Kunst

Kunstgeschiedenis
Docent: JOHN Devos
1800 – heden
Linker hersenhelft rechter hersenhelft
Wetenschap, logica kunst, muziek, dans

Verhaal visueel
Analytisch artistiek
Intellectueel symbolisch
Sequentieel gelijktijdig
Verschil tussen man & vrouw.

De man kijkt gefocust, recht voor zich.
De vrouw kijkt breed, houdt alles in de gaten.
Definitie van communicatie;
Informatie in beweging tussen een zender en een ontvanger,

door middel van een drager. Begin & eindpunt dienen steeds
menselijk te zijn. Nadruk op taal en afgeleide communicatie.
Beschouwd als sluitsteen van de maatschappelijk organisatie.
Ontwikkeling van de communicatie:
Rotstekeningen om dingen duidelijk te maken.

Bijvoorbeeld: de vangst van de dag:
Een os
De alef is de eerste letter uit het Hebreeuws alfabet. Het Hebreeuwse woord voor
alfabet is !"#-$%& of alef-bet en bestaat uit de eerste twee letters de alef en de bet. De
letters van het Hebreeuws alfabet komen ook overeen met cijfers, de alef is de
Hebreeuwse één. De letter alef is afkomstig van het West-semitische woord voor os,
in het Hebreeuws betekent aluf ook nog steeds 'gedomesticeerd dier'. De vorm van
de letter alef is ontstaan uit een tekening van een ossenkop en is vervolgens verder
geëvolueerd. Het eerste hiëroglief komt uit het Proto-semitisch alfabet.
Proto-semitisch:
Fenicisch:
Notities 1 1 film a
Christophe De Backer
De Romeinen hebben het over genomen, maar omdat een vloeiende vorm nogal
A
moeilijk was om uit te kappen in hun steenwerk hebben ze het recht gemaakt en 90°
omgedraaid:
Ontwikkeling informatievolume ! communicatiedragers
100.000 jaar geleden | stem & taal

50.000 jaar geleden | kunst
9.000 jaar geleden | vestiging in steden
7.000 jaar geleden | schrift
1400 | Blokboek
Boekdrukkunst
1450 | Gutenber met de losse letter
1800 | 1ste industriële revolutie

" steendruk
" rotatiepers
" fotografie
1890 | 2de industriële revolutie

" film
" grammofoon
" televisie

" Transistor
" miniaturisatie

" Computer
" Individuele beheersing van mondiale
communicatie & afwerking
(filmmontage & fotobewerking)
Notities 2 1 film a
Informatie
Johannes Gutenberg
tijd
100.000 40.000 9000 1400 1450 1800 1830 2006
Houtsnede "Woody Allen" door
Manfred Behrens, links de afdruk,
rechts het houten blok.
Een letterbak
Notities 3 1 film a
Jean Auguste Dominique Ingres was de beste leerling van David. Hij begint in het
neoclassicistische taal maar langzaam zal zijn beeld veranderen. Ingres zal langzaam
overgaan in de Romantiek.
Hij werkte in een heel eigen stijl die doortrokken was van romantische fantasieën. Hij
koos een lijnvoering die door haar absolute natuurgetrouwheid de vorm van het
voorwerp duidelijk aangaf. Men meende dat de Grieken dit net zo hadden gedaan en
gravures van Pompeï en Herculaneum zouden dit idee hebben versterkt. Maar
Ingres’ lijn ging verder dan de normale neoclassicistische tekening door in een
hoogverfijnde vorm ook nog de zintuiglijke waarneming over te brengen. Dit laatste
deed hij onder meer door kleur, hoewel kleur voor hem steeds ondergeschikt bleef
aan de lijnvoering.
Kort samengevat:
Zijn manier van werken is Neoclassicistisch maar de onderwerpen worden
Romantisch.
Voorbeeld 1:
Jupiter is in de Romeinse mythologie
de oppergod, en god van de hemel
en het onweer.
Dit werkt staalt een vorstelijke macht

uit. Maar toch ben je niet
geïntimideerd je kan naar het werk
kijken als een gelijke. Je zou een
gesprek met de God kunnen
aankaarten. De oppergod wordt met
een zeer menselijk karakter
weergegeven.
Notities 11 1 film a
Voorbeeld 2
Een zelfportret van Keizer Napoleon. Hij

wordt als gelijke voor de burgerij aanschouwt.
De burgerij heeft de Adel & Clerus buiten
gebonjourd, ze willen niet meer opkijken naar
de zogezegde hogere klassen.
Hier wordt Napoleon weergegeven zoals de

oppergod Jupiter, hier ook moet je niet
opkijken naar het personage in het schilderij,
in dit geval Napoleon. Hij wekt geen emotie
op.
De Romantische kunstenaars willen vluchten, ze willen emoties laten zien. Men

vlucht naar vele richtingen. Maar ondermeer naar het exotische, daar treft men leven
aan, liefde, andere mythologieën. De bevolking en de manier van doen is helemaal
anders dan van waar de kunstenaars kwamen. In de traditionele Arabische cultuur
die ze daar aantroffen hadden de sultans harems. De kunstenaars hadden het idee
dat een harem een wereld voor vrouwen was. Waar ze niets deden buiten zich mooi
te maken en wachten op hun man.
The Turkish Bath
In 1814 schildert Ingres te Italië (Daar is hij naartoe gevlucht) de Odalisque een
ander woord voor haremvrouw.
De manier waarop de Odalisque naar de wereld kijkt is anders. Ze kijkt recht naar de
toeschouwer waardoor er een stille dialoog kan ontstaan. Dit was iets dat niet gedaan
werd. De vrouw liet zicht aanschouwen in beeld, ze keek nooit recht naar de
toeschouwer. 150 jaar voor de code dit toeliet, heeft Ingres de vrouw recht naar zich
laten kijken.
Ingres is een overgangskunstenaar, die veel invloed heeft gehad op de volgende

generaties kunstenaars.
De grote baadster (La piccola bagnante) is een

typische Ingres. Na de toekomst toe zullen we
schilderijen aan een kunstenaar linken.
In 1924 hebben we Man ray, die in zijn foto’s iets van Ingres probeert te plaatsen.
Een voorbeeld is Violon d'Ingres.
Man Ray maakt associaties met beelden. Dit

werd ook gedaan werd in de Amerikaans-
Australische musicalfilm; Moulin Rouge!, uit
2001 van Baz Luhrmann.
In 1845 schildert Ingres in opdracht The Comtesse d’Haussonville. Een modeprotret dat
terug naar het Neoclassicisme gaat. Er wordt weer aanschouwt.
Dit is dus een typische voorbeeld van een

schilderij in opdracht. De dame in kwestie
laat de toeschouwer opkijken. Het straalt
DIT BEN IK uit, IK HEB HET GEMAAKT,
AANSCHOUW MIJN SCHOONHEID EN
RIJKDOM.
Romantiek
Harde realiteit Realisme
Neoclassicisme (opkomst fotografie)
Een ingebeelde wereld

Romantiek
We zien dat er in de kunstgeschiedenis een constante golf is tussen de realiteit en het

ingebeelde. De kunst keert na een tijdje altijd terug.
Het classicisme was een totaalkunst. De Romantiek heeft dit minder. Toch is het
classicisme nog belangrijk tot de dag van vandaag, het wordt nog overal gebruikt.
Bijvoorbeeld het Leopold park naast het Eastman instituut te Brussel bevat nog
elementen van het Classicisme. Maar het is wel uit zijn voegen getreden. Het is
Classicisme maar TE groot.
Zoals gezegd vluchten de Romantische kunstenaars. Ze willen vluchten naar het

verleden. Ze willen terug denken aan de vroeger, denk aan Karel de Grote, denk
aan…
Opkomst Nationalisme
Het idee van naties, landen is gekomen in het begin van de 19de eeuw. Toen zijn er
in heel Europa landen, naties ontstaan. Het idee van Vlaanderen is op dat ogenblik
gekomen. Vlaanderen is toen gecreëerd. De mythologie van de Guldensporen slag is
toen ontstaan. Het idee van één volk met eigen geschiedenis, kunst en noem maar op.
Er worden nationale Bibliotheken, musea gebouwd. Zelfs een Nationale academie
waar alles van het eigen volk bij elkaar te vinden is. Alles van ons land, van onze
natie en niet van die anderen. De Romantiek heeft er voor het eerst het oog voor.
Kijken in het verleden, naar de geschiedenis is belangrijk. Als wij vandaag een volk
zijn dan waren we dat vroeger ook. In de schilderijen wordt de geschiedenis van ons
volk, van ons verleden weergegeven. Dat was de rol van de kunstenaar.
Nationale academie
De kunstenaars waren lid van een Gilden. Deze Gilden zorgde voor een opleiding,
later is vanuit deze Gilden de nationale academie voortgevloeid. As kunstenaar les
volgen, de academie legt de nadruk op kennis, hoe moet je dit doen, hoe moet je dat
doen. Ze zeggen wat mooi is en wat niet. Zij beslissen van hoe je als kunstnaar kunst
moet maken. De academie zegt wat de kunstnaar moet denken. Het gevolg is dat de
kunstenaars niet meer naar de academie willen gaan, ze willen onafhankelijkheid ze
willen zelf beslissen wat kunst is en hoe ze het brengen. Wat begonnen is in 1800 is
door de verkeerde ingesteldheid van de academie na 50 jaar gewoon gestopt. Tegen
1850 bestaat de academie gewoon niet meer.
Architectuur in de Romantiek
De Romantische architectuur keert ook terug naar het verleden, ze wordt beheerd
door de Neostijlen. Een mooi voorbeeld is Sint – Lucas, daar heeft men heel veel
gebruik gemaakt van de Neostijlen. Sommige gangen wekken de indruk dat je in een
middeleeuws kasteel staat.
Nog een voorbeeld is “The Houses of Parliament” in Londen.
De oudste nu nog bestaande gebouwen dateren echter uit ongeveer 1097. In de 19de
eeuw hebben ze, na een brand, de gebouwen terug hersteld zoals het 100 jaar geleden
was.
De Grote Markt van Brugge heeft naast het 12e-eeuwse Belfort ook het Provinciaal
hof, dat in neogotische stijl werd heropgebouwd na de brand in 1878.
De Romanticus Géricault
Théodore Géricault is de romantische schilder bij uitstek. Met groffe borstel probeert
hij de waanzin van het onderwerp weer te geven.
Een beetje zoals Jambers wie is hij / wat doet hij / waar komt hij vandaan.
Grote gevoelens een antwoord op het koude

van het neoclassicisme. Het belang van de
natuur wordt aangekaard. De gevoelens
moeten diep zitten, ze moeten niet
oppervlakkig zijn.
Insane van Géricault
Het bekendste werk van Géricault is ongetwijfeld “Le radeau de la Méduse”.
Het licht is niet natuurlijk, het licht dient om de dramatiek te versterken. De

dramatiek van dit werk is het belangrijkste. Er zit geen duidelijke lijn in. Het is een
tafereel van het gebeuren.
De bevrijding, de hoop, de vrijheid nabij, en tegelijk een illusie, maar dat weet alleen
de kijker met kennis.
Het schilderij zelf laat een pallet van gevoelens zien: van wanhoop tot valse hoop.
Het schip zelf is nauwelijks zichtbaar, de gevoelens des te meer. Sommigen zien het
ook al niet meer, en zakken weer terug in hun verdoving. Dat eb en vloed, die
beweging van stemmingen wordt in alle precisie weergegeven.
Centraal in het verhaal staat het puntje in de verte dat het nauwelijks zichtbare zeil
van het reddingsschip toont. Maar de kijker merkt eerst en vooral de hoge golven en
de bewolkte lucht op die het vlot omgeven. Daarna ziet hij de opvarenden aan hun
gebaren die om aandacht vragen, wijzen op het schip en tegelijk de kijker erbij
betrekken. De vijandige natuur en de doden die de opvarenden omringen maken het
geheel sensationeel.
De Franse tekenaar Albert Uderzo en scenarioschrijver René Goscinny van de serie
stripverhalen “Asterix & Obelix” hebben in één van hun verhalen ook verwezen naar
dit werk van Géricault.
De Romanticus Eugène Delacroix
Ferdinand Victor Eugène Delacroix wordt gezien als de belangrijkste Franse

kunstschilder van de romantiek (vandaar dat hij ook wel eens "Le prince des
romantiques" genoemd wordt), naast de jong gestorven Théodore Géricault.
Rond 1850 wordt Delacroix vastgelegd op foto

door de toen grootste fotograag van Frankrijk.
Radar.
Op de foto is te zien hoe Delacroix wil dat de

mensen in hem de grootste kunstenaar te wereld
zien. Het is een foto die uitroept KIJK NAAR MIJ.
Dit was de specialiteit van Radar.
Delacroix zijn bekendste werk is “La Liberté guidant le peuple” geschilderd in 1830.
De vrouw met de vlag het toonbeeld van Frankrijk. Zij zal de mannen naar de
overwinning leiden, naar de vrijheid. Zij is de vrijheid, De Vrijheid voert het Volk aan.
Bij dit schilderij benadrukt het licht het nationaal gevoel.
Nog een werk is “Scènes des massacres de Scio” waar weer met een onnatuurlijk licht
de nadruk op de verschrikkelijk taferelen wordt gelegd, die zich afspelen.
Vrouwen, kinderen, bejaarden worden afgeslacht. We zien een stervende man, een
dode moeder met haar kind op haar buik, een doodsbange oma, de Turkse krijger die
ze allemaal komt af maken.
Dit schilderij is bijna een documentair over het bloedbad dat zich heeft afgespeeld.
Delacroix wil uiting geven aan de gevoelens.
Het enthousiasme over het werk van Delacroix was echter niet altijd onverdeeld. Zo
is het bekend dat Ingres gekant was tegen het werk van Delacroix, en Baron Gros
noemde zijn Bloedbad op Chios spottend: "Het bloedbad der schilderkunst".
Delacroix: Scènes des massacres de Scio {Het bloedbad van Chios}
Delacroix zoekt verhalen uit het verleden. Zo heeft hij een schilderij gemaakt over de
dood van Sardanapalus.
Sardanapalus was een Assyrische koning die in grote luxe leefde. Toen de Meden
hem versloegen bij Ninive, verbrandde hij zijn paleis, bracht de hofhouding om, zijn
soldaten, de paarden, zijn vrouwen. Daarna pleegde hij zelfmoord.
Met wat zich allemaal in het schildrij afspeelt slaagt Delacroix er toch in om
Sardanapalus centraal te zetten op zijn sterfbed.
De Romanticus Gustaaf Wappers
Na zijn studies aan de Antwerpse Academie trok hij in 1826 naar Parijs. De
Romantische beweging bereikte daar haar hoogtepunt en in die verbeten strijd naar
een nieuw ideaal vonden kunstenaars en politieke intriganten elkaar. Wappers werd
de eerste Belgische kunstenaar die hier zijn voordeel uit haalde.
In 1832 wordt hij leraar aan de Antwerpse Academie voor Schone Kunsten. Hij
versterkt zijn reputatie met zijn door de nieuwe Belgische regering bestelde
meesterwerk van 1835, de "Episode van de Septemberdagen van de Belgische revolutie van
1830" (olieverf op doek, 444 x 660 cm. Na het succes van de "Episode", werd Wappers
hofschilder van Leopold I.
Het werkt lijkt heel sterk op “La Liberté guidant le peuple” van Delacroix. Maar
Wappers slaagt er niet in de beeldtaal even sterk over te brengen als Delacroix.
Wappers heeft een onnatuurlijk licht over heel het werk geplaatst.
Hier ook zijn er weer taferelen van verschillende gebeurtenissen. De dode man die
wordt beweend door zijn ouders en vrouw. De man die wil gaan vechten in de
revolutie maar wordt tegengehouden door zijn vrouw met kind.
In dit schilderij wordt er met een digitale lijn gewerkt. Deze lijn is terug te vinden
over heel het werk.
Samen met Louis Gallait, Nicaise De Keyser, Henri of Hendrik Leys en Antoine
Wiertz, behoort hij ontegensprekelijk tot de belangrijkste historieschilders uit de
Belgische romantiek.
De Romanticus Antoine Wiertz
Wiertz zag het groter dan Wappers. De werken van Wappers zijn een peulenschil
voor Wiertz.
Het Wiertzmusseum is een museum gewijd aan het oeuvre van één kunstenaar; de
schilder, beeldhouwer en schrijver Antoine Wiertz (1806-1865). Het Wiertzmuseum
in de Vautierstraat in de Brusselse gemeente Elsene, werd als atelier met woning op
kosten van de staat gebouwd voor de schilder Antoine Wiertz, die als tegenprestatie
zeven monumentale schilderijen zou nalaten. Vrij kort na de dood van de kunstenaar
werd het atelier een museum.
In de werken van Wiertz staat de dood centraal.
Een voorbeeld: “The Beautiful Rosine”.
Hier wordt een schoonheid geconfronteerd met de dood, in dit geval een skelet.
Rosine is de naam van het skelet niet van de vrouw.
Nog een kenmerkend werk van Wiertz is “De overhaaste begrafenis”. In de 19de eeuw
waren de mensen doodsbang om levend begraven te worden. Je werd nogal snel
dood verklaard, hetzij je in een coma lag of in een andere toestand waar je dood lijkt
te zijn, denk maar aan die scène in Monty Python and the Holy Grail: “Bring out your
dead”.
Nog een typische Wiertz is “De gekke kokkin”. De waanzin drijft haar er aan toe om de
baby in haar kookpot te gooien.
De Romanticus Caspar David Friedrich

Caspar David Friedrich geldt als een van de belangrijkste landschapschilders uit de
Duitse romantiek. Caspar David Friedrich schildert zijn onderwerpen meestal met
het gezicht afgekeerd van de toeschouwer. Hij laat ons in gedachten verzonken
mensen zien, niet pratend en er geen zin in hebbend hun gezicht te laten zien of ook
maar naar iets anders te willen luisteren. Ze willen ongestoord van de natuur
genieten. Hier wordt de romantiek ten top gedreven, want alles heeft te maken met
Sehnsucht, het verlangen. Men kijkt de weidse wereld in, een blik die ook naar het
verre vreemde en onbekende reikt. Hij gaf het landschap een ziel en maakte de
natuur tot klankbord van menselijke gevoelens.
Das Eismeer
In dit werk laar Friedrich de kracht van de natuur zien. Het schip dat is gezonken
door tegen de grote ijsrotsen te varen, valt in het niets, het valt niet op dat er een
schip aan het zinken is.
Een voorbeeld van het geweld in de natuur.
Wanderer above the Mists
Een voorbeeld van de rust in de natuur:
Kried-Felsen up Rügen
Met het schilderij “ Abtei im Eichwald ” heeft Friedrich een grote invloed om onze
beeldtaal.
De donkere beeldtaal van Friedrich en de verhalen van Edgar Allan Poe hebben
geleidt tot de horrorfilms. Daar komen de twee samen. De beeldtaal van de
horrorfilm komt oorspronkelijk uit de Romantiek meerbepaald uit de werken van
Friedrich.
Francisco Goya
Francisco José de Goya y Lucientes was een Spaanse kunstschilder en graveur. Goya
riep op tot reden. In zijn serie etsen Los Caprichos liet hij zijn afschuw zien voor de
corrupte heerschappij van met name de kerk, waar hij niettemin veel voor werkte.
Deze serie was gemaakt voor de vrije verkoop, niet voor het hof of de kerk.
Het werk van Francisco Goya behoort tot de Barok, Rococo en Romantiek.
De invloed van Goya op latere kunst is van belang, omdat zijn kunst de tradities van
destijds ondermijnde. Hij liep vooruit richting het expressionisme en het surrealisme.
Bovendien schilderde hij subjectief. Zijn nadruk op een scherpe voorgrond en een
vagere achtergrond loopt vooruit op de kunst van Manet. Door de werken uit zijn
latere periode wordt Goya gezien als een voorloper van de moderne kunst.
Mannet neemt de werken van Goya als een basis, hij past ze wel aan in de taal van
zijn zijd.
Met dit werk laat hij tegelijkertijd de macht van de vorst zien en zijn verval.
Maya’s op het balkon:
Hier zien we twee schonen, met op de achtergrond hun minaars. De minaars vormen
precies een dreiging voor de dames.
Hieronder zijn twee van Goya's beroemdste schilderijen afgebeeld, bekend als:
* "De geklede Maja" (La Maja vestida)

* "De naakte Maja" (La Maja desnuda)
Maja was de benaming voor een knap volksmeisje. De twee schilderijen laten
dezelfde vrouw in dezelfde pose zien, en waren wellicht bedoeld om buiten
respectievelijk binnen de deuren van een slaapkamer te hangen. Met deze werken
lokte Goya een conflict uit met de inquisitie. Met name het feit dat de naakte vrouw
geen Griekse godin of een dergelijke grootheid is, en ook het feit dat ze de kijker
recht aankijkt, was bijzonder schokkend voor die periode.
Op latere leeftijd schilderde hij steeds meer gevechtscènes met de nodige lijken, vol
afschuw voor de Franse bezetters. Zo heeft hij een reeks gemaakt van 60 etsen die de
verschrikking van de oorlog weergeven.
Wat was de invloed van de Romantiek?
! De Romantiek heeft een groot deel van de 19de eeuw overheerst.

! De Romantiek heeft een grote invloed gehad op de Beeldtaal (Meer dan men
wil toegeven.
! De Romantiek is een schopsteen geweest voor andere stijlen.
! De kunstenaars hebben zich losgewekt uit de greep van de Nationale
academie.
Fotografie de ondergang van de Romantiek.
In 1826 maakte Niépce de eerste foto op een plaat die was bedekt met bitumen
(asfalt). Hij had hiervoor een belichtingstijd van maar liefst acht uur nodig bij helder
zonlicht. De foto maakte hij van zijn achtertuin en door het draaien van de zon zag je
de schaduw van twee kanten. Deze bitumenbeelden, die naast zwart en wit ook
grijstinten konden tonen, konden ook worden gefixeerd en in positieve beelden
worden omgezet.
In 1831 zette Daguerre de proefnemingen van Niépce voort met zilverjodide. In 1837
ontdekte Daguerre bij toeval de mogelijkheid van ontwikkeling van het latente beeld.
Hij had een gejodeerde verzilverde koperplaat kort belicht en hierna bloot gesteld
aan kwikdamp. Hierop bleek zich een beeld te hebben gevormd.
In 1834 begon William Henry Fox Talbot te experimenteren. Hij ontwikkelde een
methode om papier lichtgevoelig te maken door het te dompelen in een zwakke
zoutoplossing en daarna in een zilvernitraat oplossing.
Omstreeks 1850 verving men de papieren drager door glas en hechtte men de
zilverhalogeniden met behulp van een collodiumlaag op deze doorzichtige basis.
Deze glasplaten moesten terwijl ze nat waren worden belicht en meteen worden
afgewerkt.
Door de uitvindingen en bevindingen van Louis Jacques Mandé Daguerre & Joseph
Nicephore Niépce is het rond 1841 mogelijk om portretten de maken. Het gevolg is
dat de mensen niet meer naar een kunstschilder gaan als ze een portret nodig
hebben. Ze kunnen naar een fotograaf, waar ze het resultaat veel sneller hebben. De
inkomsten van de schilders komt in gevaar. Het merendeel van hun loon kwam van
portret schilderijen te maken. Rond 1850 komen de kunstenaars met het antwoord:
Het realisme.
De beweging gaat weer een andere richting uit, de romantiek is gedaan. De

kunstenaars keren terug naar de realiteit.
Omtrent het realisme, zowel in de schilderkunst, de beeldhouwkunst als de
literatuur, lopen de meningen uiteen. Interpretaties omtrent inhoud en/of
tijdspreiding zijn vaak te eng of anders te vaag. Schoolboeken leren dat het realisme
als reactie op de Romantiek in de 19de eeuw begon.
Op 21 februari 1848 verscheen Communistisch Manifest, geschreven door Karl

Heinrich Marx, dat als motto heeft: “Proletariërs aller landen, verenigt U!” De
beroemde beginregel van dit Manifest luidt:
“Een spook waart door Europa – het spook van het communisme.”
1848 wordt ook wel het revolutiejaar genoemd. De wereld ondergaat een
omwenteling tussen 1840 en 1850. De kunstenaars hebben een nieuwe motivatie
nodig als antwoord voor de steeds meer opkomende fotografie.
Met het realisme gaan de kunstenaars in aanval tegen de “regels” van de Academie.
De Academie had de regels vastgeld en als kunstnaar moest je je daar aan houden.
As je een schets maakt komt dit in een schetsboek, een illustratie wordt gemaakt door
houtdruk, enkel de dingen die waardig zijn kunnen geschilderd worden op doek.
Jean François Millet

Jean François Millet hij legde zich toe op het uitbeelden van talloze zeer poëtische
boerentaferelen. Millet speelde met zijn tekeningen een vernieuwende rol in de
overgang van de Academische traditie naar de Franse avant-garde kunst. Vooral zijn
visie op de boerenstand is vernieuwend. Boeren werden voorheen helemaal niet
geschilderd. Maar Millet was er trots op van boerenafkomst te zijn. Millet
beïnvloedde niet enkel grote namen als Claude Monet, Camille Pissarro, Georges
Seurat en zeker Vincent Van Gogh, hij steunde vooral jonge artiesten, voor wie hij
een symbool zou worden.
Millets grote kracht lag in zijn tekenwijze, zijn monumentale vormgeving en

compositie. Hierbij zijn vooral "De Arenleessters"(1857) en "Het Angelus"(1859) de
meest bekende werken.
De Arenleessters
Bij dit werk toont Millet

enkel het avondlicht. Niet
meer niet minder. Geen
goddelijk licht, geen sociale
commentaar. Enkel een
beschrijving van de
gewone mens, heel
eenvoudig zonder weel
toeters en bellen.
Het Angelus
Gustave Courbet
Gustave Courbet was een Frans realistisch schilder, die als een voorloper van het
impressionisme wordt gezien.
Hij schilderde taferelen uit het dagelijks leven, naakten (o.m. het merkwaardige en
zeer gewaagde “L'origine du monde”) en gevarieerde landschappen. Zijn invloed op
de Franse schilderkunst van de negentiende eeuw was groot. Het vernieuwende aan
zijn werk was het realisme; taferelen uit het dagelijks leven werden hoofdonderwerp
en op groot formaat afgebeeld.
L'origine du monde
Het schilderij toont een liggende vrouw die met gespreide dijen de toeschouwer een
onbelemmerde blik op haar vagina gunt. Hoofd, armen en benen zijn niet te zien.
Het doek werd besteld door de Turkse diplomaat Khalil-Bey, die in Parijs woonde.
Hij voegde dit werk toe aan zijn persoonlijke verzameling erotische schilderijen (met
onder meer “Het Turkse bad” van Ingres en “De slaap”, een ander werk van Courbet).
De vrouwelijke naakten van Courbet waren zo waarheidgetrouw geschilderd en zo
opzienbarend erotisch dat er veel aanstoot aan genomen werd. Samen met Manet
verwierp Courbet de academische regels van de schilderkunst. Beiden toonden
haarscherp aan dat de geïdealiseerde naakten in het werk van tijdgenoten slechts
getolereerd werden in mythologische of allegorische werken. Met hun realistische
naakten zetten ze zich af tegen de hypocriete welvoeglijkheid van de kunstminnende
burgerij.
Met het werk “l'Origine du Monde” ging Courbet nog een stap verder dan in
“L'Olympia” van Manet door het meest intieme te tonen.
De slaap
Het schilderij “l'Atelier” is bijna 6 meter breed. Daarbij maakte hij de werkelijkheid
niet mooier dan ze was, zoals velen van zijn tijdgenoten. Dit leidde voortdurend tot
schandalen in het Franse culturele leven.
Als hij met zijn werken naar de Academie stapt voor aan de tentoonstelling mee te
doen, wordt hij niet toegelaten. Zijn werken zijn voor de Academie onaanvaardbaar.
Voor Courbet geen probleem, hij huurt zelf een zaal en geeft zijn eigen
tentoonstelling.
In zijn schilderij 'Bonjour,

Monsieur Courbet' -
weliswaar geen zelfportret
in de gebruikelijk zin van
het woord, maar wel een
schilderij waarin de
kunstenaar Courbet
nadrukkelijk figureert -
zien we hoe Courbet
zichzelf heeft geschilderd
door het landtrekkend met
zijn schildersbagage op de
rug, eerbiedig begroet door
zijn vriend en beschermer.
De steenhouwers
De weergaven van de realiteit, zonder sociale commentaar, vraagt gewoon om

moeilijkheden, Eenieder die gewoon was schilderijen van academische kunst
tentoongesteld te zien, moet dit stuk toen gewoonweg kinderachtig zijn
voorgekomen. Hier zijn immers geen gracieuze houdingen, geen vloeiende lijnen,
geen indrukwekkende kleuren. Het realisme heeft niet lang geduurd (1850 - 1860),
maar heeft wel een grote invloed nagelaten op de kunstwereld.
Un enterrement à Ornans
Constantin Meunier
Hij studeerde aan de Brusselse Academie en werkte drie jaar lang als helper bij de
beeldhouwer Charles Auguste Fraikin. Hij was twintig toen hij als schilder begon te
werken, in eerste instantie richtte hij zich op religieuze thema's.
In 1880 exposeerde hij met succes op het Salon te Gent een reeks schilderijen omtrent
het harde leven van de arbeiders in de steenkolenmijnen en in de hoogovens.
In 1885 sloeg hij weer aan het beeldhouwen. Bij een bezoek aan de Antwerpse haven
had hij de overtuiging opgedaan dat hij alleen maar in deze discipline voldoende de
kracht en de hardheid van het havenarbeidersbestaan tot hun recht kon laten komen.
Op dat moment ontstonden de schitterende beelden voor het ophefmakende
Monument van de Arbeid, dat aan de Van Praet-brug te Laken opgericht werd.
Constantin Meunier werd hiermee onsterfelijk.
In 1895 vestigde hij zich weer in Brussel. Een jaar later exposeerde hij zijn werken in
Parijs. Het werd een triomf. De faam van Constantin Meunier is beduidend groter
geworden als beeldhouwer dan als schilder of graficus, ofschoon hij in elke discipline
telkens meesterwerken uit het sociaal realisme presteerde.
Prerafaëlieten
(soms gespeld als Pre-Rafaëlieten of Pre-raffaëllieten) is een Engelse
kunstenaarsvereniging, die in 1848 werd opgericht door William Holman Hunt, John
Everett Millais en Dante Gabriel Rossetti.
De Prerafaëlieten (een vertaling van de Engelse naam Pre-Raphaelite Brotherhood)

noemden zich zo, omdat ze de schilder Raphaël overgewaardeerd vonden en terug
wilden naar de schilderkunst van voor zijn tijd. Ze legden de basis voor de Jugendstil
of art nouveau.
Prerafaëlitische schilderijen geven vaak op een realistische manier historische en

religieuze taferelen weer.
Hunt’s; The Awakening
De “Awakening” is nu niet direct een religieuze tafereel. Maar het werk zit wel vol
symboliek. De poes die met het vogeltje speelt (De man speelt met de vrouw), de
hoed en stok van de man op tafel (De man is een gast bij de vrouw), de klok met
cupido’s, de vrouw die in haar onderrok zit op zijn schoot. De handschoen op de
grond, … Heel dit schilderij geeft het idee van overspel weer.
Dante Gabriel Rossetti

Samen met Hunt en John Everett Millais stichtte hij de Pre-Raphaelite Brotherhood
(Prerafaëlieten). Zijn eerste grote werk was “The girlhood of Mary Virgin”, dat hij
signeerde met P.R.B. (Pre-Raphaelite Brotherhood). De Prerafelieten streefden naar
een vernieuwing van de kunst door natuurbeschouwing en door de vroege Italiaanse
schilderkunst (van voor Rafaël) als voorbeeld te nemen. Geïnspireerd door de poëzie
van Dante Alighieri en de mystieke poëzie en schilderkunst van William Blake
ontwikkelde hij een symbolisch-decoratieve stijl, die al de kant van de Jugendstil
opgaat.
The girlhood of Mary Virgin Ecce Ancilla Domini
Impressionisme
Door de weken van onder andere Courbet, heeft het realisme niet lang geduurd. Het
realisme heeft geleid tot het impressionisme. Een stroming en schilderstijl in de
schilderkunst en beeldhouwkunst in de 19e eeuw. Het behoort tot de Moderne kunst.
Vooral in Frankrijk van 1860 tot 1880. Het was een vernieuwingsbeweging, niet
alleen als revolterende stroming tegenover het toen algemeen aanvaarde en officieel
erkende academisch classicisme, maar ook als totaal nieuwe stijltechnische conceptie.
De beweging kreeg haar naam in 1874 door een toevallig journalistenartikel. De

revolterende beweging was echter al een tiental jaren oud en Edouard Manet had
toen al een paar keer de herrie op gang gebracht, tegenover de officiële salonjury's.
Zijn “Absintdrinker” werd al in 1859 geweigerd, terwijl zijn “Olympia” en zijn
“Déjeuner sur l'herbe” zulkdanig schandaal verwekten, dat ze aanleiding gaven tot de
eerste Salon des Refusés in 1863. Voordien, in 1855, werd de Begrafenis te Ornans
van Gustave Courbet geweigerd en had men, in 1850, de Barbizon-schilders al
uitgescholden voor "Onverschoonde democraten".
Het Salon des Refusés (Het salon voor de geweigerde) had uiteindelijk meer succes
dan het salon dat de academie hield.
De Impressionisten hebben geen aandacht meer voor detail. Hun werken zijn
opgebouwd door kleurtoetsen. Het zijn streepje en vlekjes, als je ver genoeg van het
werk gaat staan, komt de compositie pas volledig tot zijn recht. Goed te zien in
“Impression soleil levant” van Claude Monet.
De realisten maakten buiten een schets. Dan gingen ze naar de studio het eigenlijke
schilderij maken.
De Impressionisten vatten de realiteit, niet in beeld maar in licht & kleur. Ze gaan
naar buiten, ze gaan in de openlucht, Plein-air. Ze brengen zuivere kleuren aan op
een witte achtergrond, de werken zijn momentopnamen. Het is waarschijnlijk door
de uitvinding van de verf in tube dat de schilders buiten konden gaan schilderen,
Vóórdien werd de verf in dierlijke blazen meegenomen, maar die laten zuurstof door
en de verf hardt uit. Door de tube kregen ze de kans om direct buiten te werken en
de toenmalige belangstelling voor licht deed de rest.
Claude Oscar Monet

Hoewel we Monet bij de Impressionisten indelen, heeft hij zichzelf nooit een
Impressionist genoemd.
Le déjeuner sur l'herbe
Het werk dat voor zoveel opschudding zorgde dat Monet het ging tentoonsellen in
het Salon des Refusés.
60 jaar na de werken van Goya, doet Monet hetzelfde. Hij neemt de compositie over,
maar het resultaat is wel hellemaal anders. Hij heeft zijn eigen versies van de werken
van Goya gemaakt.
Le Balcon van Monet
Te vergelijken met Maya’s op het balcon van Goya:
Hetzelfde met het “Executie Keizer Maximiliaan van Mexico” door Monet.
Komt verdacht veel overeen met het werk van Goya:
“Olympia” van Monet
En de maya van Goya
Het is niet zo dat Monet enkel maar werken heeft ‘nagemaakt’. Hij heeft uiteindelijk
in reeksen geschilderd. In deze reeksen zien we de verschillende belichtingen in de
loop van de dag op één onderwerp. Het ochtendgloren, de eerste zonestralen, de
vroege middag, de vooravond, het is allemaal te zien in zijn reeksen.
Zijn reeksen vormen een eenheid van thema of van locatie. Deze stappen die Monet
neemt is belangrijk voor andere. Hij legt een nieuwe weg aan.
Een voorbeeld is zijn reeks over de Rouen Cathedral. De kerk wordt altijd vanuit een
andere hoek of compositie weergegeven. Maar het zonlicht valt er altijd anders op.
Woman with a Parasol
The Waterlily Pond

Kunst

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kunst

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Kunstgeschiedenis

Docent: JOHN Devos

Wetenschap, logica kunst, muziek, dans

Verschil tussen man & vrouw.

Definitie van communicatie;

Informatie in beweging tussen een zender en een ontvanger,

Ontwikkeling van de communicatie:

Rotstekeningen om dingen duidelijk te maken.

Ontwikkeling informatievolume ! communicatiedragers

100.000 jaar geleden | stem & taal

1800 | 1ste industriële revolutie

1890 | 2de industriële revolutie

1960 | 3de industriële revolutie

1980 | 4de industriële revolutie

Dit werkt staalt een vorstelijke macht

Een zelfportret van Keizer Napoleon. Hij

Hier wordt Napoleon weergegeven zoals de

De Romantische kunstenaars willen vluchten, ze willen emoties laten zien. Men

The Turkish Bath

Ingres is een overgangskunstenaar, die veel invloed heeft gehad op de volgende

De grote baadster (La piccola bagnante) is een

Man Ray maakt associaties met beelden. Dit

Dit is dus een typische voorbeeld van een

Een ingebeelde wereld

We zien dat er in de kunstgeschiedenis een constante golf is tussen de realiteit en het

Zoals gezegd vluchten de Romantische kunstenaars. Ze willen vluchten naar het

Nog een voorbeeld is “The Houses of Parliament” in Londen.

Grote gevoelens een antwoord op het koude

Insane van Géricault

Het licht is niet natuurlijk, het licht dient om de dramatiek te versterken. De

De Romanticus Eugène Delacroix

Ferdinand Victor Eugène Delacroix wordt gezien als de belangrijkste Franse

Rond 1850 wordt Delacroix vastgelegd op foto

Op de foto is te zien hoe Delacroix wil dat de

Dit was de specialiteit van Radar.

Delacroix: Scènes des massacres de Scio {Het bloedbad van Chios}

De Romanticus Antoine Wiertz

De Romanticus Caspar David Friedrich

Wanderer above the Mists

* "De geklede Maja" (La Maja vestida)

! De Romantiek heeft een groot deel van de 19de eeuw overheerst.

Fotografie de ondergang van de Romantiek.

De beweging gaat weer een andere richting uit, de romantiek is gedaan. De

Op 21 februari 1848 verscheen Communistisch Manifest, geschreven door Karl

Jean François Millet

Millets grote kracht lag in zijn tekenwijze, zijn monumentale vormgeving en

Bij dit werk toont Millet

In zijn schilderij 'Bonjour,

De weergaven van de realiteit, zonder sociale commentaar, vraagt gewoon om

De Prerafaëlieten (een vertaling van de Engelse naam Pre-Raphaelite Brotherhood)

Prerafaëlitische schilderijen geven vaak op een realistische manier historische en

Hunt’s; The Awakening

Dante Gabriel Rossetti

The girlhood of Mary Virgin Ecce Ancilla Domini

De beweging kreeg haar naam in 1874 door een toevallig journalistenartikel. De

Claude Oscar Monet

Le déjeuner sur l'herbe

Le Balcon van Monet

Te vergelijken met Maya’s op het balcon van Goya:

Komt verdacht veel overeen met het werk van Goya:

En de maya van Goya

The Waterlily Pond

You might also like