You are on page 1of 30

PERITONITIS

TAUFAN HARIJANTO, dr, SpB-KBD, M.Kes, FINACS


Spesialis Bedah-Konsultan Bedah Digestif

Pendahuluan
Definisi : Inflamasi akut atau kronis pada peritonium dapat secara

lokal atau general yang disebabkan oleh organisme dan


dapat menyebabkan disfungsi organ vital.
Akut peritonoitis dapat terjadi 0,8-2% dari operasi bersih dan 20%

dari kondisi patologis intra abdomen.


Mortalitas peritonitis antara 70-80%

Etiologi
Sebagai komplikasi infeksi dari intra abdomen:
Appendicitis 50%
Cholecystitis 16%
Perforasi Ulcus Gaster dan Kanker 7%
Pancreatitis 6%
Mesenteric thrombosis 6%
Colon Cancer 2%
Postoperatif peritonitis 13%
Primary Peritonitis
TBC, Canceromatosis, Pneumonia, streptococcal infection,
Gonorrhoe.
Toxico-Chemical aseptic peritonitis
Darah, urine, bile, cairan pankreas.

Kalsifikasi
Berdasar proses ekstensi inflamasinya.
Lokal : hanya melibatkan 1 area anatomi.
Diffuse : melibatkan 3-6 area anatomi.
General : meliputi seluruh organ intra/retroperitoneal.
Berdasar karakter exudat : serous, fibrinous, fibrino-purulent, purulent,
hemorrhagic, septik
Berdasar stadium :
Reaktif (24 jam pertama) : maksimal manifestasinya hanya lokal.
Toxic (24-72 jam) : bersifat gradual gejala lokal dan meningkat
menjadi intoksikasi umum.
Terminal ( 72 jam) : severe, MODS, MOF

Pathogenesis

Mikroorganisme patologi
Intoksikasi
Hypovolemia
Disfungsi organ vital

Manifestasi Klinik
Stadium Reaktif
Nyeri yang menusuk
Tachycardi 100 -120 x/menit
Lidah kering
Dinding abdomen tegang atau dinding perut keras
Tanda-tanda peritoneal (Blumbergs sign)
Peristaltik menurun
Pemeriksaan X-Ray abdomen: pneumoperitonium, Kloibers cups,
intestinal melebar, pleurisy, athelectasis paru.

Stadium Toxic
Nyeri menurun
Muntah yang frekwen.
Tanda-tanda rangsang peritoneal positif (Blumbergs sign)
Penurunan ketegangan dinding perut, perut membesar.
Peristaltik (-), ileus paralitik.
Tachycardia > 120 x/menit
Hipotonia
Tachypnea
Temperatur meningkat to > 38O C
Lidah kering (seperti sikat)
Euphoria ?

Stadium Terminal
Gangguan CNS (adynamia, euphoria, psychomotor excitement)
Anuria
Pernafasan dangkal
Muntah faeses, peristaltik (-), abdominal distensi, ileus paralitik
Hypotonia
Cardiac aritmia, cardiac failure
DIC

Differential Diagnosis

Differential Diagnosis

Postoperatif Peritonitis

Postoperatif Peritonitis

Terapi
Peritonitis terapinya MUTLAK dilakukan OPERASI.
Tujuan:
Source control
Evakuasi eksudat dan fibrin
Mencuci cavum abdomen
Drainage cavum abdomen

Terapi Bedah
Medial laparotomi
Tergantung kausa :
Appendicitis atau Cholecystitis
Penjahitan ulcus gaster
Reseksi colon dengan colostomi
Penyambungan usus.
Pencucian cavu abdomen
Intestinal intubation
Drainage cavum abdomen, peritoneal lavage.

Terapi pre dan post operasi


Antibiotika, anti-inflamasi
Koreksi perdarahan
Koreksi status imun
Koreksi keseimbangan cairan dan elektrolit
Deintoxikasi
Memperbaiki peristaltik usus
Perbaikan status cardiologi dan pernafasan
Nutrisi : parenteral / enteral

Subdiaphragmatic Abscess
Causa
Komplikasi operasi : operasi ulcus gaster-kanker lambung, reseksi
pankreas, peritonitis akibat perforasi lambung
dan obstruksi usus, splenektomi.
Abdominal trauma : hematom, akumulasi cairan empedu
Proses organisme purulenta : paranefritis, abces liver, empyema
pleura.
Klasifikasi
Left rightside, bilateral
Intra extraperitoneal

Subdiaphragmatic Abscess
Manifestasi Klinis
Nyeri bagian atas.
Phrenicus-sign
Hectie temperature
Intaksikasi
Pernafasan tertahan, paradox
breathing

Diagnostik
Foto polos abdomen dan foto Thorax
USG
CT Scaning

Abces Pelvis
Causa:
Appendicitis
Perforasi colon ec diverticula
Residual peritonitis
Komplikasi akibat penyakit
genetalia interna (Obsgyn)

Abces Pelvis
Secara klinis disebabkan karena

iritasi organ-organ dalam cavum


pelvis (Dysuria, nyeri rectum,
tenesmus)
Nyeri daerah perut bagian
bawah
Sangat nyeri dinding rectum
anterior dan posterior vagina
Intoksikasi.

Abces Inter-Intestinal
Causa
Komplikasi operasi
Residual peritonitis
Manifestasi
Nyeri terus menerus pada abdomen
Tanda-tanda peritonitis
Tanda-tanda inflamasi
Temperatur meningkat
Intoksikasi
Pernafasan tertahan, paradox breathing

Terapi
Semua abces abdomen MUTLAK dilakukan operasi dan DRAINASE
abces.
Tujuan:
Evakuasi pus dan mencuci cavum abdomen
Drainase abces
Lebih baik melalui akses extraperitoneal

TERIMA KASIH

You might also like