Toets 1

– Toets 1 (20% EC): woensdag 20 februari

15.00-17.00 uur, Educatorium, Gamma &
Beta

– Aankomst na 15.30 betekent automatisch

uitsluiting van deelname toets.

1
Het Sociaal & Technologisch
perspectief

2
 Opzet:
• Eerste uur: technologisch perspectief 
teleologische & technologisch
deterministische benaderingen

• Tweede uur: sociale perspectief  cultural

studies benaderingen

3
Technologisch Perspectief:
Teleologie

4
 Howard Rheingold
• The Virtual Community (1993) (http://
www.rheingold.com/): beschrijft ervaringen
in The Well  verkondigt idee dat internet
gemeenschapsleven kan herstellen &
democratie bevorderen.

• Virtual Reality(1991): extreme versie van

technologisch perspectief  teleologische
geschiedenis
5
 Teleologie
• Vooronderstelling dat er een doel,
ontwerp, of richtinggevend principe is in
natuur of geschiedenis

• Vroege teleologische geschiedenissen

verbonden met God en kapitalisme

• Vooral invloedrijk in jaren ’50 en ‘60

6
 Kritiek op teleologisch denken
• Er is geen doel, ontwerp of richtinggevend
principe

• Individuen & groepen botsen met elkaar en

reflecteren over de wereld om hen heen.

• Wetenschappers moeten handelen en denken

van individuen en groepen onderzoeken

7
 Rheingold vervolg:
• Van Lascaux naar virtuele realiteit

• Precies het type teleologische

geschiedschrijving waarop veel kritiek is
geuit.

8
 Wat maakt deze geschiedenissen
teleologisch?
• Het zijn progressieve geschiedenissen 
enkel stappen richting VR worden
beschreven  iedere stap is logisch

• Geniale uitvinders die problemen oplossen

van voorgangers

• Verleden wordt gepresenteerd als

voorbereiding op het heden
9
 Wat laten teleologische
geschiedenissen niet zien?
• Toevalligheden, tegenstrijdigheden en
problemen komen niet aan de orde

• Paul Mayer: ontwikkeling computer

bestaat uit tal van overlappende
geschiedenissen

10
 Technologisch Perspectief:
technologisch determinisme

11
 Wat is het?
• Gedachte dat ontwikkeling van
technologie de loop van de geschiedenis
bepaalt.

12
 Probleem
• Geschiedenis wordt niet door 1 oorzaak of
factor bepaald, maar door complexe
interactieprocessen

13
 McLuhan (1911-1980)
• Geschokt door studenten begonnen aan
onderzoek naar geschiedenis van
perceptie

• Wetenschappelijke celebrity

14
 Oneliners
• If it Works, it’s obsolete
• With telephone and TV it is not so much
the message as the sender that is “sent”
• People don’t actually read newspapers.
They step into them every morning like a
hot bath
• When you are on the phone or on the air,
you have no body
• The future of the book is the blurb
15
 Kernideeën
• Algemeen: analyseren van effecten van
media op onze perceptie

• Remediation

• Extending the sensorium, the medium is

the message, en hot and cold media

16
 Extending the sensorium
• Gedachte dat media verlengstuk van het
lichaam zijn

• Hij maakt hierbij geen onderscheid tussen

het medium en technologie

• Conclusie media bepalen onze perceptie

op de wereld
17
 The Medium is the Message
• Het begrijpen van de invloed van media heeft
niks te maken met hun inhoud

• Waar het om gaat is dat media het menselijke

associatievermogen en handelingsvermogen
versnellen en verlengen

• We moeten dus de technische eigenschappen

van media analyseren
18
• Whether the light is being used for brain
surgery or night baseball is a matter of
indifference. It could be argued that these
activities are in some way the ‘content’ of
the electric light. This fact merely
underlines the point that “the medium is
the message” because it is the medium
that shapes and controls the scale and
form of human association and action.
19
 Hot and Cold Media
• Media-ervaringen zijn heet of koud afhankelijk
van de hoeveelheid participatie die een medium
vereist

• Hete media brengen informatie op een luide en

heldere manier  er wordt weinig participatie
van de gebruiker vereist

• Koude media brengen informatie op een zachte

en vagere manier  vereisen veel participatie
van gebruiker

20
 Categorisering:
• Heet: radio, fotografie en cinema  deze
verzadigen een van de zintuigen

• Koud: hiërogliefen, telefoon, strips en

televisie  geven weinig informatie

21
 'Oracle of the Electric Age'
(McLuhan clip)
• http://archives.cbc.ca/500f.asp?id=1-74-342-1

22
 Mediaculturen
• Primitieve orale cultuur  gedomineerd door
zintuigen van horen en spreken
• Cultuur van geletterdheid  wordt mogelijk om
de tijd te organiseren
• Printcultuur  leidt tot abstractie en repetitie
 we verliezen tactiele en auditieve relatie
met de wereld
• Elektronische cultuur  biedt mogelijkheid om
zintuigen op evenwichtige manier te gebruiken

23
 Het sociale perspectief
• Wetenschappelijke revolutie in sociale en
geesteswetenschappen  toenemende
kritiek op teleologisch en structuralistisch
denken

• Gevolg: nieuwe benaderingen gaan er

vanuit dat veranderingen alleen begrepen
kunnen worden door handelen en denken
van individuen en groepen te bestuderen
24
 Cultural Studies
• Interdisciplinaire cultural studies is
ontstaan uit onvrede met traditionele
omgang met cultuur: hoge cultuur

Raymond Williams 25
Stuart Hall
 Raymond Williams
• Zoon van een spoorwegwerker

• Werd rond WOII Marxist

• Verkocht 750.000 boeken

26
 Cultural Studies
• Interdisciplinaire cultural studies is
ontstaan uit onvrede met traditionele
omgang met cultuur: hoge cultuur

• Pioniers cultural studies waren

geïnspireerd door Marxisme, maar waren
kritisch over deterministische
cultuuropvatting
27
• We have to think of determination not as a single
force, or a single abstraction of forces, but as a
process in which real determining factors – the
distribution of power or of capital, social and
physical inheritance, relations of scale and size
between groups – set limits and exert pressures,
but neither wholly control nor wholly predict the
outcome of complex activity within or at these
limits, and under or against these pressures.

28
 Cultural Studies benadering van
media
• Er is niets in een specifieke technologie dat de
culturele of sociale impact van media bepaalt.

• Introductie nieuwe media technologie brengt op

zichzelf geen radicale breuk te weeg

• Veranderingen zijn afhankelijk van menselijke

instituties, creativiteit, intenties en
machtsverhoudingen
29
Kritiek 1 van Williams op McLuhan
• For if the medium [] is the cause, all other
causes [] are at once reduced to effects.
Similarly, what are elsewhere seen as
effects, and as such subject to social,
cultural, psychological and moral
questioning, are excluded as irrelevant

30
Kritiek 1 van Williams op McLuhan
vervolg
• The physical fact of instant transmission
has been uncritically raised to a social
fact, without any pause to notice that
virtually all such transmission is at once
selected and controlled by existing social
authorities. McLuhan, of course, would
apparently do away with all such controls

31
Kritiek 1 van Williams op McLuhan
vervolg
• If the effect of the medium is the same,
whoever controls or uses it, and whatever
apparent content he may try to insert, then
we can forget ordinary political and
cultural argument and let the technology
run itself.

32
Kritiek van Williams op McLuhan 2
• It is hardly surprising that this conclusion
has been welcomed by the “media-men''
of the existing institutions. Thus what
began as pure formalism, and as
speculation on human essence, ends as
operative social theory and practice, in the
heartland of the most dominative and
aggressive communications institutions in
the world
33
Eerste verschil tussen McLuhan en
Williams

Williams: gebruik van techniek is afhankelijk

van menselijke intenties en handelingen

McLuhan: nieuwe mediatechnieken leiden

tot radicale veranderingen

34
 Tweede verschil tussen McLuhan
en Williams
McLuhan: Introductie nieuwe
mediatechnologie leidt tot structurele
veranderingen

Williams:Introductie nieuwe
mediatechnologie kan tot meerdere
uitkomsten leiden
35
Derde verschil tussen McLuhan en
Williams

McLuhan: definieert technologie zonder

verdere discussie

Williams: vaardigheden en kennis zijn

integraal deel van concept technologie
36
Vierde verschil tussen McLuhan en
Williams

McLuhan: ziet medium als een technologie

Williams: ziet medium als een constructie

van een sociaal proces

37
 Standpunt New Media
• Benadering van Williams is bruikbaar
wanneer wij het gebruik van 1 individuele
mediatechniek bestuderen

• Benadering van McLuhan is interessant

als wij willen onderzoeken hoe
mediatechnologie onze omgeving en
cultuur begint te vormen
38