You are on page 1of 42

concreto leve estrutural

Joo Adriano Rossignolo

concreto leve

tipos

celular

sem finos

agregados leves

concreto leve

estrutural

concreto leve estrutural (CLE)


< 2000 kg/m3 fc > 17 MPa

(NBR6118 e NM35)

concreto leve

estrutural

| aplicaes |

Edificaes de mltiplos pavimentos: em locais com solo com baixa capacidade de suporte e com a finalidade de reduzir as solicitaes estruturais ocasionadas pelo peso prprio; Construes pr-fabricadas: com a finalidade de beneficiar o transporte e a montagem das peas; Estruturas especiais: estruturas flutuantes, pontes e coberturas de grandes vos.

resgate histrico

concreto leve

marco histrico -

| Panteo de Roma |
cpula 42 m de dimetro 110 125 D.C. agregado: pedra pomes

concreto leve

marco histrico -

|1918 patente agregados leves (Stephen J. Hayde)|

|embarcaes|
USS SELMA
USA -1919 fc = 35 MPa = 1700 kg/m3 Durabilidade
80 anos

USA 2a Guerra 488 navios

concreto leve

marco histrico -

|1929 edifcios|

Edifcio da Southwestern Bell Telephone Company, em Kansas, nos EUA.

Hotel Chase-Park Plaza, em St. Louis, nos EUA.

agregados leves

agregado produo leve agregados leves

forno rotativo

sinterizao

Leca

Liapor

Perlita

Lytag

agregado camada externa leve agregados leves

(a)
sinterizao forno rotativo

(b)

Fonte: ZHANG e GJRV, 1991

agregado camada externa leve agregados leves

Fonte: ZHANG e GJRV, 1991

agregado camada externa leve agregados leves

agregado leve

matriz

Fonte: EUROLIGHTCON, 2000

agregado CINEXPAN leve agregados leves nacional

Ec RC Abs

Ec: 10 a 16 GPa RC (esmag): 8 a 20 MPa Abs gua: 3-5% (2h) 6-10% (1dia)

agregado leve nacional

camada externa

MEV Fonte: ROSSIGNOLO, 2003

agregado leve nacional

camada externa

MOT

Fonte: ROSSIGNOLO, 2003

concreto com agregados leves

o qu muda no concreto?

concreto leve

dosagem

novos parmetros:
Massa especfica do concreto Absoro de gua dos agregados (a/agl efetiva) Consumo de cimento (300 550 kg/m3)

cuidados com segregao coeso da mistura

mtodos: CEB/FIP (1977), ACI (1997) e EUROLIGHTCON (2000)

concreto leve

estado fresco

|mistura| mtodo para agregado nacional


adicionar agregados no final sem saturao prvia

saturao prvia do agradado


abs > 10% 1dia concreto bombeado

|transporte|

cuidado com segregao!

concreto leve

estado fresco

NBR9606

10

concreto leve

estado fresco

adensamento

Fonte: VIEIRA, 2000

concreto leve

cura

reservao de gua cura interna


(AL-KHAIAT e HAQUE, 1998)

cura trmica
perodo maior ou velocidade de elevao menor

11

concreto leve

resist. compresso x massa especfica

60

Resistncia compresso do concreto leve (MPa)

ROSSIGNOLO (2003)

50

40
GOMES NETO (1998) EVANGELISTA et al. (1996)

30

20 1400

1500

1600

1700

1800

Massa especfica do concreto leve (kg/m 3)

* ZHANG e GJRV (1991): 102 MPa 1700 kg/m3

(FE = 60)

(C = 550 kg/m3)

concreto leve

resist. compresso x tamanho do agregado

45

Resistncia compresso do concreto (MPa)

40

35

30

25

20 8 10 12 14 16 18 20

Dimenso mxima caracterstica da argila expandida (mm)

Fontes: Rossignolo et al., 2003; Rossignolo; Oliveira, 2007.

12

concreto leve

agregado leve fator limitante

50 45
Resistncia do Concreto (MPa)
agr. tradicional

40 35 30 25 20 15 10
10 15 20 25 30 35 40 45 50 Re s is t ncia da argam as s a (M Pa)
agr. leve

Fonte: ROSSIGNOLO, 2006

concreto leve

agregado leve fator limitante

Fonte: ROSSIGNOLO, 2006

13

concreto leve

agregado leve fator limitante

35 Resistncia Compresso do Concreto aos 28 dias (MPa)

30

25

R2 = 0,92

20 R2 = 0,99

15

10 250

300 350 400 450 500 Consum o de Aglom erante (kg/m 3)

550

Fonte: ROSSIGNOLO, 2006

concreto leve

resistncia trao

resistncia trao por compresso diametral


5 10% resistncia compresso

resistncia trao na flexo


7,5 12% resistncia compresso

Referncia ACI 318 (1995) ACI 318 (1995) CEB/FIP (1977)

Resistncia trao (MPa) Compresso diametral 0,42.fc 0,5 0,48.fc 0,5 0,23.fcu
0,67

Flexo 0,46.fc 0,5 0,53.fc 0,5 0,46.fcu


0,67

Observaes Agregado leve Areia e agregado leve -

14

concreto leve

mdulo de deformao

aprox: Ec = . Ec

= c /2500 (kg/m3)

Referncia NS 3473 (1998) ACI 318 (1995) BS 8110 Part.2 (1985) CEB (1978)

Equao * Ec = 9.5 . fcck0,3. ( / 2400)1,5 [GPa] Ec = 0,043 . 1,5 . fc0,5 [MPa] Ec = 1,7 . ( / 1000)2 . fck0,3 [GPa] Ec = 1,6 . 2 . (fcck + 8) 0,33.10-6 [GPa]

Observaes fcck < 85 Mpa fc < 41 Mpa -

Ec = 0,049 . 1,5 . fc0,5 (MPa)


. Ec= mdulo de deformao = massa especfica (kg/m3) fc = resistncia compresso

Fonte: ROSSIGNOLO, 2003

concreto leve

tenso x deformao

50 45 40 63 dias 7 dias

comportamento linear at
Tenso (MPa)

35 30 25 20 15 10 5 0

aprox 80% tenso de ruptura

Fonte: ROSSIGNOLO, 2003

1 2 -3 Deformao (x1 0 )

15

concreto leve

retrao por secagem

1000

Retrao ((m/m). 1 0 -6 )

900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 0 100 200

Limite superior

Limite infeior

300

400

Idade (dias)

Fonte: HOLM e BREMER, 1994

concreto leve

durabilidade

a. alta porosidade/baixa permeabilidade

b. poroso/alta permeabilidade

c. poroso/no permevel

d. baixa porosidade/alta permeabilidade

16

concreto leve

durabilidade

matriz

interface agregado

Agregado

Matriz

Fonte: ROSSIGNOLO, 2003

concreto leve

durabilidade x zona de transio

Argamassa

Zona de Transio

Argamassa

Zona de Transio

Agregado (basalto)

Agregado (argila expandida)

concreto (a/agl = 0,40)

zona de transio
basalto = 55m argila exp. = 25m (melhor qualidade) Fonte: ROSSIGNOLO, 2006

17

concreto leve

durabilidade x zona de transio

basalto (MOT)

arg. exp.(MOT)

Fonte: ROSSIGNOLO, 2004

concreto leve

documentos normativos

Pas Brasil

Especificao NM 35 ABNT. Agregados leves para concreto estrutural Especificaes, 1995 ACI 211.2-98. Standard Practice for selecting proportions for Structural Lightweight Concrete, 1998 ACI 213R-87. Guide for Structural Lightweight Aggregate Concrete, 1987 ACI 213R-87Rev. Proposed revisions, 1995 ACI 318-95. Code Requirements for Structural Concrete and Commentary, 1995 ACI 304.5R-91. Batching, Mixing, and Job Control of Lightweight Concrete, 1991 ACI SP-136. Structural Lightweight Aggregate Concrete Performance, 1992 ASTM C330-89. Standard Specification for Lightweight Aggregates for Structural Concrete NS 3420. Specification texts for building and construction, 2nd edition 1992 NS 3473. Concrete structures. Design rules, 5th edition 1998 NS 22. NCA Publ. N22. Lightweight Aggregate Concrete. Specif. and Guidelines. 1999 BS 3797. BS Specifications for LWA for Masonry units and Structural Concrete BS 8110. British Standard BS 8110:1985 Structural use of concrete JASS 5. Reinforced Concrete Work, 1997 JSCE Chapter 19. Lightweight Aggregate Concrete 1986, revised 1996 JIS A 5002. Lightweight Aggregates for Structural Concrete 1978, revised 1999 DIN 1045. Stahlbetonbestimmungen, 1988 DIN 4219. Leichtbeton und Stahlleitchtbeton mit geschlossenem Gefge 1979, Teil 1,2 DIN 4226. Zuschlag fr Beton 1983, Teil 1,2,3. DIN 4227 T 4. Spannbeton; Bauteile aus Spannleichtbeton, 1986

EUA

Noruega

Inglaterra

Japo

Alemanha

18

aplicaes
edificaes pr-fabricados pontes coberturas estruturas flutuantes

Edifcio Australia Square Skyscraper


(Sidney-Austrlia) - 1967

Edifcio Australia Square Skyscraper (Sidney-Austrlia): 1) Execuo de um pavimento tipo - o concreto leve foi aplicado nos moldes incorporados (pr-fabricados) dos pilares e vigas externas e na concretagem in loco dos pilares, vigas radiais e lajes; 2) Edificao concluda (1967). Fonte: CEMBUREAU, 1974.

19

Centro Taymond-Hilliard
(Chicago, EUA) - 1966

Edifcio Hotel Hilton Palcio del Rio


(Texas-EUA) - 1968

Edifcio Hotel Hilton Palcio del Rio (Texas-EUA), construdo com mdulos (quartos) pr-fabricados em concreto leve sobrepostos e engastados em um ncleo central e em duas paredes laterais executadas em concreto tradicional: 1) Montagem da armadura do mdulo; 2) Transporte do mdulo; 3) e 4) Instalao dos mdulos; 5) Edificao concluda (1968). Fonte: CEMBUREAU, 1974.

20

Edifcio Shell Plaza 1


(Houston-EUA) - 1969

Edifcio Shell Plaza 1 (Houston-EUA): 1) Execuo integral da estrutura moldada in loco utilizando concreto leve; 2) Edificao concluda (1969). Fonte: CEMBUREAU, 1974.

Edifcio da Administrao da Usina Eltrica do Nordeste da Alemanha


(Hamburgo-Alemanha) - 1969

Edifcio da Administrao da Usina Eltrica do Nordeste da Alemanha (Hamburgo-Alemanha) executado com estrutura suspensa, em concreto leve, sobre tirantes engastados em arco executado em concreto tradicional: 1) Execuo dos arcos e da estrutura suspensa; 2) e 3) Edificao concluda (1969). Fonte: CEMBUREAU, 1974.

21

Edifcio administrativo da BMW


(Munique-Suia) - 1972

Edifcio administrativo da BMW (Munique-Suia): 1) Ncleo estrutural composto por quatro colunas executadas em concreto tradicional; 2) e 3) Ilustrao da execuo das lajes (com elementos pr-fabricados de concreto leve) suspensas por um sistema de vigas no topo do edifcio; 4) 3) Edificao concluda(1972). Fonte: CEMBUREAU, 1974.

Library Tower
(Los Angeles-EUA) - 1990

Nationsbank
(Charlotte-EUA) - 1994

Museu Guggenheim
(Bilbao-Espanha) - 1997

Lajes em CLE
Alt = 305m

Estrutura em CLE
fc = 50 MPa = 1900 kg/m3 C = 390 kg/m3 Vol. = 23.000 m3 bombeado alt. 252 m

Lajes em concreto leve


fc = 25 MPa = 1.600 kg/m3 vol. = 4.000 m3

22

Hotel Chateau on the Lake


(Branson-EUA) - 2002

Edifcio First National Bank


(Omaha-EUA) - 2003

Hotel Chateau on the Lake (Branson-EUA): 1) Execuo da estrutura e da vedao externa com 1.300 elementos prfabricados em concreto leve detalhe da viga duplo T com 40 m de comprimento para cobertura do cassino; 2) Edificao concluda (2002). Fonte: ESCSI, 2002.

Edifcio First National Bank (Omaha-EUA). Foram utilizados 8.500 m3 de concreto leve nas lajes. Fonte: ESCSI, 2003

Wellington Stadium
Nova Zelndia - 2002

fc = 35 MPa = 1850 kg/m3 (4000 elem pr-moldados)

23

coberturas

Terminal do Aeroporto Internacional de Dulles


(Washington-EUA) - 1962

24

Terminal da TWA do Aeroporto Kennedy


(Nova York-EUA) - 1960

Pavilho Portugal EXPO98


(Lisboa-Portugal) - 1998

vo livre de 75 m

25

pontes

restaurao de pontes

Brooklyn Bridge (Nova Iorque)

Ponte 25 de Abril (Lisboa)

26

James River Bridge (2002)


Restaurao Richmond, Virginia C35 < 1850 kg/m3 102 vos (26 x 7m)

Ponte Benicia-Martinez
Califrnia, EUA 2007
5 vos 160 m

27

pontes (Noruega)

Boknasudent Bridge (1990)


45 C65

< 1950 Vol: 5000m3 Maior vo:190 m

Stovset Bridge (1997)


C55 < 1980 kg/m3 3 (vo central) Vol: 1000m C = 430 kg/m3 Maior vo:220m

Stolmen Bridge (1998)


C60

< 1940 kg/m3


Vol: 1600m3 (8000m3) C = 420 kg/m3 Maior vo: 310m

pontes (Noruega)

Raftsundet Bridge (1998)


C60 < 1900 (10000m3) Maior vo:290 m

Vol:

2400m3

Rugsundet Bridge (2001)


C60

< 1950 Maior vo:170m (Economia de 15%)

Bergsoysundet Bridge (1992)


C55 < 1900 Vol: 4800m3 (Plataformas) Tamanho:900m

28

pontes (Noruega)

Nordhordland Bridge (1994)


C55 < 1900 kg/m3 Vol: 9700m3 C = 430 kg/m3 Tamanho:1260m

estruturas flutuantes

29

Tanque flutuante South Arne


(Dinamarca - 1999)

Vol. = 30.000 m3 fc = 70 MPa = 1.900 kg/m3

Fonte:CULLEN, 1999

Plataforma Heidrun
(Noruega - 1995)

Profundidade: 345 m fc = 75 MPa = 1900 kg/m3 Vol.: 60.000 m3

30

Plataforma GBS TROLL


(Noruega - 1995)

Altura: 325 m fc: 65 MPa : 1950 kg/m3

Quebra-Mar flutuando
(Bermerton-EUA) - 2009

31

no Brasil

CINASA - 1965
Construo Industrializada Nacional Grupo Rabello

Instalaes da CINASA em Rudge Ramos Seqncia de montagem da habitao pr-fabricada produzida pela CINASA. Fonte: Vasconcelos, 2002.

32

CINASITA - 1968

Instalaes da CINASITA em Jundia-SP

Primeira obras

|1968-1974|

Concreto leve 16 a 18 MPa e 1800 kg/m3

Fbrica da RHODIA em Santo Andr-SP.

Escola na Vila Snia, em So Paulo-SP.

Fbrica da Mangels em So Bernardo-SP

33

Primeira obras

|1968-1974|

Concreto leve 16 a 18 MPa e 1800 kg/m3

Cobertura do escritrio da Camargo Corra S/A, em So Paulo-SP

Garagem padro da Prefeitura Municipal da So Paulo-SP

Fbrica da Elastic, em So Paulo-SP

Primeira obras

|1968-1974|

Concreto leve 16 a 18 MPa e 1800 kg/m3

Ginsio de Tamboru, na fase de construo, em Santos SP (1971)

Elevado Paulo de Frontin, em construo, no Rio de Janeiro RJ (1974)

34

Construo de Braslia-DF |1968-1972|


Concreto leve 25 a 35 MPa e 1600 a 1800 kg/m3

Terminal de carga rodovirio de Braslia-DF. Edifcio tipo R-7 em Braslia-DF.

Edifcio Sede da Construtora Camargo Corra em Braslia-DF.

Anexo I do Itamaraty em Braslia-DF.

So Carlos - SP

Rodoviria Municipal de So Carlos SP (1982)

35

Rio-Centro (RJ)
Ampliao - 1996

Vol.: 20.000 m3

Hotel Grand Hyatt


So Paulo - 2001

Construtora: Mtodo Engenharia STAMP - Painis de fachada rea dos painis: 15000 m2 Total de painis: 1293

36

Continental Square
So Paulo - 2002

Construtora: Inpar Engenharia STAMP - Painis de fachada rea dos painis em CLE: 4000 m2 Total de painis: 560

Hotel Holiday Inn Anhembi


So Paulo - 2003

Construtora So Jos Complemento nas lajes


(originalmente com 6 cm)

Vol.: 2.000 m3

37

Rochaver
So Paulo - 2007

Construtora: Mtodo engenharia STAMP - Painis de fachada Painis em CLE do 2 ao 22 pav. 920 painis - 8.900 m2 Torres A e B fck (28 d) = 35 MPa Mesp: 1900 kg/ m Revestido com granito

WT NAES UNIDAS
So Paulo - 2008

Construtora: WTorre Engenharia Lajes steel deck - CLE Vol.: 3600 m3 fck (28 d) = 25 MPa

38

Pesquisas LCC
a partir de 1999

Pesquisas LCC
a partir de 1999

39

Pesquisas LCC
a partir de 1999

Pesquisas LCC
a partir de 1999

Conj. Sta. Maria da Serra (SP) 2007

Prottipos Mont Mor (SP) 2006

40

textos de referncia

International Journal of Cement Composites and Lightweight Concrete. Elsevier. (1979 a 1989). Cement and Concrete Composites

ESCSI - Expanded Shale, Clay and Slate Institute. Lightweight Concrete: History, applications and economics. 1971

Structural lightweight aggregate concrete. John L. Clarke 1993.

CEMBUREAU - The European Cement Association. Leichtbeton im hoch- und Ingenieurbau. CEMBUREAU, Paris,1974.

Structural behaviour of concrete with coarse lightweight aggregates. CUR, Netherlands) 1995.

CEB/FIP. Lightweight Aggregate Concrete. 1977.

INTERNATIONAL SYMPOSIUM OF STRUCTURAL LIGHTWEIGHT AGGREGATE CONCRETE.

Proceedings, Norway (1995 e 2000)

textos de referncia

Guide for Structural Lightweight Aggregate Concrete ACI 213 R-03, 2003.

Lightweight aggregate concrete. Guidance Documents - Bulletin 8. FIB, Lousanne, Suia, 2000.

High - Performance Structural Lightweight Concrete ACI SP-218, 2004 (J.P. Ries, T.A. Holm)

EuroLightCon
Economic Design and Construction with Lightweight Aggregate Concrete (1998-2002)

www.sintef.no

ROSSIGNOLO, J. A.; AGNESINI, M. V. C. Cap. 43 - Concreto leve estrutural. In: ISAIA; G. C. (Ed.) Concreto: Ensino, Pesquisa e Realizaes. So Paulo, IBRACON, 2005.

Lightweight aggregate concrete: science, technology, and applications. Satish Chandra, Leif Berntsson 2002.

MEHTA, K.; MONTEIRO, J. M. Concreto: Microestrutura, Propriedades e Materiais. So Paulo, IBRACON, 2008.

41

textos de referncia

42

You might also like