ZAOENIA POLSKIEJ POLITYKI BEZPIECZESTWA

ORAZ

POLITYKA BEZPIECZESTWA I STRATEGIA OBRONNA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

"Zaoenia polskiej polityki bezpieczestwa, sygnowane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, okrelaj podstawowe zasady polityki naszego kraju w dziedzinie bezpieczestwa wewntrznego i zewntrznego. "Polityka bezpieczestwa i strategia obronna Rzeczypospolitej Polskiej" jest dokumentem rozwijajcym i precyzujcym te zasady. Przedstawia zamierzenia i kierunki dziaa majcych na celu umocnienie suwerennoci i bezpieczestwa Polski, sprzyjajcych rozwojowi cywilizacyjnemu naszego kraju i wzrostowi jego pozycji w Europie. Prace nad strategi - lub inaczej: doktryn - obronn zostay podjte przez midzyresortowy zesp powoany zarzdzeniem Prezydenta RP z dnia 5 VIII 1991 r. i zorganizowany przy Biurze Bezpieczestwa Narodowego. W skad zespou wchodzili przedstawiciele Ministerstwa Obrony Narodowej, Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Ministerstwa Spraw Wewntrznych, Urzdu Rady Ministrw, Centralnego Urzdu Planowania, Sztabu Generalnego Wojska Polskiego oraz pracownicy i konsultanci BBN. Pracami zespou kierowa Sekretarz Stanu ds. bezpieczestwa narodowego, Szef BBN. Kolejne wersje projektu dokumentu byy dyskutowane na posiedzeniach Komitetu Obrony Kraju w dnia 5 II i 30 VII 1992 r. oraz na posiedzeniach sejmowej Komisji Obrony Narodowej. Wersja finalna zostaa przyjta przez Komitet Obrony Kraju w dniu 2 XI 1992 r. obradujcy w skadzie: przewodniczcy - Lech Wasa, Prezydent RP; czonkowie - Hanna Suchocka, Prezes Rady Ministrw; Wiesaw Chrzanowski, Marszaek Sejmu RP; August Chekowski, Marszaek Senatu RP; Krzysztof Skubiszewski, Minister Spraw Zagranicznych; Janusz Onyszkiewicz, Minister Obrony Narodowej; Andrzej Milczanowski, Minister Spraw Wewntrznych; Jerzy Osiatyski, Minister Finansw; gen. Tadeusz Wilecki, Szef Sztabu Generalnego WP; Mieczysaw Wachowski, Szef Gabinetu Prezydenta RP; Jerzy Milewski, Sekretarz KOK, Szef BBN.

SPIS TRECI

ZAOENIA POLSKIEJ POLITYKI BEZPIECZESTWA 1. Zaoenia podstawowe.....................................................................................................4 2. Integracja z Europ Zachodni.........................................................................................4 3. Midzynarodowy system bezpieczestwa.........................................................................5 4. Nowa wsppraca regionalna............................................................................................5 5. Obronno.......................................................................................................................6 6. Bezpieczestwo wewntrzne...........................................................................................6

POLITYKA BEZPIECZESTWA I STRATEGIA OBRONNA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ 1. Wstp..............................................................................................................................7 2. Uwarunkowania i zagroenia...........................................................................................7 3. Zewntrzne aspekty polityki

bezpieczestwa....................................................................9 4. Aspekty gospodarczo-obronne.......................................................................................12 5. Zaoenia strategii obrony..............................................................................................14 6. System obronny.............................................................................................................15 7. Zakoczenie...................................................................................................................1 9

Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej

Zaoenia polskiej polityki bezpieczestwa

1. Zaoenia podstawowe
Wspczesna tre pojcia bezpieczestwa pastwa obejmuje zarwno kwestie polityczne i militarne, jak i aspekty gospodarcze, ekologiczne, spoeczne i etniczne. W kadej z tych dziedzin polska polityka bezpieczestwa jest zgodna z prawem midzynarodowym, w szczeglnoci z prawem Organizacji Narodw Zjednoczonych, z postanowieniami i decyzjami Konferencji Bezpieczestwa i Wsppracy w Europie oraz dwustronnymi i wielostronnymi umowami, ktrych Polska jest stron. Rzeczpospolita Polska traktuje jako nienaruszalne swe granice i nie ma adnych roszcze terytorialnych wobec swych ssiadw. Szanuje suwerenno innych pastw i wyrzeka si uycia siy, cznie z groeniem si, w bilateralnych stosunkach z innymi pastwami. Polska pragnie szczeglnie cile wsppracowa z pastwami ssiedzkimi.

2. Integracja z Europ Zachodni

Przysze czonkostwo Polski we Wsplnotach Europejskich ma podstawowe znaczenie dla naszego kraju. Integracji gospodarczej z Zachodem przywiecaj take motywy i cele polityczne. Stowarzyszenie traktujemy jako etap w deniu do osignicia w moliwie krtkim czasie penego czonkostwa we Wsplnotach Europejskich, wzgldnie - w przyszej Unii Europejskiej, ktra powstanie zamiast Wsplnot. Jest to trudne zadanie wymagajce wprowadzenia wielu zmian dostosowawczych oraz konsekwentnego wspdziaania caego spoeczestwa. Moemy przezwyciy nasze zapnienie cywilizacyjne i sta si rwnorzdnym partnerem pastw rozwinitych tylko przez szybkie i skuteczne wczenie Polski do procesu gospodarczej i politycznej integracji zachodnioeuropejskiej. Dobrowolna izolacja i niewykorzystanie szansy szybkiego rozwoju doprowadziyby z czasem nieuchronnie do marginalizacji polskiej gospodarki i uboenia spoeczestwa, a to grozioby utrat wolnoci i suwerennoci. Zwizki ze Wsplnotami Europejskimi uatwi, a czonkostwo w nich przesdzi o naszym udziale w Sojuszu Pnocnoatlantyckim (NATO), gdyby nie doszo do niego wczeniej.

3. Midzynarodowy system bezpieczestwa

Na ksztatowanie si nowych stosunkw midzy narodami w Europie po upadku imperium sowieckiego istotny wpyw wywiera nadal czynnik polityczno-wojskowy. Polska poszukuje powiza z istniejcymi sojuszami obronnymi i systemami bezpieczestwa oraz dy do wzmacniania tych struktur. Uznajc, e Sojusz Pnocnoatlantycki pozostaje zasadniczym czynnikiem stabilnoci politycznej i pokoju w Europie, Polska szczeglnie ceni euroatlantycki charakter tego sojuszu i opowiada si za obecnoci wojsk amerykaskich na naszym kontynencie. Strategicznym celem Polski w latach dziewidziesitych jest czonkostwo w NATO oraz w Unii Zachodnioeuropejskiej jako europejskim filarze NATO i istotnym czynniku europejskiego systemu zbiorowego bezpieczestwa. Obecnie rozwijamy nasze relacje z Sojuszem gwnie przez Pnocnoatlantyck Rad Wsppracy. Przysze czonkostwo naszego kraju w NATO wpynie korzystnie na stosunki polsko-niemieckie i polsko-rosyjskie. Polska wspdziaa z Konferencj Bezpieczestwa i Wsppracy w Europie. KBWE okrela zasady stosunkw midzypastwowych. Tworzy ramy zapobiegania i rozwizywania konfliktw, sprzyja redukcji i kontroli zbroje oraz umoliwia powoywanie pokojowych misji wojskowych. Polskim wkadem w umacnianie midzynarodowego bezpieczestwa jest i pozostanie udzia naszych si zbrojnych w misjach pokojowych powoywanych przez ONZ, a w przyszoci take przez europejskie instytucje midzynarodowe.

4. Nowa wsppraca regionalna

Rozpad ZSRR oraz powstanie oprcz Rosji nowych niezalenych pastw, zwaszcza Ukrainy, stworzyo szans na trwae zwikszenie bezpieczestwa na wschodzie Europy. Obecnie jednak jest to region politycznie niestabilny. Na jego terenie znajduje si znaczny potencja militarny. Moliwo wybuchu konfliktw lokalnych stanowi powane niebezpieczestwo. W przypadku rozszerzenia na wikszy obszar mogyby one obj take Polsk. Konflikty zbrojne mog wywoa gron dla naszego bezpieczestwa wielk fal uchodcw ze Wschodu, a take odcicie lub znaczne ograniczenie dostaw surowcw strategicznych. Zmniejszeniu tych zagroe suy wspdziaanie Polski z Ukrain, Rosj i Biaorusi oparte na zawartych traktatach dwustronnych. Obejmuj one zarwno wspprac gospodarcz jak i wspdziaanie w sferze bezpieczestwa, w tym w niektrych dziedzinach wojskowoci. Zmniejszeniu wspomnianych zagroe suy take rozwijana przez Polsk wsppraca regionalna z Wgrami i CSRF, a niebawem - w jej miejsce - z Czechami i Sowacj. Niezalenie od kierunku przemian politycznych u naszych poudniowych ssiadw dymy do utrzymania wspdziaania w ramach Grupy Wyszehradzkiej. Ukad ten nie ma cech sojuszu wojskowego, ale utrwala poczucie bezpieczestwa i stabilnoci w regionie. Polska dy do skutecznego objcia pastw lecych w Europie rodkowoWschodniej przez euroatlantycki system bezpieczestwa. Sprzyjamy staraniom nowych pastw tego obszaru o zadzierzgnicie wizi z krajami zachodnimi i adaptacj wasnych struktur do demokratycznych standardw.

5. Obronno

Polska posiada wasny potencja militarny i system obrony pastwa. Zdecydowani jestemy broni naszej suwerennoci i integralnoci terytorialnej oraz przeciwstawi si kadej agresji. Dokonujemy obecnie gbokiej transformacji dostosowujcej struktury obronne do potrzeb suwerennego, europejskiego pastwa redniej wielkoci, jakim jest Polska. Zasadniczym elementem systemu obronnego s siy zbrojne stale gotowe do podjcia zada bojowych i do wojennego rozwinicia. W przypadku konfliktu lokalnego naruszajcego nasze terytorium podejmiemy niezwoczne dziaania zbrojne w celu zatrzymania i rozbicia nieprzyjaciela. W zasadzie cel ten Polska winna osign samodzielnie, lecz skorzystanie z pomocy politycznej lub materialnej innych pastw moe okaza si wskazane. W przypadku wojny wykraczajcej poza konflikt lokalny strategi polskich si zbrojnych bdzie moliwie najdusze stawianie zorganizowanego oporu celem: powstrzymania inwazji - przez zadawanie agresorowi maksymalnych strat, zademonstrowania determinacji obrony oraz zyskania czasu na reakcj innych pastw i instytucji midzynarodowych. Polska nie upatruje zagroenia w adnym z istniejcych pastw. Siy zbrojne s rozmieszczane w miar rwnomiernie na terenie caego kraju, by odeprze ewentualny atak z jakiegokolwiek kierunku. Wielko wojska i podstawowego uzbrojenia jest zgodna z przyjtymi przez Polsk zobowizaniami midzynarodowymi, ktre obejmuj take naszych ssiadw. Wojsko Rzeczypospolitej tworz onierze z obowizkowego i powszechnego poboru oraz kadra zawodowa, ktrej procentowy udzia w siach zbrojnych bdzie stopniowo wzrasta. Gwarantuje to profesjonalny i zarazem obywatelski charakter si zbrojnych oraz zabezpiecza na wypadek mobilizacji odpowiedni liczb wyszkolonych rezerwistw.

6. Bezpieczestwo wewntrzne
Radykalne przemiany ustrojowe dokonywane w Polsce powoduj nieuchronnie okresowy wzrost zagroe wewntrznych. S to niemilitarne zagroenia polityczne i spoeczno-ekonomiczne. Osabiaj one struktur pastwa i zwikszaj jego podatno na presj zewntrzn. Skutki rozpadu tzw. gospodarki socjalistycznej i nieuniknione koszty spoeczne przemian zwizanych z dochodzeniem do gospodarki rynkowej - zwaszcza bezrobocie - sprzyjaj szerzeniu si frustracji, rozprzenia, emigracji, przestpczoci i innych patologicznych zjawisk spoecznych. Sytuacj pogarszaj zagroenia wynikajce z postpujcej degradacji rodowiska naturalnego. Zasadniczym sposobem ograniczania negatywnych skutkw tych zjawisk jest denie do skracania okresu przejciowego. Powodzenie dokonywanych przeobrae zaley w znacznym stopniu od udanego przebiegu procesu prywatyzacji oraz skutecznoci podjtej reformy administracyjnej, wzmacniajcej struktur kierowania pastwem oraz podnoszcej efektywno funkcjonowania organw wymuszajcych stosowanie i przestrzeganie prawa. Lech Wasa Warszawa, 2 XI 1992 r.

Polityka bezpieczestwa i strategia obronna Rzeczypospolitej Polskiej

1. Wstp
Pooenie geopolityczne Polski jest szczeglnie dogodne dla utrzymywania bliskich kontaktw z wieloma krajami europejskimi. Zarazem jednak usytuowanie naszego kraju na europejskiej osi geostrategicznej sprawia, e problemy obronnoci i bezpieczestwa s kluczow kwesti polskiej racji stanu. Celem Rzeczypospolitej Polskiej jest obrona i umacnianie niepodlegej, suwerennej pastwowoci, gwarantujcej respektowanie praw czowieka, wolnoci i swobd obywatelskich. Trway, niepodlegy i bezpieczny byt pastwa jest warunkiem uksztatowania sprawnego systemu demokratycznego, opartego na zasadach spoeczestwa obywatelskiego oraz pomylnego przeprowadzenia reform rynkowych, usprawniajcych gospodark narodow. Polska, kraj o tysicletniej tradycji pastwowoci, przyja chrzecijastwo z Rzymu, wczajc si do krgu cywilizacji zachodniej. Po pwiekowej przerwie nard polski pragnie przywrcenia generalnej orientacji cywilizacyjnej na Zachd. Utrwalajc swoj niepodlego i bezpieczestwo Polska pragnie wspuczestniczy w budowaniu jednoci europejskiej i tworzeniu nowego, sprawiedliwego porzdku midzynarodowego. Powysze przesanki, a take charakter istniejcych i potencjalnych zagroe bezpieczestwa kraju, s podstaw polityki bezpieczestwa i strategii obronnej Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Uwarunkowania i zagroenia
Fundamentalne zmiany, jakie zaszy na przeomie lat osiemdziesitych i dziewidziesitych w Europie rodkowej i Wschodniej, stworzyy nowe uwarunkowania bezpieczestwa Rzeczypospolitej Polskiej. Rozpad imperium sowieckiego dokona si na skutek odrzucenia totalitarnego ustroju politycznego i komunistycznej ideologii. Rozpad ten przynis wszystkim pastwom i narodom Europy rodkowej i Wschodniej szans wyzwolenia si spod obcej dominacji, narzucajcej totalitarny ustrj polityczny i komunistyczn ideologi. Jako pierwsza wykorzystaa j Polska, nastpnie z szansy tej skorzystali nasi poudniowi ssiedzi: Wgry i CSRF, kraje o podobnych moliwociach gospodarczych, a take aspiracjach politycznych. Wkrtce potem komunizm obalono w Bugarii, Rumunii i Albanii. Polska znalaza si midzy jednoczc si Europ Zachodni i zdezintegrowanym byym ZSRR. Denie do poczenia ze Wsplnotami Europejskimi stwarza dla Polski najwiksze nadzieje na utrwalenie niezawisej pastwowoci, demokracj i pomylny rozwj gospodarczy. Jest to geostrategiczny kierunek nie tylko zblienia politycznego i gospodarczego, lecz rwnie udziau Polski w efektywnym, zachodnim systemie zbiorowego bezpieczestwa. Najwikszym i najbardziej rozwinitym naszym ssiadem jest Republika Federalna Niemiec. Wsppraca z Niemcami to jedna z gwnych drg wiodcych Polsk do

zintegrowanej Europy Zachodniej. Take rozwj polskiej gospodarki potrzebuje nieodzownie partnerskich powiza z gospodark niemieck. Upadek imperium sowieckiego oraz pojawienie si obok Rosji niezalenych pastw, zwaszcza Ukrainy, tworzy now jako geostrategiczn. Na wschodzie Europy powstaje cakowicie odmienny ukad si umoliwiajcy trwae zwikszenie bezpieczestwa w skali kontynentu. Polska wykorzystuje t szans. Proces zmian na Wschodzie powoduje jednak szereg zagroe, ktre mog si ujawni w najbliszym czasie. Powanym niebezpieczestwem byoby odrzucenie przez pastwa bdce spadkobiercami ZSRR rozbrojeniowych zobowiza przejtych po tym imperium. Mogoby to prowadzi do niekontrolowanego rozprzestrzeniania broni masowego raenia i braku ogranicze si konwencjonalnych. Nie mona te wykluczy groby wybuchu zbrojnych konfliktw na tle granicznym, etnicznym lub ekonomicznym midzy nowymi podmiotami politycznymi, z wcigniciem w orbit dziaa militarnych pastw ociennych, w tym Polski, lub nawet caego regionu. Grob dla naszego bezpieczestwa mog sta si: wielka fala migracji ze wschodu, z terenw lub poprzez tereny pastw ssiednich, a take ekonomiczne nastpstwa zerwania kontaktw handlowych, w szczeglnoci przerwanie dostaw surowcw strategicznych oraz odcicie od tradycyjnych rynkw zbytu. Radykalne przemiany ustrojowe zawsze powoduj okresowy wzrost zagroe wewntrznych. S to przede wszystkim niemilitarne zagroenia polityczne, spoecznoekonomiczne i ekologiczne, ktre osabiaj nasze pastwo i zwikszaj jego podatno na presj zewntrzn i infiltracj. Nieuniknione koszty spoeczne kryzysu gospodarki centralnie sterowanej i przeprowadzanych reform, zwaszcza recesja i bezrobocie, sprzyjaj szerzeniu si frustracji, rozprzenia, masowej emigracji, przestpczoci i innych patologicznych zjawisk spoecznych. Tworzy si atmosfera spoeczna umoliwiajca rozprzestrzenianie si gronych tendencji szowinistycznych. Zasadniczym rodkiem przeciwstawiania si tym zagroeniom jest maksymalne przyspieszanie procesu przemian i skracanie okresu przejciowego. Przeduanie okresu przebudowy niosoby ze sob nieuchronnie pogbienie napi i zaburze spoecznych. Procesy demokratyzacji systemu politycznego, wprowadzania gospodarki rynkowej i liberalizacji stosunkw spoecznych wymagaj zmian starych struktur i nawykw, co napotyka niejednokrotnie na zdecydowany opr. Postp przemian hamowany jest zarwno przez niewydolno czci aparatu pastwowego, jak rwnie przez wiadom opozycj ze strony apologetw dawnego porzdku i przez siy ekstremistyczne. Wystpuj blokady wiadomociowe spoeczestwa, bdce skutkiem dugotrwaej sowietyzacji, utrudniajce adaptacj do nowych warunkw. Istotne znaczenie dla tempa i skutecznoci przemian ustrojowych ma przezwycienie recesji i umoliwienie dalszego rozwoju ekonomicznego Polski. Niezbdna do tego jest powszechna prywatyzacja i gruntowna zmiana systemu sterowania gospodark. Wan rol odgrywa tu rwnie partnerska wsppraca z Zachodem i pomoc z jego strony, zarwno w wymiarze materialnym, jak i instytucjonalnym. Powodzenie przeobrae uwarunkowane jest w znacznym stopniu take reform administracyjn konsolidujc i stabilizujc struktur pastwa oraz podnoszc efektywno jej funkcjonowania.

3. Zewntrzne aspekty polityki bezpieczestwa

Podstawowe zasady Polska prowadzi polityk bezpieczestwa zgodn z prawem midzynarodowym, w szczeglnoci z postanowieniami Karty Narodw Zjednoczonych, oraz innymi aktami midzypastwowymi, zarwno dwustronnymi jak i wielostronnymi. Polityka ta jest take zgodna z postanowieniami Konferencji Bezpieczestwa i Wsppracy w Europie. Za szczeglnie istotne w stosunkach midzynarodowych uznajemy respektowanie nienaruszalnoci istniejcych w Europie granic, rezygnacj z roszcze terytorialnych, poszanowanie suwerennoci, nieingerencj w sprawy wewntrzne, wyrzeczenie si uycia siy lub groby uycia siy. W celu zapewnienia bezpieczestwa kraj nasz chce cile wsppracowa ze wszystkimi ssiadami i nie zamierza zawiera sojuszy militarnych z jednym z ssiadw przeciwko innemu. Ssiedzk i regionaln wspprac traktujemy take jako drog uatwiajc wsplne wczenie si w przyszy, oglnoeuropejski system bezpieczestwa zbiorowego. Polska jest zainteresowana zbudowaniem takiego systemu zbiorowego bezpieczestwa, ktry obejmowaby Europ i Ameryk Pnocn. Opowiadamy si za opracowaniem i przyjciem przez wszystkie pastwa modelu niekonfrontacyjnej doktryny militarnej, zakadajcej zwikszanie bezpieczestwa nie tylko danego kraju, ale rwnie bezpieczestwa innych, zwaszcza ssiednich pastw. Polska popiera wzrost jawnoci i budowanie zaufania midzynarodowego w sferze militarnej. Eliminowanie atmosfery niepewnoci i wzajemnych podejrze uwaamy za wany czynnik zmniejszenia zagroe wojennych. Uznajemy za godn rozwijania ide tworzenia wielonarodowych si zbrojnych i udzia w nich Polski. Uwaamy za moliwe tworzenie mieszanych jednostek wojskowych wsplnie z naszymi ssiadami. Bdziemy nadal kierowa oddziay Wojska Polskiego do udziau w Siach Pokojowych ONZ lub do dziaania w innych misjach ONZ, KBWE, NATO, Pnocnoatlantyckiej Rady Wsppracy lub Unii Zachodnioeuropejskiej. Rozbrojenie Polska popiera inicjatywy rozbrojeniowe i bdzie nadal aktywnie uczestniczy w odnonych rokowaniach. Uwaamy za szczeglnie wane negocjacje i wynikajce z nich umowy dotyczce redukcji i ograniczenia si zbrojnych, w tym zwaszcza si konwencjonalnych w Europie. Polska bdzie dy do stworzenia w Europie nowego adu wojskowego, ktry eliminowaby moliwo przeprowadzenia niespodziewanego ataku i dziaa ofensywnych na du skal. Kraj nasz opowiada si za cisym przestrzeganiem zasady nieproliferacji broni jdrowej oraz za redukcj arsenaw nuklearnych. Posiadanie wasnego potencjau obronnego jest jednym z podstawowych atrybutw naszej suwerennoci. Zgodnie z procesem rozbrojeniowym Polska aktualnie dokonuje koniecznej restrukturyzacji i konwersji przemysu zbrojeniowego, nadmiernie rozbudowanego i tendencyjnie ukierunkowanego w okresie przymusowej przynalenoci do Ukadu Warszawskiego.

Wsppraca midzynarodowa

Polska zamierza rozwija kontakty i wspprac w dziedzinie obronnoci z ssiadami i z innymi pastwami. Pragniemy rozszerza formy wojskowej wsppracy naukowej, szkoleniowej i kulturalnej. Jestemy zainteresowani wsplnymi konferencjami, wymian studentw i staystw wojskowych oraz organizowaniem wsplnych praktyk, wicze i manewrw. Uwaamy za podane wzajemne wizyty i imprezy zapoznawcze. W eliminowaniu rde potencjalnych konfliktw zbrojnych Polska przypisuje due znaczenie take innym ni polityczne i militarne dziedzinom ludzkiej aktywnoci. Kraj nasz dy do rozszerzania wsppracy ekonomicznej i przeciwstawia si stosowaniu dyskryminacyjnych ogranicze w tej sferze. Jestemy przeciwni wykorzystywaniu przewagi gospodarczej jednych pastw do narzucania swej woli innym pastwom. Uznajemy, e partnerstwo ekonomiczne na arenie midzynarodowej oraz zdrowa gospodarka rynkowa wewntrz kraju s istotnymi czynnikami stabilizacji politycznej, ktra zmniejsza niebezpieczestwo konfliktu zbrojnego. Opowiadamy si za uatwianiem wszelkich kontaktw midzyludzkich, ktre zapewniaj swobodny przepyw informacji, przenikanie kultur i eliminowanie uprzedze nacjonalistycznych. W interesie Polski ley wspksztatowanie systemu bezpieczestwa midzynarodowego, ktry bdzie coraz efektywniej eliminowa zagroenia militarne i sprzyja budowie rwnowagi interesw oraz wsppracy w rozwizywaniu globalnych problemw i wyzwa. Podstawow zasad polityki bezpieczestwa zewntrznego naszego pastwa jest traktowanie Europy i Ameryki Pnocnej jako jednolitego obszaru bezpieczestwa. Tworzony stopniowo system bezpieczestwa europejskiego moe sta si w przyszoci gwnym gwarantem suwerennoci i niepodlegoci Rzeczypospolitej. Polska dziaa na rzecz rozbudowy kooperatywnego systemu bezpieczestwa, skadajcego si z wielu uzupeniajcych i zazbiajcych si instytucji midzynarodowych. Zamierzamy nie tylko rozwija, ale take inicjowa nowe formy wizi dwustronnych, przede wszystkim z pastwami ssiednimi, z innymi pastwami europejskimi oraz z krajami Ameryki Pnocnej. Dymy do uczestnictwa w powizaniach wielostronnych, w tym zwaszcza ze Wsplnotami Europejskimi i Sojuszem Pnocnoatlantyckim. Kraj nasz jest aktywnym uczestnikiem Konferencji Bezpieczestwa i Wsppracy w Europie. Sojusz Pnocnoatlantycki Sojusz Pnocnoatlantycki (NATO) pozostaje gwnym czynnikiem stabilnoci i bezpieczestwa w Europie. Uznajemy dalsz obecno militarn USA w Europie za niezbdn, gdy wpywa ona korzystnie na procesy przemian politycznych w naszym regionie i stabilizuje sytuacj na caym kontynencie. Polska dy do uzyskania czonkostwa w NATO. Bdziemy kontynuowa rozbudowywanie systemu naszych kontaktw, wsppracy i konsultacji politycznych z rnymi strukturami tej organizacji. Dziaa bdziemy na rzecz tworzenia sieci porozumie dwustronnych z poszczeglnymi czonkami NATO w sprawach obronnoci i bezpieczestwa. Jestemy zainteresowani rozwijaniem i intensyfikowaniem wsppracy w ramach Pnocnoatlantyckiej Rady Wsppracy, do ktrej naleymy.

10

Proces KBWE W interesie pastwa polskiego ley jego wkad w dziaalno i zwikszenie skutecznoci dziaania Konferencji Bezpieczestwa i Wsppracy w Europie. Nasza aktywno skupia si bdzie na wykorzystywaniu mechanizmw i instytucji KBWE do zapobiegania konfliktom i rozadowywania napi midzy pastwami czonkowskimi. Polska bdzie te wspomaga inicjowany przez KBWE proces szeroko rozumianej integracji europejskiej, wprowadzania i umacniania wsplnych norm i standardw. Polska zamierza wykorzystywa ten proces przy ukadaniu stosunkw dwustronnych z innymi pastwami. Bdziemy uczestniczy w prowadzonych w ramach KBWE rokowaniach rozbrojeniowych przyczyniajc si do tworzenia na obszarze Europy systemu ograniczonych zbroje i przejrzystoci wysiku wojskowego. Dla interesw Polski proces KBWE jest szczeglnie wany jako mechanizm stabilizujcy politycznie i militarnie nowe kraje czonkowskie powstae na obszarach byego ZSRR. KBWE umacnia take zwizki USA i Kanady z Europ oraz praktyczne zaangaowanie tych pastw w sprawy naszego kontynentu. Wsplnoty Europejskie Dugofalowym priorytetem polskiej polityki zagranicznej jest osignicie czonkostwa naszego kraju we Wsplnotach Europejskich. Bdzie ono najlepszym zabezpieczeniem naszych interesw politycznych i gospodarczych. Zosta ju zawarty ukad o stowarzyszeniu z WE. Naleymy do Rady Europy, co sprzyja integracji w szerszym znaczeniu. Konieczna jest ratyfikacja szeregu europejskich konwencji i tym samym dostosowanie naszych norm prawnych, gospodarczych, technicznych i ekologicznych do standardw europejskich. Integracja gospodarcza i polityczna Polski z jednoczc si Europ Zachodni jest procesem trudnym i dugofalowym. Przyjcie do Wsplnot Europejskich moemy uzyska po wydobyciu kraju z kryzysu i zmniejszeniu opnienia naszego rozwoju w stosunku do pastw zachodnich. Do tego czasu Wsplnoty mog powikszy si o nowe pastwa czonkowskie i rozszerzy zakres swego dziaania. Polska sprzyja ewolucji Wsplnot Europejskich w kierunku nadania im charakteru gospodarczo-politycznego, obejmujcego take kwestie bezpieczestwa. Z zainteresowaniem ledzimy rozwj Unii Zachodnioeuropejskiej, jako ewentualnej przyszej struktury militarnej Wsplnoty Europejskiej i zarazem europejskiej czci NATO. Bdziemy dy do rozwoju stosunkw z UZE oraz do uzyskania w niej pozycji rwnolegej do pozycji we Wsplnotach. Porozumienia regionalne i ssiedzkie W centrum i na poudniu Europy powstay obecnie nowe porozumienia regionalne, u podstaw ktrych le geograficzne i historyczne podobiestwa oraz specyfika regionu. Taki charakter ma wsppraca midzy Polsk, CSRF i Wgrami, czyli tzw. Trjkt Wyszehradzki. Polsk czy z Wgrami i CSRF, a niebawem z Czechami i Sowacj jako odrbnymi pastwami, nie tylko znaczne podobiestwo poziomw rozwoju spoecznogospodarczego oraz kierunku reform i strategii politycznej, lecz take ciar wydarze najnowszej historii, a zwaszcza czynna walka z dominacj sowieck. Efektywna wsppraca w Trjkcie staje si probierzem zdolnoci integracyjnych tych krajw z zachodni czci kontynentu.

11

Po przemianach, jakie przechodzi CSRF i po wyonieniu si Czech i Sowacji jako niepodlegych pastw, porozumienie wyszehradzkie powinno przyczynia si nadal do utrwalenia stabilizacji politycznej w naszym regionie i tym samym wpywa korzystnie na warunki bezpieczestwa w Europie. Naszym wsplnym celem strategicznym jest wczenie si w system zachodnioeuropejski. Nie zamierzamy doprowadza do powstania samodzielnego bloku czy koalicji obronnej odnonych pastw. Nie naley jednak wyklucza moliwoci rozszerzenia funkcjonowania Trjkta (Czworokta), tak w wymiarze podmiotowym, jak i przedmiotowym. Polska dooy wszelkich stara, aby w zmienionej sytuacji utrzyma i rozwija wspprac prowadzon dotd w Trjkcie. W interesie Polski ley rozwj przyjaznych stosunkw i wsppracy, opartych na poszanowaniu norm i zasad prawa midzynarodowego, z naszymi ssiadami ze wschodu: Rosj, Ukrain, Biaorusi i Litw. Przywizujemy du wag do traktatu z Rosj i liczymy na dotrzymanie zobowizania wycofania z Polski wojsk rosyjskich. System powiza ekonomicznych ze Wschodem powinien stworzy nowe perspektywy regionalnej wsppracy, odpowiadajce naszym wsplnym potrzebami i interesom. Szczeglnie wsppraca Polski z Ukrain powinna sta si istotnym czynnikiem stabilizujcym sytuacj w naszym regionie. Take wsppraca wyszehradzka moe odgrywa pozytywn rol jako swego rodzaju cznik midzy Wsplnot Europejsk a Ukrain, Biaorusi i innymi pastwami regionu. W budowaniu stosunkw z Republik Federaln Niemiec naley rozszerza wsplnot interesw wynikajc z ssiedztwa i powiza europejskich obu pastw. Trzeba przezwycia tkwice w tradycyjnej mentalnoci uprzedzenia. Jest to zadanie nie tylko dla obu pastw, lecz take dla obu narodw. W obecnej sytuacji, kiedy urzeczywistni si mog nadzieje na trwae uoenie stosunkw Polski z Niemcami na gruncie przyjani i dobrossiedzkiej wsppracy, szczeglnie naley dba o uksztatowanie kontaktw i wspdziaa, wolnych od akcentw nacjonalizmu, hegemonizmu lub ksenofobii. Odnosi si to do sfery politycznej i ekonomicznej, zarwno w wymiarze oglnoeuropejskim, jak i regionalnym. Republika Federalna Niemiec bardzo wyranie gruje nad Polsk potencjaem i moliwoci ekspansji gospodarczej. Tym wiksze znaczenie nasz kraj przywizuje do procesu integracji europejskiej uatwiajcej nam zbudowanie stosunkw dwustronnych na zasadach partnerskich. Liczymy, e integracja europejska umoliwi nam ostateczne przezwycienie wzajemnych urazw i resentymentw.

4. Aspekty gospodarczo-obronne
Z punktu widzenia bezpieczestwa narodowego podstawowym zadaniem gospodarki jest zaspokajanie materialnych potrzeb obronnych pastwa, a w szczeglnoci: - zapewnianie optymalnych warunkw do utrzymania i szkolenia si zbrojnych w czasie pokoju, - przygotowywanie bazy do wykonania przez armi zada w okresie zagroenia bezpieczestwa pastwa i w czasie wojny, - stworzenie warunkw przetrwania ludnoci w sytuacjach ekstremalnych. Zadania gospodarki na rzecz zapewnienia bezpieczestwa narodowego ustalaj naczelne organa wadzy ustawodawczej i wykonawczej pastwa, realizuj za wszystkie podmioty administracji pastwowej, samorzdowej i gospodarczej. Obowizek tworzenia

12

i utrzymania infrastruktury gospodarczo-obronnej ciy gwnie na kierownikach ministerstw i na wojewodach. Funkcje zaspokajania potrzeb biecych naley czy z funkcjami obronnymi. Wszystkie regiony kraju w rwnym stopniu musz by przygotowane take do prewencji antyterrorystycznej i ochrony przed skutkami klsk ywioowych, katastrof ekologicznych i innych niemilitarnych zagroe cywilizacyjnych i biologicznych. Ponoszenie kosztw zwizanych z utrzymaniem niezawisoci pastwa jest obowizkiem wszystkich obywateli Rzeczypospolitej. W sytuacjach wzrastajcego zagroenia podjte zostan przez wadze pastwowe dziaania umoliwiajce finansowanie potrzeb ze rodkw pozabudetowych, takich jak poyczka narodowa, depozyty, daniny czy zbirki publiczne. Powszechny obowizek obrony nakada rwnie na podmioty samorzdowe i gospodarcze oraz na poszczeglnych obywateli zobowizania do ponoszenia kosztw zwizanych z przygotowaniami obronnymi pastwa. Zakres tych obowizkw uregulowany jest konstytucyjnie i ustawowo. Podstawowym rdem wyposaenia si zbrojnych oraz instytucji i organw powoanych do dbaoci o bezpieczestwo narodowe jest produkcja przemysu krajowego. Funkcjonowanie wybranych zakadw przemysu obronnego bdzie chronione gwarancjami pastwowymi. Pastwo bdzie sprzyja rozwojowi tych dziaw przemysu obronnego, ktrych wyroby speni kryteria przydatnoci na wspczesnym polu walki oraz konkurencyjnoci na rynkach zagranicznych. Jednoczenie tworzone bd dogodne warunki dla angaowania kapitau prywatnego, pastwowego i spdzielczego w dziaalno zwizan z obronnoci. Stosowane bd rwnie zachty do wprowadzania elastycznych programw wytwrczych przez niektrych producentw, aby byo moliwe przestawienie produkcji na cel obronne w moliwie krtkim czasie. Dla systemu bezpieczestwa narodowego istotny jest rozwj bada naukowych. Pastwo bdzie stwarza warunki dla rozwoju tych dziedzin nauki, ktre przyczyni si do jakociowego i ilociowego umocnienia potencjau obronnego kraju. Ich finansowanie odbywa si bdzie zarwno z nakadw oglnych na nauk, jak i ze rodkw wasnych podmiotw realizujcych zadania obronne. Utrzymane zostan dotychczasowe strategiczne kierunki dziaa, zmierzajcych do przygotowania infrastruktury gospodarczej kraju dla potrzeb obronnych. Kontynuowane bd prace zwizane z przygotowaniem szlakw i linii komunikacyjnych, cigw energetycznych i gazowych do dziaa w warunkach wojny, a take gromadzeniem rezerw ywnoci oraz surowcw i materiaw strategicznych. Ze wzgldu na niewaciwe rozmieszczenie tych rezerw nastpi ich przemieszczenie w ten sposb, aby zlokalizowa je w miar rwnomiernie na terytorium kraju i niezbyt blisko granic. W celu zagwarantowania bezpieczestwa energetycznego kraju zapewnione zostan w biecym dziesicioleciu warunki zakupu ropy naftowej i gazu ziemnego z rnych, niezalenych rde. Due szanse wzmocnienia bezpieczestwa narodowego tkwi we wsppracy midzynarodowej w dziedzinie gospodarczo-obronnej. Polska jest zainteresowana kooperacj w przemyle zbrojeniowym, wymian handlow sprztu i uzbrojenia oraz prowadzeniem wsplnych bada naukowych i wdroeniowych w dziedzinie obronnoci z pastwami czonkowskimi NATO, CSRF i Wgrami oraz z innymi krajami. Pozwoli to na efektywniejsze wykorzystanie potencjaw przemysu zbrojeniowego pastw wsppracujcych oraz stanie si jeszcze jednym czynnikiem sprzyjajcym budowaniu wzajemnego zaufania.

13

5. Zaoenia strategii obrony

Celem strategicznym obrony Rzeczypospolitej Polskiej jest zachowanie suwerennoci, niepodlegoci i integralnoci terytorialnej pastwa. Cel ten jest realizowany przez: - przygotowanie, rozbudow i utrzymywanie infrastruktury obronnej pastwa; - przygotowanie obronne spoeczestwa; - dziaania obronne i interwencyjne polskich si zbrojnych podejmowane w potrzebie. Strategia obronna Rzeczypospolitej Polskiej nie zakada istnienia okrelonego przeciwnika i ustalonego scenariusza dziaa wojennych. Jest ona ukierunkowana na opanowywanie i rozwizywanie sytuacji kryzysowych o charakterze militarnym. Polska bdzie dy do rozwizywania wszelkich kwestii spornych na drodze negocjacji, mediacji, koncyliacji, arbitrau lub sdownictwa midzynarodowego, a take innych metod stosowanych przez ONZ, KBWE lub w przyszoci przez inne organizacje, ktrych nasz kraj bdzie czonkiem. W razie niemonoci zapobieenia konfliktowi zbrojnemu, ktrego Rzeczpospolita Polska bdzie stron (lub uczestnikiem, o ile wyniknie to z zawartych umw midzynarodowych), przeciwstawimy si czynnie agresji zbrojnej kontynuujc jednoczenie wysiki dyplomatyczne w celu zakoczenia konfliktu. W przypadku wojny wykraczajcej poza konflikt lokalny strategi Polski bdzie moliwie najdusze stawianie oporu celem: powstrzymania inwazji - przez zadawanie agresorowi maksymalnych strat, zademonstrowania determinacji obrony i zyskania czasu na reakcj innych pastw i instytucji midzynarodowych. W razie konfliktu o mniejszej intensywnoci bd prowadzone samodzielne dziaania obronno-interwencyjne w celu jak najszybszego zlokalizowania, zatrzymania i rozbicia nieprzyjacielskiego zgrupowania inwazyjnego. Zostan te podjte dziaania patrolowe, osonowe, blokujce, przeciwdywersyjne i antyterrorystyczne. Dla zapewnienia funkcjonowania pastwa i ycia narodu w warunkach wojny konieczna bdzie realizacja trzech grup zada: - ochrona ludnoci i struktur pastwa, - organizowanie i uzupenianie wsparcia logistycznego si zbrojnych, - organizowanie i zaspokajanie materialnych i duchowych potrzeb ludnoci. Ochron ludnoci i struktur pastwa w czasie wojny zapewnia si przez przeciwdziaanie penetracji wywiadowczej i si specjalnych przeciwnika, egzekwowanie przestrzegania prawa i postanowie waciwych wadz administracyjnych i wojskowych, oraz likwidowanie skutkw dziaa wojennych. Organizowanie i uzupenianie wsparcia logistycznego si zbrojnych obejmuje zwaszcza: wzmocnienie tych si onierzami rezerwy i poborowymi, zaopatrywanie w sprzt techniczny i rodki materiaowe, pomoc medyczn oraz wszelkiego rodzaju posugi duchowe i wsparcie moralne. Zaspokajanie potrzeb si zbrojnych i ludnoci w warunkach wojny wymaga bdzie podporzdkowania gospodarki narodowej celom wojennym. Konieczne bdzie czuwanie nad wielkoci i asortymentem produkcji dbr podstawowego uytku i dystrybucji tych dbr, a take prowadzenia dziaalnoci informacyjnej i kulturalnej integrujcej nard wok realizacji podstawowych zada czasu wojennego.

14

Uczestnictwo Polski w midzynarodowych systemach bezpieczestwa zakada moliwo jej militarnego zaangaowania w rozwizywanie konfliktw poza terytorium naszego kraju w oparciu o wice nas traktaty i na podstawie decyzji waciwych organw midzynarodowych. Wojsko Polskie musi wic by stale przygotowane do formowania zgrupowa operacyjnych w celu wykonania rnorodnych zada w ramach misji i ekspedycji zbrojnych w skadzie wielonarodowych si sojuszniczych.

6. System obronny
Dla przeciwdziaania zagroeniom wojennym, a take w celu realizacji zewntrznych i wewntrznych zada obronnych, utrzymuje si w czasie pokoju i rozwija na czas zagroenia i wojny system obronny Rzeczypospolitej Polskiej. Jego gwnymi elementami s: - siy zbrojne, - pozamilitarne ogniwa obronne, - system kierowania obronnoci. Siy zbrojne Na stray suwerennoci i niepodlegoci Narodu Polskiego oraz jego bezpieczestwa i pokoju stoj Siy Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej. Maj one charakter oglnonarodowy i dziaaj zgodnie z polsk racj stanu. Gwnym ich zadaniem jest natychmiastowe stawienie oporu kadej agresji militarnej. Siy zbrojne realizuj to zadanie przy wspdziaaniu z innymi strukturami systemu obronnego. W razie prby naruszenia granic pastwowych z zamiarem pozbawienia suwerennoci lub integralnoci terytorialnej Polski, siy zbrojne zastosuj wobec napastnika rodki i formy walki, jakie w konkretnej sytuacji uznane zostan za konieczne. W przypadku utraty moliwoci prowadzenia dziaa regularnych siy zbrojne przejd do innych form walki, w tym do walki partyzanckiej. Ponadto Siy Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej s przygotowane do wykonania zada wynikajcych z zobowiza i umw midzynarodowych, wicych Polsk w chwili powstania konfliktu. Siy zbrojne mog by uyte rwnie do likwidacji skutkw awarii, katastrof i klsk ywioowych. Siy Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej opieraj si na systemie suby wojskowej obowizkowej i zawodowej. Zmierza si bdzie do wzrostu udziau onierzy zawodowych w wojsku polskim do okoo 60-70%. Wyposaenie w podstawowe uzbrojenie utrzymywane bdzie na poziomie nie przekraczajcym limitw ustalonych w traktatach rozbrojeniowych. Skad, wyposaenie i rozmieszczenie wojsk na obszarze kraju maj zapewni: utrzymanie czci si zbrojnych w gotowoci do natychmiastowych dziaa, sprawn realizacj mobilizacyjnego rozwinicia potencjau bojowego oraz przejcia pastwa na system wojennego gospodarowania i zaopatrzenia. W cigu najbliszych kilku lat konieczne jest dokonanie przemieszczenia wojsk tak, aby odpowiadao ono nowej sytuacji geostrategicznej suwerennej Polski.

15

Siy Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej skadaj si z trzech rodzajw wojsk: - si ldowych, - wojsk lotniczych i obrony powietrznej, - marynarki wojennej. W ich strukturach wystpuj wojska operacyjne oraz siy i rodki obrony terytorialnej. Wojska operacyjne s przygotowane do wykonania gwnych zada podczas dziaa wojennych. Siy obrony terytorialnej wspieraj i zabezpieczaj dziaania wojsk operacyjnych oraz realizuj samodzielne dziaania ochronno-obronne w wyznaczonych rejonach odpowiedzialnoci. Wojska ldowe stanowi trzon Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Przeznaczone s do odparcia ldowo-powietrznych uderze agresora aktywnymi dziaaniami obronnymi we wspdziaaniu z pozostaymi rodzajami wojsk, w dowolnym rejonie kraju, na kadym kierunku i wobec kadej formy zagroenia militarnego. Wojska lotnicze i obrony powietrznej stanowi rodzaj si zbrojnych o najwyszym stopniu gotowoci bojowej w okresie pokoju. Ich gwnym zadaniem jest zapewnienie osony obszaru Rzeczypospolitej Polskiej i przeciwdziaanie naruszeniom polskiej przestrzeni powietrznej. Marynarka wojenna jest przeznaczona gwnie do obrony morskiej granicy pastwa, ochrony eglugi i interesw gospodarczych w polskich obszarach morskich oraz obrony wybrzea przy wspdziaaniu z innymi rodzajami si zbrojnych. Zdolno bojow Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej osiga si przez wysokie morale, dyscyplin i wyszkolenie onierzy oraz wyposaenie oddziaw w nowoczesne uzbrojenie i sprzt. Priorytetowo traktuje si doskonalenie struktur organizacyjnych wojsk, rozwj rodkw i systemw rozpoznania, dowodzenia, walki radioelektronicznej, kierowania ogniem oraz obrony powietrznej i przeciwpancernej. Sprawne funkcjonowanie si zbrojnych zapewni system wsparcia logistycznego wojska, z wykorzystaniem wydzielonego potencjau wszystkich sektorw gospodarki narodowej. W czasie pokoju siy zbrojne s utrzymywane w gotowoci bojowej i mobilizacyjnej, zapewniajcej sprawno na wypadek potrzeby ich operacyjnego rozwinicia. Potencja wojska w okresie pokoju jest dostosowany do potrzeb strategicznooperacyjnych i moliwoci ekonomicznych pastwa. Stopie skompletowania jednostek oraz system ich uzupeniania rnicuje si stosownie do zada przewidywanych na czas wojny. Przejcie si zbrojnych ze struktury i stanu liczebnego czasu pokoju na struktury i stan liczebny czasu wojny odbywa si przez ich mobilizacyjne rozwinicie. Zasadniczym czynnikiem gwarantujcym osignicie wymaganego potencjau bojowego jednostek wojskowych jest planowe gromadzenie wyszkolonych rezerw osobowych oraz rodkw transportowych i materiaowych. W procesie tym, oprcz wojskowych ogniw dowodzenia i zarzdzania, uczestnicz take okrelone organa rzdowej administracji oglnej i samorzdw terytorialnych. Dowodzenie wojskami w okresie zagroenia i wojny realizuje si przez rozwinity wojenny system dowodzenia Siami Zbrojnymi Rzeczypospolitej Polskiej. Jest on integraln czci systemu kierowania obron pastwa. Zwierzchnikiem Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej jest Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. W czasie pokoju caoksztatem dziaalnoci si zbrojnych kieruje Minister Obrony Narodowej.

16

Pozamilitarne ogniwa obronne Ochrona ludnoci przed katastrofalnymi zagroeniami przemysowymi, klskami ywioowymi i skutkami dziaa wojennych jest konstytucyjnym obowizkiem wszystkich organw wadzy, administracji pastwowej i samorzdowej, a take obowizkiem organizacji spoecznych i podmiotw gospodarczych. Zadania wynikajce z tego obowizku polegaj gwnie na rozpoznawaniu, zapobieganiu i zwalczaniu wszelkich form zagroe godzcych w bezpieczestwo narodu i pastwa. Dotyczy to obronnoci pastwa, panujcego w nim porzdku i bezpieczestwa publicznego oraz ycia i mienia ludnoci w okresie pokoju i wojny. Powanymi zagroeniami dla zdrowia i mienia ludzi, nie zwizanymi bezporednio z dziaaniami zbrojnymi, s przestpstwa kryminalne. Zapobieganie im, a take ich ujawnianie i zwalczanie jest podstawowym, ustawowym obowizkiem wszystkich wyspecjalizowanych sub podlegych Ministrowi Spraw Wewntrznych, a wic: Urzdu Ochrony Pastwa, Policji, Stray Granicznej i innych formacji. Pomoc obywateli w realizacji tych zada jest ich powinnoci prawn i moraln wobec pastwa i wasnego rodowiska. Obronie Cywilnej Kraju powierza si koordynacj dziaa wszystkich si i rodkw sucych ochronie ycia i mienia ludnoci oraz dbr kultury, w ramach systemu obronnego pastwa. Obron Cywiln, zgodnie z postanowieniami midzynarodowego prawa wojennego, zobowizuje si do: - planowania przedsiwzi w zakresie ochrony ycia i zdrowia ludnoci, ochrony zakadw pracy, urzdze uytecznoci publicznej oraz dbr kultury przed skutkami dziaa wojennych, - organizowania wykrywania zagroe w powyszym zakresie, - ostrzegania i alarmowania ludnoci oraz jej ewakuacji, - przygotowania obiektw ochronnych, - zaopatrywania ludnoci w sprzt i rodki ochrony indywidualnej, - chronienia dbr niezbdnych do przetrwania, - organizowania akcji ratunkowych i likwidacji skae. Obronie Cywilnej Kraju zapewnia si warunki i moliwoci sprawnego dziaania. W tym celu przygotowuje si i wyznacza personel kadrowy, tworzy odpowiednie warunki jego funkcjonowania oraz wyposaa w niezbdne materiay i rodki. Organizuje si szkolenie w oglnym systemie edukacji narodowej, w orodkach wyspecjalizowanych, w terenowych jednostkach administracji pastwowej, samorzdu terytorialnego i zakadach pracy. Angauje si w tym celu take rodki masowego przekazu. Dziaania wojenne stanowi najwysz form zagroe masowej utraty ycia i mienia ludnoci. Uycie bojowych rodkw raenia moe spowodowa dodatkowo katastrofy przemysowe i ekologiczne. Obrona cywilna w czasie wojny zachowuje neutralno zbrojn. Jej zadaniem jest przygotowanie i realizacja dziaa nioscych pomoc ludnoci, rwnie na terenach czasowo zajtych przez nieprzyjaciela.

17

System kierowania obronnoci Zasadnicze funkcje w systemie kierowania obronnoci pastwa w czasie pokoju okrela Konstytucja RP. Realizuj je: Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej oraz Prezes Rady Ministrw i Rada Ministrw. Kierowanie obronnoci pastwa sprawuj wszystkie organa wadzy i administracji pastwowej i samorzdowej, stosownie do kompetencji i zada obronnych przypisanych im w Konstytucji i innych ustawach. Ich wsplnym celem jest przygotowanie i utrzymanie na odpowiednim poziomie potencjau obronnego pastwa w czasie pokoju oraz sprawne rozwinicie i skuteczne wykorzystanie tego potencjau w przypadku zagroenia i wojny. Tworzy si i utrzymuje w czasie pokoju odpowiedni infrastruktur zapewniajc organom pastwowym moliwo sprawnego wypeniania tego zadania. Sejm kadego roku uchwala wysoko rodkw na bezpieczestwo i obron pastwa w ramach ustawy budetowej, w tym na utrzymanie i rozwj Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Parlament uchwala rwnie wszystkie inne regulacje ustawowe dotyczce obronnoci i kontroluje ich stosowanie. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej koordynuje wypracowywanie strategii obronnej pastwa, a jako Zwierzchnik Si Zbrojnych ustala gwne kierunki ich rozwoju. Prezydent kontroluje przebieg przygotowa obronnych, realizowanych pod kierownictwem Prezesa Rady Ministrw przez ministrw, wojewodw i inne organa administracji publicznej. Organem wykonawczym Prezydenta jest w tym zakresie Biuro Bezpieczestwa Narodowego. Gwne zadania obronne na szczeblu rzdowym przypadaj Ministrowi Obrony Narodowej oraz Ministrowi Spraw Wewntrznych i Ministrowi Spraw Zagranicznych. W razie zagroenia bezpieczestwa nastpuje rozwijanie wojennego systemu kierowania pastwem. Najwyszymi orodkami decyzyjnymi w okresie zagroenia i wojny s: Prezydent i Rzd. Sejm powouje na okres wojny Naczelnego Dowdc Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, a gdy Sejm nie obraduje powouje go Prezydent. Naczelny Dowdca, podlegajcy bezporednio Prezydentowi, sprawuje strategiczne dowodzenie caoci si zbrojnych. Prezydent ustala w czasie pokoju skad i zadania organw doradczych, a na czas wojny - sztabu wojennego prezydenta. W okresie zagroenia i wojny Prezes Rady Ministrw kieruje nadal pracami rzdu, ministrw, wojewodw i innych organw administracji pastwowej, odpowiedzialnych za funkcjonowanie wszystkich struktur pozamilitarnych pastwa. Szczeglnym zadaniem Prezesa Rady Ministrw i podlegych mu resortw jest organizowanie wsparcia, zaopatrzenia i obsugi si zbrojnych przez sektor cywilny oraz ochrona ludnoci przed skutkami dziaa wojennych. Wojewodowie s upowanieni do podejmowania decyzji w sprawach obronnoci, obowizujcych wszystkie jednostki administracyjne, gospodarcze i samorzdowe dziaajce w systemie obrony wojewdztwa.

7. Zakoczenie
Szczegowe zadania wykonawcze wynikajce z niniejszego dokumentu zostan okrelone przez odpowiednie organa wadzy i administracji pastwowej oraz kierownictwa organizacji i instytucji, stosownie do zakresu ich kompetencji w sprawach obronnoci. Niniejszy dokument zosta jednomylnie przyjty na posiedzeniu Komitetu Obrony Kraju w dniu 2 listopada 1992 roku.

18