PARABOLA Parabola je skup taaka u ravni sa osobinom da je rastojanje svake take od jedne stalne take (ie) jednako odstojanju

te take od jedne stalne prave (direktrise).

y

y 2 = 2 px

F(

p ,0) 2

x =

p
2

p F ( , 0) je ia parabole. 2 p p Prava x = je direktrisa parabole ili x + = 0 . 2 2 Odstojanje take F od direktrise obeleava se sa p i naziva se parametar parabole.

Koordinatni poetak je teme parabole. Jednaina parabole je

y 2 = 2 px

Naravno, ova parabola se najvie prouava , a da vas ne iznenadi evo i ostalih parabola:

p F (0, ) 2 p F ( , 0) 2
x x

p y= 2

x=

p 2

y=

p 2

p F (0, ) 2

y 2 = 2 px

x 2 = 2 py

x 2 = 2 py
www.matematiranje.com

Primer 1. Data je parabola y 2 = 4 x . Kroz njenu taku M(-2,-1) postaviti tetivu koja je tom takom prepolovljena.

Postavimo najpre problem, skicirajui ga...

y2 = 4 x
y

B(x ,y )

-2 M

x
-1

A(x ,y )

Neka je AB traena tetiva. Taka M je sredina dui AB pa mora da vai:

x1 + x2 = 2 x1 + x2 = 4 2 y1 + y2 = 1 y1 + y2 = 2 2 Take A i B pripadaju paraboli , pa njihove koordinate moemo menjati umesto x i y u jednaini parabole:
A( x1 , y1 ) y 2 = 4 x y12 = 4 x1 B ( x2 , y2 ) y 2 = 4 x y2 2 = 4 x2

Na ovaj nain smo dobili 4 jednaine sa 4 nepoznate. Moemo traiti koordinate taaka A i B ali je pametnije samo y y nai koeficijent pravca prave koja prolazi kroz AB i onda upotrbiti jednainu prave kroz jednu taku. k = 2 1 x2 x1

y12 = 4 x1 y2 2 = 4 x2 oduzmemo od druge prvu jednainu y2 2 y12 = 4 x2 (4 x1 )

( y2 y1 )( y2 + y1 ) = 4 x2 + 4 x1 ( y2 y1 )(2) = 4( x2 x1 ) znamo da je y2 + y1 = 2

y2 y1 =2 x2 x1 Sada jednaina prave kroz jednu taku M(-2,-1) y y0 = k ( x x0 ) y (1) = 2( x (2)) y +1 = 2x + 4 y = 2x + 3 Evo jednaine traene tetive!
www.matematiranje.com

Prava i parabola

Slino kao kod krunice , elipse i hiperbole da bi odredili meusobni poloaj prave i parabole, reavamo sistem jednaina:

y = kx + n i
-

y 2 = 2 px

Ako sistem nema reenja , onda se prava i parabola ne seku, to jest p < 2kn Ako sistem ima dva reenja, onda prava see parabolu u dvema takama p > 2kn Ako sistem ima jedno reenje, prava je tangenta parabole i zadovoljava USLOV DODIRA:

p = 2kn

Napomena
Ako nam trae tangentu pararbole u datoj taki ( x0 , y0 ) na pararboli , onda imamo gotovu formulu:

y y0 = p( x + x0 )
Primer 2. U kojoj taki parabole y 2 = 16 x je tangenta nagnuta pod uglom od 1350 prema x-osi.
Obeleimo tu taku sa ( x0 , y0 ) . Tangenta e biti y y0 = p( x + x0 ) , odnosno ,iz jednaine parabole je 2p = 16 p=8

y y0 = 8( x + x0 ) y y0 = 8 x + 8 x0 y= k= 8x 8 x+ 0 y0 y0 8 y0

Nali smo koeficijent pravca te prave , a kako je

k = tg k = tg1350 k = 1

k=
Onda je

8 y0 8 y0 = 8 y0
www.matematiranje.com

1 =

Ovu vrednost zamenimo u jednainu parabole i imamo:

y 2 = 16 x
(8) 2 = 16 x 16 x = 64 x=4 Dakle, traena taka na paraboli je ( 4, -8)

Primer 3. Napisati jednainu tangente parabole y 2 = 12 x ako je poznato da je paralelna sa pravom 3x y 4 = 0

traena prava

y=3x-4

Kako je naa prava paralelna sa datom , one imaju isto k (uslov paralelnosti)
3x y 4 = 0 y = 3x 4 k =3

Naa traena prava je dakle y = 3x + n , a n emo nai pomou uslova dodira Iz parabole je y 2 = 12 x 2 p = 12 p = 6
p = 2kn 6 = 2 3n 6 = 6n n =1

Reenje je y = 3x + 1
www.matematiranje.com

Primer 4. Napisati jednaine zajednikih tangenti krivih y 2 = 4 x i x 2 + y 2 2 x 9 = 0

Da najpre sredimo krunicu
x2 + y 2 2 x 9 = 0 x2 2 x + y 2 9 = 0 x2 2 x + 1 1 + y 2 9 = 0 ( x 1) 2 + y 2 = 10 p = 1, q = 0, r 2 = 10 Neka je traena tangenta y = kx + n . Ona mora da zadovoljava i uslov dodira sa parabolom i sa krunicom . Iz jednaine parabole y 2 = 4 x je 2p = 4 , pa je p = 2 Ovo zamenimo u uslov dodira p = 2kn 2 = 2kn

kn = 1 Sada uslov dodira za krunicu r 2 (k 2 + 1) = (kp q + n) 2 10(k 2 + 1) = (1 k + n) 2 10(k 2 + 1) = (k + n) 2 Dobili smo dve jednaine sa po dve nepoznate,pa reavamo sistem
10(k 2 + 1) = (k + n) 2 kn = 1 n= 1 k

1 10(k 2 + 1) = (k + ) 2 k 2 k +1 2 10(k 2 + 1) = ( ) k (k 2 + 1) 2 10(k 2 + 1) = k2 10k 2 = k 2 + 1 9k 2 = 1 1 1 1 k 2 = k1 = , k2 = 9 3 3

www.matematiranje.com

Vratimo se da naemo n kn = 1 1 k1 = n1 = 3 3 1 k2 = n2 = 3 3 Jednaine tangenti su

1 t1 : y = x + 3 3 1 t2 : y = x 3 3 Zato nam se javljaju dva reenja? Pa ako skiciramo problem, vidimo da je to oigledno...

www.matematiranje.com