Professional Documents
Culture Documents
FISICOQUIMICAS
“Como la fotosíntesis y la
respiración, probablemente
ningún proceso en la
Naturaleza es tan vital para la
vida vegetal y animal como el
intercambio de iones, entre
las partículas de suelo y las
raíces de las plantas.”
Brady
1
1
Actividad fisicoquímica de
los suelos depende de:
Superficie específica
N° de partículas g-1 (cm2 g-1)
a mf
A
(coloides)
2
2
Coloides del suelo
) Tamaño.
) Se clasifican en:
• Inorgánicos:
• Orgánicos:
) un coloide hidratado = micela
) Carga permanente
) Carga variable
3
3
Sustitución isomórfica
Octaedro
Al+++ Al+3
Mg++
Tetraedro
Sustitución isomórfica
4
4
Bordes quebrados
Coloide orgánico
(ionización de grupos)
Hidroxilo: [-OH]
Carboxilo: [-COOH]
Fenoles: [-C6H4OH]
Aminas: [- NH2]
Metaoxilo: [-OCH3]
5
5
pH
-
carga variable (dependiente
(dependiente del
pH)
Carga
permanente
0 (SI)
+
pH del suelo
6
6
Características de carga
pH = 5,2 pH = 6,8
O- O-
CO O H CO O -
OH O-
H um us CO O - H um us CO O -
OH O-
CO O H CO O -
O- O-
CO O H CO O -
7
7
Carga de un suelo volcánico
Carga negativa
Carga superficial
Carga neta
Punto de carga cero
Carga positiva
pH del suelo
8
8
Hidratación de coloide
Capa de agua
adsorbida
+
+
+
+
+
Partícula de
arcilla + Catión
Molécula de agua
9
9
Material parental/Elementos
(fondo geoquímico)
Roca Igneas Sedimentarias
Elemento Ultramáfica Máfica Intermedia Acida Acida Sedimentos Esquistos Areniscas Calcáreas
(volcánica) arcilloso
B, ppm 1-5 50-20 9-25 10-30 15-25 120 130 30 20-30
Si, % 19.0-20.5 23-24 26.0-29.1 31.4 -34.2 30.8-33.6 24-5-27-5 24.0-27.5 31.15-36.8 2.4-4.0
As, ppm 15-1.0 0-6-2,0 1.0-2.5 1-0-16 1.5-2.5 13 5-13 1-0-1.2 1.0-14
Se, PPM 0.02-0.05 0.01-0.05 0.02-0.05 101-0.05 0.02-0.05 0,4--0.6 0.6 0.05-0.08 0.03-0.10
F, ppm 50-100 300-500 500-1200 520-850 300-700 500-800 500.800 50-270 50-350
Br, ppm 0,2-1.0 0.5-3.0 1-4 0-3-46 0.2-1.0 5-10 6-10 1-5 6
I, ppm 0.01-0.50 0.08-0.50 03-0,5 0.2-0.5 ( 0.1_0.,5) 1.0-2.2 2-6 05-1.5 1 0.5_3.0
Li, ppm 0.5-9 6-20 20-80 25-40 15-45 60 50-75 10-40 5-20
Rb, ppm 0.1-2 20-45 100 150 100-200 120-200 140-160 45 5-30
Sr, ppm 2-20 140-460 300-600 60-300 90-400 300-450 300 20-140 450-600
Ti, % 0.03-0.30 O~90-1.38 0,35-0.80 0.12-0.34 0.27 0-38-0.46 0,44-146 0.15-0.35 0.03-0.04
V, ppm 40-100 200-250 30-100 40-90 70 80-130 100-130 10-60 10-45
Mo, ppm 0.2-0.3 1.0-1.5 0.6-1.0 1.0-2.0 2.0 2.0-2.6 03-2.6 0.2-0.8 0.16-0,40
Mn, ppm 850-1500 1200-2000 500-1200 350-600 600-1200 400-800 500-850 100-500 200-1000
Fe, % 9.4-10.0 5.6-8-7 33-5.9 1.4-2.7 2.6 3.34.7 43-4-8 1.0-3.0 0,4-1.0
Co ppm 100-200 35-50 1-10 1-7 15 14-20 11-20 0.3-10 0,1-3.0
Ni, ppm 1400-2000 130-160 5-55 5-15 20 40-90 50-70 5-20 7-20
Cu, ppm 10-40 60-120 15-80 10-30 5-20 40-60 40 0-5-2.0 2~10
Zn, ppm 40-60 80-120 40-100 40-60 40-100 80-120 80-120 15-30 10-25
Al % 0.45-2.0 7~8-8.8 8.8 7.2-8.2 6.9-8.1 7.2-10.0 7.8-8.6 2.5-4.3 0.43-1-30
10
10
Nutrientes (elementos esenciales)
Criterios de Escencialidad
(Arnon)
Arnon
Macronutriente Macronutriente
Micronutriente
Primario Secundario
Cobre (Cu)
C, H y O Cloro (Cl)
Boro (B)
Molibdeno (Mo)
11
11
Elemento Planta (Mov.) Suelos Forma de absorción.
N Nitrógeno Si Si NO-3,NO2-,NH4+
P Fósforo No Si HPO4=,H2PO4-,H3PO4
K Potasio No Si K+
S Azufre Si Si(no) SO4=,SO2(hojas)
Ca Calcio No No Ca++
Fe(Hierro) No(ps) No Fe+++,Fe++
Mg Magnesio No (ps) Si/No Mg++
B(Boro) Si No H3BO3°
Mn Manganeso No No Mn++, Mn+++
Cl(Cloro) Si Si Cl–
Cu Cobre No (ps) No Cu++
Zn(Zinc) No(ps) No Zn++
Mo Molibdeno Si/No(ps) No MoO4=
Na Sodio No(ps) Si Na+
C Carbono CO2
H Hidrógeno H2O
O Oxígeno H2O (ps) poco soluble
12
12
+ ++
+
+ + ++ ++
+ + + +
+ + +
+ + +
+ +
+
+ +
++ +
+
++
coloide +
++ +
++
+
+
+ +
+
+ + ++ +
+ + +
Imanes En Suelos
Coloide Coloide
Atracción
- -
+ +
Cu+ K+
Potasio
Coloide
Repulsión
-
- + +
NO3
-
Nitrato
13
13
ADSORCION:
Intercambio iónico
Quimisorción
Sorción física
Coloide Coloide
K+ Ca+2
+ Ca+2 Æ + 2K+
K+
K+
+ 3K+ Æ + Al3+
Al+3 K
K+ +
14
14
Coloide
N O 3- PO 4- PO 4- N O 3-
+
PO 4- N H 4 K+
H C a+
+
PO 4- C a+ H
+ K+ N H 4+
K+ PO 4-
N H 4+
K+
N O 3-
H C a+
+
C a+ H
+
PO 4-
K+
PO 4- K + C a+
H
N H 4+ +
C a+ C a+ N H 4+
K+ K+
PO 4- N O 3-
N H 4+ PO 4-
) MEMBRANA SEMIPERMEABLE
15
15
Doble capa difusa
Catión
Densidad iónica
Anión
Cationes
fuertemente
hidratados
solubles
Cationes débilmente
hidratados solubles
Radio iónico (Å)
Oxidos e hidróxidos
anfotéricos
facilmente
precipitados
Aniones solubles
Valencia
16
16
Expresión del intercambio en
suelos
CAPACIDAD DE INTERCAMBIO CATIONICO
(cation exchange capacity)
Cantidad total de cationes intercambiables que
un material o suelo puede adsorber a un
determinado pH.
2.0
1.5
(cmolc/kg)
1.0
CIC
0.5
0.0
(cmolc/kg)
0.5
CIA
1.0
1.5
2.0
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
pH de la suspensión
17
17
Capacidad de intercambio catiónico
CIC
cmol(+) kg-1 = meq/100 g
18
18
Suelo
Calculando CIC
1 mol de carga:
1 mol de cationes monovalentes
1/2 mol de cationes divalentes
1/3 mol de cationes trivalentes
19
19
Regla general
CIC de arcilla
(cmolc/kg)
Caolinita 3-15
Illita y clorita 10-40
Halloisita 5-50
Esmectitas (Montmorrillonita) 80-150
Vermiculita 100-150
Alofana (suelos volcánicos) < 100
S.Húmicas (humatos>huminas>fulvatos) 300-500
M.O 150-500
oxidos e hidróx. Fe y Al 4
CIC de otros
Limo de cuarzo < 0,01
Cuarzo 1-2
Feldespatos 1-2
20
20
Mineral Condición CIC Potencial Superficie
secundario Tipo de unión / [cmol/kg] hinchamiento específica
interlaminar [m2/g]
carece de
Caolinita 1:1 superficie 3 - 15 casi 5 - 20
(no-expandible) interlaminar; nada
fuerte unión
muy débil
Montmorillonita 2 : 1 unión, gran 80 - 150 alto 700-800
(expandible) expansión
debil unión
Vermiculita 2 : 1 gran 100 -150 alto 500 –700
(expandible) expansión
pérdida parcial
Mica hidratada 2 : 1 de K, fuerte 10 - 40 bajo 50 – 200
(no-expandible) unión
CIC y textura
21
21
Cálculo
CIC CIA
2:1
1:1 Oxidos Fe
& Al
Meteorización
22
22
Cationes adsorbidos : zona
Húmeda Arida
H+ K+
H+ Ca+2
Al+3 H+
Cationes adsorbidos
Orden
H
“cationes “cationes de
de reacción reacción
ácida” básica”
23
23
Saturación básica (SB)
Σ (Ca, Mg, Na, K)
SB(%)= ————————— 100
Σ (cationes)
)Activa
)Potencial
24
24
Ca+
H+
+ H+
H+ H+
Ca+
+
Mg++ Ca+ K+ Ca+
+
+
NH4+ H+ Al+++
Ca+ Al+++ Ca+ H+
+ +
Mg++ Mg++
Al+++ Ca+ H+
+ H+
K+
Cantidad: Intensidad:
Acidez Tamponamiento Acidez
Potencial Activa
pH
Tamponamiento
Suelo tiende a impedir cambios de pH
Si hay > arcilla y M.O > tamponamiento
FA
Franco arcillosa
Enmienda aplicada
CIC = 25 cmolc/kg
FL
Franco limosa
CIC = 15 cmolc/kg
Fa
Franco arenosa
a CIC = 10 cmolc/kg
Arenosa
CIC = 5 cmolc/kg
pH
25
25
Reacción Redox
catalizada por bacteria
Compuestos e-
Orgánicos
Fe3+
Bacteria reductora
del Metal
Fe2+
Reacciones
Corg > CO2
R espiración O xidación
O2 > H2O
A eróbica
Corg > HCO3-
R educción de nitrato
(D esnitrificación)
NO3- > N2
Corg > HCO3-
26
26
Potencial redox (Eh) crítico
en solución a pH7
1000
200
Mn Fe(OH) 3
2+
2+
0 Fe
SO42- CO2
-200
H2S H2 O
CH4
Descomposición del agua H2
-400
Concentración
del metal en la
Solución suelo
Reacción Reacción
Redox Acido-Base
Formación
de complejo
27
27
Expresiones de sodicidad
) Porcentaje de sodio intercambiable (PSI)
[Na]
PSI= ———— x 100 (%)
CIC
0
0 4
CE (dS m-1)
28
28
Habilitación de suelo según
salinidad
PSI
(%) Enmienda Enmienda
+ +
lavado lavado
15
Lavado
0
0 4
CE (dS m-1)
Salino Sódico
Salino-sódico
29
29
Habilitación de suelo según
salinidad
PSI
(%) CaCO3/CaO/CaSO4 CaCO3/CaO/CaSO4
+ +
lavado lavado
15
Lavado
0
0 4
CE (dS m-1)
30
30
Solubilidades en
agua a 20°C
g L-1
CaCO3 0,01
MgCO3 0,10
CaSO4.2H2O 2,40
Na2CO3 71,00
KNO3 150,00
Na2SO4.7H20 195,00
MgSO4 262,00
Ca(HCO3) 2 262,00
NaCl 360,00
MgSO4.7H20 710,00
NaNO3 921,00
MgCl2.6H2O 1.670,00
CaCl2.6H2O 2.790,00
31
31