Professional Documents
Culture Documents
2011 ckEpS f
twGJ (1)
trSw(f &)
Ekd0ifbmv
rmwdum
tajymif;tvJqw
dk mrsm;eJ@ ywfouf+yD;(2)
pD;yGm;a&; tusyt
f wnf;ESi
hf (3)
OD;ode;f pdet
f pk;d &&J@ tcuftcJrsm;(4)
{nfo
h nfb0ukd uk,
d cf si;f pmw,f(5)
jrefrmh[ef vlxt
k Hk ur_ jzpfr,f(6)
a'guw
f moef;xGe;f t&if{u&mZf(7)
pwkwr Kdi(f tquf) (8)
owif;eJ@ rSwcf suf (10)
umwGe;f aeOD;. vuf&m(11-12)
v_id o
f m,mtvkyo
f rm;(13)
'Dru
dk a&pDyaysmufa&;(15)
armufrmaeqJ orRwOD;ode;f pdet
f pk;d &(17)
trsK;d om;Ekid if aH &;wyfaygi;f pk(rew) (18)
'Dru
dk a&pD Ekid if H xlaxmifa&;qkw
d m(19)
qif;&JraJG wr_e@J v,form;ta&;(21)
pnf;(26)
*D;vwf&mS vpf(29)
v,f,majr jy\em(31)
b0qkw
d m(33)
trSeef @J trSm;uk
d (35)
u|erf qufa&;csiaf om azazhta=umif;rsm; (37)
ukv
d aS &$e@J u|eaf wmf(41)
u|eaf wmf av;pm;cspcf if&if;ES;D &wJh
ta':wa,muf(44)
q&matmifa0(ok@d r[kw)f &Jabmf&aJ tmif(52)
urBmeh yH gw0f rf; usq;Hk yk(H 61)
a0gvrf;rukd odr;f yku
d =f u(62)
a0gvrf;rr[kw/f igw@dk &@J vrf;r(64)
vrf;b,frjrif(67)
tdE,
dN eJ@ wkwjf ynfudk E_id ;f ,SO=f unfjh cif;(68)
,cif qkAd ,
D uf jynfaxmifp&k @J (69)
vDeif0g'eJ@ armftawG;tac:uk
d (72)
uGejf rLepf0g'. rlrsm;(75)
aygu=f um;ay;aeaom owif;pum;(77)
A[kdtmabmf
ta&;awmfy*Hk sme,f
Auy(A[kd)
tajymif;tvJqkdwmrsm;eJ@
ywfouf+yD;
oabmxm;eJ@ tjrif
ta&;awmfy*Hk sme,f
A[kdtmabmf
Auy(A[kd)
pD;yGm;a&;tusyftwnf;ESifh
vlxkv_yf&Sm;r_rsm;
'Dvdk vkyw
f m[m Auycsn;f rvkyEf idk v
f @dk tm;vk;H ok@d
wifjywmyg? nEd id_ ;f csiv
f @dk vnf; jzpfygw,f?
(4) Akv
d cf if!eG @f e@J NLD pum;ajymwkef;u- tawmfuav;
c&D;a&mufwkef;u orkdif; pmrsufESmopf zGifhvkduf+yDqkdvm;/
tJ'Dvkd a=unmwkef;u Auyu xkwfjyefcsufwck xkwfzl;
w,f?
bmay;+yD; bm,lr,fqw
dk m um,uH&iS af wG qk;H
jzwf=uzk@d ?
Auyu apmif=h unfrh ,f? ravmbl;? tm;ay;
p&m&S&d if tm;ay;0kid ;f 0ef;r,f? a0zefp&m&S&d ifvnf; a0zefr,f?
tJ'o
D abm xkwjf yefcw
hJ ,f?
tckvnf; tJ'o
D abmxm;twkid ;f &Syd gw,f? ?
EkdifiHa&;
ta&;awmfy*Hk sme,f
OD;odef;pdeftpkd;&&J@ tcuftcJrsm;
(&J a bmf n Kd a rmif )
OD;ode;f pdef tarGcv
H u
dk &f wm
tcuftcJ aygi;f pkH jzpfw,f? Ekid if aH &;/ pD;yGm;a&;/ vlr_
a&;eJ@ jynfya&;awGrmS &Sad ewJh tcuftcJawGy?J
tcuftcJwkdif;[mvnf; jrefjref ajz&Sif;&r,fh udpP
csn;f yJ? tcsed q
f aJG evk@d r&bl;? tcsed q
f aJG v jy\emu }u;D av
jzpfr,f? xde;f rEkid f odr;f r& ayguu
f u
JG ek rf mS jzpfw,f?
vrf;jyajrykH (RM) (7) csuf vky&f wmeJ@ rwlwhJ udpP
awG ukd ajz&Si;f &rSm jzpfv@dk tusyu
f idk f t=urf;ukid w
f ehJ nf; vkyf
r&bl;? tJ'v
D dk vky&f if ykq
d ;dk oGm;r,f? jrefjrefqefqef ayguf
uGu
J ek rf ,f?
'ga=umifh taysmq
h eJG nf;ukyd J ok;H ae&w,f?
ppftm%m&Sipf epfuadk wmh txdrcHEidk f
taysmq
h eJG nf;ukd ok;H ayr,fh ppftm%m&Sipf epfudk
awmh enf;enf;rS txdyg; rcHEidk b
f ;l ? 'ga=umifh wefjyefawmf
vSeaf &; (2) cG y&d,m,fudk ok;H aew,f? wzufu taysmq
h JG
vky&f if; wzufu t=urf;ukid zf @dk jyifxm;w,f?
jrpfqkHudpPeJ@ EkdifiHa&;tusOf;om; v$wfa&;udpPrSm
vkyu
f idk yf u
Hk txift&Sm; jyaew,f?
Hk pd P ol@vufxufrmS &yfqidk ;f xm;r,fv@dk yJ
jrpfqu
ajymw,f? aemufwufvmr,fh tpk;d &twGuf tmr rcHb;l
qkw
d hJ oabm?
Akv
d af pmarmifvdk OD;ode;f pdef rjzpfb;l vk@d tmr rcHEidk f
bl;? tdraf &S@pH 'k orRw wa,mufu tqifoif&h adS ew,f?
jrpfqkHudpPukdifvkdufvkd@ 0g&Sifwefokd@ vrf;ayguf
oGm;ayr,fh 0g&iS w
f efu cyfwif;wif;yJ qufqw
H ,f? OD;0
armifviG u
f dk [Dvm&Duvifwefu rawG@b;l ? ([kw
d ek ;f u r,f'
vif; atmbku
d u
f Armjynfvm+yD; ppftpk;d &eJ@ awG@cw
hJ meJ@
,SO=f unfyh g)
0g&Sifwefukd a&mufvmwmawmif [Dvm&Duvif
ta&;awmfy*Hk sme,f
EkdifiHa&;
{nfhonfb0ukd ukd,fcsif;pmw,f
(nKd r if ; )
ta&;awmfykH
ta&;awmfy*Hk sme,f
ta&;awmfyw
Hk ck awmfveS af &;w&yf[m b,fwek ;f
urS =uufuef; qeft;dk wk;d rawmfwq atmify&JG w,f&,fv@dk
r&Sb
d ;l ? 'ga=umifh jyifqifr&_ &dS dS enf;y&d,m,freS rf eS f wpkwpnf;
wnf;aom acgi;f aqmifre_ @J atmifyt
JG &,l&rSmyg?
tm&yfpwkdifr[kwf/
jrefrmh[ef
vlxk tkHur_ jzpfr,f?
(a&$ a tmif p nf )
ta&;awmfy*Hk sme,f
(3)a'guw
f moef;xGe;f u ol@&mZ0ifausmif;om;awG t
wGuf tykzd wfpmtjzpf a&;wmyg? u|eaf wmfw@dk uawmh Arm
jynfawmfveS af &;vrf;a=umif;ukd }uq
H &mrSm tok;H csz@dk zwf
&rSmyg?rwlwmuko
d rd S wkwaf wmfveS af &; vrf;a=umif;t
wkdif; ArmjynfawmfvSefa&;u ykHwlul;csvkd@ r&Ekdifbl;qkd
wmukd odrmS yg?
ArmjynfawmfveS af &;vrf;a=umif;u 21-&mpk
vrf;a=umif;opfjzpf&rSmyg? Armjynf&@J yuwdtajctae
t& uk,
d Ohf ;D aESmufe@J wDxiG }f uHq&rSmyg?
a'guf w moef ; xG e f ;
t&if {u&mZf tck vlpmtkyf
(ygwD0ifawG) avhvmoifhw,f?
v_dif;jrifh
7
EkdifiHa&;
ta&;awmfy*Hk sme,f
ppftm%m&SifpepfeJ@
wifha0xGef;
ud,
k u
f vnf;cH&ao; ud,
k u
f yJ tmCmw rxm;yg
bl;vd@k rajymEdik yf g?
vkyo
f r#i@kH rcH
wa,mufEpS af ,muf towfc&H wke;f u t
avmif;udk +rKd @ay:o,fvm+y;D vlxu
k kd wdik w
f nfwmyJ vkyf
w,f? aemufawmh av;ig;a,muf towfcv
H m&w,f?
vlxu
k kd wdik w
f nf/ rsu&f nfcx
H ;kd wmvnf;vkyf
wzufu vufpm;acszdk@ vufeufudkifxm;wJh ajr
atmufwyfz@JG uav; zG@J w,f? olu wa,mufowf&if
tJ'o
D wfou
l kd ajratmufwyfz@JG uav; u jyefowf+y;D
vufpm;acsw,f? vufpm;acswm jzpfa=umif;vnf;
tavmif;rSm pmuyfxm;cJw
h ,f?
+rdK@jyaysmuf=um;wyfz@JG a&;
'D}uq
H csuf vli,fwufuolawGrmS &Sw
d ,fv@kd
=um;&ygw,f? 'b,if; +yD;pu u|eaf wmfw@kd rmS 'D}uH
ta&;awmfy*Hk sme,f
qcsurf sKd ; &Syd gw,f? vufeufuikd f ajratmufvy_ &f mS ;
wJw
h yfz@JG (A U/G) zG@J z@dk yg? vufpm;acsz@kd yg?
u|efawmfwdk@}uHqcsufu +rdK@jy/ aus;vuf
rcGjJ cm;yg? raumif;olxyd f aumif;olxyd f xdcsi&f mxd
qdw
k hJ AH;k cGrJ r_ sKd ;awmh b,fawmhrS rvkyyf gb;l ? vkycf si&f if
vG,yf gw,f? olrsm;vkyw
f mvnf; raxmufcEH ikd yf gb;l ?
vlxq
k ef@usiaf &;vuQ%m&Sw
d hJ t=urf;zuf
+cdr;f ajcmufrr_ sKd ; vkyv
f @kd uawmh ppftm%m&Sit
f }udKuf
vkyaf y;wmyJ jzpfrmS rd@k yg?
bmyJvyk v
f yk f vlxu
k kd rScD &kd r,f?
tck -
tcktajctae [dw
k ek ;f ueJ@rwl
[dw
k ek ;f u *syefawmfveS af &; +y;D pvnf;jzpfv@kd
au'gwyfom; jynfph w
kH ,f? aus;vuf
a'o}u;D awGrmS v,form;or*~u w
u,ft
h m%mydik f jzpfaew,f? ol}uD;qdk
wmu +rKd @ tyk 0f efaxmuf ppfwyfvm&if
vlv;kH jyzd@k y?J or*~u tppt&m&m !ef
=um;wmudk emcH&oly?J
'ga=umifh (A U/G)awGu ae@
vnfae@cif; vGwv
f w
G v
f yfvyf awmif
ta&;awmfy*Hk sme,f
ANZUS
uG e f q maA;wpf v uf o pf (neo-cons)
tk d b m;rm;qD a y;wJ h td w f z G i f h a y;pm
10
ta&;awmfy*Hk sme,f
umwGef;
11
umwGef;
ta&;awmfy*Hk sme,f
12
ta&;awmfy*Hk sme,f
tvkyform;u
v_id o
f m,m tvkyo
f rm;
qENjyawmif;qdrk u
_ dk axmufc=H u
(wku
d yf 0JG if tvkyo
f rm;rsm;&J@
awmif;qko
d )H
csrf;+idrf;
tqif h
at
2011 atmufwb
dk m 5 &ufae@u v_id o
f m,m (1) &yf uGu/f
pufr_Zkef(7)a&$bkdvrf;ray:&SdTHE MYTHAPPAREL
MYANMAR CO.Ltd txnfcsKyfpufr
kH mS tvkyo
f rm;
awG qENjyawmif;qdrk w
_ ck jzpfcw
hJ ,f? jzpfymG ;wJh tcsed u
f
nae 4 em&D 15 rdepfrS n 11 em&D 10 rdepfrmS +yD;qH;k oGm;
cJw
h ,f?
6 em&Dausm=f umwJh wku
d yf rJG mS tvkyo
f rm;awG
u bmawG awmif;qdk cJo
h vJ?
- wvpmvkycf tjynfeh @J tcsed yf adk =u;ay;&ef owf
rSwcf su&f adS yr,fh &ufaygi;f 20 vkycf eJ@ nDr#whJ vkycf uko
d m
ay;wJt
h wGuf tvkyo
f rm; 800 ausm&f w
dS t
hJ euf 600
cef@u z,f&aD y: rwufbJ tcsed yf adk =u;eJ@ vkycf vpm wk;d
ay;zd@k awmif;qkd qENjycJw
h m jzpfygw,f?
ukefypPnf;wck xkwfvkyfwJhae&mrSm tajccH
tusqHk;[m vkyftm;jzpfw,f? obm0uay;wJh ukef
=urf;yJjzpfjzpf/ o,HZmwypPnf;jzpfjzpf vl@vkyftm;eJ@
aygi;f pyfvu
dk rf S ukeaf csmypPn;f jzpfvmwmyg? ydrk w
kd efz;kd
jrifw
h ufvmwmyg? tJ'u
D ek yf pPn;f ay:rSm tjrwfwifxm;
w,fqadk yr,fh wu,ft
h &if;tjrpfuawmh u|eaf wmf wk@d
tvkyo
f rm;awG&@J t&if;tES;D jzpfwhJ vkyt
f m;tay: rSmom
tjrwfxw
k x
f m;wmyg?
txnfcsKyftvkyo
f rm;&J@ vkyt
f m;cukd tckvdk
tqifch x
JG m;wmukd awG@Eidk yf gw,f?
wu,f&wJv
h yk cf vpm
(1) &ufvyk t
f m;c
51700 usyf
2585 usyf
wv vkyt
f m;c (2585 30 ] 77550)
bD
45000 usyf
2250 usyf
wv vkyt
f m;c (2250 30 ] 67500)
pD
40000 usyf
2000 usyf
wv vkyt
f m;c (2000 30 ] 60000)
tvkyo
f iftqifh 35000
1750 usyf
wvvkyt
f m;c (1750 30 ] 52500)
13
ta&;awmfy*Hk sme,f
vkyt
f m;crsm;ukd txufygtwkid ;f xkwaf y;aewmukd
awG@&w,f? w&ufvyk t
f m;cukd =unfjh cif;tm;jzifh tvkyo
f rm;
awG rw&m; aoG;pkycf aH e&wmukd awG@Eidk w
f ,f?
vufawG@t& attqifh tvkyo
f rm;wOD;&J@ 10 &uf
pm vkycf 25850 usyef @J tcsed yf v
dk yk cf awGudk jzwf,l aoG;pkyx
f m;
w,f?
xked nf;wl bDtqifh tvkyo
f rm;wOD;&J@ 10 &ufpm vkyf
c 225000 usyef @J tcsed yf dk vkyt
f m;cukv
d nf;aumif;/ tqifph D
tvkyo
f rm;wOD;&J@ 10 &ufpm vkycf 20000 usyef @J tcsed yf v
dk yk cf
rsm;ukv
d nf;aumif;/ tvkyo
f iftqifh tvkyo
f rm; wOD;&J@ 10
&ufpm vkyfc 175000 usyfeJ@ tcsdefykdvkyfcukdvnf;aumif;
tvkyf u
kH jzwfpm;xm;wmukd awG@Eidk yf g w,f?
vkycf vpmenf;av olw@dk twGuf tjrwfrsm;rsm;&av
jzpfw,f? 'Dpufu
kH xkwv
f yk v
f u
dk w
f yhJ pPn;f awGudk Ekid if jH cm; wify@dk
ygw,f? 'ga=umifh tjrwftpGe;f tajrmuftjrm;&aevd@k vkyif ef;
&Siaf wGvnf; tusKd ;jzpfxeG ;f aew,fv@dk odae&w,f?
'Duae@ tpk;d &u tvkyo
f rm;awGtay: rw&m;aoG;
pkyaf ewmukd awG@aeygvsuef @J tvkyo
f rm;rsm;tusKd ;ukd &yfcaH jz
&Si;f ray;bl;? 'gawGudk rsuEf mS v$aJ ev$x
J m;w,f? 'gudk qef;ppf=unfh
vdu
k &f if 'Dvyk if ef;&Siaf wGqw
dk m olw@dk &@J taygi;f tazmf t+rD;pm;
zuf acgi;f pm;zufawG jzpfae=uwmukd txif;om;awG@Eidk w
f ,f?
vufawG@vnf; 'Dae@tpk;d &[m b,fvdk ajz&Si;f ay;cJh o
vJ =unf&h atmifyg?
wku
d yf t
JG csed =f umvmwJt
h cg n 11 em&Dausmaf vmuf
rSm v_id o
f m,m+rdK@e,f tkycf sKyfa&;rSL; OD;ode;f pk;d / 'kw,
d OD;pD;rSL;/
tvkyo
f rm; !e=f um;r_O;D pD;Xme !e=f um;a&;rSL;csKyf/ txl;pHpk rf;
ppfaq;a&;OD;pD;Xme/ owif;wyfzGJ@/ +rdK@e,f&JwyfzGJ@ pcef;rSL;eJ@
wm0ef&o
dS rl sm; a&muf&dS !Ed id_ ;f aqmif&u
G w
f ,fq+dk y;D atmufwb
dk m
7 &ufae@rmS tvkyo
f rm;wOD;ukd 20000 usyf wk;d ay;a&;ukd aps;
qpfq;kH jzwfcsucf somG ;w,f? tvkyo
f rm;rsm;awmif;qdw
k hJ tcsed f
ykv
d yk t
f m;ceJ@ vkycf vpmwk;d ay;a&;ukd vspv
f sL_cyhJ gw,f?
'Duae olw@dk &@J oabmxm;ukd xkwjf yvku
d w
f mjzpfw,f?
wduswhJ ajz&Si;f r_rsKd ;ukd rvkyo
f vkd tvkyo
f rm;tcGit
hf a&;ukd
rodusKd ;u|ejf yK+y;D tvkyo
f rm;rsm;&J@ awmif;qkrd u
_ dk aps;ESrd q
f ;kH jzwf
oGm;cJw
h ,f?
txnfcsKyftvkyform;rsm;&J@ awmif;qkdcsufukd aiG
20000 usyx
f yfjznfah y;+yD; tckvdk owfrw
S o
f mG ;cJw
h ,f?
tqif h
at
,ckq;kH jzwfvu
dk w
f v
hJ yk cf vpm
71700 usyf
wvvkyt
f m;c 3985 30 ] 107550 usyf
bD
65000 usyf
wvvkyt
f m;c 3250 30 ] 97500 usyf
pD
60000 usyf
wvvkyt
f m;c 3000 30 ] 90000 usyf
tvkyo
f if 55000 usyf
wvvkyt
f m;c 2750 30 ] 82500 usyf
qk+d y;D tqifq
h ifh cGjJ cm;aoG;pkyx
f m;wmukd awG&ygr,f? u|eaf wmfw@dk
tvkyo
f rm;awG[m 'Dvrdk w&m;aoG;pkycf aH e&wmukd iH@k caH er,f
qk&d if yk+d y;D zdEydS af oG;pkyv
f mvdrrhf ,f? u|eaf wmfw@dk b0awG[m 'Dxuf
ykq
d ;kd vmvdrrhf ,f? ukex
f w
k v
f yk &f mrSm tajccH tusq;kH [m vkyt
f m;
jzpfw,f? 'Dvyk t
f m;ukd tvkyo
f rm;awG[m rdrt
d oufe@J &if;+yD;
xkwv
f yk af e&wmjzpfw,f? 'ga=umifh vkyt
f m;ukd &if;ES;D +y;D vkyaf e&
wJh tvkyo
f rm;rsm;[m rdrw
d @kd &@J pm;0wfaea&;twGuf acwfumv
eJ@ avsmn
f pD mG b0tmrcHcsuf &Sad &;twGuf rdrw
d @kd &@J tcGit
hf a&;rsm;
ukd awmif;qdyk idk cf iG hf &Syd gw,f? u|eaf wmfw@dk [m acgi;f iH@k rcHbJ awmif;
qkd wku
d yf 0JG ifrkH w
S yg; wjcm;a&G;p&m r&Syd gb;l ? urBmw0ef;vH;k rSmvnf;
tvkyo
f rm;vlwef;pm;[m acwftqufqufrmS aoG;pkyzf Ed ydS rf a_ wG
ukd b,fwek ;f urS acgi;f iH@k rcHcyhJ gb;l ? rdrw
d @kd b0wk;d wuf aumif;rGef
a&;/ b0vGwaf jrmufa&;twGuq
f &dk if acwftqufquf wku
d yf JG
vufeufuu
dk idk pf JG a&S@q;kH wef;u yg0ifc=hJ uygw,f? u|eaf wmfw@kd
ArmjynfrmS vnf; u|eaf wmfw@kd a&S@u tqufqufaom tvkyo
f
rm; vlwef;pm;[mvnf; zdEydS af oG;pkyrf r_ eS o
f r#udk acgi;f iH@k rcHbJ rdrw
d @kd
w&ufvyk cf
3585 usyf
3250 usyf
3000 usyf
2750 usyf
14
ta&;awmfy*Hk sme,f
EkdifiHa&;
armifr;kd OD;
'Dru
dk a&pD yaysmufa&;/
qif;&Jom; yaysmufa&;
15
ta&;awmfy*Hk sme,f
o&mZfacwfu eef;vkjy;D wufvmwJh olu bdou
d cf yH JG
usi;f ywmrsKd ;awmif owd&p&mygy?J
2008 tajccHOya't& wkid ;f a'o}uD;eJ@
jynfe,fawGrmS v$waf wmfawG/ tpd;k &tzG@J awG &Sw
d ,f
qkd ayr,fh wu,ftyk cf sKyfa&;rSm =oZmv$r;f aewm
wdik ;f rSL;awGygy?J ppfwidk ;f awGuvnf; wk;d cs@J +y;D &if; wk;d cs@J
aewmygyJ? &Srf;jynfe,frSmqkd&if ppfwkdif; 4 ck
awmif&o
dS mG ;yg+yD? pnf;urf;jynf0h wJh ygwpD 'Hk rD u
kd a&
pDpepfudk pwifusio
hf ;Hk aeyg+yDv@dk ajymw,f? v$wf
awmfawGtqifq
h ihaf c:+yD; tvkyaf wG paew,fv@dk
ajymw,f? orRw t}uHay;tzG@J awGz@JG / tvkyf akH qG;
aEG;yGJawGvkyf/ aumfr&SifawGzGJ@/ ponf/ponfjzifh
tvkyfawG_yfatmifvkyfjyaeayr,fh ppftm%m
&Sipf epfe@J ppftm%m&Si,
f EW&m;}u;D udk b,fvrdk S zk;H r&
bl;jzpfaeygw,f?
orRw OD;ode;f pdeu
f a':atmifqef;pk=unf
ukd ac:aqG;aEG;wm/ typftcwf &yfpaJ &;udpaP wG
aqG;aEG;apwm v$waf wmfawGrmS bmrSta&;r}u;D wJh
udpPawGukd aqG;aEG;apwm t}uHay;tzGJ@awGzGJ@+yD;
aqG;aEG;yGaJ wG vkyaf pwmtm;vk;H [m 2008 tajccH
Oya'udk vufrcHwhJ tiftm;pkawGtm;vk;H ukd rvdrhf
wywfenf;eJ@ 2008 tajccHOya'aabmif qkdwJh
axmifacsmufx0J ifatmif vkyaf ewmyJjzpfygw,f?
trsKd ;om;'Dru
kd a&pD tzG@J csKyt
f ygt0if 90
ckEpS f a&G;aumufy0JG ifcw
hJ hJ Edik if aH &;ygwaD wGukd w&m;
0if todtrSwjf yK+y;D wef;wl&nfwal qG;aEG;um jy\
emt&yf&yf tajz&Sma&;ukd rvkycf siv
f @dk orRw OD;
ode;f pdeu
f a':atmifqef;pk=unfukd vly*k Kd~ vt
f & ac:
awG@aqG;aEG;wmyJjzpfygw,f? 'gawmif bmawG aqG;
aEG;w,fqw
kd m razmfxw
k yf gb;l ? tJ'g[m aomhcsuf
yJ? wu,f rvdrw
hf ywf vkyw
f myJ? tck vufeufuidk f
tiftm;pkawGuv
dk nf; typftcwf&yfpaJ &;[m +ird ;f
csr;f a&;aqG;aEG;wmyJq+kd yD; rvdrw
hf ywf vkyaf ejyef
w,f? typftcwf&yfp+J yD; vufeufcs tnHch aH &;
vkyfwmrsdK;ukd +idrf;csrf;a&;vkd@ajymjyefw,f? typf
tcwf&yf+y;D e,fjcm;apmih/f jynfo@l ppf vufcyH gw,f
qkw
d hJ tzG@J tpnf;awGuv
kd nf; bmEdik if aH &; tqifah e
&mrS ray;bl;? bmrSawmif aqG;aEG;wmrvkyb
f ;l ?
typftcwf&yfwhJ tzG@J awGuv
kd nf; Edik if aH &;t& aqG;
aEG;yGaJ wG rvkyb
f J 'Dtwkid ;f xm;wmyJ? typftcwf
&yfpJa&; rvkyfwJhtzGJ@awGudkawmh tzsuform;
aomif;use;f olawGv@dk awmif ajymaewmyJ?orRw
OD;ode;f pdet
f pd;k &[m jynfwiG ;f +ird ;f csr;f a&;eJ@ywfouf
16
ta&;awmfy*Hk sme,f
EkdifiHa&;
xdyo
f ;D awG qif;oGm;jy;D e0w wufvmw,f? e0w/ etz u jynfol
awG&J@ qENawGukd apmfum;armfum;vkyf/ jynfolawG a&G;cs,fwJh
ud,
k pf m;vS,af wGudk zrf;qD;axmifcs/ !O;f qJowfjzwf&if;eJ@ tck orRw
OD;ode;f pdef }uHzh @HG tpd;k & toGiaf qmifap+yD; tm%mv$aJ y;vdu
k w
f myJ?
jynfwiG ;f ppfe@J ywfouf&if ppftpd;k &u qifajcay;wmu
uGejf rLepfawGe@J a&mifpo
kH yl ek af wG&@J vufeufuikd f aomif;use;f wJh vrf;
pOfa=umifw
h ?hJ 1962 ckEpS f rwfv 2 &ufae@rmS tm%modr;f wmuawmh
jynfaxmifpk}uD; +ydKuGJawmhr,fhtEW&m,feJ@}uKH&vkd@wJ? 67 ckESpf
qef&mS ;yg;wJjh y\emrSmawmh qlyv
l ,
k ufwmawGa}umifh ypfowf
ESrd ef if;&wmwJ?h 74/ 75/ 76 tvkyo
f rm;eJ@jynfoal wG&@J ta&;tcif;
rSmawmh qlylwJh tzsuform;awGa=umifh 1988 vlxktkHur_}uD;
ukad wmh qlqyl yl v
l yk o
f al wG rif;rJah wG/ rormolawGa=umifw
h ?hJ 'Dy,
J if;
owfjzwfru
_ sawmh ajymifajymifwif;wif; cyfwnfwnfy?J 2007 oHCmh
ta&;tcif;vnf; &[ef;twkta,mifawGeJ@ rormolawGa=umifh
yJw?hJ
tJ'h v
D dk r[kwrf [wf rqDravsmf qifajcawGay;+yD; jynfol
awGukd owfjzwf/ ppftm%m&Sipf epfukd xlaxmifcw
hJ hJ ppftyk pf &k @J ordik ;f
au;;[m tifrwefrsm;aeyg+y?D 'Dordik ;f au;awGa=umifyh J ppftyk pf [
k m
trsKd ;om;pnf;vk;H nDnw
G af &;twGuf oifyek ;f acs&atmifv@dk ajymvnf;
r,k&H b
J ;l jzpfaeygw,f? e0w ppftpk;d &wke;f uawmh 90 ckEpS f a&G;
aumufy&JG v'fukd jiif;y,f&wm[m tm%mv$aJ y;zk@d Oya' r&Sv
d @kd w?hJ
tJ'h w
D ek ;f u awG@qaHk qG;aEG;a&;vkyzf @dk ausat;a&;awG aqG;aEG;zd@k vkyf
awmhvnf; e0w OuUqko
d u
l Edik if aH &;ygwaD wGu trsm;}u;D ? ol@buf
u wa,mufwnf; aqG;aEG;zk@d qw
dk mrsKd ; olrvkyEf ikd b
f ;l wJ?h tckawmh
etz wjzpfvJ }uHzh @HG orRw OD;ode;f pdet
f pd;k &u 90 ckEpS f a&G;aumufyJG
&v'ft& tm%mrv$w
J m 'DcsKyfu EsL&ifbwf ck&H ;Hk vk[
d mrsKd ;vkyrf ,f
ajymvk@d w?hJ ,kwrdW &Sw
d hJ pum;awGy?J
'ga=umifh }uzhH @HG tpd;k & orRw OD;ode;f pde[
f m ppftyk pf k tquf
quf tarGcx
H m;&olyyD D twku
d t
f cH tiftm;pkawGtay: vufeuf
udik t
f iftm;pkawGtay: jynfov
l x
l }k uD;tay: aysmah ysmif;pGm quf
qHz@dk tjyKoabmaqmifwhJ jyKjyifajymif;vJa&;awGvyk zf @dk / oifyek ;f acs
zkd@qkdwmawG[m b,fvkdrS rjzpfEdkifwJhudpPyJjzpfw,f? tck enf;
y&d,m,ftrsKd ;rsKd ;eJ@ 2008 ckEpS f tajccHOya'abmifqw
kd hJ axmif
acsmufxJ qGo
J iG ;f zk@d vkyaf ewJh umvwckrmS awmh tay:,H [efjy
ajymif;vJra_ wG/ aysmah ysmif;r_awG jyaumif;jyvdrrhf ,f/ tJ'h v
D dk [efjy
vkyaf ewJ=h um;xJuyJ [efraqmifEikd b
f J armufrmr_awGu ay:xGuf
aeqJygy?J
apmxGe;f Zif
9/ 10/ 2011?
17
ta&;awmfy*Hk sme,f
EkdifiHa&;
armifrif;,m
vmcJw
h ,f? ta&;awmfyu
kH oaE<om;wck wnf vku
d w
f m jzpf
w,f? wEkid if v
H ;kH qkid &f m taxGaxG oydwn
f v
D mcH}u;D jzpfrvm
cif tm%modrf;yGJw&yfukd ppfwyfu xyfrHjyKvkdufygw,f?
oydwaf wGvnf; +ydKuGcJ &hJ w,f? 26 ESpv
f ;kH vH;k rif;rlcw
hJ hJ rqv
ygw}D uD;vnf; ajr}uD;ay: Ake;f Ake;f vJ oGm;cJ&h w,f?
tm%modr;f e0w ppftyk pf u
k Ekid if aH &;ygwaD wG xl
axmifcGifhjyKvkdufwJhtcg ta&;awmfyHkumvu oaE<om;
taxGaxG oydwaf umfrwD[m trsKd ;om;Ekid if aH &; wyfaygi;f pk
(rew) &,fv@dk arG;zGm;cJyh gw,f? trsKd ;om;Ekid if aH &;wyfaygi;f pk
em,ursm; wifajrmufa&;twGuf a&G;cs,=f u&mrSm atmuf
ArmjynftwGuf a':atmifqef;pk=unfudk vsmxm;cJ=h uygw,f?
a':pku 0rf;ajrmuf0rf;om vufcaH omfvnf; trsKd ;om; 'Dru
dk
a&pDtzG@J csKyf CEC u oabmrwlcw
hJ t
hJ wGuf trsKd ;om;Ekid if H
a&; wyfaygi;f pkrmS a':pk[m em,u jzpfrvmbJ OD;0if;wife@J
a':jrifjh rifch ifyJ atmufArmjynf em,utjzpf awmfz&k m;av;
ODatmifaZeJ@ wGv
J suf em,uwm0ef xrf;aqmifc=hJ uygw,f?
jynfo@l ta&;awmfyu
kH arG;zGm;ay;vku
d w
f hJ trsKd ;om;
Ekid if aH &;wyfaygi;f pk[m ygwaD xmif+yD; umvwpHw
k &m r=umcJh
bl;/ ppftpk;d &u trsKd ;om;Ekid if aH &;wyfaygi;f pkudk rw&m; zsuf
odr;f cJyh gw,f? trsKd ;om;Ekid if aH &;wyfaygi;f pke@J twl jynfo@l w;dk
wufa&;ygweD @J t+rpJ rd ;f vli,frsm;ygwpD wJh Ekid if aH &; ESpyf gwv
D nf;
zsuo
f rd ;f cHvu
dk &f ygw,f? ygw0D if trsm;tjym;ukd axmifoiG ;f
tusOf;cs/ aovkatmif !Of;yef;ESdyfpufcJhygw,f? Akdvfapm
armif-Akv
d cf if!eG @f ppftpd;k &[m Ekid if aH &;ygwaD wG xlaxmifciG /hf
rSwyf w
kH ifciG hf ay;cJah yr,hf olw@dk rvkv
d m;wJt
h csed rf mS Ekid if aH &;ygwD
awGudk tvG,w
f ul zsuo
f rd ;f eif;acsvu
dk yf gw,f? Ekid if aH &;yg
wD0ifwcsKd @[m axmifxrJ mS !O;f yef;ESyd pf ufc&H +yD; touf ao
qH;k cJ&h ygw,f?
1350 jynfh ta&;awmfyw
kH yfom;awG[m ppftpk;d &ukd
awmfveS cf &hJ mrSm taxGaxG oydwaf umfrwD/ aemufawmh trsKd ;
om; Ekid if aH &;wyfaygi;f pk ?
armifrif;,m
19 &uf/ Ek0d ifbm/ 2011?
18
ta&;awmfy*Hk sme,f
EkdifiHa&;
pnf;vk;H nDnw
G f at;csr;f om,mwJh
'Dru
dk a&pDEikd if H xlaxmifa&; qdw
k m
ref;xGe;f
qufa&m twku
d t
f cH Edik if aH &; tiftm;pkawGa&m/
vufeufuikd t
f iftm;pkawGa&m jynfov
l x
l }k uD;yg
od&edS m;vnf=uygw,f? 'ga=umifv
h nf; jynfwiG ;f ppf
&yfpJa&;/ jynfwGif;+idrf;csrf;a&; wnfaqmufa&;
v_y&f mS ;r_awG[m jynfwiG ;f ppfpwifuwnf;u v_y&f mS ;
cJ=h uwmygy?J typftcwf&yfpaJ &;/ awG@qaHk qG;aEG;a&;
qkw
d mawGvnf; vkycf =hJ uygw,f? 'gayrJh w}urd w
f cgrS
atmifjrifr_ r&Scd yhJ g? 'ga=umifh trsKd ;om;+ydKuGrJ [
_ m
vnf; worwfwnf; &Scd w
hJ ,f? 'Dru
kd a&pDqw
d f okO;f r_
[mvnf; worwfwnf; &Scd w
hJ ,f? jynfwiG ;f ppf[m
vnf; r&yfrpJ worwfwnf;&Scd w
Jh mygy?J
'Dvjkd zpfwmawG[m wOD;tay:wOD; r,kH
=unf=uvk@d / olrem/ uk,
d rf em oabmxm;+yD; aqG;
aEG;wmrvkyEf ikd v
f @dk / oifyek ;f racsEikd =f uvk@d ponf p
onfjzifh ta=umif;trsKd ;rsKd ;&Syd gw,f? odvnf; od=u
ygw,f? 'gjzih&f if temvnf; od+yD; aq;vnf; &S+d yD;
bmjzpfv@dk rukpm;wmvJ? jy\emu tJ'h rD mS ygy?J
jynfwiG ;f ppf pjzpfjyD; r=umrDrmS jynfwiG ;f
ppf &yfpzJ @kd aqG;aEG;a&;twGuf Ekrl (15) csuq
f +dk yD;
tJ'h w
D ek ;f u zqyvtpd;k & 0ef}uD;csKyf OD;Eku uGejf rL
epfygweD @J awmwGi;f a&mufaewJh tiftm;pkawGudk
urf;vSr;f ygw,f? tawmf tvm;tvm aumif;yg
19
ta&;awmfy*Hk sme,f
w,f? 'gayrJh aemufawmh Ekrl (14) csufqkd+yD; jzpf
oGm;ygw,f/ wcsuu
f dk y,fzsuv
f u
dk yf gw,f? y,fzsuf
wJh tcsuu
f ArmjynfueG jf rLepfygwu
D dk rw&m;oif;
a=unmxm;wmukd y,fzsu+f yD; w&m;0ifygwt
D jzpf
todtrSwjf yKr,f? rmhupf 0f g'ukd vGwv
f w
G v
f yfvyf
avhvm0g'jzef@wm vkyEf ikd rf ,f/ qk&d ,
S v
f pf/ uGejf rLepf/
w,f? tJ'h v
D dk jzpfomG ;wma=umifh aqG;aEG;yGaJ wG rjzpf
ajrmufawmhygb;l ? aemufyidk ;f vkyw
f hJ v#Kd @0u
S af qG; aEG;yGJ
awG? ajAmifaqG;aEG;yGaJ wG tm;vk;H [mvnf; vufeuf
ukid t
f iftm;pktm;vk;H [m rw&m;toif;tjzpf a=u
nmxm;cH&wJh taetxm;eJ@ aqG;aEG;&wm jzpfyg
w,f? q&m}u;D ocifu,
dk af wmfri_d ;f &J@ olremud,
k f rem
aqG;aEG;a&;qkdwm b,fwkef;urS rjzpfcJhyg? tpdk;&
tqufqufu vufeufuikd t
f zG@J tpnf;awGudk aqG;aEG;
w,fqw
dk m vufeufcsa&;ukyd J aqG;aEG;wm jzpf+yD; Edik f
iHa&; t&qk&d ifvnf; tnHch aH &;udyk J aqG;aEG;ygw,f?
'gt
h jyif vufeufrudik b
f J twdu
k t
f cHvyk w
f hJ Edik if aH &;
tiftm;pkawGuv
kd nf zrf;qD;axmifcswm jynfwiG ;f ppf
p uwnf;uyJ? tvGeq
f ;kd 0g;wJh yk'rf 5 qdw
k mukd xkwf
jyefxm;w,f? uH=urRm&J@ oa&mfcsuv
f @kd yJ qd&k rvm;
awmhrodb;l ? tJ'h yD 'k rf 5 xkwjf yefwhJ vlawGu,
dk w
f idk f
vnf; 'Dy'k rf 5 '%fukd tawmfcv
H u
dk &f ygw,f?
jynfwiG ;f ppfrmS arG;zGm;vm+yD; jynfwiG ;f ppf
eJ@twl }u;D jyif;vmum jynfwiG ;f ppfukd ta=umif;jyK+y;D
wkid ;f jynf&@J bma&m Edik if aH &;tm%mudyk g vuf0g;}u;D
tkyf csKyfuikd w
f hJ Adv
k af e0if; ppftyk pf t
k pd;k & vufxuf
up+y;D ppftpd;k &tqufquf vkyw
f muawmh vufeuf
csa&;/ tjyKwfwu
kd af &;yJ? tck etz tpd;k &vufxuf
rSmawmh vufeufcsa&; tjyKww
f u
dk af &;udk typftcwf
&yf+yD; e,fjcm;apmihfwyf/ Xmaejynfol@ppfvkyfa&;eJ@
taumiftxnfazmfw,f? ppfvnf;rjzpf/ +idrf;csrf;
a&;vnf;r&Sw
d hJ taetxm;rsKd ;eJ@ zefw;D xm;+yD; ppf
tm%m&Sipf epf oufq;dk &Snaf tmifvyk yf gw,f?
tck orRw OD;ode;fped t
f pd;k &[m etz tpd;k &
vufxufu vkyx
f m;wJh typftcwf&yfpw
J mukd +idr;f
csr;f a&; vkyw
f ,fv@dk cH,yl gw,f/ typftcwf &yfpx
J m;
ref;xGe;f
12/ 10/ 2011?
20
ta&;awmfy*Hk sme,f
v,form;u
jrefrmEdik if u
H v,form;awG acwftqufquf qif;&Jc/hJ
rJaG wcJ=h uygw,f? a&S;ya0o%Dupvd@k uae@txd v,f
orm;awG&@J a&$acwfqw
kd mrsKd ; wcgrrS &Scd zhJ ;l cJyh gb;l ? ya'
o&mZfrif;tqufquf&@J vufxufawGrmS vnf; v,form;
awG[m ajru|eaf wG v,fu|eaf wGyJ jzpfc&hJ wmyg? udv
k ekd D
acwf a&mufvmawmhvnf; udv
k ekd t
D &Sio
f cifawGe@J ajrydik f
&Sif cspw
f ;D awG&@J trsKd ;rsKd ;aom zdEydS rf a_ wGatmufrmS jym;jym;
0yfaecJ&h ygw,f? tJ'h t
D csed w
f ek ;f u zdEydS rf e_ @J qif;&JraGJ wr_
wd@k &@J '%fawGu qd;k 0g;jyif;xefveG ;f vd@k v,form;awG vuf
eufpu
GJ ikd +f yD; awmfveS pf pfyq
GJ ifE&J$ onftxd jzpfc&hJ ygw,f?
'gayrJv
h nf; udv
k ekd eD ,fcs@J &J@ &ufpufjyif;xefwhJ acsre_ ;f r_
atmufrmS olyek af cgi;f aqmifq&mpHe@J wuG v,form;awG
tajrmuftjrm; &uf&ufpufpuf towfccH &hJ ygw,f?
vGwv
f yfa&;&+y;D wJh 'Dbufacwfa&mufawmhvnf;
v,form;awG rcsr;f omcJ=h uygb;l ? zqyvtpd;k &udk vuf
eufuikd f awmfveS cf =hJ uwJh tzJ@G tpnf; rsKd ;pHx
k rJ mS yg0ifc=hJ uwJh
t"duvufeufuikd f tiftm;trsm;pk[m v,form;awGyg?
edik if aH &;orm;u tenf;pkyg? 'Dae@txdvnf; vufeufuikd f
wdu
k af ewJh wdik ;f &if;om;tzJ@G tpnf;aygi;f pHrk mS yg0ifwu
kd cf u
kd f
ae=uwJh wdu
k yf 0GJ if awmfveS af &;orm;awG[mvnf; a'ocH
wdik ;f &if;om;vlrsKd ;pk v,form; ,morm;awGyg? jrefrmh
ordik ;f rSm jzpfay:cJw
h hJ awmfveS yf ek u
f efral wG tm;vH;k vdv
k [
kd m
v,form;xkudk tajccH+yD;rS qifE$JcJh=uwmrsm;ygw,f?
jrefrmediif v
H kd qif;&Jom;v,form;trsm;pk aexdik w
f hJ Edik if H
wckrmS atmifjrifr&_ cJw
h hJ awmfveS af &;wdik ;f / atmifjrifr_
&vdw
k hJ awmfveS af &;wdik ;f [m v,form;udk t"dutiftm;
tjzpf xm;&wmyg? ,ae@tcsed rf mS vufeufuikd w
f u
kd yf 0GJ if
aewJh ausmif;om;wyfrawmfac: atbDtufpf'Dtufzf
tiftm;awG }u;D &mrS ao;oGm;&wJh ta=umif;&if;awGxrJ mS
v,form;udk tajcrcHEidk cf w
hJ m[m t"du ta=umif;&if;
wckv@kd ,lqEkid yf gw,f? ( 'gayrJh ud,
k u
f ,
kd w
f ikd u
f awmh Ekid if H
21
ta&;awmfy*Hk sme,f
OD;ydik v
f rd w
d ufu v,form;awGukd w{u ig;aomif;E_e;f eJ@
pdu
k yf sKd ;p&dwaf iG xkwaf cs;ay;cJyh gw,f? twd;k uvnf; rrsm;
ygb;l / ESpu
f syw
f ;kd yg? 'gayrJh &moDOwkraumif;vd@k pyg;awG
ysu+f y;D 'DEpS pf yg;ay:csed rf mS jyefrqyfEidk =f uawmhyg? jyef rqyf
Ekid w
f hJ v,form;awGukd OD;ykid v
f rD w
d ufu olw@kd qefpuf
xJu pyg;*dka'gifawGrSm avSmif+yD;zrf;xm;ygawmhw,f?
v,form; trsm;tjym; tzrf;cH=u&ygw,f? tjyifrmS
usecf w
hJ rhJ o
d m;pkawGu r&S&d w
dS m aygiEf +HS y;D awmh tzrf;cHxm;
&olawGukd oGm;a&G;xkw=f u&ygw,f? tjyifrmS useaf eao;
wJh tau;jyefrqyfEidk w
f o
hJ al wGuv
kd nf; &Je@J zrf;zd@k vyk v
f @kd
v,form;awG tdrrf jyef&b
J J wdr;f a&Smifyek ;f atmif;ae=u&
ygw,f?
'Djzpf&yfawGu=kd um;&jrif&awmh vGecf w
hJ EhJ pS f ESpf
q,fausmf rqvacwfu jrifuiG ;f wcsKd @ukd oGm;jrifa,mif
rdygw,f? tJ't
D csed w
f ek ;f uvnf; pyg;ay:csed f pyg;a&mif;
cdseaf &muf+yq
D &kd if aus;vufa'ou &Jpcef;tcsKyaf wGxrJ mS
wm0efrauswhJ OD;}uD;awGe@J jynfah ewwfygw,f? &Jpcef;
awGa&S@rmS vnf; tcsKyu
f saewJh OD;}u;D awGukd vma&G;xkwzf @kd /
xrif;csKd iyhf @kd z@kd avSwwef vSn;f wwef uke;f a=umif;wwefe@J
a&mufvm=uwJh v,forl }uD;awGe@J pnfum;aewwfyg
w,f? 'DjrifuiG ;f rsKd ;u wESpv
f nf;r[kwf ESpEf pS v
f nf; r[kwf
yg? ESpw
f ikd ;f vdv
k kd awGjrifae&wJjh rifuiG ;f yg?
b,facwfb,fumvrqdk pyg;ay:csed rf mS jrifawG@
&wJh jrifuGif;awGuawmh odyfruGmvSygbl;? pyg;pay:
+yDqw
kd meJ@ a'ocHau;&Siaf wG[m b,fo@l v,f&w
d f ae+yD/
b,fo@l wvif;rSm pyg;b,favmufyx
kH m;+y/D b,fo@l wvif;
rSm pyg;e,fae+yD qdw
k o
hJ wif;awGukd au;odr;f zd@k trdt&
pHpk rf;ae=uwmyg? ,ae@vt
kd csed u
f mvrSm tau;uif;wJh
v,form;qdw
k m r&So
d avmuf&mS ;ygw,f? v,form;
trsm;pk[m tcsdefeJ@tr# au;vnfyif;epfae=uwmyg?
v,form;awG wifaewJh tau;awGu aiG&iS af =u;&Sif
trsKd ;rsKd ;qDrmS yHpk rH sKd ;pHek @J wifae=uwmyg?
ae@pOfro
d m;pk0rf;a&;twGuf aps;qdik af wGu ,l&
wJh aps;au;qdik af u;/ 'guvnf; wqdik w
f nf;r[kwyf gb;l ?
&GmrSm&Sw
d hJ aps;qdik t
f m;vH;k avmufrmS tau;awG &Sad ewwf
wmyg? wcsKd @qkd &GmxJuqdik af wGu au;awGrsm;vGe;f vd@k /
xyfray;awmhv@dk tjcm;&Gmuaps;qdik f a&mufatmifomG ;+y;D
au;,l=u&ygw,f? olw@kd tau;,l&wJh ypPn;f awGxrJ mS
rD;zdak csmifo;kH ypPn;f awGe@J uGr;f &Gu/f aq;vdyu
f tp tdro
f ;kH
aq;0g;rsKd ;pHt
k xd ygygw,f? tqd;k qH;k uawmh v,fpu
kd af ewJh
v,form;awGjzpf+yD; qefudk tau;0,fpm;ae=u&wJh
tjzpfyg? 'Daps;qdik }f uD;i,fawGrmS vnf; tau;pm&if; pm
tkyaf wG w+yHK}uD;xyfxm;+yD; aps;a&mif;=u&wmyg? odyf
usyw
f nf;wJt
h csed rf sKd ;(b,fqikd u
f rS tau;ray;csi=f uwJh
tcgrsKd ;) us&if xrif;udk ig;yd&nfw@kd p&meJ@awmif rpm;Ekid f
=uygb;l ? aus;vuftac: ikwo
f ;D okyaf c:wmrsKd ;eJ@ pm;&
ta&;awmfy*Hk sme,f
vlwikd ;f r[kwaf yr,fh aus;vufvx
l k awmfawmf
rsm;rsm; wifavh&w
Sd hJ aemufau;wrsKd ;uawmh ESpv
f ;kH au;
oHk;vHk;au;yg? ESpfvHk; oHk;vHk;'dkifawGuvnf; aus;vuf
aejynfolawGudk rvGwfwrf; v$rf;+cHKEdkifygw,f? bmvdk@
vJqakd wmh reufjyefnjyef a&mif;&wJh ESpv
f ;kH xDukd um;vrf;
rayguf axmfvm*sv
D rf;rayguw
f hJ awm}udKtHk =um; t&yf
awGtxd pufb;D eJ@wrsKd ; qdik u
f ,fe@J wzkH t a&mufomG ;+yD;
&atmifa&mif;Edik =f uygw,f? avmif;u pm;r_yaysmufa&;v@kd
atmfaeayr,fh 'Dae@txd ESpfvHk; oHk;vHk;u aus;vuf
a'ojynfoal wGukd csKyu
f ikd v
f r$ ;f rd;k xm; qJyg? 'ge@J ywfoufv@kd
q&mawmfOo
D rk *Fva[mwJh w&m;wyk'u
f kd oGm;+y;D owd&
rdygw,f? ESpv
f ;kH oH;k vH;k a&mif;wJh olawGvnf; rcsr;f ombl;/
'kid af wGvnf; rcsr;f ombl;/ jynf olawGvnf; rJaG e+y?D 'Dawmh
b,foal wGcsr;f omaevJ qdw
k w
hJ &m;yg? [kwyf gw,f? 'dik u
f rS
ayguw
f o
hJ &l &dS if jyefavsm&f ao;w,f? vpOf ode;f eJ@cs+D yD;
vdik ;f a=u;,laewJh pcef;rSL;u b,fo@l rS avsmpf &mrvdyk gb;l ?
txufudk tr_jyzdk@vdk&if vufcJGa&mif;wJh aumifav;
aumifrav;awGukd xyfzrf; vdu
k yf gao;w,f? 'D=um;xJ
vufcaGJ &mif;wJo
h al wG@&if e,fxed ;f awGu t&ufwu
kd cf ikd ;f
xef;&nfwu
kd cf ikd ;f vkyw
f wfwmyg? olw@kd u wa,mufwnf;
vnf; r[kwyf gb;l / taygi;f eJ@toif;eJ@yg? 'kid af wGuvnf;
pcef;rSL;twGuf w0dik ;f pm (0rf;awb,f) u tp pcef;rSL;
uawmf ygww
d 0f rf;quftxd axmufy=hH u&ygw,f? ae@pOf
reufw}udrf naew}udrf a&mif;aewJh ESpv
f ;kH xDukd aus;
vuf vlOD;a&&J@ renf;vSwJh yrm%u ae@wdkif;vdk xdk;
ae=uwmyg? ESpv
f ;kH oH;k vH;k au;a=umifh tdraf ygif u|aJ ygif
ajraygif aygi&f wJo
h al wGvnf;renf;ygb;l ?
aemufxyf aus;vufvx
l u
k kd 'kuaQ y;wJh avmif;
upm;wcku awmh tm0ga'; (ourday) yGyJ gy?J tm0ga';yJu
G
t+rrJ &Syd gb;l ? pyg;ay:csed f yJay:csed rf mS rS &Sw
d myg? v,form;
awG vufxJ aiG&$ifwJhtcsdefrSmyJ vkyfwmyg? 'DyJGrsdK;u
w&m;0if yJv
G rf; obif r[kwaf yr,fh pm;aomufqikd af wGe@J
avmif;upm; 0dik ;f awGe@J ae@a&mnyg vlpnfum;aewwf
ygw,f? 'DyrGJ sKd ; usi;f ycGi&hf zd@k uHx&du
k q
f w
GJ hJ avmif;upm;
'dik u
f pcef;rSL;udk w&uf tenf;qH;k wode;f txuf ay;=u&
ygw,f? 'gu pcef;rSL;wa,mufyJ &Syd gao;w,f? e,fxed ;f
wd@k / vH+k cKH a&;,lay;wJ&h w
J @kd / aus;&Gm&yfuu
G v
f }l u;D wd@k ukd ay;&
wmawG rygao;ygb;l ? tm0ga';yJG wyJq
G kd qdo
k avmuf
v,form; awmfawmfrsm;rsm; b0awG ysuo
f mG ;=u&wmyg?
aemufq;kH ydwv
f ,form;wdik ;f rwifrjzpfwhJ au;
uawmh tpd;k &au;yg? yrm%t}uD;qH;k au;trsKd ;tpm;
vnf; jzpfygw,f? rqvacwfe@J e0wacwfawG txdawmh
pku
d pf &dwaf cs;aiGayg?h tckvuf&dS t&yf0wfppftpd;k & acwf
rSmawmh ukr%
` aD u;jzpfvmrSmyg? 'Dtau;uvnf; ESppf Of
pyg;a&mif;csed q
f &kd if rjzpfraejyefqyf&wmyg? 'ga=umifh pyg;
ay:csed q
f &kd if au;&Siaf wGtm;vH;k u v,form; awGqu
D
au;ud&k zd@k vH;k yef;=u&ygw,f? 'Dtcsed rf mS &p&m &Sw
d hJ
tau;udk &atmifrawmif;Edik &f if 'DwESppf mawmh qH;k
awmhrmS rd@k au;&Siaf wGtm;vH;k (tpd;k & tygt0if) vH;k yef;
=uwm "rRwmyg? wcsKd @au;&Siaf wGq&kd if wvif;e,f aewJh
ab;rSm awmif;udik af pmif+h yD; &wJph yg;udk trdt& csi,
f l
=uwmyg? aemufusomG ;wJah u;&Sif pyg;&zd@k / tau; jyef
&zd@k odyrf vG,yf gb;l ? 'gawG[m pyg;ysuw
f EhJ pS rf S jzpfwm
r[kwyf gb;l ? pyg;xGuf aumif;wJh ESpaf wGrmS vnf; jzpfae
usyg? pyg;ysuw
f EhJ pS q
f &kd ifawmh twdik ;f xuftvGeaf yg?h
'DEpS f aemufjyefw;kd &GmrSm OD;ydik v
f rD w
d uf }uKH vu
kd &f wm[m
txl;tqef;awmh r[kwyf gb;l ? acwftqufquf jzpf
d;k jzpfpOfxu
J wckyg?
+yD;cJw
h ahJ cwftqufqufuae 'Dae@txd jzpf
ysufaewJh 'DjzpfpOfrSm t"duta=umif;&if;ubmvJ?
t"d u w&m;cH u b,f o l v J ? 'D a e@'D t csd e f t xd
v,form;awG[m v,f,mvkyfief;tay:u tusdK;
tjrwf cHpm;&w,fqdkwm r&Sdao;ygbl;? pyg;txGuf
aumif;&if pyg;aps;u usw,f? pyg;txGuef nf;rS pyg;
aps;u aumif;w,f? pyg;ay:csed q
f &kd if pyg;aps;u tedrhf
qH;k usw,f? v,form;vufxJ pyg;uke+f yq
D &kd if pyg; aps;u
wufw,f? 'Dvjkd zpfpOfatmufrmS b,fv,form;rS t
usKd ;tjrwf r&Ekid yf gb;l ? 'DjzpfpOfuvnf; ESppf OfEpS w
f ikd ;f
jzpfaewm q,fpEk pS af ygi;f rsm;pGm &Sad eyg+yD?
'gavmufq&kd if v,form;awG qif;&JraGJ wr_
uae q,fpEk pS af ygi;f rsm;pGm &ke;f rxGuEf idk af tmif jzpfae&
wJh ta=umif;&if;u bmvJ? t"duw&m;cHu b,foal wG
vJ qdw
k mudk pOf;pm;vd@k &avmuf+yD xifygw,f?
'Dvkd q,fpEk pS af ygi;f rsm;pGm tau;awG wxyf
+yD;wxyf txyfaygi;f rsm;pGm &pfywfcsnaf ESmifcx
H m;&wJh
v,form;awGtwGuf 'Duae@ ay;aeygw,fqw
kd hJ tul
tnDawG[m wu,fawmh qihyf g;pyfErS ;f yufwmurS awmf
OD;r,f xifygw,f? 'Dtcsurf eS w
f ,f qdw
k mudk 'Dae@ aemuf
jyefw;kd u v,form;awGu oufaocHaeygw,f?
v,f,mvkyfief;tay:u tusdK;pD;yGm;udk
v,f o rm;awG rcH p m;&bJ wjcm;vl w ef ; pm;awG
(Ed k i f i H a wmf t ygt0if ) tusd K ;cH p m;aeoa&G @ awmh
aemufxyf aemufjyefwdk;awG wdk;oxuf wdk;vmrSm
{uefrck syg? 'Dxufq;kd vm&ifawmh acwfopf*VKefawGukd
jrifawG@&ygvrd rhf ,f?
udv
k ild f
23
pD;yGm;a&;u
ta&;awmfy*Hk sme,f
trsdK;om;pD;yGm;a&;eJ@
qif ; &J r _ y aysmuf a &;
jy\em
armifoef;jra&$
atmufu pufakH wG Oyrm jrefrmh;pD;yGm;a&;aumfyakd &;&Si;f MEC rS
csKyfuikd x
f m;wJh oHEiS o
hf rH %dvyk if ef;pk}u;D Iron and Steel Industries
Complex wGiy
f g0ifwhJ oHe@J orH %dpufakH wG owWKou
kd af wG ausmufr;D
aoG;wGif;awGrSm b,favmuft_H;ay:aeovJ b,folrSrodbl;?
,cif t}uD;pm;pufrv
_ yk if ef;vd@k ac:wJh ppfvufeufypPn;f pufakH wG
b,favmuf t_;H cHxm;ovJ b,forl rS odb;l )
3? tpd;k &aiGacs; oufaocHvufrw
S f xkwaf 0jcif; (bwf*suv
f akd iG&@J
50 udk A[db
k %frS aiGacs;pmcsKyfe@J jznfah y;&w,fv@kd qdw
k ,f? A[dk
b%frS trsm;jynfou
l kd a&mif;cswhJ aiGwu
kd pf mcsKyfe@J jyefjznfw
h m 'grS
r[kwf aiGpuULopfu
kd +f y;D jznfw
h mjzpfw,f? aiGwu
kd pf mcsKyfu twd;k
11yJ &Sw
d myg? b%fw;kd E_e;f eJ@ ruGmbl;? omrefjynfoal wG 0,fvnf;
r0,fEikd /f pdwv
f nf;r0ifpm;bl;? t+r;D pm;zufacgi;f pm;zuf crony awG
om 0,fcikd ;f vd@k 0,fxm;wmyg? vdak iGtrsm;pku aiGpuULopfu
dk +f yD;
jznfx
h m;&wmyg)
4? jynfy taxmuftyHh tultnD (ydwq
f @kd rc_ x
H m;&)
5? jynfyacs;aiG (taemufu r&bl;? tdref ;D csi;f Edik if rH sm;xHrS enf;
enf;yg;yg; &w,f? rvHak vmufb;l )
vlxkxHrS acgif;pOftrsdK;rsdK;eJ@ tcGeftwkwfawGrwefwq
aumufaeaomfvnf; rormr_ trsKd ;rsLd ;a=umifh Edik if aH wmfbwf*suf
rSm tcGe&f aiGenf;w,f? tpd;k &ydik f pD;yGm;a&;vkyif ef;rsm; _;H w,f? tpd;k &
toH;k tjzKef;}u;D w,f? ppfo;kH p&dwu
f trsm;qH;k jzpfaew,f? ppfwyf
pD;yGm;a&;eJ@ Edik if aH wmfp;D yGm;a&;udk cGx
J m;+y;D ppfwyfp;D yGm;a&;u tcGihf
xl;cHjzpfaew,f? 'ga=umifh bwf*suv
f akd iG rwefwq jyaew,f?
jynfwiG ;f xkwv
f yk rf e_ @J 0efaqmifrw
_ efz;kd GDP b,favmuf&o
dS
vJ w&m;0ifxw
k jf yefwm r&Sb
d ;l ? 1998-99 rSpvd@k GDP ESppf Of 10
ausmcf sn;f yJ (107 rS 138 txd) wd;k w,f/ ESppf Ofysr;f r# 124
wd;k w,fv@kd qdw
k ,f? OD;ode;f pdet
f pd;k &vufxuf ig;ESppf rD u
H ed ;f (201112 rS 2015-16) &J@ yxrbmESpf 2011-12 rSm GDP 104 vsm
xm;w,fv@kd qdw
k ,f?
pD;yGm;a&;t}uaH y; OD;jrifh t*Fvyd v
f akd &;wJh GDPpmwrf;rSm/ tydk
24
ta&;awmfy*Hk sme,f
jzpfw,f?
'gayrJh obm0ruswmu ppftpd;k &&J@ pDru
H ed ;f }u;D awG
[m o,HZmwt&if;tjrpfawG xkwaf &mif;wmeJ@ yx0D
tcsut
f csmusru
_ kd trSjD yK+yD; e,fajrydik ef ufukd iSm;pm;wJh
pDru
H ed ;f }u;D awG jzpfae+y;D / yGiv
hf if;xifomr&Sd jynfou
l dk tod
ray; bufprkH pOf;pm; ppftyk pf ek @J taygi;f ygrsm;&J@ tusKd ;pD;yGm;
ay: tajccHxm;wJh pDru
H ed ;f }uD;awGomjzpfw,f qdw
k mygy?J
pufrv
_ yk if ef; Edik if jH cm;&if;ES;D jrK yfEf rHS _ FDI u 471
yJ&dS w,f? t"du txnfcsKyfvyk if ef;vdk um,tm;jyK pD;yGm;
a&;vkyif ef;awGrmS jzpfw,f? Armjynf&@J tajccHvw
l ef;pm;
jzpfwhJ v,form;eJ@ ysu
H stvkyo
f rm;awG[m a&$@ajymif; vkyf
om;rsm;tjzpf jynfyEdik if rH sm;rSm odro
f rd if ,fi,fe@J tvkyf
=urf;rsm; xGuv
f yk af e&w,f? NGO rsm;&J@ cef@reS ;f csut
f &
4 oef;avmuf &Sw
d ,f?
Armjynf&@J xkwv
f yk 0f efaqmif pkpak ygi;f wefz;kd GDP &J@
40 ausm[
f m v,f,m opfawm om;ig; uujzpf+yD;/
10 ausm[
f m pufru
_ jzpfa=umif; ppftpd;k & wm0ef&o
dS l
rsm; ajym=um;csut
f & od&w,f? 'gt
h jyif pufru
_ rSm yk*~
vduydik ;f rS 90 eJ@ Edik if yH ikd t
f ydik ;f rS 10 jzpfa=umif;od&w,f?
'ga=umifh pufru
_ rSm jynfy&if;ES;D jry Ef rHS _ t&vnf;aumif;/
jynfwiG ;f &if;ED;S jrK yEf rHS _ t&vnf;aumif;/ Edik if aH wmfrS &if;ES;D jrK yf
ESrH t
_ &vnf;aumif; ajymyavmufatmif r&Sad =umif; odEikd f
w,f?
ppfAv
kd cf sKyf}uD;rsm; rdom;pke@J taygi;f yg t+rD;pm;zuf
acgi;f pm;zuf crony wpkom o,HZmwawG xkwaf &mif;pm;
wm/ v,fawG ajrawG odr;f wm/ ul;oef;a&mif;0,fa&; aiGa&;
a=u;a&;eJ@ qlv,
G ef yfv,
G f pD;yGm;a&;vkyif ef;rSeo
f r# vuf0g;
}u;D tkyf tcGix
hf ;l cHwmwd@k a=umifh trsKd ;om;pD;yGm;a&; zdzk &J
jzpf wdik ;f jynfrjJG ymusaewm jzpfw,f?
Armjynf&@J vlO;D a&trsm;qH;k jzpfwhJ 70 aom aus;
vufae v,form;vlwef;pm;&J@ b0uawmh ppftpd;k &vuf
atmufrmS tqd;k 0g;qH;k yJ? pD;yGm;ysuf b0ysuf v,fr,
hJ mrJh
tvkyrf hJ jzpfae=uw,f? qif;&Jry_ aysmufa&; qDreD mawG vkyf
+y;D jynfytaxmuftyHah wG ar#maf er,ft
h pm;/ ppfAsL&du
k &uf
vuf0g;}u;D tkyf pD;yGm;a&;pepfukd b,fvw
dk u
kd zf surf vJqw
kd hJ
vlxak qG;aEG;yGaJ wG vkyw
f mu yd+k y;D xda&muf vufawG@usyg
w,f? qif;&Jr_yaysmufa&; vkyfzdk@qdk&if vufwqkyfpm
tcGix
hf ;l cH vlwef;pm; yaysmufa&;udk t&ifvyk &f ygvrd rhf ,f?
armifoef;jra&$
25
ta&;awmfy*Hk sme,f
EkdifiHa&;
pnf;
nKd p d e f 0 if ;
(1)
Ekid if aH &;ygweD @J Ekid if aH &;tiftm;pktoD;oD;rSm ol@pnf;eJ@ ol@ pH
qkw
d m a,bk,stm;jzifh &Sad e=uygw,f? wcsK@d u twdtvif;
owfrw
S af =unmw,f? wcsK@d u owfrw
S af =unmwm rvkyb
f ;l ?
rdrt
d 0ef;t0kid ;f ukd rdrd pnf;eJ@ xde;f odr;f ygw,f? rdrd &yfwnf
csuu
f dk rdrd pnf;twGi;f umuG,af pmifah &Smufygw,f? wk;d cs@J &
r,f/h pnf;k;H &r,fh t0ef;t0kid ;f ukd tjyifpnf;eJ@ xyf&yH gw,f? wyf
aygi;f pke@J yl;wGv
J yk af qmif&mrSm wlwmwGv
J yk /f rwlwmcGv
J yk f
qkw
d m[mvnf; uk,
d rhf /l uk,
d v
hf w
G v
f yfciG u
hf dk xde;f odr;f xm;zk@d
twGuf r[mrdwt
f csi;f csi;f =um;rSm pnf;wck xm;vku
d w
f mygy?J
rdred @J rdrq
d ef@usib
f uf tiftm; t=um;rSmawmh pnf;a=umif;ukd
xifxif&mS ;&Sm; wm;avh&ydS gw,f? &ef ig rsO;f pnf;a=umif;vk@d vnf;
qkEd idk yf gw,f? rdr&d @J vkyaf qmifcsuaf wGudk pnf;ausmo
f vm;/
pnf;vGwfovm;? pnf;ukd csKd;azmufaeovm; ponfjzifh
ppfaq;=unfh a_ vh&ydS gw,f?
pHqkdwmrSmvnf; &nfrSef;csufeJ@yef;wkdifqkdif&m pH/
&yfwnfcsuf rloabmxm;qkid &f m pH/ rdrt
d iftm;/ rdrad u'gawGudk
tuJjzwf owfrw
S cf suf pH ponfjzifh &Syd gw,f? onfae&mrSm
awmh pHta=umif;rajymao;bJ pnf;ta=umif;ukyd J t"du
ajymvkyd gw,f?
(2)
tpkd;&opfrSmvnf; pnf; &Sdw,f
tpk;d &opfrmS vnf; ol@&@J pnf; &Syd gw,f? olu jyifytiftm;pk
awGudk tpk;d &eJ@ yl;aygi;f zk@d zdwaf c:ygw,f? jynfya&mufaeolawG
ukv
d nf; jyefvmzk@d zdwaf c:ygw,f? +ird ;f csr;f a&;pum;ukd E_wt
f m;
jzifh urf;vSr;f ygw,f? 'Dru
dk a&pDae@awG usi;f yygw,f? usi;f ycGihf
vnf; ay;ygw,f? qkv
d w
dk mu ol@taeeJ@ aysmah ysmif;r_awG vkyjf y
aewmyg? aysmah ysmif;r_udk 'gx
h ufru olvyk cf sif vkyv
f mEkid yf g
ao;w,f? aysmah ysmif;r_vyk w
f muvnf; ol@&nf,
G cf suef @J ol
&Sad eygvrd rhf ,f? vlxek @J Ekid if aH &;tiftm;pkawGudk qGaJ qmifcsiw
f m/
tmqD,H tvSnfhusOuU jzpfcsifwm/ taemufEkdifiHawG&J@
pD;yGm;a&;zdtm;av#mch scsiw
f m/ Ekid if w
H umu ol@tpk;d &tay:
tjrif ajymif;vJapcsiw
f m/ wkwef @J tar&dueft=um; Ekid if aH &;
upm;+yD; tjrwfxw
k cf siw
f m pojzifh trsK;d rsK;d &Syd gvrd rhf ,f? ol
tajcwnfr+d yD ol tay:pD; ae&mrSm ckid +f yDxifv@dk aemuf+yD;
ta&;awmfy*Hk sme,f
(3)
jynfolbufrSmvnf; pnf;&Sd&r,f?
{&m0wD jrpfqu
Hk pd w
P ek ;f u v$waf wmfu qk;H jzwfrmS ukd
jynfolawGtawmfrsm;rsm;u vufrcHEkdif=uygbl;? wrsKd;om;
vk;H twGuf tvGet
f a&;}uD;wJh qk;H jzwfcsujf zpfv@dk jynfo@l qENe@J
qk;H jzwfrS &r,fv@dk ajym=uygw,f? 'ge@J twl ,SOw
f aJG ewmuawmh
v$waf wmfudk jynfoal wG ,k,
H =Hk unf=unfe@J tm;uk;d tm;xm;
rjyKEkid w
f mygy?J
jynfoal wGu bmvk@d v$waf wmfudk r,k=H unf=uwmvJ?
2008 tajccHOya'[m ppftyk pf t
k m%m&J@ toufb;l yg?
'Dtoufbl;ukd v$wfawmfu txGwftjrwfwif+yD; umuG,f
apmifha&Smufay;aeygw,f? 'Dtoufbl;ukd v$wfawmfxJu
ppftiftm;ukd,fpm;vS,fawGeJ@ }uHh zGH@ ukd,fpm;vS,fawGu
umuG,af pmifah &Smufygw,f? jynfoal wGu 'gawG odaevk@d yg? 'ge@J
r&&if trsK;d om; vk+H cKaH &;eJ@ umuG,af &;aumifpu
D xGu&f yfygr,f?
'ge@J rvkaH vmufao;bl;qk&d if wyfrawmf umuG,af &;OD;pD;csKyfu
tm%modr;f vku
d yf gr,f?
(jrpfqHk a&umwmtwGuf o0%fvm$ rSm orRw u
ol@tpk;d &oufwrf;twGi;f jrpfqpHk rD u
H ed ;f ukd &yfqidk ;f vku
d w
f ,fv@dk
okH;E_ef;cJhygw,f? tpkd;&oufwrf; ig;ESpfqkdwmukdyJ vlawGu
ajy;jrifae=uygw,f?wu,fu tajctaer[ef&if 'Dvq
dk ;Hk jzwf
csucf st+yD; &ufyidk ;f twGi;f tm%modr;f vku
d &f if orRw qk;H jzwf
csu[
f mvnf; &ufyidk ;f twGi;f ysujf y,fomG ;Ekid w
f mukd arhavsmh
rxm;oifyh gb;l ? orRw o0%fvm$ &J@ aemufu,
G rf mS 'Dt"dym` ,f
vnf; ckad tmif;wnf&adS e+yD;om;yg?) 2008 tajccHOya'rSm
ppftkyfpktm%m ,drf;,kdifxdyg;jcif; rjyKEkdifatmif tqifhqifh
cHuwkwaf wGe@J jyifqifxm;wmyg? ppftyk pf t
k m%mqkw
d t
hJ xJrmS
ol@&@J vufo;Hk awmf pD;yGm;a&;tkypf ak wGvnf; yg0ifaeygw,f? 'Dvdk
ol@w@dk tyk pf &k @J tusK;d pD;yGm;awGudk jynfo@l tusK;d pD;yGm;xuf OD;pm;ay;
aewm jynfoal wGoyd gw,f? olw@dk tyk pf t
k usK;d pD;yGm;twGuq
f &dk if
jynfo@l qENudk rsuu
f ,
G jf yKrSm jynfoal wGu odygw,f? 'ga=umifh
jrpfqkHudpPrSmwkef;u v$wfawmfu qkH;jzwfwmukd jynfolawG
vufrcHEidk w
f myg? 'g[m v$waf wmftay: jynfoal wG&@J =unfjh rif
csujf zpfovkd 2008 tajccHOya'tay: =unfjh rifcsuv
f @dk vnf;
qkEd idk yf gw,f? ('gayrJh aemufq;Hk rSm v$waf wmfudk ay;yk@d whJ orRw&J@
o0%fvm$ eJ@ jrpfqu
Hk pd u
P dk tqk;H tjzwf ay;vku
d w
f m[m jynfol
awG r,kH=unfwJh v$wfawmfukd 'DqkH;jzwfcsufeJ@ *k%fwifay;
csiw
f mvnf; &nf&,
G cf suw
f cktaeeJ@ ygEidk yf gw,f?)
aemufwcsuu
f vnf; tpk;d &opf[m jrpfqu
Hk pd u
P adk &m
Ekid if aH &;tusO;f om;rsm; v$waf y;a&;udprP mS yg ppftm%m om;pOf
ajr;quf wnfwahH &;/ wenf;qk&d &if 2008 zG@J pnf;tkycf sKyfyHk
wnfwchH idk jf raJ &;tay:uyJ pOf;pm;vkyaf qmifwmvk@d qkEd idk yf gw,f?
jrpfqu
Hk pd [
P m omrefupd rP [kwyf g? ArmjynftwGuf tvGeu
f dk
av;eufw/hJ wjynfv;Hk txdrcHEidk w
f hJ udpyP g? aemuf+y;D jrpfqu
Hk pd P
tay:rSm r}uKHz;l wJt
h wkid ;f twmeJ@ wjynfv;Hk jynfoal wG&@J
aoG;pnf; nD!w
G rf _ ay:awmhr,fh tvm;tvmukd jrifawG@ ae&
27
ta&;awmfy*Hk sme,f
&Sit
f pk;d &awGvufxufrmS wkid ;f jynfe@J jynfov
l x
l b
k 0 *|r;f xk;d
arSmufcHk t+yK+d yKd tvJvJ jzpfc&hJ w,fqw
dk m tm;vk;H todyg? rqv
ppftm%m&SifpepfatmufrSm wkdif;jynf tqif;&JqkH; EkdifiHb0
usa&mufc&hJ w,f? tck us;H_ Ekid if H jzpfa&; OD;wnfaew,f? trsK;d
om; *k%o
f u
d mQ b,favmuf!K ;d EGr;f ae&w,fqw
dk m jynfyxGu+f y;D
qufqzH ;l olawGu ykcd pH m;&ygvrd rhf ,f? pmvk;H awG pum;vk;H awGxuf
wkid ;f jynfb,favmuf 'kuaQ &mufaew,fqw
dk m cHpm;&wJh jynf
olawGu ykdodygw,f? ppftm%m&SifawG ajymaewJh wkdif;jynf
wkd;wufaew,fqkdwm olwkd@tusKd;wltkyfpkawGtwGufom
wk;d wufaewm jzpfa=umif; &mpkEpS f oufwrf;w0ufavmuf&w
dS hJ
tawG@t}uKHawGu oufaojyocJ+h yD; jzpfw,f?
ppftm%m&Sipf epf&@J ypfowfra_ =umifh oHCmawmfawG
tyg jynfoal wG (7 &ufZv
l idk u
f tp &Spaf v;vk;H ta&;tcif;rSm /
'DyJ,if;rSm/ 2007 &[ef;&Sifvl jynfolawG&J@ ta&;tcif;rSm)
b,favmufaocJh&+yDvJ? jynfwGif;ppftwGif; touftkd;tdrf
pnf;pdraf wG b,favmuf qk;H _;H cJ&h +yDv?J
wzufrmS wkid ;f jynf jymykx
H aJ &muf+y;D jynfov
l x
l k 'kuEQ x
HG J
epfaepOfrmS tjcm;wzufu ppftyk pf u
k awmh =umav avmb
&rRuf }u;D av jzpfvmygw,f? ol@tm%meJ@ ol@tusK;d pD;yGm;awGudk
,dr;f ,kid af pwmrsK;d enf;enf;rS tjzpfrcHEidk b
f ;l ? ol@tm%mukd enf;
enf;rS +cdr;f ajcmufwm rcHEidk b
f ;l ?
'Dawmh ol@tm%mt+crd ;f ajcmuf txdyg; rcH&a&;eJ@ tm
%m om;pOfajr;quf wnfwahH &;twGuf olu wu,fu
h dk usm;
ukwu
f sm;cJ }uK;d yrf;w,f? tcsed ,
f +l y;D tuGuaf phatmif vkyw
f ,f?
(trsK;d om;nDvmcHe@J zG@J pnf;tkycf sKyfyt
Hk ajccHOya' a&;qGaJ &;ukd
b,favmuf=um=um vkycf w
hJ ,fqw
dk mukd =unfyh g) 'Dvedk @J 2008
zG@J pnf;tkycf sKyfyHk tajccHOya'qkw
d m ay:vmw,f? 'g+yD;oGm;wJh
tcgusrS olu oltuGucf s pDpOfxm;wJh a&G;aumufyOJG ya'qkw
d meJ@
rw&m;r_awG v$r;f rk;d aewJh a&G;aumufyJG qkw
d m vkyaf y;+y;D 2008
tajccH Oya'ukd o&zl aqmif;ay;vku
d yf gw,f?
tpk;d &opfqw
dk m[m 2008 tajccHOya'u topfarG;
xkwaf y;vku
d w
f hJ ppftyk pf &k @J uk,
d yf mG ;ygy?J
&mpkEpS w
f 0ufausmf &ifqidk cf &hJ +yD;+yDr@dk ppftyk pf ek @J ppftm
%m&Sipf epf b,favmuf tEW&m,f}u;D w,fqw
dk m jynfoal wGa&m
Ekid if aH &;tiftm;pkawGyg tav;teuf od+yD;om;yg?
2008 zGJ@pnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya'[m ppftkyfpk/
ppftm%m&Sipf epfe@J xyfwx
l yfr# tE&m,f}uD;w,fv@dk ajymkeH @J
rvkaH vmufygb;l ? olu ykq
d ;dk ygw,f? ol@udk rz,f&mS ;Ekid &f if Armjynf
jynfow
l &yfv;Hk om;pOfajr;quf ppfu|eb
f 0eJ@ aeoGm;&awmhrmS yg?
ol@udk rz,f&mS ;Ekid o
f r# umvywfv;Hk Armjynf jynfojl ynfom;awG
vl@!eG @f w;Hk ovkd jzpfaeawmhrmS yg? (ppftyk pf ck si;f ,SO&f ifvnf; 2008
Oya'eJ@ arG;zGm;vmwJh tpk;d &opfudk vufuidk jf yKxm;wJh ppftyk pf u
k
yk+d y;D tEW&m,f}u;D ygvrd rhf ,f? olu t&yf0wfe@J [efaqmifxm;krH u
'Drkdua&pDukd vkdcsifoa,mif/ +idrf;csrf;a&;ukd vkdcsifoa,mif/
qif;&JrGJawr_ukd av#mhcsay;csifa,mif/ yl;aygif;aqmif&Gufr_ukd
vkv
d m;csio
f a,mif [efaqmif+yD; vufay;owfr,fh tpk;d &ukd
vuf0,fyidk yf idk f ukid x
f m;Ekid v
f @dk yg)
&mpkEpS w
f 0ufausmf Armjynfe@J jynfov
l x
l }k u;D ukd }u;D pGm
tEW&m,f jyK+yD; 'kuaQ y;vmcJw
h m ppftm%m&Sipf epfyg? 'Dae@um
vrSm tJ'D ppftm%m &Sipf epfudk om;pOfajr;qufwnfwahH tmif
&nf&,
G +f yD; a&;qGjJ yKpkxm;wmuawmh 2008 zG@J pnf;tkycf sKyfyyHk g?
'Dae@umvrSm olu t}uD;qk;H tEW&m,f/ vk;H 0 vufcv
H @dk r&wJh
raumif;qk;d 0g;}uD; waumifjzpfygw,f?
'Dae@ Ekid if aH &;tiftm;pktoD;oD;eJ@ jynfo@l tiftm;awG
xm;&r,fh pnf;uvnf; &Si;f aeygw,f? 2008 zG@J pnf;tkycf sKyfyu
Hk dk
vufcHoleJ@ vufrcHol&J@pnf;yg? (EkdifiHa&;tiftm;pkawG/ awmf
vSefa&;orm;awG/ jynfol@tiftm;awG[m tckvnf; pnf;
vk@d om zGirhf ajymayr,fh 'Dpnf;eJ@yJ wkid ;f wmwGucf su/f 'Dpnf;eJ@yJ
&yfwnfae=uwmyg?) ppftyk pf ek @J tpk;d &opfu 2008 zG@J pnf;tkyf
csKyfypHk nf;a=umif;ay:u tckid t
f rm &yfapmifah e=uovkd jynfo@l
tiftm;/ awmfveS af &; tiftm;awGuvnf; 'Dpnf;a=umif;&J@
[kb
d ufe@J 'Dbuf jywfjywf&iS ;f &Si;f cGjJ cm;jrif&r,ft
h csed yf g? wcsK@d u
pnf;a=umif;em; uyfupm;ae=uw,f? wcsK@d u pnf;a=umif;ukd
[kb
d ufausmv
f u
dk f 'Dbufcv
G u
dk f vkyaf e=uw,f? wcsK@d u pnf;
a=umif;ukd ausm+f yD; [kb
d uf vk;H vk;H a&mufomG ;=uw,f? tJovkd
vlawGuadk wmh pnf;jcm;oGm;wJo
h /l [kb
d ufa&mufomG ;olv@dk yJ &Si;f
&Si;f vif;vif; owfrw
S &f ygvrd rhf ,f? wu,fyJ aemifw&+yD; uk,
d hf
trSm;ukd 0efcu
H m k;d k;d om;om; jynfob
l uf jyefvmcsio
f l rsm;ukd
awmh em;vnfvufc&H rSmyg?
'Davmuf ajymvku
d &f ifyJ udpt
P m;vk;H +cKHirHk rd ,f xifyg
w,f? &efigpnf;/ awmfveS af &;pnf;/ bmemrnf wyfwyfyg? 'Dpnf;
uawmh rkcs &Szd @dk vkyd gw,f? 'Dae@vdk tjriftrsK;d rsK;d _yaf xG;p jyK
vmaewJu
h mvrSm 'Dpnf;a=umif;ukd txiftvif; wm;rxm;vk@d
rjzpfawmhygb;l ? 'Dpnf;r&S&d ifawmh ppfu|eb
f 0a&mufatmif rD;yl&J
aewJh u|ew
f q
H yd f uk,
d u
hf ,
dk u
f dk temcHum ku
d Ef ydS v
f u
dk o
f vkd jzpf
oGm;ygvrd rhf ,f? ?
nKd p d e f 0 if ;
28
ta&;awmfy*Hk sme,f
EkdifiHa&;
EdkifiHa&;tusOf;orm;
aomif;use;f oltzsuo
f rm;eJ@
*D;vwf&mS vpf
nDaX;ausmf
toH;k cs qdw
k myJjzpfw,f? 'Doabmw&m;t& olw@kd trSm;
udk b,fawmhr0S efrcHb;l ? ppftm%m&Sipf epfukd aowJt
h xd
umuG,rf ,f? qef@usit
f mcHorl eS o
f r#ukd wHqyd t
f rsKd ;rsKd ;
wyfr,f? aomif;use;f ol tzsuo
f rm; rif;rJph du
k f jynfytm;
ud;k ykqed f ;kd trsKd ;om;opPmazmuf pwJph wJh bG@J awGay;r,f?
ud,
k u
hf ,
kd u
f ,
kd f 'Dru
kd a&pDrsuEf mS zH;k pGyrf ,f? wdik ;f jynfcspf
a,mifaqmifr,f? aysmah ysmif;vd[
k efjyr,f? 'gayrJh aoG;pGe;f
aewJh vlowf"m;udak wmh vufucsvrd rhf ,fr[kwf bl;l ?
jynfwiG ;f jynfyu axmifcsw
D hJ Edik if aH &;tusO;f orm;
awG v$waf y;zd@k us,u
f s,af vmifavmif awmif;qdv
k mwJh
tcg pnf;urf;vdu
k ef molwcsKd @ukd tuef@towfe@J v$wf
ay;w,f? pnf;urf;vdu
k ef mol qdw
k t
hJ "dym` ,fu Edik if aH &;
t&twdkuftcHrjyKawmholvdk@ t"dy`m,f xGufw,f?
wu,fu rwwfomvk@d v$waf y;vdu
k o
f al wG[m ppftm
%m&Sipf epfukd pdeaf c:tmcHaeolawGcsn;f yJ jzpfw,f? +cdr;f
ajcmufaoG;cGw
J o
hJ abmeJ@ v$wo
f v
l w
$ f zrf;olzrf;vkyaf ewm
udu
k ppfwydik ;f tpd;k &[m rd;k om;bl;? a=umufaew,f qdk
wm xif&Sm;w,f? ppftm%m&Sifpepf&Sdaeor# EdkifiHa&;
tusOf;orm;u t+rJ&SdaerSmyJ? rsdK;qufeJ@csD &SdaerSmyJ?
v$wv
f u
kd zf rf;vdu
k f vkyaf eOD;rSmyJ? tm;vH;k udk wcsw
D nf;
zrf;xm;vd@k axmifqef@rmS r[kwb
f ;l ? vrf;ay:xGuf qENjy
vlxktHkur_awG jzpfvm&if wjynfvHk; EdkifiHa&;orm;
jzpfawmhrmS yJ?
'Dru
kd &ufwpftpd;k & jzpfcsiaf e&SmwJh ppfwydik ;f tpd;k &u
Edik if aH &;tusO;f orm;tpm; ,H=k unfcsuaf =umifh tusO;f us
olvdk@oHk;jyefw,f? vl@tcGifhta&;tzGJ@tpnf;rsm;eJ@
ukvor*~uoH;k wJh toH;k tE_e;f udk ppftpd;k &u ud,
k t
hf
"dym` ,fe@J u,
kd f oH;k wJo
h abmyJ? ,H=k unfcsuaf =umifh Oya'
csKd ;azmufv@kd ta&;,lc&H wmvd@k ajymcsio
f vm;rodb;l ?
,Hk=unfcsufjcif;u wlygw,f cifAsm;vnf; 'Drdkua&pDyJ
u|eaf wmfvnf; 'Dru
kd a&pDy/J 'ga=umifh twlwyl /J v$waf p
aemufrvkyef @J v@kd ajymcsio
f vm;rodb;l ? awmajymawmif
ajym ajymaevdk@ }uH}uHzefzef vdkufpOf;pm;=unfhwmyg?
wu,fu ppftpdk;&acwf EdkifiHa&;tusOf;orm;qdkwm
29
ta&;awmfy*Hk sme,f
aEG;wmudk xdik =f unfah ezd@k r[kwb
f ;l ? b,fvt
kd ajctaersKd ;rSm
Edik if aH &;tusO;f orm;awG v$ww
f wfovJ/ b,fvt
kd ajctae
rsKd ;rSm awG@qaHk qG;aEG;yGaJ wG jzpfwwfovJ qdw
k mudk *D;vwf&mS
vpf tr_rmS om"uaumif;w&yftjzpf awG@jrifEikd w
f ,f?
*D;vwf&mS vpf qdw
k m ygvufpwdik ;f [m;rpftzG@J u *gZm
urf;ajrmifa'orSm zrf;qD;xm;wJh tpPa&;ppfo@Hk yef;wa,muf
jzpfw,f? ol@ukd ok@H yef;vJv,
S af &; tpDtpOft& ygvufpwdik ;f
awGu 18 pufwifbmu jyefvw
$ af y;vdu
k w
f ,f? tpPa&;u
twk@H tjyeftaeeJ@ ppfaoG;uvd@k (wHqyd w
f yfcx
H m;&wJ)h ygvuf
pwdik ;f tusO;f om; 477 a,mufukd jyefvw
$ af y;w,f? aemuf
wokwf 550 udk ESpv
f t=umrSm jyefvw
$ af y;r,fv@kd oabm
wlw,f? *D;vwf&mS vpfukd zrf;xm;wmig;ESp&f +dS y?D ol@ukd zrf;xm;
w,fqw
kd hJ ta=umif;jycsuef @J *gZmudk t}udr}f udrf ppftiftm;
tvH;k t&if;eJ@ 0ifwu
kd w
f ,f? ava=umif;uvJ 'k;H usnrf sm;eJ@
wdkufcdkufw,f? ygvufpwdkif; ppfaoG;uqdkolawGudkv$wfzdk@
jiif;qdw
k ,f? 'gwifrubl;/ odr;f ydu
k ef ,fajrawGrmS tajccs td;k
tdraf wG wnfaqmufaewm r&yfwt
hJ jyif qufvyk w
f ,f? 'g
a=umifh ygvufpwdik ;f eJ@ aphpyfaqG;aEG;yGu
J kd wmplv@kd ukd r&bl;?
tar&dueforRwvnf; =um;0ifv@kd r&? ukvor*~ taxGaxG
twGi;f a&;rSL;vnf; jzefajzvd@k rvG,?f rdrt
d ompD;&r,fh rlabmif
w&yfukd ppftiftm;eJ@ wzufowfxal xmifw,f?
,ckawmh ajymif;oGm;+yD/ *D;vwf&mS vpfe@J ygvufpwdik ;f
tusO;f om; waxmifausmu
f kd tvJtvS,v
f yk &f w,f? aqG;
aEG;yGpJ m;yGaJ y: wuf&w,f? bmjzpfv@kd v?J tm&yfaEGO;D a=umifyh v
J @dk
ajym&vdrfhr,f? tm&yfurBmrSm tm%m&Sifqef@usifa&;
'Dru
kd a&pDa&; rkew
f ikd ;f awGe@J twl ygvufpwdik ;f jynfoal wG nD
!$wf Ed;k =um; v_y&f mS ;xuvmw,f? [m;rwfpf eJ@ tvfzmwm
jyefvnfoifjh rwfw,f? *gZme,fpyfayguf jyefyiG w
hf ,f? tar&d
uefu ADwt
kd m%moH;k r,fv@kd owday;aewJ=h um;u ukvor*~
rSm tzG@J 0ifEikd if t
H jzpf w&m;0ifav#mufxm;w,f? ,cifu rod
usKd ;u|ef vkyaf ewJh tD*spv
f dk tm&yfEikd if aH wGu ygvufpwdik ;f
ta&;udk rsuEf mS v$J rae&Jb;l ? ygvufpwdik ;f ta&;[m tm&yf
ZmwfcakH y:rSm ta&;ygwZhJ mwfaumiftjzpf urBmutmHpk u
kd f
vm=u&w,f?
*D;vwf&mS vpf tr_uae jrifawG@Eidk w
f mu tusyt
f wnf;
r&S&d if aphpyfaqG;aEG;yGrJ &Sb
d ;l / wdu
k yf rJG &S&d if rvGwaf jrmufb;l
qdw
k myJjzpfygw,f?
nDaX;ausmf
30
ta&;awmfy*Hk sme,f
v,form;u
v,f,majr jy\em
v,fvyk o
f l v,fyidk cf iG hf &&Sad &; jy\em
armifpdefaomf
31
ta&;awmfy*Hk sme,f
oGm;=ua=umif;? vGefcJhonfh q,fESpfavmufu pjzpfaewm
+yD;cJo
h nfh ok;H ESpu
f p ykq
d ;dk vmw,f/ 'DEpS t
f qk;d qk;H [k a0g+rdK@e,f
awmifow
l OD;u ajymonf? &moDOwka=umifh pyg;a&m/ yJawGa&m
ysufw,f txGufavsmhw,f? aps;ESdrfcH&w,f? v,form;awG
pm;0wfaea&; rajyvnfb;l ? 'ga=umifh oGm;vky=f uwm? oD;ESx
H u
G f
vnf;aumif;/ aps;aumif;vnf; &r,fq&dk if b,forl S oGm;rSmr[kwf
bl;[k u0+rdK@e,frS awmifo}l uD;wOD;u ajyma=umif;- 2011 arv
19 7 DAY NEWS *sme,f a&;om;csuu
f dk uk;d um;xm;onfh
owif;wyk'zf wf&onf? rGejf ynfe,frmS vnf; v,f,mvkyo
f m;rsm;
xkid ;f Ekid if o
H @dk omG ;a&muf vkyu
f idk =f uI v,f,m vkyo
f m;&Sm;yg;jcif;
jy\em vGecf ahJ om ig;ESpu
f pI }uHKawG@ae&a=umif;vnf; azmfjy
xm;onf? Armjynf. pyg;ust
D jzpf wifpm;&onfh jrpf0u|e;f ay:
a'o v,form; 90 &mckid Ef e_ ;f tau;ESihf ruif;[k od&onf? ppftm
%m&Sipf epfatmuf Armwjynfv;Hk pD;yGm;a&; uarmufur jzpf&mwGif
jynfot
l rsm;pkjzpfonfh awmifov
l ,form;xk txdtemqk;H [k qk&d
vdrrhf nf? ok@d aomf ppftm%m&Sirf sm; arG;xkwv
f u
dk o
f nfh ppftm%m
&Sirf smESihf tusK;d wl }uD;yGm;csr;f omol vlwpk ay:xGe;f vmonf?
acwfysuf olaX;rsm;jzpfonf? (crony) rsm;[kvnf; ac:=uonf?
ppftm%mykid rf sm;. vufoif&h m pm;awmfac:r_t& wkid ;f jynf. ajr
ay:ajratmuf obm0 o,HZmwrsm; azmfxw
k af &mif;cs/ t&if;
tES;D pkaqmif;cGihf &=uonf? v,f,majr odr;f yku
d cf iG Ehf iS hf v,f,m
vkyif ef;tay:rSvnf; tjrwfxw
k f aoG;pkycf iG &hf +y;D t&if;tES;D pkaqmif;
Ekid =f uolrsm; jzpfonf? ,ckawmh xko
d rl sm; (&Sib
f &k ifrt
S y jrefrmh
orkid ;f wav#mufv;Hk 'Dvv
dk rl sm; &Sad umif;rS &Syd gavp) ajr{u 3
ode;f ausmf ykid o
f nfah jr&Si/f {u 2 ode;f ausmyf idk f onfah jr&SiEf iS hf {u
axmifaomif;csD ykid =f uaom yk*v
~ u
d ajrykid &f iS rf sm; jzpfvm=uonf?
xkad jrykid &f iS f olaX;}uD;rsm;onf tm%m& AsL&ku
d &ufrsm;ESihf AsL&kd
u&uf tokid ;f t0kid ;f rScsn;f jzpfaeonf? xk@d a=umifh ajr,m t"rR
odr;f ,l=u&mwGif jy\emjzpfwidk ;f v,form;rsm;om tEkid u
f sihf
cH=u&onf? rcHEidk I
f v,form;bufu a&S@aevku
d af y;aeonfh a&S@
aeukdyif zrf;qD;axmifcsypfonftxd rkduf&kdif;=uonf? ajr{u
ode;f ESichf syD idk af om ,kZeukr%
` u
D olord ;f ,lxm;onfh ajrrsm;ukd vuf
eufuidk f tapmifrh sm;ESihf tumtuG,f ,lxm;onf [k =um;&ovkd
v,f,majr rw&m; todr;f yku
d cf &H I ,majrjyef&vkad =umif; w&m;
pGq
J o
dk nfh awmifov
l ,formrsm;tm; OD;ykid Ef iS hf xl;ukr%
` w
D @dk . vuf
yg;aprsm;u &ku
d ef ufzrf;qD;/ tusO;f csxm;Ekid o
f nftxd tm%mjy
Ekid =f uonf? ppftm%m&Sirf sm;. taygi;f tazmf tcsK@d aom ajrykid f
&Si/f vkyif ef;&Si}f u;D rsm; v$waf wmfu,
kd pf m;vS,t
f jzpfEiS hf Ekid if aH &;tm
%m t0ef;t0kid ;f wGiyf if ae&m,lvmEkid =f uonf?
jrefrmhv,f,majrrS awmifov
l ,form;rsm; ppftm%m&Sif
pepfatmuf ab;usyef u
H syt
f jzpfrsK;d &ifqidk af e&onfrmS zk;H zdr&
atmif ay:vGiaf yonf? acwfrv
D yk if ef;}uD;rsm;u vkyif ef;i,fav;
rsm;tay: pnf;rJu
h rf;rJh 0g;rsKyd pfaeonfh taetxm;jzpfon?f 0g;rsKrd _
'%f v,form;awG trsm;qk;H cHae=u&onf? acwfumv tajc
tae& xkwv
f yk rf y_ pHk H tajymif;tvJ&adS eonfreS af omfvnf; xkt
d
ajymif;tvJonf wkid ;f jynf. vlrsm;pkjzpfaom awmifol v,form;
jynfoal wG wk;d wufa&; tusK;d &Sad &; jzpf&ayrnf? tckjzpfaeonfrmS
awmifov
l ,form;awG tvkyv
f ufrjhJ zpf/ jynfya&mufoal &mufEiS hf
tESrd cf H tvkyv
f yk =f u&onf? aemuf a'o tm%mykid rf sm;ESihf aygi;f I
Ekid if jH cm;om;u aiGxyk yf u
dk /f jynfwiG ;f 0if/ ajr,miSm; oD;EHcS if;}uD;
awGpu
dk f tjrwfxw
k af e=uonfvnf;&So
d nf? +cKHio
Hk ;Hk oyfv#if v,f
,majrrSm xdcu
dk ef musirf a_ wGrsm;aeonf? xk@d a=umifh v,form;awG
tcsi;f csi;f &kid ;f yif;=uonfv
h uQ%m awG@qaHk qG;aEG;yGrJ sm;vky/f r[kwf
rcH uk,
d t
hf m;uk,
d u
f ;dk pdw"f mwfawG azmfjyvm=uonf? jrefrmh v,f
,majrjy\emESifh ywfouf+yD; ArmjynfuGefjrLepfygwDESifh awmf
vSeaf &; tiftm;pkrsm;u wav#mufv;Hk awmif;qkd wku
d yf 0JG ifc=hJ uonfh
v,fvyk o
f v
l ,fyifk af &; rl0g'ukd ppftpk;d & tqufqufu jiif;
y,fc=hJ u+yD; v,fvyk o
f l v,fvyk yf idk cf iG hf jzifh tpm;xk;d cJ=h uonf?
2008 zG@J pnf;tkycf sKyfyyHk g ajr,mtm;vk;H Ekid if aH wmfyidk o
f nfqadk om
rludk taumiftxnfazmfaeonfh }uzhH @HG tpk;d &uvnf; v,fvyk o
f l
v,fyidk cf iG rhf l ukd vufrcH/ vspv
f sLSx
k m;ojzifh ,ae@awmifol v,f
orm;rsm; &ifqidk af e&onfh ajr,m vufvw
G q
f ;Hk _;H cHae&r_wiG f bm
Oya'ESirhf # tumtuG,af y;vdrrhf nf r[kwaf =umif; vufawG@ jy
\emawGu oufaojyaeonf?
rnfo@dk yifjzpfap Ekid if aH &;tpOftvm&Sad om awmifov
l ,f
orm;rsm;onf rdrw
d @dk udk xdcu
dk ef pfemaponfh rSm;,Gi;f azmufjyefaom
Oya'rSeo
f r#EiS hf ppftm%m&Siw
f @dk . vky&f yfrsm;ukd enf;omef rsK;d pkH
jzifh awmif;qkw
d u
dk yf 0JG if=uvdrrhf nf? ,ae@qv
dk #if v,fvyk o
f l v,f
ykid af &; au;a=umfou
H dk v,form;rsm;/ v,form;ta&; axmufcH
olrsm;ESihf Ekid if aH &;ygwt
D csK@d w@dk uyg qENazmfxw
k f awmif;qkv
d m=u
onfuv
dk nf; =um;odae&onf? v,form;rsm;uk,
d w
f idk f yg0ifvy_ &f mS ;/
v,form;or*~rsm; zG@J pnf;+y;D vGwv
f yfpmG pku
d yf sK;d xkwv
f yk cf iG /hf v,f
,mxGuu
f ek rf sm; vGwv
f yfpmG a&mif;csciG Ehf iS hf v,f,mok;H ypPn;f ud&d
,mrsm; aps;oufoufomomESihf rSerf eS u
f efuef a&mif;csun
l aD &;/
pdu
k yf sK;d p&dwf acs;aiGtjzpf trawmfa=u; xkwaf y;a&;ponfh awmif;
qkw
d u
dk yf 0JG if=ur_rsm;ESihf twl v,fvyk o
f l v,fyidk af &; au;a=umf
oHukd vufawG@ taumiftxnf azmfEidk =f uvdrrhf nf[k ,k=H unf&
ayonf?
?
armifpdefaomf
20 - 10 - 2011
32
ta&;awmfy*Hk sme,f
rarhwEhJ idk u
f
ESif;yef;tdrf
33
ovk/d ikwo
f ;D ukd 0g;oDwrH mS wHp@dk x;dk +yD; rD;uifwwf
ygw,f? ig;yaem/ ig;oif;tH/k ig;cl/ ig;usn;f vkid g;rsKd ;ukd
xif;rD;&J&eJ @J uifwwfygw,f? usuo
f mG ;wJt
h cg ig;eJ@
ikwo
f ;D ukd a&maxmif;/ nufnuf axmif;xm;wJh
ikwo
f ;D eJ@ig;ukd ajrtk;d xJu ig;yd&nfusKd yspyf spef @J a&m
vku
d w
f ,f? ckvdk rk;d &moDrmS oHy&moD;/ a&Smufo;D ayg
wmrd@k tcsOt
f wGuf oHy&m&nfudk ig;yd&nfcu
G x
f J !pcf s
vku
d w
f ,f?
ig;yd&nfe@H / oHy&m&nfteH@e@J u|erf wk@d rdom;
pk tcspaf wG wk;d apovkd xrif;ukv
d nf; +rdeaf pygw,f?
wk@d p&m t!Ge@f tzl;awGudk toufaoHk jyKwf+yD; ndKr
oGm;bJ pdr;f zef@aeatmif a&at;eJ@ araru pdrx
f m;
wwfygw,f? wcgw&H wkd@p&m enf;ae&if +cHxJu
oabFm!Ge@f / o&uf&u
G t
f !Ge@f / c&rf;uapmho;D awGudk
a&pifpifaq;+yD; wk@d p&mtjzpf azazpm;wwfygw,f?
u|erf wk@d ro
d m;pk xrif;0kid ;f av;[m ig;yd&nf
wk@d p&m yef;uefu}uD;+yD; [if;cGuu
f av;u ao;ao;
av;yg? azazu ol@[if;cGw
J rf;ukd t+rw
J rf; u|erf wk@d udk
a0ay;wwfygw,f? xrif;0kid ;f rSm tm;&yg;& pm;aewJh
azazhudk araru +yHK;=unfah e wwfygw,f? pm;vk@d
aumif;vku
d w
f m/ xrif;+red v
f u
dk w
f mvk@d azazajym&if
araru xrif;yef;uefudk vufEw
_ +f y;D xrif; 0oGm;wwf
ygw,f?
wu,fvnf; ararhvuf&m xrif;[if;ukd
azazh&aJ bmfawG pm;&wkid ;f t+rJcs;D usL;wwfygw,f?
1962 ausmif;om;acgi;f aqmif OD;vSa&$uae/ wwd,
rsKd ;qufopf u|erf wk@d tvSnrhf mS tdru
f kd tvnfvm
wwfwhJ 88 rsKd ;qufausmif;om; acgi;f aqmif ukrd if;
ukEd idk /f uku
d }dk u;D wk@d txd ararcsuw
f x
hJ rif;[if;ukd ajym
rqH;k awmhygb;l ?
azazu u|erf om;wouf (18 ESpf &S+d yD) rd
ta&;awmfy*Hk sme,f
ti,f tdtdZifukd tdrfacgifay:wufckdif;+yD; tdrftrkd;
"edyspaf wG=um; 0Sux
f m;ckid ;f +yD;+yD?
azazhowif;=um;+yD; u|erf wk@d trd rf mS xrif;
[if; rcsuEf idk af wmhb;l ? reufapmapm azazrSmoGm;wJh
ukvm;yJ[if; tcsKd csu/f jrif;cGm&Guf okypf m;r,fqw
kd hJ
pum;twkid ;f ukvm;yJjyKwfu 'Dtwkid ;f yJ &Sw
d mrd@k ig;yd
&nfe@J wk@d p&myg a&m+yD; xrif;pm;yGJ cs/ azazhudk au|;&yg
w,f? u|erf wk@d armifErS av;a,mufu azazem;rSm xkid f
ae=uw,f? ararhtpfut
dk }u;D qH;k &J@orD; u|erf nDr0rf;uGJ
awGu u|erf wk@d ac:ovkd azazhudk azazvk@d yJ ac:=uyg
w,f? ararhrcd if u|erf tbGm; a':yef;&nfu avjzwf
xm;olyg? awmifa0S;axmuf+yD; azazhqaD &mufatmif
vmygw,f?
armifwifped f rif;ukd xyfzrf;=ujyef+yv
D m;vk@d
ajym+yD; ikyd gawmhw,f? 'DrmS wif axmufvrS ;f a&;u cif
Asm;om;orD; 6 a,mufe@J rdcift}dk uD;eJ@ qif;&Jvu
dk w
f m
Asm? 'Dqif;&Jru
_ ae vGwaf jrmufz@dk u|eaf wmfw@dk e@J yl;aygi;f
yg? u|eaf wmf txufudk wifjy+yD; tm;vH;k wm0ef,El idk f
w,f ajymygw,f? ol@pum;/ol@rsuEf mS ay;u u|erf wk@d
rdom;pkudk wu,f pmemyHrk sKd ; okyaf qmifxm;w,f?
azazu pm;vufpuk&d yf+y;D 0rf;vsm;arSmufae
wJh usrarmifti,fq;kH ukd vuf!Kd ;xk;d +yD; ararhudk vSr;f
ajymvku
d yf g w,f?
roef;pde
f 'Duav;ukd v*Ge;f tdrf vk@d em
rnfay;vku
d yf g? &JabmfawGuar;&if ajymyg? t&Sio
f cif
ESpaf ,mufrxm;zl;vk@d
azazhpum;tqH;k rSm ckeu u|erf wd@k udk pmem
em;vnfygw,fqw
dk hJ vl}uD;a'goawG xGu+f yD;/ azazhudk
vufxw
d cf wfvu
dk yf gw,f? vufxw
d w
f ef;vef;eJ@ azaz
vufaq;&ygw,f?
azazh,=kH unfcsuu
f dk ararem;vnf cHpm;ay;
ovkd u|erf vnf; em;vnfcpH m;Ekid cf yhJ gw,f?
azaza=umifh trSew
f &m;ukd u|erf cspjf rwfE;dk &
ovkd "rRe@J t"rRuv
dk nf; cGjJ cm;Ekid cf w
hJ myg? touf 12 ESpf
t&G,rf mS u|erf cHpm;&wJh toda=umihf NLDvli,ftjzpf
eJ@ tusO;f usro
d m;pkb0ukd jzwfoef;Ekid cf o
hJ vkd touf
46 ESpt
f &G,f ,ae@tcsed rf mS 'kuo
Q nfb0ukd &J&&J ifqidk +f y;D
acwfpepfa=umifh jzpf&wJh avmu"HxJ vufypfu;l Ekid cf hJ
wmyg?
azazjymzl;w,f?
touf&iS af exkid jf cif;u 'kurQ [kwb
f ;l / ,Hk
=unf csut
f wGuf touf&iS af ewm wJ?h
ESif;yef;tdrf
34
ta&;awmfy*Hk sme,f
(vli,fa&;&m)
trSeef @J trSm;ukd
&Si;f &Si;f vif;vif; cGjJ cm;odjrifa&;
bdkauaomif;
(1)
ae@pOfaexkdifr_b0twGif; aumif;rGefwJh/ xGef;vif;
awmufywJh t&mawG tajrmuftjrm;&So
d vdk qk;d
oGr;f wJh rnf;arSmifaewJh t&mawGvnf; &Sad ew,f?
vlawG&@J tawG;tac:/ tajymtqk/d jyKrlvy_ af qmif
csuaf wG[mvnf; trSeef @J trSm;ukd cGjJ cm;r_awG &Syd g
w,f? ppfreS w
f /hJ aumif;rGew
f /hJ vSywJh t&mawGe@J twk
ta,mifjzpfw/hJ qk;d oGr;f wJ/h tusn;f wefwhJ t&m
awG[m wcsed w
f nf;rSm u|eaf wmfw@dk ywf0ef;usirf mS
wnf&adS ew,f? ay:ayguaf ew,f? 'gu u|eaf wmf wk@d
ukd trSeef @J trSm;ukd &Si;f &Si;f vif;vif;od&adS &;/ taumif;
eJ@ tqk;d ukd cGjJ cm;odjrifa&;ukd awmif;qkad eygw,f?
'g[m vli,fawG&@J tawG;tac:/ uk,
d u
f siw
hf &m;&J@
ta&;}uD;wJh tESpo
f m& w&yf jzpfygw,f?
(2)
trSeef @J trSm;ukd &Si;f &Si;f vif;vif; odjrifa&;
qdkwm trSefeJ@trSm;ukd &Sif;&Sif;vif;vif; cGJjcm;od
jrifEidk &f r,fv@dk qkw
d mygy?J trSeu
f dk pGpJ +JG rJ+rJ qkyu
f idk f
&r,f/ rSm;,Gi;f r_udk qef@usi&f r,f? 'g[m trSew
f &m;
ukd pGpJ +JG rJ+rJ qkyu
f idk &f &J r,fv@dk qkw
d mygy?J
vlwidk ;f [m ae@pOfaexkid rf b
_ 0twGi;f trsKd ;
rsKd ; tzHzk akH om t&mudpaP wGe@J xdawG@ae&ygw,f?
obm0avmu}u;D &J@ tjcif;t&mawGjzpfwhJ rk;d aumif;
uifrSm ysHoef;wwfwJhiSufrsm;/ om;&Jwd&p>mefrsm;/
a&xJ ul;cwfaewJih g;rsm;/ wGm;oGm;owW0grsm;/ jrLck;d
jrLESi;f qD;ESi;f rsm;/ avrk;d v#yjf yuf xpfcsKe;f oHrsm; pwm
awG &So
d vkd vl@tzG@J tpnf;&J@ tjcif;t&mawGjzpfwhJ
ukex
f w
k v
f yk af &;/ pm;aomufo;kH pGaJ &;/ avhvma&;/
trsKd ;rsKd ;tzHzk akH om Ekid if aH &;b0 pojzifh &Syd gw,f?
obm0avmueJ@ vl@tzGJ@tpnf;&J@ trsdK;rsdK;aom
tjcif;t&mawG[m u|eaf wmfw@dk &@J cHpm;r_t*Fgrw
S
qifh OD;aESmufudk a&mifjyef[yfvmvk@d 'Dtjcif;t&m
awGe@J qidk w
f hJ todawG jzpfay:vmygvrd rhf ,f? wcsKd @
vlawG[m 'Dt&mudpaP wGay:rSm rSeu
f efpmG a&mifjyef
[yf+y;D wcsKd @val wGuawmh rSeu
f efpmG a&mifjyefr[yf
Ekid =f ubl;? 'grrS [kwf rSm;,Gi;f pGm a&mifjyef[yf=uw,f?
'Dvedk @J vlawG&@J odjrifrr_ mS trSeef @J trSm;qk+d y;D uGo
J mG ;
awmhw,f? yuwdbm0 t&mudpaP wGudk rSeu
f efpmG
a&mifjyef[yfr_awGukd rSefuefwJhtodvkd@ ac:qkd=u
35
ta&;awmfy*Hk sme,f
w,f? 'geJ@ ajymif;jyefqkd&ifawmh rSm;,Gif;wJhodjrifr_vkd@
qk&d rSmayg?h trSew
f &m;(opPmw&m;) qdw
k m t&Si;f qH;k ajym
&&if yuwdbm0 t&mudpaP wGudk rSeu
f efpmG odjrifem;
vnfjcif;ygy?J
rSeu
f efwhJ todtjrifwrsKd ;qkw
d m vlenf;pkuom
pwifqyk u
f idk Ef idk af vh&+dS y;D / rSm;,Gi;f wJt
h &mawGudk t+rq
J o
dk
vkd "avhx;kH pHqw
dk hJ tiftm;pkawG&@J *,ufu
dk rf a_ =umifh
trsm;pkval wGu vufcx
H m;=uao;w,f? 'Dvu
dk mvrSm
u|eaf wmfw@dk [m trSew
f &m;ukd pGpJ +JG r+J rJ qkyu
f idk &f w
J hJ owW&d dS
zd@k vt
dk yfovkd rSm;,Gi;f r_awGudk wku
d yf q
JG if&w
J hJ owWv
d nf;
&Szd @dk vkyd gvrd rhf ,f? 16 &mpk tDwvDu emrnfausm=f um;vS
wJh lyaA'eJ@ euQwaW A'ynm&Sif *,fvv
D ,
D [
dk m p=um0Vm
}uD;ukd rdrb
d mom pl;prf;avhvm&if; ukyd g;eD;uyfp&f @J ae
p=um0Vmukd A[kjd yKjcif; oabmw&m;ukd oufaojy+yD;
jzpfxeG ;f wk;d wufapvku
d yf gw,f? 'Dtcsuu
f bmoma&;
w&m;awGudk jyif;xefpmG xk;d ESuv
f u
dk o
f vkd jzpfomG ;+y;D ewf
tm%m}uD;pk;d r_udk ,dr;f ,kid o
f mG ;apcJw
h ,f? 'gudk }uHKawG@
vku
d &f awmh a&mrbk&if*sb
D mom&J@ omoemykid rf sm;u ppf
aq;+yD; ol@udk ao'%fcsrw
S f +cdr;f ajcmufcyhJ gw,f? 'gayrJh
*,fvDvD,kduawmh trSefw&m;ukd pGJpGJ+rJ+rJ qkyfukdif+yD;
urBm }uD;uawmh vnfywfaew,fvkd@yJ ajym=um;
wk@H jyefcw
hJ ,f? ol@t&ifrmS blEdk (Giordano Bruno)
qko
d [
l mvnf; ukyd g;eD;uyfp&f @J oabmw&m; rSeu
f efru
_ dk
oufaojycJhvkd@ omoemykdifawG[m t&Sifvwfvwf
rD;_@d owfum ao'%f ay;cJzh ;l w,f?
19 &mpk 40 ckEpS rf sm;a&mufawmh rmhupf ef @J tde*f ,f
wk@d [m rdrw
d @kd bmom pl;prf;avhvmr_rsm;t& tck zG@H +zKd ;wk;d
wufaewJh t&if;&Sipf epf[m rkcscsKyf+ird ;f oGm;+y;D qk&d ,
S v
f pf
pepfu rkcs atmifycJG v
H rd rhf ,fv@dk a=unmcJ=h uw,f? 'g[m
"e&Siv
f w
l ef;pm;&J@ tusKd ;pD;yGm;ukd xdyg;Hrk u ESpaf xmiftcsKd @
v$r;f rk;d cJw
h hJ cH,cl suaf wG todw&m;awGe@J vrf;cGv
J u
dk w
f m
ygy?J
trSew
f &m;ukd umuG,zf @dk q&dk if w&m;r#wr_udk
xde;f odr;f &mrSm tnHrh cHbJ &Jpw
d &f rJ mef jynf0h xufoef&r,f?
trSew
f &m;tay:rSm pdw"f mwf}uHch idk pf mG tnHrh cHbJ opPm
apmifo
h d kad o&r,f? &J&0J 0hH hH wku
d yf 0JG if&&J r,f? 'Dvdk trSef
w&m;ukd qkyu
f idk u
f m woufywfv;kH wku
d yf 0JG if&w
J hJ jrifjh rwf
wJph w
d "f mwf[m u|eaf wmfw@dk vil ,fawG avhvmtwk,&l
r,fh pHerlempdw"f mwf jzpfw,f?
trSefw&m;ukd pGJpGJ+rJ+rJ qkyfukdifzkd@qkd&if trSef
eJ@trSm;ukd &Si;f vif;jywfom;pGm cGaJ 0wwfz@dk ygy?J tawG;
tac:w&yf/ xifjrifcsuw
f &yf rSerf rSeq
f w
dk m wkid ;f wmwJh
t"dutcsuu
f awmh tJ'g[m yuwdbm0vufawG@e@J
ukdufnDrukdufnD qkdwmygyJ? 'ga=umifh trSefw&m;ukd
pGpJ +JG r+J rJ qkyu
f idk w
f v
hJ [
l m vufawG@u tpcsaD &;ukd ajr}u;D
vufcwfrvGJ usio
hf ;kH Ekid &f r,f? vufawG@udk av;pm;r_
&Srd o
S m trSew
f &m;ukd }uH}h uHch idk cf idk f qkyu
f idk Ef idk v
f rd rhf ,f?
trSew
f &m;ukd }uH}h uHch idk cf idk f qkyu
f idk Ef idk zf @dk q&dk if
vlxu
k dk ,H=k unf&r,f? vlxu
k dk rScD &dk r,f? uk,
d u
hf ,
dk u
f dk
rSev
f +S yD xifaeol/ uk,
d u
hf ,
dk u
f o
dk m ,H=k unfo[
l m vlxu
k dk
r,H=k unfEidk yf gb;l ? rdr&d @J trSm;trSet
f wGuf tjiif;yGm;ae
&vd@k trSew
f &m; qkyu
f idk af &;udk rvkyaf qmifEidk yf gb;l ? trSef
w&m;ukd remcHEidk yf gb;l ? wcsKd @val wG[m uk,
d u
hf ,
dk u
f dk rSef
vS+yt
D xife@J trSew
f &m;qkyu
f idk af &;eJ@ uGjJ ym;jcm;em; vSwhJ
ta=umif;udpPrsm;ukd AvHk;AaxG;jzpfatmif ajymqkd
avh&Sd=uw,f? rSm;aevsufom;eJ@ 0efrcHbl;? rSm;,Gif;
wJ t
h jrifuo
dk m qufvufqyk u
f idk x
f m;w,f? wjcm;vlu
ol@udk a0zef&ifvnf; rdro
d m trSew
f &m;ukd qkyu
f idk x
f m;ol
tjzpf cGe;f wk@H jyefavh&w
dS ,f? wu,fawmh trSew
f &m;ukd
qkyu
f idk x
f m;ol[m tjzpfreS u
f dk tav;pm;qH;k ol jzpfovkd
pdwx
f m; tESrd chf sq;kH olvnf; jzpf&ygr,f? olw@dk [m wjcm;
vl&@J rSeu
f efwt
hJ jrifudk pky,
f w
l wf&r,f? rdr&d @J trSm;ukd
jyifwwf&w,f? 'Dvv
dk rl o
S m trSew
f &m;ukd wu,fqyk f
ukid Ef idk o
f jl zpfw,f?
uJ &Jabmfvil ,fw@dk / trSeef @J trSm;ukd cGjJ cm;
odjrif pnf;jcm;Ekid yf gap?
trSew
f &m;ukd qkyu
f idk +f y;D rSm;,Gi;f wJt
h &mawGudk
wku
d yf 0JG ifEidk yf gap?
bdak uaomif;
2011 atmufwb
dk m 18?
36
ta&;awmfy*Hk sme,f
twKy`wWd
(Akv
d af e0if;&J@ wuk,
d af & }u;D yGm;vkrd )_
vS a usmf a Zm
1950 ckEpS rf sm;u Akv
d v
f ufsmtdrw
f iG f
Akv
d af usmaf Zm/ Akv
d v
f usmf / Akv
d pf =um
37
ta&;awmfy*Hk sme,f
'D=um;xJ olw@dk u&if trsKd ;om; t}u;D tuJwOD; jzpfwhJ
atmifqef;ukd (tJ'u
D mvu ocifatmifqef;[m ausmif;om;
Akv
d cf sKyfprpf'eG ;f uk,
d w
f idk f ar+rdK@a&mufvm+yD; azazhqrD mS ckv
d H_
acgif;aqmifwOD;tjzpfyJ vlawG od=uwmyg) wav;wpm;
aexkid af ewJt
h cg azazu *kwpku
d f wav;wpm; qufqaH y;ae
qufqH avawmh azazwk@d wawGuvnf; ol@udk wjcm;tzG@J u
r_awGuv
kd nf; olw@dk u jrifawG@c&hJ ygw,f?
acgif ; aqmif tjzpf ae&may; quf q H v mcJ h w myg?
AkdvfcsKyfprpf'Gef;[m tJ'Dumvu Armhwyfrawmf
Akv
d cf sKyfatmifqef; uk,
d w
f idk f uvnf; ocif 2 zG@J nD!w
G af &;ukd
umuG,fa&;OD;pD;csKyfyg? uEMDpmcsKyf csKyfqkdt+yD; zGJ@pnf;wJh
t+rJOD;xdyfxm;avawmh Akdvfae0if;ukdvnf; t+rJae&may;
ArmhwyfrawmfxrJ mS ygvmwJh ,cif+Aw
d o
d #wyfu ppfAv
kd f
qufqcH yhJ gw,f? 'gayrJh Akv
d cf sKyf atmifqef;txl; owdxm;
rsm;jzpfygw,f? Armhwyfrawmfudk topfjyefvnfz@JG pnf;&mrSm acgi;f
vkyfaqmifcJhwmuawmh Akdvfae0if;ukd b,fvkdtqifhae&m
aqmif tawmfrsm;rsm;[m u&iftrsKd ;om;rsm;yg? tm;vH;k +Aw
d o
d #
yJay;ay;/ Akv
d cf sKyf&@J vl&if;vl,kH Akv
d v
f ufsm txufrmS awmh
wyfrsm;uvm=u+y;D t*Fvefu ppfwuUov
dk af usmif;qif;awGyg?
b,fawmhrS ae&mray;r_ygy?J Akv
d cf sKyf&@J vuf atmuf eHygwf 2
vGwv
f yfa&;&+y;D csed rf mS 'k0ef}u;D csKyef @J umuG,af &;0ef}u;D
ae&mrSm Akv
d v
f ufsmukyd J t+rw
J orwfwnf; ae&may;cJw
h mygy?J
[m Akv
d v
f ufsm jzpf+y;D / Armhwyfrawmf umuG,af &;OD;pD;csKyu
f awmh
Akv
d af e0if; pkid af umfv@dk csKH ay:a&muf&wJt
h jzpfudk yko
d d
AkdvfcsKyfprpf'Gef;jzpfygw,f? 1948 ckESpf jynfwGif;ppfpwif+yD;
vm&wmuawmh udu
k adk rmif}u;D (OD;cspv
f id_ )f tckwavm a&;om;
ArmhEidk if aH &;awG _yaf xG;vmcsed rf mS awmh tcGiahf umif; acsmif;aewJh
xkwaf 0vku
d w
f hJ w&Ha&mtcgrsm;u pmtkyx
f rJ mS *syefomG ;zk@d
Adv
k af e0if;eJ@ qk&d ,
S v
f pfwyfrLS ;rsm;[m Akv
d v
f ufsmukd twif;zdtm;
a&G;cs,cf &H ol[m ocifnD (Akv
d af e0if; - OD;av;) jzpfayr,fh oGm;
ay; Ekwx
f u
G cf idk ;f +yD; wjcm;u&ifppft&m&S}d uD;rsm;ukad wmh +cdr;f
cge;D ocifnzD sm;oGm;vk@d Adv
k af e0if;u tpm;oGm;cJ&h wm jzpfw,f
ajcmuf Ekwx
f u
G cf ikd ;f wmawG vkyyf gw,f? Akv
d cf sKyfprpf'eG ;f vnf;
qkw
d hJ ta=umif; ygygw,f? 'ga=umifh u|erf wk@d t&ifu =um;zl;wJh
Ekwx
f u
G pf mwif+y;D ol@arG;&yfajr uavmrSm jyefaezk@d r*Fvm'Hk av
ocifa_ rmifqw
dk hJ emrnf[m *syefomG ;zk@d oabFmay:wufrS Akv
d f
qdyf tqif;rSm tif;pdeaf pmfbmG ;}u;D uke;f rSm aoewfe@J acsmif;ajrmif;
ae0if;,lcJhwJhemrnfyg qkdwJh qkdpum;[m trSefjzpfzkd@ rsm;
ypfcwfjcif; cH&ygw,f? azaztxifuawmh vky}f uHjcif;r[kwb
f J
oGm;ygw,f?
+crd ;f ajcmufkH +crd ;f ajcmufy&kH w,fw?hJ 'DrmS wif Akv
d cf sKyfprpf'eG ;f vnf;
Akv
d af e0if;[m tJ'u
D mvwav#muf tawmfaoao
'Dtcsed rf sKd ;rSm Armt&m&S}d uD; wa,mufqrD mS cdv
k aH_ erSjzpfr,fv@dk
0yf0yfaecJah yr,fh *syefacwfa&mufawmh &mxl;XmeE&awG ckid +f rJ
oabm&+y;D ol@av,mOfysu
H dk uavmukd rysaH pbJ azaz&S&d m ar+rKd @
vmwJt
h cg ol@r&l if;pku
d af wGay:+yD; taysmt
f yg;vku
d pf m; pm&d
ukd yscH idk ;f +yD; ar+rdK@udk a&mufvmwmyg? azazeJ@ olu ody&f if;ES;D
wWawG ,drf;,kdifvmygw,f? 'DvkdudpPawGtjyif EkdifiHa&;t&
vSwm r[kwaf yr,fh wyfawGppfaq;zk@d olvma&mufwt
hJ cgwidk ;f
xl;jcm;csuaf wGvnf; awG@vm&ygw,f? tJ'guawmh Akv
d af e0if;&J@
azazu aumif; aumif;rGerf eG f av;av;pm;pm; qufqx
H m;vk@d
*k%
d ;f *%vky[
f efawGyg?
olu tE&m,f}uHK&csed rf mS tm;uk;d w}uD;eJ@ azazhqD a&mufvm
Akv
d cf sKyfatmifqef;[m Armhwyfrawmfudk acwfrD wyf
wmyg?
rawmf w&yftjzpf wnfaxmifz@dk &nf&,
G cf suef @J 1942 ckEpS rf mS
(Akv
d cf sKyfprpf'eG ;f [m autif't
D dk acgi;f aqmif apmbOD;
ArmhumuG,fa&;wyfrawmf(bD'Dat)ukd zGJ@+yD; ynmwwf
}u;D eJ@u u&if trsKd ;om;csi;f vnf;jzpf/ t*Fvefudk ynmawmfoif
tajrmuftjrm; ppfwyfxJ0ifvmatmif pnf;Hk;vkyfaqmifcJh
twlomG ;zl;wJh oli,fcsi;f rsm;vnf; jzpfavawmh autif't
D dk
ygw,f? tJ'u
D mvrSm ynmwwfawG vSrd 0hf ifvmygw,f? tJ'D
v_y&f mS ;r_awG jyif;xefvmcsed rf mS ppfom;pdwt
f jynf&h w
dS hJ Akv
d cf sKypf rpf
vlawGxrJ mS aemifjynfo@l ta&;awmfyykH gw(D qk&d ,
S v
f pfygw)D ukd
'Ge;f taeeJ@ Ekid if aH &;t_yt
f axG;xJ rygcsiaf wmhbJ ppfwyfu tem;
zG@J pnf;wnfaxmif=ur,fh vltyk pf ak wGygvmw,f? tJ'rD mS Akv
d f
,lz@dk vkyaf wmhwmygy?J wjcm;ta=umif;awGvnf; &SEd idk yf gao;
atmif}uD;wk@d Adv
k af rmifarmifw@dk ygvmwmyg? Akv
d cf sKyfatmif
w,f?)
qef;[m Akv
d af rmifarmifudk odyo
f abmusygw,f? ^m%fynm
wu,fawmh azazwk@d wawG &Jabmfo;kH usyd t
f jzpf [kid f
xufjruf+y;D vky&f nfuidk &f nf&w
dS t
hJ wGuf tawmftm;xm;+y;D arG;
eefu|e;f rSm ppfynmoif=um;cJph Ofuwnf;u ocif*%
dk ;f 2 *k%
d ;f
jrLygw,f? ok@d aomf tJ'yD nmwwftyk pf [
k m azazwk@d tygt0if
(q&m}u;D r_id ;f tzG@J e@J ocifApde-f ocifxeG ;f tkyt
f zG@J ) 2 zG@J u vlrsm;
*syefjyefawGuakd &m/ bDtidk af tumvu &Jabmftrsm;pkuydk g (ol
tjzpf yg0ifc=hJ uwmyg? *k%
d ;f *%pdwf uif;&Si;f wJh ocif atmifqef;
wkd@vkd wuUokdvfynmwwfawG r[kwfwJhtwGuf) tawmf
[m a&S@vw
G v
f yfa&;c&D;}uD;twGuf wk@d vil ,fawG nD!w
G zf @dk vdk
txiftjrif ao;cJ=h uygw,f? tJ't
D zG@J e@J Adv
k af e0if; aygi;f rd=uyg
w,fq+dk yD; olacgi;f aqmifwt
hJ zG@J udk pnf;H;k ajymqk+d yD; wjcm;tzG@J
w,f? yxrawmh *syefawmfveS af &;vkyzf @dk tm;r&vd@k av#muf
u vlawGuv
dk nf; aumif;rGeo
f ifw
h ifph mG qufqcH w
hJ myg? Akv
d af e
ajymae=uwmyJv@kd xif&ayr,fh aemufyidk ;f Adv
k cf sKyfatmifqef;
0if;[m tJ'o
D cifApdet
f zG@J uyg? tzG@J rLS ;[m ocifxeG ;f tkyf jzpfay
qef@usiaf &;yg ygvmygw,f? Adv
k cf sKyfatmifqef;uk,
d w
f idk f 'Dupd P
r,fh olu wku
d sKd rSmyJ usecf +hJ yD; tkycf sKyfa&;ynmyJ avhvmr,fv@dk
0ifa&mufajz&Si;f cJ&h zl;ygw,f? 'Dta=umif;awGudk azazu ol@
qkcd yhJ gw,f? 'ktzG@J rLS ;uawmh Akv
d pf =um yg? oluvnf; ppfa&;ppf&m
pmtkyx
f rJ mS a&;+y;D yg+y?D
ppfavhusichf ef;awG 0goemrygvw
S t
hJ wGuf Akv
d af e0if;u tJ't
D zG@J &@J
azazhtjrifuawmh Akv
d af tmif}u;D wk@d *%
dk ;f [m wyfwiG ;f
acgif;aqmifjzpfvmygw,f? Adkvfae0if;ukd,fwkdifuvnf; ocif 3 8 tm%mukd ausmv
f m$ ;,lv=dk uygw,f? 'Dae&mrSm xif&mS ;wJh acgi;f
ta&;awmfy*Hk sme,f
aqmifwa,mufudk rDcS zdk @dk vv
dk @dk Akv
d af e0if;ukd ajrawmifajrmuf
ay;+yD; Akv
d af e0if;t&dycf u
dk m wyfxAJ v
dk u
f svmcJw
h m/ Akv
d af e0if;
uk,
d w
f idk u
f vnf; ol@t&nftcsi;f r&drS /_ tusiphf m&dwt
W m;enf;r_
wk@d a=umifh &Jabmfo;kH usyd ef @J wyfwiG ;f trsm;pk&@J av;pm;jcif;rcH&vk@d
rdr&d yfwnfa&;/ wk;d wufa&;awGtwGuf 'Dval wGudk rScD t
kd m;xm;zd@k
vkt
d yfw,fv@kd wGucf su+f y;D aygi;f zuf*%
dk ;f zG@J c=hJ uwmyJv@dk awG@qkH
ar;jref;cef;wckrmS ajymzl;ygw,f?
zufqpfawmfveS af &;t+yD; &efuek rf mS awmfveS af &;
acgi;f aqmifawG jyefvnfpak 0;rdawmh Akv
d cf sKyfatmifqef;[m Akv
d f
ae0if;tay: tawmfrausreyfawG jzpfae+yD; wyfu xkwyf pfz@kd
awmif pkid ;f jyif;cJzh ;l ao;w,f? wdwu
d sus ta=umif;&if;awGawmh
u|eaf wmfrodb;l vk@d vnf; azazu aqmif;yg;wapmifrmS a&;cJzh ;l
ygw,f? Akv
d af e0if;&J@tE&m,fudk tapmqH;k od&o
dS [
l m Akv
d cf sKyf
atmifqef;yJ jzpfw,f? Akv
d af e0if;[m aemiftcGit
hf a&;&&if
e,fcs@J orm;eJ@aygi;f +y;D ppftm%m&Sif vkyv
f mEkid w
f ,f? wkid ;f jynfe@J
vlrsKd ;awG xdcu
dk ef pfemEkid w
f hJ *d%
k ;f cGaJ &;/ aoG;cGaJ &; qk;d qk;d 0g;0g;
udpaP wGvyk v
f mEkid w
f ,fv@dk Akv
d cf sKyfu jrif+yD; wyfu xkwyf pfz@dk
vkycf w
hJ mvk@d azaza&;zl; ajymzl;wmawG &Syd gw,f?
'gayrJh Akv
d af e0if;&J@ tuif;yg;+yD; aumufuspv
f n
S phf m;
Ekid rf a_ wGu ol@&@J wuk,
d &f nf }uD;yGm;vkrd _ tdyrf ufudk taumif
txnfazmfay;cJEh idk yf gw,f? ol[m b,fo@l udk b,ftcsed rf mS
aygi;f &r,f/ b,ftcsed rf mS cGm&r,f/ b,foal wGudk eif;ypf&r,f/
b,foal wGudk a&&Snx
f m; qufq&H r,fqw
kd mawGudk aumif;
aumif; wGucf suEf idk o
f yl g?
ol@twGuf tcGiahf umif;awG ay:vmwmuawmh Akv
d f
csKyfatmifqef; usq;kH oGm;&wm&,f/ vGwv
f yfa&;&+yD;aemuf
wkid ;f jynftm%mukd zqyv vuf,m*k%
d ;f -qk&d ,
S v
f pfygwu
D
tkypf ;D rdvu
dk w
f m&,f/ Armjynfuv
dk edk t
D &Siaf [mif; +Aw
d o
d #e,fcs@J
wk@d u wynfo
h pf&mS vmwm&,f pwmawGjzpfygw,f?
'DrmS wif Akv
d af e0if; qk&d ,
S v
f pf*%
dk ;f eJ@aygi;f +yD; rwnf
r+idrjf zpfpjyKaewJh wkid ;f jynftajctaeukd ykrd w
kd if;rm ykrd akd yguf
uGv
J matmif jyKvyk cf yhJ gw,f? autif't
D dk udpaP wGrmS vnf; olw@kd
vufcsuf trsm;tjym; yg[ef&ydS gw,f? (ararhudk av,mOfuiG ;f
vku
d yf @dk whJ u&ifppfAv
dk af v;ajymwJh olw@dk udk aumufaumufauG@
auG@ qufqw
H o
hJ al wGqw
dk m tJ'q
D &kd ,
S v
f pfwyfrLS ;awGudk qdv
k kd
wmyg?) tcktcsed x
f ad wmh oufaoouUm, ay:ay:xifxif
ajymEkid jf yEkid w
f t
hJ csuaf wG r&Sad o;ayr,fh wcsKd @tpte awGu
awmh wjznf;jznf; ay:vmaeyg+y?D oG,0f u
dk t
f axmuftxm;rsm;
vnf; &Sad eyg+y?D
e0w tpk;d &vufxufu xkwcf w
hJ hJ wyfrawmforkid ;f
pwkww
rJG mS uGejf rLepfawG awmck+d yD; autif't
D jdk y\em ay:
ayguv
f mwJt
h cg tJ'u
D mv umuG,af &;0ef}uD; Akv
d v
f ufsmukd
'Djy\emawG rajz&Si;f Ekid rf u
_ dk ta=umif;jy+y;D Akv
d af e0if;eJ@ taygi;f
yg Armt&m&Srd sm;u a0zefajymqk+d y;D Akv
d v
f ufsmEkwx
f u
G af y;a&;
awmif;qdck w
hJ ,fv@kd a&;xm;ygw,f? Adv
k v
f ufsmukd Ekwx
f u
G cf idk ;f
Hrk u autif't
D v
dk y_ &f mS ;r_ ay:ayguaf ewmawGudk ta=umif;jy+y;D
39
Armhwyfrawmfxu
J xdyyf idk ;f &mxl;awG&&Sx
d m;wJh u&ifAv
dk cf sKyf
awGudk Ekwx
f u
G cf idk ;f vku
d yf gawmhw,f? 'DrmS wif Adv
k af e0if; ppfO;D
pD;csKyfjzpfvmwmyg?
ol - ppfO;D pD;csKyfjzpfvmwmeJ@ autif't
D v
dk y_ &f mS ;r_
awGudk ta=umif;jy+y;D Armhwyfrawmfx&J w
dS hJ u&ifwyf&if;awGudk
vufeufjzKwfcidk ;f ygawmhw,f? wcsKd @wyfawG (Oyrm-ajrmuf
ykid ;f wkid ;f ) u tomw=unf vufeuftjzKwfcaH yr,fh wcsKd @
wyfrsm;uawmh vufeufjzKwfrcHbJ tpd;k &ukd ykeu
f efawmfveS f
+y;D autif't
D dk awGe@J aygi;f oGm;ygawmhw,f? 'Dwif Armjynf&@J
jynfwiG ;f ppf}u;D [m ykrd dk eufid_ ;f us,jf yef@omG ;ygawmhw,f?
'Daemufyidk ;f rSmvnf; ArmhwyfrawmfrmS yJ *k%x
f ;l aqmif
Akv
d rf LS ;csKyf tqif&h xm;wJh OD;wifxG f vky}f uHowfjzwfc&H yg
w,f? 'gvnf; Adv
k af e0if;wk@d *%
dk ;f u vkyaf qmify&kH ygw,f? azaz
uawmh tJ'q
D &dk ,
S v
f pfwyfrLS ;tkyx
f u
J Akv
d f ukd tckid f
trm vkyaf qmifov
l @dk xifa=umif;ukd u|erf ukd ajymzl;ygw,f?
tJ'u
D mvawGwek ;f u olw@dk q&dk ,
S v
f pfawG=um;rSm Akv
d f
uawmh odyaf oG;at;wm/ vkyw
f mukid w
f m odyyf &d w
d meJ@
t}u;D tus,f cs;D usL;aeoHawG =um;&w,f vk@d qkyd gw,f? t*F
vdyv
f &l if; OD;wifxG [
f m olw@dk &@J wufvrf;rSm ydwq
f @dk aeyHk &yg
w,f?
Akv
d af e0if;uk,
d w
f idk u
f vnf; rqvacwfu - yGw
J ckrmS
ol rausrvnfjzpfaewJh rk;d }udK;OD;tke;f cif(zqyvacwfrmS wke;f
uawmh Armhacwf OD;tke;f cif) eJ@awG@awmh pum;ajymae&if;u
a[h-ukt
d ek ;f cifrif; OD;wifxG f b,fvadk ooGm;vJ od&@J vm;
vk@d +cdr;f ajcmufajymqkzd ;l a=umif; u|erf =um;zl;cJyh gw,f?
'gt
h jyif jynfwiG ;f ppftwGi;f rSm Akv
d af e0if;[m Ekid if jH cm;
(txl;ojzif)h t*Fvefudk xGu+f yD; jynfwiG ;f ppfwu
dk zf @dk vufeuf
rsm; 0,f,&l mrSm tH=h opzG,f awmif;wmawG tukev
f ;kH &vmcJh
w,fv@dk azazu ol@pmtkyrf mS a&;xm;wm awG@&yg w,f?
+Adwo
d #e,fcs@J orm;awG[m Armjynfu qkwcf mG oGm;
&ayr,fh ArmjynfxrJ mS &Sw
d hJ olw@dk tusKd ;pD;yGm;awGudk umuG,f
ay;r,f/h olw@dk tvkad wmf&v
d yk rf ,fh vlrsKd ;awGudk &SmazGord ;f oGi;f
cJyh gw,f? Armhvx
l rk supf x
d rJ mS yGiu
hf s+yD;om; vla[mif;awGukd
roH;k awmhbJ Armjynfov
l x
l k rsupf x
d rJ mS tjrifaumif;aeao;
wJh awmfveS f a&;awGxrJ mS wpHw
k &m yg0ifczhJ ;l wJh vlopfawGudk
&Smwmyg?
'Dvedk nf;eJ@ ArmhacwfopfEidk if aH &;e,fy,fxu
J OD;Ekw@dk /
Akv
d af e0if;wk@d udk &SmazGawG@&o
dS mG ;wmygy?J 'gayrJh Akv
d af e0if;[m
b,fawmhrS wvufuidk rf vkyb
f J wjcm;e,fcs@J orm;rsm;/ azmuf
jyefa&;orm;rsm;eJ@vnf; qufqyH ;l aygi;f cJw
h mygy?J rqv acwf
rSm taemufEidk if aH ygi;f pHu
k ol@udk tm;ay;cJw
h mawGuydk J =unfyh g?
wkid ;f jynf}uD;ukd ol@y*k Kd~ vfa&; uk,
d u
f sKd ;twGuf 'Dvdk
toH;k cs+yD; zG@H +zdK;r_tedrq
hf ;kH Ekid if H jzpfatmif vkyo
f mG ;cJw
h hJ Adv
k af e
0if;ukd tcktcg wcsKd @u aus;Zl;&Sit
f jzpf jyefyakH zmfaewmawGudk
tH=h ozG,/f &G&H mS zG,f awG@ae&ygw,f? a=omf &nf&,
G cf suaf wG
&Syd &kH ygw,f? wkid ;f jynftwGuaf wmh aumif;wJeh rd w
d rf [kwyf gb;l ?
ta&;awmfy*Hk sme,f
rESpfu(2010)aqmif;wGif;rSm azaztonf;
toef rusef;rrm jzpfygw,f? tqkwfa&mif+yD; c|JawG
usyv
f m tylawGwufvmeJ@ toufu,fcef; oGi;f +y;D 2 cg
touf u,f,l&ygw,f? &moDOwkaEG;vmawmhrS
emvefxyl g w,f? azaz pdwaf jyvufaysmuf &Sad tmifq+dk y;D
u|ef r u Armjynf u tck a emuf y k d i f ; xk w f v mwJ h
pmapmifawG (u|erf armif atmifausmaf Zmu a&$vrD mS
aevd@k tJ'u
D ae rjywfy@dk ay;aeygw,f? tifwmeufuvnf;
wcgwav &ygw,f?) xJu azazpdw0f ifpm;r,fh aqmif;
yg;awG/ a&S;a[mif;aESmif;jzpfa&;xm;wmawGudk zwfzwf
jyygw,f? wcgawmh touf 80 wef; Ekid if aH &;orm;
a[mif;}uD;awG pk+yD; rqvacwfta=umif;/ 8 av;vH;k
ta&;awmfyt
kH a=umif; pkaqG;aEG;wJh ta=umif;t&m awGudk
rSww
f rf;wifxm;wJh aqmif;yg;ukd azazukd zwfjyrdygw,f?
jrefrmhqkd &S,fvpfvrf;pOfta=umif; pwmawGvnf;
tawmfrsm;rsm; ygygw,f? tJ'D aqmif;yg; zwf+yD;awmh
u|erf u azaz&,f Adv
k af e0if;u qk&d ,
S v
f pf pum;awG
40
ta&;awmfy*Hk sme,f
awmfvSefa&;kyfykHv$m
udv
k aS &$e@J u|eaf wmf
zdk;oH(vlxk)
41
ta&;awmfy*Hk sme,f
u|eaf wmfw@kd [m vlvpf&ifvpfovdk a&csKd ;zd@k xm;wJh pOf@
tdk;awGay:uwqifh wcef;eJ@wcef;udk uef@xm;wJh
wHwikd ;f ay:wuf+yD; wa,mufe@J wa,mufawG@/ E_wf
qufpum; ajym=uygw,f? 'ge@J usaemfu udv
k aS $ukd
awG@z;l csiv
f @kd wHwikd ;f ay:wufz@kd ajymawmh olu ol@AveJ@
rwufEdkif bl;vdk@ajymygw,f? 'DvdkeJ@aemufwrsdK;
pDpOfwmu ('g awGu tqufquftusO;f om;awGu
oifay;oGm; wmawGyg) u|eaf wmfu tcef;wHcg;ayguf
oHwcH g;ay: wuf&yf/ olu ol@tcef;u pOf@t;kd ay:rSm
wuf&yf&if u|eaf wmfu tJ'w
D cH g;txufu oHwikd f
av;ck wef;xm;wJh jywif;ayguu
f ae ol@ukd jrif&ygw,f?
oluvnf; u|eaf wmfah cgi;f eJ@ycH;k udk jrif&ygw,f?
awG@&wmu vufu wHawmifqpfukd ausmf
aewJh pGyu
f s,t
f ustjzLeJ@ ykq;kd uGuaf xmuf t}uD;
}uD;udk 0wfxm;wJh tom;rnf;rnf;/ ydeyf ed /f yky/k vuf
=um;rSm aq;jyif;vdyef @J ? E_wcf rf;arG; rkwq
f w
d af rG; xd;k xd;k
axmifaxmife@J tm;&yg;&}uD; +yKH;aewJh vlom;wOD;yg?
eHrnft&Sed t
f apmfawGe@J vlyu
kH wu,hu
f w
kd jcm;pDyg?
'gayrJh ol@t+yKH;uazmfjyaewJh dk;om;r_u u|efawmf
xifxm;wm rrSm;bl;vd@k axmufcaH eygw,f?
tarmftumG ;/ tydpk um;awG vH;k 0rajymwwf
wJh udv
k aS &$[m ole@J e;D eD;uyfuyfae=unhaf v ol@wefz;dk
udo
k &d av qdw
k v
hJ rl sKd ;jzpfygw,f? u|eaf wmfu touf
21ESpf? wuUodkvfu ausmif;xkwfcHcJh&ol/ ynmA[k
okwudk t+rJ iHv
h ifah wmifw
h aeolqakd wmh wdu
k cf ef;xJrmS
nwdik ;f wcef;eJ@ wcef;pum;ajym=uw,fq&kd if ol@qD
u ynmA[kow
k awG Edu
_ rf ukeaf tmif &wwfygw,f?
ol@tpfu0kd rf;uGJ udx
k eG ;f =unf[mvnf; ol@vykd J pmawG
trsm;}uD;zwfxm;olr@kd tcsi;f csi;f awGu yka&m[dwf
ozG,f ar;& wdik yf if&ol jzpfygw,f? udx
k eG ;f =unf[m
aemufusawmh jrpf0u|e;f ay:rSm vufeufuikd af wmfveS f
a&; qifE&J$ if; usq;kH oGm;w,fv@kd =um;&ygw,f?
udkvSa&$qDuod&wJh ol@&J@ or*~jzwfoef;
r_awG tjyif t*FveftawG@t}uKH/ pmayA[kwawG
tjyif ol@ pOf;pm;enf;awG[mvnf; em;axmifo&l @J OD;
aESmufukd tifrwef Ed;_ qGEikd pf rG ;f &Syd gw,f? Oyrmqd&k if
vdyaf cgi;f a&m*gta=umif; pum;pyfr&d muae olu
zd;k oHa&- igawmh vdyaf cgi;f a&m*ge@J (qdu
k mU ;eif;olawG/
qHyifny q
f &mawGjzpfavh&w
dS )hJ ajcaxmufrmS ta=um
awGxHk;wJha&m*g (varicose vein) awG[m vlawG
vl0Hb0uae rwfwwfav#mufwJhtqifh ul;ajymif;
&mrSm tjynhft0 tom;rusao;wJhvuQ%m xif
wmyJqdw
k mrsKd ; ajymxGuv
f mwwfygw,f? tJ'w
D ek ;f u
u|efawmfwdk@u ordkif;a&;&mkyf0g'eJ@ tdef*,fa&;wJh
td r f a xmif p k e J @ yk * ~ v d u yd k i f q d k i f r _ & J @ rl v bl w
pmtkyw
f @kd ukd pdw0f ifwpm; zwfae=uwmyg? ol@'D tajym
rsdK;udk u|efawmfwdk@vdkvl omru oleJ@u|efawmfh
42
ta&;awmfy*Hk sme,f
ppfuikd ;f +rKd@w0du
k rf mS awma&mr@d yg emrnf&+y;D vltrsm;
&J@av;pm;tm;ud;k r_ukd &cJyh gw,f? ol[m oHCmawmf
eJ@ov
D &ifawGq&kd if aiGa=u;r,lbJ ukoay;wm/ olrydik f
rEdik w
f /hJ u|r;f usiw
f q
hJ &m0efawGe@J om uko&r,fh wDbD
vd/k rsupf v
d kd a&m*gawGukd ukozd@k q&kd if b,fuo
kd mG ;yg
qd+k yD;vrf;!ew
f t
hJ jyif ole@J ow
d hJ tJ'u
D oufqikd &f m
q&m0efqD pma&;ay;ygao;w,f? 'ga=umifv
h nf; ol
uG,fvGefwJhtcgrSm aus;vufu tokbvdkufydk@ol
awGe@J tifrwef xl;xl;jcm;jcm; pnfum;aecJw
h myg?
u|efawmfaxmifuvGwfwJhaemufrSm oleJ@
2cgyJ awG@ygawmhw,f? wcgu ppfuikd ;f u ol@trd u
f kd
oGm;awG@wmyg? ol@rmS vl rrmawG/ tvkyaf wGe@J r@kd pum;
odyrf ajymvdu
k &f ygb;l ? aemufwcguawmh ol u|ef
awmht
f rd u
f kd 0ifvmwmyg? tJ't
D cgrmS vnf; u|eaf wmfh
tazwd@k tarwd@k yg twl&adS eawmh pum;trsm;}u;D pdwf
&Sw
d ikd ;f rajymvdu
k &f ygb;l ? olu usaemhu
f kd zd;k oHa&ud,
k af wmh "e&Siaf ygupf tvkyyf J vkyEf ikd w
f ,fumG vd@k
ajymygw,f? pHuswhJ ol@&@J csppf &m ESrd chf sry_ g?
ole@J aemufq;kH tquftoG,&f wmuawmh
u|eaf wmf wkwjf ynfxaJ &mufrjS zpfygw,f? 1991 ck
ESpv
f @kd xifygw,f? tJ'w
D ek ;f u olu *sar;um;rSm tvkyf
vkyaf eygw,f? aqmif;wGi;f wreufrmS ol@qu
D pmav;
wapmif a&mufvmygw,f? ol@pm tzGirfh mS u at
tifeef @J z;kd oHa&- I lift my hat to you ygumG vd@k pxm;
ygw,f? attifeq
f w
kd mu rE aW v;axmif(1) wdu
k x
f J
rSm tcef;csi;f uyfvsuaf ecJw
h /hJ jrif;+cu
H udu
k ;kd u|e;f jyef
&Jabmfatmif+idr;f jzpfygw,f?
olrvkyEf ikd w
f t
hJ vkyaf umif;udk vkyaf eolawG
udk tm;ay;wm[mvnf; ol@yifu,
kd o
f bm0yg?
w,f? tdro
f moH;k zd@k ay;wJh puULtem;awGrmS ol@&@J bm
omjyef uAsm&Snaf wGukd wckww
f & zwf&/ cHpm;&yg
w,f? 'DrmS pyfrv
d @kd ajymzd@k vdw
k mu udv
k aS &$[m t0wf
tpm;/ tpm;taomufrmS bmrSacs;rrsm; jzpfovdk 0wf
qif pm;aomufEikd af yr,fh taetxdik /f tvkyt
f udik f rSm
tifrwefrS oyf,yfygw,f? ol@ vufa&;vufom;u
vnf; nDnm oyf&yfvyS gw,f? 'ga=umihf u|eaf wmfw@kd
wawG wdu
k x
f rJ mS uAsmpmtkyx
f w
k /f usr;f &if; bmom
jyefawG(Oyrm zuf'&f pf tde*f ,f&@J 'l;&if;qef@usiaf &;
usrf;xJu wcsdK@tcef;awG/ pwmvif&J@aAmf&SDApfygwD
ordik ;f xJu tEkydavmreJ@ ordik ;f ky0f g'tcef; pwm) jzef@
wmawG vky=f uawmh ol@vufa&;eJ@yJ jzpfawmhwmygy?J
udv
k aS $&@J xl;jcm;wJt
h &nftcsi;f wckuawmh
olrsm;awGcspcf ifav;pm;atmif aexdik af jymqdw
k wfwm
jzpfygw,f? axmifxrJ mS u|eaf wmfw@kd vkd vli,fawGu
omru q&mawmf}u;d awG/ ZlZumppfqifa&;eJ@ tzrf;cH
xm;&wJh touft&G,}f uD;ol olaX;rsm;uvnf; av;
pm;cifrif=uygw,f? aemuf+yD; atmufajc axmiftr_
xrf;awGe@J wef;pD;-bm,mvdk Edik if aH &;tusO;f om;awG
qDrmS vkyu
f ikd af e=uwJt
h usO;f om;awGuvnf; ol@ukd
av;pm;cifrif=uygw,f? ol@ud (k 4) wdu
k u
f ae taqmif
ay:udk yd@k vu
kd +f yD;wJah emuf 1969ckEpS rf mS ol axmifu
vGwyf gw,f? tJ't
D cgrmS b0wl&aJ bmfawGu ol@ypPn;f
awGudk xrf;+yD; axmif;Al;0udk &Sifavmif;vSnhfovdk
waysmw
f yg;}uD; vdu
k yf @kd =uygw,f?
olaxmifjyifuakd &mufawmh ud,
k yf ikd af q;cef;
av; zGipfh m;wmyJ vkyv
f @kd &ygawmhw,f? tpd;k &tvkyu
f
jyKwo
f mG ;yg+y?D 'Dvekd @J tdrrf mS wif aq;ay;cef;av; zGiv
hf u
kd f
awmh ppfuikd ;f e,fxrJ mS ESv;kH vSq&m0ef/ apwem
q&m0efqdw
k b
hJ @JG ukd &awmhwmygy?J olu axmifxw
J ek ;f
u pdwaf epdwx
f m;/ apwemtwdik ;f ukay;wmqdak wmh
zdk;oH(vlxk)
awmfvSefa&;kyfykHv$m
ta&;awmfy*Hk sme,f
0if ; wif h x G e f ;
(1)
u|eaf wmf&h @J b0rSm - ta=umif;trsKd ;rsKd ;eJ@ u|eaf wmf cspcf if
av;pm;cGi&hf / u|eaf wmf &if;ES;D qufqcH iG &hf cJw
h hJ a':a':aygi;f
rsm;pGmxJrmS u|eaf wmf&h ifxJ t&if;ES;D qH;k tcspcf ifq;kH r=um
c% owdt&qH;k jzpfc&hJ wJh ta':wa,mufuawmh a':a':
a': cifrsKd ;!Ge@f vk@d yJ ajym&rSmyg?
u|eaf wmfw
h OD;csi;f &J@ cHpm;csut
f jrift& wjcm;
aom ta':awGe@J E_id ;f ,SO=f unf&h if - a':a': a':cifrsKd ;!Ge@f
[m b0temqH;k / 'kuo
Q u
k aQ wG trsm;cJq
h ;kH / tqif;&Jq;kH
vnf; jzpfcyhJ gw,f? w+yKd ief ufwnf;rSm tk;d om;qH;k tyGiv
hf if;
qH;k eJ@ vlom;tqefq;kH vk@d vnf; u|eaf wmfuawmh rSw,
f l
cHpm;rdygw,f? qif;qif;&J&eJ @J jzwfoef;}u;D jyif;cJ&h +y;D q,fEpS f
om;avmufe@J tar r&Scd &hJ wJh u|eaf wmf[m a':a':hudk awG@
awG@csi;f wjcm;aom ta':awGxufudk &ifxrJ mS ydrk &kd if;ES;D cJ&h if;
ta':wa,mufvo
dk mru tarwa,mufvydk g cspcf ifav;
pm; wefz;dk xm;cJyh gw,f?
a':a':eJ@ p+y;D awG@q&kH if;ES;D cGihf &cJ+h y;D aemufyidk ;f / a':
a':wk@d rdom;pk aexkid &f mukd r=umc%qko
d vkd a&muf&dS 0if
xGucf zhJ ;l ygw,f? u|eaf wmf trsm;qH;k a&muf&dS 0ifxu
G cf zhJ ;l wJh
umvawGuawmh 1976 uae 1978 ckEpS f =um;xJrmS qkw
d m
ukv
d nf; aumif;aumif; rSwrf ad eygw,f? tJ'w
D ek ;f u a':a':
wk@d ro
d m;pk[m tefu,f}u;D ociftek ;f jrif&h @J +c0H if;xJu tvkyf
orm; wef;vsm;av;xJrmS +cdK;+cdK;+cH+cH k;d k;d ukyu
f yk ef @J aexkid f
ae=uygw,f? 0kid pf el ,
D rfywfvrf;xJu tefu,f}uD; ocif
tke;f jrif&h @J +c0H if; oHwcH g;r}u;D a&S@udk &yfvu
dk w
f meJ@ {&mr acG;
}uD;waumif&@J xk;d +yD;a[mifvu
dk o
f eH @J t&ifq;kH &ifqidk &f avh
&S+d yD;/ 'D=um;xJuae ta': - a':a':vk@d toHjriahf c:+yD;
ac:vku
d w
f meJ@ a':a':[m ysmysmovJ oGuo
f u
G v
f ufvuf
xGufvmavh&Sdygw,f? wzufu acG;ukdarmif;&if; ESif;qD
AkdvfrSL;cspfaumif;eJ@ a':cifrsKd;!Gef@
44
ta&;awmfy*Hk sme,f
u|eaf wmfe@J uk=d unfEidk }f u;D wk@d yef;uefjym;xJudk [if; awGudk
wrsdK;+yD;wrsdK;/ wwHk;+yD;wwHk; tqufrjywfukd xnfh
ay;aeygawmhw,f? yg;pyfuvnf; tm;&yg;& pm;prf;ygvk@d
tm;ay;&if; vufuvnf; [if;wrsKd ;+y;D wrsKd ; cyfcyf+y;D xnfh
ay;aeawmh&m u|eaf wmfe@J uk=d unfEidk rf mS acgi;f awmif razmf
Ekdifawmhatmif avG;ae&ygawmhw,f? a':a':uawmh
u|eaf wmfw@dk EpS af ,muf tm;&yg;±aomufae&wmukd
=unf+h yD; 0rf;yef;womjzpfae&if; rsuEf mS ay:rSm auseyfyw
D d
awG a0aeygw,f? +yHK;+yHK;}uD;aom rsuEf mS eJ@ ig;oavmuf
aygi;f twH;k }uD;awGudk aumfxnfah y;vku
d /f =uufom;wH;k
}uD;awGudk cyfxnfah y;vku
d f tqufrjywfudk xnfah y;ae
awmh&m ESpaf ,mufom; v#mav;tmav;ukd jzpfvm&yg
w,f? a':a': u|eaf wmfw@dk rpm;Ekid af wmhb;l / Aku
d u
f dk rqef@
awmhb;l vk@d ajym,l&wmawmif a':a':uawmh w+yKH ;+yKH ;eJ@
xyfxnfah y;ae&if; enf;enf;av;yg/ 'gavmufawmh xyf
pm;vku
d Of ;D / vli,fawGy[
J m 'gavmufawmh bmrS rjzpfyg
bl; vk@d tm;ay;&if; u|eaf wmfw@dk awGudk tckvdk tv#yH ,f
pm;aomufciG &hf atmif ac:iifau|;arG;vku
d Ef idk w
f t
hJ ay:rSm
auseyfyw
D jd zpfae[efuvnf; rsuEf mS jyifay: twkid ;f om;
ay:vGiaf eygw,f? u|eaf wmfw@dk awGxrJ mS tpm;taomuf
tpm;Ekid q
f ;kH vlwa,muftjzpf emrnf}uD;cJw
h hJ uk=d unfEidk f
}uD;vnf; vufajrmuf&/ u|eaf wmfvnf; iwfiwfe@J pm;
aomufae&mu qufvuf rpm;Ekid af wmhbJ qvHovku
d &f
awmhwt
hJ xdygy?J bke;f }uD;ausmif;utjyef vrf;ray:rSm
uk=d unfEidk }f u;D eJ@ u|eaf wmf[m ajcvSr;f awmif usu
J sJ rvSr;f
Ekid af wmhbJ wa,mufuw
dk a,muf +yHK;pdped @J tjyeftvSef
=unfhrd&&if; a':a':a&u|efawmfwkd@rSm ajcaxmuf
awmif renf;vSr;f ae&w,fAsvk@d ajymrdawmh a':a':u
tm;&yg;& ausauseyfeyf}uD;ukd +yHK;vk@d ? a':a':[m tJ'D
vkrd sKd ; a':a':yg?
a':a':eJ@ywfouf+yD; owd&p&m tjzpftysuf
aygi;f rsm;pGmxJrmS u|eaf wmfwOD;csi;f cHpm;csut
f &/ t+rJ
vkv
d dk jyefjyef trSw&f rdaewwfwhJ tjzpftysuaf v;wck
vnf; &Syd gao;w,f? tJ'guawmh
wae@rmS xH;k pHtwkid ;f u|eaf wmfu a':a':wk@d rd
om;pk aexkid &f m tefu,f}uD;ocift;Hk jrif&h @J +cH0if;xJu
tcef;av;xJukd tvnfa&mufjyefygw,f? tJ'Dwkef;u
u|eaf wmf[m &efuek +f rdK@awmf}uD;ay:u +rdK@e,for0g,r
OD;pD;XmewckrmS pm&if;ppfuav;wa,muftjzpf tvkyv
f yk f
ae+yDjzpfayr,fh t+rJvv
dk dk rGjJ ymusav &h ydS gw,f? vukev
f @dk
vcxkw&f if vc[m b,fawmhrS w0ufjynfah tmif xkw&f k;d
r&Sdyg? [kdudpP'DudpPawG ta=umif;jy+yD; aiGpkaiGacs;uae
acgi;f pOftrsKd ;rsKd ;eJ@aom acs;vk@d &or#aiGawGudk acs;iSm;oH;k
pGx
J m;avh&w
dS t
hJ wGuf vuke&f if [ku
d jzwf/ 'Dujzwfe@J a=umifh
b,fawmhrS vcw0uf useaf vhr&Syd g? tJ'u
D seaf iGuvnf;
wywfavmufqkd&if ajymifwvif;cgoGm;avh &Sdygw,f?
tJ'Dvkd rGJjymusaeavh &Sdwma=umifh u|efawmfhtay:
45
ta&;awmfy*Hk sme,f
armifErS vkd csp=f ucif=uolawGxu
J eef;prf;prf; (tck axmifxJ
a&muf &Sr;f 'DcsKyf pkid ;f !Ge@f viG &f @J tpfr) uqk&d if a[haumif eif
igu
h dk rSerf eS f ajymprf;/ eiftnmrSm rde;f rawGbmawG usecf v
hJ @kd
cav;Ek@d z;dk awG/ r,m;p&dwf axmuf&wmawGrsm; &Sad evk@d / 'g
avmufawmif tukefjrefwmvm;qkd+yD;awmif aemufpp
tar;cH&wJt
h xdygy?J tJ'v
D dk rGjJ ymusaeavh&w
dS ma=umifh t0wf
uvnf; t+rv
J v
dk dk cyfErG ;f EGr;f / vG,t
f w
d u
f vnf; ta&mifray:/
'D=um;xJ ukEd idk 0f if;(pma&;q&m Ekid 0f if;aqG) u vufujrif;+yD;
u|eaf wmfx
h ;D av;ukd tk;d u taumufenf;aew,f/ ukid v
f @kd
aumif;atmifq+dk y;D qG+J y;D aumufay;vku
d w
f m/ raumufbJ usKd ;
oGm;avawmh qufuidk af e&wJh xD;av;uvnf; xD;+r;D wk/d pD;xm;
wJh ig;oH;k vH;k &mbmzdeyfav;uvnf; aemuf+r;D zsm;u awmfawmf
ukd yg;ae+yDjzpfawmh b,fv=dk unf=h unfh pkwcf smcsm 'DZidk ;f [m
t+rv
J v
dk dk ay:vGiaf eygw,f? ukEd ikd 0f if; (pma&;q&m Ekid 0f if;aqG)
u u|eaf wmf kyo
f iG 'f ZD idk ;f ukd =unf+h y;D vG,t
f w
d +f r;D wk/d xD;+r;D wkd
eJ@/ zdeyf+rD;wk/d vl+rD;wkad v qk+d yD;awmif cyfaemufaemuf pmcsKd ;
uspD m;avh&ydS gw,f? tJ'v
D dk pkwcf smcsm yHpk rH sKd ;eJ@yJ a':a':wd@k
rdom;pk&@J aexkid &f mtcef;ukv
d nf; &Hzef&cH g a&mufavh&&dS m/
tJ'w
D ae@u jyefawmhz@dk wifyviaf cGxidk af e&m =urf;cif;av;
ay:uae atmufudk ajccs=unfv
h u
dk af wmh u|eaf wmf&h @J zdeyf+r;D wdk
av;u r&Sad wmhb;l jzpfaewm awG@&ygw,f? tJ'D zdeyf+r;D wkad v;
&J@ae&mrSm &mbmzdeyftopfav;w&efyJ &Sad ewm awG@&wJh
twGuf u|efawmfu u|efawmfhzdeyfav;ukd awmifawmif
ajrmufajrmuf rsupf ed @J vku
d &f mS awmh u|eaf wmfzh ed yfpw
k af v;
[m a&ujyifrmS yef;uefxidk af q;aewJh a':a':&J@ ajcaxmufrmS
pD;xm;wm awG@&ygw,f? u|eaf wmfu a':a': u|eaf wmf jyef
awmhr,f/ a':a':u u|eaf wmhzf ed yfudk rSm;pD;xm;w,fvk@d ajym
vku
d rf ad wmh/ a':a':u [kzd ed yfuydk J pD;oGm;prf;ygqk+d yD; tem;
u zdeyfopfudk vuf!Kd ;xk;d jyygw,f? [m a':a':uvJqk+d y;D
u|eaf wmfu tm;wk@H tm;emeJ@ jiif;awmh/ tJ'zD ed yfuydk J pD;oGm;
prf;ygqk+d y;D twif;pD;ckid ;f ygw,f? wu,fu a':a':[m rSm;pD;
xm;ovkv
d dk vky+f y;D u|eaf wmfu
h dk zdeyfaumif;av;eJ@ vJay; vku
d f
wmrSe;f u|eaf wmf zswcf eJ odvu
dk yf gw,f? tJ'zD ed yfopfav;
[m a':a':wk@d &yfuu
G u
f or0g,rqkid u
f xkwaf y;wJh zdeyfav;
jzpfvrd rhf ,fv@dk vnf; u|eaf wmf rSe;f =unfv
h u
dk rf yd gw,f? u|ef
awmft
h ay: azmfjycJw
h hJ a':a':&J@apwem arwWm[m tar iwf
cJ&h wJh u|eaf wmft
h zk@d wu,fu
h dk tar&if;wa,mufe@J rjcm;/
eufeufid_ ;f _id ;f cHpm;cJ&h ygw,f? a':a':[m tJ'v
D dk a':a':rsKd ;
jzpfcyhJ gw,f?
uk,
d w
f idk af wmif csKd @csKd @iihJ hJ rjynfrh pHek @J ae&wJ=h um;xJ
u &JabmfawG/ rdwaf qGawG oHa,mZOf&o
dS al wGtay: au|;csif
arG;csif ay;csiu
f rf;csipf w
d f }uD;vGe;f vSwhJ pdwaf pwemawG[m
a':a':&J@ xl;jcm;csuw
f ckv@kd awmif owfrw
S cf si yf gw,f? a':a':
&J@ tJ'v
D dk pdwaf pwem a&mifjyefa=umifh a':a':htay:vnf;
oHa,mZOf}uD;=u/ jyefvnf ay;=uurf;=u axmufy=hH uolawG
&S d c J h y gw,f ? u|ef a wmf =um;zl ; od z l ; oavmuf a jym&&if
xm;0,fbufu &Jabmfrw
d af qGwcsKd @uqk&d if ig;ydig;ajcmufpwJh
a'oxGuf pm;p&maomufp&mav;awG r=umc% ay;avhy@dk
avh&o
dS vkd Akv
d rf LS ;cspaf umif;eJ@ avxD;qif;buf zufqpfawmf
46
ta&;awmfy*Hk sme,f
tm;vHk;t=um;rSm &$if&$ifvef;vef;eJ@ &,fp&m +yHK;p&m
wckozG,v
f nf; jzpf+yD; usecf &hJ ygw,f?
tJ'Dta=umif;ukd wjcm;aom &Jabmf}uD;awGu
vnf; pum;pyfrv
d @dk ajymjyzl;wm&So
d vkd a':a':uk,
d w
f idk u
f
vnf; pdwv
f v
dk uf& jyefajymzl;wm &Syd gw,f?
wcgawmh u|efawmfwkd@ av;pm;wJh tbkd;}uD;
wa,muf&@J rdom;pktwGi;f rSm orD;jzpfoel @J orufjzpfol
t=um; ajz&Si;f vk@d r&Ekid af vmufwhJ tjiif;yGm;r_awGe@J tdrf
axmifa&;+ydKuGrJ j_ y\emwck ay:ayguv
f m&mrSm/ uG=J ur,fh
ae@rmS todoufaooabma&m/ jywfjywfom;om; uGm&Si;f
jywfpaJ y;zd@k twGuyf g a':a':hudk pum;ajymay;zd@k tbk;d }uD;
bufu vmac:awmh/ a':a':u trav; olw@dk csp=f u
}udKuf=uwke;f uawmh rcifrsKd ;!Ge@f w@dk bmrSrodvu
dk &f ygb;l ?
tck uG=J u+yJ=ur,fqrdk S usKyf ukd vmac:=uawmh =um;uae
rde;f r=urf;}uD; vky&f r,fu
h pd /P usKyfrygEidk af ygif qd+k yD; jiif;v$wf
vkdufwmvnf; =um;&zl;ygw,f? a':a':[m tJ'DvkdrsdK;
a':a':yg?
a':a':[m Akv
d rf LS ;cspaf umif;eJ@ tdraf xmifruscif
uwnf;u ArmjynfueG jf rLepfygwx
D J a&mufvmcJo
h jl zpf+yD;
ygw&D @J 0g'jzef@csad &;eJ@ ygw&D efyakH iG &&Sad &;twGuf ygw&D @J au;
a=umfojH zpfwhJ uGejf rLepfae@pOfeJ@ jynfo@l tm%mukd atmf
vHuidk +f yD; rde;f rom;wefr,fh vSnv
hf nfa&mif;csczhJ ;l ol/ ygwD
bHk&dyfomrSm aexkdifcJhzl;ol wa,mufvnf; jzpfcJhygw,f?
Akv
d rf LS ;cspaf umif;eJ@ ta=umif;yg zl;pmqH+k y;D rSm ao#mifaemuf
qHx;kH yg a&mufvmcJo
h rl sKd ;r[kww
f m a':a':&J@ ta=umif;
tm;avsmpf mG a&S;a[mif;aESmif;jzpf ajymjycsuaf wGt& od&
ygw,f? [dw[
f efr&S/d k;d k;d &Si;f &Si;f eJ@ bGi;f bGi;f }uD;ajymwwfwhJ
a':a':hudk wcgawmh u|eaf wmfu OD;av;Akv
d rf LS ;cspaf umif;eJ@
a':a': b,frmS b,fvadk wG@+y;D b,fvpdk wmvJ a':a':&J@vk@d
aemufppeJ@ ar;zl;ygw,f?
trav; awmfw@dk O;D av;uav v,fa0;uGef
*&ufrmS a':a':hudk p+yD; yk;d wmawmh?f v,fa0;uGef
*&ufqdkwm ysOf;rem;uGef*&ufvkd@vnf;ac:wJh
uGe*f &ufayg?h uGe*f &uf}uD;u v,fa0; *siv
f dk
uke;f rSm vkyw
f m? a':a':wk@d trsKd ;orD;&Jabmfr
awGvnf; wuf&w,fav? tJ'DrSm trsdK;orD;
&JabmfrawGtzd@k a&csKd ;&wm enf;enf; tcuftcJ
&Sw
d ,f? a&csKd ;zd@k u naeapmif;rSm acsmif;uav;qD
oGm;oGm; csdK;&w,f? tJ'DrSm ukdcspfaumif;u
ta=umif;r&Sd ta=umif;&Sm&Sm vm+yD;/ a&csKd ;&wm
tqifajy&J@vm;/ bmvm; vmvmar;w,f? a':
a':u odwmayghwJh? tJ'Dawmh a':a':u
oabmusomG ;w,f r[kwv
f m;vk@d pum;axmuf
vku
d af wmh bmrS rajymbJ +yKH ;+yKH ;}u;D jzpfomG ;yg w,f?
aemufawmhava':a':u olrsm;awGvdk pmawG
ayawGuvnf; rsm;rsm;pm;pm; wwfwmr[kwf
awmh pmwapmif a&;wmrSm olrsm;awGvdk owf
yHkowf!ef;awmif aoaocsmcsm *krpkdufrdbJ
47
ta&;awmfy*Hk sme,f
om;cJhovkd Ekid if aH &;tbd"mefukdvnf; AkdvfrSL;cspfaumif;
emrnfe@J yJ jyKpka&;om;oGm;cJyh gw,f? ode;f azpcef;rS oef;
xGef;pcef;okd@ tESpfESpfq,fwkd@[m AkdvfrSL;cspfaumif;&J@
b0wauG@ tawG@t}uKH awGuydk J rSww
f rf;qefqef a&;om;oGm;
wm jzpfayr,fh Adv
k rf LS ;cspaf umif;&J@ cHpm;csuyf gwhJ ta&;
tom; twiftjyawGa=umifh &oajrmufwhJ pmaywef;0if
vuf&mawGvdk@vnf; owfrSwfEkdifygw,f? EkdifiHa&;tbd
"mef uvnf; Ekid if aH &;ukd pdw0f ifpm;=uolawGtwGuf tckcsed f
txd rSjD irf;uk;d um; tav;xm;ae&qJ pmtkyw
f tkyf usr;f w
usrf; jzpfcJhygw,f? &ompmay 0wK&Snfwyk'fjzpfwJh eENm
ykvJ pmtky[
f m vnf; Akv
d rf LS ;cspaf umif;&J@vuf&mvk@d ajym=u
qk=d uwmawG &Szd ;l ygw,f? xGucf w
hJ muawmh wuUov
dk ef EN
rdwf&J@emrnfeJ@ xGufcJhwmyg? [kwfr[kwfawmh b,folrS
wyftyfaocsm rajymEkid yf g? tJ'D pmtkyu
f pd u
P dk a':a': a':cif
rsKd ;!Ge@f uv
dk nf; wcgawmh u|eaf wmfw@dk awG ar;jref;=unfzh ;l yg
w,f? a':a': vnf; rodwu
hJ pd P jzpfcyhJ gw,f? bmyJjzpfjzpf Akv
d rf LS ;
cspaf umif;[m Ekid if aH &;orm;wa,muf/ uGejf rLepfacgi;f aqmif
wa,muf jzpfcw
hJ t
hJ jyif pmawGtrsm;}u;D a&;cJw
h /hJ pma&;vnf;
tifrwefaumif;wJh pma&;q&maumif;wa,muf jzpfcw
hJ m
vnf; ppfreS f wJh pmayorm;wkid ;f vkv
d u
dk od=uygw,f?
Akv
d rf LS ;cspaf umif;[m ESpcf gjyefawmcdck +hJ y;D awmxJrmS
ol&aJ umif;yDopGm usq;kH oGm;cJ&h avol jzpfygw,f? tm%m&
zqqk&d ,
S af wG&@J tvpftidu
k f uGejf rLepfzrf;yG}J u;D &J@ tusKd ;quf
194* vufeufuidk af wmfveS af &;}uD; pwif ay:ayguv
f m&csed f
up+yD; awmcdck &hJ ol jzpfygw,f? awmxJuae +rdK@ay:ukw
d uf
tvm 1957 ckEpS f rwfvxJrmS &efuek +f rdK@ay:rSm Akv
d rf LS ;cspf
aumif; tzrf;cHvu
dk &f +yD; zqyvtpk;d &u ao'%fcsrw
S cf yhJ g
w,f? zufqpfawmfveS af &;rSm aotwl &Sirf uGm &Jabmf&b
J uf
jzpfcw
hJ hJ orRw}uD;jzpfaeol ref;0if;armif&@J &J&0J 0hH ahH qmif&u
G f
r_orRw&J@ vGw+f idr;f csr;f omay; v$wyf pfvu
dk rf _ a=umifh }udK;
'%fuae vGwv
f mcJ&h +yD;aemufyidk ;f rdom;pke@J twlaexkid af e
&mu Akv
d af e0if;&J@ awmfveS af &;aumifpt
D pd;k & ay:ayguv
f m+y;D
umvr=umcifrmS yJ 'kw,
d t}udraf jrmuf awmjyefccdk yhJ gw,f?
vufeufukdifawmfvSefa&; jyefqifE$JcJh+yD; awmxJrSmyJ ol&J
aumif; yDopGm usq;kH oGm;&ol jzpfcyhJ gw,f?
Akv
d rf LS ;cspaf umif;&J@ ZeD;jzpfwhJ a':a':[m vufeuf
ukid af wmfveS af &; c&D;=urf;}u;D twGi;f awmxJrmS ESpaf ygi;f rsm;pGm
jzwfoef;ke;f uefczhJ ;l oljzpfovkd +rKd @ay:rSmvnf; tcuftcJrsKd ;pHk
'kuo
Q u
k rQ sKd ;pHu
k dk cg;apmif;wif &ifqidk &f &if; ajcvSr;f jyif;jyif;
av#mufvrS ;f cJ&h avol jzpfcyhJ gw,f? vifa,mufsm;&Spd Of rkq;dk r
wykid ;f b0rSma&m/ vifa,mufsm;r&Sad wmhwhJ rkq;dk rppfppf b0
rSmyg a':a':[m om;orD; awGudk xde;f ausmif;+yD; odumQ &S&d dS
k;d &Si;f ajzmifrh wfpmG eJ@ tqif;&Jtyifyef;cH vkyu
f idk u
f m &yfwnf
aexkid cf yhJ gw,f? aiGa=u;rjynfph akH yr,fh uk,
d x
hf u
J ,
dk [
hf mawG
xJu b,foal wG&@J udpaP wGrmS jzpfjzpf ra&mufa&mufatmif
oGm;+yD; rjzpfjzpfatmif ulnD0ef;&Hwwfavh&Sd&mrSmvnf;
a':a':u t+rv
J v
dk kd a&S@wef;uygy?J txl;ojzifh ema&;awGq&dk if
uk,
d x
hf u
J ,
dk [
hf mvk@d om wOD;OD;qDu odvu
dk =f um;vku
d &f ygap/
t&ifu a':a':uk,
d w
f idk f odo/d rodod a':a':[m ra&muf
a&mufatmif oGm;awmhwmygy?J rsm;aomtm;jzifh a':a':eJ@
twl a':a': a':=unf=unf/ a':a': a':cif}uD;wk@d ygavh&+dS yD;/
'D trsKd ;orD;}uD; &Jo;kH azmf[m psmyetdraf &S@rmS psmye_z@dk
twGJnDnD a&mufvm=uawmhwmygyJ? ukd,fvHk;ukd,fxnf
axmifaxmifarmif;armif; wkww
f w
k cf ikd cf idk ef @J a':a': a':=unf
=unfu rsurf eS }f u;D w0if;0if;eJ@ jzpf+y;D / ydeyf ed o
f ,
G o
f ,
G f a':a':
a':cif}uD;u vG,t
f w
d w
f vH;k ukd wywfv#Kd xH;k ukid x
f m;vsuf
om;eJ@ &Sad ewwf+y;D a':a': a':cifrsKd ;!Ge@f uawmh rsu&f nfav;
prf;prf;prf;prf;eJ@ jzpfaewwfygw,f? psmyetdrfxJa&muf
vk@d uawmh a':a':[m ikad wmhwmygy?J 'ga=umifh psmyerSm
ikrd ,fo
h l r&Sv
d @dk uawmh rcifrsKd ;!Ge@f uo
dk m ac:oGm; qk+d yD;
awmhawmif tbk;d }u;D &Jabmfa[mif;}u;D awGu ajymprwfjyK=u/
csppf Ek;d tod trSwf jyKxm;&avmufwt
hJ xdygy?J
qH;k yg;oGm;&ol[m a':a':eJ@ t&ifuwnf;u &if;ES;D
u|rf;0if ywfoufcJholrsdK;rsm;jzpfaevdk@uawmh a':a':[m
rsu&f nfusikH dk o
kH mru ik&d mrSm owd&p&mawGuydk g jyefazmf
usL;&if; qkad jymav;eJ@udk ikad wmhwmygy?J tJ'v
D dk ikw
d wf&mrSm
vl}uD;&Jabmfa[mif;}uD;awG=um; ajymprSwfjyK+yD; usefcJhwJh
a':a':&J@ ikad jymav;wckuawmh 'vAkv
d x
f eG ;f pde}f uD;&J@ psmye
rSmvk@d qkyd gw,f? 'vAdv
k x
f eG ;f pde[
f m [dw
k ek ;f u Ekid if aH &;v_yf
&Sm;r_awGrmS a&S@wef;u yg0ifczhJ ;l ol/ vlord sm;ol Ekid if aH &;orm;
wOD;jzpfc+hJ yD; ArmjynfueG jf rLepfygw&D @J ta&;}uD;wm0efawGukd
vnf; xrf;aqmifco
hJ jl zpfayr,fh aemufq;kH orkid ;f a=umif;u
awmh odyrf aumif;vSbJ vufeufcstjzpfe@J yJ b0ae0ifcsed f
awGudk jzwfoef;oGm;&oljzpfygw,f? ocifwifjrwk@d v/dk armifp;l
prf;wd@k vdk wjcm;aom Auyysuaf cgi;f aqmifa[mif;wcsKd @w@dk
vkad wmif Adv
k af e0if;u csau|;wJh tk;d t&if;av;ukad wmif
ruku
d &f bJ vufeufcs emrnfq;dk eJ@yJ qH;k yg;uG,v
f eG o
f mG ;&ol
jzpfygw,f? wcsed u
f Akv
d rf LS ;cspaf umif; - a':cifrsKd ;!Ge@f w@dk e@J
vnf; rdom;pktvku
d u
f dk yk*Kd~ vfa&;t& &if;ES;D u|r;f 0ifczhJ ;l ol
jzpfavawmh a':a':u b,fvrdk sm; ikv
d u
dk f ovJqakd wmh
trav; ukx
d eG ;f pde&f @J wcsKd @u cH=u&w,f? wcsKd @
uawmh cHc&hJ zl;ayr,fh pH=u&olawGvnf; &Syd g&@J ?
awmfrh mS awmh cHycJ &H zl;+yD; rpH&zl;ygb;l ? trav;
awmht
f jzpfuawmh cHvcJ &H / eHveJ &H wJh b0ygvm;
awmf [lowJ?h
a':a':[m tJ'v
D rdk sKd ; a':a':vnf; jzpfygw,f?
(3)
a':a':hudk trSw&f csuaf wGxrJ mS u|eaf wmf&h @J csKd @,iG ;f
csuaf =umifh jzpfc&hJ wJh +yHK;&rvkd &,f&rvkd tjzpftysuaf v;
wckvnf; &Syd gao;w,f? tJ'guawmh Akv
d rf LS ;cspaf umif;eJ@vnf;
ywfoufaewma=umifh &Hzef&cH g owd&aewwfygw,f? tjzpf
tysuu
f 'Dvydk g?
48
ta&;awmfy*Hk sme,f
u|eaf wmfw@dk vli,f&aJ bmfwoku
d [
f m wjcm;aom
acgi;f aqmif}uD;i,fawG&@J rdom;pk0ifawG&@J tdraf wGuv
dk nf;
ta=umif;tm;avsmpf mG a&mufz;l cJ&h mrSm/ Oyrmtm;jzifh a':a': a':=unf=unf&@J trd rf mS qk&d if OuUocifZif&@J yHw
k q
l D
aq; yef;csu
D m;}uD;ukd cHch n
hH m;nm; csw
d q
f x
JG m;wm awG@&zl;
ovk/d OD;av;avxD; Adv
k t
f ;kH armiftrd rf mS qk&d if yef;csq
D &m
wa,mufu qGaJ y;xm;wJh avxD;Akv
d t
f ;kH armif&@J yHw
k q
l aD q;
yef;csu
D m;}u;D ukd awG@jrif&ygw,f? u|eaf wmfw@dk &@J a':a': a':
cifrsKd ;!Ge@f &@J trd rf mS awmh u|eaf wmfw@dk av;pm;wJh Akv
d rf LS ;cspf
aumif;&J@yu
kH dk yef;csu
D m;tjzpfe@J rajymeJ@ "mwfyakH wmif yH}k uD;
}u;D cs@J xm;wmrsKd ; yDyo
D orawG@&avawmh pdwrf aumif;jzpfrd
=uygw,f? u|eaf wmfw@dk [m tJ'w
D ek ;f u pmaytEkynmrSmyJ
usifvnfv_yf&Sm;ae=uolawG jzpf=uawmh u|efawmfwkd@eJ@
yk*Kd~ vft& cifrif&if;ES;D =uolawGxrJ mS yef;csq
D &mawGvnf;
&Sad eavawmh u|eaf wmfw@dk &Jabmfrw
d af qG oH;k OD;[m wae@rmS
pdwfwlukd,fwl t}uH&rd=uwmuAkdvfrSL;cspfaumif;&J@yHkukd
yHw
k q
l aD q;yef;csu
D m;}uD; wcsyf qG+J yD; a':a':hudk vufaqmif
ay;=ur,fqdw
k hJ pdwu
f ;l ygy?J u|eaf wmfw@dk e@J &if;ES;D wJh yef;csD
q&mwa,mufudk &Si;f jyarwWm&yfc+H y;D vufcawmh ray;Ekid b
f J
tvum;qGcJ idk ;f r,f? uif;ywfz;dk av;/ aygizf ;kd av;awmh u|ef
awmfw@dk u pk+yD; r#a0cH=ur,fayg?h a':a':h qDrmS &Sad ewJh Adv
k f
rSL;cspaf umif;&J@ a[mif;EGr;f ae+yDjzpfwhJ "mwfyakH [mif;av;
awGxu
J toifah vsmq
f ;kH yHw
k yHu
k dk a':a':xHu awmif;,lvm
=u+yD;wJhaemuf rdwfaqGyef;csDq&mukd jyoum tvum;
qGaJ y;zd@k tyfEcHS =hJ uygw,f? tifrwefoabmaumif;wJ/h qDaq;
yHkwl yef;csDvuf&mrSmvnf; awmfawmfav;emrnf&SdwJh
u|eaf wmfw@dk &@J rdwaf qGyef;csq
D &mu Adv
k rf LS ;cspaf umif;&J@ tjzL
trnf; "mwfyakH [mif;av;ukyd J aocsm=unf+h y;D yHw
k yl ef;csu
D m;
wcsyf qGyJ gavawmhw,f? qDaq;um;jzpfawmh awmfawmfu
h dk
tEkpdwf pdwf&Snfvuf&Snf qGJ&+yD;awmh aemufqHk;tqifh
avmufa&mufcsed rf mS yef;csq
D &mu u|eaf wmfu
h dk ar;ygw,f?
Akv
d rf LS ;cspaf umif;u tom;jzLovm; rnf;ovm;/ tom;
ta&mifu b,fvv
dk J wJ?h olu rsuEf mS rSm tom;a&mifudk
yg obm0usus jc,fre_ ;f yHak zmfEidk zf @kd ar;wmyg? tJ'rD mS Akv
d rf LS ;
cspaf umif;ukv
d nf; wcgrS rjrifvu
dk &f zl;wJh u|eaf wmfu tif;
Adv
k rf LS ;cspaf umif;u jrif;+cHom; tnmom;yJAsm/ b,fjzLEkid f
rvJ/ rrnf;awmif ndKndKavmuf aerSaygh vk@d - ajymcsvu
dk f
ygw,f? yef;csq
D &mu acgi;f av;wqwfqwf ndw+f y;D / Akv
d rf LS ;
cspaf umif;&J@ rsuEf mS ukd tEkpw
d f aq;om;wif&mrSm tom;
ta&mifudk tndKbufcyfvv
k k a&;jc,f&if; pdww
f idk ;f uspw
k cf suf
wif vufpoyfay;vku
d yf gawmhw,f? tjzLtrnf; "mwfykH
ta[mif;av;ukyd J tajccH+yD; a&;qGaJ y;vku
d &f wmjzpfayr,fh
yef;csu
D m;[m awmfawmfav;ukd touf0if aumif;rGeyf g
w,f? tJ'yD w
kH q
l aD q; yef;csu
D m;csyu
f dk aoaocsmcsm xkyyf ;dk +y;D
u|eaf wmfw@dk wawG[m a':a':xH oGm;a&mufay;tyf=uwJh
tcg a':a':uvnf; 0rf;yef;wom vufcyH gw,f? tJ'rD mS
u|eaf wmfu a':a':a&yef;csq
D &mu aemufq;kH tEkpw
d f
tqifhrSm AkdvfrSL;cspfaumif;u tom;jzLovm;/ rnf;
49
ta&;awmfy*Hk sme,f
w,f? usKyw
f @dk vl}u;D &J@ cspu
f pd aP v-u|eaf wmfvnf;
olu twif;ac:vk@d wcgEpS cf gawmh tazmfygomG ;zl;yg
w,f? tJ'gyJ &Sw
d myg? tJ'g usKyfw@dk vl}uD;u u|ef
awmfrodatmif b,fvdk vky+f yD; }udK;yrf;xm;vku
d f
avovJqadk wmh pmawGa&m/ ol@"mwfyakH wGa&m/
u|efawmfwkd@awG pkaygif;kduf=uwJh *kzkdwkdxJu
aumifrav;&J@ yHu
k ydk J uwfuwfowfowf uwf
a=u;eJ !y+f y;D yvwfpwpf avmif;xm;wJyh akH &m ol
b,f avmufcspfa=umif; jyoxm;vkdufwmAsm?
txkyw
f xky}f uD;ygy?J tJ'g jrifwt
hJ wkid ;f ygyJ qk+d yD;
ar;aigjh yygw,f? =urf; jyifay:rSm uyfuyftw
d ef @J
txky}f u;D wxky?f
tJ't
D xky}f uD;ukd qG+J yD; ta':wufvm+yD; a&mh
- awmfw@dk vl usKyforD;ukd vSr;f ay;xm;wJ[
h mawG
av qk+d yD; ypfcsxm;oGm;w,f? +yD;awmh ajymao;
w,fAs? vGwv
f yfwhJ a,mufsm;wa,mufu vGwf
vyfwhJ rde;f uav;wa,mufudk }udKufwm bmrS
rqef;ygb;l ? cspcf iG }hf udKufciG &hf dS ygw,f wJ?h 'k@d vnf;
i,f&mu }u;D vmwm/ 'grsKd ;awG jzwfoef;vm&wm
em;vnfEidk rf _ &Syd gw,f? 'gayrJh tck[mu orD;buf
u vufrcHEkdifvkd@ jiif;xm;ygvsufeJ@ 'DvkdrsdK;awG
t}urd }f urd t
f cgcg pmawG"mwfyakH wG ay;Hrk u orD;
av;tvkyfvkyfae&SmwJh usL&Sifausmif;a&S@txd
vm+y;D 'Dtouf't
D &G,af wGe@J vmvm vkyaf ew,f
qkdawmh b,fhavmufqkd;0g;vSovJwJh? ykd;wm
yef;wm cspw
f m}udKufwmukd vl}uD;vlaumif; qef
qef vkyaf yg?h 'Dvu
dk av;uvm; &Supf &mjzpfatmif
vkyw
f mrsKd ;awmh vufrcHEidk b
f ;l -wJAh s? u|eaf wmfu
a':a':&,f xkid yf gO;D vk@d ajymwmawmif rxdik b
f ;l ?
rwfwyf&yfvsuo
f m;eJ@yJ ajymoGm;wm u|eaf wmfu
ol@pum;ukd qufem;axmifryd gw,f?
tJ-aemufq;kH awmh a':a':u jywfjywfom;om;
&mZoHay;oGm;w,f? ol@uadk &m ol@om;orD;awG
ukyd g aemufrmS vrf;ay:rSmawG@awG@ b,frmS awG@
awG@ E_wrf qufyge@J rac:yge@J wAhJ s? u|eaf wmfw@dk
wtkyv
f ;kH tukev
f ;kH ukd ajymwmwJAh s? tJ'aD wmh
wtkyv
f ;kH qkad wmh tJ'x
D rJ mS cifAsm;vnf; ygw,f
aemfqkd+yD; pum;ukd tqHk;owfvkdufygw,f?
u|eaf wmf&ifxrJ mS pdwrf aumif;jcif; }uD;pGm cHpm;
vkduf&ygw,f? u|efawmfvnf; bmrS rwwfEkdif
awmhb;l ?
tJ'aD emufyidk ;f rSm wvavmuf=umawmh a':a':hudk
vSn;f wef;vrf;qHrk mS trSwrf xif oGm;&if;vm&if; qHv
k u
dk &f yg
w,f? u|efawmfu a':a':vkd@ teD;uyfta&muf
vSr;f E_wq
f ufawmh/ bmvJ qd+k yD; avoHwif;wif;eJ@ qkyd g
w,f? tJ'u
D pd P u|eaf wmfrS rygbJ ta':&,fvk@d pum;[
50
vku
d cf sed rf mS yJ ygw,fygw,fawmfw@dk twlae tcsi;f csi;f
awGy/J bmvk@d rwm;ovJvk@d ajym&if; vrf;rbufudk jzwfu;l
oGm;ygavawmhw,f? u|eaf wmfrh mS jyef&iS ;f jyvku
d f csed af wmif
r&vku
d f wmhyg?
tJ'aD emufyidk ;f rSm arxGe;f }u;D ukad wmh &efuek f wuU
okv
d 0f if;xJrmS trSwrf xif wcgqv
kH u
dk &f ygw,f? arxGe;f }uD;
u ta0;uae ol@&@J xH;k pHtwkid ;f +yKH ;wH@k w@kH e@J E_wq
f ufygw,f?
u|efawmfu a':a': trdef@xkwfxm;w,f/ nnf;wkd@ukd
vrf;rSmawG@&ifvnf; E_wrf quf&bl;wJ?h tJ'g nnf;tar
odomG ;&if b,fE,
S f vkyrf vJ/ awmf=um tqlcaH e&OD;r,f
aemf vk@d pvku
d rf yd gao;w,f? arxGe;f }u;D uawmh tjypfuif;
pifwhJ uav;}uD;wa,mufvdk +yHK;wH@k w@kH }uD;yJ vkyaf eygw,f?
1980 jynf@EpS x
f rJ mS awmh a':a':eJ@ rawG@&ayr,fh
a':a':eJ@ywfoufwhJ ta=umif;t&mawG &Jabmfa[mif;}uD;
awGqu
D wqifh r=umc% =um;ae&ygw,f? +yKH ;csipf &m tjzpf
tysuw
f ckuawmh
Adv
k af e0if;tpk;d &u Ekid if *H %
k &f nfb@JG awG xkwjf yef+y;D
pumvwckavmufrmS Ekid if aH wmforRw}uD;a[mif; ref;0if;
armifu a':a': a':cifrsKd ;!Ge@f e@J awG@wt
hJ cg aiGig;&mqkv
d m;
ay;owJ(h ta&twGuaf wmh rrSwrf ad wmhyg)? orRw}u;D a[mif;
ref;0if;armif[m &Jabmf&b
J uf wku
d af zmfwu
dk zf ufawGtay:
awmfveS af &;oHa,mZOf xm;&mrSm wu,fu
h dk pHjyK&r,fh yk*Kd~ vf
}uD;yg? orRw}uD;&J@ &Sm;&Sm;yg;yg;aom vkyyf idk cf iG t
hf ay:uae
Akv
d rf LS ;cspaf umif;tay: csrw
S x
f m;aom ao'%fudk zqyv
tpk;d &&J@ t+idKtjiif tuef@towfawGukd vH;k 0*krpku
d b
f J
vGw+f idr;f csr;f omcGiahf y;ypfrkH u orRwtjzpf vky&f wmrSm
ig 0rf;tomqH;k eJ@ t&omt&Sq
d ;kH uawmh ukcd spaf umif;ukd
ao'%fuae y,fzsuf+yD; v$wfypfvkduf&wmyJvkd@awmif
aemifrmS ajAmiftwdtvif; ajymqkad u;a=umfomG ;cJw
h hJ yk*Kd~ vf
}uD; jzpfygw,f? Akv
d rf LS ;cspaf umif; r&Sad wmhwt
hJ cgrmS vnf;
a':a':wd@k rdom;pktay: tvsO;f oifo
h vkd axmufyu
hH n
l rD a_ wG
t+rJvkdvkd &SdcJh&mrSm 'Dwcgawmh t&ifuxufawmif ykd+yD;
yrm%rsm;rsm; ay;vku
d w
f o
hJ abmjzpfygw,f? tJ'rD mS a':a':
u tH=h oovkv
d nf; jzpfomG ;&if; kww
f &uf owd&vku
d o
f vkd
vnf; jzpfoGm;+yD; csufcsif;vkdvkd jyefajymvkdufwmuawmh
uk0d if;armif tckay;wmu [ku
d &wJah iGawGe@J ay;wmvm;/
'gq&dk if r,lcsib
f ;l vk@d qko
d wJ?h orRw}uD;ref;0if;armifu
r[kwyf gb;l rcifrsKd ;!Ge@f &,f/ 'g uk,
d [
hf muk,
d f oyfoyfpx
k m;
wJh uk,
d yf idk af iGxu
J ygvk@d csucf si;f ajzvku
d o
f wJ?h tJ'u
D srS
a':a':uvnf; vufc,
H +l yD; jyeftxGurf mS tif; 'DaiGu
awmh oyfoyfyg? 'gayrJh [kad iGawGu &vmvk@d 'DaiGxu
J ae
'Dwacguu
f awmh 'Davmufay;vku
d f Ekid w
f maygh vd@k +yKH ;pdp}d u;D eJ@
ajymvku
d af wmh a':a':hrmS pdwx
f rJ mS ck;d vk;d ckv}k uD;eJ@ jyefvmcJh
&w,fqydk ?J a':a':[m 'Dvdk a':a':rsKd ;vnf; jzpfygw,f?
aemufyidk ;f rSm u|eaf wmfvnf; axmifxu
J dk a&muf
oGm;ygw,f? axmifuae jyefxu
G v
f mp wae@rmS &efuek +f rdK@
v,faumifu AkdvfcsKyfvrf;ray:rSm rcifrmat;cspfeJ@
trSwfrxif wcgqHkvkduf&jyefygw,f? olu aps;0,fxGuf
ta&;awmfy*Hk sme,f
vmwJh jynfo
h @l tm%m*sme,fw@dk / ta&;awmfykH *sm
e,fw@dk udk awG@rjd rifrd zwf&rdavwkid ;f vnf; wcsed u
f
ArmjynfueG jf rLepfygw&D @J acwfO;D umv w&m;0if&yf
wnfEidk cf w
hJ hJ umvu/ vSn;f wef;w0ku
d rf mS / prf;acsmif;
=unfjh rifwidk w
f 0ku
d rf mS jynfo@l tm%mawG/ uGejf rLepf
ae@pOf owif;pmawGudk &ifrmS yku
d +f y;D a[m'DrmS - Arm
jynfuGefjrLepfygwD&J@tmabmf jynfol@tm%mawG
jynfol@tm%mawG? a[m'DrSm uGefjrLepfae@pOf
owif;pmawG uGejf rLepfae@pOfowif;pmawGvk@d
atmfvaH v;ukd vufwzufuqGu
J m vSnv
hf nf atmf
[pf a&mif;csc&hJ zl;ol u|eaf wmfw@dk a':a':&J@yk yf u
kH dk tmHk
xJrmS pdwu
f ;l kyyf kH tjzpf rSe;f qjrifa,mif =unfh rd&if;
u|eaf wmfuawmh a':a':udyk J r=umc% jyefvnf owd
&rdwwfygw,f?
(5)
1986 aemufyidk ;f avmufup+y;D a':a':wk@d awG
eJ@ rawG@&awmhwm ckcsed t
f xdygy?J 'gayrJh b,fa':a':&J@
ta=umif;ukyd J pOf;pm;rd pOf;pm;rd/ u|eaf wmf&h ifxJ t&if;ES;D
qH;k jzpfcw
hJ hJ a':a': a':cifrsKd ;!Ge@f &@J rsuEf mS uawmh t+rJ
vkv
d dk ygvmavh &Sw
d mygy?J wESpu
f awmh wa,mufaom
ole@J uGejf yLwmtifwmeufay:uae pum;ajymcGihf }uHK
&avawmh a':a':wa,muf awmfawmfudk touft
&G,af xmufum rsupf t
d ajctaeuvnf; odyrf aumif;
awmhb;l vd@k odvu
dk &f ygw,f? toufuvnf; &Spq
f ,f
ausm+f yDav? 'DbufrmS 'DbufacwfrmS wausmjh yefxu
G f
(0if;wifhxGef;)
3-10- 2011?
v$waf wmfveG u
f mv
ppftm%m&Sipf epfudk wku
d zf su=f u?
jynfol t
h iftm;ukd pkpnf;=u?
51
awmfvSefa&;kyfykHv$m
ta&;awmfy*Hk sme,f
q&matmifa0ESihf qufo,
G f v_y&f mS ;cJ=h upOfu?
Awkd;Sdef
tykid ;f ( 1 )
&Jabf&aJ tmifEiS hf awG@vmcJo
h al wGu ajymjy=uI
u|eaf wmfo@l ta=umif; wpkw
H &m odEiS x
hf m;.? ausmif;
q&mvkycf zhJ ;l oljzpfI ol@wynfw
h yef;rsm;ESihf ol@&if;ES;D ol
awGu q&matmifa0 [lonft
h ac: E_wu
f sK;d aeonfh
oabm jzpfy&Hk onf? ol ausmif;q&m vkycf @J onfh ausmif;
rSm awmificl kid f ta&S@jcrf;&Sd ppfawmif;jrpf wzufurf;rS
rke;f qko
d nfh +rKd @av;rSmyg? rke;f tv,fwef;ausmif;ab;
usaemfw@dk jzwfomG ;pOf 'g q&matmifa0wk@d ausmif;yJ
vk@d u|eaf wmfu
h dk vku
d yf @dk ou
l ajymjyzl;onf? q&matmif
a0ac: &Jabmf&aJ tmif[m awmifiel ,f xef;wyif rke;f a'
o ygw.
D vufeufuidk f pnf;k;H a&;wyfrmS Ekid if aH &;rSL;
wm0ef xrf;aqmifaeonf [k u|eaf wmf}uKdox
d m;ESi+hf y;D
vnf; jzpfonf?
52
ta&;awmfy*Hk sme,f
xkt
d ajctaersK;d rSmyif ygwo
D nf +rK@d ay: UG vkyif ef;rsm;
t&Sed jf yef,l ouf0ifvy_ &f mS ;Ekid &f ef }uK;d yrf;pnf;H;k aeonfh
umvjzpfonf? 70 ckEpS v
f eG f umvavmufrmS jzpfrnf?
UG vkyfief; ay:vpDqkdif&m pmwrf;rsm; +rKd@awGay:
a&muf&dS vmonf? u|eaf wmfw@dk vli,frsK;d qufawG
zwf_ avhvmcGihf &+yD; wqifu
h ;l xyfjzef@c=hJ uonf?
yJc;l k;d r&Sd ygwAD [kd taejzifh +rKd@ay: UG vkyif ef;rsm;
a&S@wef;rS wku
d f u
dk q
f ufo,
G f taumiftxnfazmf
vkyaf qmif&ef &Jabmf&aJ tmiftm; oD;jcm; txl;wm0ef
ay;xm;onf[k u|ew
f mf em;vnfxm;onf? &Jabmf&J
atmif. A[ko
d @dk tpD&ifcH wifjyaom toHoiG ;f wdyaf cG
. toHoiG ;f csuw
f iG f ,ck tcg Armjynf txufyidk ;f a&m
atmufykdif;yg tquftoG,fawG jyefvnf&&Sdae+yD
jzpfa=umif;ESihf a'owpfcpk .
D tajctae rdwq
f ufwifjy
csufrsm;/ &Jabmf&JatmifpDpOfr_jzifh jyKvkyfcJh&aom
&JabmfwOD; ajymjycsurf sm;wk@d yg0ifco
hJ nfudk u|eaf wmf
rSwrf ad eonf?
xku
d mvu +rKd@ay:&Sd u|eaf wmfw@dk tpktaejzifh
vufeufuidk f wku
d yf 0JG if&ef qENjyif;jyae=u.? awmck&d ef
ygwt
D quftoG,f vkad eonf? t"duvkt
d yfcsuo
f nf
ygwt
D quftoG,&f a&;jzpfojzifh wdwu
d sus ygwED iS hf
qufrad &; vlc&JG mS &ef qk;H jzwfxm;cJ=h uonf? 72 ckEpS f
avmufjzpfrnf? u|eaf wmf&efuek rf mS &Sad epOf rk&H mG rS a=u;
eef;pmwapmif a&mufvm.? tdru
f rdb tonf;t
oefjzpfaeI tjrefvm&efac:onfh a=u;eef; jzpfae
onf? xkt
d csed u
f ,ae@acwfvdk w,fvzD ek ;f wGiw
f iG f
us,u
f s,f ok;H aeonfh umvr[kwI
f ta&;ay:csed f
a=u;eef; ok;H jcif; jzpfonf? a=u;eef;ku
d o
f l trnf=unfh
kjH zifh rdrt
d rd u
f udprP [kw/f ygwt
D quftoG,f udpP
jzpf&rnf[k u|eaf wmfcsucf si;f oabmayguo
f nf? xk@d
a=umifh &efuek rf S oli,fcsi;f wa,mufEiS t
hf wl xGuf
vmcJo
h nf? rEWav; a&mufonfEiS hf }uKdwu
G x
f m;onfh
twkid ;f tajctae od&awmhonf?
tajctaerSm vufeufuidk f awmfveS af &;t
wGi;f t&ifa&mufomG ;ESio
hf al wGu jyefvmac:I u|ef
awmfw@dk tpkrS &JabmfwcsK@d vku
d o
f mG ;onf? xkv
d u
dk f
oGm;=uonfh tpkawGxrJ mS ausmif;om;rsm; trsm;pk
yg0ifonf[k od&onf? [kt
d pk 'DtpkrS vlpHk yg0if=uojzifh
vlrsm;onf? 15 a,muf 20 eD;yg;txd awmck=d uonf
[k od&.? wku
d yf aJG wGvnf; qufwu
dk jf zpf/ wcsK@d jyefajy;/
14 &ufEiS hf vufeufcsoal wG S=d uonf[k =um;&onf?
u|efawmfwkd@tpkrS vkdufoGm;onfh&Jabmfrsm;onf
aemufyidk ;f &Sd +rKd@ay:useaf eonfh &Jabmfrsm;ukd vwcsK@d
=umonftxd rqufo,
G Ef idk /f jyefrvmEkid af wmhonfh
tajctaejzpfaeawmhonf? ar#mw
f vifv
h ifh jzpfaeqJ
53
ta&;awmfy*Hk sme,f
rodovkdaeaem/f ukd,fhudpPukd,fhbmom ajz&Sif;&r,f?
u|eaf wmfuvnf; q&matmifa0 udprP @dk vkyaf y;aewm?
'grsK;d u tEW&m,frsm;w,f/ owdxm;yg [k ajymjyaeI
u|eaf wmf tawmfvef@omG ;onf?
tdajENrysuf rifowfae&aomfvnf; olwyg; tm;
uk;d pdwaf wG avsmyh g;um pk;d &drx
f w
d v
f ef@pw
d af wG wuk,
d v
f ;Hk
pD;0ifomG ;onf?
c&D;onf apmifw
h ifaeonfh tkwjf zwfum;ay:rSm
xkid af epOf onf;xdw&f ifzdk tawG;rsm;ESihf apmif&h onfrmS wem
&D ESpef m&Davmuf =umrnfxifonf? jzL;rS tkwjf zwfbufo@dk
xGut
f vm vrf;rSm 0J}u;D &Gm/ atmufc&Hk mG wk@d qkw
d mawG awG@
&onf? atmufc&Hk mG rSm ppfwyf*w
d w
f ck jzwf&onf? c%
wjzKwo
f m ppfaq;ar;jref+y;D um;qufxu
G /f tkwjf zwfa&muf
onf? tkwjf zwf+rK@d av;rS ppfawmif;jrpfudk ul;wk@d avSEiS hf ul;+y;D rS
wzef um;av; pD;&jyef+y;D / rke;f +rKd@o@dk ae@cif;ykid ;f avmuf a&muf
oGm;onf? +rKd@wiG ;f t0if tpk;d &ppfom; 4 a,muf rdrw
d @dk
&S&d mbuf OD;wnfvrf;av#mufvmI u|eaf wmf owdxm;
tuJcwfaerdonf? rke;f +rKd@rS jrif;vSn;f iSm;pD; ykvyd *f w
d w
f ck
jzwfausmI
f tv,fwef;ausmif;ab; vrf;rS jzwfvmcJ=h u
onf? 'g q&matmifa0ac: &Jabmf&aJ tmifw@dk ausmif;yJ
[kem;vnfvu
dk o
f nf? jrif;vSn;f u rke;f rS &Gmuef@vef@ qkd
onf&h mG txd vku
d yf @dk onf? tJ'&D mG uef@vef@rS wqifh e,f
ajru tpk;d &owfrw
S cf suf tnKda&mif ac:vm; trnf;a&mif
ac:vm; rod? owfrSwfe,fajrxJ a&mufvmonf[k
xifonf? u|efawmfygvmonfh apmifxkyfawG xrf;ulzkd@
OD;&ifarmifu vlimS ;onf? aps;jyef trsK;d om; trsK;d orD; vl
av;ig;/ ajcmuf a,mufavmufESifhtwl pkoGm;=uonf?
u|eaf wmfw@dk apmifxyk f tiSm;ulxrf;olu tpk;d &wyfxu
G /f
aemufwa,mufuvnf; ppfxGuf/ OD;&ifarmifuvnf;
ppfxu
G /f ppfyJG tqufrjywfonfh e,fajrawG jzpfaeIavm
rod/ ppfbufqidk &f mESihf ywfoufonfh ppfxu
G rf sm;csn;f yJ
awG@ae&.? tpk;d &wyfEiS hf vrf;rSm yufyif;wk;d I ppfvm;aq;
vm; jzpfaeygu ppfxu
G rf sm;a=umifh ajymtm;qkt
d m; &Ekid f
onf[k rdru
d ,
dk u
f dk tm;ay;vku
d &f onf? (aemufyidk ;f KNU
rS awmacgi;f wa,muf tpk;d & wyfxu
G q
f w
dk m awG@vu
dk &f
jyefao;onf ) ?
jzwfoef;vmonfh vrf;wav#mufrmS uGr;f oD;yifawG
uGr;f +cHawG tawmfrsm;rsm; awG@&onf? a=omf- 'ga=umifh
uGr;f oD; awmifiel @J vk@d qkw
d muk;d [k atmufarhr.
d ? awmif
ile,fwiG ;f a&mufadS eonfudk owdjyKro
d nf? uGr;f oD;+caH wGu
atmufajcrSm &Si;f ae+yD; yifajcrSm a&ajrmif;av;awG azmuf
oG,x
f m;wm awG@&onf? acsmif;i,f ajrmif;i,fav;awG
jzwf&mrSm uGr;f oD;yifv;Hk awGjzwf pDcif;xm;onfh wHwm;av;
awGvnf; awG@&onf? Gmuef@vef@rw
S qifh rD;wkid af wm ponfh
&GmawGjzwfI atmifcsrf;omqkdonfh GmwGma&mufoGm;
onf? tJ'D mG rSm &Sr;f vlrsK;d trsm;pk aeonf xifonf? tm;vk;H
54
ta&;awmfy*Hk sme,f
tdrf 0ifovJ? olw@dk vl b,fov
l /J tpk;d &wyfu pkpH rf; ppfaq;
&if azmfEkdifw,f ajymwm? &JabmfESpfa,mufqkdwm wpf
a,mufu trsK;d orD;/ olu au'g? ole@J ESpaf ,mufwJG oGm;ae
us tJ'aD umife@J yJ 'DtrsK;d orD; ,lvu
dk w
f m jzpfvrd rhf ,f/ 'g
a=umifh vkyaf y;&wmrvG,b
f ;l / tEW&m,frsm;w,f [k
OD;&ifarmifu &Si;f jyonf?
u|eaf wmf pk;d &drpf w
d rf sm;aeonf? kyrf ysuaf tmif
owdxm;ae&onf? ntcsed f OD;&ifarmif tdy&f m0ifpOf bk&m;
&dSckd;oH=um;&onf? a=omf bmoma&; ukdif;_dif;&Smolyg
vm;vk@d u|eaf wmf tH=h o&onf? olonf awmfveS af &;ukd
oabmw&m;a&;&mawGxuf vufawG@EkdifiHa&;vkyfief;
taumiftxnfazmfa&;rSm jynfow
l OD;taeESihf ulnv
D yk f
aqmifay;oltjzpf u|awmf odjrifoabmayguv
f monf?
wu,fwrf;tm;jzifh q&matmifa0ac: &Jabmf&Jatmif
tay: yk*K~ v
d af &; cifrifav;pm;ol jzpfa=umif;ukad wmh em;
vnfo&d &dS onf?
w&ufEpS &f uftwGi;f bmrSrxl;? a&S@w;dk &rvm;
aemufqw
k &f rvm; u|eaf wmf t}uHtu
dk af eonf? &GmxJu
vlwcsK@d OD;&ifarmifqD vmpum;ajym=uonfwiG f ausmuf
}uD; a&$usife,fbufu wkdufyGJta=umif;awG ajymaeoH
=um;&onf? tavmif;awG usecf o
hJ nf qkw
d mrsK;d pum;xJ
yg vmI ygwED iS rhf sm; wku
d yf JG jzpfaervm; txifEiS hf u|eaf wmf
pdw0f ifwpm; em;axmifaerdonf? tbk;d }uD; wa,mufu
usecf o
hJ nft
h avmif;u awmuvm; +rK@d uvm;qkad om tok;H
tE_e;f awG=um;&onf? Ta'owGif vufeufuidk af wmfveS af e
onfh tiftm;pkrsm;bufudk awm/ tpk;d & tm%m& ppftpk;d
&bufudk +rK@d / tpk;d & qko
d nft
h ok;H tE_e;f 'Da'o&Gmwkid ;f vl}u;D
a&m uav;yg ok;H E_e;f ac:a0:=uonfo
h abm }uKH&=um;&
onf?
OD;&ifarmifonf w&ufrmS u|eaf wmfo,fvmonfh
apmiftyk af wG yku
d v
f su
f
cifAsm; 'Dtrd rf mS yJ at;at;aq;aq;ae/ b,frS
rxGuef @J / olrsm; vmar;&if apmifa&mif;vmwJ@ ukeo
f nfjzpf
a=umif; u|eaf wmfe@J vku
d v
f molygv@dk ajymjy? bmrSrpk;d &dref @J
wJ?h rSmxm;+yD; tdrrf mS reufpmpm;+yD;uwnf;u xGuf
oGm;onf?
c%t=um tdr&f iS f &Sr;f tbk;d }uD;vnf; aq;vG,f
tdwv
f ,
G I
f xGuo
f mG ;jyefojzifh tdrrf mS u|eaf wmfwa,muf
wnf; use&f pfonf? tdy&f mrSm tdyaf evnf; tdyrf aysm/f ysi;f ae
onfEiS hf tv,fwef;ausmif;ok;H pmtkyaf wG pm;yGaJ y:rSmawG@I
wtkypf D vSeaf vSm zwf=unfah eonf? ae@vnfcif;tcsed rf mS
vl}uD;wa,muf ykq;dk ykw
d xnf acgi;f ukpd ;D vsuf aemufu
yvkid ;f wvk;H vG,I
f u|eaf wmf&adS eonfh tdr.
f 0if;wHcg;ukd
wGe;f zGihf 0ifvmonf? b,fuvlygvrd hf u|eaf wmf tHtm;oifh
55
ta&;awmfy*Hk sme,f
OD;&ifarmifu vrf;rSm vufeufuidk f tzG@J awG
apmifah ewm awG@w,f? ar;aevk@d u|eaf wmf jyefajzae&
w,f? =unfv
h yk yf gO;D wJ?h
[m- tJ'g aumfol@avwyfu? u|efawmfeJ@
odw,fom ajymjy/ udprP &Syd gb;l wJ?h &Jabmf&aJ tmifu
u|eaf wmhb
f ufvn
S I
hf
'g u|eaf wmfw@dk ygweD ,f r[kwb
f ;l ? vly*k K~ v
d cf si;f
em;vnfre_ @J u|eaf wmfw@dk c%0ifaewm u|eaf wmfw@dk ygwD
{&d,mrSm &efol t}uD;tus,f xk;d ppfqifaew,fwJ?h
u|eaf wmfw@dk tckomG ;&atmif? jyifawmh? pcef;a&mufryS J
ajym=uwmaygh [kqu
dk m OD;&ifarmifbufvn
S I
hf ol@
ac:oGm;r,f aemf ajymI OD;&ifarmiftm; cGiahf wmif;+yD;
&Jabmf&aJ tmifEiS hf u|eaf wmfw@dk tdrrf S xGucf mG &ef jyif=uyg
awmhonf?
tykid ;f ( 2 )
&GmwGi;f rS xGuI
f rke;f acsmif;em;a&mufcsed f rk;d csKyf
oGm;+yD? acsmif;a&ukd a&v$JESifh azmufoG,fwmvm;rod?
a&pD;a&usoaH wG wa0ga0g =um;ae&onf? &Jabmf&aJ tmif
u c%&yf+yD;
tJ'g uGrf;oD;yif +cHawGxJ a&oGif;ay;wJh a&
ajrmif;awGqu
D a&pD;usaewJt
h oHawGwJ?h acsmif;ab;
em;jzwfI oGm;=uonf? &Gmw&Gm ausm+f yD; aemufwp&Gm
ra&mufcif ,mwJwck
vlrsm;w,f? cifAsm;rsuEf mS rjrifatmif aemuf
u &yfae u|eaf wmf olw@dk e@J pum;ajymOD;r,f ? wJa&S@
rSm pkxidk af eolrsm;ok@d bmowif;xl;vJ? 'Dae@reuf &Gmuef@
vef@txd &efola&mufvm+yD; jyefqkwfoGm;w,f =um;
w,f
[kww
f ,f? u|eaf wmfw@dk vnf; tJ'o
D wif;&w,f/
39 vm; 59 vm; rodb;l ? 39 eJ@ww
l ,fwJ@ ( &efol cv&
eHygwrf sm; ukd qkv
d jdk cif;jzpfonf )
u|eaf wmfw@dk omG ;awmhr,f &Jabmf&aJ tmif
u E_wq
f ufI xGucf =hJ uonf? tJ'g u&ifvrl sK;d awG (ol@
tac:) aumfo@l avwyfu/ wcsK@d wyfxu
G af wG &Gmom;awG
vnf; ygw,f? cifAsm; oGm;&vm&OD;r,fh udpaP wG &Sad eawmh
'DteD;tem;+rK@d awGrmS jyefawG@ae&if olw@dk twGuaf &m cifAsm;
twGuyf g raumif;bl;? rsuEf mS rrSwrf w
d maumif;w,f? 'g
a=umifh rsuEf mS tuG,cf idk ;f wmyg wJ?h
&Gmw&GmtvGef vrf;ray:a&mufawmh tawmf
ukd arSmifae+y?D &Jabmf&aJ tmifu 'DrmS owdxm;oGm;&r,f/
&efou
l if;yke;f 0yfwwfw,f? cyfcmG cGm u|eaf wmfh aemuf wnfh
wnfu
h ae vku
d ?f &efoel @J w;dk vk@d ypfc&hJ if wa,muf xdomG ;
56
ta&;awmfy*Hk sme,f
&JbufyyD D aEG;axG;pGm E_wq
f uf}uKq
d rdk _ cHpm;&onf? xrif;pm;&ef
rDzadk b;&Sd ig;uif}u;D waumifjzKwf pm;zk@d jyif=uonf? xrif;u
[ef;aumcsKid Ehf iS hf tjynf?h u|eaf wmfEiS hf &Jabmf&aJ tmif npm
pm;=uonf? [ef;aumwvk;H ESihf a&aEG; usKx
d m;onf? a&aEG;
aomufpOf ikwfoD;pyfonf? [if;csufonfh [ef;aumESifh
a&aEG;usKx
d m;yk&H onf?
cifAsm;wkd@buf awmfawmfeJ@ tquftoG,f
rvkyEf idk w
f m u|eaf wmf A[ku
d dk oGm;aevk@d As/ aemuf &efol
uvnf; 'Dbufukd t+iKd;xm; xkd;ppfqifwm tawmfukd
jyif;w,f? 48 ckEpS u
f pvk@d 'Davmufjyif;xefwhJ xk;d ppfawG
r}uKHz;l avmufatmifv@dk yJ ajym&rvm;awmif rodb;l ? A[kd
buf xk;d wJt
h csed f A[ku
d if;wyfu zdcsjyefwu
dk ef @J / tck tJ'D buf
+idraf ejyefw,f? &JabmfawG usq;Hk wmvnf; renf; awmhb;l /
cifAsm;wkd@tzGJ@ukd pdwf0ifpm;aewJh &Jabmfwifjr}uD;vnf;
'Dxkd;ppfrSm usoGm;&Sm+yD? u|efawmfwkd@vnf; &duQmawGjywf
bmawGjywfeJ@ iSufaysmoD;pdrf; jyKwfpm;&wJh tajctae
jzpfomG ;ao;w,f? A[ku
d dk u|eaf wmfw@dk 'Dbufu (awmifil
ta&S@jcrf; xef;wyife,f ) wyfpEk pS pf k yk@d xm;cJw
h ,f? u|eaf wmfw@dk
ta&S@jcrf;ukd xkd;ppfzdxkd;awmh usqkH;ol usqkH;wJhtjyif
vufeufcsoal wGvnf;&S/d azmufwo
hJ v
l nf; azmuf aygAh sm?
'kwyfrLS ;wa,muf azmufwm odyq
f ;dk w,f? ygwD trmcHwcsK@d
tzrf;cH& towfc&H wmawGtxd jzpfuek w
f ,f/ owif;wcku
'DbufrSm weoFm&Dbufu aq;rSL; &Jabmf}uD; OD;bcspfvS
qkdwm&Sdw,f? olutbdk;}uD;/ acgif;jzLeJ@qkdawmh &efolu
ygwDtaxGaxGtwGif;a&;rSL; ocifcspfvkd@xif+yD; zdvkdufwm
vkd@vnf; ,lq&w,fponfjzifh &Jabmf&Jatmifu u|ef
awmft
h m; tajctae wcsK@d udk ajymjy rdwq
f ufay;aeonf?
aemuf qufvuf+yD;
&Jabmfwifjr usomG ;wmu wreufcif;rSm u|ef
awmftyg ygwaD umfrwD0if trsK;d orD; &Jabmfe@J tzG@J u wae&m/
ukw
d ifjrwk@d tzG@J u wae&m pcef;uxGuf v_y&f mS ;=uwm? u|ef
awmfw@dk u vrf;ab;awmif,mxJrmS &efol ppfbed yfajc&mawG@
vk@d aocsm=unf+h yD; ajc&ma[mif;awG ajc&mopfawGe@J jiif;ckef
aewke;f wae&mu aoewfoaH wG =um;vku
d &f w,f? ukw
d ifjr
wkd@tzGJ@ &efoleJ@ yufyif;wkd;+yDqkdwm rSef;vkd@&w,f? xifwJh
twkid ;f ygy/J tJ'rD mS ukw
d ifjr '%f&meJrh +d yD; ypfowfcv
H u
dk &f
wmyJ [k em=unf;aeonfh cHpm;r_EiS hf ajymjyaeonf?
&efoel @J twlygvmwJh opPmazmufwa,mufu
&efocl idk ;f wJt
h wkid ;f ypfowfvu
dk w
f ,f vk@d vnf; =um;&wm &Sd
w,f wJ?h
u|eaf wmf &Jabmf&aJ tmif ajymor# em;axmifae&if;
pdwrf oufrom jzpfaeonf?
olw@dk tdy&f mu yvyfpwpf rk;d ump tpdr;f av;awG
atmufucif;/ aemufapmifyg;av;ESihf ykq;dk awG xyfcif;+yD; rD;zkd
ab; apmifawG+cKH auG;&wm aqmif;wGi;f rSm t&om&So
d vkd
awmif jzpfaeonf? pum;wajymajymESihf tdy=f u&if; wnvk;H
tdyaf ysmo
f mG ;vku
d w
f m reufr;dk vif;rS Ek;d awmhonf? u|eaf wmf
tdy&f mu xonfEiS hf &Jabmf&aJ tmifu
cifAsm; at;at;aq;aq; em;+y;D cifAsm;wk@d buf
tajctaeukd pmeJ@ twkcd sKyfa&;wifAsm wJh ?
ol@v,
G t
f w
d x
f rJ S pm&Guaf wG xkwaf y;xm;onf?
pcef;w0ku
d f &Jabmf&aJ tmif rawG@I ar;=unfah wmh tjyif
xGuo
f mG ;onfw?hJ ol@rmS vnf; tvkyu
f trsm;om;? at;
at;aq;aq; em;aeonfukd rawG@&? c%t=um vlw
a,muf [if; cGuw
f cGuu
f dk ukid +f y;D pcef;xJa&muf vmonf?
awm0ufom;wJ?h olw@dk tac: aumfo@l avwyfu vmay;
jcif;jzpfonfw?hJ aumfo@l avwyfrmS ( KNU ) ukd ac:jcif;jzpf
onf? watmifhavmufaeawmh &Jabmf&Jatmif ypPwkd
cg;xk;d +y;D pcef;jyefa&muf vmonf?
[kb
d ufrmS &Sw
d @J aumfo@l avwyfu vlawGqD oGm;
wm/ olw@dk e@J u wyfaygi;f pk aocsm vkyrf xm;&ao;bl;
r'nwrSm wyfaygi;f pk &xm;wJu
h pd P u|eaf wmfu
ar;awmh - - - tJ'gu KNUP olw@dk e@J rwlb;l ? olw@dk tzG@J e@J
em;vnfr_,l u|efawmf qufqHaewm yk*~Kdvfa&;awmh
&if;ES;D =u w,f wJ?h
eHeufpm xrif; pm;=u&mwGif tqDtacguf uif;
onfh awm0ufom;[if;ukd u|eaf wmf yxrqk;H pmzl;vku
d jf cif;
yif jzpfonf?
tajctae wifjycsufpmwrf; u|efawmfa&;+yD;
aemuf &Jabmf&JatmifESifh pum;ajym=uonf? b,fvkd
waeukeo
f mG ; rSe;f rodvu
dk /f ol@;Hk vkyif ef; tdwx
f u
J pm&Guf
pmwrf;awG u|efawmfh xkwfjyoifhwm xkwfjyonf? ay;
zwfoifhwmay;zwfonf? ygwD taxGaxGtwGif;a&;rSL;
ocifcspf a&;ay;xm;wJh vufa&; rl pmwapmif xkwfjy
tzwfckdif;ao;onf? aemuf wHqdyfwkH;wck 48 ckESpfu
wnf;u ygwu
D ok;H cJo
h nfh wHqyd w
f ;Hk av; [k ajymonf?
aemuf cifAsm;jyef&if wHqyd w
f ;Hk topfwck xyfvyk &f atmif
u|efawmfeJ@ ykHpH,loGm;&r,f [kqkdonf? usqkH;&Jabmf&J@
em&Dwvk;H ysuaf ew,f? jyifo;Hk &r,f cifAsm; jyifcphJ rf;ygw?hJ
aemuf UG rS u|eaf wmfw@dk EiS hf qufqH Ekid rf nft
h ykid ;f [k xif
onfh vlpm&if;wcsK@d xkwjf yonf? 'Dpm&if;awGxrJ mS u|ef
awmfEiS hf odEidk o
f l r&So
d avmufenf;onf? aemuf ygwaD 'o
toD;oD;okd@ +rKd@ay:rS awmckd=uonfh xkdumvu trnf
pm&if;rsm; xkwjf yum odrodar;onf? &Sr;f jynf e,ftv,f
ykid ;f ok@d 0ifonfph m&if; u|eaf wmf owdxm;vku
d f rdonf?
ygw.
D jynfo@l wyfrawmf xkad 'o ajymufusm;wyf
. ,leaD zmif;ykpH EH iS hf ol@ouUvyf ppftusu wHqyd af wGjy+yD;
'grsK;d awG wyfu &JabmfawGtwGuf tpkv
H u
dk f tawmfrsm;rsm;
vkycf siw
f m/ jznf;jznf;rS pkaH tmifvyk Ef idk rf mS / 'grsK;d u 'DteD;
w0ku
d rf mS vky&f atmif }uH&zef&rSmwh?J tusvufarmif;rSm
}w*d yH Hk 'DZidk ;f av; tustw
d u
f yf tay:u zJ}uKd; teDa&mifEiS hf
a&;xm;onfh pmvk;H u ao&J/ wku
d &f /J tEkid ,
f &l J qko
d nfh
S nf? tdwu
f yfwzuf
5 7 pmwrf;av;/ pmvk;H av;awG aooyfvo
ta&;awmfy*Hk sme,f
wef;wef;rSm jynfou
l dk tvkyt
f au|;jyK=u qko
d nfh pm
wrf;av;/ tus b,fnmESpzf uf wnfw
h nfrh mS 'Dpmwrf;av;
2 ckudk awG@&onf? 'DrmS &ifx;dk av;wck/ orkid ;f 0if&ifx;dk ?
yxr wyfrLS ;}uD;xGe;f wif qkw
d m wku
d w
f idk ;f atmif 4 wyfu/
ol@&ifx;dk olusomG ;awmh wyfrLS ;Akv
d v
f iG f ok;H w,f? aemuf
OD;oef;jrifw
h @dk / a':wif&w
D @dk ok;H cJah o;w,f xifw,f? ukw
d if
jrvnf; tjrwfwEk;d ok;H cJw
h ,f? olqu
D u|eaf wmf,x
l m;
wm? olw@dk wawGawmh usq;Hk oGm;=u+yD? u|eaf wmft
h vSnhf
b,ftcsed f a&mufrvJ rodb;l [k &Jabmf&aJ tmifu &,farm
vsuf ajymvku
d o
f nf?
[mAsmrusq;Hk atmif &efou
l dk jyefwu
dk rf mS aygh
vk@d u|eaf wmfu 0ifaxmufvu
dk af wmh
[kww
f ,f/ u|eaf wmfw@dk wawG tvkyaf wG }uKd;pm;
=u& rSmaygh [k &Jabmf&aJ tmif ajym&if; &,faeonf?
w&uf ae@cif;ykdif;rSm 0Sufpmvkyfenf; &Jabmf&J
atmifu u|eaf wmfu
h o
dk ifay;aeonf? olu 'grsK;d 0goem
}u;D olEiS hf wl.? olu 0Suef nf; vkyjf yvku
d /f u|eaf wmfu
h dk tuQ
&mpOf Z,m;av;ay;/ jyeftazmfcidk ;f vku
d Ef iS hf t}urd }f urd f vkyf
jyaeonf? auseyfavmufawmhrS &yfxm;vkduf+yD; pum;
awGajym=ujyefonf? u|eaf wmfu ol@jzwfoef;r_udk pdw0f ifpm;
onf ? olup+yD; u|eaf wmfh wOD;csi;f b0jzwfoef;r_udk ar;I
u|eaf wmfu tao;pdwaf jymjy&onf ?
tck 'Duv
dk mawmh tdru
f rdbwk@d tkyx
f ed ;f olw@dk
b,fvadk jymxm;vJar;I u|eaf wmftvkyw
f ck 0ifvyk zf @dk vl
awG@ar;ajz tifwmAsL;wck vkyf&rSmvkd@ tdrfukd vdrfajym
xGuv
f mcJah =umif; ajymawmh &Jabm&Jatmifu oabmus
&,faeonf? [kww
f ,f tck usKyfw@dk tifwmAsL;ae+yaD v
vk@d r=umc% aemufajym&if; &,fp&mvkyaf eao;onf? u|ef
awmfu tdrrf mS om;t}u;D qk;H qkad wmh olu rsuEf mS ysuo
f vkd
jzpfomG ;onf? a=omfa=omfqk+d yD; pkww
f oyfoyfEiS hf rdb
vkyf rau|;Ekid rf mS pdwrf aumif;p&myJwJh om;t}uD;qkw
d m
rdbu tm;xm;rSm[k qkad ejyefonf? u|eaf wmfu ol@ tawG@
t}uKHudk ar;onf? ol@jzwfoef;r_uv
dk nf; &Jabmf&aJ tmifu
ajymjy&Smonf?
q&matmifa0 ac: &Jabmf&aJ tmifonf awmificl kid f
tkww
f iG ;f +rKd@ Zmwdjzpfonf? tdrrf mS ol@rcd if}uD;&Sad eonf?
r=umc% &efou
l tdru
f v
dk m0kid ;f I +crd ;f ajcmufwwfa=umif;
owif;=um;&I tarhudk wcgwnf; zrf;+yD; axmifxx
J nfh
xm;wmurS awmfvdrfhOD;r,fxifa=umif; ajymjyaeonf?
&Jabmf&aJ tmif uku
d ;dk u|e;f ra&mufrD tzrf;rcH&rDuwnf;u
aoewfawmh aumif;aumif; ukid w
f wfw,fw?hJ ykvyd af wG
bmawGEiS hf &if;ES;D awmh awmypfawG awmvnfawG oGm;zl;vk@d
aoewfuidk w
f wfw,f[k ajymonf? yifv,fjyifudk avSEiS hf
jzwfI uku
d ;kd u|e;f u xGuaf jy;vmwJu
h pd P u|ew
f mfu xyfar;
onf?
58
ta&;awmfy*Hk sme,f
ygww
D iG ;f a&;om;xkwaf 0onfh pmapmifav;rsm;/
wku
d yf o
JG wif; t"duxm; jzef@onfh =u,feD ppfowif;v$mvkd
pmapmifav;rsm;ukd &Jabmf&aJ tmifu u|eaf wmfzwf&ef
ay;xm;onf? pmapmifwapmifxrJ mS ol&aJ umif; &Jabmf
wcsK@d ta=umif; awG@I ar;=unfo
h nf/ &Jabmf^m%faxG;/
&Jabmfqvkid ;f omOD;/ &JabmfrnKd? &Jabmfu&H if olw@dk t
a=umif; ar;pOf wku
d yf x
JG rJ mS *k%af jymifpmG usq;Hk olawG jzpf
a=umif;ESihf olw@dk usomG ;+yD;aemuf yJc;l k;d r taemufjcrf;
om ,m0wD ckid b
f uf ygwaD u'g rv$wEf idk f jzpfae&onfh
oabm ajymjyonf? jynfckdif wkdufwkdif;atmif 2 rS
&JabmfawG A[kd rSm awG@cahJ =umif;vnf; ajymonf? aemuf
wae@reufapmapm u|eaf wmfu
h dk ac:I tpDtpOf wck
ajymonf?
'Dreuf uk&d ifarmifqD cifAsm;oGm;awG@/ &GmrSmyJ
&Sv
d rd rhf ,f/ vmvrf; rSwrf v
d m;/ 'DutxGuf &Jabmf w
a,muf xnfv
h u
dk rf ,f? tjyef wa,mufwnf; vrf;rSwrf d
atmif aocsmrSwfoGm;? ukd&ifarmifukd w&ufESpf&uf
avmuf xyftapmifhckdif;? u|efawmfwkd@ vkyfp&m&Sdwm
vky+f yD;&if cifAsm; uk&d ifarmife@J jyefvu
dk o
f mG ;? aemufrS
cifAsm; vlawG ac: wcsK@d vl t+yD;vku
d cf =hJ uzk@d jyifcidk ;f ? jyef
a&mufrS &efou
l dk wku
d =f uwmaygAh sm? awmfveS af &; qif
E$aJ ewJh uGejf rLepfawGyJ rvkyEf idk pf &m r&Syd gb;l wJ
h olu
ajymaeonf?
vrf;rSm atmufcq
Hk w
dk hJ &Gmu ppfwyf*w
d f wckyJ
pk;d &drpf &m &Sw
d ,fqadk wmh tJ'g ukad wmh owdxm; jzwf
&r,f? tJ'aD tmufcHk *dwu
f wyfudk u|eaf wmfw@dk wyfu wcg
0ifcsz;l w,f? aoewf 4 vufvm; &zl;w,fwJ?h
u|eaf wmfEiS hf &Jabmf0if;wifqo
dk w
l @dk reufapm
apm xGuv
f monf? 'D&aJ bmfu vrf;a=umif;awG jyI &Gm
buf oGm;onfh vrf;rbuftxd vku
d yf @dk onf ? vrf; ao
csmrSwI
f &GmESp&f mG jzwfausm+f yD; u|eaf wmf atmifcsr;f
om&Gm a&mufoGm;onf? &Gmt0ifrSm vlwa,mufu
b,fu vmwmvJ vk@d usaemfu
h dk ar;ao;onf? [kb
d uf
&Gmu vmwmvk@d aemuf&mG buf jyvku
d o
f nf? rouFm
zG,f udpP wckjzpfonf? &GmxJu tdrrf mS OD;&ifarmif tqif
oifah wG@onf? aemuf ESp&f ufavmufapmifyh g/ u|eaf wmf
jyefvu
dk f rnf[k ajymjy&onf? OD;&ifarmifvnf; oabmwl
onf? udprP &Sb
d ;l cifAsm;vmrSyJ jzL;+rKd@ jyefrnf qko
d nfh
oabm wlncD suf &&So
d nf? OD;&ifarmifu cifAsm;tpfu-dk
ukd vlwidk ;f ukd odyrf ,kzH @dk ajymjyyg? twGi;f vlu ykad =umuf&
w,f? owdxm;yg qkw
d t
hJ a=umif; u|eaf wmft
h m; rSmae
onf? (tJ'rD mS &Jabmf&aJ tmifu u|eaf wmft
h m; ol@n[
D k
ajymxm;I bmajymajym cifAsm;tpfu[
dk k ajymqkrd mS =um;
wwf=u.?) u|efawmf pcef;jyefa&mufawmh &Jabmf&J
atmifEiS hf vkypf &m&Sw
d m rSwpf &m&Sw
d mawG rSw=f uajym
=uonf? aemuftquftoG,f rjywfzkd@ qkH&yfwck
59
owfrw
S +f yD; c&D;jyif;csD vmawG@wmrsK;d pOf;pm;xm;&if
aumif;vdrrhf ,f [kvnf; ajymonf?
&Jabmf&aJ tmif tav;xm; ajymaeonfrmS ta&S@
ajrmuf e,fpyftajccHa'oESihf ajrjyifqufo,
G rf _ vkyaf &;
jzpfonf? tck ta&S@ajrmufrmS uku
d ;dk u|e;f jyefawGxu
J
qufrad ewm &Sw
d ,f? olw@dk awGudk cifAsm;wk@d +rKd@ay:&Sd
olawGu &Sm+yD; qufoG,f=unf?h tJvkdvkyf&if u|ef
awmfwkd@ ta&S@ajrmufukd qufrd+yDwJh? tJ'Daemuf
ukd,fhvlawG b,fvkdvkyf=urvJ tckdiftrm pOf;pm;
vkyfaqmif=u&ef !dE_dif;onf? rlq,f erfhcrf;bufrSm
bmta&mif;t0,f vkyif ef; xlaxmif=u&if aumif;rvJ
pOf;pm;xm;=u&ef rSmonf? aemufta&;w}u;D vkw
d mu
pmtkyaf wG/ armfpw
D ek ;f usr;f ESppf aHk vmuf A[ku
d dk yk@d ay;zk@d
vkcd siaf =umif; ajymonf? wyf,el aD zmif;twGuf 'DZidk ;f udp/P
aq;qk;d yef;ku
d f vkypf &mudp
P vlawG ac:zk@d upd P
cifAsm; tcktacgufjyef+yD; 'DjyeftvmrSm
aocsm tmrcHcsuf &So
d al wGomac:vm/ awmfveS af &;
'%f odyjf yif; xefw,f? tvkyo
f rm;/ v,form; qefrS
ajymufusm;wyf '%f cHEidk rf mS / rckid rf m avmuf&if rac:eJ@?
eHygwf 1 OD;pm;ay; +rKd@ay: &yfwnfr&ol trmcHom ac:
cJyh g
+rKd@ay:rSmae ygwv
D yk if ef; vkyzf @dk uvnf; t
a&;}uD;w,f? awmxJuwku
d yf JG wckwnf; pOf;pm; vkyf
aevk@d rjzpfb;l ? +rKd@ay:rSm ygwv
D yk if ef;pOfawG ykEH ydS 0f g' jzef@
Ekid &f if b,favmufaumif;rvJ? +rKd@ay:rSm &Sw
d hJ ppftpk;d &
zdEydS rf _ jy\emawG jynfo@l toH a&'D,dk &Sad e+y?D tJ'u
D ae
zGichf s wkid =f um;zk@d vrf;a=umif;awG pOf;pm;&rSm? 'ga=umifh
+rK@d ay:vkyif ef; odyt
f a&;}u;D w,f? &efopl pfa&; xk;d ppfawG
&Sad evk@d ok@d r[kw&f if 'Dem;w0ku
d f awmu|r;f atmif cifAsm;
eJ@ awmvnfv@dk &w,f aemuftacguaf wG vkyw
f m
aygAh sm wJ?h
OD;&ifarmifu vlawGudk t&rf;r,kzH @dk rSma=umif;/
ukd,fhtwGif;vl owdxm;&ef owday;vkdufa=umif;
u|eaf wmfu ajymjyvku
d o
f nf?
owdawmh xm;&rSmaygh uk,
d x
hf v
d m&if jyefcs
&rSmyJ? pk;d &dr+f yD; tvkyrf vkyb
f J aevk@d rjzpfb;l wJ?h
w&uf naerSm &Jabmf&aJ tmifEiS hf u|eaf wmfw@dk
&GmxJomG ;=uonf? vrf;rSmawG@onfh &Gmol&mG om;awG
u &Jabmf&aJ tmifudk c&D;OD;}uKd cifcifrifrif E_wq
f uf=u
wm awG@onf? q&m vlxak wGe@J tawmf&if;ES;D wm
yJvk@d u|eaf wmfu ajymawmh
&if;ES;D rS jzpfrmS ayg?h tckvdk oGm;vmEkid w
f m
jynfov
l x
l k tumtuG,af =umifh &efoo
l wif;=um;
wmeJ@ ajym=uw,f? 'ga=umifh acgif;aqmif}uD;awG
ajym=uwm? jynfo[
l m oHr%dww
H idk ;f tppf qkw
d ,f
r[kwv
f m; wJ?h
ta&;awmfy*Hk sme,f
*k%,
f 0l rf;ajrmufpmG ajymjyonf? &Jabmf&aJ tmif
ESifh pDpOfxm;onfhtwkdif; u|efawmf &Jabmf 4
a,mufEiS t
hf wl a'ocH &Gmom;rsm; tul tnDEiS hf
yJcl;kd;r ta&S@jcrf; u|ef;cif;}uD;[k wGifonfh
awm}uD;xJrSm &ufwcsKd@ ckdatmif;I apmifh=u
ao;onf? &Jabmf&Jatmifay:rvm? &GmcHvl.
awmif,mawmrSm awmif,mckwu
f I
l tcsed q
f JG
apmif=h uonf/ ay:rvm? u&ifa'o vufeufuidk f
'kdife,frSL;/ awmacgif;wkd@ESifhtwl awmpcef;rSm
&ufwcsK@d =umatmif pcef;ESpaf e&m ajymif; aeonf
txd tcsed ,
f l apmif=h uao;onf? &Jabmf&aJ tmif
ay:rvmawmhay? aemufq;Hk u&ifa'ocH &Gmom;
rsm; tultnDEiS hf u|eaf wmfw@dk +rKd@ay: jyefwufI
vm=u&awmhonf? tcsdefumv tawmf=um
aomtcg q&matmifa0ac: &Jabmf&aJ tmifw
a,muf 4if;. &Jabmf&b
J uf uku
d ;dk u|e;f jyef &Jabmf
3 OD;ESit
hf wl ol. yk*K~ v
d af &; &if;ES;D I em;vnfr_ &Sv
d S
ygonfqadk om vufeufuidk w
f yfz@JG wckrS vky}f uH
owfjzwfvkdufa=umif; tvGefpdwfxdckdufzG,f
owif;qkd; =um;odvkduf&awmhonf? u|efawmhf
taejzifh w'*FtwGi;f &Jabmf&aJ tmiftm; w}urd f
om vlcsi;f awG@qaHk qG;aEG; vkyu
f idk cf iG &hf aomf vnf;
woufrarhEidk pf &m &Jabmf}uD;yg wum;? ?
&Jabmf&aJ tmifEiS w
hf uG usq;Hk olrsm;tm;
tav;eDjyKvsu-f
8 - 8 - 2011?
Awkd;Sdef
60
ta&;awmfy*Hk sme,f
EkdifiHwumha&;&m
61
EkdifiHwumha&;&m
ta&;awmfy*Hk sme,f
A=o
2011ckEpS u
f kd tm&yfaEGO;D ESihf Oa&myaEGOwkw@kd
a=umifh pdw0f ifpm;p&mawG jynhEf u
S af ew,fv@kd qdak e=u
wke;f rSmyJ tar&duefEikd if rH mS wurBmvH;k u tmHk pdu
k &f
wJh a0gvrf;rudkodrf;ydkuf=uqdkwJh qENjyyGJ}uD;awG
+crd +hf crd o
hf J ay:xGuv
f mcJyh gw,f? pufbifbmv 17 &uf
ae@u pwifcw
hJ hJ 'Dvy_ &f mS ;r_}u;D [m tar&duefu +rK@d }u;D
trsm;tjym;udo
k mru urBmah e&mtES@H &dS &meJ@csw
D hJ +rKd@
}u;D awGqu
D ykd g jyef@xu
G o
f mG ;yg+y?D 'Daqmif;yg;udk a&;ae
csed rf mS yJ awmiftar&duwdu
k u
f rkd ;D !Ge@f awG ys@H viG afh e
wm awG@&ovdk Oa&mywdu
k rf mS vnf; t&Sed jf yif;wJh rD;
awmuf}u;D awGjzpfaewm awG@&ygw,f? atmufwb
kd m
v 15 &ufae@wek ;f uawmh urBmtES@H / wdu
k }f u;D ig;wdu
k /f
+rKd@aygi;f waxmifausmf (tar&duefrmS wif 100 ausm)f
rSm qENjyv_y&f mS ;=uw,fv@kd qdyk gw,f?
'Dvy_ &f mS ;r_uakd zmfxw
k o
f al wGu olw@kd [m vl
OD;a&&J@ 99 &mckid Ef e_ ;f udu
k ,
kd pf m;jyKwmrd@k 99 &mckid f
E_e;f v_y&f mS ;r_v@kd vnf; olw@kd u ajymwwf=uygw,f?
aemuf+y;D 'Dwu
kd yf [
JG m tar&duefEikd if u
H pD;yGm;a&; t
cGix
hf ;l cHtxufvm$ eJ@ tar&duef jynfoal wG&@J t=um;
u wdu
k yf JG jzpfw,fv@kd vnf; qd=k uygw,f?
'Dvt
kd csed rf mS tar&duefEikd if u
H =oZm}u;D rm;
wJh qENaumuf,la&; tzGJ@}uD;wckjzpfwJh &mhpfrlqif
(Rassmussen Polling Agency) tzG@J u aumufc&
H
vdu
k w
f hJ qENoabmxm;rSm qENazmfjyol 49 &mckid Ef e_ ;f
wd@k u 'Dru
kd &ufygwaD &m &DywfAvpfuifygwyD g tar&d
uefjynfoal wGukd ud,
k pf m;rjyKbl;vd@k tjywfajymvdu
k f
=uygw,f? 0g&iS w
f efy@kd po
f wif;pm}uD;&J@ atbDpq
D ENcH
,lrr_ mS awmh qENazmfjyol 14 &mckid Ef e_ ;f uom uGe*f
&ufvw
$ af wmf vkyaf ewmawGukd axmufc=H uygw,f?
'D owif;pm}uD;u emrnf}uD;aqmif;yg;a&;oleJ@ b
avmh*g jzpfol tufZ&muvde;f (Ezra Klein) uawmh
tar&duefEikd if rH mS vlO;D a&&J@ 1 &mckid Ef e_ ;f [m Edik if &H @J 0ifaiG
24 &mckid Ef e_ ;f uk&d &S=d u+y;D Edik if "hH e&J@ 40 &mckid Ef e_ ;f udk olw@kd
uydkifqdkif=uw,fvdk@ wGufcsuf axmufjyygw,f?
*Jvt
f yfqENc,
H rl _ (Gallup Poll)rSmawmh qENazmfjyol
81 &mckid Ef e_ ;f wd@k u 'Dae@vuf&t
dS yk cf sKyfaeyHu
k kd rauseyf
a=umif;azmfjywm awG@&ygw,f? tck tar&duef Edik if H
rSmu omrefqif;&Jom;rajymeJ@ tv,ftvwfwef;
pm; qdo
k al wG/ vc aumif;aumif;&olawGtygt0if
vlO;D a&&J@w0ufavmuf[m tau;ydae=uygw,f?
tdraf u;/ ausmif;p&dwt
f au; pwJh au;rsKd ;pHk ydae=u
wmyg? tdrjf zLawmf[m jynfoal wG 'Dvakd u;wifwm
udk ajz&Si;f ray;yJ b%f}u;D awG tau;wifwmudo
k m
jynfo@l aiGe@J u,fwifaewJt
h wGuf tckvkd tar&duef
Edik if eH @J urBmah iGa=u;avmu&J@ A[dXk mecsKyfv@kd ac:&r,hf
a0gvrf;rudk OD;wnfwu
kd yf 0JG if vm=uwmjzpfygw,f?
qif;&JrGJawr_udk b0a&pufvdk ayG@zuft
ouf&iS af e&wJh Armjynfjynfoal wGtaeeJ@ csr;f omvS
ygw,fqw
kd hJ tar&duefEikd if rH mS uav;aygi;f 17oef;
[m yHrk eS f tpm;taomuf&zd@k tuef@towfawG &Sd
aew,fqw
kd mudo
k &d &if tH=h oaumif; th=H oygvrd rhf ,f?
wu,fu 1929 ckEpS u
f rBmph ;D yGm;a&;uyf}u;D &J@ aemuf
ydik ;f rSm tar&duefEikd if t
H zd@k tqd;k 0g;qH;k bma&; uyf
}u;D eJ@ &ifqikd af e&ygw,fv@kd orRw ud,
k w
f ikd 0f efcx
H m;
&wJt
h ajctaerSm tvkyv
f ufrOhJ ;D a&/ pm;0wfaer_ vl
wef;raphol OD;a&/ aq;0g;ukor_vakH vmufpmG rcHpm;&
olOD;a& pwmwdk@[m wdk;oxufwdk;vmaeygw,f?
wuUov
kd b
f @JG &+y;D vd@k tvky&f mS r&wJjh y\em[m Arm
jynfrmS om &Sw
d m r[kwyf gb;l ? tar&duefrmS vnf;
bGJ@&trsm;tjym;wdk@ }uKHawG@ae=u&ygw,f? 'gawG
tm;vH;k [m tar&dueftyd rf uf(American Dream)
qdw
k mudk avSmifajymifaewmyJv@kd olw@kd u qd=k uyg
w,f??
'Dvy_ &f mS ;r_}u;D &J@ xl;jcm;csuw
f cku b,fEikd if H
a&;ygw/D b,fEikd if aH &;orm; urS OD;aqmifwmr[kwf
bJ omrefjynfoal wG ud,
k b
hf mompkpnf;+y;D aygi;f pnf;
tm;}u;D vm=uwm jzpfygw,f? olw@kd u,
kd o
f w
l @kd acgi;f
aqmifr&Sw
d v
hJ y_ &f mS ;r_v@kd qd=k uygao;w,f? 'Dvy_ &f mS ;
62
ta&;awmfy*Hk sme,f
r_xrJ mS yg0ifot
l rsKd ;tr,fawG uGjJ ym;rsm;jym;vSovdk touft
&G,af wGuvnf; vli,fawGcsnrhf [kwb
f J trsKd ;rsKd ;yg? rSeyf gw,f?
olw@dk awmif;qdck su[
f m enf;enf;r&Si;f vif;ovdak wmh jzpfaeEdik f
ygw,f? 'gayrJh aocsmwmu olw@kd awmif;qdak ewmu tajymif;
tvJjzpfygw,f? 'gjzifh olw@kd &nfreS ;f csu[
f m tvSr;f ra0;vGe;f bl;
vm;vd@k ar;aumif;ar;vmEdik yf gw,f? 'gq&kd if olw@kd u 'g[m c&D;
&Snf}uD;twGuf yxrajcvSrf; vSrf;wmvdk@ajym=uygvdrfhr,f?
aemuf wqufwnf; ajymwwfwmuawmh 'DajcvSr;f udk 'Dae@rS r
vSr;f &if rjzpfawmhb;l vk@d qdw
k mygy?J
'Dvy_ &f mS ;r_awG[m tm;aumif;vmwmeJ@tr# tae&m
&mrSm &Jt=urf;zufra_ wG qd;k qd;k 0g;0g;}uKHawG@vm=u&+yD; wcsKd @u
awmhvnf; 'ga=umihyf J qENjyyGx
J yJ g0ifoal wG ydrk sm;vmw,fv@kd
qk=d uygw,f? olw@kd qrD mS u vlxq
k ENjyyGu
J kd ArmjynfrmS vdk ppfwyf
eJ@ ESrd af vhr&Syd gb;l ? 'Dvkd Oya't& ESyd u
f yG af ewJ=h um;xJu aoqH;k
wmawG/ temw&jzpfwmawGrsm;vmawmh 'g[m Edik if aH wmfu
usL;vGew
f hJ Oya'jyifyu vlowfr_ (extrajudicial state murder)
vd@k wcsKd @uajymvm=uygw,f?
atmufwb
kd mv yxrESp0f ufxrJ mS xGuv
f mwJh 'Dvy_ f
&Sm;r_&J@yxrOD;qHk; w&m;0ifa=unmpmwrf;xJrSm pD;yGm;a&;
tiftm;jzihf tqH;k tjzwfay;aeoaa&G@ rnfonf'h rD u
kd a&pDurkd S
&rSmr[kwf vd@k qdx
k m;ygw,f? jynfov
l x
l x
k uf tjrwftpGe;f
udk t"duxm;onh/f trSew
f &m;txufrmS ud,
k u
f sKd ;udx
k m;onh/f
wef;wlr_ txufrmS zdEydS rf u
_ x
kd m;onhf aumfyakd &;&Si;f }uD;awGu
tpd;k &awGukd csKyu
f ikd v
f nfywfaeonhT
f tcsed w
f iG f u|Eykf w
f @kd Tae
&mod@k pk;kH a&muf&v
dS m=ujcif; jzpfonfvd@k vnf; tJ'pD mwrf;rSm
a=unmxm;ygw,f? pydeu
f v_yf mS ;r_&@J t"duau;a=umfow
H ck
uawmh ppfreS af om 'Dru
kd a&pD tck&&rnf (Democracia real
Ya) &,fv@kd jzpfygw,f?
olw@kd 'aD e@vy_ &f mS ;r_}u;D udk jrif&awmh touft&G,}f u;D
jrif+h yjD zpfwhJ tar&duefvt
l ykd ikd ;f uvlawG[m olw@kd i,fpOfu awG@
}uKHz;l wJh tbd"rRmq&m}u;D bufx&ef&yfqv
J u
f tp tqdak wmf
abmhb'f ikd v
f efe@J rif;orD;*sed ;f azmif'gtqH;k yg0ifc=hJ uwJh tar&duef
jynfoal wG&@J AD,uferfppfqef@usiaf &; v_y&f mS ;r_}u;D awGukd owd&
rd=uygw,f? a&&Snw
f u
kd yf v
JG @kd a=unmxm;wJh 'Dvy_ &f mS ;qENjyr_ukd
vrf;ray:rSm au;a=umfoaH wG[pfatmf/ vrf;av#muf=uwJh toGif
eJ@om awG@&wmr[kwyf gb;l ? wcsKd @uyvufazmif;ay:rSmwif jzpf
ovdk tdy&f mcif;tdyaf e=uwm? awG@&muGuv
f yfrmS oifwef;vdk yd@k cs
aewm/ tqdt
k wD; tuawGe@J qENazmfjyaewm/ tpm;taomuf
a0aewm/ aq;ukay;aewm pojzifyh pkH rH sKd ;pHek @J awG@=u&wmyg? tck
63
tcg wdu
k yf 0JG if vlxt
k aeeJ@ tvSLaiGawGe@J *k%jf yKtm;ay;pmawG
wzGzJ &JG &Sad e+y;D &J&@J rsu&f nf,Adk ;kH eJ@ ikwaf iG@ukd umuG,zf @kd rsuEf mS zH;k
awG/ apmifawG/ tpm;taomufawG/ aq;0g;awGuv
kd nf; wyHk
wacgi;f rjywfvufc&H &Sad ew,fv@dk od&ygw,f?
'Dv_yf&Sm;r_[m b,ftcsdefrSm b,ftajctaetxd
a&mufr,fqw
kd m rajymEdik af o;ayr,fh uae@txdawmh t&Sed f
t[keaf umif;pGmeJ@ Edik if w
H umudk ys@H omG ;aevd@k qifEo
J$ al wG[m
tm;wufae=uygw,f? 'g[ma&&Snf wdu
k yf jJG zpfw,f/ tJ'D t
wGuf jyifqifxm;=u&r,fv@kd vH@_ aqmfae=uygw,f? aemuf xl;
jcm;csuw
f cku 'Dvy_ &f mS ;r_}uD;[m Edik if t
H rsm;tjym;udk jyef@omG ;
wmeJ@tr# wdu
k yf 0JG ifoal wG[m olw@kd a'ou epfemcsuaf wGyg
xnho
f iG ;f awmif;qdv
k m=uwmyg? wenf;ajym&&if Edik if w
H um
vuQ%momru a'ovuQ%mygaqmifvmw,fqdkwmygyJ?
Oyrmqd&k if ruUqu
D rkd mS v_y&f mS ;=uolawG[m olw@kd jynfoal wG
xdwv
f ef@a=umuf&@HG ae&wJh rl;,pfaq;0g;*d%
k ;f }uD;awG&@J udpu
P kd
vnf; azmfxw
k =f uygw,f?
tpuawmh 'g[m aemifEpS rf mS usi;f yr,f t
h ar&duef
orRwa&G;aumufyu
JG s&if +y;D oGm;rSmyJv@kd wcsKd @uajym=uygw,f?
'gayrJh tckawmh 'g[m tar&duefwEdkifiHwnf;u v_yf&Sm;r_
r[kwaf wmhbJ Edik if w
H umvuQ%m aqmifvmawmh xnfo
h iG ;f
pOf;pm;p&mawG trsm;}u;D jzpfaeygw,f? aocsmwmwckuawmh
'Dwcg ay:xGuv
f mwJh v_y&f mS ;r_}u;D [m 1929 ckEpS q
f w
D ek ;f u urBmh
pD;yGm;a&;uyf}uD;wke;f u ay:xGucf w
hJ hJ tvkyo
f rm;wdu
k yf aJG wG
xuf }u;D rm;us,jf yef@+y;D Edik if aH &;vuQ%mvnf; ydak qmifygw,f?
tckwu
kd yf aJG wGu vuf&pdS epf}u;D txd OD;wnfwu
kd cf u
kd w
f m jzpfyg
w,f? ud,
k u
hf ,
kd u
f kd 'Dru
kd &ufvnf;r[kw/f &DywfAvpfuifvnf;
r[kw/f 'Dvykd gwED pS cf t
k m;+ydKifwphJ epfe@J vlawGun
kd mae/ qif;&J
atmifvyk af ewmudk qef@usiaf ewmjzpfw,fv@kd ajAmifa=unm+y;D
wdu
k yf 0JG if=uwm jzpfygw,f?
200*ckEpS w
f ek ;f u b%f}uD;awGa=umifh ay:cJw
h hJ pD;yGm;
a&;tusyt
f wnf;rSm tpd;k &u u,fwifv@kd b%f}u;D awG xGuf
aygu&f cJyh gw,f? tckwcgrmS awmh tpd;k &awGu,
kd w
f ikd f pD;yGm;a&;
tusyt
f wnf;qdu
k v
f mwmrd@k b%f}uD;awGuvnf; ru,fEikd /f
olwdk@udk,folwdk@vnf; ru,fEdkifeJ@ jynfolvlxktay: 0efawG
ydvm&muae ay:ayguv
f mwJh tHk ur_awG jzpfygw,f? olw@kd toH;k
tE_e;f twdik ;f ajym&&if tar&duefjynfaxmifp}k u;D a'goxGuaf e
yg+yD?
A=o
ta&;awmfy*Hk sme,f
EkdifiHwumha&;&m
a0gvrf;r r[kwf
igw@kd &@J vrf;r
=unf0if;
urBmywfoGm;wJh vrf;ay:EdkifiHa&;
atmufwb
kd mv 16 &ufae@u vrf;ay:Edik if aH &;[m urBmywf
oGm;jyefygw,f? tm&yfaEGO;D vkrd sK;d eJ@ rwlwmu 'Dwcg pjzpfw@J
Edik if [
H m qif;&JwEhJ ikd if H r[kww
f mygy?J qif;&JwEhJ ikd if H r[kwf kH
wifruygb;l ? urBmt
h csr;f omqH;k Edik if jH zpfwhJ tar&duefEikd if u
H
pwifayguzf mG ;vmwmyJ jzpfygw,f?
a0gvrf;rudk odr;f ydu
k =f uqdw
k v
hJ y_ &f mS ;r_[m pufwif
bm 16 &ufae@rmS pwifjzpfymG ;cJyh gw,f? v_y&f mS ;r_&@J &nf&,
G f
csuu
f awmh aumfyakd &;&Si;f }u;D awG&@J avmb&rRu}f u;D r_/ vlr_
w&m;r#wr_ uif;rJrh /_ 0ifaiGumG [r_e@J b%f}uD;awGe@J aumfykd
a&;&Si;f }u;D awGu tpd;k &tzG@J tay: v$r;f rd;k cs,v
f ,
S af er_awGukd
qef@usiu
f ef@uu
G =f uzd@k yJ jzpfygw,f? pwif+yD; r=umcifrmS yJ
tar&duefEikd if u
H r@}u;D awmfawmfrsm;rsm;qD jyef@omG ;ygw,f?
atmufwb
kd m 16 &ufae@rmS awmh Edik if t
H rsm;tjym;
u +rKd @}u;D awGrmS yg tvm;wluef@uu
G q
f ENjyyGaJ wG jzpfymG ; oGm;
ygw,f? Edik if aH ygi;f 82 Edik if u
H +rKd @}u;D aygi;f 951 +rKd @rmS uef@uu
G cf sD
wufyaJG wG jyKvkycf =hJ uygw,f? urBmv
h Ol ;D a&&J@ 1 om&Sw
d hJ
tcsr;f omqH;k vlwpkukd &nf!e ;f wJt
h aeeJ@ igw@kd [m 99
qdw
k hJ qdik ;f bkwaf wGukd uef@uu
G q
f ENjyolawGu udik af qmif=u
ygw,f? 'gt
h jyif t&if;&Sipf epfukd tqH;k owfavmh t&if;
&Sifpepf usqHk;ygap/ jynfolawGudk vGwfvyfcGifhay; pwJh
qdik ;f bkwaf wGuv
kd nf; udik af qmifvm=uwmudk awG@&ygw,f?
ta=umif ; &if ; rsm;
'Dvkd uef@uu
G yf aJG wG jzpfymG ;&wJh ta=umif;&if;awGu bmvJ
qdw
k mudk r=umrDuav;urS xkwjf yefvu
kd w
f hJ tar&duefEikd if rH S
e,l;a,mufwikd ;f eJ@ pDbt
D ufpo
f wif;Xmewd@k yl;wGaJ umuf,l
cJhwJh ppfwrf;&J@&v'fawGudk=unfh&if awG@&rSm jzpfygw,f?
tJ'pD pfwrf;t& tar&duefjynfoal wG&@J tpd;k &tay: t,Hk
t=unfuif;rJrh [
_ m tjrifrh m;qH;k jzpfaewmudk awG@&ygw,f?
ta&;awmfy*Hk sme,f
vlO;D a&pkpak ygi;f &J@ 1 &Sw
d hJ xdyq
f ;kH olu,fawG&@J tcGef
aumuf+y;D 0ifaiG[m 1979 ckEpS rf mS 0ifaiGppk ak ygi;f &J@ 8
om &S&d mrS 2007 ckEpS rf mS awmh 17 &Sv
d mw,f?
vlO;D a&pkpak ygi;f &J@ ig;yHw
k yHo
k m&Sw
d hJ wjcm;u,f0olawG
&J@ tcGeaf umuf+yD;0ifaiG[m 1979 ckEpS rf mS 0ifaiGtm;
vH;k &J@ 43 &S&d mrS 2007 ckEpS rf mS awmh 0ifaiGtm;vH;k &J@
53 jzpfvmw,f? useif g;yHak v;yH&k &Sw
d hJ 0ifaiGxuf
ydrk sm;oGm;yg+y?D
vlO;D a&&J@ ig;yHw
k yHjk zpfwhJ atmufajcu tqif;&Jq;kH awG
&J@ tcGeaf umuf+y;D 0ifaiGuawmh 1979 rSm 0ifaiGtm;
vH;k &J@ 7 &S&d mrS 2007 ckEpS rf mS awmh 5 od@k usomG ;
ygw,f?
vlO;D a&pkpak ygi;f &J@ ig;yHo
k ;kH yH&k w
dS hJ tv,ftvwfawG&@J
tcGeaf umuf+yD; 0ifaiG[m 1979 ckEpS rf S 2007 ckEpS f
twGi;f rSm 2 rS 3 avmuf usomG ;ygw,f?
vlOD;a&&J@ 1 om&SdwJh xdyfqHk;vlcsrf;omawG&J@0ifaiGudk
azmfjywJh *&yfzpfwckvnf; atmufrmS azmfjyvdu
k yf gw,f? 1930
ck r[mpD;yGm;ysuu
f yfumveJ@ 2008 pD;yGm;ysuu
f yfumvawGrmS
0ifaiGjrifhrm;=uwmudk awG@&rSmyg? 'ga=umifhvnf; jynfemrS
aiG&mS aumif;w,fv@kd qd=k uwmeJ@wyl gw,f?
65
ta&;awmfy*Hk sme,f
tvkyfvufrJhjy\em
2008 pD;yGm;ysuu
f yfa=umifh tckxufxd tar
&duef tygt0if Oa&myEdik if aH wGrmS tvkyv
f ufrahJ wG
wd;k rsm;aeygw,f? tar&duefEikd if rH mS tvkyv
f ufrhJ 91
&Syd gw,f? touf 25 ESpaf tmufq&kd if tvkyv
f ufrhJ
171 &Sw
d ,f?
Oa&mybHkaps;tzGJ@0ifEdkifiHawGrSm vli,ft
vkyv
f ufr[
hJ m ysr;f r#jcif; 209 &Sw
d ,f? pyderf mS qd&k if
a=umufcref;vdvd 462 &Sw
d ,f?
tajymif;tvJudkapmifhvdk@
'gawG[m 2008 pD;yGm;ysuu
f yfu pvmwJh t
usyt
f wnf;awGyJ jzpfygw,f? 'Dtcsuaf wGukd =unfjh cif;
tm;jzifh tckcsed x
f d emvefrxlao;wJt
h jyif ydak wmifq;kd
qd;k vmwmudk awG@&rSm jzpfygw,f? 'Dvt
kd usyt
f wnf;
qdu
k af ewm=umae+yjD zpfayr,fh bma=umifh tckrS 'Dvy_ f
&Sm;r_awG ay:vm&ovJv@kd ar;p&m &Syd gw,f?
tar&duefEdkifiHrSm tdkbm;rm; orRwa&G;
aumufy0JG ifawmh tajymif;tvJqw
kd hJ au;a=umfoeH @J
=unf0if;
66
ta&;awmfy*Hk sme,f
EkdifiHwumha&;&m
vrf;b,frjrif
&Jabmf_,Of
tar&duef jynfaxmifpk twku
d cf &H wJh pufwifbm 11 &uf ta&;
tcif; 10 ESpjf ynfah jrmufcyhJ g+y?D urBmu
h ek o
f ,
G af &; rk;d ar#mw
f u
dk f }u;D rsm;
{&mrzHkvHk; rD;ckd;vHk;}uD;rsm; t=um; +ydKusysufpD;oGm;wJh yHk&dyfrsm;
[mvnf; urBmwcGif ys@H E@HS +y;D wurBmvH;k &ifoyfa_ rm =unfrh qH;k jzpfchJ
&yg+yD?
pufwifbm 11 &ufwu
dk cf u
dk rf [
_ m ta&S@tv,fyidk ;f ukad &m/
tar&duefjynfaxmifpu
k adk &m urBm}u;D ukad &m t}u;D tus,f ajymif;
vJapcJyh gw,f? 'gayrJh 'Dtajymif;tvJawG[m b,fot
l wGuf tusKd ;&Sd
apcJo
h vJ? b,fo[
l m wu,fyJ Ekid cf /hJ jrwfco
hJ vJ? tvGeaf jym& cufyg
w,f?
t,fvfckduf'gacgif;aqmif tkdprmbifvm'if aoqHk;r_u
tar&duefawGtzk@d 'Dwu
dk cf u
dk rf t
_ ay: aemufq;kH rSm vufpm;acsvu
dk f
Ekid +f yDv@dk qkEd idk yf gw,f? 'gt
h jyif 'Dpufwifbm 11 &uf ta&;tcif;
+yD;aemuf tar&duefajray:rSm b,ft=urf;zuf wku
d cf u
dk rf r_ S rcH&
awmhbJ tJovkd tjzpftysut
f m;vH;k urBmw
h zufjcrf;u a'orsm;rSmyJ
jzpfysuaf ewm awG@&ygw,f? tar&duefw@dk &@J rzsuq
f ;D ypfEidk w
f hJ tHrh cef;
pGr;f tifudk jyaew,fv@dk ajymEkid yf gw,f?
wcsed w
f nf;rSmyJ tD&wfe@J tmz*efepPwefw@dk rmS vnf; tpk;d
&opfawG uk,
d yf idk t
f rsKd ;om;ppfwyfawGe@J wpHw
k &m wnf+idr/f wpHw
k
&mvH+k cKH aumif;rGev
f mwJh t&dyv
f uQ%mawG awG@ae&ygw,f? 'Dae&m
awGudk t&iftar&duef umuG,af &;0ef}u;D a':e,f&rf;pzD;vfu ESpf
&mpke@J cs+D yD; rajymif;vJwahJ 'ovk@d ac:a0:cJzh ;l ygw,f?
ok@d aomfvnf; t=urf;zuf0g'ukd vH;k 0tjrpfjyKwf acsre_ ;f
Ekid jf cif;r&Sad o;ygb;l ? t,fvcf u
dk 'f gtzG@J udk rzsuq
f ;D Ekid f rkH u urBmh
wjcm;ae&mrsm;jzpfwhJ qdrk mvD/ ,Drife@J ygupPwefpwJh a'oawGqD
ukad wmif ys@H E@HS a&muf&o
dS mG ;apcJyh gw,f? t=urf;zuf0g'orm; topf
awG tqufrjywfay:xGe;f ae+y;D tckvkd qufo,
G f a&;twwfynmawG
zGH@+zdK;wdk;wufaewJh umv}uD;rSm olwkd@wawG[m enf;trsdK;rsdK;eJ@
taemufwidk ;f Ekid if rH sm;twGi;f 0ifa&mufjzef@=uufvm=uygw,f?
tar&dueftaeeJ@ t=urf;zuform;rsm;tay: tay:pD;&
aecJ+h yDv@dk xifEidk pf &m&Sad yr,fh tcktcsed rf mS =unf&h wmawmh a&S@rwk;d
om aemufrqkwo
f m jzpfae&yHyk gy?J tar&duefawG&@J ypfrw
S [
f m
t=urf;zuform;rsm;omru t=urf;zuf0g' &J@ a&aomufjrpfuydk g jzpf
ygw,f? 'guawmh atmifjrifz@dk vrf; enf;ygw,f? taemufEidk if aH wGudk
rvkv
d m; rke;f wD;wJh t=urf;zuf0g',Ofaus;r_[m qif;&J+y;D acwfaemuf
uswhJ rGwpf vifa'orsm;rSm jzpfzsm;cHygw,f/ tar&dueftpk;d &u
olw@dk qifEaJ$ ewJh t=urf;zuf0g' wku
d zf suaf &;ppfy[
JG m ,Ofaus;r_csi;f
=um;u ydyuQr[kwyf gb;l vk@d qkcd +hJ yD; t=urf;zuf0g'&J@ 'kuaQ wGudk
cHpm;&wJah 'oawGrmS 'Dru
dk a&pDz@HG +zdK;zk@d / aexkid rf b
_ 0awG jrifw
h ufvm
apzk@d tultnDawG ay;cJyh gw,f? 'gayrJh 'Dwm0efudk xrf;aqmif&mrSm
tar&dueftzk@d Akv
d u
f svr$ ;f rk;d a&;oabmw&m;ukd ukid pf x
JG m;oa&G@
atmifjrifz@dk rvG,Ef idk b
f J cufc+J rJcufcaJ erSmygy?J
67
EkdifiHwumha&;&m
ta&;awmfy*Hk sme,f
tdENd,eJ@wkwfjynfudk
Ed_if;,SOf=unfhjcif;
at;jrifh
68
tdENd,
65 (vGecf w
hJ hJ 36 ESpu
f wkwEf ikd if &H @J tajctae)
66 (vGecf w
hJ hJ 33 ESpu
f wkwEf ikd if &H @J tajctae)
57 (vGecf w
hJ hJ 25 ESpu
f wkwEf ikd if &H @J tajctae)
63 (vGecf w
hJ hJ 25 ESpu
f wkwEf ikd if &H @J tajctae)
23 (vGecf w
hJ hJ 21 ESpu
f wkwEf ikd if &H @J tajctae)
05 (vGecf w
hJ hJ 18 ESpu
f wkwEf ikd if &H @J tajctae)
30 (vGecf w
hJ hJ 16 ESpu
f wkwEf ikd if &H @J tajctae)
13 (vGecf w
hJ hJ 11 ESpu
f wkwEf ikd if &H @J tajctae)
32 (vGecf w
hJ hJ 9 ESpu
f wkwEf ikd if &H @J tajctae)
14 (vGecf w
hJ hJ 8 ESpu
f wkwEf ikd if &H @J tajctae)
9 (vGecf w
hJ hJ 5 ESpu
f wkwEf ikd if &H @J tajctae)
13 (vGecf w
hJ hJ 5 ESpu
f wkwEf ikd if &H @J tajctae)
24 (vGecf w
hJ hJ 2 ESpu
f wkwEf ikd if &H @J tajctae)
wkwf
73
19
39
94
12
25
46
18
74
9
32
25
36
ta&;awmfy*Hk sme,f
(EkdifiHwumuGefjrLepfv_yf&Sm;r_ owif;aqmif;yg;)
,cif
qkAd ,
D ufjynfaxmifpak 'o&J@
vuf&u
dS mv
uGejf rLepfvy_ &f mS ;r_rsm;
cif a t;=unf j r
vGecf w
hJ hJ ESpf 20 ausmu
f qkAd ,
D ufjynfaxmifpk
+ydKuGo
J mG ;awmh "e&Sit
f awG;tac:ynm&Siaf wGu urBm
ay:rSm uGejf rLepf0g' tem*wfr&Sad wmhb;l ? rmhupf 0f g' ed*;kH
csKyfomG ;+yDq@dk w@J oH;k oyfcsuef @J urBmu
h eG jf rLepfvy_ &f mS ;r_udk
wku
d cf u
dk cf w
hJ ,f? "e&Siaf wG;ac:ynm&Siaf wG&@J oH;k oyfcsuf
[m vufawG@e@J uku
d n
f cD yhJ govm;? tajzu b,fvv
dk ?J
'Dae@ qkAd ,
D ufjynfaxmifpak [mif;a'orSm uGejf rLepf0g'
ouf0ifvy_ &f mS ;aeyHu
k dk pkpnf; wifjyvku
d yf gw,f?
1? ,cif qkdAD,ufjynfaxmifpka'o&Sd
EkdifiHtoD;oD;uuGefjrLepfygwDrsm;&J@t&if;cHtajctae
b,fvmk uGejf rLepfygw[
D m vuf&rdS mS Ekid if H
awmftpk;d & tm%mykid af wG&@J rSm;,Gi;f wJah y:vpDawGtm;
qef@usiaf &; &yfwnfcsuu
f dk qkyu
f idk x
f m;wJh wckwnf;
aom Ekid if aH &;ygwjD zpfw,f? 'DygwrD mS ,ck ygw0D if 2 aomif;
ausmf &Syd gw,f? trsKd ;om;v$waf wmftwGi;f rdryd gw&D @J
uk,
d pf m;vS,rf sm;&Sad e+yD; orRwEkid if &H @J acgi;f aqmife@J yl;
aygi;f aqmif&u
G af &; v#Kd @0u
S pf mG em;vnfr,
_ x
l m;+y;D b,f
vmk orRwEkid if &H @J orRw vlum&Siu
f &dk @J jynfwiG ;f jynfy
ay:vpDrsm;ukd wufwufuu axmufcyH gw,f?
armf'kdAm orRwEkdifiH uGefjrLepfrsm;&J@ygwD[m
,cif qkAd ,
D ufjynfaxmifpak 'otwGi;f tm%mjyefvnf
&&SdcJhzl;wJh wckwnf;aom uGefjrLepf0g' EkdifiHa&;ygwD
jzpfw,f? 'Dygw[
D m qufwu
dk f 7 ESpf tm%m&cJv
h @dk rdrd
69
ta&;awmfy*Hk sme,f
b,fvrdk S rwwfEidk yf gb;l ? 'Dvedk @J vuf0*J %
dk ;f tiftm;
awG[m Ekid if aH &;b0rSm wu,f=oZmoufa&mufa&;
twGuf }udK;pm;r_tjzpf 2009 'DZifbmrSm qk&d ,
S v
f pf
jynfolrsm;&J@wyfOD;ukd xlaxmifcJh=uw,f? 'DygwD[m
rdr&d @J vkyif ef;pOfoabmaqmifwhJ pmwrf;rSm rmhupf /f
vDeif0g'ukd rdrw
d @dk &@J awG;ac:,lqr_tajccHv@dk !ejf yxm;
w,f? ,cifvpfoal &;eD;,m; qkAd ,
D uf qk&d ,
S v
f pf orRw
Ekid if &H @J tjrifq
h ;kH qkAd ,
D ufobmywdtzG@J yxrtwGi;f a&;
rSL; &D*gaemhApfcsf - AvufpuD;pf&@J ajr; awmfol t*sw
D mhpf
- AvufpuD;pf u ygwu
D dk acgi;f aqmifygw,f?
umZufupPwef uGejf rLepfygw[
D m ygw0D if 5
aomif;ausm&f w
dS ,f? 2010 =o*kwv
f rwkid rf u
D &S,v
f D
cJyh gpif; - tblvu
D if;u 'Dygwu
D dk acgi;f aqmifygw,f?
,cktcg ygwAD [kad umfrwD yxrtwGi;f a&;rSL;tjzpf
*guspD pf - tmwmrlZmavmhAu
f wm0ef,al qmif&u
G af e
w,f? 'Dygw[
D m tm%mykid rf sm;eJ@ aphpyfvu
dk af vsma&;
ukd vufrcHEidk w
f hJ twku
d t
f cHygwD jzpfw,f? umZuf
upP wef Ekid if aH &;pepf&@J xl;jcm;csuu
f orRweJ@ eD;pyfwhJ
trdjynfEkid if aH &;ygwu
D Ekid if aH wmf&@J vlra_ &;/ Ekid if aH &;
b0twGi;f &Sd e,fy,ftoD;oD;rSm a&S@aqmiftcef;u
ae&m,lxm;r_ jzpfw,f? 'DtajctaeatmufrmS um
Zuf upPwefueG jf rLepfawG[m omrefjynforl sm;twGi;f
axmufcrH &_ &Sad &;ukd b,fvedk nf;eJ@rS aqmif&u
G v
f @dk rjzpf
Ekid af tmif tcuf}uHK ae&w,f?
um*spPwefuGefjrLepfrsm;&J@ygwD[m tvGef
wufwufuu v_yf&Sm;aqmif&Gufaew,f? ygwD0if
ta&twGuf waomif;ausm&f adS ew,f? ygw&D @J A[kd
aumfrwDOuUrSm tblqmrmxkAd pfcsf - rmqmvD,ufAf
jzpfw,f? 2010 um*spw
P ef ta&;tcif; ray:aygurf u
D
'Dygw[
D m orRwEkid if v
H w
$ af wmftwGi;f rdr&d @J v$waf wmf
uk,
d pf m;vS,t
f zG@J &Sad eygw,f? rsuaf rSmuf tajctae
atmufrmS ygw[
D m rdr&d @J ppfae&mukd b,fvrdk S xde;f r
xm;EkdifcJhygbl;? ta=umif;uawmh 'DEkdifiHtwGif; t
wkid ;f twm tvGe}f u;D rm;wJh uGejf rLepfqef@usiaf &; v_yf
&Sm;r_ ay:ayguv
f mvk@d jzpfygw,f? um*spw
P efueG jf rLepf
ygw&D @J ,cif acgi;f aqmif[m tzrf;cHvu
dk &f +y;D w&m;pD
&if pGcJ suw
f ifcv
H u
dk &f ygw,f?
wmhcrf pfepPwefe@J OZbufupPwef uGejf rLepfyg
wDw@dk [m xl;jcm;wJt
h ajctaeatmufrmS vkyif ef;rsm;ukd
vkyu
f idk f ae=uygw,f? wu,fawmh 'DygwD 2 ygwv
D ;kH [m
ajratmuftaetxm;rSmyJ &Sad e=uqJyg?
wm*spu
f pPwef uGejf rLepfygw[
D m tawmft
wef =oZm&Syd gw,f? ,cktcg ygw0D if aomif;tcsKd @
70
ta&;awmfy*Hk sme,f
&Sad eyg+yD? trsKd ;om;v$waf wmfe@J ygvrD ef tm%m taqmuf
ttHt
k wGi;f rSmyg rdrw
d @dk &@J uk,
d pf m;vS,rf sm; &&Sad eygw,f?
tmZmbkid *f sef uGejf rLepfygw[
D m 1991 rS 1993 txd
v_y&f mS ;r_ r&Scd b
hJ ;l ? 1993 Ek0d ifbmv/ tmZmbkid *f sef jynfo@l
wyfOD; tm%mjyKwfoGm;wJhtcsdefrSmawmh tmZmbkdif*sef
uGejf rLepfygw[
D m rdryd gwx
D al xmifwhJ uGe*f &ufudk usi;f yEkid f
cJw
h ,f? 1994 rwfvrSm 'Dygw[
D m Ekid if aH wmfxH rSwyf w
kH if
cGit
hf & rSwyf w
kH ifvu
dk +f y;D aemuf rdr&d @J vy_ &f mS ;r_rsm; jyefvnf&iS f
oefvmawmhw,f? ygw[
D m tkycf sKyfa&;tm%mukd ukid x
f m;
wJh tm%mykid rf sm;tm; tjyKoabmaqmifwhJ twku
d t
f cH
tjzpf &yfwnfvsu&f w
dS ,f? ygw0D if 1 aomif; 5 axmif
avmuf &Syd gw,f?
tmar;eD;,m; uGejf rLepfygw[
D mvnf; ygw0D if 1
aomif; 5 axmifavmuf&+dS yD; tm%mykid rf sm;eJ@ twku
d t
f cH
tjzpf &yfwnfvsu&f w
dS ,f?
a*sm*f s,
D m nD!w
G af &; uGejf rLepfygw[
D m tm%m
ykid rf sm;eJ@ raphpyfEidk w
f hJ twku
d t
f cHygwjD zpfw,f? 'Dygw[
D m
tvGe}f u;D rm;wJt
h usyt
f wnf;awGe@J &ifqidk af e&ygw,f? ygwD
A[kad umfrwD yxrtwGi;f a&;rSL;rSm qmvfAAdk pfcs-f tmAm&D
tmeD jzpfw,f?
a*sm*f s,
D mEkid if u
H ae awmif=oZmxD&m; orRwEdik f
iHe@J tbl[mZpf orRwEkid if q
H +dk y;D 2 Edik if H cGx
J u
G v
f mw,f? 'D2
Ekid if pH vH;k rSmvnf; uGejf rLepfygwrD sm;&J@ v_y&f mS ;r_rsm; &Sad eyg
w,f? tJ'u
D eG jf rLepfygwD 2 ygwv
D ;kH [m Edik if t
H oD;oD;&J@ vGwf
vyfa&; vrf;!eu
f dk axmufc=H uygw,f?
awmif=oZmxD&m; uGejf rLepfygw[
D m ygw0D if 1300
&Sw
d ,f? 'Dygw[
D m jynfwiG ;f jynfyay:vpDawGrmS orRwEkid if H
acgi;f aqmifyidk ;f eJ@ yl;aygi;f aqmif&u
G &f if; vkyo
f m;jynforl sm;&J@
aexkid rf b
_ 0 wk;d wufaumif;rGeaf &;/ Ekid if aH wmfvw
G v
f yfa&; tm
rcHcsuef @J trScD u
dk if;pGm zG@H +zdK;wk;d wufa&;wk@d udk ar#mv
f ifx
h m;
w,f? ygwD yxrtwGi;f a&;rSL; pwmeDpvmhA-f ,macgAh f vD
Apfcs-f acgch s,
f ufA[
f m awmif=oZmxD&m;orRwEkid if H v$wf
awmfOuUvnf; jzpfw,f?
tmbl[mZpf orRwEkid if H uGejf rLepfygw[
D m ygw0D if
1500 avmuf&w
dS ,f? ygw[
D m tbl[mZpf v$waf wmft
wGi;f rdrw
d @dk &@J vGwaf wmfu,
dk pf m;vS,rf sm; &Sad eygw,f? orRw
EkdifiH acgif;aqmifykdif;eJ@ eD;eD;uyfuyf yl;aygif;aqmif&Gufae
ygw,f?
71
cif a t;=unf j r
5-10-2011?
ukd;um;?
? rsufarSmufurBmeJ@ qkd&S,fvpf0g'
(2v w}udrfxkwf *sme,f) 2011 trSwf 4?
rSwfcsuf?
? emrnfrsm;ukd wkwfbmomrS
toHzvS,fxm;ygw,f?
ta&;awmfy*Hk sme,f
vDeif0g'eJ@ armftawG;tac:ukd
wzefavhvm&mrS &&Sdcsufukd
aqG;aEG;&ef wifjyjcif;
(NN)
72
ta&;awmfy*Hk sme,f
(2) u|eaf wmf&h &Scd suf
vDeif0g'eJ@ armftawG;tac:ukd topfwzef avhvmwm&J@ &nf
&G,cf suu
f tckacwfrmS e,fcs@J tcsi;f csi;f jzpfwhJ ppfyJG jzpfEidk af o;
ovm;qkw
d mukd pOf;pm;+y;D qk;H jzwfz@dk yg? Armjynf&@J awmfveS af &;
vrf; a=umif;twGuyf J pOf;pm;wmyg?
ppfjzpfEidk w
f ,fq&dk if vDeif-armfw@dk &@J awmfveS af &;ykpH H
acwfrukeaf o;bl;vk@d tajz&w,f?
ppfrjzpfEidk af wmhb;l qk&d if tJ'gawG acwfuek +f y?D wjcm;
wku
d yf JG omefopf (t&if;&Sipf epf wku
d zf suaf &;twGuf wku
d yf yJG Hk
pHopf) ukd }uHq=u&awmhr,f jzpfygw,f?
u|eaf wmfuawmh
acwfrukeaf o;bl;vk@d &&Syd gw,f?
'gayrJh k&mS ; wkww
f @dk e@J Armjynfu tajctae
taetxm;csi;f rwlv@dk Armjynf&@J tajctae taetxm;
t&yJ vufeufuidk af wmfveS af &; }uq
H &r,f? ('Dupd u
P dk aemifrS
wifjyygr,f? tckawmh pOf;pm;aeqJyg? Armjynf&@J Ekid if aH &;u
vnf; jzpfay:aeqJyg? ppftm%m&Sipf epfudk +ird ;f csr;f pGm zsuo
f rd ;f
Ekdif&if aumif;w,f? acgif;rmae&ifawmh vufeufukdifawmf
vSeaf &;vrf;yJ vky&f rSm vk@d yJ ,lqxm;ygw,f?)
Armjynfuvnf; t*Fvyd u
f v
dk edk D jzpfwmcsi;f wl=uvk@d
tdE,
dN &J@ Ekid if aH &;jzpfay:r_e@J yJ wlcyhJ gw,f? tdE,
dN ukyd J twk,l
avhvmcJhygw,f? 'kwd,urBmppf}uD; jzpfawmhrS Armjynfu
tdE,
dN eJ@ rwlawmhwmyg? wkwef @J yk+d yD; wlvmwmyg? (tdE,
dN /
wkww
f @dk u orkid ;f t& }uD;us,w
f hJ Ekid if }H uD;awGyg? Armjynfe@J
'Dae&mawGrmS om wlwmyg? c|wpf yG f b,fvrdk S rwlEidk yf gb;l ?)
tdE,
dN u *syef ukv
d edk D rjzpfcb
hJ ;l ? wkwef @J Armu
*syef&@J ukv
d edk D jzpfcw
hJ ,f? wkwjf ynfu }uD;w,f? wjynfv;Hk
ukad wmh *syefu rodr;f Ekid b
f ;l ? yifv,furf;k;d wef; wckv;Hk a&m/
twGi;f ykid ;f awGyg odr;f rdxm;wmyJ? Armjynfuawmh i,fw,f?
wjynfv;Hk todr;f cH&w,f? *syef@uv
dk edk D vk;H vk;H jzpfomG ;w,f?
tdE,
dN rSm zufqpfawmfveS af &; vufeufuikd w
f u
dk yf JG
vk;H 0 r&Sb
d ;l ? ArmeJ@ wkwrf mS &Sw
d ,f?
tdE,
dN eJ@Arm rwlw[
hJ mawG &Syd gao;w,f? 'gayrJh
ab;a&mufomG ;rSmrk@d ra&;awmhyg? aemiftvsO;f oif&h if wif
jyygr,f?
(tdE,
dN rSm jynfwiG ;f ppf rjzpfb;l ? ArmjynfrmS jzpfw,f?
bma=umifv
h ?J 'Dupd P tckxd wcsK@d t0ef;t0kid ;f rSm tjiif;yGm;qJy?J
u|eaf wmfw@dk 0if+y;D rjiif;ygb;l ? wrif a&Smifaewmyg? wckyJ ajym
csiyf gw,f? t_;H ay;ae&if/ tm%mykid t
f pk;d & vkyo
f r#udk ik@H caH e
&if b,fawmhrS jynfwiG ;f ppf rjzpfygb;l ? tm%mykid u
f atmufu
vludk a=umuf+yDvm;vk@d yJ ar;aerSmyg?)
urBmppf jzpfOD;rvm;
vDeif0g' armfpDwkef;tawG;tac:ukd xyfrHavhvm
&if;u 'Dar;cGef;ukd ar;csifvmygw,f? quf+yD;awmhvnf;
ar;cGe;f &J@tajzukd awG;=unfrh w
d ,f?
jzpfEidk w
f ,fv@dk yJ tajzxGuyf gw,f?
bma=umifh jzpfEidk o
f vJ?
e,fcs@J pepf &Sad evk@d y?J ta[mif;jzpfjzpf topfjzpfjzpf
e,fcs@J pepf &Sad eor# ppfjzpfz@dk a&cHajrcH &Sad eygw,f?
yxrurBmppf/ 'kwd,urBmppf wkduf=uwJhacwfu
ppfjzpfapwJh ta=umif;&if;cHu urBm}uD;ukd ol@yidk ef uf ud,
k yhf idk f
euf cGaJ 0=u&mu ta0rwnfv
h @dk x+y;D ppfwu
dk =f uwmyg? tck
vnf; ta0rwnfv
h @dk yJ ukeo
f ,
G af &;ppfaiGa&;a=u;a&;ppf
pwmawG jzpfaew,f? aoG;xGufoH,kdppf r[kwfayr,fh
ppfyw
JG yGw
J u
dk o
f vkd oJ}uD;rJ}uD; wku
d af e=uwmyJ?
wzufuvnf; ppftiftm;ukd wk;d cs@J ae=uw,f? vuf
euftiftm; awmifw
h if;atmif/ acwfrpD pfyw
JG yGJ wku
d Ef idk af tmif/
73
ta&;awmfy*Hk sme,f
uk,
d b
hf ufu tompD;&atmif }uHaewmyJ? qkid b
f mppfyJG
(Cyber War) qkw
d m jzpfaew,f? odyeH` nf;ynmrSm wzuf
vlxuf uk,
d u
f omatmif vkyaf e=uw,f? 'kw,
d urBmppf
wke;f u tEkjrLAk;H ukd tar&duefu ykid q
f idk v
f u
dk af wmh *syef 0yf
oGm;+yD; csucf si;f vufeufcs&wmrsK;d jzpfapcsi=f uvk@d +yKdiq
f idk f
ae=uwmyJ? tckacwfu tEkjrLAk;H &Sd eHk @J rvkaH vmufygb;l ?
wzufom;ukd 0yfoGm;apr,fh vufeuftopftqef;
wDxiG af e=u&w,f? topftqef; wDxiG +f y;D &ifvnf; prf;oyf&
w,f? 'ga=umifh ppfavhusirhf a_ wG c%c% vky=f uwmyJ? vuf
euftopftqef;ukd wu,fph pfyeJG @J prf;oyf=unfch siv
f @kd tuef@
towf&w
dS hJ ppfuav;awG wku
d af e=uw,f? pm&if;wckt&
qk&d if ppfat;acwfwek ;f u tar&duefwyfudk ppfwu
dk zf @dk v$w&f
wm (14) }udrf &Sw
d ,f? ppfat;vGeaf cwfrmS (22) }udrf &S+d yDv@dk
qkw
d ,f?
ppfat;acwf(14) }urd u
f uGejf rLepftE&m,fudk xde;f
csKyzf @dk v$w&f wm rsm;w,f? ppfat;vGeaf cwf(22) }urd u
f a&eH"mwfaiG@udk tkypf ;D zk@d v$w&f wm rsm;w,f? tckacwfrmS u v#yf
ppfprG ;f tm;&zk@d t"du vkt
d yfwmu a&eH-"mwfaiG@y?J (olw@dk u)
v#ypf pfr&S&d if aer&wJh vl@tzG@J tpnf;awG jzpfae+yD?
r=umrDu awG@vu
dk &f wJh umwGe;f wckrmS vpfAsm;a&eH
a=umifh tar&duefu vpfAsm;ukd usL;ausmw
f phJ pfxJ 0ifygae
w,f qkw
d o
hJ abm qGx
J m;wm awG@vu
dk w
f ,f?
Ekid if pH aHk umfyadk &;&Si;f }u;D rsm;&J@acwf
Ekid if pH Hk aumfyadk &;&Si;f }uD;awGu ody}f uD;w,f? ol@yidk f
qkid rf u
_ vnf; rsm;w,f? vkyif ef;eJ@ =oZmuvnf; odyu
f s,jf yef@
w,f?
pD;yGm;ysuf uyfqu
dk af wmhvnf; olw@dk udk tpk;d &u
ody}f uD;vGe;f vk@d tqk;H _;H t+yKdysurf cHEidk b
f ;l qk+d yD; jynfo@l
tcGeaf wGe@J 0ifu,fw,f?
yxrurBmppf/ 'kw,
d urBmppfwek ;f u &Scd w
hJ hJ t&if;&Sif
vuf0g;}u;D tkyf ukr%
` }D u;D awGqw
dk m[m tckacwf Ekid if pH aHk umf
ykad &;&Si;f }u;D awGe@J E_id ;f pm&if wu,ft
h ao;pm;uav;awGy?J
bmt&if;&Siaf wG&@J b%fawGuvnf; tckacwfrmS
odyu
f dk }u;D rm;vGe;f w,f? olw@dk ukid w
f ,
G u
f pm;aewJh aiGv;Hk aiG
&if;u a=umufcref;vdvd tar&duefa':vm x&Dv,
D aH ygi;f
(516) x&Dv,
D H &So
d wJ?h tJ'aD iGv;Hk aiG&if;u urBmph pk ak ygi;f GDP
&J@ (10) q &Sw
d ,fw?hJ 'g[m aiGa&;a=u;a&; uyfrqku
d rf D (2007)
u pm&if;yJ?
tJ'Dbmt&if;&SifawGa=umifhyJ urBmhpD;yGm;a&;/
aiGa&; uyfqu
dk w
f myg? 'gayrJh t&if;&Sit
f pk;d &awGu olw@dk udk
vnf; jynfo@l tcGeaf wGe@J u,fwifay;w,f? cGuaf ysmufol
awG&@J aiGe@J olaX;oabFmrarSmufatmif u,fwo
hJ abmygy?J
t&if;&Sipf epf urBmv$r;f aewJah cwfr@dk yk+d y;D qk;d vdrrhf ,f?
urBmppf jzpfapr,fh peufwaH wG[m ae&mwumrSm
&Sw
d ,f? yxr 'kw,
d urBmppf jzpfapwJh peufwu
H Oa&myrSm
csn;f &Scd w
hJ myJ?
tckawmh ae&mwumrSm &Sdw,f? tm&SrSmjzpfzkd@
tvm;tvm &Sw
d ,f? y%mr qk&d ,
S v
f pftqifh wkwef *g;
Ek;d xvmwmu +cdr;f ajcmufrw
_ ckv@dk taemuftyk pf u
k jrifae
w,f? avmavmq,fawmh yg0gtaysmh vGeyf JG yJ jzpfaewmyg?
yg0gtrmu aemufu,
G rf mS yJ &Sad eao;w,f?
enf;ynmawGuvnf; wk;d wufvmawmh jrifjh rifyh sEH idk f
kHrubl;/ a&atmufajratmufukdvnf; eufeufwl;EkdifwJh
tcsed jf zpfv@dk ajratmufa&atmuf o,HZmwtwGuf u|e;f
uav;awGudk olyidk u
f ,
dk yf idk f tjiif;yGm;aew,f? b,fbufurS
av#mrh ,ft
h vm;tvm r&Sb
d ;l ? peufwH rD;pGEJ idk w
f hJ tajctaeyJ?
vD e if 0 g' armf t awG ; tac:[m urB m ppf t ajctaerS m
rmhupf 0f g'ukd wk;d cs@J jcif; jzpfw,f?
t&if;&Sipf epf uyfqu
dk af wmh rmhupf 0f g' wausmjh yef
w,f? urBmppftajctaeuae urBmppf jzpfvm&if vDeif0g'
armftawG;tac: wausmjh yefrmS yJ?
wausmjh yefwmu "mwfjym; tyfa=umif;xyfovkd
xyfjyefwvJvJ 'gcsnf;yJ jyefjzpfwmrsKd; r[kwfbl;? topf
tqef;ykpH eH @J jzpfrmS yg?
yxrurBmppf jzpfv@dk yJ vDeif0g' ay:wmyg? 'kw,
d
urBmppf jzpfv@dk yJ vDeif0g'udk wkwv
f uQ%meJ@ aygi;f pyfwhJ armf
tawG;tac: ay:wmyJ? wwd,urBmppf jzpfc&hJ ifvnf; vDeife@J
armfw@dk &@J 0g'tawG;tac:ukd wk;d cs@J wm rkcs jzpfrmS yg? ?
74
ta&;awmfy*Hk sme,f
avhvma&;
uGefjrLepf0g'. rlrsm;
z&uf'&pf tde*f ,f
75
wnf&q
dS J vl@tzG@J tpnf;udk ajymif;vJapEdik +f y;D yk*v
~ u
d ydik q
f ikd rf u
_ kd
tqif&h &dS dS zsuo
f rd ;f Edik yf gvrd rhf nf?
18? TawmfvSefa&;. a&S@vrf;a=umif; rnfodk@ &Sdyg
oenf;?
t"dutm;jzifh TawmfveS af &;u 'Dru
k d a&pDz@J Gpnf;yHw
k &yfukd
wnfaxmifrmS jzpf+yD; Tenf;jzifh ypPn;f rJrh sm;. Edik if aH &;tkyf
csKyfru
_ kd wdu
k f u
dk af omfvnf;aumif;/ oG,0f u
kd I
f aomfvnf;
aumif; xlaxmifygvrd rhf nf? wdu
k f u
dk t
f aejzifh ypPn;f rJrh sm;u
vlxx
k rJ mS trsm;pkjzpfaeonfh t*FvefwiG f jzpfonf? oG,f
0du
k I
f qd&k v#if trsm;pkvx
l }k u;D xJrmS ypPn;f rJrh sm;omru ,ck
tcg ypPn;f rJrh sm;tjzpf usqif;vm+y;D wd@k .Edik if aH &; tusK;d
pD;yGm;tm; ypPn;f rJrh sm;tay: ydI
k ydI
k rScD v
kd m&+yD; xd@k a=umifh
ypPn;f rJrh sm;. awmif;qdck surf sm;ESihf rdrw
d @kd u,
kd rf rd w
d @kd qDavsmf
oifah wmfvmEdik o
f nfh v,form;av;rsm;ESihf "e&Siaf ygupf rsm;
yg yg0ifaom jyifopfEiS hf *smreDw@kd wiG f jzpfonf? TtwGuf
'kw,
d wdu
k yf JG vdt
k yfaumif;vdt
k yfEikd af omfvnf; tusK;d jzpf
xGe;f r_uawmh ypPn;f rJrh sm;. atmifyo
JG mv#if jzpfayvdrrhf nf?
ypPn;f rJrh sm;tzd@k 'Dru
kd a&pDqo
kd nftm; yk*v
~ u
d ydik f
qdik rf u
_ kd wdu
k zf suo
f nfah e&mrSmESihf ypPn;f rJrh sm;. aexdik rf _
b0udk tmrcHonfh ae&mrsm;rSm toH;k jyKaomenf;emrsm;
tjzpf wdu
k f u
dk t
f oH;k rjyKEdik v
f #if rnfonfw
h efz;kd r# r&Sad cs?
wnf&q
dS J qufqaH &;rsm;. vdt
k yfaom tusK;d qufrsm;tjzpf
ay:xGuv
f maom t"duajcvSr;f rsm;rSm atmufyg twdik ;f
jzpfonf?
1? yk*v
~ u
d ydik q
f ikd rf u
_ kd taumuftcGerf sm; wd;k wuf
aumuf,jl cif;/ tarGct
H cGef }uD;av;pGm aumufcjH cif;/ nD
tpfuakd rmifErS rsm;rS wqifq
h if;oufaom (nD/ wl pojzif)h
tarGcpH m;cGihf y,fzsujf cif;/ zdtm;ay; acs;,ljcif; pojzifw
h @kd jzifh
ta&;awmfy*Hk sme,f
uef@owfjcif;?
2? ajrydik &f iS rf sm;/ pufyHk ikd &f iS rf sm;/ oabmFEiS hf rD;&
xm; vkyif ef;&Si}f u;D rsm;xHrS wd@k yikd f ypPn;f rsm;udk Edik if aH wmf
pufrv
_ yk if ef;rsm;ESihf +ydKifqikd jf cif;jzifv
h nf;aumif;/ tmrcH
pmcsKyfrsm;omefjzifh avsmfa=u;rsm; ay;jcif;jzifhvnf;
aumif;/ wjznf;jznf; odr;f ,ljcif;?
3? jynfov
l x
l t
k rsm;pk}uD;udk qef@usio
f nfh jynf
ajy;rsm;ESihf olyek rf sm;. ypPn;f rsm;udk odr;f ,ljcif;?
4? trsm;ydkifajrrsm;/ tvkyfkHESifh pufkHrsm;wGif
ypPnf;rJhrsm;udk tvkyfcef@tyfjcif;ESifh tvkyform; tzGJ@
tpnf;rsm; xlaxmifjcif;jzifh vkyo
f m;rsm;t=um; +ydKifqikd f
r_ukd tqH;k owfapjcif;/ tvkyf yHk ikd &f iS rf sm;udk tcsed t
f xd
qufvuf&Sdaeao;ygu EdkifiHawmfu axmufyHhxm;onfh
vpmE_e;f jrift
h wdik ;f ay;aqmifap&rnf?
5? yk*v
~ u
d ydik q
f ikd rf _ vH;k 0zsuo
f rd ;f +yD;onfh tcsed f
txd vl@tzG@J tpnf;0if tm;vH;k tm; tvkyv
f yk &f ef wlnD
aom wm0ef0wW&m;&Sjd cif;/ pufrw
_ yfz@JG rsm; txl;ojzifh v,f
,mtwGuf zG@J pnf;jcif;?
6? EdkifiHawmft&if;tESD;jzifh EdkifiHawmfb%frsm;
rSwqifh twd;k E_e;f ESihf aiGa=u;xkwv
f yk jf zef@jzL;r_pepfukd Edik if H
awmfvufxw
J iG f pkpnf;jcif;ESihf yk*v
~ u
d b%frsm;ESihf b%fol
a; tm;vH;k udk zdEydS jf cif;?
7? Edik if aH wmfyikd f pufrHk sm;/ tvkyf rHk sm;/ rD&xm;ESihf
oabFm ta&twGuu
f kd wd;k jri jhf cif;/ xGe,
f ufpu
kd yf sK;d &ef v,f
ajropfrsm; azmfjcif;ESihf xGe,
f ufpu
kd yf sK;d +yD; v,fajrrsm;udk
wd;k wufaumif;rGeaf pjcif;- tm;vH;k onf Edik if aH wmf. pDrcH ef@
cGrJ a_ tmufu vkyt
f m;pGr;f tm;pkEiS hf t&if;tES;D }u;D xGm;r_EiS hf
nDr#onfh tcsK;d tpm;twdik ;f jzpf&rnf?
8? Edik if aH wmf. ukeu
f sp&dwjf zifh Edik if aH wmf. tzG@J
tpnf;rsm;wGif uav;oli,ftm;vH;k rdcif&ifciG rf S xGucf mG
Edik o
f nfh tcsed rf pS +y;D ynmoif=um;cGi/hf ynmoif=um;jcif;ESihf
xkwv
f yk af &; twlwuG vkyaf qmifjcif;?
9? Edik if aH wmfyikd af jrrsm;ESihf eef;awmf}uD;rsm;udk puf
r_vyk if ef;ESihf v,f,mvkyif ef;wd@k rmS yg0ifvyk af qmifaeonfh
76
ta&;awmfy*Hk sme,f
azmifydwfaqmif;yg;