TRJPRZYMIERZE-1882

NIEMCY
AUSTRO-WGRY
WOCHY
 TRJPOROZUMIENIE-1907

ROSJA
ANGLIA
FRANCJA
 Przyczyny
Zamach w Sarajewie ma wielkie znaczenie
historyczne. By pretekstem do rozpoczcia
wojny autro-wgiersko-serbskiej. Wojn t
Austro-Wgry wypowiedziay niedugo po
zamachu, 28 lipca 1914 roku, kiedy to rzd
austro-wgierski uzna za
niesatysfakcjonujce wypenienie ultimatum
(m.in. zgoda na wprowadzenie do kraju
wojska austriacko-wgierskiego). W kilka
dni przerodzia si ona w wojn na skal
caej Europy, odezway si bowiem sojusze.
Jeli Austro-Wgry wystpiy przeciwko
Serbii, ktr wspomagaa Rosja zarzdzajc
mobilizacj w pastwie. Niemcy uznay to
za nieprzyjazny akt i wypowiedziay wojn
Rosji (1 VIII 1914). Zwizana sojuszem z
Rosj, Francja rwnie ogosia mobilizacje.
W zamian Niemcy wypowiedziay jej wojn
(3 VIII 1914). Wielka Brytania obawiajc si
poraki Francuzw i wzrostu znaczenia
Niemiec, wypowiedziaa wojn Rzeszy
nastpnego dnia (4 VIII 1914).
Przed zamachem
Dnia 26 maja 1914 roku na tajnym
spotkaniu kilku nastolatkw, czonkw
serbskiej organizacji czarna Rka otrzymao
od jej szefa, pukownika Dragutina
Dimitrijevicia pienidze, bro i granaty oraz
instrukcj dotyczc zamachu na
austriackiego nastpc tronu arcyksicia
Franciszka Ferdynanda.
Grupa zamachowcw przekroczya granic
serbsko-boniacka dnia 3 czerwca. Jeden z
czonkw Czarnej Rki zosta ujty przez
stra graniczn, ale gwny "trzon
uderzeniowy" - dwaj uczniowie gimnazjum:
Gavrilo Princip i Trifko Grabe oraz
czeladnik drukarski Nedeljko abrinovi -
bez przeszkd udali si do Sarajewa. Po
schwytaniu jednego z zamachowcw o caej
aferze dowiedzie si mia premier Serbii
Nikola Pa i. Niektrzy sdz, e
informacje o zamachu zachowa dla siebie,
oczekujc co w razie powodzenia planu
uczyni Wiede.
 Niektrzy sdz, e informacje o
zamachu zachowa dla siebie,
oczekujc co w razie powodzenia
planu uczyni Wiede. Inni z kolei
twierdz, ze swoje rewelacje przekaza
poprzez ambasadora Serbii w Wiedniu
Jovana Jovanovicia austro-
wgierskiemu ministrowi skarbu
Leonowi Biliskiemu, ktry jednak
zbagatelizowa ostrzeenie i wysa
jedynie krtk notk dla arcyksicia.
Franciszek Ferdynand rwnie nie
przywiza wagi do informacji. Poza
tym genera Oskar Potiorek,
gubernator Boni i Hercegowiny,
owiadczy, e bierze caa
odpowiedzialno za bezpieczestwo.
Dnia 29 padziernika przed
austriackim sdem stanli zabjcy
arcyksicia Franciszka
Ferdynanda. Wszyscy zostali
skazani na ponad 20 lat wizienia.
Gdyby nie byli wwczas
niepenoletni, dostaliby
najprawdopodobniej kar mierci.
Jednak prawo Boni i Hercegowiny
nie zezwalao na stosowanie
cikich kar w stosunku do osb
nieletnich. aden z osdzonych nie
przey jednak wizienia. Wszyscy
zmarli lub zostali zabici jeszcze
przed zakoczenie I wojny
wiatowej.
 28 czerwca 1914 - zamach w Sarajewie
Jako pierwszych przybyych do Sarajewa,
arcyksicia Franciszka Ferdynanda i jego
on Zofi powita Potiorek. Jeszcze przed
poudniem samochd arcyksicia wjecha
na ulice Sarajewa. Arcyksiciowi cay czas
towarzyszya jego ona. Naley zwrci tu
uwag na ze zabezpieczenie trasy
przejazdu, ktrej pilnowao zaledwie 120
policjantw oddalonych od siebie na bardzo
duej odlegoci (okoo 100 metrw) i nie
mogcych w razie niebezpieczestwa
przeszkodzi zamachowcom. Wojska
prawie nie byo, gdy szkolio manewry na
pobliskich poligonach. Kiedy samochd
arcyksicia wjecha na ulic prowadzc do
ratusza, tum mieszkacw wyszed
przywita goci. Byli tam tez zamachowcy.
Jeden jednak sta zbyt blisko onierza, by
odway si strzeli. Drugiemu nie udao si
przedrze poprzez tum wystarczajco
blisko do samochodu arcyksicia. Dopiero
abrinovi zdoa rzuci bomb w kierunku
pojazdu nastpcy tronu.
Niepowodzenie tego zamachu wynika
gwnie z tego, ze bomba zostaa rzucona
zbyt pno i jej odamki raniy tylko czonka
eskorty. Princip, ktry uzna omylnie, e
plan si powid, uda si do kawiarenki -
miejsca spotka grupy zamachowcw. W
tym samym czasie arcyksi chcc
odwiedzi rannego oficera nakaza kierowcy
jecha do szpitala. Zy traf chcia, ze ten
pomyli drogi i wjecha na ulic przy ktrej
staa feralna kawiarenka. Princip widzc
kabriolet arcyksicia, wybieg, podbieg do
auta i dwukrotnie strzeli. Jeden z pociskw
rani miertelnie arcyksicia Franciszka
Ferdynanda, drugi - jego maonk Zofi. W
kilka minut pniej oboje nie yli. Kiedy
policjanci schwytali Principa, ten pokn
ampuk z cyjankiem, ale trucizna okazaa
si zbyt saba i skoczyo si jedynie na
torsjach. Wszyscy trzej zamachowcy zostali
aresztowani.
 I wojna miaa inny charakter ni
wczeniejsze konflikty zbrojne.
onierze spotkali si z do
zmasowanym ogniem artylerii, ktry
powodowa due zniszczenia
materialne i straty ludzkie. Na
zdjciu niemieckie dziao duego
kalibru (400 mm) na froncie
zachodnim, 1915 r.

Zdjcie wykonane w roku 1915

przyblia skutki ostrzau
artyleryjskiego z czasw I
wojny. Widoczne zniszczenia to
take efekt dziaa piechoty. W
takich warunkach (cigy
ostrza, podmoky teren) tkwiy
setki tysicy ludzi,
prowadzcych tzw. wojn
pozycyjn.
 Miasto Ypres w Belgii - widok z 1918
r. Zniszczenia widoczne na zdjciu
wywoane zostay niemieckim
ostrzaem artyleryjskim. Pod Ypres
Niemcy zastosowali take gazy
bojowe (std nazwa iperyt). Mimo to
nigdy miasta nie zdobyli.

Czog brytyjski Mark IV "nie by

adny", jednak sprawdza si w
czasie przeamywania
umocnie bronionych przez
piechot. Zaog czogu
chronia pyta pancerna o
gruboci 12 mm. Ten masywny
stalowy potwr wacy okoo
28 ton porusza si z prdkoci
blisko 6 km/h.
BITWY I WOJNY WIATOWEJ

MARNE
YPRES
VERDUN
SOMMA
ARRAS
 W czasie I wojny wiatowej bardzo
zniszczone. W trakcie walk o Flandri, 22
kwietnia 1915 pod Langemark, na pnoc od
Ypres, Niemcy po raz pierwszy uyli gazw
bojowych (cieky chlor), a 12 lipca 1917 pod
Ypres gazu musztardowego, zwanego odtd
iperytem.
. Podczas I wojny wiatowej gaz
musztardowy by stosowany jako gaz
bojowy, po raz pierwszy koo Ypres
(std nazwa iperyt) w lipcu 1917.
 VERDUN -
Ossuaire de Douaumont - miejsce spoczynku 130 tys.

onierzy z czasw I wojny wiatowej

 Somma jako naturalna bariera bya wan lini walk
podczas I wojny wiatowej. Forsowana przez
Niemcw w 1940.
 HAIG DOUGLAS
Haig Douglas (1861-1928), feldmarszaek brytyjski. Do wybuchu
I wojny wiatowej suy w wojskach kolonialnych. Bra udzia
m.in. w wyprawie sudaskiej (1898) oraz wojnie brytyjsko-
burskiej (1899-1902).
W czasie I wojny wiatowej dowdca korpusu walczcego na
froncie zachodnim. Od 1915 a do zakoczenia wojny dowodzi
caoci si angielskich walczcych na ziemi francuskiej.
Bardzo wysokie straty wojsk brytyjskich (bitwa nad Somm 400
tys. onierzy, ofensywa we Flandrii 300 tys. onierzy)
sprowadziy na Haiga fale krytyk.
Mimo ogromnych strat dowodzony przez Haiga brytyjski
korpus ekspedycyjny oraz dywizje amerykaskie daway
zdecydowan przewag militarn pastwom Ententy
w kocowym okresie wojny. W latach 1919-1921 peni
obowizki dowdcy wojsk brytyjskich w metropolii.
 ARRAS

Miejsce cikich walk podczas

I wojny wiatowej. Powanie
zniszczone w czasie II wojny
wiatowej
 Obok mapa przedstawia
ziemie polskie pod
zaborem Austro -
Wegier, Niemiec i Rosji
tu przed wybuchem I
wojny wiatowej.
Granice widoczne na
mapce zaznaczono
czarn lini otoczon
kropkami.
 Mapka prezentuje podzia ziem
Krlestwa Polskiego dokonany
po zajciu jego obszaru przez
wojska austro-wgierskie i
niemieckie. Zarzd nad terenami
Krlestwa od poowy 1915 r.
sprawowao dwch generaw
gubernatorw ( w Warszawie H.
Beseler reprezentujcy Niemcw,
w Lublinie Kuk z ramienia
okupanta austriackiego).
Wadysaw Sikorski prowadzi
swoj dziaalno werbunkow
na terytorium caego Krlestwa
Polskiego. W widocznym na
mapie Piotrkowie funkcjonowa
Departament Wojskowy
Naczelnego Komitetu
Narodowego, ktrym kierowa W.
Sikorski.
 Z chwil wybuchu I wojny wiatowej
ziemie polskie znajdujce si od
koca XVIII w. pod zaborem Austro-
Wegier, Niemiec i Rosji znalazy si w
ogniu walk prowadzonych przez
zwanionych ze sob zaborcw.
Na mapce zaznaczono przebieg linii
frontu w 1915 roku, gdy to jeszcze
Rosjanie przebywali w Krlestwie
(linia ciga z lewej strony mapy) i w
roku 1918 w kocowym okresie wojny.
Naley podkreli, e wojska austro-
wgierskie i niemieckie zajy
Krlestwo Polskie latem 1915 r.
Widoczn z prawej strony mapki lini
frontu osigny ju w 1916 r.,
zdecydowanie odrzucajc wojska
rosyjskie na wschd.
GENERA WADYSAW
SIKORSKI
 Po wybuchu pierwszej wojny wiatowej
Wadysaw Sikorski, w sierpniu 1914 roku
zosta mianowany przez Jzefa Pisudskiego
komisarzem penomocnym nieistniejcego
faktycznie Rzdu Narodowego na Galicj. Z
chwil powstania Naczelnego Komitetu
Narodowego, ktrego zadaniem miaa by
m.in., opieka nad legionami, Wadysawowi
Sikorskiemu powierzono funkcj szefa
Departamentu Wojskowego Naczelnego
Komitetu Narodowego.
CZOGI I WOJNA WIATOWA
 11 XI 1918

ROZEJM W COMPIEGNE
KONIEC I WOJNY WIATOWEJ