PAMANA

NG MGA
KASTILA SA
MGA
PILIPINO

RELIHIYON
G
KRISTYANIS
MO

PAGKAI
N

WHEA

BEEF

MUTTON

MUTTON

MUTTON

MUTTON

MUTTON

MUTTON

MUTTON

MUTTON

MUTTON

MUTTON

PANANAMI
T

LALAKE
(NOON)

MUTTON

NAGING

MUTTON

BABAE
(NOON)

MUTTON

NAGING

MUTTON

PAMILYA

MUTTON

APELYIDONG
AT
PANGALANG
KASTILA

ALPABETONG
LATIN AT
WIKANG
ESPANYOL

PAGPAPANATI
LI NG
WIKANG
PILIPINO

ARTE Y REGLAS DE LA
LENGUA TAGALA
- sinulat ni Fr. Francisco
Blancas de San Jose, isang
paring Dominikano
- ang kauna-unahang aklat
tungkol
sa
gramatikong
Tagalog

PAGLIMBANG
(PRINTING)

PAGLILIMBA
G PRINTING
XYLOGRPAHIC
- ang paglilimbag gamit
ang
engraved
wood
blocksmakikita
sa
University of Sto. Tomas

TOMAS PINPIN
- Prinsipe ng Palimbagang Tagalog
- sumulat ng librong LIBRONG PAGAARALAN NANG MANGA TAGALOG
NANG UCIANG CASTILA
- LIBRONG PAG-AARALAN NANG
MANGA TAGALOG NANG UCIANG
CASTILA, ang kauna-unahang librong
Tagalog na nalimbag sa Pilipinas.

MGA IBA PANG

MANLILIMBAG
Diego Talaghay
Nicolas Dela Cruz
Laureano Atlas
Domingo Loag
Cipriano Bagay
Simon Pinpin

DOCTRINA
CRISTIANA

- ang kaunaunahang libro

na nalimbag sa
Pilipinas noong

EDUKASYON

EDUKASYO
N

- ang mga Kastila ang

nagpakilalia ng sistema
ng
edukasyon
sa
Pilipinas gaya ng sa
Europa

EDUKASYO
N

ang
mga
Kastila
ang
nagpakilalia
ng
sistema
ng
edukasyon sa Pilipinas gaya ng
sa Europa
- ang mga unang paaralan sa
bansa ay mga paaralang parokyal
na pinapatakbo ng mga pari.

EDUKASYO
N

- ang mga Kastila ang nagpakilalia

ng
sistema
ng
edukasyon
sa
Pilipinas gaya ng sa Europa
- ang mga unang paaralan sa
bansa ay mga paaralang parokyal na
pinapatakbo ng mga pari.
mga
pari
rin
ang
mga
nagsisilbing guro

EDUKASYO
N

- ang mga Kastila ang nagpakilalia ng

sistema ng edukasyon sa Pilipinas gaya ng
sa Europa
- ang mga unang paaralan sa bansa ay
mga paaralang parokyal na pinapatakbo ng
mga pari.
- mga pari rin ang mga nagsisilbing guro
- SUBJECTS: Doktrinang Kristyano, 3Rs
(reading, writing and aritmethic), music at
ibat ibang sining

LALAKE

- unang paaralan para sa mga lalake

ay itinayo ng mga Heswitas noong
1589
- College of Manila na naging College
of San Ignacio
- 1595, itinayo ang College of San
Ildefonso sa Cebu (naging University of
San Ildefonso)
- College of San Jose(1601) sa Manila

LALAKE

- unang paaralan para sa mga lalake ay

itinayo ng mga Heswitas noong 1589
- College of Manila na naging College
of San Ignacio
- 1595, itinayo ang College of San
Ildefonso sa Cebu (naging University of
San Ildefonso)
- College of San Jose(1601) sa Manila
-pagkatapos magCollege, papasok na
ang mga lalake para sa University

ATENEO DE MANILA
UNIVERSITY
- tinatawag dati na ESCUELA PIA
(Charity School)
- dating paaralan para sa mga
lalake
ipinatayo
ng
mga
paring
Heswitas noong 1859
isa
na
ngayon
sa
mga
pinakatanyag na paaralan sa buong
bansa

DOMINIKANO
- ipinatayo ang College of Our Lady
of the Rosary noong 1611
- naging College of Santo Tomas
- naging University of Sto. Tomas
ito
ang
itinuturing
na
pinakamalaking Catholic University
sa buong mundo
- isa na ngayon sga pinakatanyag
na paaralan sa buong bansa

UNIBERSIDA
- UniversityD
of San
Ignacio
- University of Sto.
Tomas
- University of San Felipe

BABAE

- may 2 uri ng paaralan para

sa mga babae
- Colegio, paaralan para sa
mga babae
- Beatrio, school at nunnery
(pagmamadre)

PAARALAN
(Babae)

- College of Santa Potenciana (1594)

- College of Santa Isabel (1632)
- Beaterio de la Compaa de Jesus
(1694)
- Beaterio de Santa Catalina (1696)
- Beaterio de San Sebastian (1719)
- College of Sta. Rosa (1750)
- La Concordia College (1869)
- Assumption Convent School (1892)

PUBLIC
SCHOOL
- natatag dahil sa Educational
Decree of 1863
- hiwalay ang paaralan para sa
mga babae at lalaki
- wala pang co-education noon
- exclusive school ang umiiral
noon

PAARALANG
BOKASYONAL

- tinuruan ang mga Pilipino hindi

ng relihiyon
- pati na rin pagtatanim
-paglilimbag,pagkakarpintero,
paggawa ng bahay na bato at
pagtutubog
- Schools of Commerce,
Agriculture, Arts and Trades, Fine
Arts and Nautical Academy

PAMAMAHAYA
G
(JOURNALISM
)

DEL SUPERIOR
GOVIERNO
1811 - 1813

- kauna-unahang
pahayagan o
dyaryo sa
Pilipinas

LA ESPERANZA 1846

- kauna-unahang
pang-araw araw
na pahayagan o
dyaryo sa Pilipinas

LA ILLUSTRACIO
FILIPINA - 1859

- kauna-unahang
pahayagan o
dyaryo na may
larawan sa
Pilipinas

EL CATOLICO
FILIPINA

- kauna-unahang
pangrelihiyong
pahayagan o
dyaryo sa Pilipinas

LA OPINION - 1887

- kauna-unahang
pampulitikang
pahayagan o
dyaryo sa Pilipinas

EL HOGAR - 1893

- kauna-unahang
pambabaeng
pahayagan o
dyaryo sa Pilipinas

EL ILOKANO - 1889

- kauna-unahang
pahayagan o
dyaryo sa Pilipinas
na bernakular o
katutubong wika

PANITIKAN
(LITERATURA)

PANITIKAN

anumang
babasahin
na
nagpapahayag
ng damdamin o
saloobin ng tao

tungkol
sa
relihiyon
ang
mga
babasahin
upang
mapalaganap ang
Kristiyanismo

- tungkol sa relihiyon
ang mga babasahin
upang
mapalaganap
ang Kristiyanismo
- aklat ng mga dasal,
doktrina,
novena,
talambuhay ng mga
santo atbp.

- naging tanyag
din
ang
mga
sumusunod na uri
ng panitikan

- naging tanyag din

ang mga sumusunod
na uri ng panitikan
- AWIT, kwento ng
kabayanihan
at
pakikipaglaban

- naging tanyag din ang mga

sumusunod
na
uri
ng
panitikan
- AWIT, kwento o tula ng
kabayanihan
at
pakikipaglaban
- CORIDO, kwento o tula na
maalamat
at
tungkol
sa
relihyon

- naging tanyag din ang

mga sumusunod na kwento
- Siete Infantes de Lara
- Ibong Adarna
- Bernardo Carpio
- sumikat din ang PASYON,
ang buhay at paghihirap ni
Hesukristo

PASYON
- tungkol sa buhay ni
Hesukristo
- sinulat ni Gaspar Aquino
de
Belen
ang
unang
pasyon na nakasalin sa
Tagalog noong 1704

FLORANTE AT
LAURA
pinakapopular
na
kuwentong epiko sa Pilipinas
EPIKO,
kwento
ng
kabayanihan
sinulat
ni
Francisco
Baltazar/ Francisco Balagtas

URBANA AT
FELIZA

- tungkol sa tamang
pag-uugali
ng
mga
kababaihan
- sinulat ni Father
Modesto
de
Castro,
isang paring Tagalog

TEATR
O

DUPLO
- patulang pagtatalo
sa pasiyam/ika-siyam
na
araw
ng
pagluluksa ng mga
bihasa sa tulaan

KARAGATAN
- patulang pagtatalo
sa pasiyam/ika-siyam
na
araw
ng
pagluluksa ng mga
hindi bihasa sa tulaan

COMEDIA
- unang drama
sa
Cebu
na
sinulat
ni
Vicente Puche

CENACULO
pagpapakita
ng
buhay at paghihirap
ni Hesukristo
- itinatanghal tuwing
Mahal na Araw

MORO - MORO
pagpapakita
ng
labanan
ng
mga
Kristyano at Muslim
- itinatanghal tuwing
may kapistahan

ZARZUELA
dula
ng
komedya
sa
paraang
inaawit

MUSIK
A

- polka, rigodon,
cariosa, surtido
(Spain)
pandango,
jarabe,
kuratsa
(Mexico)

- Sampaguita ni
Dolores Paterno
- Bella Filipina ni T.
Masaguer
- Ang Pambansang
Awit ni Julian Felipe

- violin, flute, piano,

harp, guitar at iba
pang instrumentong
pangmusika
ay
natutunang
patugtugin ng mga
Pilipino

natatag
ang
mga
banda musiko
sa
buong
kapuluan

FR.
GERONIMO
DE
AGUILAR
- unang guro sa musika
BAMBOO ORGAN
- matatagpuan sa Las
Pias Church
- Binuo ni FR. DIEGO
CIERRA

ARKITEKTUR
A

PAGPIPINTA

DAMIAN DOMINGO
- Ama ng Pagpipinta
sa Pilipinas
- nagtayo ng paaralan
sa pagpipinta sa Maynila
Academy of Fine Arts

JUAN LUNA
nagpinta
ng
Spoliarium
at
Parisian Life
- kilalang pintor sa
Pilipinas at Europa

FELIX RESURECCION
HIDALGO

- nagpinta ng
Virgenes Christianes
- kilalang pintor sa
Pilipinas at Europa

PAGLILILOK

MARIANO MADRIAN

- nililok ang Mater

Dolorosa

AGHAM O
SIYENSIYA

FR. BLAS DE LA MADRE DE

DIOS

- nagsulat tungkol sa
mga halaman sa Pilipinas
FR. MANUEL BLANCO

- Prince of Botanists
- nagsulat ng Flora de
Filipinas

DR. JOSE RIZAL

- nakatuklas ng 3 uri ng
hayop
DR. T. H. DE TAVERA
DR. LEON MA. GUERRERO
FR. CASTRO DE ELERA
- professor ng zoology
sa UST

ANACLETO DEL ROSARIO

- Prince of Philippine
Chemists
unang
Pilipinong
direktor
ng
Manila
Laboratory
ANTONIO LUNA
MARIANO
V.
DEL
ROSARIO

FR. FEDERICO FAURA

- Heswitang imbentor
ng Faura Barometer
- unang direktor ng
Manila Observatory, ang
pinakamatandang
observatory sa Asia

LAHING
KASTILA

PENINSULARES
- parehong Kastila
ang
magulang
at
ipinanganak sa Spain
INSULARES
- parehong Kastila
ang
magulang
at
ipinanganak
sa

CREOLES
- Binubuo ng dalawa o
higit
pang
lahi
at
ipinanganak sa Pilipinas
Hal: Mestizo / Mestiza
INDIO
- parehong Pilipino ang
magulang at ipinanganak
sa Pilipinas

- namana ng mga Pilipino

na nahaluan ng dugong
Espanyol ang mga ugaling
ito
- makadiyos
- delicadeza, kababaang loob
- malambing
- magalang
- loyal sa pamilya

MARGIE MORAN

ILAN SA MGA PILIPINONG MAY

DUGONG ESPANYOL

- GEN. MARTIN DELGADO

- FELIPE G. CALDERON
- GEN. MAXIMO HIZON
- DR. T. H. PARDO DE
TAVERA
- CAYETANO ARELLANO
- MANUEL L. QUEZON
- MANUEL A. ROXAS

HOSPITAL
AT
AMPUNAN

JUAN CLEMENTE
- ipinatayo ang unang
hospital sa Pilipinas
HOSPITAL DE SAN JUAN DE
DIOS
AT
SAN
LAZARO
HOSPITAL
dalawa
sa
pinakamatatandang
hospital sa Pilipinas
HOSPICIO DE SAN JOSE

KAPISTAHAN
AT
HOLIDAYS

FIESTA

- ang bawat bayan ay

may
patron
ipinagdiriwang
ang
araw ng kapistahan ng
patron
sa
pamamagitan
ng
masasayang
musika,
sayawan,
fireworks,

HOLIDAYS
Jan. 1 Bagong Taon
Jan. 6 Epiphany / Tatlong
Hari
Mahal na Araw
Nov. 1 All Saints Day
Nov. 30 St. Andrews Day
Dec.
8

Immaculate
Conception
Dec. 25 Araw ng Pasko

MAHAL NA ARAW

- nagsisimula ng Ash
Wednesday
at
nagtatapos sa Easter
Sunday
- ipinagbabawal ang
kasiyahan
nagbabasa
ng

KAPASKUHAN

- nagsisimula ng
Dec.
16
at
nagtatapos ng Jan. 6
- pinakamasayang
panahon
pinakamahaba

SUGA
L

SABONG

- nagsasabong na
ang mga Pilipino
bago
pa
man
dumating ang mga
Kastila bilang isang
libangan
- ginawang sugal

KARERA NG KABAYO

paboritong
libangan
o
pampalipas oras
ng mga mayayaman
nagpatayo
ng
hippodrome o race
track sa Sta. Ana,

PAMBANSANG LOTERYA

- kagaya ng lotto
ngayon
CARILLO
- cardboard puppet
show

IBA PANG LIBANGAN

- Bullfight
- Birthday
anniversaries
- Binyag
- Kasal
- Siyaman
- Piknik sa tabing ilog

IBA PANG LIBANGAN

- Pagpasyal sa mga
magagandang
tanawin
- Pagpunta sa mga
banal na lugar:
Antipolo, Pakil atbp
- Harana

IBA PANG LIBANGAN

- Duplo at karagatan
- Debate
- Pagkukuwento ng
mga alamat at
kwentong
katatakutan
- Paglalaro ng baraha:

IBA PANG LIBANGAN

- swimming
- Boat racing
- Patintero
- Juego de anillo
- Sipa
- Pagpapalipad ng
saranggola

PILIPINA
S

- binigyan ng mga Kastila

ang pagkakakilala ang ating
bansa PHILIPPINES/PILIPINAS
pati ang mga mamamayan nito
FILIPINOS/MGA PILIPINO
- sa loob ng 333 taon, napagisa nito ang isang bansang
hiwa-hiwalay
at
walang
pagkakaisa upang tapusin ang
kanilang pananakop sa ating
Inang Bayan at pang-aapi sa

MARAMING SALAMAT PO!

Inihanda ni:
JARED RAM A. JUEZAN
Teacher I, Araling
Panlipunan I

PINAGKUNAN
Zaide, Sonia M. THE PHILIPPINES: A
Unique Nation, Second Edition, AllNations Publishing Co. Inc, Quezon
City, 2006, pp. 123 139
www. yahoo.com

Sept. 12-13, 2011