ANATOMIJA STABLA

SKRIVENOSJEMENJAA

Profesor : Prof. Dr. Edina Muratovi

Studenti : Golijanin Bojana
Deli Tamara
Daferovi Halida

15. 4. 2014.
GLAVNI TRENDOVI KSILEMSKE
EVOLUCIJE I NJIHOVA SELEKTIVNA
VRIJEDNOST
Trendovi se definiu korelacijom toka evolucijskog
razvoja, smanjenjem vretenastog oblika
kambijalne poetne duine.

1) Skraivanje vretenaste kambijalne poetnice:

Provodni elementi se produuju sasvim malo ili
nikako, u odnosu na duinu vretenaste
kambijlne poetnice iz koje su izvedeni.
2) Poveanje odnosa : Razlog za poveanje u
kritinim situacijama zatvorenih trahealnih
elemenata moe biti vea mehanika snaga
duim elementima.
3) Morfoloka specijalizacija
perforacijske ploe : Habertlandt
(1914) Iznio je ideju da gubitak
barovanja perforacijskim ploama
smanjuje protok vode.
4) Specijalizacija bonog zida: Razlog za ovaj trend
je poveanje mehanike snage u zidovima sudova.
Ovo poveanje pokazuje poboljanje u mehanikoj
vrstoi drveta.

5) Obris provodnog elementa u prijesjeku: Elementi

su esto umjereno uski u primitivnom stablu.

6) Smjena ne perforiranih trahealnih tipova : Oni

se smjenjuju iz traheida u vlaknaste traheide.
7) Distribucija aksijlnog parenhima : Agregirane
elije ksijalnog parenhima daju manje i masivnije
kanale za translokaciju fotosintetskog produkta.

8) Evolucija tipova zraka : Kribs (1935) je podijelio

zrake na osnovu prisustva pojedinanog krila na
skupinama zraka.

9)Skladitenje:Poveanje skladitenja je u korelaciji

sa poveanjem kambijalnog obima.
 Evolucija vie specijaliziranih karaktera moe se
pripisati, evoluciji sistema stabla prilagoenom
upravljanju nedostatkom vode i sezonalnom
dostupnosti vode.
Postoje mnoge ekoloke prilike za biljke sa
ovakvim mogunostima,da uspijevaju u ovim
uvjetima.
Postoje neki evolucijski tokovi, koji su razvili
specijalizirane karaktere prije nnego ostali.
Meutim, u evoluciji stabla, kao i u mnogim
drugim evolucijskim scenarijima, pitamo se zato
su primitivni karakteri ustrajali ikako.
 Vjerovatnoa gubitka provodnih sudova kod
dikotiledonih biljaka nije toliko velika, jer je
mogue da se stvori sekundarni ksilem, od
trahealnih elemenata, predaka koji sadre
provodne sudove koji su povezani sa traheidama.

Moe se najlake zamisliti scenario gubitka

provodnih sudova kod veoma primitivnog stabla,
kod kojeg su provodni elementi tako primitivni da
postoji veoma mala razlika izmeu njih i
traheida.
 Primjer Sarcande je od znaaja; ona ima simpodijalni
habitus-trska kao stabiljka, od koje svaka ima sekundarni
ksilem.
Primarni ksilem tipino provodljiv, moe se zamisliti da je

predak ove vrste izgubio sekundarni ksilem koji mu nastaje

u narednom i to na osnovu primarnog ksilema irei ga
nekom vrstom pedomorfoze.
Drugi mogui scenarij se javlja kod porodice

Nymphaeaceae. Vrste ove porodice nemaju sekundarni

ksilem,a primarni ksilem je vesseless. Moemo
pretpostaviti da su preci ove porodice sa ili bez sekundarnog
ksilema.
Ako je pretpostavka da su imali sekundarni ksilem,

provodni sudovi su bili prisitni ili ih nije bilo u

sekundarnom ksilemu.
 Kod Nymphaeaceae vjerovatno nedostaje
sekundarni ksilem zbog adaptacije na vodenu
sredinu, i zbog toga dolazi do simpodijalnog
rasta,kojim se stabljika izduuje, a ne raste u
irinu.
Kod zeljastih biljaka, osim kod onih koje su
povezane sa vodenim stanitem, moe doi do
gubitka sekundarnog ksilema, ali takvi sluajevi
jo nisu predstavljeni.
 Pojava sekundarnog ksilema u korijenu
Sarcandra a ne u stabiljci je monokotiledona
karakteristika koja moe biti slina simpodijalnoj
navici Chloranthusa.
Nymphaeaceae nemaju provodne sudove u
korijenu, Nelumbo ima provodne sudove u
korijenu, ali ne i negdje drugo.
Smatra se da sudovi vode porijeklo iz korijena.
Sarcandra i Nymphaeaceae mogu biti korisni
primjeri, koji nam pokazuju kako su
se.monokotiledoni i njihovi provodni sudovi
pojavili.
 Dolo se do implicitnog uvijerenja od strane onih
koji su napraviliili kontruisali kladogram, koji
pokazuje da provodni sudovi nastaju samo
nekoliko puta.
I gubici tih sudova najbolja su hipoteza da se
objasni provodljivost kod Trochodendrales,
Amborellaceae, i Winteraceae.
Provodni sudovi stabla skrivenosjemenjaa bili
sunekada mnogo zastupljeniji, sudei
popodacima, ali ipak su ti podaci vrlo oskudni.
 Hipoteze koje govore o gubitku sekundarnihprovodnih
sudova, su mogua samokod primitivnih stabala, kod
kojih su traheide tip provodnih elemenata.
Stabla koja posjeduju vlakna traheide ililibriform

vlakna (drvena), moraju da imaju provodne sudove

kao provodne elije jer pomenuta vlakna nemaju
sposobnost provodljivosti.
Shodno tome, do gubitka provodnih sudova moe

doisamo kod primitivnih stabala, kod kojih traheide

nisu evoluirale.
Jedina mana provodnih sudova u odnosu na traheide

je njihova nesposobnost da ogranie vazdunu

emboliju na jednu eliju.
 Komparativne studije ksilema
skrivenosjemenjaa pokazuju da su provodni
sudovi primitivni, imaju scalariformne
perforirajue ploe, mala udubljenja na povrini.
S druge strane, neke kladistike analize su
zasnovane na morfologiji i analzi DNK, pa tako
svrstavaju red Gnetales blie
skrivenosjemnjaama, esto kao sestrinske
grupe.
 Kod skrivenosjemenjaa nema torusa, kao ni niti
koje imaju golosjemenjae.

Membrana jame ili udubljenja nema mikrofibrilekoji

inae zrae iz torusa, nego formiraju gustu mreu u
kojima se mogu nai male pore.

Vazduni mjehurii ne prolaze kroz te pore, tako da

ne dolazi do savijanja membrane.

Membrana je oigledno manje fleksibilna nego kao

kod golosjemenjaa.
 Udubljenje kod golosjemenjaa ne samo da ima torus,
ve je i udubljenje sa porama mnogo vee nego
membraneudubljenja kod skriveno sjemenjaa.
Kod golosjemenjaa jama prua efikasniju provodljivost i

bezbjednost, dok je kod jameskrivenosjemenjaa sasvim

drugaije.
Ova i druga posmatranja naglaavaju razliku

izmeudrveta Gnetales,od golosjemenjaa.

Postavljeni su blizu jedan drugog nakon nekih

kladistikih analiza na osnovu DNK i drugih podataka.

Meutim ako dokazi iz fosilnih grupa budu dostupni,

topologija kladiograma e se vjerovatno vidno

promijeniti. U svakom sluaju ovi Gnetales i
golosjemenjae se razlikuju.
HVALA NA PANJI !!!