečnika zone direktnog zvuka).

Ukupni nivo zvuka u prostoriji može se razložiti na dve komponente: na nivo direktnog zvuka,
koji opada sa rastojanjem od izvora po zakonu širenja talasnog fronta, i nivo reflektovanog zvuka koji je
konstantan po prostoriji.U neposrednom okruženju zvučnog izvora nivo direktnog zvuka je viši od nivoa
reflektovanog zvuka Rastojanje na kome su nivo direktnog i reflektovanog zvuka jednaki naziva se
kriticno rastojanje

Objasniti pojave uspostavljanja i opadanja zvuka u prostoriji.

Uspostavljanje intenziteta zvuka u prostoriji nakon uključenja izvora se dobija izrazom

Po uključenju zvučnog izvora intenzitet zvuka povećava po eksponencijalnom zakonu, težeći svojoj
maksimalnoj vrednosti J . Vrednost J je intenzitet za vreme stacionarnog stanja u prostoriji. Proces
s s
uspostavljanja intenziteta zvuka u prostoriji nakon uključenja izvora grafički je ilustrovan na slici
Maksimalna vrednost intenziteta koja se dostiže u stacionarnom stanju je J=4Pa/A
Vidi se da ta vrednost zavisi i od izvora i od prostorije. Direktno je srazmerna snazi izvora, a obrnuto
srazmerna apsorpciji. Brzina kojom se uspostavlja zvučno polje nakon uključenja izvora definisana je
članom u eksponentu koji je cA/4V. Dakle, proces uspostavljanja zvučnog polja isključivo je
karakteristika prostorije, odnosno njene veličine, izražene preko zapremine, i apsorpcije. Porast
intenziteta je brži što je apsorpcija u prostoriji veća, a sporiji što je zapremina prostorije veća.

Po isključenju stacionarnog zvučnog izvora intenzitet zvuka u prostoriji eksponencijalno opada.

Eksponencijalni proces opadanja intenziteta zvuka odgovara linearnom opadanju nivoa zvuka, što je
takođe prikazano na slici.

brzina opadanja zvuka nakon isključenja zvučnog izvora iskazana je vremenom reverberacije
predstavlja karakteristiku prostorije i ne zavisi od zvučnog izvora.
Šta su sopstvene frekvencije (modovi) porostorije i koji frekvencije postoje

U talasnoj teoriji talasna jednacina ima resenje razlicito od nule samo za diskretan skup vrednosti
konstante k, odnosno za diskretan skup vrednosti frekvencije ω (jer je k = ω/c). Te frekvencije nazivaju
se sopstvene frekvencije prostorije
Rešenja talasne jednačine mogu se predstaviti kao p (x,y,z), gde je indeks n parametar koji označava red
n
sopstvene frekvencije.

Objasniti geometrijski model prostorije i definisati koje metode simulacije zvučnog polja postoje
u ovom modelu?