Keberkesanan Kerja Berpasukan Dan Kepuasan Kerja Ketua Panitia

KEBERKESANAN KERJA BERPASUKAN DAN KEPUASAN KERJA
KETUA PANITIA DALAM JABATAN BAHASA DAN SAINS SOSIAL
DI SEKOLAH MENENGAH DAERAH PONTIAN
SHEK KWAI FUN
Laporan projek ini dikemukakan sebagai memenuhi

sebahagian daripada syarat penganugerahan
Ijazah Sarjana Pendidikan
(Pengurusan dan Pentadbiran)
Fakulti Pendidikan
Universiti Teknologi Malaysia
2 NOVEMBER, 2007
ABSTRAK
Kerja berpasukan merupakan satu cara kerjasama yang perlu diamalkan di

sekolah pada masa kini untuk membantu meningkatkan keupayaan individu dan
keberkesanan pengajaran dan pembelajaran. Kajian deskriptif ini bertujuan untuk
meninjau tahap keberkesanan kerja berpasukan dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan
Sains Sosial di sekolah menengah daerah Pontian. Selain itu, kajian ini juga
bertujuan melihat tahap perbezaan dan hubungan kepuasan kerja dengan
keberkesanan kerja berpasukan dalam kedua-dua jabatan tersebut. Seramai 28 orang
Ketua Panitia dari Jabatan Bahasa dan 36 orang Ketua Panitia dari Jabatan Sains
Sosial di pilih sebagai responden kajian ini. Instrumen kajian ini menggunakan
borang soal selidik yang telah diguna pakai oleh Mohd Anuar (2007) dan Zainorazlin
(2001) . Data-data kajian dianalisis menggunakan Perisisan Statistical Package for
Social Science (SPSS) Version 13.0 for Windows. Dapatan kajian menunjukkan tahap
keberkesanan kerja berpasukan dan kepuasan kerja dalam Jabatan Bahasa dan
Jabatan Sains Sosial adalah tinggi. Analisis ujian-t pula menunjukkan tidak terdapat
perbezaan yang signifikan antara keberkesanan kerja berpasukan dan kepuasan kerja
antara Jabatan Bahasa dengan Jabatan Sains Sosial. Dapatan juga menunjukkan
terdapat hubungan yang signifikan antara keberkesanan kerja berpasukan dengan
kepuasan kerja dalam Jabatan Bahasa. Sebaliknya, tidak terdapat hubungan yang
signifikan antara keberkesanan kerja berpasukan dengan kepuasan kerja dalam
Jabatan Sains Sosial. Berdasarkan kajian ini, beberapa cadangan dikemukakan untuk
meningkatkan keberkesanan dan kepuasan kerja berpasukan di sekolah.
ABSTRACT
Teamwork as one of the method co-operation need to be implimentation in

school at the nowadays time to assist in upgrading individual potential and effective
teaching and learning in schools. The aim of this descriptive study was to look at the
level of the effectiveness of teamwork among the language department and science
social department from the secondary school in Pontian District. In addition, this
study also looks at the differences and relationship between effectiveness of
teamwork and level of work satisfaction. The responden of the study consists 28
leaders and 36 leaders from language and science sosial departments. The study
instrument used a set of questionnaire which was used by Mohd Anuar (2007) and
Zainorazlin (2001). The data of this study was analyzed by using software of
Statistical Package for Social Sciences (SPSS) Version 13.0 for Windows. The
results study shows that the level of the effectiveness of teamwork and work
satisfaction in language department and science social department are high. The t-test
analysis showed that there was no significant difference between the effectiveness of
teamwork and work satisfaction in language and science social departments. The
study also found that there were positive significant relationship between the
effectiveness of teamwork and work satisfaction in the language department. But
there were no significant relationship between the effectiveness of teamwork and
work satisfaction in the science social departments. Based on the findings of this
study, several recommendations are forwarded for further enhancement of the
effectiveness of teamwork and work satisfaction in schools.
KANDUNGAN
BAB PERKARA MUKA

SURAT
PENGAKUAN ii
DEDIKASI iii
PENGHARGAAN iv
ABSTRAK v
ABSTRACT vi
KANDUNGAN vii
SENARAI JADUAL xi
SENARAI RAJAH xiii
SENARAI LAMPIRAN xiv
1 PENDAHULUAN
1.1 Pengenalan 1
1.2 Latar Belakang Masalah 3
1.3 Penyataan Masalah 5
1.4 Objektif Kajian 6
1.5 Persoalan Kajian 7
1.6 Hipotesis Kajian 7
1.7 Kepentingan Kajian 8
1.8 Rasional Kajian 9
1.9 Skop Dan Batasan Kajian 10
1.10 Rangka Konsep Kajian 11
1.11 Definisi Kajian 12
i Kerja Berpasukan 12
ii Pasukan Kerja 12
iii Jabatan 13
iv Jabatan Bahasa 14
v Jabatan Sains Sosial 14
vi Ketua Panitia 14
vii Kepuasan Kerja 15
2 SOROTAN PENULISAN
2.1 Pengenalan 16
2.2 Konsep kerja Berpasukan 17
2.3 Pasukan Kerja 21
2.4 Kerja Berpasukan Dalam Organisasi Sekolah 22
2.5 Kepentingan Kerja Berpasukan 23
2.6 Keberkesanan Kerja Berpasukan 26
2.7 Kelebihan Kerja Berpasukan 30
3 METODOLOGI
3.1 Pengenalan 33
3.2 Reka Bentuk Kajian 34
3.3 Sampel Kajian 34
3.4 Instrumen Kajian 35
3.5 Analisis Data 39
3.6 Penutup 42
4 DAPATAN KAJIAN
4.1 Pengenalan 43
4.2 Analisis Latar Belakang Responden 44
4.2.1 Jantina Responden 44
4.2.2 Bangsa 45
4.2.3 Pengalaman Menjadi Guru 46
4.2.4 Pengalaman Sebagai Ketua Panitia 47
4.3 Analisis Kerja Berpasukan dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan
Sains Sosial 48
4.3.1 Tahap Keberkesanan Kerja Berpasukan dan kepuasan
dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial 49
4.3.2 Faktor-faktor yang paling menyumbang Keberkesanan
Kerja Berpasukan Dalam Jabatan Bahasa Dan Jabatan
Sains Sosial Menurut Min 49
a. Faktor Kepimpinan Yang Efektif 50
b. Faktor Matlamat Yang Jelas 53
c. Faktor Komunikasi Berkesan 55
d. Faktor Penglibatan Dalam Membuat Keputusan 57
e. Faktor Penyelesaian Masalah 59
f. Faktor Tanggungjawab Yang Jelas 61
g. Faktor Hubungan Interpersonal 63
4.3.3 Tahap Kepuasan Kerja dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan
Sains Sosial 65
4.3.4 Analisis Dapatan Berdasarkan Hipotesis Kajian 68
Hipotesis 1: Tidak Terdapat Perbezaan Yang Signifikan
Antara Keberkesanan Kerja Berpasukan
Dalam Jabatan Bahasa Dan Jabatan Sains
Sosial 69
Hipotesis 2: Terdapat Perbezaan Yang Signifikan
Dalam Jabatan Bahasa Dan Jabatan Sains
Sosial 69
Hipotesis 3: Terdapat Hubungan Yang Signifikan
Dengan Kepuasan Kerja Dalam Jabatan
Bahasa Dan Jabatan Sains Sosial 69
5 PERBINCANGAN, KESIMPULAN DAN CADANGAN
5.1 Pengenalan 71
5.2 Rumusan 72
5.3 Perbincangan Dan Kesimpulan 74
5.3.1 Tahap Keberkesanan Kerja Berpasukan Dalam
Jabatan Bahasa Dan Jabatan Sains Sosial 75
5.3.2 Faktor Yang Paling Menyumbang Ke Arah
Keberkesanan Pasukan Kerja 76
5.3.3 Tahap Kepuasan Kerja Ketua Panitia Dalam
5.3.4 Perbezaan Keberkesanan Kerja Berpasukan Di
Antara Jabatan Bahasa Dan Jabatan Sains Sosial 85
5.3.5 Perbezaan Kepuasan Kerja Di Antara Jabatan
5.3.6 Hubungan Antara Keberkesanan Kerja dan
Kepuasan Kerja Dalam Jabatan Bahasa Dan
Jabatan Sains Sosial 88
5.4 Cadangan Kajian 91
5.4.1 Cadangan Tindakan 91
5.4.2 Cadangan Kajian Lanjutan 92
5.5 Penutup 94
BIBLIOGRAFI
LAMPIRAN
SENARAI JADUAL
No. Jadual Tajuk Muka Surat
3.1 Bilangan Ketua Panitia Dalam Jabatan Bahasa Dan

Jabatan Sains Sosial Di Sekolah Menengah Daerah Pontian 35
3.2 Taburan Soalan Faktor-Faktor Yang
menyumbang Ke Arah Kerja Berpasukan
Berkesan ( Bahagian B) 37
3.3 Taburan Item Kepuasan Kerja ( Bahagian C) 38
3.4 Skala Dalam Borang Soal Selidik 38
3.5 Nilai Alpha Reliability Dan Hasil Kajian Rintis 39
3.6 Penggunaan Statistik Menurut Persoalan Dan Hipotesis kajian 40
3.7 Nilai Korelasi Dan Interprestasi Daripada
Rowntree (1981) 42
3.8 Niali Tahap Keberkesan Kerja Berpasukan Dan
Kepuasan Kerja
4.1 Peratus Mengikut Jantina Responden Jabatan Bahasa
dan Jabatan Sains Sosial 44
4.2 Peratus Mengikut Bangsa Dalam Jabatan Bahasa Dan
4.3 Peratus Mengikut Pengalaman Responden Menjadi Guru Dalam
4.4 Peratus Mengikut Pengalaman Responden Menjadi Ketua Panitia
Dalam Jabatan Bahasa Dan Jabatan Sains Sosial 47
4.5 Darjah Keberkesanan Kerja Berpasukan Dan Kepuasan Kerja
4.6 Faktor-Faktor menyumbang Keberkesanan Kerja Berpasukan
Dalam Jabatan Bahasa Dan Jabatan Sains Sosial Menurut Min 50
4.7 Peratus Mengikut Kepimpinan Yang Efektif Dalam Jabatan
4.8 Peratus Mengikut Matlamat Yang Jelas Dalam Jabatan Bahasa
Dan Jabatan Sains Sosial 53
4.9 Peratus Mengikut Komunikasi Berkesan Dalam Jabatan Bahasa
4.10 Peratus Mengikut Penglibatan Dalam Membuat Keputusan
4.11 Peratus Mengikut Penyelesaian Masalah Dalam Jabatan Bahasa
4.12 Peratus Mengikut Tanggungjawab Yang Jelas Dalam Jabatan
4.13 Peratus Mengikut Hubungan Interpersonal Dalam Jabatan Bahasa
4.14 Peratus Mengikut Kepuasan Kerja Dalam Jabatan Bahasa Dan
4.15 Analisis Ujian t: Perbezaan Keberkesanan Kerja Berpasukan
Dan Kepuasan Kerja Dalam Jabatan Bahasa Dan Jabatan Sains
Sosial 68
4.16 Hubungan Di Antara Kerja Berpasukan Berkesan Dengan
Kepuasan Kerja Ketua Panitia Jabatan Bahasa Dan Jabatan
Sains Sosial 70
SENARAI RAJAH
No. Rajah Tajuk Muka Surat
1.1 Rangka Konsep Kajian Keberkesanan Kerja

Berpasukan dan Hubungannya dengan Kepuasan
Kerja Ketua Panitia Dalam Jabatan Bahasa Dan
2.1 Suasana Berpasukan Yang Baik Dalam Organisasi 18
2.2 Struktur Pengurusan Kualiti/Produktiviti Dalam Kerja

Berpasukan 30
SENARAI LAMPIRAN
LAMPIRAN Tajuk Muka Surat
A Contoh Soal Selidik 105
B Surat pengesahan status pelajar daripada

Fakulti Pendidikan, Universiti Teknologi
Malaysia ( UTM ) 112
C Analisis Item 113

BAB 1
PENDAHULUAN
1.1 Pengenalan
Pihak pengurusan telah lama mengamalkan kerja berpasukan di sekolah tetapi

masih tidak begitu ketara dan terdapat sebahagian guru masih kurang memahami
konsepnya. Dekad ke 21 ini menampakkan Kementerian Pelajaran Malaysia (KPM)
amat menggalakkan amalan pengurusan yang berkualiti di organisasi di bawahnya.
Antara penekanan yang diberikan adalah kerja berpasukan. Melalui kerja berpasukan
dalam semua sektor akan dapat meningkatkan produktiviti, interaksi antara ahli
dalam pasukan, memberi kepuasan kerja serta dapat bersama menyelesaikan sesuatu
masalah yang kompleks. Kerja berpasukan ini sangat penting di laksanakan di
peringkat sekolah. Guru-guru tidak boleh bekerja secara individu, terutamanya bagi
menyelesaikan kerja-kerja yang rumit. Melalui kerja berpasukan dapat
menggalakkan penyataan perasaan, inovasi dan perkembangan fikiran ke arah
penciptaan yang lebih kreatif. Malahan, kerja berpasukan juga merupakan salah satu
dimensi yang boleh menyumbang ke arah peningkatan kualiti pendidikan. Menurut
Hadyn and Mc Donnel (1996) pasukan yang efektif adalah terdiri daripada dua atau
lebih individu yang mempunyai matlamat khusus untuk dicapai dan semua ahli
terlibat secara aktif untuk merealisasikan matlamat secara usahasama. Kerja
berpasukan merupakan suatu unit dalam organisasi yang berinteraksi untuk
berkongsi maklumat dan keputusan bagi membantu ahli-ahli pasukan menjalankan
tugas dalam ruang sempadan tanggungjawab yang ditetapkan. Ia juga merupakan
gabungan usaha, pengetahuan, kemahiran dan kebolehan yang dilakukan secara
sinergi untuk menghasilkan prestasi kerja melebihi input yang dilakukan secara
bersendirian. Melalui kerja berpasukan akan membolehkan organisasi meningkatkan
hasil tanpa meningkatkan sumber.
Kerja berpasukan juga akan dapat menyatupadukan seluruh kakitangan

jabatan atau panitia dalam menjayakan peningkatan kualiti kerja. Kerja berpasukan
di sekolah terutamanya di kalangan Ketua Bidang dan Ketua Panitia akan
menentukan keberkesanan jabatan berkenaan dan seterusnya menyumbang ke arah
peningkatan kualiti kerja dan kualiti pendidikan di kalangan guru serta memberi
kepuasan kerja kepada mereka. Kerja berpasukan akan memudahkan pertukaran
maklumat dan idea di kalangan Guru Kanan dan Ketua Panitia, mewujudkan
perasaan saling mempercayai, mengukuhkan komunikasi dalam jabatan serta menuju
ke arah peningkatan kualiti yang berterusan dalam organisasi sekolah.
Kajian-kajian yang lepas telah membuktikan bahawa kerja berpasukan boleh

memberi input kepada organisasi sekolah untuk mencapai kejayaan sekolah
berasaskan visi dan misi sekolah. Contohnya, kajian Weller (1998) membuktikan
peranan kerja berpasukan adalah menuju ke arah kejayaan dalam organisasi sekolah.
Manusia mengharapkan adanya kepuasan dalam kerjanya, kerana kepuasan

kerja dapat memberikan kesan yang positif kepada produktiviti, perlakuan kooperatif,
kepuasan hidup, dan kesihatan pekerja. Menurut Whether dan Davis dalam Safrizal
(2004), kepuasan akan dapat ditingkatkan melalui kerja berpasukan yang berkesan.
Salah satu faktor yang dapat mempengaruhi kepuasan kerja guru adalah kepimpinan
yang efektif dalam kerja berpasukan, tetapi kualiti seseorang pemimpin tidak
menjamin memberi kepuasan kerja kepada orang bawahannya kerana ia amat
bergantung pada persepsi dan penerimaan gaya kepimpinan daripada orang
bawahannya.
1.2 Latar Belakang Masalah
Di sekolah, ahli dalam sesebuah jabatan mata pelajaran terdiri daripada Ketua
Bidang, Ketua-ketua Panitia dan guru-guru mata pelajaran. Jawatankuasa jabatan
selalu menjalankan kerja mengikut panitia mata pelajaran masing-masing. Panitia
dalam jabatan perlu saling bekerjasama dalam satu pasukan untuk pembangunan
mata pelajaran dan meningkatkan mutu akademik sekolah. Merujuk Ismadafaie
(2006), ahli-ahli sosiologi mengatakan manusia ialah makhluk sosial dan tiada
manusia boleh hidup persendirian. Seseorang individu itu perlu kerja berpasukan, itu
sahaja cara kita bekerja. Dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial, kerja
berpasukan adalah diperlukan dimana setiap Ketua Panitia merasakan mereka
mempunyai tanggungjawab bersama untuk memajukan organisasi sekolah dengan
merancang dan melaksanakan pelbagai aktiviti yang berkaitan dengan mata pelajaran
serta mengurangkan ketegangan guru. Mereka perlu saling bekerjasama, berkongsi
idea, percaya mempercayai untuk memastikan keberkesanan kerja berpasukan
terlaksana.
Kerja berpasukan yang efektif di kalangan Ketua Panitia dan guru-guru di

sekolah memerlukan pengorbanan kepentingan individu demi keutamaan matlamat
dan kepentingan organisasi. Sikap mementingkan diri merupakan salah satu halangan
yang besar kepada perkembangan sesebuah organisasi sekolah. Jika seseorang guru
mempunyai idea-idea yang bernas tetapi mereka tidak berkongsi dengan rakan-rakan
sekerja ataupun seseorang Ketua Panitia merasakan jawatan mereka lebih tinggi dan
memandang rendah pada ahli-ahli dibawahnya, maka segala rancangan yang
dirancang akan terbantut dan tidak akan tercapai dengan berkesan. Memang dalam
Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial, kecemerlangan jabatan tidak boleh
bergantung sepenuhnya kepada kecemerlang individu, ia lebih menekan kepada
kecemerlangan berpasukan. Merujuk Weller (1998), kerja berpasukan merupakan
asas bagi unit pembelajaran dalam organisasi dan yang boleh belajar dalam
organisasi adalah pasukan dan bukan organisasi yang belajar. Jika Jabatan Bahasa
dan Jabatan Sains Sosial wujud kesepaduan antara Ketua Panitia, maka mudah bagi
jabatan mencapai kejayaan. Dengan itu, amatlah wajar Ketua Panitia perlu memberi
perhatian terhadap keberkesanan kerja berpasukan dalam organisasi sekolah.
Dalam usaha merealisasi visi dan misi sekolah, Jabatan Bahasa dan Jabatan
Sains Sosial perlu mengamalkan satu pendekatan kerja yang sistematik dan berkesan.
Robbins (1994), Kazemark (1991), Mears dan Voehl (1994) telah menyenaraikan
beberapa ciri yang perlu wujud dalam kerja berpasukan, iaitu faktor kepimpinan
yang efektif, matlamat yang jelas, komunikasi berkesan, penglibatan dalam membuat
keputusan dan menyelesaikan masalah. Amalan kerja yang baik dalam jabatan
hendaklah menggantikan amalan kerja yang kurang berkesan ataupun diubahsuaikan
supaya dapat mencapai ke arah kecemerlangan pendidikan. Kerja berpasukan
mempunyai potensi yang besar untuk membantu menyelesaikan masalah Jabatan
Bahasa dan Jabatan Sains Sosial dalam konteks perancangan, perkongsian maklumat,
penjadualan kerja, kawalan secara kolektif terhadap kadar perlaksanaan kerja,
membuat keputusan operasi dan bertindak terhadap masalah dalam jabatan sendiri
ataupun dari jabatan luar bagi tujuan meningkatkan keberkesanan pengurusan
Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial di sekolah.
Ketua Panitia dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial selalu
memandang dan memikirkan perubahan dibuat sebagai beban kerja. sebaliknya,
semua Ketua Panitia hendaklah berganding bahu dan berusaha membentuk satu kerja
berpasukan yang kuat bagi mencapai wawasan, matlamat dan objektif sekolah.
Roald et.al. dalam Tee (2003) menyatakan bahawa perubahan yang berlaku di
sesebuah sekolah merupakan suatu proses keperluan dan harus dihadapi supaya dapat
mempertingkatkan kecekapan kerja dan mencapai matlamat akhirnya.
Mengikut dapatan kajian Razali (1999), didapati bahawa pekerja yang

mempunyai kadar tekanan yang rendah mengalami tahap kepuasan kerja yang tinggi.
Kerja berpasukan amat sesuai diterapkan dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains
Sosial di sekolah supaya boleh meringankan beban tugas Ketua Panitia melalui
pembahagian tugas seterusnya dapat menghilang tekanan serta meningkatkan tahap
kepuasan kerja. Hasrat dan perancangan Kementerian Pelajaran Malaysia dalam
sistem pendidikan semakin bertambah, maka tugas Guru Kanan, Ketua Panitia dan
guru juga semakin bertambah. Kerja berpasukan akan meringankan beban Ketua
Panitia dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial, terutamanya dengan
bekerjasama melaksanakan dasar-dasar kerajaan di sekolah. Jabatan Bahasa dan
Jabatan Sains Sosial harus menggunakan kelebihan kerja berpasukan untuk
menyelesaikan kekangan atau masalah dalam organisasi supaya dapat membentuk
satu sistem kerja berpasukan yang mantap dan berkesan. Keberkesanan kerja
berpasukan akan sentiasa meningkatkan mutu pendidikan di tahap yang lebih tinggi.
Kerja secara berpasukan dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial
sekolah sedikit sebanyak dapat memberi input kepada pencapaian visi dan misi
sekolah seterusnya ke arah pencapaian matlamat sekolah. Kerjasama dan sokongan
antara satu sama lain amat penting untuk mengerakkan visi dan misi pendidikan
negara dalam usaha mencapai Falsafah Pendidikan Negara dan Wawasan 2020.
1.3 Pernyataan Masalah
Bagi membentuk pasukan kerja yang efektif merupakan satu agenda yang
menjadi keutamaan pihak pengurusan sekolah. Isu-isu pendidikan tidak lagi hanya
berkaitan dengan sistem pendidikan dan persekolahan, tetapi juga melibatkan
pelbagai faktor lain yang mempengaruhi kualiti pendidikan. Oleh itu, pendekatan
pengurusan sekolah haruslah bersifat holistik, iaitu melibatkan semua pihak dan
dibuat secara berterusan. Oleh yang demikian, kerja secara berpasukan amat penting
diamalkan di sekolah untuk menentukan kejayaan sesebuah sekolah.
Berdasarkan kenyataan yang dikemukakan dalam latar belakang masalah,

kajian ini dijalankan dengan tujuan mengkaji faktor-faktor yang mempengaruhi
keberkesanan sesebuah kerja berpasukan antara Ketua Panitia mengikut keutamaan
dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial. Keberkesanan kerja berpasukan
bergantung kepada ahli pasukan bersemangat untuk bekerjasama, menerima dan
menggunakan kekuatan yang ada pada setiap ahli dalam pasukan, dan sentiasa
memberikan galakan antara sesama mereka dalam menjalankan tugas masing-masing.
Setiap ahli perlu memberi perhatian yang sepenuhnya kepada matlamat yang telah
ditetapkan dan mereka perlu juga mengambil berat dan prihatin terhadap sesama ahli
dalam pasukan mereka.
Selain daripada itu, aspek yang perlu diberi perhatian ialah kepuasan kerja
yang merupakan kesan daripada keberkesanan kerja berpasukan. Kajian ini akan
melihat sejauh mana elemen-elemen keberkesanan dapat meningkatkan
keberkesanan kerja berpasukan dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial. Di
samping itu, kajian ini juga akan melihat sejauh mana hubungan dan perbezaan
antara keberkesanan kerja berpasukan dan tahap kepuasan kerja Ketua Panitia dalam
Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial.
Penilaian keberkesanan kerja berpasukan dan kepuasan kerja antara Ketua

Panitia dalam jabatan adalah penting, kerana pengumpulan maklumat dari Ketua
Panitia bukan sahaja penting untuk penambahbaikan sekolah secara berterusan,
bahkan juga menggambarkan kepimpinan Guru Kanan melibatkan tenaga Ketua
Panitia dalam usaha pembangunan keputusan mata pelajaran sekolah menuju ke arah
kecemerlangan. Guru Kanan dan Ketua Panitia perlu dapat mengenal pasti sejauh
mana keberkesanan kerja berpasukan yang sedia wujud dalam sekolah, supaya
langkah-langkah penambahbaikan boleh dilakukan.
1.4 Objektif Kajian
Secara umumnya, kajian ini bertujuan melihat keberkesanan kerja berpasukan

dan kepuasan kerja Ketua Panitia dalam Jabatan Bahasa dan Sains Sosial di sekolah
menengah daerah Pontian. Secara khususnya, objektif kajian adalah untuk:
i. mengenal pasti tahap keberkesanan kerja berpasukan dalam Jabatan

Bahasa dan Jabatan Sains Sosial di sekolah menengah.
ii. mengenal pasti tahap kepuasan kerja Ketua Panitia dalam Jabatan Bahasa
dan Jabatan Sains Sosial di sekolah menengah.
iii. mengenal pasti faktor-faktor yang paling menyumbang ke arah
keberkesanan kerja berpasukan dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains
Sosial.
iv. melihat perbezaan keberkesanan kerja berpasukan di antara Jabatan
Bahasa dan Jabatan Sains Sosial.
v. melihat perbezaan kepuasan kerja di antara Jabatan Bahasa dengan
Jabatan Sains Sosial.
vi. melihat hubungan antara keberkesanan kerja berpasukan dengan kepuasan
kerja dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial.
1.5 Persoalan Kajian
i. Apakah tahap keberkesanan kerja berpasukan dan tahap kepuasan kerja

Ketua Panitia dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial ?
ii. Apakah faktor-faktor yang paling menyumbang kepada keberkesanan
kerja berpasukan dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial ?
iii. Adakah terdapat perbezaan keberkesanan kerja berpasukan antara Jabatan
Bahasa dengan Jabatan Sains Sosial ?
iv. Adakah terdapat perbezaan kepuasan kerja antara Jabatan Bahasa dengan
Jabatan Sains Sosial ?
v. Adakah terdapat hubungan antara keberkesanan kerja berpasukan dengan
kepuasan kerja dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial ?
1.6 Hipotesis Kajian
Ho 1. Tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara keberkesanan kerja

berpasukan dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial.
Ho 2. Terdapat perbezaan yang signifikan antara kepuasan kerja dalam Jabatan
Bahasa dan Jabatan Sains Sosial.
Ho 3. Terdapat hubungan yang signifikan antara keberkesanan kerja berpasukan
dengan kepuasan kerja dalam Jabatan Bahasa dengan Jabatan Sains Sosial.
1.7 Kepentingan Kajian
Segala dapatan kajian ini diharapkan akan dapat memberi gambaran

berhubung kerja secara pasukan dan sedikit sebanyak akan menjadi input kepada
perlaksanaan kerja berpasukan dalam jabatan-jabatan lain. Harapkan berdasarkan
kajian ini akan memberi manfaat kepada pihak-pihak yang mempunyai minat dan
kecenderungan dalam bidang berkaitan kerja berpasukan dan kepuasan kerja di
sekolah.
Penemuan kajian ini juga diharap dapat membantu Pengetua sekolah dan
guru-guru serta seluruh staf untuk memperbaiki dan mempertingkatkan tahap
kesedaran sedia ada serta memainkan peranan masing-masing secara bijak dalam
peningkatan kualiti pengurusan khususnya di sekolah-sekolah menengah daerah
Pontian.
Kajian ini diharap dapat menyumbang kepada pembuat dasar Kementerian

Pelajaran Malaysia bagi meningkatkan prestasi pentadbiran pendidikan sesebuah
sekolah. Kajian ini juga boleh membantu mengenal pasti masalah berkait dengan
kerja berpasukan. Maklumat-maklumat ini diharapkan dapat membantu menjawab
persoalan-persoalan yang timbul di kalangan para guru, pentadbir, ibu bapa dan
masyarakat tentang kerja berpasukan dan kepuasan kerja dikalangan Ketua Bidang
dan Ketua Panitia. Dapatan kajian boleh digunakan oleh pihak Kementerian
Pelajaran untuk meninjau pencapaian kualiti pengurusan sekolah dengan memberi
perhatian khusus diberi kepada aspek perlaksanaan dalam pengurusan Jabatan mata
pelajaran.
Kajian ini juga boleh digunakan untuk merancang kursus dalam

perkhidmatan yang diperlukan oleh guru di samping memberi peluang kepada ketua
pasukan untuk memberikan pandangan positif khususnya ke arah pengajaran dan
pembelajaran yang berkualiti. Pengurus-pengurus pendidikan di sekolah, Pejabat
Pendidikan Daerah dan Jabatan Pendidikan Negeri boleh merancang tindakan
susulan yang sesuai dalam membantu serta membimbing warga sekolah
melaksanakan serta membimbing warga sekolah melaksanakan pasukan kerja dengan
berkesan.
Pasukan kerja yang berkesan akan menambahbaikan lagi pengurusan yang
berkesan, dinamik serta dapat beri kepuasan dan motivasi kepada guru, khususnya
Ketua Panitia dalam Jabatan. Dengan kefahaman dan kesedaran yang tinggi ini akan
menghasilkan suasana budaya kerja cemerlang dan seterusnya berjaya mencapai
objektif, visi dan misi sekolah dan membangunkan sistem pendidikan yang berkualiti
bertaraf dunia.
1.8 Rasional Kajian
Sebuah sekolah yang cemerlang memerlukan kakitangan yang berkeupayaan,

bermotivasi dan kreatif dalam melaksanakan tugas. Jabatan dan panitia di sekolah
berperanan sebagai medium mengabungkan kemahiran dan pengetahuan untuk
mencapai kejayaan dalam memberikan pendidikan berkualiti. Penghasilan kuasa
sinergi secara positif serta perkongsian maklumat antara ahli pasukan kerja dapat
menghasilkan momentum kerja yang lebih kuat. Di samping itu, pemberian
pendidikan berkualiti, kerjasama dan usahasama serta penggabungan inovasi secara
kolektif membolehkan guru-guru memantapkan kemahiran untuk memajukan diri.
Konsep pembentukan pasukan kerja perlu dilaksanakan kerana ia merupakan cara
yang terbaik dalam meningkatkan lagi kecekapan kerja dan kualiti pengurusan di
sekolah.
Kerja berpasukan mampu meningkatkan tahap pengetahuan, kemahiran dan

keupayaan guru-guru yang melakukan kerja secara kolaboratif. Ia mampu juga
meningkatkan produktiviti mereka. Sehubungan itu, kajian tentang kepimpinan Guru
Kanan dan Ketua Panitia adalah penting bagi pembangunan pasukan kerja berkesan
secara berterusan. Ini telah memberi dorongan kepada pengkaji untuk meninjau lebih
mendalam tentang aspek pengurusan Guru Kanan dalam kerja berpasukan di sekolah.
Kerjasama antara para pendidik dan pihak pengurusan sekolah akan

merealisasikan pencapaian matlamat sekolah, seterusnya Falsafah Pendidikan
Kebangsaan. Kerjasama secara berpasukan di kalangan pihak pengurusan dan guru
serta seluruh organisasi sekolah bukanlah mudah untuk dicapai dan keadaan
sedemikian memerlukan pengorbanan kepentingan individu demi keutamaan
matlamat dan kepentingan organisasi. Oleh itu, amatlah wajar diberi perhatian
terhadap kerja berpasukan dalam organisasi sekolah dan keberkesanan
pengaplikasian kerja berpasukan oleh pihak yang terlibat terutamanya di sekolah.
1.9 Skop Dan Batasan Kajian
Skop kajian ini adalah tertumpu kepada persepsi Ketua Panitia terhadap
keberkesanan kerja berpasukan di antara Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial
yang berhubungan kait dengan kepuasan kerja yang diperolehi.
Dapatan kajian ini terbatas kepada sekolah menengah di daerah Pontian

sahaja. Kajian ini hanya melalui persepsi Ketua Panitia Jabatan Bahasa dan Jabatan
Sains Sosial yang dipilih secara rawak. Oleh itu, data terkumpul bergantung pada
kejujuran responden dan terhad pada Ketua Panitia Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains
Sosial sekolah menengah sahaja, keesahan dan kebolehpercayaan sangat bergantung
kepada keikhlasan dan kejujuran jawapan responden maka tidak mewakili
keseluruhan populasi Ketua Panitia sekolah menengah di seluruh daerah Pontian.
Kajian ini juga terhad kepada beberapa Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial di
sekolah menengah daerah Pontian sahaja.
Kajian ini hanya dijalankan di kalangan Ketua Panitia Jabatan Bahasa dan
Jabatan Sains Sosial di sebelas buah sekolah menengah kebangsaan sahaja. Hanya
Ketua Panitia yang berkenaan menjadi sampel kajian. Ketua Panitia yang menjawab
soal selidik yang dikemukakan dan penilaian mereka terhadap Guru Kanan masing-
masing mengikut situasi tempat kerja mereka dan kemungkinan dipengaruhi juga
oleh kepentingan peribadi.
1.10 Rangka Konsep Kajian
Keranga kajian ini adalah seperti yang dijelaskan dalam rajah di bawah:
Ketua Panitia
Faktor latar belakang:
• Jantina Guru Kanan
• Jantina respodnen
• Bangsa responden
• Pengalaman mengajar
• Pengalaman menjadi Ketua
KEPUASAN KERJA
KEBERKESANAN
KERJA BERPASUKAN KETUA PANITIA
JABATAN BAHASA
• Kepimpinan yan efektif
DAN JABATAN SAINS
• Matlamat yang jelas
SOSIAL
• Komunikasi berkesan
• Penglibatan dalam membuat
keputusam
• Penyelesaian masalah
• Tanggungjawab yang jelas
• Hubungan interpersonal
Rajah 1.1: Kerangka Konsep Kajian Keberkesanan Kerja Berpasukan Dan

Hubungannya Dengan Kepuasan Kerja Ketua Panitia Dalam Jabatan
Bahasa Dan Jabatan Sains Sosial
1.11 Definisi Kajian
Definisi kajian terdiri daripada definisi istilah dan definisi operasi. Kesemua
definisi yang diterangkan pada bahagian ini adalah berdasarkan kesesuaian kajian
yang dijalankan.
i) Kerja Berpasukan
Menurut Ab Aziz (2003), kerja berpasukan adalah gabungan sebilangan

individu yang mempunyai kompetensi yang saling bergantung sama ada dari segi
keupayaan, kepakaran, kemahiran dan pengetahuan. Mereka masing-masing
mempunyai akauntabiliti dan komitmen terhadap prestasi pasukan serta bersedia
melaksanakan tugas yang mencabar. Merujuk Zainal Ariffin (1998), pasukan
kadangkala dikenali sebagai kelompok atau kumpulan yang bekerjasama untuk
mencapai matlamat spesifik jabatan atau organisasi.
Merujuk Saari (1991), kerja berpasukan ialah sesuatu kumpulan yang

melaksanakan tugas bersama-sama, ia berfungsi sebagai sebuah pasukan dan
berusaha untuk mewujudkan keadaan kerjasama. Dalam kajian ini, kerja berpasukan
adalah merujuk kepada kerja berpasukan Ketua Panitia dalam Jabatan Bahasa dan
Jabatan Sains Sosial di sekolah menengah kebangsaan Pontian.
ii) Pasukan Kerja
Pasukan kerja dikatakan sebagai satu set struktur hubungan interpersonal

dalam usaha mencapai matlamat yang sudah ditetapkan. Ia juga merujuk kepada
sekumpulan individu yang kongsi matlamat dan kerja serta kemahiran setiap ahli
sesuai dan perlu kepada ahli lain dalam pasukan. Lussier dan Achua (2001)
mendefinisikan pasukan kerja sebagai satu pemahaman dan komitmen antara semua
ahli dalam pasukan ke arah pencapaian matlamat pasukan itu sendiri. Dalam konteks
kajian ini, pasukan kerja bermaksud pasukan kerja yang wujud di sekolah berbentuk
pasukan fungsi yang diwujudkan untuk memenuhi tuntutan struktur organisasi
seperti panitia mata pelajaran, bidang mata pelajaran atau dalam bentuk jawatan
kuasa.
Pasukan adalah sebuah kumpulan kualiti. Pasukan dibentuk berdasarkan

pengetahuan, pengalaman serta status dan bukannya berdasarkan kebolehan individu
untuk bekerja bersama-sama (Tengku Abd. Aziz, 1999). Pasukan kerja di sekolah
dibentuk untuk melaksanakan sesuatu tugas atau program dalam jangka waktu
pendek atau panjang berdasarkan kehendak program atau aktiviti. Pasukan kerja
merupakan kumpulan individu yang bekerjasama untuk mencapai satu matlamat
bersama. Maka, pasukan kerja bergabung untuk mecapai matlamat organisasi dan
kepentingan individu diketepikan (Lussier, NR., 1998).
Dalam kajian ini, pasukan kerja yang dipilih ialah Jabatan Bahasa dan
Jabatan Sains Sosial yang terdapat di sekolah menengah daerah Pontian. Panitia mata
pelajaran ialah pasukan guru yang mengajar mata pelajaran tertentu berpadu tenaga
untuk membantu sekolah dalam urusan kurikulum dan kokurikulum mengikut mata
pelajaran masing-masing serta berusaha mempertingkatkan pencapaian prestasi mata
pelajaran tersebut. Setiap panitia akan diketuai oleh Ketua Panitia yang bidang
tugasnya merangkumi kurikulum dan kokurikulum mata pelajaran tersebut di bawah
Penolong Kanan dan Pengetua.
iii) Jabatan
Menurut Kamus Dewan Keempat (2005), jabatan bermaksud bahagian

daripada pentadbiran dan lain-lain yang mengurus tugas-tugas tertentu, kedudukan
rasmi (dalam pemerintahan, pentadbiran, organisasi, dan lain-lain). Biasanya terdapat
empat jabatan dalam carta organisasi kurikulum sekolah iaitu Jabatan Bahasa,
Jabatan Sains Sosial, Jabatan Sains dan Matematik serta Jabatan Teknik dan
Vokasional. Setiap jabatan terdiri daripada beberapa mata pelajaran yang berkaitan
dengan jabatan tersebut. Jabatan ini adalah diketuai oleh seorang Ketua Bidang dan
dibantu oleh Ketua-ketua Panitia mata pelajaran. Dalam kajian ini, Jabatan adalah
ditakrifkan sebagai jawatankuasa yang terdiri daripada Ketua-ketua Panitia dalam
Bidang Bahasa dan Bidang Sains Sosial di sekolah menengah daerah Pontian.
iv) Jabatan Bahasa
Jabatan Bahasa dibentuk untuk keberkesanan pengajaran berbagai-bagai mata

pelajaran bahasa. Jabatan Bahasa diketuai oleh Ketua Bidang Bahasa (seorang Guru
Kanan bahasa yang berpengalaman) dan Ketua-ketua Panitia mata pelajaran. Ketua
Panitia akan mengetuai kumpulan guru yang mengajar sesuatu mata pelajaran di
sekolah. Mata pelajaran yang di bawah Jabatan Bahasa ialah Bahasa Melayu, Bahasa
Inggeris, Bahasa Cina, Bahasa Tamil dan Bahasa Arab. Mesyuarat-mesyuarat
diadakan dari semasa ke semasa untuk menentukan pelaksanaan dan perjalanan
aktiviti yang dirancangkan itu berjalan dengan lancar dan teratur.
v) Jabatan Sains Sosial
Jabatan Sains Sosial juga dibawah pimpinan seorang Guru Kanan mata
pelajaran Sains Sosial yang dinamakan Ketua Bidang Sains Sosial dan dibantu oleh
Ketua-ketua Panitia dan guru-guru yang mengajar mata pelajaran sains sosial. Mata
pelajaran di bawah Jabatan Sains Sosial ialah Pendidikan Islam, Pendidikan Moral,
Sejarah, Pendidikan Seni, Geografi, Sivik, Pendidikan Jasmani dan Kesihatan.
vi) Ketua Panitia
Menurut Omardina (1998), Ketua Panitia ialah orang yang dilantik dari
kalangan guru-guru yang berpengalaman mengajar sesuatu mata pelajaran. Ketua
Panitia berperanan untuk mengembangkan semua tenaga pengajar dalam menyelaras
aktiviti dan tugas.
Dalam kajian ini Ketua Panitia adalah merujuk kepada Ketua Panitia dalam
Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial. Ketua Panitia Mata Pelajaran secara
langsung dipertanggungjawab memastikan panitia tersebut berjalan lancar dan
berfungsi mengikut objektif dan garis panduan yang telah ditetapkan. Tugas dan
tanggungjawab Ketua Panitia disenaraikan dalam Buku Panduan Tugas Guru yang
disediakan oleh pihak sekolah berdasarkan panduan Kementerian Pelajaran Malaysia.
Penjelasan tugas dan bidang kerja Ketua Panitia memerlukan daya kepimpinan yang
tinggi dan komitmen antara ahli pasukan bagi meneruskan kelancaran panitia
berfungsi.
vii) Kepuasan Kerja
Menurut Kamus Dewan (1997), mentakrifkan kepuasan kerja sebagai perihal

puas, kelegaan, kenikmatan, atau kesenangan apabila melakukan sesuatu usaha
(kegiatan, urusan) yang bertujuan untuk menghasilkan (menyelesaikan, menyediakan
dan sebagainya) sesuatu. Vroom (1964) mendefinisikan kepuasan kerja sebagai suatu
usaha dan proses membandingkan keperluan seseorang individu pekerja yang
dihajati dan diperlukan dalam tugas atau kerjanya.
Pengkaji Mahmood Nazar (2001) pula menyatakan kepuasan kerja bermakna

sikap dan perasaan positif yang ada pada pekerja terhadap kerja-kerja yang mereka
lakukan. Kepuasan kerja ini bergantung kepada beberapa faktor dan kepuasan kerja
adalah amat berbeza di antara satu pekerja dengan pekerja lain. Dalam konteks kajian
ini, kepuasan kerja merujuk kepada rasa puas hati Ketua Panitia dalam kerja
berpasukan Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial.
BAB 2
SOROTAN PENULISAN
2.1 Pengenalan
Bab ini akan membincangkan tentang definisi dan konsep-konsep yang ada
kaitan dengan kerja berpasukan dan kepuasan kerja dalam jabatan di sekolah
menengah. Kerja berpasukan telah lama diaplikasikan dalam sektor perniagaan dan
juga telah menunjukkan hasil outcome yang mantap dan memuaskan (Bishop, Scott
& Burroughs, 2000). Kini, pendekatan kerja berpasukan semakin ketara dan
menggalakkan di sektor pendidikan. Keberkesanan sesuatu kerja berpasukan dalam
Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial amat dipengaruhi oleh faktor-faktor
kepimpinan dan perlaksanaan kerja berpasukan turut diketengahkan dalam bab ini.
Kajian literatur diperolehi melalui semakan dan pembacaan mana-mana kajian dan
penulisan terdahulu yang telah dibuat sama ada melalui buku, jurnal serta bahan-
bahan penerbitan lain yang berkaitan.
Tujuan bab ini adalah untuk memberi kefahaman yang baik tentang tajuk
yang dikaji dan menjadikannya sebagai panduan kepada soal selidik yang
dilaksanakan oleh penyelidik kelak.
2.2 Konsep Kerja Berpasukan
Kerja berpasukan merupakan suatu unit dalam organisasi yang berinteraksi

untuk berkongsi maklumat dan keputusan bagi membantu ahli-ahli pasukan
menjalankan tugas dalam ruang sempadan tanggungjawab yang telah ditetapkan.
Menurut Daft (1999), kerja berpasukan merujuk kepada sekumpulan dua atau lebih
manusia yang berinteraksi dan menyelaras tugasan atau kerja mereka bagi mencapai
matlamat umum yang disasarkan bersama. Manakala Lussier dan Achua (2001)
menyatakan bahawa kerja berpasukan sebagai satu pemahaman dan komitmen di
antara ahli pasukan ke arah pencapaian matlamat pasukan dan mengurangkan
perselisihan faham yang wujud dalam ahli pasukan kerja.
Dalam organisasi sekolah, apabila Ketua Panitia dan guru berasa dihargai
dalam suatu suasana saling hormat-menghormati, maka mereka akan bekerja pada
tahap mutu dan daya produktiviti yang tinggi. Menurut Mokhtar (1999) pula, apabila
sesuatu kumpulan menjalankan tugas bersama-sama dan berusaha untuk
mewujudkan kerjasama di antara ahli, ia telah berfungsi sebagai kerja berpasukan.
Dengan ini, kerja berpasukan wujud apabila ahli dalam organisasi dapat
merasakan bahawa mereka berada dalam satu pasukan dan diterima baik oleh
anggota-anggota lain dalam pasukan tersebut, ada sesuatu sumbangan yang boleh
mereka berikan kepada pasukan, pandangan mereka di terima baik oleh anggota
pasukan dan mereka rasa tanggungjawab untuk memastikan kejayaan kumpulan yang
erat antara mereka dapat digambarkan seperti rajah 2.1.
Rajah di bawah boleh menunjukkan pembentukkan kerja berpasukan yang
baik dan berkesan.
Rajah 2.1 : Suasana Berpasukan Yang Baik Dalam Organisasi

Sumber : Abdul Malik Abdul Rahman (1997). “ Pasukan kerja Berkesan.” Kertas
Kerja Kursus Pasukan Kerja Berkesan Anjuran UTM. Skudai: Universiti
Teknologi Malaysia.
Kerja berpasukan juga boleh merujuk kepada satu set nilai yang
menggalakkan tingkah laku seperti mendengar dan memberi respon yang membina
terhadap pendapat orang lain, menjelaskan keraguan, serta memberi sokongan penuh
kepada ahli. Ini termasuklah menghargai minat serta mengiktiraf pencapaian ahli
pasukan yang lain (Katzenbach & Doughlas, 1993). Ia merupakan gabungan usaha,
pengetahuan, kemahiran dan kebolehan yang dilakukan secara sinergi untuk
menghasilkan prestasi kerja melebihi input yang dilakukan secara bersendirian.
Melalui usaha ahli pasukan membolehkan organisasi meningkatkan hasil tanpa
meningkatkan sumber. Walaubagaimanapun, kerja berpasukan yang sedia stabil turut
dirundung kebimbangan terhadap kesan negatif perubahan. Antaranya berpunca
daripada norma pasukan, keakraban pasukan dan pemikiran pasukan. (Ab. Aziz
Yusof, 2004)
a. Norma Pasukan
Norma didefinisikan sebagai peraturan informal yang telah dipersetujui

secara kolektif bagi menyediakan garis panduan ahli-ahli pasukan untuk bergelagat.
Oleh itu, norma berperanan untuk:
i. menyediakan panduan tingkah laku atau gelagat yang dipersetujui

bersama oleh ahli-ahli pasukan.
ii. memberitahu atau menyediakan garis panduan kepada ahli-ahli berkaitan
dengan perkara-perkara yang patut dan tidak patut dilakukan.
iii. norma juga akan menjelaskan apakah jangkaan ahli-ahli pasukan terhadap
ahli yang lain dalam organisasi yang dianggotai.
iv. membolehkan pengalaman terdahulu dijadikan garis panduan untuk
bertindak dalam situasi yang baru.
v. menyesuaikan tingkah laku atau gelagat seseorang dengan norma-norma
yang ada dalam pasukannya.
vi. dapat membangkitkan kejujuran, ketaatan dan peningkatan komitmen
terhadap organisasi.
Dalam sesebuah organisasi biasanya akan membentuk norma tidak formal

bagi membendung perlakuan yang diizinkan atau pengelak daripada berlakunya
pelencongan di kalangan ahli. Oleh kerana perubahan akan mengubah struktur
tanggungjawab dan perhubungan maka secara tidak langsung di antara pasukan,
norma dan tanggapan ahli-ahli yang memerlukan penerimaan norma baru untuk
situasi yang baru.
b. Keakraban Pasukan
Keakraban pasukan bermaksud tahap di mana ahli-ahli pasukan tertarik

terhadap satu dengan yang lain sehingga terdorong untuk terus tinggal dalam
pasukan. Keakraban yang ditunjukkan menyebabkan mereka lebih bersedia untuk
berkongsi pengetahuan, pengalaman dan kepakaran. Disamping itu, pereratan yang
tinggi akan menarik ahli untuk lebih bertolak ansur untuk saling membantah ke atas
sesuatu isu, mewujudkan perasaan kekitaan (esprit de corps) dan rasa pemikiran yang
tinggi.
Adalah didapati pereratan pasukan akan mempengaruhi produktiviti sesuatu

pasukan. Hubungan antara pereratan dengan pasukan adalah seperti berikut:
i. pereratan pasukan akan mempengaruhi produktiviti hasil daripada

komitmen dan keyakinan yang dimiliki antara satu dengan yang lain.
ii. pereratan dan produktiviti saling mempengaruhi terhadap prestasi
yang ditunjukkan oleh pasukan kesan daripada sinergistik yang
ditunjukkan.
iii. gabungan antara norma prestasi kerja yang tinggi dan pereratan tinggi
akan menjurus kepada peningkatan produktiviti kesan daripada
sepenuh penumpuan yang diberikan terhadap tugas yang telah
dipertanggungjawabkan.
iv. jika pereratan dalam organisasi tinggi tetapi norma prestasi yang
rendah akan mengakibatkan produktiviti yang sederhana kesan
daripada tumpuan terhadap tugas yang rendah.
v. jika pereratan rendah dan norma prestasi rendah, produktiviti juga
akan rendah kerana berlakunya banyak pembaziran terhadap sumber
organisasi kesan daripada konflik, kekecewaan dan ketidakpuasan.
Hubungan rapat ahli-ahli dalam pasukan membabitkan prestasi sesuatu

pasukan. Pasukan yang tinggi keakrabannya akan menghalang usaha untuk memecah
dan mengubah matlamat pasukan tersebut. Ahli-ahli pasukan lebih gemar
mengekalkan status quo dan mempertahankan kepentingan pasukan daripada
ancaman perubahan yang dapat menggugat kedudukan mereka.
c. Lepak Sosial Pasukan
Lepak sosial pasukan merupakan keadaan subordinat yang tidak bersedia

melakukan perubahan apabila berada dalam organisasi di mana prestasi kerja
keseluruhan adalah rendah. Bagi mereka mengapa perlu berubah sedangkan ahli
pasukan yang lain tidak bersedia untuk berubah. Oleh itu, tiada sebab bagi
sesetengah ahli pasukan bersusah payah berhadapan dengan ketidakpastian
melakukan perubahan walhal ahli-ahli yang lain bersikap tunggu dan lihat. Lepak
sosial pasukan berlaku adalah mungkin disebabkan oleh ramai ahli dalam pasukan
tidak memberikan tahap usaha yang sama untuk melakukan perubahan berbanding
dengan segelintir yang lain. Sekiranya terdapat di kalangan ahli dalam pasukan yang
menolak perubahan maka kebiasaannya akan mempengaruhi ahli-ahli yang lain.
Lepak sosial pasukan berlaku apabila wujudnya senario tunggu dan lihat di
kalangan ahli sebelum menerima atau menolak senario perubahan. Akibat daripada
keadaan ini berlaku, ahli-ahli tertentu mengharapkan ahli lain supaya melakukan
perubahan terlebih dahalu. Lepak sosial pasukan mungkin juga disebabkan terdapat
di kalangan ahli pasukan yang bergantung kepada kesediaan dan keupayaan individu
tertentu untuk mengambil initiatif bagi memulakan perubahan. Akibat daripada
keadaan ini banyak di kalangan ahli pasukan yang lain menunggu untuk mengambil
kesempatan dan menumpang di atas kejayaan orang lain.
2.3 Pasukan Kerja
Apabila sesuatu kumpulan melaksanakan tugas bersama-sama, ia berfungsi

sebagai sebuah pasukan dan berusaha untuk mewujudkan keadaan kerjasama yang
dinamakan pasukan kerja (Saari, 1991). Menurut Ron Archer (1996), beliau
menyatakan bahawa pasukan kerja sebagai sebarang kumpulan manusia yang
mempunyai tujuan umum yang sama dan masing-masing mengiktiraf ahli lain
sebagai rakan sepasukan yang sama taraf. Menurut Hilarie Owen (1996), pasukan
kerja adalah sekumpulan individu yang kerja bersama secara berterusan dan kongsi
matlamat antara ahli dalam pasukan. Pendapat beliau sama dengan Richard et.al
(1995) yang mengatakan bahawa pasukan kerja sebagai ‘a group’s members must
interact; must work toward valued, common, specified goals and objectives; and
must adapt to circumstances in order to meet these goals and objectives.’ Beliau
menyatakan kerja berpasukan merupakan penyempurnaan kerja secara teknikal yang
dilaksanakan oleh individu yang terdiri daripada sepasukan atau sekumpulan ahli.
Secara amnya, istilah ‘pasukan’ terdiri daripada kelompok individu yang

mempunyai kepentingan dan peluang yang signifikan. Di dalam pasukan, setiap ahli
memiliki kemahiran dan kebolehan yang saling melengkapi. Mereka bersama-sama
memainkan peranan mereka untuk kemajuan organisasi. Mereka bekerja dalam
persekitaran yang saling mempercayai, mereka menyuarakan pendapat dan idea
melalui perbincangan dan setiap masalah diselesai secara bersama. Kepentingan
adalah untuk pasukan dan bukan individu. Begitu juga, setiap ahli dalam kerja
berpasukan adalah bermatlamat membangunkan organisasi. Bergerak secara
berpasukan akan menggambarkan keupayaan semua ahli organisasi itu berkhidmat
untuk mencapai matlamat yang dikongsi bersama.
Begitu juga, Johnson & Johnson’s (1991) dalam kenneth & Allan (1995)
mendefinisikan pasukan sebagai satu set struktur hubungan interpersonal dalam
usaha mencapai matlamat yang ditetapkan. Malik (1997) menyatakan kerja
berpasukan merupakan prasyarat yang amat penting bagi kejayaan sesebuah
organisasi. Melalui kerja secara berpasukan, matlamat dan misi sesuatu organisasi
akan dapat dicapai dengan menyeluruh dan berkesan. Manakala Katzenbanch &
Doughlas dalam Tee (2003), menyatakan bahawa pasukan kerja sebagai sebilangan
kecil individu yang mempunyai kemahiran ‘complementary’, di mana mereka
mempunyai komitmen tinggi terhadap tujuan umum, matlamat prestasi dan
pendekatan yang membolehkan mereka saling memikul tanggungjawab bersama.
2.4 Kerja Berpasukan Dalam Organisasi Sekolah
Ketua Bidang dan Ketua Panitia atau Guru Kanan di sekolah berperanan
sebagai tenaga penggerak. Maka mereka tidak boleh bertindak berseorangan dan
perlunya interaksi antara individu. Dalam mengurus organisasi sekolah, penting
diberi perhatian kepada kerja secara berpasukan untuk mencapai matlamat bersama
supaya sekolah diurus dengan berkesan dan berkualiti.
Ahli kerja berpasukan dalam jabatan mempunyai tahap persefahaman yang

tinggi kerana setiap ahli dalam pasukan diberi kebebasan bersuara, mereka berhak
memberikan idea atau pendapat. Begitu juga, mereka diberi kuasa menilai semua
maklumat yang diterima sebelum sesuatu keputusan dibuat. Sementara, kesan
sesuatu keputusan akan ditanggung bersama. Oleh yang demikian, hasil kerja bukan
dimiliki individu tetapi milik pasukan. Jadi, peranan kepimpinan dalam kerja
berpasukan adalah dikongsi secara kolektif bukan oleh seorang ketua sahaja.
Walaupun kepimpinan dikongsi secara kolektif tetapi keberkesanan dan

peningkatan kualiti jabatan amat bergantung kepada kaedah kepimpinan, seperti cara
komunikasi, pengagihan tugas, penerimaan idea, pandangan dan inovasi. Maka,
adalah perlu untuk memastikan setiap ahli dalam pasukan mempunyai komponen
tersebut supaya dapat merancang untuk mewujudkan semangat kerja berpasukan di
kalangan ahli.
2.5 Kepentingan Kerja Berpasukan
Maddux (1993) membuktikan dalam kajian beliau bahawa peningkatan

produktiviti semakin bertambah jika kerja dilakukan secara berpasukan berbanding
kerja secara individu. Kepentingan kerja berpasukan dalam jabatan adalah jelas dan
tidak boleh disangkal lagi dengan meningkatnya tugas dan tanggungjawab Ketua
Jabatan, Panitia serta guru di sekolah akibat pembaharuan-pembaharuan yang
dilakukan dalam sistem pendidikan sekolah.
Menurut Ahmad Fadzli Yusof (2004), seseorang itu dianggap benar-benar
cemerlang jika dia boleh mencipta situasi ‘saling kebergantungan’ antara satu sama
lain. Dalam buku beliau juga memperkatakan kemahiran kerja berpasukan yang
mana menjadi salah satu jenis ‘kerja dengan orang lain’ yang paling popular dan
berkesan. Sudah banyak organisasi-organisasi besar dan pakar-pakar pengurusan
menekankan kepentingan kerja berpasukan kerana ia adalah penyumbang terbesar
kepada kejayaan gergasi korporat dan prestasi mengagumkan pertubuhan-pertubuhan
induk dunia. Antara kemahiran kerja berpasukan yang perlu di terokai seperti
komunikasi dalam pasukan, membuat keputusan beramai-ramai, mengendalikan
konflik, membina kreativiti, kepemimpinan, memotivasikan, membuat penilaian,
memberi ganjaran, dan sebagainya.
Kerja berpasukan yang berkesan penting dalam sesebuah organisasi sekolah

kerana ia menjadi panduan kepada setiap anggota tentang cara bekerja yang paling
baik. Contohnya, Jika jabatan atau panitia itu sentiasa memberi perhatian kepada
keperluan dan perasaan ahli, tiba-tiba ada seorang ahli yang marah seorang ahli lain,
setiap ahli dalam jabatan atau panitia tidak akan dapat menerima kelakuan ini kerana
kemarahan itu tidak disebabkan oleh sesuatu perkara yang munasabah. Dalam kerja
berpasukan, setiap anggota tidak akan melambatkan kerjanya. Jika ada seseorang ahli
tidak menghabiskan kerjanya walaupun masa yang secukupnya sudah diberi, tentulah
ia tidak akan senang duduk, kerana semua ahli dalam jabatan pasti akan melihatnya
dengan pandangan yang sinis. Selain itu, dalam kerja berpasukan, jika sifat tolong-
menolong itu sudah menjadi tradisi dalam jabatan, maka setiap ahli tidak akan segan
untuk bertanya sesuatu kepada siapa pun apabila ia ada masalah. Sebaliknya, jika
amalan tidak pernah dilaksanakan, sudah tentu masing-masing akan bekerja
bersendirian.
Merujuk Jean (2002) dalam kajian beliau menghujahkan bahawa kepentingan

kerja berpasukan melibatkan sekumpulan manusia yang mempunyai komitmen tinggi
terhadap tujuan umum, berkemahiran tinggi dan bersetuju kepada matlamat
pencapaian yang khusus di mana semua ahli pasukan saling bertanggungjawab dalam
suatu organisasi. Maka, kerja berpasukan yang berkesan perlukan visi, misi,
wawasan dan matlamat yang jelas dan ringkas. Matlamat ini mesti diketahui oleh
semua ahli pasukan supaya masing-masing faham dan ketahui tanggungjawab
mereka. Semua ahli perlu tahu apa yang hendak dicapainya. Chand et.al (1998) pula,
dalam kajian mengenai kepentingan pasukan kerja dan keberkesananya telah
menyatakan bahawa cara yang paling berkesan untuk menyelaraskan usaha dan
kepakaran bagi mencapai keputusan yang dihasratkan ialah kerja berpasukan.
Banyak pendapat tentang pentingnya kerja berpasukan kepada organisasi
sekolah dalam mengendalikan urusannya. Satu pendekatan yang praktis untuk
mendapatkan kerjasama tenaga ahli pasukan ialah dengan melibatkan mereka dalam
pengendalian urusan-urusan sekolah. Faedah-faedah yang diperolehi ahli pasukan
termasuklah perkembangan kefahaman yang lebih baik tentang matlamat organisasi,
penyelesaian masalah yang lebih efektif, galakan untuk menjadi kreatif, motivasi dan
moral yang meningkat, peluang untuk mengenal pasti dan mengembangkan
kepimpinan dan komunikasi yang lebih baik (Zaidatol, 1990).
Kerja berpasukan adalah penting kerana ia dapat membina semangat kerja di

kalangan Ketua Panitia yang akan menentukan keberkesanan jabatan berkenaan dan
seterusnya menyumbang ke arah peningkatan kualiti pendidikan dan kualiti
pembelajaran di kalangan ahli pasukan serta memberi kepuasan kerja kepada mereka.
Semangat kerja berpasukan ialah unsur yang menyatupadukan seluruh ahli jabatan
dalam menjayakan peningkatan kualiti. Semangat kerja berpasukan ini boleh
dipraktikkan melalui kerjsama, komitmen di dalam program-program peningkatan
kualiti yang diperkenalkan oleh jabatan. Semangat berpasukan di kalangan ahli
pasukan boleh diperkukuhkan melalui usaha yang bersungguh-sungguh oleh pihak
pengurusan. Tindakan-tindakan yang sesuai diambil bagi tujuan ini ialah
menjalankan kempen kesedaran, mengadakan latihan, mewujudkan struktur pasukan,
memberi pengiktirafan dan memberi lebih kuasa bertindak (empowerment) kepada
pasukan kerja.
Semangat berpasukan adalah unsur yang menyatupadukan seluruh kakitangan

jabatan atau panitia dalam menjayakan peningkatan kualiti. Semangat kerja
berpasukan akan memudahkan pertukaran maklumat dan idea di kalangan ahli
pasukan, mewujudkan perasaan saling mempercayai di kalangan ahli, mengukuhkan
komunikasi di dalam jabatan atau panitia ke arah peningkatan kualiti yang berterusan
dalam organisasi sekolah. Menurut Fields (1993), kualiti amat penting dalam
sesebuah organisasi, dan kualiti tidak wujud dengan sendirian, kualiti adalah
perubahan budaya yang mengutamakan proses menambahbaik dan prinsip-prinsip
yang berkualiti akan berkekalan.
Semangat kerja berpasukan dapat membendung seseorang itu daripada

terbabit dalam salah laku dan gejala negatif kerana segala urusan pembangunan
ekonomi dapat diimbangkan dengan pembangunan kemanusia seperti integriti,
akauntabiliti dan ketelusan. Menurut beliau, integriti yang kukuh dalam pasukan
berupaya membendung kelemahan dalam pentadbiran, perkhidmatan dan pengurusan
kewangan serta menjauhkan individu daripada perlakuan rasuah, penyelewengan dan
salah guna kuasa. Beliau mahu nilai-nilai murni seperti hormat-menghormati,
bekerjasama serta sentiasa bermusyawarah diterapkan di kalangan kakitangan supaya
satu pasukan bekerja yang lebih berkesan dapat dibentuk.
Kajian-kajian lepas telah membuktikan bahawa kerja berpasukan boleh

memberi input kepada mereka dan kejayaan sekolah berasaskan visi dan misi sekolah
serta matlamat sekolah. Recardo et.al, 1996, menyatakan bahawa high involvement
high performance dan penglibatan serta komitmen akan memberi hasil yang
memberangsangkan. Kerja berpasukan akan dapat memberi peluang kepada ahli dan
ketua bekerja secara bersama dan berkesan demi kebaikkan pelanggan. Pasukan yang
efektif adalah yang terdiri daripada dua atau lebih individu yang mempunyai
matlamat khusus untuk dicapai dan semua ahli terlibat secara aktif untuk
merealisasikan matlamat secara usahasama. (Hadyn and McDonnel, 1996).
2.6 Keberkesanan Kerja Berpasukan
Francis dan Young (1992) menyatakan bahawa, keberkesanan kerja

berpasuka mempunyai enam kekuatan iaitu:
i. kelemahan seseorang individu dalam pasukan akan dineutralkan oleh

kekuatan anggota pasukan yang lain.
ii. kerja pasukan membina persetujuan dan komitmen kepada matlamat
organisasi.
iii. perhubungan pasukan merupakan motivasi yang paling kuat.
iv. ahli pasukan dapat bekerja bersama dengan berkesan, berjaya dan
gembira.
v. pasukan dapat mendisiplinkan ahli-ahlinya iaitu pemikiran negatif
seolah-olah tidak wujud di kalangan ahli.
vi. kemahiran pasukan membolehkan ahlinya menyertai pasukan baru dan
mencapai keberkesanan berpasukan dengan cepat.
Sehubungan dengan itu, Kazemark (1991) telah membangunkan Model

Komprehensif dengan menyenaraikan 10 kriteria kerja pasukan yang berkesan iaitu:
i. matlamat yang difahami dan dipersetujui

ii. konflik yang berlaku dapat ditangani dengan baik
iii. ahli berkongsi peranan kepimpinan
iv. keupayaan ahli digunakan sepenuhnya
v. komunikasi terbuka dan penglibatan di mana ahli tahu apa yang berlaku
dalam pasukan
vi. ahli menyokong kawalan dan prosedur pasukan
vii. penglibatan dalam penyelesaian masalah dan membuat keputusan
viii. pengujian dan kreativiti digalakkan
ix. menilai fungsi dan proses dengan kerap
x. setiap ahli memahami peranan dan tanggungjawab dan had kuasa masing-
masing.
Manakala, Archer (1996) juga telah menyenaraikan ciri-ciri kerja berpasukan

yang berkesan iaitu:
i. kepimpinan yang dinamik serta mendapat sokongan daripada organisasi

ii. ahli pasukan yang mempunyai wawasan bersama
iii. matlamat kerja berpasukan adalah jelas
iv. latihan yang mencukupi dan bersesuaian
v. autoriti dan peluang membuat keputusan
vi. menghargai nilai konflik yang wujud.
vii. menghormati perbezaan individu dan menggunakannya sebagai refleksi
diri.
viii. berkomunikasi secara terbuka dan berkongsi sumber yang sedia ada
ix. kesanggupan menikmati kejayaan dan memikul beban bersama.
Keberkesanan kerja berpasukan akan memperlihatkan sembilan komponen

yang disebut sebagai ‘peta’ oleh McGregor, Likert dan Blake & Mouton (1964)
dalam Tengku Abd. Aziz (1999) iaitu nilai yang jelas dan dikongsikan, tugas yang
jelas, kepimpinan mengikut keadaan, bangga dengan pasukan, tugas yang jelas,
maklum balas dan kaji semula, sikap terus terang dan ikhlas, membuat keputusan
bersama dan penekanan pada tindakan.
Kajian Weller (1998) telah membuktikan peranan TQM dan kerja berpasukan
membawa kejayaan di peringkat sekolah dan organisasi sekolah. Menurut beliau lagi,
perkongsian maklumat, idea, inovasi dan bekerja secara komited memberi
tranformasi kepada sekolah ke arah sekolah berkualiti. Peningkatan kualiti bukanlah
usaha yang boleh diserahkan kepada seseorang secara individu. Ini kerana masalah-
masalah dalam proses kerja adalah bersifat komplek, melibatkan berbagai bahagian
dan sistem. Oleh itu lazimnya penyelesaian masalah tersebut adalah di luar
kemampuan individu. Dalam keadaan yang demikian setiap pihak dalam jabatan
perlu bertindak secara berpasukan supaya segala kekuatan dan sumber yang ada
dalam jabatan dapat digemblengkan sepenuhnya.
Sekolah yang berkesan melahirkan murid, pekerja dan organisasi yang

berkualiti. Keberkesanan kerja berpasukan dalam jabatan menjadi salah satu elemen
kualiti menyeluruh yang dapat membantu pihak pengurusan mencapai visi dan misi
sekolah dengan cemerlang. Konsep Pengurusan Kualiti Menyeluruh atau TQM
(Total Quality Management) telah diperkenalkan sejak tahun-tahun 1920an dan terus
mendapat sambutan selepas dipelopori semula oleh Edward Demings, 1950an dan
tahun 1980an telah bangkit sebagai suatu cara peningkatan kualiti dan kaedah
pengurusan yang bersistematik dan berstrategi di seluruh dunia. Salah satu daripada
prinsip-prinsip yang menyokong pengurusan kualiti menyeluruh ialah mengukuhkan
semangat berpasukan. Kerja berpasukan dalam konteks pendidikan ialah usaha
meningkatkan kualiti pendidikan. Dalam sektor pentadbiran semangat berpasukan
bermula dengan perkembangan budaya kerja kualiti dalam awal tahun 1990an
(Pekeliling Kemajuan Pentadbiran Awam, Bilangan 7 tahun 1991).
Kualiti menyeluruh (TQM) adalah dimana semua ahli kerja berpasukan

berusaha ke arah meningkatkan hasil atau perkhidmtan kepada pelanggan dalaman
dan luaran organisasi (Lussier, 1998), manakala TQE atau kualiti menyeluruh
pendidikan menurut Fields (1993) merangkumi komitmen semua pihak dalam sistem
pendidikan iaitu ibu bapa, guru, pelajar, masyarakat, pemimpin dan kerajaan. Bila
wujud semangat kerja berpasukan, maka jabatan akan mencapai matlamat dalam
jangka masa yang singkat dan seterusnya mencapai kualiti. Kerja berpasukan dapat
mengenal pasti masalah kualiti, dapat mengkaji masalah Jabatan Bahasa dan Jabatan
Sains Sosial dan membuat cadangan serta boleh digantikan dengan Kumpulan
Meningkat Mutu Kerja (KMK) seperti dalam rajah 2.2.
Matlamat KMK adalah untuk memperbaiki dan mempertingkatkan kualiti

kerja melalui kebolehan menyelesaikan masalah di kalangan ahli kerja berpasukan,
mewujudkan semangat bekerja secara berpasukan, penyemaian dan penerapan nilai
serta etika kerja yang positif. Dengan melalui penglibatan dan minat terhadap kerja
akan memberi dorongan kerja yang tinggi kepada ahli pasukan dan mewujudkan
kesedaran tanggungjawab terhadap diri sendiri, pasukan, jabatan dan sekolah.
Terdapat banyak faedah yang boleh diperolehi dari pelaksanaan KMK. Di

antaranya ialah mengeratkan perhubungan di antara pekerja dan pengurusan,
memupuk kerjasama di kalangan pekerja dan memberi kepuasan bekerja. Begitu juga,
dengan dorongan untuk bekerja akan memberi keyakinan mengenai kebolehan diri
ahli pasukan, mengasah bakat kepimpinan dan menggalakkan daya kreativiti di
kalangan ahli pasukan, memperbaiki sistem dan cara bekerja serta membina
semangat kerja berpasukan.
Jawatankuasa Pemandu Kualiti dan Produktiviti/
Mesyuarat Pengurusan
ddddddd
Penyelaras dan Pasukan Petugas Kualiti dan

Produktiviti
ddddd
ddd ddd ddd

Pasukan-Pasukan Kerja (Di peringkat pengurusan dan staf )
Rajah 2.2: Struktur Pengurusan Kualiti/Produktiviti Dalam Kerja Berpasukan

Sumber : PANDUAN MENGENAI KUMPULAN MENINGKAT MUTU KERJA
(KMK)
2.7 Kelebihan Kerja Berpasukan
Menurut Spiegel Cresencio Torres (1994) kerja berpasukan memberikan

banyak faedah kepada pasukan mahupun ahli dalam pasukan tersebut. Dari segi
faedah pasukan, ia akan meningkatkan produktiviti kerja, meningkatkan kualiti kerja
dan meningkatkan moral pekerja. Dari segi faedah individu pula, ia dapat
mengurangkan tekanan kerja dengan tanggungjawab dikongsi bersama, mereka akan
merasakan diri dihargai oleh ahli dalam pasukan, kebolehan individu boleh dikongsi
bersama dengan ahli pasukan dan pengalaman setiap ahli pasukan boleh dijadikan
panduan kejayaan. Dengan itu, kejayaan akan dikongsi bersama ahli pasukan.
Selain ini, kerja berpasukan mempunyai kelebihan seperti meningkatkan

ransangan, mengeratkan tali persaudaraan dan setia kawan antara pekerja,
mengurangkan sebarang pergeseran, atau berpuak-puak yang selalunya merupakan
angkara yang tidak sihat dan mewujudkan perasaan seronok bekerja. Ahli pasukan
akan sentiasa suka menghasilkan kerja yang paling baik dan mampu mewujudkan
suasana yang intim. Mereka juga akan meningkatkan perasaan bangga kepada
pasukan dan organisasi.
Pasukan kerja yang berjaya akan memiliki ciri-ciri tersendiri dengan hasil
yang menguntungkan semua pihak. Ciri-ciri am kerja berpasukan adalah sempadan
yang jelas, manfaat daripada kemahiran yang pelbagai, tugasan yang jelas untuk
dipersembahan, mempunyai sasaran tarikh, bergantung pada kerjasama, bilangan ahli
yang tidak terlalu ramai, akauntabiliti individu dan saling bergantung, kerja secara
kolektif, aktif dalam penyelesaian masalah, perbincangan secara terbuka, saling
bergantung dan kepimpinan berkongsi (Berk & Lintern, 2000). Pasukan kerja yang
efektif dianggap sebagai pemangkin yang terkuat untuk melaksanakan perubahan
organisasi (Katzenbeg dan Smith dalam Tengku Abd Aziz, 1999). Pasukan kerja
yang berkesan tidak akan wujud secara kebetulan. Pasukan berkesan perlu dilahirkan
dengan sengaja dan diurus secara sistematik. Maka dalam konteks organisasi sekolah,
pasukan kerja yang diwujudkan adalah bertujuan dan memiliki matlamat yang jelas
(Tengku Abd. Aziz, 1999). Sebelum ditinjau lagi adalah wajar meninjau teori-teori
pengurusan yang membicara kerja berpasukan.
Manfaat yang akan diperolehi oleh Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial
dengan bertindak kerja berpasukan ialah berbagai bidang kepakaran, pengetahuan
dan kemahiran dapat digunakan untuk menyelesaikan sesuatu masalah. Ini akan
melahirkan penyelesaian yang berkesan. Mereka bertindak secara berpasukan boleh
membantu meningkatkan moral kakitangan dan kepuasan bekerja kerana mereka
sama-sama diberi peluang menyelesaikan masalah-masalah kualiti jabatan.
Masalah-masalah yang dikongsi bersama oleh berbagai fungsi dan bahagian
boleh diselesaikan dengan cepat dan berkesan kerana cadangan yang dibuat oleh
kakitangan secara berpasukan akan lebih mudah untuk dilaksanakan berbanding
dengan cadangan yang dibuat oleh individu.
Apabila kakitangan mengamalkan semangat berpasukan, mereka akan secara

langsung boleh mengukuhkan tiga aspek yang penting kepada proses peningkatan
kualiti iaitu pertukaran maklumat dan idea-idea dan lebih meluas, semangat saling
percaya-mempercayai di kalangan kakitangan dan komunikasi yang lancar di dalam
organisasi.
Ahli kerja pasukan akan mempunyai peluang yang luas untuk bertukar
pengetahuan, pengalaman, maklumat dan idea dengan rakan sekerja melalui kerja
berpasukan. Pekerja ini akan meningkatkan kebolehan seseorang ahli dalam pasukan
mencetuskan idea-idea baru yang kreatif dan inovatif bagi mempertingkatkan kualiti
kerja yang dijalankan. Dalam suasana kerja berpasukan, ahli pasukan mudah
menjalankan perasaaan percaya-mempercayai sesama mereka. Dengan perasaan ini
individu akan merasa bebas dan lebih yakin untuk bertindak dalam menjalankan
tanggungjawab masing-masing. Dengan itu mereka akan dapat membuat keputusan-
keputusan dengan cepat, menggunakan budibicara dengan sempurna dan
mengembangkan bakat serta potensi yang ada di dalam diri masing-masing bagi
menggerakkan proses peningkatan kualiti.
Perasaan percaya-mempercayai yang ada di kalangan ahli pasukan itu

seterusnya akan memudahkan proses komunikasi di dalam jabatan. Dengan ini, di
dalam jabatan bebas berhubung antara satu sama lain untuk berkongsi data dan
maklumat serta sumber-sumber lain. Ini seterusnya memupuk kerjasama dan keadaan
saling bergantungan di antara jabatan, yang mana akhirnya boleh membantu
memantapkan prestasi jabatan.
BAB 3
METODOLOGI KAJIAN
3.1 Pengenalan
Bab ini menghuraikan kaedah tinjauan dan deskriptif kuantitatif yang

digunakan bagi melaksanakan kajian ini selanjutnya. Kaedah ini dapat memudahkan
pengkaji membuat pengumpulan data statistik. Terdapat 11 buah sekolah menengah
di daerah Pontian dipilih untuk kajian ini, iaitu SMK Ayer Baloi, SMK Benut, SMK
Dato Hj Ahmad, SMK Dato Mohd Yunus Sulaiman, SMK Dato Penggawa Barat,
SMK Kayu Ara Pasong, SMK Parit Betak, SMK Pekan Nanas, SMK Sri Kukup,
SMK Sri Perhentian dan SMK Sri Tanjung. Dari data statistik, ia dapat melihat
keberkesanan kerja berpasukan dan kepuasan kerja dalam Jabatan Bahasa dan
Jabatan Sains Sosial di sekolah menengah daerah Pontian. Aspek-aspek yang akan
dibincangkan termasuklah reka bentuk kajian, pengukuran pemboleh ubah,
instrument kajian, reka bentuk soal selidik kajian, kesahan alat pengukuran, sampel
kajian serta kaedah pengumpulan data, analisis dan interprestasi data.
3.2 Reka Bentuk Kajian
Kajian ini bertujuan untuk melihat hubungan perlaksanaan kerja berpasukan

dengan kepuasan kerja dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial di SMK
Daerah Pontian. Kaedah tinjauan dengan menggunakan soal selidik sebagai alat
kajian. Soal selidik digunakan kerana ianya paling sesuai untuk mendapatkan data
dalam populasi yang besar. Dengan cara ini, penulis dapat melihat hubungan di
antara pemboleh ubah yang dikaji. Menurut Mohd. Najib Abdul Ghafar (2003),
penyelidikan deskriptif digunakan untuk mendapat maklumat mengenai sesuatu
peristiwa yang sedang berlaku manakala Sulaiman Ngah Razali (2002) mendapati
bahawa penyelidikan deskriptif di gunakan untuk menjawab persoalan berkaitan
dengan status semasa yang berkaitan dengan bidang yang dikaji dan kaedah ini
hanya dapat mengukur fenomena yang sudah wujud.
Kerangkaan penyelidikan ini bertujuan untuk melihat perhubungan di antara

kerja berpasukan dan kepuasan kerja antara Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial.
Anlisis akan dibuat terhadap setiap pemboleh ubah yang dikaji bagi mengetahui
peratus sumbangan masing-masing terhadap pencapaian keberkesanan kerja
berpasukan dan tahap kepuasan kerja antara Ketua Panitia Jabatan Bahasa dan
Jabatan Sains Sosial. Kajian juga dijalankan untuk melihat perbezaan dan hubungan
perlaksanaan kerja berpasukan dengan kepuasan kerja di antara Ketua Panitia dalam
Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial di sekolah menengah daerah Pontian.
3.3 Sampel Kajian
Kajian ini dilakukan di sebelas buah sekolah menengah di daerah Pontian

Johor. Sampel kajian adalah terdiri daripada 80 Ketua Panitia, iaitu kesemua populasi
dalam kajian ini. Ini dapat ditunjukkan seperti jadual 3.1 di bawah.
Jadual 3.1 : Bilangan Ketua Panitia Dalam Jabatan Bahasa Dan Jabatan
Sains Sosial di Sekolah Menengah Daerah Pontian
Sekolah Jabatan Bahasa Jabatan Sains
Sosial
SMK Ayer Baloi 3 4
SMK Benut 4 3
SMK Dato Hj Ahmad 2 4
SMK Dato Mohd Yunus Sulaiman 4 5
SMK Dato Penggawa Barat 4 4
SMK Kayu Ara Pasong 4 6
SMK Parit Betak 3 4
SMK Pekan Nanas 3 3
SMK Sri Kukup 4 4
SMK Sri Perhentian 4 3
SMK Sri Tanjung 3 2
Jumlah 38 42
3.4 Instrumen Kajian
Dalam bahagian instrumentasi, soal selidik telah digunakan sebagai alat

kajian. Borang soal selidik yang digunakan mempunyai tiga bahagian. Bahagian A
ialah latar belakang responden dan Bahagian B melihat jabatan sebagai sebuah
pasukan kerja berkesan dan bahagian C adalah berkenaan dengan kepuasan kerja.
Keputusan kajian ini akan dianalisa dengan menggunakan “Statistical Package For
the Social Science (SPSS) 13.0 for windows.”
Bahagian A mengandungi lapan maklumat latar belakang responden yang

dikaji bagi menentukan wujud perbezaan dalam persepsi terhadap perlaksanaan kerja
berpasukan dengan kepuasan kerja iaitu nama sekolah, nama jabatan, nama panitia,
jantina Guru Kanan, jantina responden, kaum responden, pangalaman responden
menjadi guru dan pengalaman responden menjadi Ketua Panitia. Soalan-soalan yang
dikemukakan dalam bahagian ini adalah soalan tertutup dimana setiap responden
hanya diminta menandakan ( √ ) di kotak yang berkenaan.
Bahagian B berkaitan dengan faktor-faktor yang menyumbang ke arah

pasukan kerja berkesan. Bahagian ini mengandung item-item berkenaan dengan
perlaksanaan kerja berpasukan di antara Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial di
sekolah menengah daerah Pontian. Dalam kajian itu, penulis menumpukan kepada
pernyataan mengenai faktor kepimpinan yang efektif, matlamat yang jelas,
komunikasi berkesan, penglibatan dalam membuat keputusan, penyelesaian masalah,
tanggungjawab yang jelas dan hubungan interpersonal dalam kerja berpasukan dan
kepuasan kerja Ketua Panitia dalam kerja berpasukan. Soalan-soalan yang
dikemukakan dalam bahagian ini adalah soalan tertutup dimana setiap responden
hanya perlu membulatkan skala bagi setiap item yang berkenaan.
Di dalam bahagian C pula, item-item yang dikemukakan berkaitan dengan

kepuasan kerja dalam kerja berpasukan. Bahagian ini mengandungi 8 soalan. Item-
item berkaitan dengan kepuasan kerja Ketua Panitia melalui keberkesanan kerja
berpasukan dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial.
Responden diminta memikirkan balik tentang perkara yang telah

dilaksanakan oleh Guru Kanan dalam jabatan di sekolah. Responden diminta
memilih di antara skala 1 hingga 5. Salah satu mata daripada skala lima mata yang
membolehkan maklumat tentang darjah persetujuan responden terhadap tiap-tiap
item yang digunakan. Item-item bagi setiap kriteria ini telah digabungkan menjadi
satu ukuran bersepadu bagi meninjau tahap persepsi Ketua Panitia terhadap
perlaksanaan kerja berpasukan dan kepuasan mereka dalam kerja pasukan di sekolah
menengah daerah Pontian.
Dalam bahagian ini item-item yang digunakan adalah berkaitan dengan tujuh
faktor dalaman yang menyumbang ke arah kerja berpasukan yang berkesan. Setiap
faktor yang dikemukakan untuk kajian ini mengandungi lima item. Ini menjadikan
jumlah keseluruhan item dalam bahagian B adalah sebanyak 35 item, dan soalan
yang berhubung kait dengan kepuasan kerja dalam jabatan sebanyak 8 item. Susunan
item soal selidik dalam bahagian B ini adalah seperti ditunjukkan dalam Jadual 3.2.
Beberapa instrumen yang dibina oleh pengkaji terdahulu di gunakan bagi membina
item-item dalam kajian ini.
Jadual 3.2: Taburan Soalan Faktor-faktor Yang menyumbang Ke Arah Kerja

Berpasukan Berkesan ( Bahagian B)
Bil.
Bil Faktor Taburan Item Item
1 Kepimpinan yang efektif 1, 8, 15, 22, 29 5
2 Matlamat yang jelas 2, 9, 26, 23, 30 5
3 Komunikasi berkesan 3, 10, 17, 24, 31 5
4 Penglibatan dalam membuat keputusan 4, 11, 18, 25, 32 5
5 Penyelesaian masalah 5, 12, 19, 26, 33 5
6 Tanggungjawab yang jelas 6, 13, 20, 27, 34 5
7 Hubungan interpersonal 7, 14, 21, 28, 35 5
Jumlah Item 35
Inventori Penilaian Kumpulan (Team Assessement Inventory – TAI) yang

dibangunkan oleh Elledge dan Philips (1998), Moxon (1993), Parker (1994) dan
Silberman (1996) telah digunakan sebagai faktor-faktor yang menyumbang ke arah
pasukan kerja yang berkesan seperti kepimpinan yang efektif, matlamat yang jelas,
komunikasi berkesan, penglibatan dalam membuat keputusan dan penyelesaian
masalah.
Kelima-lima faktor yang dikaji adalah dipersepsi sebagai mempengaruhi

pembentukan sebuah kerja berpasukan yang efektif ataupun untuk menentukan tahap
keberkesanan sesebuah pasukan kerja. Sementara faktor-faktor seperti
tanggungjawab yang jelas dan hubungan interpersonal adalah Soal Selidik
Diagnostik Pasukan (Team Diagnostic Questionnaire – TDQ). TDQ ini dibina oleh
Huszczo pada tahun 1996. Soal selidik ini telah digunapakai oleh Mohd Anuar
(2007).
Soal selidik yang berkaitan dengan kepuasan kerja guru adalah berdasarkan
soal selidik yang dibangunkan oleh Brayfield dan Rothe pada tahun 1951 dan telah
digunakan oleh Stone, Mowday dan Porter pada tahun 1977. Dalam konteks kajian
ini, lapan soalan sahaja yang bersesuaian dengan kepuasan kerja yang digunakan
oleh Zainorazlin (2001).
Jadual 3.3: Taburan Item Kepuasan Kerja ( Bahagian C)

No Faktor Taburan Item Bil Item
1 Kepuasan Kerja 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 8
Kesemua item yang berbentuk soalan tertutup dalam soal selidik ini adalah
menggunakan skala lima mata yang terdiri daripada 5 skala respons (sangat setuju
hingga sangat tidak setuju) seperti berikut:
Jadual 3.4: Skala Dalam Borang Soal Selidik
Sangat Setuju ⎯ 5 ⎯ 4 ⎯ 3 ⎯ 2 ⎯ 1 ⎯ Sangat Tidak Setuju
Kajian rintis dijalankan adalah untuk memastikan kebolehpercayaan soal

selidik yang dibina menepati piawaiannya. Realiability merupakan ukuran keupayaan
sesuatu instrumen penyelidikan. Nilai maksimum bagi pekali kebolehpercayaan
adalah 1. sekiranya nilai pekali tersebut kurang dari 0.6, maka boleh dianggap
instrumen yang digunakan di dalam kajian mempunyai nilai kebolehpercayaan yang
rendah. (Mohd Salleh dan Zaidatun, 2001).
Dalam kajian ini, pengkaji mengunakan soal selidik yang telah digunapakai
oleh Mohd Anuar (2007). Oleh kerana soal selidik digunakan pada tempat yang
hampir sama, iaitu di daerah Pontian, maka kebolehpercayaan soal selidik yang telah
diuji oleh Mohd Anuar (2007) boleh diguna pakai. Nilai reliability soal selidik dapt
ditunjukkan seperti Jadual 3.5 di bawah.
Jadual 3.5: Nilai Alpha Reliability Dan Hasil Kajian Rintis
Reliability Alpha
Kepimpinan yang efektif 0.8436
Matlamat yang jelas 0.7770
Komunikasi berkesan 0.8801
Penglibatan dalam membuat keputusan 0.8232
Penyelesaian masalah 0.8003
Tanggungjawab yang jelas 0.7917
Hubungan Interpersonal 0.8170
Kepuasan kerja 0.8217
Purata 0.8193
Sumber: Dr. Mohd Anuar Bin Abdul Rahman
Tesis Ph.D. Universiti Teknologi Malaysia 2007
3.5 Analisis Data
Analisis dibuat terhadap data dikumpul dan dibahagikan kepada dua bahagian
iaitu Bahagian A: latar belakang responden dan Bahagian B : Data yang diperolehi
telah diproses dan dianalisis dengan menggunakan perisian Statistical Package For
the Social Science (SPSS) 13.0 for windows. Analisis-analisis yang dilakukan adalah
seperti berikut:
Dalam kajian ini, ujian-t digunakan untuk membuat perbandingan dua min
pemboleh ubah bebas sama ada mempunyai perbezaan yang signifikan secara
statistik atau tidak. Analisis ini dipakai semasa melakukan perbandingan min tentang
faktor-faktor yang mempengaruhi perlaksanaan kerja berpasukan dan kepuasan kerja
dalam organisasi mengikut latarbelakang responden bagi jantina (lelaki dengan
perempuan), umur, pengalaman mengajar serta pengalaman menjadi Ketua Panitia.
Jadual 3.6 : Penggunaan Statistik Menurut Persoalan Dan Hipotesis Kajian
Bil Persoalan Statistik
1. Apakah tahap keberkesanan kerja berpasukan dalam Jabatan
• Min
Bahasa ?
• Sisihan
2. Apakah tahap keberkesanan kerja berpasukan dalam Jabatan piawai
Sains Sosial ?
3. Apakah tahap kepuasan kerja Ketua Panitia dalam Jabatan
Bahasa ?
• Min
4. Apakah tahap kepuasan kerja Ketua Panitia dalam Jabatan • Sisihan
Sains Sosial ? piawai
5. Apakah faktor-faktor yang paling menyumbang kepada

keberkesanan kerja berpasukan dalam Jabatan Bahasa ? • Min
6. Apakah faktor-faktor yang paling menyumbang kepada • Sisihan
piawai
keberkesanan kerja berpasukan dalam Jabatan Sains Sosial ?
7. Adakah terdapat perbezaan keberkesanan kerja berpasukan
antara Jabatan Bahasa dengan Jabatan Sains Sosial ? Ujian-t
8. Adakah terdapat perbezaan kepuasan kerja antara Jabatan
Bahasa dengan Jabatan Sains Sosial ? Ujian-t
9. Adakah terdapat hubungan antara keberkesanan kerja
Kolerasi
berpasukan dengan kepuasan dalam Jabatan Bahasa dan
Jabatan Sains Sosial ?
Ujian-t akan digunakan untuk menjawab persoalan 3 dan 4, iaitu melihat

adakah terdapat perbezaan keberkesanan kerja berpasukan antara Jabatan Bahasa
dengan Jabatan Sains Sosial, adakah terdapat perbezaan kepuasan kerja antara
Jabatan Bahasa dengan Jabatan Sains Sosial. Ujian-t juga digunakan untuk menguji
hipotesis 1 dan 2, iaitu tidak terdapat perbezaan yang signifikan dalam keberkesanan
kerja berpasukan antara Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial, dan terdapat
perbezaan yang signifikan antara kepuasan kerja dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan
Sains Sosial.
Kaedah statistik inferensi Korelasi Pearson akan digunakan untuk menjawab

persoalan 5 dan hipotesis 3 dalam kajian ini. Ianya bertujuan untuk mencari
perhubungan diantara keberkesanan kerja berpasukan dan kepuasan kerja di Jabatan
Bahasa dan Jabatan Sains Sosial. Korelasi Pearson juga digunakan untuk menguji
hipotesis 3, iaitu terdapat perbezaan yang signifikan antara hubungan kepuasan kerja
dalam Jabatan Bahasa dengan Jabatan Sains Sosial. Kajian korelasi memberi
penekanan kepada penentuan sejauh mana kaitan antara pemboleh ubah. Ini
membolehkan penyelidikan menentukan variasi yang berlaku kepada satu perubahan
dan kaitannya dengan variasi yang berlaku pada satu pemboleh ubah yang lain.
r=
∑ ( x − x )( y − y )
[∑ ( x − x ) ][∑ ( y − y )
2 2
]
Atau
n∑ xy − ∑ x ∑ y
r=
[n(∑ x 2 ) − (∑ x) 2 ][n(∑ y 2 ) − (∑ y ) 2 ]
dimana:
r = koefisien korelasi
n = ukuran sampel
x = nilai var bebas
y = nilai var terikat
Input-input yang terdiri daripada faktor-faktor keberkesanan kerja berpasukan

dan kepuasan kerja Ketua Panitia digunakan untuk menentukan perhubungan
tersebut sama ada tinggi atau sebaliknya. Statistik korelasi mengukur hubungkait
antara dua pemboleh ubah iaitu hubungan keberkesanan kerja berpasukan dengan
kepuasan kerja. Ia hanya menerangkan kekuatan kaitan dan juga sama ada ia
signifikan atau tidak. Nilai indek korelasi yang digunakan oleh Rowntree (1981)
telah dirujuk. Nilai korelasi tersebut seperti jadual di bawah :
Jadual 3.7: Nilai korelasi dan interprestasi daripada Rowntree (1981)
Nilai indeks korelasi Interprestasi
0.0-0.2 Sangat Lemah
0.21 -0.4 Lemah, Rendah
0.41 -0.7 Sederhana
0.71-0.9 Tinggi, Kuat
0.91 hingga 1.0 Sangat Tinggi, Sangat Kuat
Sumber: Mohd. Najib Abdul Ghafar (2003). Reka Bentuk Tinjauan
Soal Selidik Pendidikan. Universiti Teknologi Malaysia,
Johor.
Bagi mengukur tahap keberkesanan kerja berpasukan dan kepuasan kerja

pula, mengikut Mohd. Najib (2003), dimana pemeringkatan nilai min dibahagikan
kepada tiga pembahagian iaitu tahap tinggi, sederhana dan rendah seperti jadual di
bawah:
Jadual 3.8: Nilai Tahap Keberkesanan Kerja Berpasukan Dan Kepuasan Kerja
Nilai Min Kedudukan Tahap
3.68 hingga 5.00 tahap tinggi
2.34 hingga 3.67 tahap sederhana
1.00 hingga 2.33 tahap rendah
3.6 Penutup
Secara keseluruhannya bab ini membincangkan metodologi kajian iaitu

huraian secara jelas tentang reka bentuk kajian, sample kajian, tempat kajian,
instrumentasi, pentadbiran soal selidik dan penganalisaan data. Berdasarkan
metodologi yang dibincangkan, diharap akan dapat menghasilkan pencapaian
objektif yang telah dinyatakan dalam bab 1. Data-data yang diperolehi dari kajian
akan diperbahaskan melalui jadual dalam bab 4.
BAB 4
ANALISIS KAJIAN
4.1 Pengenalan
Bab ini akan mengemukakan hasil kajian yang telah dijalankan.

Penganalisisan data kajian adalah berdasarkan kepada objektif kajian. Data yang
telah dikumpul dan dianalisis adalah merujuk kepada data yang diperolehi melalui
borang soal selidik yang telah diedarkan.
Sebanyak 80 set soal selidik telah diedarkan kepada Ketua Panitia Jabatan
Bahasa dan Jabatan Sains Sosial di sebelas buah sekolah menengah di daerah Pontian,
iaitu SMK Ayer Baloi, SMK Benut, SMK Dato Hj Ahmad, SMK Dato Mohd Yunus
Sulaiman, SMK Dato Penggawa Barat, SMK Kayu Ara Pasong, SMK Parit Betak,
SMK Pekan Nanas, SMK Sri Kukup, SMK Sri Perhentian dan SMK Sri Tanjung.
Sebanyak 64 set soal selidik dikumpul semula.
4.2 Analisis Latar Belakang Responden
Latar belakang responden merupakan salah satu ciri yang perlu diambilkira
dalam mencorak keputusan kajian. Responden kajian ini adalah terdiri daripada 64
orang Ketua Panitia dari Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial. Dalam kajian ini,
latar belakang responden yang diberi tumpuan adalah berkaitan dengan nama jabatan,
nama panitia, jantina Guru Kanan, jantina responden, bangsa respoden, pengalaman
respoden menjadi guru serta pengalaman menjadi Ketua Panitia di sekolah berkenaan.
4.2.1 Jantina Responden
Jadual 4.1 di bawah menunjukkan peratus responden mengikut jantina dalam

Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial yang diperolehi oleh pengkaji daripada
sebelas sekolah yang dikaji.
Jadual 4.1: Peratus Mengikut Jantina Responden Jabatan Bahasa Dan Jabatan Sains
Sosial
Jabatan Lelaki Perempuan Jumlah
35.71% 64.29% 100 %
Jabatan Bahasa (10) (18) (28)
44.44 % 55.56 % 100 %
Jabatan Sains Sosial (16) (20) (36)
40.07 % 59.93 % 100 %
Jumlah (26) (38) (64)
Merujuk kepada jadual 4.1, dalam Jabatan Bahasa, sebanyak 35.71% (10
orang) responden terdiri daripada Ketua Panitia lelaki, manakala 64.29% (18 orang)
responden adalah terdiri daripada Ketua Panitia perempuan. Dalam Jabatan Sains
Sosial pula, sebanyak 44.44% (16) responden terdiri daripada guru-guru lelaki,
manakala 55.56% (20) responden adalah terdiri daripada guru perempuan. Daripada
peratus yang diperoleh, didapati sebanyak 40.07% (26) Ketua Panitia lelaki dan
sebanyak 59.93% (38) Ketua Panitia perempuan dari Jabatan Bahasa dan Jabatan
Sains Sosial. Dapatan kajian ini menunjukkan bahawa responden Ketua Panitia
perempuan mewakili jumlah majoriti responden kajian dan ia mungkin akan
mempengaruhi keputusan kajian.
4.2.2 Bangsa
Jadual 4.2 di bawah, hasil analisis menunjukkan peratus responden mengikut

bangsa dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial.
Jadual 4.2: Peratus Mengikut Bangsa Dalam Jabatan Bahasa Dan Jabatan Sains
Sosial
Jabatan
Bangsa Jabatan Bahasa Sains Sosial Jumlah
Melayu 64.29% 97.22% 80.76 %
(18) (35) (53)
Cina 35.71% 2.78% 19.24 %
(10) (1) (11)
India - - -
Jumlah 100 % 100 % 100 %

(28) (36) (64)
Dapatan kajian ini menunjukkan peratus keturunan dalam Jabatan Bahasa,

64.29% (18 orang) responden Ketua Panitia adalah berbangsa Melayu, 35.71% (10
orang) responden adalah berbangsa Cina dan 0% berbangsa India. Ini bermakna
responden Melayu adalah lebih ramai berbanding dengan bangsa yang lain. Dalam
Jabatan Sains Sosial, 97.22% (35 orang) responden adalah berbangsa Melayu, 2.78%
(seorang) responden berbangsa Cina dan 0.0% berbangsa India. Ini bermakna
responden Melayu adalah lebih ramai berbanding dengan bangsa yang lain.
Pada keseluruhannya, majoriti responden Ketua Panitia dari Jabatan Bahasa
dan Jabatan Sains Sosial terdiri daripada bangsa Melayu iaitu sebanyak 80.76% (53
orang) manakala Ketua Panitia bangsa Cina 19.24% (11 orang) dan bangsa India
mencatatkan 0.0%, bermakna tiada kaum India dalam kajian tersebut.
4.2.3 Pengalaman Menjadi Guru
Jadual 4.3 di bawah menunjukkan peratus responden mengikut pengalaman

menjadi guru. Pengkaji telah kategorikan pengalaman mengajar responden kepada 3
kategori iaitu kurang dari 5 tahun, 6 hingga 10 tahun dan melebihi 10 tahun.
Jadual 4.3: Peratus Mengikut Pengalaman Responden Menjadi Guru Dalam Jabatan
Bahasa dan Jabatan Sains Sosial
Jabatan
Pengalaman Jabatan Bahasa Sains Sosial Jumlah
Kurang dari 5 3.6 % 16.6 % 10.10 %
tahun (1) (6) (7)
6 hingga 10 46.4 % 30.6 % 38.50 %
tahun (13) (11) (24)
Melebihi 10 50.0 % 52.8 % 51.40 %
tahun (14) (19)
100 % 100 % 100 %
Jumlah (28) (36) (64)
Dari segi pengalaman menjadi guru, di dapati Jabatan Bahasa mempunyai

3.6% (seorang) Ketua Panitia berkhidmat kurang dari 5 tahun, sebanyak 46.4% (13
orang) responden berkhidmat selama di antara 6 hingga 10 tahun, dan sebanyak 50%
(14 orang) berkhidmat menjadi guru melebihi 10 tahun. Jadual di atas
memperlihatkan bahawa majoriti responden Ketua Panitia adalah berpengalaman
menjadi guru di antara 6 hingga 10 tahun. Dalam Jabatan Sains Sosial pula,
sebanyak 16.6% (6 orang) Ketua Panitia berkhidmat kurang dari 5 tahun, sebanyak
30.6% (11 orang) responden berkhidmat selama di antara 6 hingga 10 tahun, dan
sebanyak 52.8% (19 orang) responden berkhidmat menjadi guru melebihi 10 tahun.
Ini bermakna majoriti responden Ketua Panitia dalam Jabatan Sains Sosial adalah
berpengalaman menjadi guru melebihi 10 tahun.
4.2.4 Pengalaman Menjadi Ketua Panitia
Jadual 4.4 di bawah menunjukkan peratus responden mengikut pengalaman

menjadi Ketua Panitia. Pengkaji telah kategorikan pengalaman menjadi Ketua
Panitia kepada 3 kategori iaitu kurang dari 5 tahun, 6 hingga 10 tahun dan melebihi
10 tahun.
Jadual 4.4 : Peratus Mengikut Pegalaman Responden Menjadi Ketua Panitia Dalam
Jabatan Bahasa Dan Jabatan Sains Sosial
Jabatan
Pengalaman Jabatan Bahasa Sains Sosial Jumlah
Kurang dari 5 60.7 % 36.1 % 48.4 %
tahun (17) (13) (30)
6 hingga 10 28.6 % 41.7 % 35.15 %
tahun (8) (15) (24)
Melebihi 10 10.7 % 22.2 % 16.45 %
tahun (3) (8) (11)
100 % 100 % 100 %
Jumlah (28) (36) (64)
Jadual 4.4 menunjukkan peratusan responden menjdi Ketua Panitia dalam

Jabatan Bahasa, iaitu sebanyak 60.7% (17 orang) responden kurang dari 5 tahun,
manakala sebanyak 28.6% (8 orang) di antara 6 hinggga 10 tahun, dan hanya 10% (3
orang) melebihi 10 tahun. Jawatan Ketua Panitia yang disandang oleh guru dalam
Jabatan Sains Sosial dalam kajian ini menunjukkan majoritinya responden
berpengalaman diantara 6 hingga 10 tahun, iaitu sebanyak 41.7% (15 orang),
sebanyak 36.1% (13 orang) yang kurang dari 5 tahun. Manakala hanya 22.2% (8
orang) melebihi 10 tahun.
Pada keseluruhannya, sebanyak 48.4% (30 orang) Ketua Panitia

berpengalaman menjadi Ketua Panitia kurang dari 5 tahun, sebanyak 35.15% (24
orang) berpengalaman 6 hingga 10 tahun dan hanya 16.45% (11 orang) yang
berpengalaman menjadi Ketua Panitia melebihi 10 tahun.
4.3 Analisis Kerja Berpasukan Dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains
Sosial
Bahagian ini menerangkan tentang tahap-tahap kerja berpasukan dalam

Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial dan faktor yang menyumbang ke arah kerja
berpasukan berkesan di sekolah-sekolah menengah daerah Pontian.Tahap-tahap kerja
berpasukan sekolah akan dikenal pasti berdasarkan nilai min yang dicapai berkaitan
dengan faktor kepimpinan yang efektif, matlamat yang jelas, komunikasi berkesan,
penglibatan dalam membuat keputusan dan penyelesaian masalah, tanggungjawab
yang jelas, hubungan interpersonal serta tingkah laku guru sesama sendiri di sekolah
yang berkenaan. Manakala jenis faktor yang paling dominan di dalam sekolah-
sekolah akan dikenal pasti menerusi perbandingan nilai min yang melibatkan
ketujuh-tujuh dimensi kerja berpasukan dengan berdasarkan kepada Inventori
Penilaian Kumpulan (Team Assessment Inventory –TAI) yang dibangunkan oleh
Elledge dan Philips (1998), Moxon (1993), Parker (1994) dan Silberman (1996) telah
digunakan sebagai faktor-faktor yang menyumbang ke arah pasukan kerja yang
berkesan. seperti kepimpinan yang efektif, matlamat yang jelas, komunikasi berkesan,
penglibatan dalam membuat keputusan dan penyelesaian masalah. Sementara faktor-
faktor seperti tanggungjawab yang jelas dan hubungan interpersonal adalah merujuk
kepada beberapa sumber asal iaitu Soal Selidik Diagnostik Pasukan (Team
Diagnistic Questionnaire – TDQ).
4.3.1 Tahap Keberkesanan Kerja Berpasukan Dan Kepuasan Kerja Dalam
Jadual 4.5 di bawah menunjukkan darjah keberkesanan kerja berpasukan

didapati berada pada tahap yang tinggi. Keberkesanan kerja berpasukan dalam
Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial berada pada tahap yang tinggi. Purata min
dalam Jabatan Bahasa ialah 4.10, purata min dalam Jabatan Sains Sosial pula ialah
4.17. Begitu juga, kepuasan kerja dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial
berada pada tahap tinggi. Purata min dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial
adalah sama iaitu 3.84.
Jadual 4.5 Darjah Keberkesanan Kerja Berpasukan Dan Kepuasan Kerja Dalam
Jabatan
Aspek Bahasa Sains Sosial
Keberkesanan Kerja
Berpasukan 4.10 4.17
Kepuasan Kerja 3.84 3.84
4.3.2 Faktor-Faktor Yang Paling Menyumbang Keberkesanan Kerja

Berpasukan Dalam Jabatan Bahasa Dan Jabatan Sains Sosial Menurut
Min
Berdasarkan kepada jenis faktor dalam jadual 4.6, dapatan kajian

menunjukkan faktor yang paling dominan mempengaruhi keberkesan kerja
berpasukan dalam Jabatan Bahasa ialah matlamat yang jelas (4.13), diikuti oleh
penglibatan dalam membuat keputusan (4.12), kepimpinan yang efektif (4.12),
komunikasi berkesan (4.10), hubungan interpersonal (4.09), tanggungjawab yang
jelas (4.07) dan penyelesaian masalah (4.06). Dalam Jabatan Sains Sosial pula,
dapatan kajian menunjukkan purata min yang tertinggi adalah 4.17. Faktor yang
paling dominan mempengaruhi keberkesan kerja berpasukan dalam Jabatan Sains
Sosial ialah kepimpinan yang efektif (4.23), penglibatan dalam membuat keputusan,
matlamat yang jelas, tanggungjawab yang jelas, penyelesaian masalah mendapat min
yang sama (4.17), hubungan interpersonal (4.16) dan komunikasi berkesan (4.12).
Secara jelasnya, kedudukan faktor-faktor tersebut dapat ditunjukkan dalam

jadual 4.7 hingga jadual 4.13.
Jadual 4.6 : Faktor-Faktor menyumbang Keberkesanan Kerja Berpasukan Dalam

Jabatan Bahasa Dan Jabatan Sains Sosial Menurut Min
Jabatan
Jabatan Sains
Bil Faktor Bahasa Faktor Sosial
(Min) (Min)
1. Matlamat yang jelas 4.13 Kepimpinan yang efektif 4.23
2. Kepimpinan yang efektif 4.12 Matlamat yang jelas 4.17
3. Penglibatan dalam 4.12 Penglibatan dalam 4.17

membuat keputusan membuat keputusan
4. Komunikasi berkesan 4.10 Tanggungjawab yang 4.17
jelas
5. Hubungan Interpersonal 4.09 Penyelesaian masalah 4.17
6. Tanggungjawab yang 4.07 Hubungan Interpersonal 4.16

jelas
7. Penyelesaian masalah 4.06 Komunikasi berkesan 4.12
Purata Keseluruhan 4.10 Purata Keseluruhan 4.17

Min Min
(a) Faktor Kepimpinan Yang Efektif
Kepimpinan yang efektif akan menggalakkan ahli pasukan bekerja sama dan
berkongsi tanggungjawab, mereka sentiasa dapat peluang untuk menyuarakan
pendapat dalam jabatan. Kepimpinan yang terbuka membawa kepercayaan terhadap
kemampuan ahli dan dorongan kepada ahli pasukan akan meningkatkan potensi kerja
ahli pasukan.
Jadual 4.7: Peratus Mengikut Kepimpinan Yang Efektif Dalam Jabatan Bahasa
Dan Jabatan Sains Sosial
No. Item-item Jabatan STS TS KS S SS Min
(%) (%) (%) (%) (%)
1 Guru Kanan jabatan Bahasa 10.7 64.3 25.0 4.14
saya menggalakkan (3) (18) (7)
ahli-ahli jabatan - - 2.8 72.2 25.0 4.22
bekerja bersama dan Sains (1) (26) (9)
berkongsi Sosial
tanggungjawab.
8 Guru Kanan jabatan Bahasa 3.6 10.7 53.6 32.1 4.14

saya sentiasa memberi (1) (3) (15) (9)
peluang kepada ahli- - - - 80.6 19.4 4.19
ahli jabatan untuk Sains (29) (7)
menyuarakan pendapat Sosial
dalam setiap keputusan
yang diambil.
15 Guru Kanan jabatan Bahasa 3.6 10.7 64.3 21.4 4.04
saya menaruh sepenuh (1) (3) (18) (6)
kepercayaan terhadap - - 2.8 80.6 16.7 4.14
kemampuan ahli Sains (1) (29) (6)
jabatan dalam Sosial
melaksanakan tugas.
22 Guru Kanan jabatan Bahasa 3.6 - 14.3 53.6 28.6 4.04

saya mengambil berat (1) (4) (15) (8)
dan memberi dorongan - - 2.8 66.7 30.6 4.28
kepada ahli-ahli jabatan Sains (1) (24) (11)
untuk meningkatkan Sosial
potensi kerja.
29 Guru Kanan jabatan Bahasa - - 7.1 60.7 32.1 4.25

saya bersikap terbuka (2) (17) (9)
dan melihat perbezaan - - 2.8 63.9 33.3 4.31
pandangan sebagai Sains (1) (23) (12)
suatu yang sihat. Sosial
Bahasa 4.12
Purata min
Sains 4.23
Sosial
Dapatan kajian menunjukkan kepimpinan yang efektif dalam Jabatan Bahasa
mempunyai tahap yang tinggi (4.12). Dari jadual 4.7 diatas, sebanyak 25.0% (7
orang) sangat setuju, 64.3% (18 orang) setuju, dan 10.7% (3 orang) kurang setuju
tentang Guru Kanan jabatan mereka menggalakkan ahli-ahli jabatan bekerja bersama
dan berkongsi tanggungjawab. Sebanyak 32.1% (9 orang) sangat setuju, 53.6% (15
orang) setuju, 10.7% (3 orang) kurang setuju dan hanya 3.6% (seorang) tidak setuju
dengan Guru Kanan jabatan mereka sentiasa memberi peluang kepada ahli-ahli
jabatan untuk menyuarakan pendapat dalam setiap keputusan yang diambil.
Sebanyak 21.4% (6 orang) sangat setuju, 64.3% (18 orang) setuju, 10.7% (3 orang)
kurang setuju dan hanya 3.6% (seorang) tidak setuju dengan Guru Kanan jabatan
mereka menaruh sepenuh kepercayaan terhadap kemampuan ahli jabatan dalam
melaksanakan tugas. Sebanyak 28.6% (8 orang) sangat setuju, 53.6% (15 orang)
setuju, 14.3% (4 orang) kurang setuju dan hanya 3.6% (seorang) sangat tidak setuju
dengan Guru Kanan jabatan mereka mengambil berat dan memberi dorongan kepada
ahli-ahli jabatan untuk meningkatkan potensi kerja. Sebanyak 32.1% (9 orang)
sangat setuju, 60.7% (17 orang) setuju, 7.1% (2 orang) kurang setuju dan dengan
Guru Kanan jabatan mereka bersikap terbuka dan melihat perbezaan pandangan
sebagai suatu yang sihat.
Dalam Jabatan Sains Sosial pula, kepimpinan yang efektif dalam jabatan
mempunyai tahap yang tinggi (4.23). Sebanyak 25.0% (9 orang) sangat setuju,
72.2% (26 orang) setuju, 2.8% (seorang) kurang setuju dengan Guru Kanan jabatan
mereka menggalakkan ahli-ahli jabatan bekerja bersama dan berkongsi
tanggungjawab. Sebanyak 19.4% (7 orang) sangat setuju, 80.6% (29 orang) setuju
dengan Guru Kanan jabatan mereka sentiasa memberi peluang kepada ahli-ahli
jabatan untuk menyuarakan pendapat dalam setiap keputusan yang diambil.
Sebanyak 16.7% (6 orang) sangat setuju, 80.6% (29 orang) setuju, 2.8% ( seorang)
kurang dengan Guru Kanan jabatan mereka menaruh sepenuh kepercayaan terhadap
kemampuan ahli jabatan dalam melaksanakan tugas. Sebanyak 30.6% (11 orang)
sangat setuju, 66.7% (24 orang) setuju, 2.8% (seorang) kurang setuju dengan Guru
Kanan jabatan mereka mengambil berat dan memberi dorongan kepada ahli-ahli
jabatan untuk meningkatkan potensi kerja. Sebanyak 33.3% (12 orang) sangat setuju,
63.9% (23 orang) setuju, 2.8% (seorang) kurang setuju dan dengan Guru Kanan
jabatan mereka bersikap terbuka dan melihat perbezaan pandangan sebagai suatu
yang sihat.
(b) Faktor Matlamat Yang Jelas
Matlamat kerja berpasukan yang jelas dan nyata, spesifik dan realistik akan
membantu ahli pasukan berusaha untuk mencapainya
Jadual 4.8: Peratus Mengikut Matlamat Yang Jelas Dalam Jabatan Bahasa Dan
Jabatan Sains Sosial
(%) (%) (%) (%) (%)
2 Ahli-ahli jabatan saya Bahasa 7.1 67.9 25 4.18
mempunyai matlamat yang (2) (19) (7)
jelas serta nyata. Sains - - 11.1 77.8 11.1 4.00
Sosial (4) (28) (4)
9 Semua ahli jabatan Bahasa 7.1 67.9 25.0 4.18

mempersetujui dan (2) (19) (7)
menyokong matlamat yang Sains - - 2.8 66.7 30.6 4.28
dibangunkan oleh jabatan. Sosial (1) (24) (11)
16 Matlamat yang Bahasa 3.6 10.7 60.7 25.0 4.07

dibangunkan oleh jabatan (1) (3) (17) (7)
saya adalah spesifik, Sains - - 2.8 80.6 16.7 4.14
realistik dan boleh dicapai. Sosial (1) (29) (6)
23 Semua ahli jabatan Bahasa 14.3 60.7 25.0 4.11

komited dengan matlamat (4) (17) (7)
jabatan dan memberikan - - 2.8 63.9 33.3 4.31
komitmen untuk Sains (1) (23) (12)
mencapainya. Sosial
30 Sesuatu matlamat yang Bahasa 3.6 10.7 57.1 28.6 4.11

telah dibangunkan oleh (1) (3) (16) (8)
jabatan saya tetapi tidak - - 8.3 72.2 19.4 4.11
dapat dicapai akan dinilai Sains (3) (26) (7)
semula secara bersama Sosial
untuk mengenal pasti
sebabnya.
Bahasa 4.13
Purata min
Sains 4.17
Sosial
Dapatan yang diperolehi dari Ketua Panitia dalam Jabatan Bahasa, didapati
matlamat yang jelas dalam jabatan mempunyai tahap yang tinggi (4.13). Sebanyak
25.0% (7 orang) sangat setuju, 67.9% (19 orang) setuju, 7.1% (2 orang) kurang
setuju dengan ahli-ahli jabatan mereka mempunyai matlamat yang jelas serta nyata.
Sebanyak 25.0% (7 orang) sangat setuju, 67.9% (19 orang) dan 7.1% (2 orang)
kurang setuju dengan bahawa semua ahli jabatan mempersetujui dan menyokong
matlamat yang dibangunkan oleh jabatan. Sebanyak 25.0% (7 orang) sangat setuju,
60.7% (17 orang) setuju, 10.7% (3 orang) kurang setuju dan 3.6% (seorang) tidak
setuju dengan matlamat yang dibangunkan oleh jabatan mereka adalah spesifik,
realistik dan boleh dicapai. Sebanyak 25.0% (7 orang) sangat setuju, 60.7% (17
orang) setuju, 14.3% (4 orang) kurang setuju bahawa semua ahli jabatan komited
dengan matlamat jabatan dan memberikan komitmen untuk mencapainya. Sebanyak
setuju dan 3.6% (seorang) tidak setuju dengan sesuatu matlamat yang telah
dibangunkan oleh jabatan mereka tetapi tidak dapat dicapai akan dinilai semula
secara bersama untuk mengenal pasti sebabnya.
Dapatan yang diperolehi dari Ketua Panitia dalam Jabatan Sains Sosial pula,
didapati matlamat yang jelas dalam jabatan mempunyai tahap yang tinggi (4.17).
kurang setuju dengan ahli-ahli jabatan mereka mempunyai matlamat yang jelas serta
nyata. Sebanyak 30.6% (11 orang) sangat setuju, 66.7% (24 orang) dan 2.8%
(seorang) kurang setuju dengan bahawa semua ahli jabatan mempersetujui dan
menyokong matlamat yang dibangunkan oleh jabatan. Sebanyak 16.7% (6 orang)
sangat setuju, 80.6% (29 orang) setuju, 2.8% (1 orang) kurang setuju dengan
matlamat yang dibangunkan oleh jabatan mereka adalah spesifik, realistik dan boleh
dicapai. Sebanyak 33.3% (12 orang) sangat setuju, 63.9% (23 orang) setuju, 2.8%
(seorang) kurang setuju bahawa semua ahli jabatan komited dengan matlamat jabatan
dan memberikan komitmen untuk mencapainya. Berkenaan dengan sesuatu matlamat
yang telah dibangunkan oleh jabatan mereka tetapi tidak dapat dicapai akan dinilai
semula secara bersama untuk mengenal pasti sebabnya telah menunjukkan sebanyak
setuju.
(c) Faktor Komunikasi Berkesan
Dalam kerja berpasukan, komunikasi antara ahli pasukan perlu jelas dan
difahami oleh semua ahli, begitu juga ahli pasukan harus sentiasa mendengar dan
memberi perhatian terhadap maklumat yang disampaikan oleh jabatan supaya
komunikasi yang berkesan dapat wujud dalam jabatan.
Jadual 4.9: Peratus Mengikut Komunikasi Berkesan Dalam Jabatan Bahasa Dan

(%) (%) (%) (%) (%)
3 Bahasa dalam komunikasi Bahasa 7.1 57.1 36.7 4.28
yang digunakan oleh ketua (2) (16) (10)
bidang jabatan adalah jelas Sains - - 2.8 63.9 33.3 4.00
dan difahami oleh semua Sosial (1) (23) (12)
ahli jabatan saya.
10 Ahli-ahli jabatan sentiasa Bahasa 3.6 17.9 57.1 21.4 3.96
mendengar dan memberi (1) (5) (16) (6)
perhatian terhadap - - 2.8 80.6 16.7 4.14
maklumat yang Sains (1) (29) (6)
disampaikan oleh jabatan Sosial
lain.
17 Setiap maklumat Bahasa 17.9 42.9 39.3 4.21
disampaikan secara jujur (5) (12) (11)
dan terbuka di dalam - - 5.6 66.7 27.8 4.22
jabatan, di mana tiada Sains (2) (24) (10)
terdapat agenda yang Sosial
tersembunyi daripada
pengetahuan seseorang
ahli.
24 Maklumbalas serta Bahasa 3.6 7.1 60.7 28.6 4.14
tindakan segera oleh (1) (2) (17) (8)
jabatan saya, setelah - - 2.8 80.6 16.7 4.14
menerima maklumat Sains (1) (29) (6)
seperti yang diharapkan. Sosial
31 Wujud perbincangan Bahasa 3.6 25.0 50.0 21.4 3.89

secara menyeluruh dalam (1) (7) (14) (6)
jabatan saya yang Sains - - 8.3 72.2 19.4 4.11
menggalakkan penyertaan Sosial (3) (26) (7)
semua ahli jabatan.
Bahasa 4.10
Purata min
Sains 4.12
Sosial
Dapatan kajian menunjukkan komunikasi berkesan dalam Jabatan Bahasa
orang) sangat setuju, 57.1% (16 orang) setuju, dan 7.1% (2 orang) kurang setuju
tentang bahasa dalam komunikasi yang digunakan oleh ketua bidang jabatan adalah
jelas dan difahami oleh semua ahli jabatan. Sebanyak 21.4% (6 orang) sangat setuju,
57.1% (16 orang) setuju, 17.9% (5 orang) kurang setuju dan hanya 3.6% (seorang)
tidak setuju dengan ahli-ahli jabatan sentiasa mendengar dan memberi perhatian
terhadap maklumat yang disampaikan oleh jabatan lain. Sebanyak 39.3% (11 orang)
sangat setuju, 42.9% (12 orang) setuju, 17.9% (5 orang) kurang setuju dengan setiap
maklumat disampaikan secara jujur dan terbuka di dalam jabatan, di mana tiada
terdapat agenda yang tersembunyi daripada pengetahuan seseorang ahli. Sebanyak
setuju dan hanya 3.6% (seorang) sangat tidak setuju dengan maklumbalas serta
tindakan segera oleh jabatan mereka, setelah menerima maklumat seperti yang
diharapkan. Sebanyak 21.4% (6 orang) sangat setuju, 50.0% (14 orang) setuju,
25.0% (7 orang) kurang setuju dan 3.6% (seorang) tidak setuju dengan wujud
perbincangan secara menyeluruh dalam jabatan mereka yang menggalakkan
penyertaan semua ahli jabatan.
Dapatan kajian juga menunjukkan komunikasi berkesan dalam Jabatan Sains

Sosial mempunyai tahap yang tinggi (4.12). Dari jadual 4.9 diatas, sebanyak 33.3%
(12 orang) sangat setuju, 63.9% (23 orang) setuju, dan 2.8% (seorang) kurang setuju
tentang bahasa dalam komunikasi yang digunakan oleh ketua bidang jabatan adalah
jelas dan difahami oleh semua ahli jabatan. Sebanyak 16.7% (6 orang) sangat setuju,
80.6% (29 orang) setuju, 2.8% (seorang) kurang setuju dengan ahli-ahli jabatan
sentiasa mendengar dan memberi perhatian terhadap maklumat yang disampaikan
oleh jabatan lain. Sebanyak 27.8% (10 orang) sangat setuju, 66.7% (24 orang) setuju,
5.6% (2 orang) kurang setuju dengan setiap maklumat disampaikan secara jujur dan
terbuka di dalam jabatan, di mana tiada terdapat agenda yang tersembunyi daripada
pengetahuan seseorang ahli. Sebanyak 16.7% (6 orang) sangat setuju, 80.6% (29
orang) setuju, 2.8% (seorang) kurang setuju dengan maklumbalas serta tindakan
segera oleh jabatan mereka, setelah menerima maklumat seperti yang diharapkan.
kurang setuju dengan wujud perbincangan secara menyeluruh dalam jabatan mereka
yang menggalakkan penyertaan semua ahli jabatan.
(d) Faktor Penglibatan Dalam Membuat Keputusan
Kerja berpasukan memerlukan pandangan, idea atau komen dari ahli pusukan
supaya keputusan yang berkualiti dapat dipilih. Penglibatan dalam membuat
keputusan akan memberi ahli pasukan merasa peranan dan pengaruh mereka dalam
jabatan.
Dapatan kajian menunjukkan penglibatan dalam membuat keputusan dalam

Jabatan Bahasa mempunyai tahap yang tinggi (4.12). Dari jadual 4.10 diatas,
sebanyak 35.7% (10 orang) sangat setuju, 57.1% (16 orang) setuju, dan 7.1% (2
orang) kurang setuju tentang ahli-ahli jabatan mereka mempunyai peluang sama
untuk menyuarakan pandangan/ idea/ komen dalam apa jua keputusan yang diambil
oleh jabatan Sebanyak 25.0% (7 orang) sangat setuju, 53.6% (15 orang) setuju,
17.9% (5 orang) kurang setuju dan hanya 3.6% (seorang) tidak setuju dengan setiap
pendapat yang mereka suarakan mendapat perhatian dan pertimbangan semua ahli
jabatan. Sebanyak 25.0% (7 orang) sangat setuju, 53.6% (15 orang) setuju, 17.9% (5
orang) kurang setuju dan 3.6% (seorang) sangat tidak setuju bahawa mereka
merasakan peranan dan pengaruh mereka dalam membuat keputusan di jabatan amat
penting. Sebanyak 35.7% (10 orang) sangat setuju, 53.6% (15 orang) setuju, 10.7%
(3 orang) kurang setuju bahawa hanya keputusan yang berkualiti dipilih sebagai
keputusan akhir dan semua ahli jabatan mempersetujuinya. Sebanyak 25.0% (7 orang)
sangat setuju, 60.7% (17 orang) setuju, 14.3% (4 orang) kurang setuju bahawa
mereka yakin bahawa Guru Kanan jabatan mereka akan membuat keputusan yang
memuaskan hati semua pihak.
Jadual 4.10: Peratus Mengikut Penglibatan Dalam Membuat Keputusan Dalam

(%) (%) (%) (%) (%)
4 Ahli-ahli jabatan saya Bahasa 7.1 57.1 35.7 4.28
mempunyai peluang sama (2) (16) (10)
untuk menyuarakan - - 2.8 61.1 36.1 4.33
pandangan/ idea/ komen Sains (1) (22) (13)
dalam apa jua keputusan Sosial
yang diambil oleh jabatan
11 Setiap pendapat yang saya Bahasa 3.6 17.9 53.6 25.0 4.00
suarakan mendapat (1) (5) (15) (7)
perhatian dan - - 11.1 69.4 19.4 4.08
pertimbangan semua ahli Sains (4) (25) (7)
jabatan. Sosial
18 Saya merasakan peranan Bahasa 3.6 - 17.9 53.6 25.0 3.96

dan pengaruh saya dalam (1) (5) (15) (7)
membuat keputusan di Sains - - 8.3 80.6 11.1 4.03
jabatan amat penting. Sosial (3) (29) (4)
25 Hanya keputusan yang Bahasa 10.7 53.6 35.7 4.25

berkualiti dipilih sebagai (3) (15) (10)
keputusan akhir dan semua - - 5.6 77.8 16.7 4.11
ahli jabatan Sains (2) (28) (6)
mempersetujuinya. Sosial
32 Saya yakin bahawa Guru Bahasa 14.3 60.7 25.0 4.10

Kanan jabatan saya akan (4) (17) (7)
membuat keputusan yang - - - 69.4 30.6 4.31
memuaskan hati semua Sains (25) (11)
pihak. Sosial
Bahasa 4.12
Purata min
Sains 4.17
Sosial
Dapatan kajian menunjukkan penglibatan dalam membuat keputusan dalam

Jabatan Sains Sosial mempunyai tahap yang tinggi (4.17). Dari jadual 4.10 diatas,
sebanyak 36.1% (13 orang) sangat setuju, 61.1% (22 orang) setuju, dan 2.8%
(seorang) kurang setuju tentang ahli-ahli jabatan mereka mempunyai peluang sama
untuk menyuarakan pandangan/ idea/ komen dalam apa jua keputusan yang diambil
oleh jabatan Sebanyak 19.4% (7 orang) sangat setuju, 69.4% (25 orang) setuju,
11.1% (4 orang) kurang setuju dan hanya 3.6% (seorang) tidak setuju dengan setiap
pendapat yang mereka suarakan mendapat perhatian dan pertimbangan semua ahli
jabatan. Sebanyak 11.1% (4 orang) sangat setuju, 80.6% (29 orang) setuju, 8.3% (3
orang) kurang setuju bahawa mereka merasakan peranan dan pengaruh mereka dalam
membuat keputusan di jabatan amat penting. Sebanyak 16.7% (6 orang) sangat setuju,
77.8% (28 orang) setuju, 5.6% (2 orang) kurang setuju bahawa hanya keputusan
yang berkualiti dipilih sebagai keputusan akhir dan semua ahli jabatan
mempersetujuinya. Sebanyak 30.6% (11 orang) sangat setuju, 69.4% (25 orang)
setuju bahawa mereka yakin bahawa Guru Kanan jabatan mereka akan membuat
keputusan yang memuaskan hati semua pihak.
(e) Faktor Penyelesaian Masalah
Masalah yang wujud dalam jabatan harus diselesai bersama oleh semua ahli
jabatan. Setiap cadangan perlu didengar dan dihargai supaya dapat satu alternatif
untuk mencari penyelesaian dengan persefahaman bersama.
Dapatan kajian menunjukkan penyelesaian masalah dalam Jabatan Bahasa

mempunyai tahap yang tinggi (4.06). Dari jadual 4.11, sebanyak 28.6% (8 orang)
sangat setuju, 57.1% (16 orang) setuju, dan 7.1% (2 orang) kurang setuju dan 7.1%
(2 orang) tidak setuju bahawa apabila berhadapan dengan sesuatu masalah, semua
ahli jabatan berpeluang terlibat untuk mencari penyelesaian. Sebanyak 14.3% (4
orang) sangat setuju, 67.9% (19 orang) setuju, 17.9% (5 orang) kurang setuju dengan
konflik yang berlaku dalam jabatan mereka dianggap sebagai satu alternatif untuk
mencari penyelesaian. Sebanyak 25.0% (7 orang) sangat setuju, 64.3% (18 orang)
setuju, 7.1% (2 orang) kurang setuju dan 3.6% (seorang) sangat tidak setuju bahawa
setiap pertentangan pendapat yang berlaku dalam jabatan dapat diselesaikan
menerusi komunikasi terbuka serta persefahaman bersama. Sebanyak 28.6% (8 orang)
sangat setuju, 53.6% (15 orang) setuju, 17.9% (5 orang) kurang setuju bahawa setiap
cadangan yang mereka berikan terhadap penyelesaian masalah mendapat
penghargaan daripada ahli-ahli jabatan. Sebanyak 17.9% (5 orang) sangat setuju,
71.4% (20 orang) setuju, 10.7% (3 orang) kurang setuju bahawa masalah dalam
jabatan mereka dapat diselesaikan secara bersama oleh ahli jabatan melalui prosedur
yang lengkap.
Jadual 4.11: Peratus Mengikut Penyelesaian Masalah Dalam Jabatan Bahasa Dan
No. Item-item Jabata STS TS KS S SS Min

n (%) (%) (%) (%) (%)
5 Apabila berhadapan Bahasa - 7.1 7.1 57.1 28.6 4.07
dengan sesuatu masalah, (2) (2) (16) (8)
semua ahli jabatan - - - 75.0 25.0 4.25
berpeluang terlibat untuk Sains (27) (9)
mencari penyelesaian. Sosial
12 Konflik yang berlaku Bahasa 17.9 67.9 14.3 3.96

dalam jabatan saya (5) (19) (4)
dianggap sebagai satu Sains - - 11.1 66.7 22.2 4.11
alternatif untuk mencari Sosial (4) (24) (8)
penyelesaian.
19 Setiap pertentangan Bahasa - 3.6 7.1 64.3 25.0 4.10
pendapat yang berlaku (1) (2) (18) (7)
dalam jabatan dapat - - 5.6 69.4 25.0 4.19
diselesaikan menerusi Sains (2) (25) (9)
komunikasi terbuka serta Sosial
persefahaman bersama.
26 Setiap cadangan yang saya Bahasa - - 17.9 53.6 28.6 4.10

berikan terhadap (5) (15) (8)
penyelesaian masalah - - 8.3 80.6 11.1 4.03
mendapat penghargaan Sains (3) (29) (4)
daripada ahli-ahli jabatan. Sosial
33 Masalah dalam jabatan Bahasa - - 10.7 71.4 17.9 4.07

saya dapat diselesaikan (3) (20) (5)
secara bersama oleh ahli - - - 72.2 27.8 4.28
jabatan melalui prosedur Sains (26) (10)
yang lengkap. Sosial
Bahasa 4.06
Purata min
Sains 4.17
Sosial
Dapatan kajian menunjukkan penyelesaian masalah dalam Jabatan Sains

Sosial pula mempunyai tahap yang tinggi (4.17). Dari jadual 4.11 diatas, sebanyak
25.0% (9 orang) sangat setuju, 75.0% (27 orang) setuju bahawa apabila berhadapan
dengan sesuatu masalah, semua ahli jabatan berpeluang terlibat untuk mencari
penyelesaian. Sebanyak 22.2% (8 orang) sangat setuju, 66.7% (24 orang) setuju,
11.1% (4 orang) kurang setuju dengan konflik yang berlaku dalam jabatan mereka
dianggap sebagai satu alternatif untuk mencari penyelesaian. Sebanyak 25.0% (9
orang) sangat setuju, 69.4% (25 orang) setuju, 5.6% (2 orang) kurang setuju bahawa
setiap pertentangan pendapat yang berlaku dalam jabatan dapat diselesaikan
menerusi komunikasi terbuka serta persefahaman bersama. Sebanyak 11.1% (4 orang)
sangat setuju, 80.6% (29 orang) setuju, 8.3% (3 orang) kurang setuju bahawa setiap
cadangan yang mereka berikan terhadap penyelesaian masalah mendapat
penghargaan daripada ahli-ahli jabatan. Sebanyak 27.8% (10 orang) sangat setuju,
72.2% (26 orang) setuju bahawa masalah dalam jabatan mereka dapat diselesaikan
secara bersama oleh ahli jabatan melalui prosedur yang lengkap.
(f) Faktor Tanggungjawab Yang Jelas
Dalam kerja berpasukan, tanggungjawab yang jelas dapat menyempurnakan

tugas dengan lebih berkesan kerana ahli pasukan memahami apa yang mereka patut
sumbangkan kepada jabatan.
Dapatan kajian menunjukkan tanggungjawab yang jelas dalam Jabatan

Bahasa mempunyai tahap yang tinggi (4.07). Dari jadual 4.12, sebanyak 25.0% (7
orang) sangat setuju, 67.9% (19 orang) setuju, dan 3.6% (seorang) kurang setuju dan
3.6% (se orang) tidak setuju bahawa ahli jabatan mereka memahami dengan
sempurna apa yang mereka patut sumbangkan kepada jabatan. Sebanyak 14.3% (4
orang) sangat setuju, 78.6% (22 orang) setuju, 7.1% (2 orang) kurang setuju dengan
ahli jabatan mengetahui bahawa mereka diterima untuk bekerjasama. Sebanyak
setuju bahawa semua bakat dan kebolehan dialu-alukan dalam jabatan untuk
menyempurnakan tugas-tugas dengan lebih berkesan. Sebanyak 10.7% (3 orang)
sangat setuju, 82.1% (23 orang) setuju, 3.6 % (seorang) kurang setuju dan 3.6%
(seorang) tidak setuju bahawa usaha-usaha individu dapat dikoordinasikan bagi
menjadikan jabatan lebih berkesan. Sebanyak 10.7% (3 orang) sangat setuju, 67.9%
(19 orang) setuju, 21.4% (6 orang) kurang setuju bahawa ahli-ahli jabatan selalu
bertanyakan sama ada tindakan dan prosedur dilakukan oleh jabatan adalah yang
terbaik.
Jadual 4.12: Peratus Mengikut Tanggungjawab Yang Jelas Dalam Jabatan Bahasa

(%) (%) (%) (%) (%)
6 Ahli jabatan saya Bahasa 3.6 3.6 67.9 25.0 4.14
memahami dengan (1) (1) (19) (7)
sempurna apa yang - - 5.6 69.4 25.0 4.19
mereka patut (2) (25) (9)
sumbangkan kepada Sains Sosial
jabatan.
13 Ahli jabatan Bahasa 7.1 78.6 14.3 4.07

(2) (22) (4)
mengetahui bahawa
- - 2.8 83.3 13.9 4.11
mereka diterima untuk Sains Sosial (1) (30) (5)
bekerjasama
20 Semua bakat dan Bahasa - - 7.1 60.7 32.1 4.25
kebolehan dialu- (2) (17) (9)
alukan dalam jabatan - - 2.8 69.4 27.8 4.25
untuk (1) (25) (10)
menyempurnakan Sains Sosial
tugas-tugas dengan
lebih berkesan.
27 Usaha-usaha individu Bahasa - 3.6 3.6 82.1 10.7 4.00

dapat dikoordinasikan (1) (1) (23) (3)
bagi menjadikan - - 5.6 69.4 25.0 4.19
jabatan lebih Sains Sosial (2) (25) (9)
berkesan.
34 Ahli-ahli jabatan saya Bahasa - - 21.4 67.9 10.7 3.89

selalu bertanyakan (6) (19) (3)
sama ada tindakan dan - - 8.3 72.2 19.4 4.11
prosedur dilakukan Sains Sosial (3) (26) (7)
oleh jabatan adalah
yang terbaik.
Bahasa 4.07
Purata min
Sains Sosial 4.17
Dapatan kajian menunjukkan tanggungjawab yang jelas dalam Jabatan Sains
(9 orang) sangat setuju, 69.4% (25 orang) setuju, dan 5.6% ( 2 orang) kurang setuju
bahawa ahli jabatan mereka memahami dengan sempurna apa yang mereka patut
sumbangkan kepada jabatan. Sebanyak 13.9% (5 orang) sangat setuju, 83.3% (30
orang) setuju, 2.8% (seorang) kurang setuju dengan ahli jabatan mengetahui bahawa
mereka diterima untuk bekerjasama. Sebanyak 27.8% (10 orang) sangat setuju,
69.4% (25 orang) setuju, 2.8% (seorang) kurang setuju bahawa semua bakat dan
kebolehan dialu-alukan dalam jabatan untuk menyempurnakan tugas-tugas dengan
lebih berkesan. Sebanyak 25.0% (9 orang) sangat setuju, 69.4% (25 orang) setuju,
5.6 % (2 seorang) kurang setuju bahawa usaha-usaha individu dapat dikoordinasikan
bagi menjadikan jabatan lebih berkesan. Sebanyak 19.4% (7 orang) sangat setuju,
72.2% (26 orang) setuju, 8.3% (3 orang) kurang setuju bahawa ahli-ahli jabatan
selalu bertanyakan sama ada tindakan dan prosedur dilakukan oleh jabatan adalah
yang terbaik.
(g) Faktor Hubungan Interpersonal
Hubungan interpersonal dalam kerja berpasukan dapat menangani masalah

konflik dengan cara membina. Ahli pasukan harus berusaha mendapatkan hubungan
yang sentiasa cukup baik antara satu sama lain supaya meningkatkan keberkesanan
kerja berpasukan.
Dapatan kajian menunjukkan hubungan interpersonal dalam Jabatan Bahasa

mempunyai tahap yang tinggi (4.09). Dari jadual 4.13, sebanyak 14.3% (4 orang)
sangat setuju, 78.6% (22 orang) setuju, dan 7.1% ( 2 orang) kurang setuju bahawa
ahli jabatan mereka menangani masalah konflik dengan cara membina. Sebanyak
setuju dengan ahli jabatan mereka bersedia memberi sokongan mencukupi kepada
ahli-ahli untuk menggalakkan rasa kepunyaan kepada jabatan. Sebanyak 14.3% (4
orang) sangat setuju, 71.4% (20 orang) setuju, 10.7% (3 orang) kurang setuju dan
3.6% (seorang) tidak setuju bahawa ahli jabatan bersedia memberi cabaran positif
yang mencukupi kepada ahli-ahli lain sebagai galakan mempertingkatkan tahap
kemampuan yang lebih tinggi.
Jadual 4.13: Peratus Mengikut Hubungan Interpersonal Dalam Jabatan Bahasa


(%) (%) (%) (%) (%)
7 Ahli jabatan saya Bahasa - - 7.1 78.6 14.3 4.07
menangani masalah konflik (2) (22) (4)
dengan cara membina. Sains - - 2.8 83.3 13.9 4.11
Sosial (1) (30) (5)
14 Ahli jabatan saya bersedia Bahasa 7.1 75.0 17.9 4.10
memberi sokongan (2) (21) (5)
mencukupi kepada ahli- - - 2.8 88.9 8.3 4.06
ahli untuk menggalakkan Sains (1) (32) (3)
rasa kepunyaan kepada Sosial
jabatan.
21 Ahli jabatan bersedia Bahasa - 3.6 10.7 71.4 14.3 3.96

memberi cabaran positif (1) (3) (20) (4)
yang mencukupi kepada - - 5.6 72.2 22.2 4.17
ahli-ahli lain sebagai Sains (2) (26) (8)
galakan mempertingkatkan Sosial
tahap kemampuan yang
lebih tinggi.
28 Ahli jabatan berusaha Bahasa - - 3.6 75.0 21.4 4.17

mendapatkan hubungan (1) (21) (6)
yang sentiasa cukup baik Sains - - 5.6 69.4 25.0 4.19
antara satu sama lain. Sosial (2) (25) (9)
35 Ahli-ahli jabatan saya 10.7 64.3 25.0

Bahasa - - 4.14
bersikap terbuka dan jujur (3) (18) (7)
di antara satu dengan lain. Sains - 72.2 27.8
Sosial - - 4.28
(26) (10)
Purata min Bahasa 4.09
Sains 4.16
Sosial
Sebanyak 21.4% (6 orang) sangat setuju, 75.0% (21 orang) setuju, 3.6 %
(seorang) kurang setuju bahawa ahli jabatan berusaha mendapatkan hubungan yang
sentiasa cukup baik antara satu sama lain. Sebanyak 25.0% (7 orang) sangat setuju,
64.3% (18 orang) setuju, 10.7% (3 orang) kurang setuju bahawa ahli-ahli jabatan
saya bersikap terbuka dan jujur di antara satu dengan lain.
Dapatan kajian menunjukkan hubungan interpersonal dalam Jabatan Sains

(5 orang) sangat setuju, 83.3% (30 orang) setuju, dan 2.8% (seorang) kurang setuju
bahawa ahli jabatan mereka menangani masalah konflik dengan cara membina.
Sebanyak 8.3% (3 orang) sangat setuju, 88.9% (32 orang) setuju, 2.8% (seorang)
kurang setuju dengan ahli jabatan mereka bersedia memberi sokongan mencukupi
kepada ahli-ahli untuk menggalakkan rasa kepunyaan kepada jabatan. Sebanyak
setuju bahawa ahli jabatan bersedia memberi cabaran positif yang mencukupi kepada
ahli-ahli lain sebagai galakan mempertingkatkan tahap kemampuan yang lebih tinggi.
Sebanyak 25.0% (9 orang) sangat setuju, 69.4% (25 orang) setuju, 5.6 % ( 2 orang)
kurang setuju bahawa ahli jabatan berusaha mendapatkan hubungan yang sentiasa
cukup baik antara satu sama lain. Sebanyak 27.8% (10 orang) sangat setuju, 72.2%
(26 orang) setuju bahawa ahli-ahli jabatan saya bersikap terbuka dan jujur di antara
satu dengan lain.
4.3.3 Analisis Kepuasan Kerja Dalam Jabatan Bahasa Dan Jabatan Sains
Sosial
Bahagian ini menerangkan tentang tahap-tahap kepuasan kerja Ketua Panitia

dan elemen kepuasan kerja yang paling dominan di kalangan guru-guru sekolah-
sekolah menengah di daerah Pontian. Tahap-tahap kepuasan kerja guru akan dikenal
pasti berdasarkan nilai min yang dicapai. Manakala faktor kepuasan kerja guru akan
dikenal pasti melalui perbandingan nilai min dengan berdasarkan kepada Model
Pendekatan Dimensi Kerja yang dibina oleh Brayield dan Rothe (1951).
Jadual 4.14: Peratus Mengikut Kepuasan Kerja Dalam Jabatan Bahasa Dan Jabatan
Sains Sosial

(%) (%) (%) (%) (%)
1 Bekerja secara bersama- Bahasa - - 7.1 57.1 35.7 4.28
sama dalam jabatan (2) (16) (10)
adalah kesukaan saya. Sains - - - 66.7 33.3 4.33
Sosial (24) (12)
2 Bekerja dalam jabatan Bahasa - - 10.7 71.4 17.9 4.07
adalah menyeronokkan (3) (20) (5)
dan tidak membosankan Sains - - - 75.0 25.0 4.25
bagi saya. Sosial (27) (9)
3 Saya lebih seronok Bahasa - 14.3 35.7 46.4 3.6 3.39
menghabiskan masa (4) (10) (13) (1)
terluang bersama Sains 5.6 25.0 16.7 47.2 5.6 3.22
dengan ahli jabatan Sosial (2) (9) (6) (17) (2)
yang lain.
4 Saya berasa kecewa Bahasa 3.6 17.9 25.0 35.7 17.9 3.46
kerana telah memilih (1) (5) (7) (10) (5)
untuk berada dalam Sains 16.7 22.2 22.2 25.0 13.9 2.97
jabatan. Sosial (6) (8) (8) (9) (5)
5 Saya berasa puas Bahasa - - 7.1 60.7 32.1 4.25
apabila dapat (2) (17) (9)
memberikan sumbangan Sains - - 5.6 50.0 44.4 4.38
untuk kejayaan jabatan. Sosial (2) (18) (16)
6 Saya sentiasa Bahasa - - 10.7 60.7 28.6 4.17
bersemangat untuk (3) (17) (8)
melaksanakan tugas Sains - - 2.8 75.0 22.2 4.19
dalam jabatan. Sosial (1) (27) (8)
7 Adakalanya saya berasa Bahasa 10.7 21.4 28.6 32.1 7.1 3.03
seperti terpaksa (3) (6) (8) (9) (2)
melakukan tugas-tugas Sains - 30.6 16.7 41.7 11.1 3.33
dalam jabatan. Sosial (11) (6) (15) (4)
8 Semua ahli dalam Bahasa - - 17.9 60.7 21.4 4.03
jabatan saya berpuas (5) (17) (6)
hati dengan Guru Kanan Sains - - 8.3 75.0 16.7 4.08
kami. Sosial (3) (27) (6)
Bahasa 3.84
Purata min
Sains 3.84
Sosial
Dapatan kajian menunjukkan kepuasan kerja dalam Jabatan Bahasa

orang) sangat setuju, 57.1% (16 orang) setuju, dan 7.1% ( 2 orang) kurang setuju
bahawa bekerja secara bersama-sama dalam jabatan adalah kesukaan mereka.
kurang setuju dengan bekerja dalam jabatan adalah menyeronokkan dan tidak
membosankan bagi mereka.
Sebanyak 3.6% (seorang) sangat setuju, 46.4% (13 orang) setuju, 35.7% (10
orang) kurang setuju dan 14.3% (seorang) tidak setuju bahawa mereka lebih seronok
menghabiskan masa terluang bersama dengan ahli jabatan yang lain. Sebanyak
17.9% (5 orang) sangat setuju, 35.7% (10 orang) setuju, 25.0 % ( 7 orang) kurang
setuju, 17.9% (5 orang) tidak setuju dan 3.6% (seorang) yang sangat tidak setuju
bahawa mereka berasa kecewa kerana telah memilih untuk berada dalam jabatan
kurang setuju bahawa mereka berasa puas apabila dapat memberikan sumbangan
untuk kejayaan jabatan.
Sebanyak 28.6% (8 orang) sangat setuju, 60.7% (17 orang) setuju, 10.7% (3
orang) kurang setuju bahawa mereka sentiasa bersemangat untuk melaksanakan
tugas dalam jabatan. Sebanyak 7.1% (2 orang) sangat setuju, 32.1% (9 orang) setuju,
28.6% (8 orang) kurang setuju, 21.4% (6 orang) tidak setuju dan 10.7% (3 orang)
sangat tidak setuju bahawa adakalanya mereka berasa seperti terpaksa melakukan
tugas-tugas dalam jabatan. Sebanyak 21.4% (6 orang) sangat setuju, 60.7% (17 orang)
setuju, 17.9% (5 orang) kurang setuju bahawa semua ahli dalam jabatan mereka
berpuas hati dengan Guru Kanan mereka.
Dapatan kajian menunjukkan kepuasan kerja dalam Jabatan Bahasa

orang) sangat setuju, 66.7% (24 orang) setuju bahawa bekerja secara bersama-sama
dalam jabatan adalah kesukaan mereka. Sebanyak 25.0% (9 orang) sangat setuju,
75.0% (27 orang) setuju dengan bekerja dalam jabatan adalah menyeronokkan dan
tidak membosankan bagi mereka. Sebanyak 5.6% (2 orang) sangat setuju, 47.2% (17
orang) setuju, 16.7% (6 orang) kurang setuju dan 25.0% (9 orang) tidak setuju dan
5.6% (2 orang) sangat tidak setuju bahawa mereka lebih seronok menghabiskan masa
terluang bersama dengan ahli jabatan yang lain. Sebanyak 13.9% (5 orang) sangat
setuju, 25.0% (9 orang) setuju, 22.2 % (8 orang) kurang setuju, 22.2% (8 orang)
tidak setuju dan 16.7% (6 orang) yang sangat tidak setuju bahawa mereka berasa
kecewa kerana telah memilih untuk berada dalam jabatan.
Sebanyak 44.4% (16 orang) sangat setuju, 50.0% (18 orang) setuju, 5.6% (2
orang) kurang setuju bahawa mereka berasa puas apabila dapat memberikan
sumbangan untuk kejayaan jabatan. Sebanyak 22.2% (8 orang) sangat setuju, 75.0%
(27 orang) setuju, 2.8% ( seorang) kurang setuju bahawa mereka sentiasa
bersemangat untuk melaksanakan tugas dalam jabatan. Sebanyak 11.1% (4 orang)
sangat setuju, 41.7% (15 orang) setuju, 16.7% (6 orang) kurang setuju, 30.6% (11
orang) tidak setuju bahawa adakalanya mereka berasa seperti terpaksa melakukan
tugas-tugas dalam jabatan. Sebanyak 16.7% (6 orang) sangat setuju, 75.0% (27 orang)
setuju, 8.3% (3 orang) kurang setuju bahawa semua ahli dalam jabatan mereka
berpuas hati dengan Guru Kanan mereka.
4.3.4 Analisis Dapatan Berdasarkan Hipotesis Kajian
Terdapat tiga hipotesis kajian yang telah diuji dalam kajian ini. Bagi
menjawab hipotesis-hipotesis tersebut, statistik ujian t dan korelasi pearson telah
digunakan.
Jadual 4.15: Analisis Ujian t: Perbezaan Keberkesanan Kerja Berpasukan Dan

Kepuasan Kerja Dalam Jabatan Bahasa Dan Jabatan Sains Sosial
Independent Samples Test
Levene's Test for

Equality of Variances t-test for Equality of Means
95% Confidence
Interval of the
Mean Std. Error Difference
F Sig. t df Sig. (2-tailed) Difference Difference Lower Upper
Kerja berpasukan Equal variances
3.755 .057 -2.002 62 .050 -.23459 .11717 -.46880 -.00038
assumed
Equal variances
-2.019 59.841 .048 -.23459 .11619 -.46701 -.00218
not assumed
Kepuasan kerja Equal variances
.041 .840 -.074 62 .941 -.00794 .10733 -.22249 .20661
assumed
Equal variances
-.073 54.498 .942 -.00794 .10894 -.22631 .21044
not assumed
Hipotesis 1: Tidak Terdapat Perbezaan Yang Signifikan Antara Keberkesanan
Kerja Berpasukan Dalam Jabatan Bahasa Dan Jabatan Sains
Sosial
Bagi menguji hipotesis di atas, ujian-t telah digunakan. Dapatannya adalah

seperti yang dinyatakan dalam jadual 4.15. Daripada analisis ujian t, didapati nilai
signifikan keberkesanan kerja berpasukan dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains
Sosial ialah 0.57, iaitu melebihi nilai signifikan pada 0.05. Ini bermakna, hasil kajian
gagal menolak Ho1. Ini bermakna tidak terdapat perbezaan yang signifikan
keberkesanan kerja berpasukan dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial.
Hipotesis 2: Terdapat Perbezaan Yang Signifikan Antara Kepuasan Kerja

Berpasukan Dalam Jabatan Bahasa Dan Jabatan Sains Sosial
Ujian t menunjukkan nilai signifikan kepuasan kerja ialah 0.840, iaitu

melebihi nilai signifikan pada 0.05. Ini bermakna hipotesis 2 gagal ditolak. Oleh itu,
dapatan menunjukkan terdapat perbezaan yang signifikan antara kepuasan kerja
dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial
Hipotesis3: Terdapat Hubungan Yang Signifikan Antara Keberkesanan

Kerja Berpasukan Dengan Kepuasan Kerja Dalam Jabatan
Bahasa Dengan Jabatan Sains Sosial.
Pekali kolerasi keberkesanan kerja berpasukan dalam Jabatan Bahasa

menunjukkan kerja berpasukan mempunyai perkaitan yang positif dengan kepuasan
kerja. Nilai korelasidan ialah + 0.641, ini menunjukkan hipotesis 3 ditolak, iaitu
terdapat hubungan yang signifikan antara keberkesanan kerja berpasukan dengan
kepuasan kerja dalam Jabatan Bahasa. Nilai korelasi menunjukkan kerja berpasukan
mempunyai perkaitan dengan kepuasan kerja Ketua Panitia, namun kekuatan
perkaitan tersebut adalah tinggi. Hubungan positif di antara kedua-dua pemboleh
ubah pula bermaksud semakin keberkesanan kerja berpasukan dalam Jabatan Bahasa,
semakin tinggilah kepuasan kerja Ketua Panitia.
Jadual 4.16: Hubungan Di Antara Kerja Berpasukan Berkesan Dengan Kepuasan
Kerja Ketua Panitia Jabatan Bahasa Dan Jabatan Sains Sosial
Jabatan Bahasa Jabatan Sains Sosial

Keseluruhan Keseluruhan Keseluruhan Keseluruhan
Min Min Min Min
Kerja Kepuasan Kerja Kepuasan
Berpasukan Kerja Guru Berpasukan Kerja Guru
Sekolah Sekolah
Keseluruhan Min
Kerja Berpasukan
Kolerasi Pearson 1.000 .641* 1.000 -.054
Sig. (2-tailed) .000 .753
N 28 28 36 36
Keseluruhan Min
Kepuasan Kerja
Guru .641* 1.000 -.054 1.000
Kolerasi Pearson .000 .753
Sig. (2-tailed) 28 28 36 36
N
* Correlation is signifikan at the 0.01 level (2-tailed)
Sebaliknya, pekali kolerasi keberkesanan kerja berpasukan dalam Jabatan

Sains Sosial menunjukkan kerja berpasukan mempunyai perkaitan yang negatif
dengan kepuasan kerja. Nilai korelasi dan ialah -0.054, ini menunjukkan hipotesis 3
di terima iaitu tidak terdapat hubungan yang signifikan antara keberkesanan kerja
berpasukan dengan kepuasan kerja dalam Jabatan Sains Sosial. Nilai korelasi
menunjukkan kerja berpasukan tidak mempunyai perkaitan dengan kepuasan kerja
katua panitia, namun keberkesanan kerja berpasukan dalam Jabatan Sains Sosial
tidak berkaitan dengan kepuasan kerja Ketua Panitia. Hubungan negatif di antara
kedua-dua pemboleh ubah pula bermaksud walaupun kerja berpasukan berkesan
dalam Jabatan Sains Sosial, tetapi tiada hubungan dengan kepuasan kerja Ketua
Panitia.
BAB 5
RUMUSAN, PERBINCANGAN DAN CADANGAN
5.1 Pengenalan
Bab ini akan merumuskan dapatan kajian yang dilakukan berdasarkan

persoalan dan hipotesis kajian yang telah dibina. Seterusnya akan membincangkan
keberkesanan kerja berpasukan dan kepuasan kerja Ketua Panitia dalam Jabatan
Bahasa dan Jabatan Sains Sosial di sekolah menengah daerah Pontian. Perbincangan
akan dibuat berdasarkan objektif kajian, persoalan kajian dan hipotesis. Dapatan
kajian yang diperolehi akan dibandingkan dengan hasil kajian yang telah dilakukan
oleh pengkaji-pengkaji lepas. Disamping itu, cadangan tindakan dan cadangan kajian
lanjutan akan disyorkan kepada bakal pengkaji seterusnya mencari pendekatan
terbaik bagi memantap dan mempertingkatkan lagi keberkesanan kerja berpasukan
dan kepuasan kerja di sekolah.
5.2 Rumusan
Tujuan kajian ini dilaksanakan untuk melihat tahap keberkesanan kerja

berpasukan dengan kepuasan kerja Ketua Panitia Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains
Sosial di sekolah menengah. Kajian ini juga bertujuan untuk melihat hubungan
antara keberkesanan dan kepuasan kerja Ketua Panitia dalam kedua-dua jabatan
tersebut. Di samping itu, ia melihat juga sama ada hubungan keberkesanan kerja
berpasukan dipengaruhi oleh faktor-faktor latar belakang responden seperti faktor
jantina, pengalaman menjadi guru atau Ketua Panitia dalam Jabatan Bahasa dan
Jabatan Sains Sosial.
Bagi memenuhi objektif kajian ini, pengkaji telah menyedarkan 80 borang

soal selidik kepada Ketua Panitia Jabatan Bahasa dan Ketua Panitia Jabatan Sains
Sosial di 11 buah sekolah menengah di daerah Pontian yang dipilih secara rawak.
Hanya seramai 64 Ketua Panitia memulangkan borang soal selidik sahaja. Soal
selidik mempunyai 51 soalan keseluruhannya. 8 soalan berkaitan dengan latar
belakang responden, 35 soalan berkaitan dengan keberkesanan jabatan dan 8 soalan
berhubungkait dengan kepuasan kerja. Data yang diperolehi telah diproses dan
dianalisis dengan menggunakan perisian Statistical Package for the Social Science
(SPSS) 13.0 for windows.
Dapatan kajian menunjukkan kebanyakan Ketua Panitia adalah perempuan

(59.93%), iaitu 18 (64.29%) responden perempuan dalam Jabatan Bahasa dan 20
(55.56%) responden perempuan dari Jabatan Sains Sosial. Majoriti responden dari
kedua-dua jabatan adalah kaum Melayu (80.76%), 18 (64.29%) respoden Melayu
dari Jabatan Bahasa dan 35 (97.22%) responden Melayu dari Jabatan Sains Sosial.
Secara keseluruhannya, responden kajian mempunyai pengalaman mengajar
melebihi 10 tahun (51.40%) tetapi terdapat perbezaan di antara pengalaman menjadi
Ketua Panitia dalam kedua-dua jabatan, iaitu majoriti respoden dari Jabatan Bahasa
menjadi Ketua Panitia kurang dari 5 tahun (60.7%) manakala responden dari Jabatan
Sains Sosial mempunyai pengalaman menjadi Ketua Panitia diantara 6 hingga 10
tahun (41.7%).
Daripada maklum balas Ketua Panitia, majoritinya bersetuju bahawa
keberkesanan kerja berpasukan dalam jabatan berada pada tahap yang tinggi dengan
nilai min 4.10 dalam Jabatan Bahasa dan 4.17 dalam Jabatan Sains Sosial. Manakala
tahap kepuasan kerja responden dalam kedua-dua jabatan juga berada di tahap tinggi
dengan nilai min yang sama iaitu 3.84.
Selain itu, ujian-t menunjukkan terdapat perbezaan yang signifikan di antara

keberkesanan kerja berpasukan dan kepuasan kerja dalam Jabatan Bahasa tetapi tidak
terdapat perbezaan yang signifikan keberkesanan kerja berpasukan dan kepuasan
kerja dalam Jabatan Sains Sosial. (dengan kepuasan kerja nilai korelasinya 0.641
dalam Jabatan Bahasa tetapi -0.054 dalam Jabatan Sains Soaial).
Hasil dari analisis korelasi pula menunjukkan wujud hubungan yang

signifikan di antara keberkesanan kerja dengan kepuasan kerja. Dalam dapatan kajian
juga menunjukkan bahawa semua Ketua Panitia Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains
Sosial dalam kajian ini telah mencapai tahap kepuasan kerja yang tinggi. Jika dilihat
hubungan keberkesanan kerja berpasukan dengan kepuasan kerja, didapati bahawa
ianya berada pada tahap yang tinggi. (3.84)
Kajian ini jelas menunjukkan bahawa matlamat yang jelas merupakan faktor
yang paling utama mempengaruhi keberkesanan kerja berpasukan dalam Jabatan
Bahasa dan seterusnya faktor kepimpinan yang efektif, penglibatan dalam membuat
keputusan, komunikasi berkesan, hubungan interpersonal, tanggungjawab yang jelas
dan penyelesaian masalah. Manakala kepimpinan yang efektif merupakan faktor
yang signifikan dalam keberkesanan kerja berpasukan dalam Jabatan Sains Sosial,
seterusnya ialah matlamat yang jelas, penglibatan dalam membuat keputusan,
penyelesaian masalah, tanggungjawab yang jelas adalah faktor-faktor yang sama
berat mempengaruhi keberkesan kerja berpasukan dalam Jabatan Sains Sosial.
Seterusnya kajian ini juga menunjukkan bahawa tahap kepuasan kerja

berpasukan adalah sama dalam kedua-dua jabatan. Walaubagaimanapun, nilai
korelasi menunjukkan terdapat hubungan keberkesan kerja berpasukan dengan
kepuasan kerja Ketua Panitia dalam Jabatan Bahasa tetapi tidak terdapat hubungan
yang sama dalam Jabatan Sains Sosial. Ia boleh dibuktikan melalui dapatan kajian
yang di tunjuk dengan nilai korelasi yang diperolehi. Penemuan yang diketengahkan
ini adalah berdasarkan analisis kandungan borang soal selidik Ketua Panitia dalam
Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial. Diharapkan penemuan kajian ini akan
membantu pihak pengurusan mewujudkan suasana dan persekitaran pengurusan
kerja berpasukan yang lebih efektif dan kepuasan kerja yang lebih baik pada masa
hadapan.
5.3 Perbincangan Dan Kesimpulan
Kajian ini akan membincangkan keberkesanan kerja berpasukan dalam

Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial, Kepuasan kerja Ketua Panitia dalam kerja
berpasukan, hubungan keberkesanan kerja berpasukan dan kepuasan kerja dalam
kedua-dua jabatan dan faktor-faktor yang paling menyumbang ke arah keberkesanan
kerja berpasukan serta melihat perbezaan keberkesanan kerja berpasukan dan
kepuasan kerja Ketua Panitia dalam dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial.
Responden kajian terdiri daripada Ketua Panitia Jabatan Bahasa dan Jabatan
Sains Sosial di sekolah menengah. Ketua Panitia lelaki dan perempuan menjadi
responden kajian dan pengalaman kerja dan tempoh masa menganggotai panitia mata
pelajaran juga diambil kira dalam hasil kajian. Statistik inferensi pula digunakan
untuk penguji hipotesis. Korelasi Pearson digunakan untuk melihat hubungan antara
keberkesanan kerja berpasukan dengan kepuasan kerja dalam Jabatan Bahasa dan
Jabatan Sains Sosial. Manakala Ujian-t digunakan untuk melihat perbezaan
keberkesanan kerja berpasukan dan kepuasan kerja antara Jabatan Bahasa dan
Jabatan Sains Sosial. Hasil dapatan kajian ini dirumuskan mengikut persoalan kajian.
Perbincangan berikut adalah berdasarkan kepada keputusan kajian, khasnya

dalam memenuhi objektif, persoalan dan hipotesis kajian.
5.3.1 Tahap Keberkesanan Kerja Berpasukan Dalam Jabatan Bahasa Dan
Keberkesanan sesebuah jabatan dapat mengambarkan proses pengurusan

yang sistematik dan berkesan. Objektif pertama kajian ini ialah mengenal pasti tahap
keberkesanan kerja berpasukan dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial.
Berdasarkan hasil kajian, didapati bahawa Ketua Panitia dari kedua-dua jabatan
setuju dengan keberkesanan kerja berpasukan dalam jabatan mereka berada pada
tahap yang tinggi (min 4.10 dan 4.17). Ini bermakna Ketua Panitia Jabatan Bahasa
dan Jabatan Sains Sosial bersikap positif terhadap kerja berpasukan dalam jabatan
mereka. Dapatan kajian ini juga menunjukkan tidak terdapat perbezaan keberkesanan
kerja berpasukan antara Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial.
Dapatan kajian ini selari dengan kajian Mohd Anuar (2007), memperlihatkan
tahap kerja berpasukan dalam jabatan mata pelajaran di sekolah menengah di
Malaysia berada pada tahap tinggi. Dapatan kajian ini meneguhkan lagi model yang
dibina oleh Elledge dan Philips (1998), dan Silberman (1996), yang menyatakan
bahawa ketujuh-tujuh elemen keberkesanan kerja berpasukan iaitu kepimpinan yang
efektif, hubungan interpersonal, komunikasi berkesan, penglibatan dalam membuat
keputusan, matlamat yang jelas, penyelesaian masalah dan tanggungjawab yang
tinggi dapat mempengaruhi keberkesanan kerja berpasukan dalam jabatan yang
dikaji. Dapatan kajian ini sama juga seperti dapatan Safiah (2001) dalam kajian
beliau memperlihatkan kerja berpasukan berkesan dalam Panitia Bahasa Inggeris di
sekolah menengah di Johor Bahru. Beliau mendapati bahawa untuk mencapai sesuatu
kejayaan dalam pasukan, ahli-ahli panitia perlu bergerak dalam satu pasukan.
Menurut Hanner dan Tackle (1991), terdapat tiga perkara penting dalam
sesebuah pasukan iaitu keberkesanan, matlamat dan kepimpinan. Keberkesanan
sesebuah pasukan ditentukan oleh hasil gabungan kemahiran kebolehan untuk
bekerja dengan orang lain. Rahsia utama kepada keberkesanan dan prestasi yang
tinggi sesebuah pasukan kerja ialah dengan menggabungkan kepakaran yang paling
tinggi setiap ahli. Seseorang itu dapat meningkatkan keberkesanan kerja dengan
menguasai kemahiran pasukan kerja.
Secara keseluruhan, kebanyakan responden dari Jabatan Bahasa dan Jabatan
Sains Sosial mempunyai sikap positif melihat jabatan mereka sebagai sebuah kerja
pasukan yang berkesan. Ini mungkin kesan daripada responden dari kedua-dua
jabatan berpengalaman menjadi guru melebihi 10 tahun. Pengalaman kerja yang
lama ini mungkin dapat mempertingkatkan kemahiran kepimpinan, komunikasi,
tanggungjawab yang jelas dan hubungan interpersonal yang baik dalam kerja
berpasukan jabatan. Walaupun pengalaman responden menjadi Ketua Panitia dalam
jabatan kurang dari 10 tahun tetapi tidak menjadi satu halangan mewujudkan kerja
berpasukan yang berkesan dalam jabatan mereka.
Pengkaji mendapati dalam kajian ini, responden yang menjawab item dua
puluh tujuh yang berbunyi ‘usaha-usaha individu dapat dikoordinasikan bagi
menjadikan jabatan lebih berkesan’. Item ini telah menerima persetujuan positif
yang hampir seratus dari Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial. Penerimaan
positif ini telah menunjukkan Ketua Panitia dalam kajian ini lebih suka bekerja
secara pasukan berbanding secara individu. Dapatan kajian ini mengukuhkan lagi
pendapat Katzenbach dan Smith (1993) yang menegaskan bahawa kerja berpasukan
lebih produktif daripada kerja secara individu.
5.3.2 Faktor-faktor Yang Paling Menyumbang Ke Arah Pasukan Kerja

Dalam Jabatan Bahasa Dan Jabatan Sains Sosial
Faktor utama dalam menjamin keberkesanan kerja berpasukan dalam Jabatan

Bahasa adalah matlamat yang jelas, manakala fator kepimpinan yang efektif
merupakan faktor utama dalam Jabatan Sains Sosial. Perbezaan elemen utama di
antara persepsi Ketua Panitia kedua-dua jabatan mungkin disebabkan dalam Jabatan
Sains Sosial yang melibatkan banyak Ketua Panitia seperti panitia Geografi, Sejarah,
Pendidikan Islam, Pendidikan Seni, Pendidikan Jasmani dan kesihatan, Pengajian am,
Pendidikan Moral dan Sivik maka kepimpinan yang efektif merupakan elemen yang
perlu diamalkan untuk memastikan keberkesanan kerja berpasukan dalam Jabatan
Sains Sosial dilaksanakan. Berbandingkan dengan Jabatan Bahasa pula, hanya
melibatkan Ketua Panitia dari panitia Bahasa Melayu, Bahasa Inggeris, Bahasa Cina,
Bahasa Tamil dan Bahasa Arab, maka kepimpinan adalah lebih mudah dilaksana.
Hasil kajian ini mendapati bahawa elemen utama dan kedua terbalik dalam Jabatan
Bahasa dan Jabatan Sains Sosial. Kedua-dua elemen berada pada tahap yang tinggi.
Hasil kajian ini menyokong kajian Subberi (1998) yang menunjukkan kepimpinan
dalam kerja berpasukan merupakan faktor yang paling dominan dalam menjayakan
kerja berpasukan di sekolah.
Kepimpinan yang efektif melibatkan keupayaan dan kekuatan untuk

menyakinkan orang lain bagi bekerja keras ke arah sesuatu matlamat. Dapatan kajian
mengukuhkan dapatan kajian Mohd Anuar (2007) yang menyatakan bahawa bagi
mewujudkan keberkesanan kerja berpasukan dalam jabatan mata pelajaran, elemen
utama yang perlu diberi perhatian adalah kepimpinan yang efektif. Begitu juga,
pendapat Glickmen et.al (1995), juga menyatakan bahawa kepimpinan kerja pasukan
yang berkesan dapat melaksanakan kesemua peranannya akan memberi implikasi
yang positif terhadap sesebuah sekolah terutamanya dari aspek seperti penyataan,
wawasan individu ahli pasukan dan peningkatan tahap pembelajaran pelajar akan
tercapai. Dapatan kajian Katz dan Kahn (1978) juga menyokong bahawa sebagai
seorang pemimpin boleh dapat mempengaruhi kakitangan menyelesaikan tugas
masing-masing dengan penuh minat dan keyakinan.
Ahli kerja pasukan yang menunjukkan nilai kepimpinan semasa kerja dalam
pasukan akan dapat memberi input kepada keberkesanan jabatan. Kepimpinan yang
efektif melibatkan tahap kepimpinan tinggi akan membantu ahli pasukan
meneruskan perjuangan dalam pasukan. Walaupun kepimpinan yang efektif
merupakan elemen kedua penting dalam Jabatan Bahasa, tetapi berada pada tahap
tinggi. Ini bermakna kepimpinan yang efektif memainkan peranan penting dalam
membentuk pasukan kerja yang efektif dalam Jabatan Bahasa. Dapatan kajian ini
menunjukkan matlamat yang jelas adalah pada tahap tinggi dalam Jabatan Bahasa.
Ini menunjukkan Ketua Panitia jelas dan faham tentang matlamat dalam kerja
berpasukan. Dalam sesuatu jabatan, ahli-ahli kerja berpasukan perlu jelas dan faham
tentang matlamat pasukan untuk menjamin pasukan sebagai sebuah kerja berpasukan
yang berkesan. Dapatan kajian disokong oleh pendapat Ron Archer (1996)
menyatakan bahawa salah satu daripada sembilan kriteria kerja berpasukan yang
berkesan adalah matlamat yang jelas. Beliau menyatakan matlamat dapat
menentukan hala tuju dan menentukan arah kejayaan pasukan. Hasil kajian Helphand
(1994) juga menyatakan bahawa suatu pasukan yang berkesan adalah terdiri daripada
ahli pasukan yang jelas dan faham akan matlamat pasukan. Kajian ini mengukuhkan
pendapat Katzenbach dan Doughlas (1993) dalam buku The Wisdom of the Team
menyatakan matlamat yang spesifik merupakan elemen yang penting dalam pasukan
kerja asas.
Elemen ketiga penting dalam kerja berpasukan kedua-dua jabatan adalah

mempunyai tahap yang sama tinggi. Elemen tersebut ialah penglibatan dalam
membuat keputusan. Dalam kajian ini, Ketua Panitia dalam Jabatan Bahasa dan
Jabatan Sains Sosial aktif terlibat dalam membuat sesuatu keputusan dalam jabatan.
Setiap ahli bersedia memberi pandangan, idea atau komen akan didengar dan
dipertimbangkan oleh jabatan mereka. Akhirnya, idea yang terbaik dan berkualiti
akan diambil oleh jabatan mereka. Kepentingan melibatkan diri dalam membuat
keputusan telah mengukuhkan model membuat keputusan yang baik oleh Resnick
(1995) berpendapatan bahawa melibatkan semua ahli dalam pasukan membuat
keputusan, idea baru dapat dihasilkan daripada adunan input kemahiran tenaga ahli
dalam pasukan. Ini sejajar dengan penemuan kajian Md. Zakir (2000) juga
berpendapat bahawa walaupun keputusan secara berpasukan melibatkan masa, tetapi
keputusan yang dibuat secara kolektif boleh menghasilkan keputusan yang baik.
Kenyataan ini telah menunjukkan bahawa kerja berpasukan yang efektif akan dapat
menggemblengkan idea dari semua ahli dalam pasukan.
Penglibatan dalam membuat keputusan juga merapatkan hubungan ahli

dengan ahli lain berurusan secara bebas dan bertanggungjawab. Begitu juga, jabatan
yang menglibatkan semua ahli membuat keputusan bersama akan membawa
kepuasan hati dalam pasukan kerana mereka rasa dirinya dihargai oleh ahli pasukan
yang lain. Sementara pendapat Oswald (1996) yang menyatakan bahawa penglibatan
ahli pasukan yang ramai dalam membuat keputusan dapat memberi gambaran
bahawa keputusan itu dapat dilaksanakan oleh ahli pasukan secara komited. Menurut
Ab Aziz (2003) berpendapat bahawa ahli pasukan akan lebih komited dalam
melaksanakan tugas mereka sekiranya mereka diberi peluang terlibat dalam proses
membuat keputusan. Beliau juga berkata setiap ahli dalam pasukan harus
mempunyai peranan yang tersendiri dan perlu memainkan peranan seperti
menyokong kerja-kerja dalam pasukan, mewakili pasukan, memberi sumbangan dan
melibatkan diri dalam membuat keputusan merupakan faktor penting menjamin
keberkesanan kerja berpasukan dalam Jabatan.
Elemen keempat penting melahirkan keberkesanan kerja berpasukan adalah

komunikasi berkesan dalam Jabatan Bahasa, walaupun komunikasi merupakan
elemen yang terakhir penting dalam Jabatan Sains Sosial tetapi berada pada tahap
tinggi, perbezaan min di antara kedua-dua jabatan hanya 0.02 sahaja. Keputusan
kajian menunjukkan nilai keberkesanan kerja berpasukan yang hampir sama dalam
Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial. Ini mungkin disebabkan majoriti responden
adalah perempuan. Menurut Prof. J.T. Wood dalam bukunya Relational
Communication menyenaraikan sepuluh tujuan perempuan berkomunikasi adalah
untuk menjalin dan membina hubungan, berkongsi pengalaman dan mendedahkan
diri, mencipta persamaan dan keserupaan, menyatakan timbang rasa dan pengertian,
memberi dukungan emosi, mengajak individu lain ikut serta, memupuk perbualan
supaya diteruskan, menunjukkan perasaan prihatin, membenarkan individu lain
bercakap dan mendalamkan lagi hubungan. Komunikasi menjadi cara yang mereka
gunakan bagi mencapai seseuatu matlamat. Ini berbeza sekali dengan tujuan lelaki
berkomunikasi kerana mereka ada idea ataupun perkara yang hendak disampaikan,
mereka lebih suka melambangkan status dan kuasa yang mereka miliki. Gaya lelaki
berkomunikasi lebih kepada mengemukakan pendapat mereka dan bagi
menyampaikan arahan mereka. Keberkesanan kerja berpasukan dalam Jabatan
Bahasa dan Jabatan Sains Sosial mungkin disebabkan oleh keberkesanan komunikasi
antara Ketua Panitia perempuan. Mereka mendapat keseronokan dan kepuasan kerja
melalui kegiatan bersama kawan.
Dapatan kajian ini dapat membuktikan kebenaran pendapat bahawa

komunikasi dianggap sebagai peramal bagi menentukan prestasi kerja (Pettit, Goris
dan Vaught, 1997) dan kepuasan kerja (Downs, 1977; Richmond, McCroskey dan
Davis, 1986; Miles, Patrick dan King, 1996). Di samping itu, kepuasan kerja juga
adalah komponen afektif dalam interaksi komunikatif. Ia adalah hasil yang penting
dalam kebanyakan konteks komunikatif (Grant dan King, 1994). Dapatan dari kajian
menunjukkan bahawa komunikasi berkesan merupakan salah satu faktor penting
yang mempengaruhi kerja berpasukan dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains
Sosial. Ini dibuktikan dengan faktor komunikasi dalam kerja berpasukan
menghasilkan tahap yang tinggi bermakna Ketua Panitia dalam Jabatan Bahasa dan
Jabatan Sains Sosial boleh berkomunikasi dengan jelas dan berkesan.
Dapatan ini selaras dengan pendapat Thomas (2003) yang menyatakan

bahawa salah satu daripada faktor yang membina dan mengekalkan keberkesanan
pasukan adalah komunikasi. Beliau menjelaskan bahawa komunikasi merupakan
kunci kepada keberkesanan kerja berpasukan. Dapatan kajian ini juga mengukuhkan
dapatan kajian Robin dan Steven (1994) dalam model proses pembangunan pasukan,
komunikasi merupakan aspek penting dalam fasa perjanjian. Corak dan perjanjian
komunikasi merupakan pusat kepada keberkesanan kerja berpasukan. Tworney (1996)
menyatakan komunikasi berkesan bermakna keputusan yang penting dalam pasukan
dibuat dengan maklumat lengkap dan penglibatan menyeluruh daripada semua ahli.
Penemuan kajian Zainorazlin (2001) juga membuktikan faktor komunikasi di
persepsi penting dalam kerja berpasukan.
Mengikut Ab Aziz Yusof (2003), Model Proses Komunikasi dalam pasukan

kerja, tanpa komunikasi kerja berpasukan tidak mungkin dapat dilakukan dengan
berkesan kecuali ahli pasukan mampu berkongsi idea dan perasaan. Beliau juga
berpendapat bahawa komunikasi merupakan suatu proses dua hala. Ini mengukuhkan
lagi bukti bahawa komunikasi berkesan penting dalam kepimpinan kerja berpasukan.
Penemuan kajian disokong oleh Tee (2003) yang menjelaskan bahawa ahli pasukan
berkomunikasi secara telus dan terbuka mampu membawa pasukan ke arah hala tuju
yang sama dan di situlah wujudnya konsep kekitaan dan persefahaman. Komunikasi
secara terbuka memberi peluang kepada ahli pasukan meluahkan pandangan serta
idea yang membina keberkesanan tugasan dan tanggungjawab dalam panitia. Melalui
komunikasi yang terbuka, maklumat akan disebar secara jelas (Liker dalam Owens,
1998) dan ini akan membantu pasukan atau panitia bertindak dengan lebih berkesan.
Kegagalan komunikasi boleh menyebabkan konflik berlaku di antara rakan sekerja.
Glickman et.al (1995) menyatakan komunikasi yang berkesan dalam kerja
berpasukan dapat memastikan konflik pasukan dikendali dengan baik sementara
persefahaman pasukan dapat dikekalkan dan diperbaiki.
Dalam Jabatan Bahasa, hubungan interpersonal merupakan faktor yang
kelima penting dalam kerja berpasukan, tidak jauh bezanya dengan Jabatan Sains
Sosial juga berada pada tahap yang tinggi. Dapatan kajian ini dapatlah dikatakan
bahawa Ketua Panitia dalam kedua-dua jabatan mempunyai hubungan yang baik
antara satu sama lain. Mungkin disebabkan Ketua Panitia sentiasa merapatkan
hubungan interaksi semasa berurusan dengan ahli lain dalam jabatan, maka
keberkesanan kerja berpasukan dalam jabatan semakin meningkat. Dapatan kajian ini
dapat mengukuhkan dapatan kajian Mohd Fadzilah & Ahmad Fazli (2005) yang
menjelaskan semakin ahli kerja pasukan mengenali antara satu sama lain, semakin
berkesan pasukan kerja itu. Jika hubungan interpersonal yang baik dalam pasukan, ia
akan memberi impak yang banyak kepada proses kerja dan produktiviti organisasi.
(Stott & Walker, 1992). Menurut Nancy Vollmer (1995) menyatakan bahawa kerja
berpasukan dapat mewujudkan hubungan interpersonal yang lebih baik. Dalam kerja
berpasukan, terdapat tujuh pilihan yang biasa digunakan untuk menguruskan
hubungan antara ahli pasukan.
Pertama ialah mengubal set peraturan dan prosedur yang mudah difahami dan
diikuti oleh ahli pasukan, Kedua ialah mengumpulkan ahli yang memiliki kemahiran
atau keperluan untuk mencapai sasaran kerja pasukan berasaskan matlamat yang
telah ditetapkan, ketiga ialah tanggungjawab yang jelas dan terang. Keempat,
prosedur yang berkesan dan berasas serta mudah difahami dan diaplikasikan, kelima
pula berkaitan dengan hubungan interpersonal yang konstruktif serta saling
menghormati. Ahli pasukan boleh menggunakan Myers-Briggs Type Indicator
(MBTI) untuk mengenal pasti masalah personaliti dan cara menanganinya. Keenam
ialah peranan organisasi memberi ganjaran dan motivasi kepada kumpulan pekerja
supaya sentiasa hasil pasukan kerja yang berkesan dihargai dan disanjungi. Akhir
sekali ialah hubungan konstruktif luaran yang positif iaitu membentuk lingkaran
hubungan positif dengan pasukan lain dalam organisasi dan merentasi organisasi
(Huszczo, G.E.,1996).
Model pembentukan kerja berpasukan dalam sistem sosial yang dibina oleh
Klein dan Ritti dalam Chin (2004) juga jelas menerangkan bahawa tanpa interaksi,
sesebuah pasukan tidak dapat dibentuk kerana tiada satu rantaian yang
menghubungkan di antara ahli dalam pasukan. Menurut Smith et.al. (1994)
menyatakan bahawa kerja berpasukan yang terdiri daripada latar belakang ahli yang
pelbagai menyebabkan proses interak negatif timbul, di mana konflik dan sikap tidak
suka berkomunikasi memang wujud. Kansas (1992) menyatakan juga bahawa
banyak masalah timbul dari kemahiran komunikasi ahli pasukan yang lemah. Perkara
sedemikian menyekat perkembangan kerja berpasukan. Ini mengukuhkan pendapat
Robbin (1994) bahawa komunikasi yang lemah merupakan halangan utama dalam
membangunkan operasi berpasukan dan boleh menjejaskan prestasi pasukan.
Selain daripada matlamat yang jelas dalam kerja berpasukan, tanggungjawab

setiap ahli pasukan juga hendaklah jelas. Walaupun elemen ini merupakan elemen
keenam penting bagi mewujudkan keberkesanan kerja berpasukan dalam Jabatan
Bahasa, sementara elemen ini merupakan elemen ketiga penting dalam Jabatan Sains
Sosial. Mungkin disebabkan dalam Jabatan Sains Sosial terlibat ramai Ketua Panitia,
maka adalah perlu setiap ahli pasukan mempunyai tanggungjawab yang tersendiri
dan jelas dengan tanggungjawab yang diamanahkan.
Dapatan kajian ini membuktikan bahawa Ketua Panitia dalam Jabatan Bahasa
dan Jabatan Sains Sosial memahami tanggungjawab yang jelas. Hasil kajian ini selari
dengan pendapat Synder dan Anderson (1986) yang menyatakan bahawa salah satu
langkah yang dapat membantu membina kerja berpasukan yang berkesan ialah
menggariskan tanggungjawab setiap ahli pasukan, menentukan posisi setiap ahli
dalam kerja pasukan. Ini juga dibuktikan oleh penyataan Abdul Malik (1997), antara
salah satu langkah untuk meningkatkan kerja berpasukan dalam organisasi ialah
melibatkan ahli pasukan bersama-sama mengenal pasti peranan dan tanggungjawab
masing-masing. Tanggungjawab yang jelas membolehkan ahli pasukan lebih
memahami bidang tugas dan peranan.
Elemen seterusnya ialah penyelesaian masalah dalam jabatan. Dapatan kajian

menunjukkan tindakan telah diambil oleh Ketua Panitia apabila mereka berhadapan
dengan sesuatu masalah. Ini membuktikan bahawa ahli kerja pasukan dalam Jabatan
Bahasa dan Jabatan Sains Sosial berpeluang terlibat sama dalam menyelesaikan
masalah seperti perbezaan pendapat, konflik dan tugas rutin dalam jabatan. Pendapat
dan idea bebas disuarakan melalui perbincangan dan setiap masa diselesai secara
bersama. Hasil kajian mengukuhkan pendapat Mears dan Vaehl (1994) yang
menjelaskan bahawa kerja berpasukan yang berkesan mesti memberi peluang yang
sama terhadap ahli pasukan untuk meluahkan perasaan dan idea mereka supaya
masalah yang dihadapi oleh pasukan kerja dapat diselesaikan secara bersama. Dalam
kerja berpasukan yang berkesan, setiap ahli perlu bertolak ansur terutama bila wujud
masalah atau konflik dalam pasukan. Masalah yang rumit dan konflik akan dapat
diatasi menerusi pertukaran idea dan pandangan menerusi kerja berpasukan. Ahli
pasukan yang ramai dapat menyumbang idea dalam perspektif yang lebih luas dalam
merancang program yang lebih baik. Kesilapan ahli juga dapat dikenal pasti serta
diperbetulkan dalam masa yang lebih singkat.
Ketua Panitia dalam kajian ini berpotensi tinggi dalam penyelesaian masalah
secara kumpulan. Mereka boleh menerima idea, informasi serta tindakan ahli
pasukan yang lain dengan memilih alternatif terbaik dalam menyelesaikan sesuatu
perkara atau masalah yang timbul dalam Jabatan. Dapatan kajian disokong oleh
Mawar (2005) dalam kajian beliau menyokong dapatan kajian ini dengan
menyatakan bahawa sesebuah pasukan bergerak dengan berkesan memerlukan ahli
yang boleh menjalankan dua fungsi utama iaitu penyelesaian masalah dan fungsi
sosial yang mana ketua pasukan atau Guru Kanan berperanan dalam memastikan
penyelesaian masalah dijalankan secara bersama. Kazemark (1991) dalam
penulisannya juga menjelaskan bahawa sebagai sebuah kerja pasukan yang berkesan,
ahli-ahli pasukan perlu terlibat dalam penyelesaian masalah di samping membuat
keputusan. Ini merupakan salah satu daripada sepuluh kriteria kerja berpasukan yang
efektif yang dicadangkan oleh beliau.
5.3.3 Tahap Kepuasan Kerja Ketua Panitia Dalam Jabatan Bahasa Dan
Hasil kajian ini menunjukkan kepuasan kerja Ketua Panitia dalam Jabatan
Bahasa dan Jabatan Sains Sosial di tahap tinggi (3.84). Daripada hasil kajian telah
menunjukkan Ketua Panitia dari Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial mencapai
kepuasan semasa bekerja secara berpasukan. Dapatan ini selaras dengan dapatan
kajian Malek Ahmad Johari (2005) yang mengatakan kepuasan kerja guru berada
pada tahap yang tinggi. Begitu juga, dapatan kajian Go (2004) menyatakan kepuasan
kerja ini adalah penting kerana ianya berkait rapat dengan prestasi kerja seseorang.
Beliau menyatakan ketidakpuasan kerja boleh mengakibatkan hasilan kerja yang
kurang berkualiti.
Aspek kepuasan kerja Ketua Panitia dalam kajian ini pada tahap tinggi. Ini
mungkin disebabkan Ketua Panitia suka berkerja bersama-sama dalam jabatan. Ini
dapat dibuktikan dengan 100.0% respoden dalam Jabatan Sains Sosial menyatakan
mereka suka bekerja secara bersama-sama dalam jabatan mereka. Sementara hanya
7.1% responden dalam Jabatan Bahasa yang tidak suka bekerja secara bersama-sama,
92.8% suka kerja dalam pasukan. Dapatan kajian ini mengukuhkan lagi pendapat
Robbins (1994) yang melihat pasukan kerja mempunyai perkaitan yang rapat dengan
kepuasan kerja ahli-ahlinya. Ini menggambarkan iklim dan budaya kerja berpasukan
dalam Jabatan di sekolah daerah Pontian tidak jauh berbeza, mungkin mereka suka
kepada kerja secara bersama-sama dan merasakan puas apabila dapat memberikan
sumbangan untuk kejayaan jabatannya. Dapatan selaras juga dengan hasil kajian Lili
Yusni (2006) yang mendapati kepuasan kerja guru di sekolah menengah Zon Gelang
Patah, Johor adalah tinggi. Walaubagaimana pun, dapatan ini agak berbeza dengan
kajian Asman (2001) yang mendapati guru mempunyai kepuasan kerja yang tinggi
terhadap pendapatan yang diterima. Selain daripada itu, berbeza juga dengan kajian
Raub menunjukkan guru-guru memperoleh tahap kepuasan yang tinggi bagi dimensi
penyeliaan yang dilakukan oleh penyelia atau pihak pentadbir.
Daripada dapatan yang diperolehi, elemen-elemen keberkesanan kerja

berpasukan dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial secara tidak langsung
akan memberi kepuasan kerja kepada Ketua Panitia. Kepuasan mungkin disebabkan
hubungan yang mesra antara rakan pasukan sekerja dalam jabatan yang
mempengaruhi peningkatan prduktiviti kerja serta memberi kepuasan kerja. Ini dapat
dibuktikan oleh dapatan kajian Putai Jin (1993), beliau menyatakan peningkatan
hubungan antara rakan sekerja mempunyai kesan yang positif terhadap kerja.
Keadaan yang mesra dan rapat, saling bantu-membantu akan meningkatkan
semangat kerja berpasukan dan memberi kepuasan kerja kepada Ketua Panitia dalam
jabatan.
Dapatan kajian Barnes, Kyricod dan Stutchiffe dalam Rabidin (2000)
membuat kesimpulan bahawa guru-guru yang lebih muda adalah lebih kurang puas
berbanding guru-guru yang lebih tua. Pendapat kajian mereka mengukuhkan dapatan
kajian ini kerana kebanyakan respoden dalam kajian bekerja menjadi guru melebihi
10 tahun, dengan itu mereka lebih mudah memperolehi kepuasan kerja melalui kerja
berpasukan dalam jabatan. Walaubagamana pun, keadaan ini mungkin juga
disebabkan bilangan responden dalam kajian ini hanya sebahagian kecil maka tidak
dapat mengambarkan situasi sebenar.
Faktor lain yang menyebabkan kepuasan kerja seperti kerja secara

berpasukan adalah menyeronokkan dan tidak membosankan, berasa puas apabila
dapat memberikan sumbangan untuk kejayaan jabatan, tidak berasa bangga kerana
telah memilih untuk berada dalam jabatan dan sentiasa bersemangat untuk
melaksanakan tugas atau berpuas hati dengan Guru Kanan mereka juga berada pada
tahap tinggi. Namun, terdapat juga 30.6% responden dalam Jabatan Sains Sosial dan
14.3% responden dalam Jabatan Bahasa merasa tidak seronok menghabiskan masa
terluang bersama dengan ahli jabatan yang lain. Begitu juga, 22.2% responden dalam
Jabatan Bahasa dan 30.6% responden dalam Jabatan Sains Sosial merasa mereka
terpaksa melakukan tugas-tugas dalam jabatan. Dapatan ini selaras dengan hasil
kajian Mohd Anuar (2007) yang menyatakan terdapat juga Ketua Panitia merasa
mereka terpaksa melakukan tugas-tugas dalam jabatan, maka mereka kurang
kepuasan kerja dalam kerja secara berpasukan.
5.3.4 Perbezaan Keberkesanan Berpasukan Kerja Di Antara Jabatan Bahasa

Dapatan kajian ini agak tidak berbeza keberkesanan kerja berpasukan dalam
Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial. Kajian ini jelas menunjukkan bahawa Guru
Kanan di sekolah menengah kebangsaan daerah Pontian mempunyai tahap
kepimpinan yang efektif tinggi dalam jabatan sainsi sosial, diikuti oleh matlamat
yang berkesan. Hasil kajian dapat dirumuskan bahawa kepimpinan yang efektif
membawa matlamat yang jelas paling berpengaruh dan sangat penting bagi
pelaksanaan keberkesanan kerja berpasukan di antara Ketua Panitia dalam Jabatan
Bahasa dan Jabatan Sains Sosial. Helphand (1994) menyatakan bahawa suatu
pasukan yang berkesan adalah terdiri daripada Ketua Panitia yang jelas dan faham
akan matlamat pasukan yang jelas. McGuire (1998) menyatakan bahawa ahli
pasukan kerja dapat membantu mencapai matlamat pasukan sekolah. Di mana setiap
ahli adalah lebih bertanggungjawab dalam kerja dan sumbangan mereka. Dapatan
kajian juga menunjukkan bahawa responden bersetuju bahawa faktor kepimpinan
efektif merupakan faktor yang paling utama mempengaruhi pasukan kerja. Ini
bermakna ahli jabatan merupakan individu yang berupaya memujuk, mempengaruhi,
memandu dan memastikan ahli dalam kerja berpasukan ke arah pencapaian matlamat
yang dipersetujui. Dapatan ini selaras dengan dapatan kajian Mawar (2005) yang
menunjukkan bahawa faktor kepimpinan yang efektif merupakan faktor yang
membawa kecemerlangan pusat sumber sekolah. Beliau juga menyatakan bahawa
kepimpinan adalah penggerak kepada sumber-sumber dalam organisasi. Seorang
yang mempunyai bakat kepimpinan mampu mempengaruhi orang lain sama-sama
melakukan aktiviti tertentu untuk mencapai matlamat yang ditetapkan.
Dalam Jabatan Bahasa pula, tahap yang paling tinggi ialah penglibatan dalam
membuat keputusan. Oswald (1996) telah menyatakan bahawa penglibatan ahli
pasukan yang ramai dalam membuat keputusan dapat memberi gambaran bahawa
keputusan itu dapat dilaksanakan oleh ahli pasukan secara komited. Ketua Panitia
dalam kerja pasukan menyumbangkan idea, informasi serta tindakan yang dapat
meningkatkan keberkesanan kerja berpasukan. Di antara cadangan yang disumbang,
Ketua Panitia bersama-sama dapat memilih alternatif yang terbaik lalu
menyelesaikan suatu masalah atau konflik yang timbul dalam pasukan supaya dapat
meningkatkan keberkesanan kerja berpasukan dalam jabatan. Selain itu, kesilapan
dapat diperbaiki dalam masa yang singkat dan mengurangkan risiko dalam pasukan
kerja. Penglibatan dalam membuat keputusan akan merapatkan Ketua Panitia dengan
Guru Kanan dan ini akan mendorong ahli berurusan secara bebas dan
bertanggungjawab.
Dapatan kajian menunjukkan faktor komunikasi yang berkesan dalam kedua-

dua jabatan berada pada tahap tinggi, berbezaan min hanya 0.02 sahaja. Ini
menunjukkan komunikasi di antara ahli bepasukan dalam kedua-dua jabatan adalah
baik dan berkesan. Komunikasi dalam pasukan membolehkan ahli pasukan berkongsi
idea, kaedah kerja atau teknik penyelesaian masalah. Sehubungan itu, latihan dan
pembangunan staf dalam pasukan adalah perlu dan secara berterusan. Kemahiran
yang dominan di kalangan ahli panitia semasa kerja berpasukan ialah hubungan
interpersonal. Min responden menunjukkan nilai yang tinggi. Dapat dikatakan
bahawa, Ketua Panitia dalam kedua-dua jabatan memiliki hubungan interpersonal
yang positif semasa kerja berpasukan dalam jabatan. Kansas (1992) menyatakan
bahawa masalah timbul dari kemahiran komunikasi yang lemah. Dalam kajian beliau
didapati bahawa seorang ahli pasukan mampu membawa masalah dengan cara
negatif, tidak mahu mencapai persetujuan selaras dengan ramai, mengkritik ahli
pasukan tanpa sebab yang rasional, enggan mengambil bahagian secara positif dalam
kerja berpasukan. Perkara sedemikian tentu menghalang perkembangan dan kejayaan
pasukan kerja. Tworney (1996) menyatakan tanpa komunikasi berkesan keputusan
yang penting dalam pasukan dibuat tanpa maklumat lengkap dan tanpa penglibatan
menyeluruh daripasa semua pekerja. Penemuan kajian Zainorazlin (2001) juga
membuktikan perkara ini iaitu faktor komunikasi dipersepsi penting dalam kerja
berpasukan.
5.3.5 Perbezaan Kepuasan Kerja Di Antara Jabatan Bahasa Dengan Jabatan

Sains Sosial
Kajian ini jelas menunjukkan bahawa tidak terdapat perbezaan yang

signifikan antara kepuasan kerja Ketua Panitia dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan
Sains Sosial. Ujian-t telah menunjukkan bahawa tiada perbezaan yang ketara antara
dua kumpulan responden tersebut dalam kerja berpasukan.
Kajian mendapati Ketua Panitia memperoleh kepuasan kerja yang tinggi

daripada dimensi komunikasi yang berkesan di sekolah dan hubungan interpersonal
yang intim dengan rakan sekerja. Komunikasi yang berkesan dapat mengurangkan
masalah pentadbiran dan pengurusan di antara pihak pentadbir dengan Ketua Panitia,
mengelakkan salah faham, dan membantu untuk meningkatkan kecekapan
perlaksanaan program dan aktiviti sekolah yang telah dirancang lalu mendapat
kepuasan kerja kerana memberi sesuatu sumbangan yang dapat menjayakan jabatan.
Kajian menunjukkan Ketua Panitia secara umumnya lebih mementingkan aspek
hubungan yang mesra sebagai ganjaran psikologikal yang mampu menlahirkan
kepuasan kerja. Bagi golongan guru muda yang menjadi Ketua Panitia pula,
hubungan yang harmoni dan kepuasan kerja mungkin boleh diperolehi melalui
hubungan di antara Guru Kanan yang akan memudahkan mereka mendapat bantuan
teknikal yang amat diperlukan dari guru-guru senior.
Memandangkan majoriti responden adalah berusia 30 tahun ke atas (berkerja

menjadi guru melebihi 10 tahun), hasil kajian didapati menyokong kajian Lowther
(1985) yang mendapati guru yang berumur 30 tahun mempunyai kepuasan kerja
yang lebih tinggi apabila dinilai dari segi faktor intriksik, manakala guru yang
berumur lebih daripada 30 tahun mempunyai kepuasan kerja yang tinggi dari segi
ekstrinsik.
5.3.6 Hubungan Antara Keberkesanan Kerja Berpasukan Dengan Kepuasan

Kerja Dalam Jabatan Bahasa Dan Jabatan Sains Sosial
Dapatan kajian menunjukkan bahawa terdapat hubungan antara keberkesanan

kerja berpasukan dengan kepuasan kerja Ketua Panitia dalam Jabatan Bahasa. Ketua
Panitia Jabatan Bahasa menganggap kerja berpasukan sebagai positif dan memiliki
kepuasan kerja dalam kerja pasukan. Sebaliknya, dapatan kajian menunjukkan
bahawa tidak terdapat hubungan antara keberkesanan kerja berpasukan dengan
kepuasan kerja dalam Jabatan Sains Sosial. Ini dapat dibuktikan melalui analisis
korelasi, dapatan menunjukkan wujudnya hubungan yang signifikan kuat di antara
keberkesanan kerja berpasukan dengan kepuasan kerja nilai korelasinya 0.641 dalam
Jabatan Bahasa; -0.054 dalam Jabatan Sains Sosial.
Faktor yang dikenalpasti oleh Brown dan Ralph (1992) dalam Mohd Yusof
(1997) seperti pengagihan kerja yang tidak adil, perbezaan dan pertikaian peribadi,
sistem komunikasi yang lemah dan kurang semangat berpasukan antara pekerja akan
menyebabkan tekanan dalam kerja. Oleh itu, dalam kerja berpasukan, ketegangan
antara ahli pasukan boleh diminimumkan sekiranya rakan sekerja boleh berbincang
bersama-sama masalah dihadapai (Trendall, 1989). Berdasarkan kepada kajian Daud
(2000) juga mendapati suasana sosial yang positif adalah penting kerana ia akan
mendorong ke arah keberkesanan kerja dalam sesuatu jabatan.
Kajian menunjukkan terdapat perkaitan yang tinggi (r = + 0.641) di antara

kerja berpasukan dengan kepuasan kerja Ketua Panitia pada arah perkaitan positif.
Ini bermakna kerja berpasukan yang positif adalah membantu untuk meningkatkan
kepuasan kerja Ketua Panitia Oleh yang demikian, hipotesis null ditolak kerana
terdapat perhubungan yang signifikan antara kerja berpasukan dengan kepuasan kerja
Ketua Panitia pada aras signifikan 0.01 (2-tailed).
Kepuasan kerja telah dihuraikan sebagai satu keadaan afektif yang

bergantung kepada interaksi di kalangan pekerja, nilai dan harapan terhadap
persekitaran kerja dan organisasi (Muller & Mc Closkey dalam Abd Majid, 2005).
Kepuasan kerja adalah satu perkara yang perlu dilihat dan diberi perhatian yang
sewajarnya oleh organisasi kerana para pekerja yang terlatih dan bermotivasi tinggi
boleh menyumbangkan kepada kejayaan sesebuah organisasi. Ini yang ditulis oleh
Berry dalam Himidan (2004), dimana kejayaan sesebuah organisasi boleh dicapai
sekiranya organisasi tersebut mengambil kira kepuasan kerja pekerja-pekerjanya.
Robbins (1993), mendefinisikan kepuasan kerja sebagai mengukur kepuasan

kerja seseorang pekerja. Locke (1969) menyatakan pendorong utama kepada
tingkahlaku pekerja ialah pencapaian matlamat. Menurutnya, ada dua jenis mtlamat
iaitu matlamat am dan matlamat spesifik. Pekerja yang ingin mencapai matlamat
yang mencabar akan berusaha dengan lebih bersungguh-sungguh. Sebaliknya untuk
mencapai matlamat yang agak mudah, pekerja tidak perlu bersusah payah. Dalam
organisasi, kepuasan kerja akan lebih mudah dirasai apabila matlamat ditentukan
sendiri oleh pekerja berbanding dengan matlamat yang ditetapkan oleh pihak
organisasi.
Bagi pengkaji seperti Herzbery, Mc Gregor dan Maslow dalam Rosmahwati

(2003) menekankan bahawa kepuasan kerja merupakan satu keperluan manusia yang
paling utama dan mesti dipenuhi bagi mencapai tahap kesempurnaan kendiri.
Menurut Nor Azizan (1984), aspek-aspek kepuasan kerja guru-guru di semenanjung
Malaysia adalah keseronokan mengajar, kepuasan dengan pencapaian akademik
pelajar, penghargaan oleh pihak sekolah, peluang cuti belajar, adanya pentadbiran
yang baik, dan adanya kemudahan dalam pengajaran dan pembelajaran
Selain itu, kepuasan kerja turut dikaitkan dengan ketinggian nilai pekerjaan
yang dirasakan seseorang individu itu boleh menyebabkan dia merasa puas hati,
berminat dan komited kepada pekerjaannya dan seterusnya dia akan sentiasa mahu
menjalankan tugas dan kewajipannya dengan penuh kerelaan hati tanpa sebarang
paksaan (Mc Gregor, 1960).
Bagi Abdul Rahim (1995), berpendapat bahawa kepuasan kerja dalam

konteks sekolah merupakan elemen penting mencorakkan perkembangan profesion
perguruan. Kepuasan kerja di kalangan panitia memberikan kesan ke atas pencapaian
prestasi perkhidmatan yang diberikan dan seterusnya mencapai matlamat Falsafah
Pendidikan Negara.
Menurut Herzbery (1966), menekankan bahawa kepuasan kerja yang

optimum di kalangan pekerja boleh dicapai sekiranya pihak majikan dapat memenuhi
keinginan-keinginan pekerja. Tetapi sebagai manusia mereka tidak pernah merasa
puas dengan apa yang telah diperolehinya.
Menurut kajian kedoktoran Zubaidah Aman dalam Chin (2004), didapati

41.5% guru di enam buah sekolah di negeri Selangor mengakui bahawa mereka tidak
mendapt kepuasan kerja dalam profesion itu. Sebanyak 23.9% lagi menyatakan
mereka bercadang meletakkan jawatan dan 52.8% mahu bersara awal. Bagi
Muhantan (1998) di dalam kajiannya ke atas 48 orang guru di Sekolah Menengah
Kebangsaan tersang di daerah Raub, Pahang mendapati sebahagian besar guru-guru
tidak berpuas hati terhadap kepimpinan Pengetua, pentadbiran, beban kerja, karier
masa depan, persekitaran tempat kerja dan hubungan kerjasama dari rakan sekerja.
Daripada kajian, beliau merumuskan kebanyakan guru-guru di sekolah ini mencapai
tahp kepuasan kerja yang sederhana dan tahap kepuasan sederhana ini tidak
seimbang diantara aspek kepimpinan Pengetua, pentadbiran, beban tugas, karier
masa depan, persekitaran kerja dan hubungan kerjasama dengan rakan sekerja.
Kebanyakan guru-guru di sekolah ini belum mencapai tahap kepuasan kerja yang
tinggi kerana ketidakseimbangan antara faktor pendorong dan faktor hygiene. Guru-
guru yang berpengalaman lebih daripada sembilan tahun mencapai kepuasan kerja
yang sederhana di dalam keenam-enam elemen aspek di atas. Begitu juga, pihak
pentadbiran sekolah ini mengamalkan pengurusan sederhana dalam keenam-enam
aspek yang dinyatakan.
5.4 Cadangan kajian
Bahagian ini dibahagikan kepada cadangan tindakan dan cadangan kajian

lanjutan. Segala dapatan kajian yang diperolehi diharapkan dapat memberi gambaran
berhubung dengan keberkesanan kerja berpasukan dan kepuasan kerja supaya akan
menjadi input kepada perlaksanaan kerja secara berpasukan dalam jabatan di
sekolah.
5.4.1 Cadangan tindakan
Berdasarkan kepada dapatan kajian, berikut adalah beberapa cadangan untuk

dipertimbangkan oleh pihak pentadbir dan seterusnya dapat dilaksanakan untuk
mempertingkatkan lagi keberkesanan dan kepuasan kerja berpasukan di organisasi
sekolah.
i. Kajian boleh dilakukan ke atas kerja berpasukan dalam Jabatan lain di

sekolah. Melalui kajian ini, pihak sekolah dapat mengenal pasti kursus-
kursus atau program latihan yang sesuai dan diperlukan untuk
meningkatkan keberkesanan kerja berpasukan.
ii. Kajian ini hanya menggunakan pendekatan kuantitatif sahaja. Dengan

menggunakan soal selidik pasti terdapat kelemahan dalam kesahihan data.
Jadi satu kajian lagi boleh menggunakan pendekatan kualitatif yang
menggunakan temu bual secara terperinci.
iii. Dapatan kajian menunjukkan faktor hubungan interpersonal dan

penyelesaian masalah merupakan faktor kurang dominan dalam kerja
barpasukan di kalangan ketua panitia di daerah Pontian. Oleh itu, pihak-
pihak yang terlibat dengan program latihan dan pembangunan staf di
sekolah harus membina kemahiran ini bagi meningkatkan lagi
keberkesanan kerja berpasukan. Contohnya mangadakan bengkel,
ceramah, seminar dan sebagainya. Sebaliknya faktor kepimpinan efektif
merupakan faktor yang paling utama dalam mempengaruhi keberkesanan
kerja berpasukan. Dengan demikian, pihak pentadbiran sekolah
seharusnya dapat mengekalkan dan mempertingkatkan lagi dari semasa
ke semasa.
iv. Pihak yang terlibat dengan perancangan, pengubalan dan pelaksanaan

dasar program latihan dan pembangunan staf perlu merancang kursus
dalam perkhidmatan yang diperlukan oleh guru di samping memberi
peluang kepada Ketua Panitia untuk memberikan pandangan positif.
Pengurus-pengurus pendidikan di sekolah, pejabat pendidikan daerah dan
jabatan pendidikan negeri boleh merancang tindakan susulan yang sesuai
dalam membantu serta membimbing warga sekolah melaksanakan serta
membimbing warga sekolah melaksanakan pasukan kerja dengan
berkesan.
5.4.2 Cadangan kajian lanjutan
Daripada kajian yang telah dijalankan oleh pengkaji, berikut adalah

beberapa cadangan yang boleh difokuskan oleh penyelidik yang berminat
membuat penyelidikan dalam bidang kerja berpasukan.
i. Kajian pada masa akan datang boleh melibatkan lebih ramai guru dari
pelbagai daerah dan sekolah supaya populasi sampel yang lebih besar
memperolehi dapatan kajian yang lebih jitu dan meluas.
ii. Keberkesanan kerja berpasukan dalam kajian ini hanya menumpukan
kepada tujuh dimensi sahaja iatu kepimpinan yang efektif, matlamat
yang jelas, komunikasi berkesan, penglibatan dalam membuat
keputusan, penyelesaian masalah, tanggungjawab yang jelas dan
hubungan interpersoal. Pengkaji akan datang boleh melihat faktor-
faktor lain ke atas keberkesanan kerja berpasaukan
iii. Kajian boleh dijalankan dengan lebih sistematik dengan menggunakan

instrumen soal selidik yang dapat melibatkan faktor keberkesanan
kerja berpasukan yang terbaru yang mempengaruhi keberkesanan
kerja berpasukan di sekolah.
iv. Melakukan tinjauan persepsi guru-guru dalam satu panitia dan

perbandingan dengan panitia lain di sekolah dan daerah atau negeri
yang berlainan.
v. Tinjauan terhadap keberkesanan panitia dalam meningkatkan

pencapaian panitia dalam organisasi sekolah.
vi. Perbandingan faktor-faktor berkesan antara jabatan dan budaya kerja

berpasukan di peringkat sekolah rendah, sekolah menengah, kolej atau
universiti dalam Malaysia.
vii. Kajian berbentuk perbandingan boleh dijalankan dengan

menggunakan soal selidik yang sama untuk menguji tahap
keberkesanan kerja berpasukan dalam jabatan-jabatan Kementerian
Pelajaran Malaysia.
viii. tinjauan terhadap kepuasan dan keberkesanan kerja berpasukan dalam

meningkatkan pencapaian kualiti pendidikan dan pengurusan dalam
jabatan di sekolah-sekolah cemerlang.
ix. Kajian ini hanya melibatkan Ketua Panitia Jabatan Bahasa dan
Jabatan Sains Sosial. Kajian yang seterusnya boleh dilakukan ke atas
pasukan kerja dalam semua jabatan di sekolah.
x. Kajian ini hanya menggunakan pendekatan kuantitatif yang

menggunakan soal selidik sahaja. Kajian seterusnya boleh
menggunakan pendekatan kualitatif atau mengabungkan kualitatif
dengan kualitatif sebagai alat kajian.
xi. Persampelan dalam kajian ini hanya melibatkan Ketua Panitia,

mungkin kajian seterusnya boleh melibatkan pihak pengurusan atasan
atau guru-guru mata pelajaran.
5.5 Penutup
Dalam kajian ini, tujuh elemen penting yang dilihat dapat menyumbang
kepada keberkesanan kerja berpasukan, iaitu kepimpinan yang efektif, matlamat
yang jelas, komunikasi berkesan, penglibatan dalam membuat keputusan,
penyelesaian masalah, tanggungjawab yang jelas dan hubungan interpersonal dalam
Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial. Di samping itu, kajian ini juga melihat
faktor keberkesanan kerja berpasukan menyumbang kepada kepuasan kerja Ketua
Panitia.
Dapatan kajian dapat memberi maklumat tentang keberkesanan kerja

berpasukan dalam Jabatan Bahasa dan Jabatan Sains Sosial, tahap kepuasan kerja
Ketua Paniti selaku ahli dalam kerja berpasukan jabatan. Secara keseluruhannya,
dapatan kajian menunjukkan tahap elemen yang dikaji adalah tinggi. Terdapat juga
hubungan yang kuat antara pemboleh ubah dalam kajian ini. Penemuan kajian telah
banyak menyokong hasil-hasil kajian lepas atau penemuan-penemuan terdahulu.
Terdapat juga percanggahan pendapat atau penemuan dalam setengah dapatan kajian.
Keberkesanan kerja berpasukan dalam jabatan di sesebuah sekolah amat
penting. Ini disebabkan kerja berpasukan yang berkesan mengutamakan kualiti kerja
dan produktiviti seterusnya membina kepuasan kerja lalu dapat membina inovasi dan
kreatif di kalangan Ketua Panitia dalam jabatan. Kerja berpasukan yang berkesan
juga akan mengurangkan masalah pembaziran tenaga dan meningkatkan semangat
dan daya motivasi di kalangan ahli pasukan dalam jabatan.
Diharapkan Semua faktor yang dinyatakan dalam kajian ini akan membantu
mempercepatkan proses keberkesanan kerja berpasukan dan seterusnya kejayaan
kerja berpasukan dalam jabatan dan memberi kepuasan kerja kepada ahli pasukan
dalam jabatan.
RUJUKAN
Ab. Aziz Yusof (2003). Mengurus Pasukan Kerja Prestasi Tinggi. Petaling Jaya:
Pearson Malaysia Sdn. Bhd.
Ab. Aziz Yusof (2004). Kepemimpinan Dalam Mengurus Perubahan. Dari Dimensi
Kemanusiaan. Petaling Jaya: Pearson Malaysia Sdn. Bhd.
Abdul Malik Abdul Rahman (1997). Pasukan Kerja Berkesan. Kertas Kerja Kursus
Pasukan Kerja Berpasukan Anjuran Universiti Teknologi Malaysia. Skudai:
Universiti Teknologi Malaysia.
Abdul Rahim Abdul Rashid (1995). Perkembangan Profesionalisme Keguruan

Dalam Konteks Sekolah. Kertas Kerja Seminar Kebangsaan Pendidikan Guru Ke-
10 Anjuran Universiti Teknologi Malaysia, Skudai: Universiti Teknologi
Malaysia.
Ahmad Fadzli Yusof (2004). Mengurus Kerja Berpasukan. PTS Publications &
Distributors Sdn.Bhd.
Berk, M.&Lintern,S. (2000). What Is Team Work. University of South Austrralia:

Flexible Learning Centre.
Blanchard, K.Carew,D and Parisi-Carew, E. (1990). The One Minute Manager

Builds High-Performance Teams. New York: William Morrow.
Borreli, Grace, Cable, Jeniffer and Higgs, Malcolm (1995). What Makes Teams Work
Better. Team Performance Management: 01.Issue 3.
Burgess, K.A., Riddle, D.L.,Hall, J.K. and Salas, E. (1992). Principles of Team
Leadership Under Stress. TN: Knoxville.
Chand, Sunil; Holm, Maudie, L. (1998). Managing for Result Through Teams.
Community College Journal of Research & Practise: 22.4. 363-380.
Chin Pek Lian (2004). Kerja Berpasukan: Faktor Mempengaruhi dan Pengaruhnya
Kepada Kepuasan, Kejeleketan, dan Prestasi Ahli Dalam Panitia Kemahiran
Hidup Bersepadudi Daerah Kuala Langat, Selangor. Universiti Teknologi
Malaysia.
Conti, B and Kleimer H.B. (1997). How to Increase Teamwork in Organizations.

Traning Quality. 5(1). 26-29.
Cooper, L.A. (1989). The Principal as Instructinak Leader. Principal. 68 (3).13-16.
Daft R.L (1999). Leadership:Theory and Practise. Orlando FL: HarCourt Brace
College Publishers.
Ferguson, D.I. (2001). On Point: On Working Together Group Work, Teamwork and
Collaboration Work Among Teachers. Oregon: Education Development Centre.
Fields.J.C.(1993). Total Quality For Schools: A Suggestion for American Schools.

Wisconsin: ASQC Quality Press.
Fran Rees (1991). How to Lead Workteam: Facilitation Skills. United State of
Amerika: Pfeiffer and Co.
George, J.A. Dan Wilson, J.M (1997). Team Member's Survival Guide. United States
of America: McGraw-Hill.4.
Gibbons, Robert Michael. (1998). An Analysis of Contributory Effects of Teamwork

Characteristics Within Collegiate Basketball and Football. University of
Nevada: Las Vegas.
Glenn M. Parker (1994). Cross-Functional Teams: Working With Allies, Enemies

and other Strangers. San Francisco: Jossey-Bass Publisher.
Glickman.C.D., Gordon.S.P.and Ross-Gordon.J.M.(1995). Supervision of Instruction:

A Development Approach. Needham Heights, Mass: Allyn and Bacon.
Go Seow Ann (2004). Pengamalan Kerja Berpasukan dalam Panitia Kemahiran

Hidup di Sekolah Menengah Daerah Johor Bahru. Universiti Teknologi
Malaysia: Tesis Sarjana Muda.
Gurcharan Singh a/l Bulbir Singh. (1997). Semangat Berpasukan di Kalangan

Pengawai Pengawai Perkhidmatan Pendidikan di negeru Perak. Universiti Utara
Malaysia.
Hadyn Ingram, Richard Teare, Eberhard Scheuing and Colin Armistead. (1997). A
System Model of Effective Teamwork. The TQM magazine. 9(2). 116-127
Hadyn Ingram. (1996). Linking Teamwork With Performance. Team Performance

Management. 2(2). 5-10.
Hadyn.Ingram and McDonnel.B. (1996). Effective Performance Managemant-The

Teamwork Approach Consider. Managing Service Quality.6(6). 38-42.
Herzbery, F(1966). Work and Nature of Man. Cleurland,Ohio:World.
Huszczo, G.E. (1996). Tools for Team Excellence: Getting Your Team into High
Gear and Keeping it There. California: Davies-Black Publishing.
Irshad Consulting Training and Managemant (2000). Kursus Membina dan

Memimpin Pasukan Kerja Berkesan. Kuala Lumpur.
J. Sharmila A/P Janardhanan (2000). Pengamalan Prinsip Pengurusan Kualiti
Menyeluruh (TQM) dalam Meningkatan Kualiti Perkhidmatan Awam: Satu
Kajian Kes di Kampus Intan Wilayah Selatan (IKWAS) Kluang, Johor. Universiti
Teknologi Malaysia, Skudai: Tesis Sarjana.
James, H. Folsom (2001). The Team development Matrix. New York: The Wings
Group.
Jawatankuasa Kursus Membina Pasukan Kerja Berkesan (1991). Kursus Membina

dan Memimpin Pasukan Kerja Berkesan. Universiti Teknologi Malaysia, Skudai.
Jay.R. (2002). Membina Pasukan Hebat. Selangor : Pearson Prentice Hall.
Jeromi S. Arcaro (1995). Teams in Education, Creating An Integrated Approach. St.

Lucie Press.
John Adair (1986). Effective Team Building. United State of Amerika: Gower
Publishing Co.
John R. Katzenbach dan Douglas K. Smith (1983). The Wisdom of the Team:
Creating the High Performance Organization. United State of Amerika: Mc
Kinsey and Company, Inc.
Johnson, D.W., and Johnson, R.T. (1989). Cooperation and Competition: Theory
and Research. Edina, MN: International Books.
Kamus Dewan Edisi Keempat (2005), Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur:
Dawama Sdn. Bhd.
Kamus Dewan Edisi Ketiga (1997), Dewan bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur.
Kansas State Board of Education (1992). School Site Councils for Kansas Schools
and Districts. Topeka. Kansas: Kansas State Board of Education.
Kazemark, E. (1991). Ten Criteria for Effective Team Building. Health Care
Financial Managemant.
Kelly P. Keith (1994). Team Decision making Techniques: A Practical Guide to

Successful Team Outcomes. United State of America: Richard Chang Associates,
Inc.
Kenneth Stott and Allan Walker (1996). Teams, Teamwork & Teambuilding: The
Manager's Complete Guide to Teams in Organization. New York: Prentice Hall.
Koontz, Harold dan O'donnel (1976). Contigency Anlysis of Managerial Function.

(6th ed.). New York: McGraw-Hill.
Kyriacou.C.and Sutcliffe.J.(1987). Teacher Stress and Satisfaction. Educational
Reasearch: 21(2). 89-96.
Lussier, R.N.& Achua C.F.(2001). Leadership: Theory, Application & Skill

Development. United States: South Western College Publishing.
Lussier. R.N. and Poulos.M.(1998). Organizational Behaviour: A Skill Building

Approach. Australia: Irwin and McGraw-Hill.
M.Vivekananda (1999). Kumpulan Tidak Formal dalam Organisasi. Dewan

Masyarakat. Edisi Oktober. 48-49.
Maddux Robert. B.(1993). Membina Semangat Berpasukan: Latihan Kepimpinan.

Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
Mahmood Nazar Mohamed (2001). Penghantar Psikologi Satu Pengenalan Asas

Kepada Jiwa dan Tingkahlaku Manusia. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan
Pustaka.
Mawar A. Ghani (2005). Kecemerlangan Pusat Sumber Sekolah Melalui Kepimpinan

dan Pasukan Kerja. Universiti Teknologi Malaysia: Tesis Sarjana Muda.
Mc Gregor, D (1960). The Human Side of Enterprise. Tokyo: Hill Kogakusha Ltd.
Mckendall, Marie (2000). Teaching Groups to Become Teams. Journal of Education

for Business. 75:5. 227-293.
Md. Zakir Kechot (2000). Ekonomi dan Pengurusan Organisasi. Kuala Lumpur:
Dewan Bahasa dan Pustaka.
Mears, Peter and Voehl, Frank (1997). Team Builiding: A Structured Learning
Approach. Florida, U.S.A: St. Lucie Press.
Meredith Belbin (1996). Team Roles at Work. Oxford: Butterworth-Heinemann.
Mohd Anuar Abdul Rahman (2007). Keberkesanan Dan Kepimpinan Kerja

Berpasukan Peringkat Jabatan Sekolah Menengah Di Malaysia. Tesis Ph.D:
Mohd Najib Abdul Ghafar (1999). Penyelidikan Pendidikan. Johor Bahru: Universiti
Teknologi Malaysia.
Mohd. Daud Bin Salleh (2000). Hubungan antara Kepuasan Kerja dengan
Produktiviti serta Keperluan Perkhidmatan Kaunseling di Tempat Kerja.
Universiti Teknologi Malaysia, Skudai: Tesis Sarjana.
Mohd Fadzilah Kamsah & Ahmad Fadzli Yusof (2005). 55 Petua Kerja Berpasukan.
Bentong: PTS Millenia Sdn. Bhd.
Mohd. Majid Konting (2000). Kaedah Penyelidikan Pendidikan. Johor Bahru:
Mohd. Najib Abdul Ghafar (2003). Reka Bentuk Tinjauan Soal Selidik Pendidikan.
Mokhtar Bin Kader (1999). Kerja Berpasukan Dalam Organisasi. Kertas Kerja
Kursus Asas Pengurusan Anjuran Universiti Teknologi Malaysia: Universiti
Teknologi Malaysia.
Mokhtar Kader (1999). Kerja Berpasukan dalam Organisasi. Johor Bahru: Universiti
Teknologi Malaysia.
Mokhtar Zakaria. (1995). Pelaksanaan Penggurusan Kualiti Menyeluruh dalam

Kepimpinan Sekolah di Sekolah Menengah Daerah Kota Setar, Kedah
Darulaman. Universiti Utara Malaysia : Tesis Msc. (management).
Nor Azizan Mohd Salleh (1984). Job Satisfaction and Professional Needs of College
Trained Teachers in Selangor, Malaysia and its Implication for Continuing
Education. Michigan State University: Ph.D Dissertation.
Omardina Ashaari (1998). Peranan, Tugas dan Tanggungjawab Guru di Sekolah.

Kuala Lumpur: Utusan Publication dan Distributors Sdn. Bhd.
O' Neil, H. (1998). Measurement of Teamwork Skills: A Trait teamwork

Questionnaire. CRESST Conference: September 10. Los Angeles, California.
Oswald, Lovi Jo (1996). Work Team in Schools. Educational Managemant. ERIC

Digest.103.
Owens, R.G. (1996). Organizational Behavior in Education. Boston: Allyn and

Bacon.
Owens. R.G. (1998). Organizational behaviour in Education. Boston: Allyn and

Bacon Inc.
Peter dan Frank (1994). Team Building: A Structured Learning Approach-Solutin

Manual. USA: St. Lucie Press.
Peter Mears dan Frank Voehl (1994). Team Building: A Structured Learning
Approach. New York: St. Lucie Press.
Pushpalata A/P R.Ramasamy (2003). Kerja Berpasukam dalam Panitia Mata

Pelajaran: Satu Tinjauan di Sebuah Sekolah Menengah di Daerah Johor Bahru.
Putai Jin (1993). Work Motivation and Productivity in Voluntarily Formed Work
Teams: A Field Study in China. Organizational Behaviour and Human Decision
Processes. 54(1).133-155.
Quentin R Skrabec (2002). The Myth of Teams. Industrial Management: Norcross.
44:5.25-27.
Rabidin Awee (2000). Hubungan antara Gaya Kepimpinan Pengetua dengan

Kepuasan Kerja Guru-Guru. Universiti Teknologi Malaysia: Tesis Sarjana.
Rahmad Sukor Ab. Smad dan Norani Mohd Salleh (1995). Faktor-Faktor
Mempengaruhi Motivasi Guru. Kertas Kerja Seminar Kebangsaan Pendidikan
Guru (Ke-10) Anjuran UTM. Skudai, Universiti Teknologi Malaysia.
Rahman Abdullah (2001). Guru Besar: Pengurus dan Pendidik. UTM: Universiti
Teknologi Malaysia.
Raimo Nurmi. (1996). Teamwork and Team Leadership. Team Performance

Management. 2(1).9-13.
Raymond A. Noe, John R. Hollenbeck, Barry Gerhart, Patrick M. Wright, Maimunah

Aminuddin & Fauziah Nordin, (2002). Pengurusan Sumber Manusia:
Memperolehi Kelebihan Bersaing. McGraw-Hill Co. Shah Alam.
Razali Mat Zin (1999). Kepimpinan dalam Pengurusan. Kuala Lumpur: Utusan
Printcorp Sdn. Bhd.
Recardo R.J., David., Mention III, A.Charles, Jennifer.J(1996). Teams Who Needs
Houston. Texas: Gulf Publishing Company.
Richard A. Guzzo, Eduardo Salas and associates (1995). Teams Effectiveness and
Decision Them & Why. Making in Organization. San Francisco: Jossey-Bass
Publisher. 301-326.
Richardson. J. (2000). Teamwork Keeps Teachers Pulling in the Same Direction,

http://www.nsdc.org/library.html.
Roald, F.C., John, E.C. and Raphael, O.N dalam Abdul Rahman Md Aroff, Zaidatol
Akmaliah Lope Pihie dan Habibah Elias, (1997). Pengenalan Pentadbiran
Pendidikan (terjemahan), Edisi Kedua, Selangor: Penerbit Universiti Pertanian
Malaysia.
Robbins, Stephen P (1994). Essentials of Organization Behavour. London: Prentice

Hall.
Robbins, Stephen P (2000). Managing Today. Edisi Kedua.United State: San Diego
State Iniversity. 304-318.
Robbins, Stephen. P. (1996). Organization Behavior. (7th ed.). United State of

America: Prentice-Hall international, Inc. 346-348.
Robbins, Stephen. P. (2000). Gelagat Organisasi. (Terjemahan Abdul Razak Ibrahim

& Aini Sulaiman). (8th ed). Petaling Jaya: Prentice Hall.
Robert B. Maddux (1993). Membina Semangat Berpasukan: Latihan Kepimpinan.
Johor: Penerbitan Pelangi Sdn.Bhd.
Rohaty Mohd Majzub. (1995). Imej dan Peranan Pendidik dalam Dunia yang
Berlandaskan Pengetahuan & Teknologi dalam Pendidikan Negara Abad Ke 21.
Bangi: Universiti Kebangsaan Malaysia.
Ron Archer (1994). Ron Archer With Janet Bond Wood on Team. Chicago: Irwin
Professional Publishing.
Rosmahwati Bt Ishak (2003). Kepuasan Kerja di Kalangan Pegawai Kebajikan

Masyarakat Daerah di Malaysia. Universiti Teknologi Malaysia: Tesis Sarjana.
Scott, James J., Smith, Stuart, C. (1987). Collaborative Schools. ERIC Digest Series
22.1-3.
Scott, Kenneth and Walker, Allan (1995). Teams, Teamwork and Teambuilding.
Shamsuddin Bin Haron.(2002). Amalan Teamwork KSA di Kalangan Pemimpin

Pasukan Kerja di Sekolah Menengah Daerah Kota Tinggi. Universiti Teknologi
Malaysia: Tesis Sarjana.
Sharifah Nor Syed Abd Rahman (2001). Gaya Komunikasi Pengetua dan
Pengaruhnya Terhadap Komitmen Guru, Persepsi Guru-guru Sekolah Menengah
Daerah Johor Bahru. Universiti Teknologi Malaysia, Skudai: Tesis Sarjana
Muda.
Sharmizawati Shahidan (2001). Faktor-Faktor Tekanan Kerja dan Kesannya Kepada

Komitmen Terhadap Organisasi Suatu Kajian Terhadap Operator Pengeluaran.
Perstima Bhd Universiti Teknologi Malaysia, Skudai: Tesis Sarjana Muda.
Siu-Runyan, Yvonne, dan Sally Joy Heart (1992). Managemant Manifesto. The
Executive Educator. 14.1.23-26.
Smith, K. (2000). Teamwork Content. ALL. Statistic Canada.
Spiegel, J. and Torres, C (1994). Manager's Official Guide to Team Working.

California: Pfeiffer & Co.
Stott, K., & Walker, A. (1992). Teams, Teamwork and Teambuilding. London:
Prentice Hall.
Stott, K and Walker, A.(1999). Extending Teamwork in Schools. Team Performance

Management. 5(2). 50-59.
Suba A/P Subramaniam (2003). Kepuasan Kerja di Kalangan Guru-Guru di Sekolah

Menengah Kebangsaan di Skudai, Johor. Universiti Teknologi Malaysia, Skudai:
Tesis Sarjana Muda.
Subberi Ramli (1998). Persepsi Guru Terhadap Penentu Kejayaan Kerja
Berpasukan dalam Organisasi Sekolah di Daerah Kulim. Universiti Teknologi
Malaysia.
Sulaiman Ngah Razali (1991). Penggunaan Statistik dalam Penyelidikan Pendidikan.

Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
Tan Sou Yin (1992). Pertalian di antara Kepuasan Kerja dan Faktor Demografik
Pekerja dengan Ketidakhadiran Pekerja Syarikat Telekom Malaysia Berhad,
Kawasan Tengah. Universiti Pertanian Malaysia: Latihan Ilmiah Yang Tidak
Diterbitkan.
Tee Thiam Chai (2003). Pengurusan Pasukan Kerja di Sekolah, Satu Tinjauan di
Kalangan Ketua Pasukan Kerja Sekolah Menengah di Daerah Johor Bahru.
Universiti Teknologi Malaysia, Skudai: Tesis Sarjana Muda.
Thomas R. Keen, Ph.D (2003). Creating Effective and Successful Team. Indiana:
Inchor Business Books, Purdue University Press.
Trendall.C. (1989). Stress in Teaching and Teacher Effectiveness: A Study of

Teachers Across Mainstream and Special Education. Educational Research.
31(1).52-58.
Tworney,K. and Brian KH (1996), Teamwork the Essence of the Sucessful

Organization: The Perfomance Management an International Journal 2(1).6-8.
Vroom, V.H. (1964). Work and Motivation. New York: John Wiley and Son Inc.
Walker. A (1994). Teams in Schools: Looking Below the Surface. International

Jurnal of Education Management. 08.4. 38-44.
Wan Izuddin (1991). Strategi Membina Pasukan Berkesan. Kuala Lumpur: Nurin
Enterprise.
Weaver, C.N.(1995). Managing the Four Stages of TQM: How to Achieve World
Class Performance. Kuala Lumpur: Syarikat First Agency.
Weller.D.L.(1998). Unlocking the Culture for Quality Schools:Reengineering.

International Journal of Education Management.12/6. 250-259.
Zaidatol Akmaliah Rope Pihie (1990). Pentadbiran Pendidikan. Kuala Lumpur:

Fajar Bakti.
Zainal Ariffin Ahmad (1998). Perlakuan Organisasi. Shah Alam: Fajar Bakti.
Zainorazlin Binti Md. Nor (2001). Pengaruh Kerja Berpasukan Kepada Kejeleketan,
Kepuasan dan Prestasi Pekerja dalam Organisasi. Universiti Teknologi
Malaysia: Tesis Sarjana.
Zulkarnain Zakaria & Hishamuddin Md Som (2001). Analisis Data: Menggunakan
SPSS Windows. Skudai: Penerbit Universiti Teknologi Malaysia.
Zulkiffli Abdul Aziz (2000). Persepsi Guru-guru Terhadap Budaya Kerja

Berpasukan di Sekolah Menengah Teknik dalam Daerah Alor Star, Kedah Darul
Aman (Satu Tinjauan). Universiti Teknologi Malaysia: Tesis Sarjana Muda.
LAMPIRAN A
FAKULTI PENDIDIKAN
UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA
SOAL SELIDIK
KEBERKESANAN KERJA BERPASUKAN
DAN KEPUASAN KERJA KETUA PANITIA DALAM JABATAN BAHASA
DAN SAINS SOSIAL DI SEKOLAH MENENGAH
DAERAH PONTIAN
Kepada Tuan / Puan,
Borang soal selidik ini mengandungi tiga bahagian iaitu Bahagian A, B dan C. Anda
diminta melengkapkan kesemua bahagian tersebut dengan jujur dan ikhlas bagi
menjamin kesahihan penyelidikan. Segala maklumat peribadi yang dapat
mendedahkan identiti diri anda seperti nama, no kad pengenalan dan sebagainya tidak
akan digunakan.
Sekian, terima kasih.
Shek Kwai Fun

Fakulti Pendidikan,
Universiti Teknologi Malaysia,
81310, Skudai, Johor.
BORANG SOALSELIDIK
Soalselidik ini dijalankan untuk tujuan penyelidikan semata-mata. Segala maklumat
yang diperolehi daripada soalselidik ini akan digunakan hanya untuk tujuan
penyelidikan tersebut sahaja.
Bahagian A: Latar Belakang Responden
Arahan: Sila lengkapkan kenyataan pada no. 1, 2 dan 3 di bawah ini. serta tandakan
√ bagi kenyataan yang menggambarkan diri anda pada petak yang disediakan bagi
kenyataan no. 5 hingga 8 yang berikut.
1. Nama Sekolah : SMK ___________________________________

2. Nama Jabatan : ______________________________
3. Nama Panitia : ______________________________
4. Jantina Guru Kanan: Lelaki

Perempuan
5. Jantina Anda: Lelaki

Perempuan
6. Kaum Anda: Melayu

Cina
India
Lain-lain
7. Pengalaman Anda Menjadi Guru: Kurang dari 5 tahun

6 – 10 tahun
Melebihi 10 tahun
8. Pengalaman Anda Menjadi Ketua Panitia: Kurang dari 5 tahun

6 – 10 tahun
Melebihi 10 tahun
Arahan: Arahan berikut adalah untuk Bahagian B dan Bahagian C. Sila bulatkan
jawapan anda berdasarkan pilihan yang diberi.
Contoh:
Guru Kanan saya menggalakkan perbincangan di antara Ketua-ketua Panitia

di dalam jabatan.
Sekiranya Guru Kanan anda sangat menggalakkan perbincangan di antara Ketua-
ketua Panitia, maka anda perlu bulatkan angka 5.
Bahagian B: Jabatan Sebagai Sebuah Pasukan Kerja Berkesan

(Jabatan Adalah Pasukan Anda)
1 Guru Kanan jabatan saya menggalakkan ahli-ahli jabatan bekerja bersama
dan berkongsi tanggungjawab.
2 Ahli-ahli jabatan saya mempunyai matlamat yang jelas serta nyata.
3 Bahasa dalam komunikasi yang digunakan oleh ketua bidang jabatan adalah
jelas dan difahami oleh semua ahli jabatan saya.
4 Ahli-ahli jabatan saya mempunyai peluang sama untuk menyuarakan

pandangan/ idea/ komen dalam apa jua keputusan yang diambil oleh jabatan.
5 Apabila berhadapan dengan sesuatu masalah, semua ahli jabatan berpeluang

terlibat untuk mencari penyelesaian.
6 Ahli jabatan saya memahami dengan sempurna apa yang mereka patut
sumbangkan kepada jabatan.

7 Ahli jabatan saya menangani masalah konflik dengan cara membina.
8 Guru Kanan jabatan saya sentiasa memberi peluang kepada ahli-ahli jabatan
untuk menyuarakan pendapat dalam setiap keputusan yang diambil.
9 Semua ahli jabatan mempersetujui dan menyokong matlamat yang

dibangunkan oleh jabatan.
10 Ahli-ahli jabatan sentiasa mendengar dan memberi perhatian terhadap

maklumat yang disampaikan oleh jabatan lain.
11 Setiap pendapat yang saya suarakan mendapat perhatian dan pertimbangan

semua ahli jabatan.
12 Konflik yang berlaku dalam jabatan saya dianggap sebagai satu alternatif
untuk mencari penyelesaian.
13 Ahli jabatan mengetahui bahawa mereka diterima untuk bekerjasama.
14 Ahli jabatan saya bersedia memberi sokongan mencukupi kepada ahli-ahli

untuk menggalakkan rasa kepunyaan kepada jabatan.
15 Guru Kanan jabatan saya menaruh sepenuh kepercayaan terhadap

kemampuan ahli jabatan dalam melaksanakan tugas.
16 Matlamat yang dibangunkan oleh jabatan saya adalah spesifik, realistik dan
boleh dicapai.

17 Setiap maklumat disampaikan secara jujur dan terbuka di dalam jabatan, di
mana tiada terdapat agenda yang tersembunyi daripada pengetahuan
seseorang ahli.
18 Saya merasakan peranan dan pengaruh saya dalam membuat keputusan di

jabatan amat penting.
19 Setiap pertentangan pendapat yang berlaku dalam jabatan dapat diselesaikan

menerusi komunikasi terbuka serta persefahaman bersama.
20 Semua bakat dan kebolehan dialu-alukan dalam jabatan untuk

menyempurnakan tugas-tugas dengan lebih berkesan.
21 Ahli jabatan bersedia memberi cabaran positif yang mencukupi kepada ahli-
ahli lain sebagai galakan mempertingkatkan tahap kemampuan yang lebih
tinggi.
22 Guru Kanan jabatan saya mengambil berat dan memberi dorongan kepada
ahli-ahli jabatan untuk meningkatkan potensi kerja.
23 Semua ahli jabatan komited dengan matlamat jabatan dan memberikan

komitmen untuk mencapainya.
24 Maklumbalas serta tindakan segera oleh jabatan saya, setelah menerima

maklumat seperti yang diharapkan.
25 Hanya keputusan yang berkualiti dipilih sebagai keputusan akhir dan semua
ahli jabatan mempersetujuinya.

26 Setiap cadangan yang saya berikan terhadap penyelesaian masalah mendapat
penghargaan daripada ahli-ahli jabatan.
27 Usaha-usaha individu dapat dikoordinasikan bagi menjadikan jabatan lebih

berkesan.
28 Ahli jabatan berusaha mendapatkan hubungan yang sentiasa cukup baik

antara satu sama lain.
29 Guru Kanan jabatan saya bersikap terbuka dan melihat perbezaan pandangan
sebagai suatu yang sihat.
30 Sesuatu matlamat yang telah dibangunkan oleh jabatan saya tetapi tidak
dapat dicapai akan dinilai semula secara bersama untuk mengenalpasti
sebabnya.
31 Wujud perbincangan secara menyeluruh dalam jabatan saya yang

menggalakkan penyertaan semua ahli jabatan.
32 Saya yakin bahawa Guru Kanan jabatan saya akan membuat keputusan yang
memuaskan hati semua pihak.
33 Masalah dalam jabatan saya dapat diselesaikan secara bersama oleh ahli
jabatan melalui prosedur yang lengkap.
34 Ahli-ahli jabatan saya selalu bertanyakan sama ada tindakan dan prosedur
dilakukan oleh jabatan adalah yang terbaik.
35 Ahli-ahli jabatan saya bersikap terbuka dan jujur di antara satu dengan lain.

Bahagian C: Kepuasan Kerja Ahli Bekerja Dalam Jabatan
1 Bekerja secara bersama-sama dalam jabatan adalah kesukaan saya.
2 Bekerja dalam jabatan adalah menyeronokkan dan tidak membosankan bagi

saya.
3 Saya lebih seronok menghabiskan masa terluang bersama dengan ahli

jabatan yang lain.
4 Saya berasa kecewa kerana telah memilih untuk berada dalam jabatan.
5 Saya berasa puas apabila dapat memberikan sumbangan untuk kejayaan

jabatan.
6 Saya sentiasa bersemangat untuk melaksanakan tugas dalam jabatan.
7 Adakalanya saya berasa seperti terpaksa melakukan tugas-tugas dalam

jabatan.
8 Semua ahli dalam jabatan saya berpuas hati dengan Guru Kanan kami.

LAMPIRAN C
Analisis Item Bahagian B – Faktor Keberkesanan Kerja Berpasukan Dalam

Jabatan Bahasa
Descriptives - Kepimpinan Yang Efektif

Descriptive Statistics
N Minimum Maximum Mean Std. Deviation

b1 28 3.00 5.00 4.1429 .59094
b8 28 2.00 5.00 4.1429 .75593
b15 28 2.00 5.00 4.0357 .69293
b22 28 1.00 5.00 4.0357 .88117
b29 28 3.00 5.00 4.2500 .58531
Valid N (listwise) 28
Descriptives - Matlamat Yang Jelas


b2 28 3.00 5.00 4.1786 .54796
b9 28 3.00 5.00 4.1786 .54796
b16 28 2.00 5.00 4.0714 .71640
b23 28 3.00 5.00 4.1071 .62889
b30 28 2.00 5.00 4.1071 .73733
Descriptives - Komunikasi Berkesan


b3 28 3.00 5.00 4.2857 .59982
b10 28 2.00 5.00 3.9643 .74447
b17 28 3.00 5.00 4.2143 .73822
b24 28 2.00 5.00 4.1429 .70523
b31 28 2.00 5.00 3.8929 .78595
Descriptives - Penglibatan Dalam Membuat Keputusan

b4 28 3.00 5.00 4.2857 .59982
b11 28 2.00 5.00 4.0000 .76980
b18 28 1.00 5.00 3.9643 .88117
b25 28 3.00 5.00 4.2500 .64550
b32 28 3.00 5.00 4.1071 .62889
Descriptives - Penyelesaian Masalah


b5 28 2.00 5.00 4.0714 .81325
b12 28 3.00 5.00 3.9643 .57620
b19 28 2.00 5.00 4.1071 .68526
b26 28 3.00 5.00 4.1071 .68526
b33 28 3.00 5.00 4.0714 .53945
Descriptives - Tanggungjawab Yang Jelas


b6 28 2.00 5.00 4.1429 .65060
b13 28 3.00 5.00 4.0714 .46576
b20 28 3.00 5.00 4.2500 .58531
b27 28 2.00 5.00 4.0000 .54433
b34 28 3.00 5.00 3.8929 .56695
Descriptives - Hubungan Interpersonal


b7 28 3.00 5.00 4.0714 .46576
b14 28 3.00 5.00 4.1071 .49735
b21 28 2.00 5.00 3.9643 .63725
b28 28 3.00 5.00 4.1786 .47559
b35 28 3.00 5.00 4.1429 .59094
Analisis Item Bahagian B - Faktor Keberkesanan Kerja Berpasukan Dalam
Descriptives- Kepimpinan Yang Efektif


b1 36 3.00 5.00 4.2222 .48469
b8 36 4.00 5.00 4.1944 .40139
b15 36 3.00 5.00 4.1389 .42445
b22 36 3.00 5.00 4.2778 .51331
b29 36 3.00 5.00 4.3056 .52478
Descriptives- Matlamat Yang Jelas


b2 36 3.00 5.00 4.0000 .47809
b9 36 3.00 5.00 4.2778 .51331
b16 36 3.00 5.00 4.1389 .42445
b23 36 3.00 5.00 4.3056 .52478
b30 36 3.00 5.00 4.1111 .52251
Descriptives- Komunikasi Berkesan


b3 36 3.00 5.00 4.3056 .52478
b10 36 3.00 5.00 4.1389 .42445
b17 36 3.00 5.00 4.2222 .54043
b24 36 3.00 5.00 4.1389 .42445
b31 36 3.00 5.00 4.1111 .52251
Descriptives- Penglibatan Dalam Membuat Keputusan

b4 36 3.00 5.00 4.3333 .53452
b11 36 3.00 5.00 4.0833 .55420
b18 36 3.00 5.00 4.0278 .44633
b25 36 3.00 5.00 4.1111 .46462
b32 36 4.00 5.00 4.3056 .46718
Descriptives- Penyelesaian Masalah

b5 36 4.00 5.00 4.2500 .43916
b12 36 3.00 5.00 4.1111 .57459
b19 36 3.00 5.00 4.1944 .52478
b26 36 3.00 5.00 4.0278 .44633
b33 36 4.00 5.00 4.2778 .45426
Descriptives- Tanggungjawab Yang Jelas


b6 36 3.00 5.00 4.1944 .52478
b13 36 3.00 5.00 4.1111 .39841
b20 36 3.00 5.00 4.2500 .50000
b27 36 3.00 5.00 4.1944 .52478
b34 36 3.00 5.00 4.1111 .52251
Descriptives- Hubungan Interpersonal


b7 36 3.00 5.00 4.1111 .39841
b14 36 3.00 5.00 4.0556 .33333
b21 36 3.00 5.00 4.1667 .50709
b28 36 3.00 5.00 4.1944 .52478
b35 36 4.00 5.00 4.2778 .45426
T-Test – Jabatan Bahasa Dan Jabatan Sains Sosial
Group Statistics
Std. Error
Nama Jabatan N Mean Std. Deviation Mean
Kerja berpasukan Jabatan Bahasa 28 4.0987 .44743 .08456
Jabatan Sains Sosial 36 4.3333 .47809 .07968
Kepuasan kerja Jabatan Bahasa 28 3.8393 .45371 .08574
Jabatan Sains Sosial 36 3.8472 .40324 .06721
Independent Samples Test
Levene's Test for

Equality of Variances t-test for Equality of Means
95% Confidence
Interval of the
Mean Std. Error Difference
F Sig. t df Sig. (2-tailed) Difference Difference Lower Upper
Kerja berpasukan Equal variances
3.755 .057 -2.002 62 .050 -.23459 .11717 -.46880 -.00038
assumed
Equal variances
-2.019 59.841 .048 -.23459 .11619 -.46701 -.00218
not assumed
Kepuasan kerja Equal variances
.041 .840 -.074 62 .941 -.00794 .10733 -.22249 .20661
assumed
Equal variances
-.073 54.498 .942 -.00794 .10894 -.22631 .21044
not assumed
Correlations- Hubungan Keberkesanan Kerja Berpasukan Dengan Kepuasan

Kerja Dalam Jabatan Bahasa
Mean Std. Deviation N

Kerja berpasukan 4.0987 .44743 28
Kepuasan kerja 3.8393 .45371 28
Correlations
Kerja Kepuasan
berpasukan kerja
Kerja berpasukan Pearson Correlation 1 .641**
Sig. (2-tailed) .000
Sum of Squares and
5.405 3.514
Cross-products
Covariance .200 .130
N 28 28
Kepuasan kerja Pearson Correlation .641** 1
Sig. (2-tailed) .000
Sum of Squares and
3.514 5.558
Cross-products
Covariance .130 .206
N 28 28
**. Correlation is significant at the 0.01 level (2-tailed).
Correlations – Hubungan Keberkesanan Kerja Berpasukan Dengan Kepuasan

Kerja Dalam Jabatan Sains Sosial
Mean Std. Deviation N

keseluruhan kerja
4.1765 .21590 36
berpasukan
keseluruhan
3.8472 .40324 36
kepuasan kerja
Correlations
keseluruhan keseluruhan
kerja kepuasan
berpasukan kerja
keseluruhan kerja Pearson Correlation 1 -.054
berpasukan Sig. (2-tailed) .753
Sum of Squares and
1.631 -.165
Cross-products
Covariance .047 -.005
N 36 36
keseluruhan Pearson Correlation -.054 1
kepuasan kerja Sig. (2-tailed) .753
Sum of Squares and
-.165 5.691
Cross-products
Covariance -.005 .163
N 36 36
Jabatan Bahasa (Peratus Dan Kekerapan)
Frequencies – Kepimpinan Yang Efektif

Statistics
b1 b8 b15 b22 b29

N Valid 28 28 28 28 28
Missing 0 0 0 0 0
Mean 4.1429 4.1429 4.0357 4.0357 4.2500
Median 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000
Std. Deviation .59094 .75593 .69293 .88117 .58531
Minimum 3.00 2.00 2.00 1.00 3.00
Maximum 5.00 5.00 5.00 5.00 5.00
Sum 116.00 116.00 113.00 113.00 119.00
Frequency Table
b1
Cumulative
Frequency Percent Valid Percent Percent
Valid KS 3 10.7 10.7 10.7
S 18 64.3 64.3 75.0
SS 7 25.0 25.0 100.0
Total 28 100.0 100.0
b8
Cumulative
Valid TS 1 3.6 3.6 3.6
KS 3 10.7 10.7 14.3
S 15 53.6 53.6 67.9
SS 9 32.1 32.1 100.0
Total 28 100.0 100.0
b15
Cumulative
Valid TS 1 3.6 3.6 3.6
KS 3 10.7 10.7 14.3
S 18 64.3 64.3 78.6
SS 6 21.4 21.4 100.0
Total 28 100.0 100.0
b22
Cumulative
Valid STS 1 3.6 3.6 3.6
KS 4 14.3 14.3 17.9
S 15 53.6 53.6 71.4
SS 8 28.6 28.6 100.0
Total 28 100.0 100.0
b29
Cumulative
Valid KS 2 7.1 7.1 7.1
S 17 60.7 60.7 67.9
SS 9 32.1 32.1 100.0
Total 28 100.0 100.0
Frequencies- Matlamat Yang Jelas

Statistics
b2 b9 b16 b23 b30

N Valid 28 28 28 28 28
Missing 0 0 0 0 0
Mean 4.1786 4.1786 4.0714 4.1071 4.1071
Median 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000
Std. Deviation .54796 .54796 .71640 .62889 .73733
Minimum 3.00 3.00 2.00 3.00 2.00
Maximum 5.00 5.00 5.00 5.00 5.00
Sum 117.00 117.00 114.00 115.00 115.00
Frequency Table
b2
Cumulative
Valid KS 2 7.1 7.1 7.1
S 19 67.9 67.9 75.0
SS 7 25.0 25.0 100.0
Total 28 100.0 100.0
b9
Cumulative
Valid KS 2 7.1 7.1 7.1
S 19 67.9 67.9 75.0
SS 7 25.0 25.0 100.0
Total 28 100.0 100.0
b16
Cumulative
Valid TS 1 3.6 3.6 3.6
KS 3 10.7 10.7 14.3
S 17 60.7 60.7 75.0
SS 7 25.0 25.0 100.0
Total 28 100.0 100.0
b23
Cumulative
Valid KS 4 14.3 14.3 14.3
S 17 60.7 60.7 75.0
SS 7 25.0 25.0 100.0
Total 28 100.0 100.0
b30
Cumulative
Valid TS 1 3.6 3.6 3.6
KS 3 10.7 10.7 14.3
S 16 57.1 57.1 71.4
SS 8 28.6 28.6 100.0
Total 28 100.0 100.0
Frequencies – Komunikasi Berkesan

Statistics
b3 b10 b17 b24 b31

N Valid 28 28 28 28 28
Missing 0 0 0 0 0
Mean 4.2857 3.9643 4.2143 4.1429 3.8929
Median 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000
Std. Deviation .59982 .74447 .73822 .70523 .78595
Minimum 3.00 2.00 3.00 2.00 2.00
Maximum 5.00 5.00 5.00 5.00 5.00
Sum 120.00 111.00 118.00 116.00 109.00
Frequency Table
b3
Cumulative
Valid KS 2 7.1 7.1 7.1
S 16 57.1 57.1 64.3
SS 10 35.7 35.7 100.0
Total 28 100.0 100.0
b10
Cumulative
Valid TS 1 3.6 3.6 3.6
KS 5 17.9 17.9 21.4
S 16 57.1 57.1 78.6
SS 6 21.4 21.4 100.0
Total 28 100.0 100.0
b17
Cumulative
Valid KS 5 17.9 17.9 17.9
S 12 42.9 42.9 60.7
SS 11 39.3 39.3 100.0
Total 28 100.0 100.0
b24
Cumulative
Valid TS 1 3.6 3.6 3.6
KS 2 7.1 7.1 10.7
S 17 60.7 60.7 71.4
SS 8 28.6 28.6 100.0
Total 28 100.0 100.0
b31
Cumulative
Valid TS 1 3.6 3.6 3.6
KS 7 25.0 25.0 28.6
S 14 50.0 50.0 78.6
SS 6 21.4 21.4 100.0
Total 28 100.0 100.0
Frequencies – Penglibatan Dalam Membuat Keputusan
Statistics
b4 b11 b18 b25 b32

N Valid 28 28 28 28 28
Missing 0 0 0 0 0
Mean 4.2857 4.0000 3.9643 4.2500 4.1071
Median 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000
Std. Deviation .59982 .76980 .88117 .64550 .62889
Minimum 3.00 2.00 1.00 3.00 3.00
Maximum 5.00 5.00 5.00 5.00 5.00
Sum 120.00 112.00 111.00 119.00 115.00
Frequency Table
b4
Cumulative
Valid KS 2 7.1 7.1 7.1
S 16 57.1 57.1 64.3
SS 10 35.7 35.7 100.0
Total 28 100.0 100.0
b11
Cumulative
Valid TS 1 3.6 3.6 3.6
KS 5 17.9 17.9 21.4
S 15 53.6 53.6 75.0
SS 7 25.0 25.0 100.0
Total 28 100.0 100.0
b18
Cumulative
Valid STS 1 3.6 3.6 3.6
KS 5 17.9 17.9 21.4
S 15 53.6 53.6 75.0
SS 7 25.0 25.0 100.0
Total 28 100.0 100.0
b25
Cumulative
Valid KS 3 10.7 10.7 10.7
S 15 53.6 53.6 64.3
SS 10 35.7 35.7 100.0
Total 28 100.0 100.0
b32
Cumulative
Valid KS 4 14.3 14.3 14.3
S 17 60.7 60.7 75.0
SS 7 25.0 25.0 100.0
Total 28 100.0 100.0
Frequencies – Penyelesaian Masalah

Statistics
b5 b12 b19 b26 b33

N Valid 28 28 28 28 28
Missing 0 0 0 0 0
Mean 4.0714 3.9643 4.1071 4.1071 4.0714
Median 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000
Std. Deviation .81325 .57620 .68526 .68526 .53945
Minimum 2.00 3.00 2.00 3.00 3.00
Maximum 5.00 5.00 5.00 5.00 5.00
Sum 114.00 111.00 115.00 115.00 114.00
Frequency Table
b5
Cumulative
Valid TS 2 7.1 7.1 7.1
KS 2 7.1 7.1 14.3
S 16 57.1 57.1 71.4
SS 8 28.6 28.6 100.0
Total 28 100.0 100.0
b12
Cumulative
Valid KS 5 17.9 17.9 17.9
S 19 67.9 67.9 85.7
SS 4 14.3 14.3 100.0
Total 28 100.0 100.0
b19
Cumulative
Valid TS 1 3.6 3.6 3.6
KS 2 7.1 7.1 10.7
S 18 64.3 64.3 75.0
SS 7 25.0 25.0 100.0
Total 28 100.0 100.0
b26
Cumulative
Valid KS 5 17.9 17.9 17.9
S 15 53.6 53.6 71.4
SS 8 28.6 28.6 100.0
Total 28 100.0 100.0
b33
Cumulative
Valid KS 3 10.7 10.7 10.7
S 20 71.4 71.4 82.1
SS 5 17.9 17.9 100.0
Total 28 100.0 100.0
Frequencies – Tanggungjawab Yang Jelas

Statistics
b6 b13 b20 b27 b34

N Valid 28 28 28 28 28
Missing 0 0 0 0 0
Mean 4.1429 4.0714 4.2500 4.0000 3.8929
Median 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000
Std. Deviation .65060 .46576 .58531 .54433 .56695
Minimum 2.00 3.00 3.00 2.00 3.00
Maximum 5.00 5.00 5.00 5.00 5.00
Sum 116.00 114.00 119.00 112.00 109.00
Frequency Table
b6
Cumulative
Valid TS 1 3.6 3.6 3.6
KS 1 3.6 3.6 7.1
S 19 67.9 67.9 75.0
SS 7 25.0 25.0 100.0
Total 28 100.0 100.0
b13
Cumulative
Valid KS 2 7.1 7.1 7.1
S 22 78.6 78.6 85.7
SS 4 14.3 14.3 100.0
Total 28 100.0 100.0
b20
Cumulative
Valid KS 2 7.1 7.1 7.1
S 17 60.7 60.7 67.9
SS 9 32.1 32.1 100.0
Total 28 100.0 100.0
b27
Cumulative
Valid TS 1 3.6 3.6 3.6
KS 1 3.6 3.6 7.1
S 23 82.1 82.1 89.3
SS 3 10.7 10.7 100.0
Total 28 100.0 100.0
b34
Cumulative
Valid KS 6 21.4 21.4 21.4
S 19 67.9 67.9 89.3
SS 3 10.7 10.7 100.0
Total 28 100.0 100.0
Frequencies – Hubungan Interpersonal

Statistics
b7 b14 b21 b28 b35

N Valid 28 28 28 28 28
Missing 0 0 0 0 0
Mean 4.0714 4.1071 3.9643 4.1786 4.1429
Median 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000
Std. Deviation .46576 .49735 .63725 .47559 .59094
Minimum 3.00 3.00 2.00 3.00 3.00
Maximum 5.00 5.00 5.00 5.00 5.00
Sum 114.00 115.00 111.00 117.00 116.00
Frequency Table
b7
Cumulative
Valid KS 2 7.1 7.1 7.1
S 22 78.6 78.6 85.7
SS 4 14.3 14.3 100.0
Total 28 100.0 100.0
b14
Cumulative
Valid KS 2 7.1 7.1 7.1
S 21 75.0 75.0 82.1
SS 5 17.9 17.9 100.0
Total 28 100.0 100.0
b21
Cumulative
Valid TS 1 3.6 3.6 3.6
KS 3 10.7 10.7 14.3
S 20 71.4 71.4 85.7
SS 4 14.3 14.3 100.0
Total 28 100.0 100.0
b28
Cumulative
Valid KS 1 3.6 3.6 3.6
S 21 75.0 75.0 78.6
SS 6 21.4 21.4 100.0
Total 28 100.0 100.0
b35
Cumulative
Valid KS 3 10.7 10.7 10.7
S 18 64.3 64.3 75.0
SS 7 25.0 25.0 100.0
Total 28 100.0 100.0
Frequencies- Kepimpinan Yang efektif

Statistics
b1 b8 b15 b22 b29

N Valid 36 36 36 36 36
Missing 0 0 0 0 0
Mean 4.2222 4.1944 4.1389 4.2778 4.3056
Median 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000
Std. Deviation .48469 .40139 .42445 .51331 .52478
Minimum 3.00 4.00 3.00 3.00 3.00
Maximum 5.00 5.00 5.00 5.00 5.00
Sum 152.00 151.00 149.00 154.00 155.00
Frequency Table
b1
Cumulative
Valid KS 1 2.8 2.8 2.8
S 26 72.2 72.2 75.0
SS 9 25.0 25.0 100.0
Total 36 100.0 100.0
b8
Cumulative
Valid S 29 80.6 80.6 80.6
SS 7 19.4 19.4 100.0
Total 36 100.0 100.0
b15
Cumulative
Valid KS 1 2.8 2.8 2.8
S 29 80.6 80.6 83.3
SS 6 16.7 16.7 100.0
Total 36 100.0 100.0
b22
Cumulative
Valid KS 1 2.8 2.8 2.8
S 24 66.7 66.7 69.4
SS 11 30.6 30.6 100.0
Total 36 100.0 100.0
b29
Cumulative
Valid KS 1 2.8 2.8 2.8
S 23 63.9 63.9 66.7
SS 12 33.3 33.3 100.0
Total 36 100.0 100.0
Frequencies- Matlamat yang Jelas

Statistics
b2 b9 b16 b23 b30

N Valid 36 36 36 36 36
Missing 0 0 0 0 0
Mean 4.0000 4.2778 4.1389 4.3056 4.1111
Median 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000
Std. Deviation .47809 .51331 .42445 .52478 .52251
Minimum 3.00 3.00 3.00 3.00 3.00
Maximum 5.00 5.00 5.00 5.00 5.00
Sum 144.00 154.00 149.00 155.00 148.00
Frequency Table
b2
Cumulative
Valid KS 4 11.1 11.1 11.1
S 28 77.8 77.8 88.9
SS 4 11.1 11.1 100.0
Total 36 100.0 100.0
b9
Cumulative
Valid KS 1 2.8 2.8 2.8
S 24 66.7 66.7 69.4
SS 11 30.6 30.6 100.0
Total 36 100.0 100.0
b16
Cumulative
Valid KS 1 2.8 2.8 2.8
S 29 80.6 80.6 83.3
SS 6 16.7 16.7 100.0
Total 36 100.0 100.0
b23
Cumulative
Valid KS 1 2.8 2.8 2.8
S 23 63.9 63.9 66.7
SS 12 33.3 33.3 100.0
Total 36 100.0 100.0
b30
Cumulative
Valid KS 3 8.3 8.3 8.3
S 26 72.2 72.2 80.6
SS 7 19.4 19.4 100.0
Total 36 100.0 100.0
Frequencies – Komunikasi Berkesan

Statistics
b3 b10 b17 b24 b31

N Valid 36 36 36 36 36
Missing 0 0 0 0 0
Mean 4.3056 4.1389 4.2222 4.1389 4.1111
Median 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000
Std. Deviation .52478 .42445 .54043 .42445 .52251
Minimum 3.00 3.00 3.00 3.00 3.00
Maximum 5.00 5.00 5.00 5.00 5.00
Sum 155.00 149.00 152.00 149.00 148.00
Frequency Table
b3
Cumulative
Valid KS 1 2.8 2.8 2.8
S 23 63.9 63.9 66.7
SS 12 33.3 33.3 100.0
Total 36 100.0 100.0
b10
Cumulative
Valid KS 1 2.8 2.8 2.8
S 29 80.6 80.6 83.3
SS 6 16.7 16.7 100.0
Total 36 100.0 100.0
b17
Cumulative
Valid KS 2 5.6 5.6 5.6
S 24 66.7 66.7 72.2
SS 10 27.8 27.8 100.0
Total 36 100.0 100.0
b24
Cumulative
Valid KS 1 2.8 2.8 2.8
S 29 80.6 80.6 83.3
SS 6 16.7 16.7 100.0
Total 36 100.0 100.0
b31
Cumulative
Valid KS 3 8.3 8.3 8.3
S 26 72.2 72.2 80.6
SS 7 19.4 19.4 100.0
Total 36 100.0 100.0
Frequencies –Penglibatan Dalam Membuat Keputusan

Statistics
b4 b11 b18 b25 b32

N Valid 36 36 36 36 36
Missing 0 0 0 0 0
Mean 4.3333 4.0833 4.0278 4.1111 4.3056
Median 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000
Std. Deviation .53452 .55420 .44633 .46462 .46718
Minimum 3.00 3.00 3.00 3.00 4.00
Maximum 5.00 5.00 5.00 5.00 5.00
Sum 156.00 147.00 145.00 148.00 155.00
Frequency Table
b4
Cumulative
Valid KS 1 2.8 2.8 2.8
S 22 61.1 61.1 63.9
SS 13 36.1 36.1 100.0
Total 36 100.0 100.0
b11
Cumulative
Valid KS 4 11.1 11.1 11.1
S 25 69.4 69.4 80.6
SS 7 19.4 19.4 100.0
Total 36 100.0 100.0
b18
Cumulative
Valid KS 3 8.3 8.3 8.3
S 29 80.6 80.6 88.9
SS 4 11.1 11.1 100.0
Total 36 100.0 100.0
b25
Cumulative
Valid KS 2 5.6 5.6 5.6
S 28 77.8 77.8 83.3
SS 6 16.7 16.7 100.0
Total 36 100.0 100.0
b32
Cumulative
Valid S 25 69.4 69.4 69.4
SS 11 30.6 30.6 100.0
Total 36 100.0 100.0
Frequencies – Penyelesaian Masalah

Statistics
b5 b12 b19 b26 b33

N Valid 36 36 36 36 36
Missing 0 0 0 0 0
Mean 4.2500 4.1111 4.1944 4.0278 4.2778
Median 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000
Std. Deviation .43916 .57459 .52478 .44633 .45426
Minimum 4.00 3.00 3.00 3.00 4.00
Maximum 5.00 5.00 5.00 5.00 5.00
Sum 153.00 148.00 151.00 145.00 154.00
Frequency Table
b5
Cumulative
Valid S 27 75.0 75.0 75.0
SS 9 25.0 25.0 100.0
Total 36 100.0 100.0
b12
Cumulative
Valid KS 4 11.1 11.1 11.1
S 24 66.7 66.7 77.8
SS 8 22.2 22.2 100.0
Total 36 100.0 100.0
b19
Cumulative
Valid KS 2 5.6 5.6 5.6
S 25 69.4 69.4 75.0
SS 9 25.0 25.0 100.0
Total 36 100.0 100.0
b26
Cumulative
Valid KS 3 8.3 8.3 8.3
S 29 80.6 80.6 88.9
SS 4 11.1 11.1 100.0
Total 36 100.0 100.0
b33
Cumulative
Valid S 26 72.2 72.2 72.2
SS 10 27.8 27.8 100.0
Total 36 100.0 100.0
Frequencies – Tanggungjawab yang Jelas

Statistics
b6 b13 b20 b27 b34

N Valid 36 36 36 36 36
Missing 0 0 0 0 0
Mean 4.1944 4.1111 4.2500 4.1944 4.1111
Median 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000
Std. Deviation .52478 .39841 .50000 .52478 .52251
Minimum 3.00 3.00 3.00 3.00 3.00
Maximum 5.00 5.00 5.00 5.00 5.00
Sum 151.00 148.00 153.00 151.00 148.00
Frequency Table
b6
Cumulative
Valid KS 2 5.6 5.6 5.6
S 25 69.4 69.4 75.0
SS 9 25.0 25.0 100.0
Total 36 100.0 100.0
b13
Cumulative
Valid KS 1 2.8 2.8 2.8
S 30 83.3 83.3 86.1
SS 5 13.9 13.9 100.0
Total 36 100.0 100.0
b20
Cumulative
Valid KS 1 2.8 2.8 2.8
S 25 69.4 69.4 72.2
SS 10 27.8 27.8 100.0
Total 36 100.0 100.0
b27
Cumulative
Valid KS 2 5.6 5.6 5.6
S 25 69.4 69.4 75.0
SS 9 25.0 25.0 100.0
Total 36 100.0 100.0
b34
Cumulative
Valid KS 3 8.3 8.3 8.3
S 26 72.2 72.2 80.6
SS 7 19.4 19.4 100.0
Total 36 100.0 100.0
Frequencies – Hubungan Interpersonal

Statistics
b7 b14 b21 b28 b35

N Valid 36 36 36 36 36
Missing 0 0 0 0 0
Mean 4.1111 4.0556 4.1667 4.1944 4.2778
Median 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000 4.0000
Std. Deviation .39841 .33333 .50709 .52478 .45426
Minimum 3.00 3.00 3.00 3.00 4.00
Maximum 5.00 5.00 5.00 5.00 5.00
Sum 148.00 146.00 150.00 151.00 154.00
Frequency Table
b7
Cumulative
Valid KS 1 2.8 2.8 2.8
S 30 83.3 83.3 86.1
SS 5 13.9 13.9 100.0
Total 36 100.0 100.0
b14
Cumulative
Valid KS 1 2.8 2.8 2.8
S 32 88.9 88.9 91.7
SS 3 8.3 8.3 100.0
Total 36 100.0 100.0
b21
Cumulative
Valid KS 2 5.6 5.6 5.6
S 26 72.2 72.2 77.8
SS 8 22.2 22.2 100.0
Total 36 100.0 100.0
b28
Cumulative
Valid KS 2 5.6 5.6 5.6
S 25 69.4 69.4 75.0
SS 9 25.0 25.0 100.0
Total 36 100.0 100.0
b35
Cumulative
Valid S 26 72.2 72.2 72.2
SS 10 27.8 27.8 100.0
Total 36 100.0 100.0
Jabatan Bahasa
Frequencies – Kepuasan Kerja

Statistics
Kepuasan kerja
N Valid 28
Missing 0
Mean 3.8393
Median 3.7500
Std. Deviation .45371
Minimum 3.00
Maximum 4.88
Kepuasan kerja
Cumulative
Valid KS 1 3.6 3.6 3.6
3.13 1 3.6 3.6 7.1
3.25 1 3.6 3.6 10.7
3.38 2 7.1 7.1 17.9
3.50 1 3.6 3.6 21.4
3.63 4 14.3 14.3 35.7
3.75 5 17.9 17.9 53.6
3.88 3 10.7 10.7 64.3
S 3 10.7 10.7 75.0
4.13 3 10.7 10.7 85.7
4.25 1 3.6 3.6 89.3
4.75 2 7.1 7.1 96.4
4.88 1 3.6 3.6 100.0
Total 28 100.0 100.0
Frequency Table
c1
Cumulative
Valid KS 2 7.1 7.1 7.1
S 16 57.1 57.1 64.3
SS 10 35.7 35.7 100.0
Total 28 100.0 100.0
c2
Cumulative
Valid KS 3 10.7 10.7 10.7
S 20 71.4 71.4 82.1
SS 5 17.9 17.9 100.0
Total 28 100.0 100.0
c3
Cumulative
Valid TS 4 14.3 14.3 14.3
KS 10 35.7 35.7 50.0
S 13 46.4 46.4 96.4
SS 1 3.6 3.6 100.0
Total 28 100.0 100.0
c4
Cumulative
Valid STS 1 3.6 3.6 3.6
TS 5 17.9 17.9 21.4
KS 7 25.0 25.0 46.4
S 10 35.7 35.7 82.1
SS 5 17.9 17.9 100.0
Total 28 100.0 100.0
c5
Cumulative
Valid KS 2 7.1 7.1 7.1
S 17 60.7 60.7 67.9
SS 9 32.1 32.1 100.0
Total 28 100.0 100.0
c6
Cumulative
Valid KS 3 10.7 10.7 10.7
S 17 60.7 60.7 71.4
SS 8 28.6 28.6 100.0
Total 28 100.0 100.0
c7
Cumulative
Valid STS 3 10.7 10.7 10.7
TS 6 21.4 21.4 32.1
KS 8 28.6 28.6 60.7
S 9 32.1 32.1 92.9
SS 2 7.1 7.1 100.0
Total 28 100.0 100.0
c8
Cumulative
Valid KS 5 17.9 17.9 17.9
S 17 60.7 60.7 78.6
SS 6 21.4 21.4 100.0
Total 28 100.0 100.0
Frequencies – Kepuasan Kerja

Statistics
keseluruhan kepuasan kerja

N Valid 36
Missing 0
Mean 3.8472
Median 3.7500
Minimum 3.25
Maximum 4.88
keseluruhan kepuasan kerja
Cumulative
Valid 3.25 4 11.1 11.1 11.1
3.38 2 5.6 5.6 16.7
3.50 2 5.6 5.6 22.2
3.63 5 13.9 13.9 36.1
3.75 7 19.4 19.4 55.6
3.88 2 5.6 5.6 61.1
S 4 11.1 11.1 72.2
4.13 3 8.3 8.3 80.6
4.25 1 2.8 2.8 83.3
4.38 4 11.1 11.1 94.4
4.63 1 2.8 2.8 97.2
4.88 1 2.8 2.8 100.0
Total 36 100.0 100.0
Frequency Table
c1
Cumulative
Valid S 24 66.7 66.7 66.7
SS 12 33.3 33.3 100.0
Total 36 100.0 100.0
c2
Cumulative
Valid S 27 75.0 75.0 75.0
SS 9 25.0 25.0 100.0
Total 36 100.0 100.0
c3
Cumulative
Valid STS 2 5.6 5.6 5.6
TS 9 25.0 25.0 30.6
KS 6 16.7 16.7 47.2
S 17 47.2 47.2 94.4
SS 2 5.6 5.6 100.0
Total 36 100.0 100.0
c4
Cumulative
Valid STS 6 16.7 16.7 16.7
TS 8 22.2 22.2 38.9
KS 8 22.2 22.2 61.1
S 9 25.0 25.0 86.1
SS 5 13.9 13.9 100.0
Total 36 100.0 100.0
c5
Cumulative
Valid KS 2 5.6 5.6 5.6
S 18 50.0 50.0 55.6
SS 16 44.4 44.4 100.0
Total 36 100.0 100.0
c6
Cumulative
Valid KS 1 2.8 2.8 2.8
S 27 75.0 75.0 77.8
SS 8 22.2 22.2 100.0
Total 36 100.0 100.0
c7
Cumulative
Valid TS 11 30.6 30.6 30.6
KS 6 16.7 16.7 47.2
S 15 41.7 41.7 88.9
SS 4 11.1 11.1 100.0
Total 36 100.0 100.0
c8
Cumulative
Valid KS 3 8.3 8.3 8.3
S 27 75.0 75.0 83.3
SS 6 16.7 16.7 100.0
Total 36 100.0 100.0
Frequencies- Kerja Berpasukan Keseluruh Jabatan Bahasa Dan Jabatan Sains
Sosial
Statistics
Kerja berpasukan
N Valid 64
Missing 0
Mean 4.2307
Median 4.0000
Minimum 2.79
Maximum 5.00
Kerja berpasukan
Cumulative
Valid 2.79 1 1.6 1.6 1.6
3.21 1 1.6 1.6 3.1
3.47 1 1.6 1.6 4.7
3.62 1 1.6 1.6 6.3
3.68 1 1.6 1.6 7.8
3.91 1 1.6 1.6 9.4
3.94 1 1.6 1.6 10.9
3.97 3 4.7 4.7 15.6
S 24 37.5 37.5 53.1
4.03 3 4.7 4.7 57.8
4.09 1 1.6 1.6 59.4
4.21 1 1.6 1.6 60.9
4.24 1 1.6 1.6 62.5
4.26 1 1.6 1.6 64.1
4.32 1 1.6 1.6 65.6
4.35 2 3.1 3.1 68.8
4.38 1 1.6 1.6 70.3
4.41 1 1.6 1.6 71.9
4.44 1 1.6 1.6 73.4
4.50 2 3.1 3.1 76.6
4.59 1 1.6 1.6 78.1
4.62 1 1.6 1.6 79.7
4.88 1 1.6 1.6 81.3
SS 12 18.8 18.8 100.0
Total 64 100.0 100.0
Frequencies- Kepuasan Kerja Keseluruhan Jabatan Bahasa Dan Jabatan Sains
Sosial
Statistics
Kepuasan kerja
N Valid 64
Missing 0
Mean 3.8438
Median 3.7500
Minimum 3.00
Maximum 4.88
Kepuasan kerja
Cumulative
Valid KS 1 1.6 1.6 1.6
3.13 1 1.6 1.6 3.1
3.25 5 7.8 7.8 10.9
3.38 4 6.3 6.3 17.2
3.50 3 4.7 4.7 21.9
3.63 9 14.1 14.1 35.9
3.75 12 18.8 18.8 54.7
3.88 5 7.8 7.8 62.5
S 7 10.9 10.9 73.4
4.13 6 9.4 9.4 82.8
4.25 2 3.1 3.1 85.9
4.38 4 6.3 6.3 92.2
4.63 1 1.6 1.6 93.8
4.75 2 3.1 3.1 96.9
4.88 2 3.1 3.1 100.0
Total 64 100.0 100.0

Keberkesanan Kerja Berpasukan Dan Kepuasan Kerja Ketua Panitia

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Keberkesanan Kerja Berpasukan Dan Kepuasan Kerja Ketua Panitia

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KEBERKESANAN KERJA BERPASUKAN DAN KEPUASAN KERJA

KETUA PANITIA DALAM JABATAN BAHASA DAN SAINS SOSIAL

DI SEKOLAH MENENGAH DAERAH PONTIAN

SHEK KWAI FUN

Laporan projek ini dikemukakan sebagai memenuhi

Kerja berpasukan merupakan satu cara kerjasama yang perlu diamalkan di

Teamwork as one of the method co-operation need to be implimentation in

BAB PERKARA MUKA

SENARAI RAJAH xiii

SENARAI LAMPIRAN xiv

5 PERBINCANGAN, KESIMPULAN DAN CADANGAN

No. Jadual Tajuk Muka Surat

3.1 Bilangan Ketua Panitia Dalam Jabatan Bahasa Dan

No. Rajah Tajuk Muka Surat

1.1 Rangka Konsep Kajian Keberkesanan Kerja

2.1 Suasana Berpasukan Yang Baik Dalam Organisasi 18

2.2 Struktur Pengurusan Kualiti/Produktiviti Dalam Kerja

LAMPIRAN Tajuk Muka Surat

A Contoh Soal Selidik 105

B Surat pengesahan status pelajar daripada

C Analisis Item 113

Pihak pengurusan telah lama mengamalkan kerja berpasukan di sekolah tetapi

Kerja berpasukan juga akan dapat menyatupadukan seluruh kakitangan

Kajian-kajian yang lepas telah membuktikan bahawa kerja berpasukan boleh

Manusia mengharapkan adanya kepuasan dalam kerjanya, kerana kepuasan

Kerja berpasukan yang efektif di kalangan Ketua Panitia dan guru-guru di

Mengikut dapatan kajian Razali (1999), didapati bahawa pekerja yang

1.3 Pernyataan Masalah

Berdasarkan kenyataan yang dikemukakan dalam latar belakang masalah,

Penilaian keberkesanan kerja berpasukan dan kepuasan kerja antara Ketua

1.4 Objektif Kajian

Secara umumnya, kajian ini bertujuan melihat keberkesanan kerja berpasukan

i. mengenal pasti tahap keberkesanan kerja berpasukan dalam Jabatan

1.5 Persoalan Kajian

i. Apakah tahap keberkesanan kerja berpasukan dan tahap kepuasan kerja

1.6 Hipotesis Kajian

Ho 1. Tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara keberkesanan kerja

Segala dapatan kajian ini diharapkan akan dapat memberi gambaran

Kajian ini diharap dapat menyumbang kepada pembuat dasar Kementerian

Kajian ini juga boleh digunakan untuk merancang kursus dalam

Sebuah sekolah yang cemerlang memerlukan kakitangan yang berkeupayaan,

Kerja berpasukan mampu meningkatkan tahap pengetahuan, kemahiran dan

Kerjasama antara para pendidik dan pihak pengurusan sekolah akan

1.9 Skop Dan Batasan Kajian

Dapatan kajian ini terbatas kepada sekolah menengah di daerah Pontian

Rajah 1.1: Kerangka Konsep Kajian Keberkesanan Kerja Berpasukan Dan

Menurut Ab Aziz (2003), kerja berpasukan adalah gabungan sebilangan

Merujuk Saari (1991), kerja berpasukan ialah sesuatu kumpulan yang

ii) Pasukan Kerja

Pasukan kerja dikatakan sebagai satu set struktur hubungan interpersonal

Pasukan adalah sebuah kumpulan kualiti. Pasukan dibentuk berdasarkan

Menurut Kamus Dewan Keempat (2005), jabatan bermaksud bahagian

iv) Jabatan Bahasa

Jabatan Bahasa dibentuk untuk keberkesanan pengajaran berbagai-bagai mata

v) Jabatan Sains Sosial

vi) Ketua Panitia

vii) Kepuasan Kerja

Menurut Kamus Dewan (1997), mentakrifkan kepuasan kerja sebagai perihal

Pengkaji Mahmood Nazar (2001) pula menyatakan kepuasan kerja bermakna

Kerja berpasukan merupakan suatu unit dalam organisasi yang berinteraksi

Rajah 2.1 : Suasana Berpasukan Yang Baik Dalam Organisasi

Norma didefinisikan sebagai peraturan informal yang telah dipersetujui

i. menyediakan panduan tingkah laku atau gelagat yang dipersetujui