§Çu t­quèc tÕ

ThS. Trần Thị Ngọc Quyên

Khoa KT&KDQT
 Tµi liÖu tham kh¶o
 1. Gi¸o tr×nh: §Çu t­n­íc ngoµi - TS Vò ChÝ Léc
-NXB Gi¸o dôc,1997.
 2. LuËt §Çu t­sè 59/2005/QH11 ngµy 29/11/2005
3. Giáo trình Luật Đầu tư - Đại học Luật Hà Nội,
NXB Công an nhân dân, 2008.
 4.Website www.mpi.gov.vn
www.unctad.org
5. Foreign Direct Investment: Theory, Evidence
and Pratice (ImadA. Moosa)
 Ch­¬ng 1
Tæng quan
vÒ ®Çu t­quèc tÕ
 Cã nhiÒu c¸ch tiÕp cËn ®Çu t­
- §Çu t­: “bá nh©n lùc, tµi lùc, vËt lùc vµo mét c«ng viÖc g× dùa trªn c¬ së tÝnh
to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi”- Từ điển tiếng Việt, ViÖn Ng«n ng÷ häc- ViÖn
Khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n- Tr 132, Hµ néi 1996
- Samuelson & Nordhaus: ®Çu t­ lµ sù hy sinh tiªu dïng hiÖn t¹i nh»m t¨ng
tiªu dïng trong t­¬ng lai
- Tõ ®iÓn Econterms: ®Çu t­lµ viÖc sö dông c¸c nguån lùc víi mong muèn
t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt hay t¨ng thu nhËp trong t­¬ng lai
- §Çu t­lµ viÖc chi tiÒn hay nguån lùc kh¸c hiÖn cã víi kú väng thu ®­îc sè
tiÒn lín h¬n (lîi Ých) trong t­¬ng lai
=> §Çu t­ cã chung mét ®Æc tÝnh lµ ph¶i hy sinh mét sè thø quý gi¸
hiÖn nay ®Ó hy väng thu ®­îc lîi Ých sau nµy tõ sù hy sinh ®ã
=> Thu nhiÒu h¬n c¸i g× bá ra
 I. Kh¸i niÖm vµ ®Æc
®iÓm §TQT
1. ®Çu t­
§Çu t­ lµ viÖc sö dông vèn vµo mét
ho¹t ®éng nhÊt ®Þnh nh»m thu lîi
nhuËn vµ hoÆc lîi Ých kinh tÕ – x·
héi
 §Æc ®iÓm
1.Vèn ®Çu t­
Có nhiều cách tiếp cận:
- TS thùc h÷u h×nh: lµ c¸c tµi s¶n ®­îc sö dông ®Ó s¶n
xuÊt hµng ho¸ -> Thu nhËp rßng
- TS tµi chÝnh: lµ quyÒn ®èi víi tµi s¶n thùc h÷u
h×nh hay thu nhËp do tµi s¶n thùc h÷u h×nh t¹o ra ->
Ph©n bæ cña c¶i vµ thu nhËp gi÷a c¸c nhµ ®Çu t­
- McGraw- Hill
 Có 3 loại vốn

- TSC§ h÷u h×nh: nhà xưởng

- TSC§ v« h×nh: (công nghệ) ph¸t minh, s¸ng chÕ,
kiÓu d¸ng
(VN cßn cã gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt)
- TS mang tÝnh chÊt tµi chÝnh: cæ phiÕu, tr¸i
phiÕu...
 Sử dụng vốn đầu tư
- Sử dụng vốn vào một hoạt động nhất định: cụ
thể hóa theo từng lĩnh vực khác nhau, tùy đối
tượng, nhà đầu tư.
- Thường hướng đến một cách trực tiếp hoặc
gián tiếp đến hoạt động sản xuất kinh doanh
 Vèn ®Çu t­

 TiÒn
 C¸c tµi s¶n hîp ph¸p kh¸c

LuËt §Çu t­
 KÕt luËn:

=> Nguån lùc cã gi¸ trÞ vµ cã thÓ tham gia ho¹t

®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ thÞ tr­êng tµi
chÝnh
 2. TÝnh sinh lîi
- Lîi nhuËn
- Lîi Ých kinh tÕ – x· héi
 3. TÝnh m¹o hiÓm (rñi ro)

- Rñi ro: kh¸ch quan

- §Çu t­trong thêi gian dµi

 §Çu t­thêi gian cµng dµi th× rñi ro cµng cao

 Đầu tư

Đầu tư Đầu tư
Đầu tư phát dịch
gián tiếp triển chuyển
 Đầu tư trực tiếp  Đầu tư gián tiếp
- Bỏ vốn - mua các chứng chỉ có
- Trực tiếp tham gia giá trị: cổ phiếu, trái
quản trị kinh doanh phiếu
- để hưởng lợi tức
(không trực tiếp tham
gia quản trị kinh doanh)
 Hai lo¹i ®Çu t­
 §Çu t­ ph¸t triÓn lµ ®Çu t­  §Çu t­ dịch chuyển là
g¾n víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt hình thức đầu tư trong đó
vµ chÝnh s¶n xuÊt sÏ gãp người bỏ vốn mua lại
phÇn t¹o ra tµi s¶n míi cho một số cổ phần đủ lớn để
toµn bé nÒn kinh tÕ được quyền chi phối hoạt
động của DN (thay đổi
quyền sở hữu)
 2. §Çu t­quèc tÕ

Kh¸i niÖm
Lµ hoạt động đầu tư trong đó vốn đầu tư được di chuyển ra
khỏi biên giới của một quốc gia.
Đây là h×nh thøc di chuyÓn vèn hoÆc bÊt kú h×nh thøc gi¸
trÞ nµo kh¸c tõ n­íc nµy sang n­íc kh¸c ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc c¸c ho¹t ®éng kh¸c nh»m thu lîi nhuËn
vµ hoÆc lîi Ých kinh tÕ – x· héi
 §Æc ®iÓm §TQT

 Chñ së h÷u ®Çu t­lµ ng­êi n­íc ngoµi

 C¸c yÕu tè ®Çu t­di chuyÓn ra khái biªn giíi
 Vèn ®Çu t­tÝnh b»ng ngo¹i tÖ
 Ph©n lo¹i
1. Theo chñ ®Çu t­
- §Çu t­t­nh©n(Private Capital Flows): FDI, FPI, IL
- §Çu t­phi t­nh©n (Public Sector):
2. Mèi quan hÖ gi÷a chñ ®Çu t­víi ®èi t­îng tiÕp nhËn vèn
- §Çu t­quèc tÕ d­íi h×nh thøc gãp vèn chñ së h÷u: FDI, FPI
- §Çu t­quèc tÕ d­íi h×nh thøc cho vay quèc tÕ(International Loans)
3. Theo thêi h¹n ®Çu t­(Thêi gian sö dông vèn ®Çu t­)
- §Çu t­dµi h¹n
- §Çu t­trung h¹n
- §Çu t­ng¾n h¹n
4. Theo lÜnh vùc ®Çu t­
5. Theo quy mô đầu tư: lớn, vừa, nhỏ
6. Theo hình thức tài sản đem đi góp vốn của chủ đầu tư: tiền, đất, TS khác
 §Çu t­trùc tiÕp
 Nhµ ®Çu t­bá vèn
 Tham gia qu¶n lý

=> ĐT trực tiếp thì chủ

đầu tư là người quyết
định
§Çu t­n­íc ngoµi
 Nhµ ®Çu t­n­íc ngoµi ®­
a vèn vµo ViÖt Nam
Vèn = TiÒn + Tµi s¶n
hîp ph¸p kh¸c

LuËt §Çu t­
 3. §Çu t­trùc tiÕp n­íc ngoµi
(Foreign Direct Investment - FDI)
3.1 Kh¸i niÖm
 IMF

(Balance of Payments Manual (H­íng dÉn vÒ c¸n c©n thanh

to¸n hµng năm): 5th Edition (BPM5) (Washington, D.C,
IMF, 1993, page 235)
Kh¸i niÖm cña IMF: FDI lµ mét ho¹t ®éng
®Çu t­ ®­îc thùc hiÖn nh»m ®¹t ®­îc những lîi Ých
l©u dµi trong mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng trªn
l·nh thæ cña mét nÒn kinh tÕ (n­íc nhËn ®Çu t­-
host country) kh¸c víi nÒn kinh tÕ n­íc chñ ®Çu t­
(home country), víi môc ®Ých cña chñ ®Çu t­ lµ
giµnh quyÒn quản lý thùc sù doanh nghiÖp
(BPM5, fifth edition)
 OECD (Organisation for Economic
Cooperation and Development)

 Kh¸i niÖm cña OECD: ĐÇu t­trùc tiÕp lµ ho¹t ®éng ®Çu t­®­îc
thùc hiÖn nh»m thiÕt lËp c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ l©u dµi víi
mét doanh nghiÖp ®Æc biÖt lµ những khoản ®Çu t­ mang l¹i
khả năng t¹o ảnh h­ëng ®èi víi viÖc quản lý doanh nghiÖp nãi
trªn b»ng c¸ch:
1.Thµnh lËp hoÆc më réng mét doanh nghiÖp hoÆc mét chi
nh¸nh thuéc toµn quyÒn quản lý cña nhµ ®Çu t­
2. Mua l¹i toµn bé doanh nghiÖp ®· cã
3. Tham gia vµo mét doanh nghiÖp míi
4. CÊp tÝn dông dµi h¹n (>5 năm)
5. QuyÒn kiÓm so¸t: n¾m tõ 10% cæ phiÕu th­êng hoÆc quyÒn
biÓu quyÕt trë lªn
 Control and controlling interest
 Lasting interest
 Hoa Kỳ
 FDI là bất kỳ dòng vốn nào thuộc sở hữu đa
phần của công dân hoặc công ty của nước đi
đầu tư có được từ việc cho vay hoặc dùng để
mua sở hữu của doanh nghiệp nước ngoài
VÍ DỤ (International Economics, Peter H.Lindert
and Thomas A.Pugel

Đầu tư trực tiếp nước ngoài Đầu tư gián tiếp nước ngoài

Công ty Alcoa của Hoa Kỳ mua Công ty Alcoa của Hoa Kỳ mua 5%
50% cổ phần của một Công ty khai cổ phần của một Công ty khai
khoáng của Jamaica khoáng của Jamaica

Công ty Ford của Hoa Kỳ cho một Công ty Ford của Hoa Kỳ cho một
chi nhánh ở Canada vay, trong đó chi nhánh ở Canada vay, trong đó
Ford chiếm 55% cổ phần Ford chiếm 8% cổ phần
 VN
 FDI lµ hình thøc ®Çu t­ do nhµ ®Çu t­ n­íc
ngoµi bá vèn ®Çu t­ vµ tham gia quản lý ho¹t
®éng ®Çu t­ ë ViÖt Nam hoÆc nhµ ®Çu t­
ViÖt Nam bá vèn ®Çu t­ vµ tham gia quản lý
ho¹t ®éng ®Çu t­ ë n­íc ngoµi theo quy ®Þnh
cña luËt nµy vµ c¸c quy ®Þnh kh¸c cña ph¸p
luËt cã liªn quan.
 FDI

Lµ h×nh thøc ®Çu t­ n­íc ngoµi trong ®ã cã sù di chuyÓn

vèn, tµi s¶n, c«ng nghÖ hoÆc bÊt kú tµi s¶n nµo tõ n­íc ®i
®Çu t­ sang n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­ ®Ó thµnh lËp hoÆc kiÓm
so¸t doanh nghiÖp nh»m môc ®Ých sinh lợi.
TNCs (Transnational Corporations)
1. Công ty mẹ
2. Công ty con (Subsidairy)
3. Chi nhanh liên kết (Affiliate)
 3.2 §Æc ®iÓm FDI

 Tỷ lệ góp vốn của chủ ®Çu t­®ñ lín

 QuyÒn kiÓm so¸t
 QuyÒn h¹n vµ nghÜa vô ph©n chia theo tû lÖ
gãp vèn
 Thu nhËp cña chñ ®Çu t­kh«ng æn ®Þnh
 ChuyÓn giao c«ng nghÖ
3.3 Mét sè lý thuyÕt
vÒ FDI
1. Lý thuyÕt vßng ®êi s¶n phÈm
(R.Vernon)
(International Product Life Cycle- IPLC)
 Gi¶ thuyÕt
 C¸c n­íc CN ph¸t triÓn lµ nh÷ng n­íc chñ së h÷u
c¸c ph¸t minh s¸ng chÕ (R&D)
 Mçi s¶n phÈm cã 1 vßng ®êi nhÊt ®Þnh:
Lý thuyÕt marketing: vßng ®êi s¶n phÈm
XuÊt hiÖn - T¨ng tr­ëng m¹nh - Ch÷ng l¹i - Suy tho¸i
X©m nhËp -T¨ng tr­ëng - B·o hoµ - Suy tho¸i
 C¸c giai ®o¹n

 GD1: Tiªu thô ë n­íc ph¸t minh + Ch­a xuÊt

khÈu
 G§2: Giai ®o¹n t¨ng tr­ëng m¹nh - nhu cÇu ë
c¸c n­íc kh¸c
 G§3: S¶n phÈm b¾t ®Çu b·o hoµ vµ suy tho¸i
 GD1: Tiªu thô ë n­íc ph¸t minh +
Ch­a xuÊt khÈu
 S¶n phÈm míi xuÊt hiÖn cÇn th«ng tin ph¶n
håi nhanh vµ ®­îc b¸n ë trong n­íc ph¸t minh ra
s¶n phÈm, XK kh«ng ®¸ng kÓ
- §¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng néi ®Þa
- Quy tr×nh s¶n xuÊt cßn phøc t¹p, chñ yÕu lµ
s¶n xuÊt nhá
- ng­êi tiªu dïng chó träng ®Õn chÊt l­îng vµ ®é
tin cËy
G§2: Giai ®o¹n t¨ng tr­ëng m¹nh -
nhu
 S¶n phÈm cÇu ë c¸c n­íc kh¸c
chÝn muåi, nhu cÇu t¨ng, xuÊt khÈu t¨ng
m¹nh, c¸c ®èi thñ c¹nh tranh trong vµ ngoµi n­íc xuÊt
hiÖn, FDI xuÊt hiÖn
- Kh¸ch hµng ®· thõa nhËn gi¸ trÞ SP -> DN t¨ng
c«ng suÊt, XD c¸c nhµ m¸y míi, XK
- C¸c ®èi thñ c¹nh tranh trong vµ ngoµi n­íc xuÊt
hiÖn
- §¸p øng nhu cÇu n­íc ngoµi + c¹nh tranh => FDI
xuÊt hiÖn
- Trong giai ®o¹n nµy: nhu cÇu n­íc ngoµi tiÕp tôc
t¨ng, trong n­íc th× gi¶m dÇn
 G§3: S¶n phÈm b¾t ®Çu b·o
hoµ vµ suy tho¸i
* S¶n phÈm + quy tr×nh s¶n xuÊt ®­îc tiªu chuÈn ho¸,
thÞ tr­êng æn ®Þnh, hµng ho¸ trë nªn th«ng dông, c¸c
DN gi¶m chi phÝ, FDI tiÕp tôc ph¸t triÓn
- C¹nh tranh khèc liÖt (P) -> DN ph¸t minh ®Çu t­
trùc tiÕp sang c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn (gi¶m CP)
- NhiÒu n­íc XK s¶n phÈm trong giai ®o¹n tr­íc
(DN c¸c n­íc ph¸t minh SP) lµ chñ ®Çu t­ vµ NK
chÝnh s¶n phÈm ®ã
 §ãng gãp cña lý thuyÕt
 Ph¸t minh, s¸ng chÕ cã vai trß quan träng ®èi
víi FDI
 NÕu biÕt tËn dông vßng ®êi quèc tÕ s¶n
phÈm th× sÏ kÐo dµi vßng ®êi s¶n phÈm
 FDI xuÊt hiÖn
 H¹n chÕ

=> Lý thuyÕt ¸p dông trong bèi c¶nh hiÖn nay kh«ng

cßn ®óng
 ChØ cã c¸c n­íc CNPT míi ph¸t minh s¶n phÈm kh«ng
cßn ®óng n÷a (VD: Ên §é)
 C¸c s¶n phÈm míi cã thÓ ®­îc tung ra ®ång thêi ë
nhiÒu n­íc kh¸c nhau
 Vernon: kho¶ng c¸ch vÒ c«ng nghÖ vµ thu nhËp
gi÷a Mü + c¸c n­íc CN kh¸c thu hÑp l¹i
2. Lý thuyÕt chiÕt trung
-John Dunning-
(Eclectic Theory)
 Lý thuyÕt tr¶ lêi c©u hái:
1. T¹i sao nhu cÇu vÒ mét hµng ho¸ ë 1 n­íc l¹i
kh«ng ®­îc ®¸p øng bëi c¸c DN cña chÝnh n­
íc ®ã hoÆc bëi c¸c hµng hóa NK qua con ®­
êng th­¬ng m¹i?
2. Gi¶ sö 1 DN muèn më réng ho¹t ®éng, t¹i sao
kh«ng chän c¸c c¸ch më réng kh¸c: SX råi
XK, cho phÐp DN n­íc ngoµi sö dông c«ng
nghÖ cña m×nh...?
 §iÒu kiÖn
 §K1: Ownership Advantages- lîi thÕ quyÒn së h÷u
 §K2: Location Advantages - lîi thÕ vÒ ®Þa ®iÓm
 §K3: Internalization Advantages- lîi thÕ vÒ néi bé
ho¸

=> Nªn thùc hiÖn FDI khi cã c¶ ba yÕu tè: lîi

thÕ quyÒn së h÷u, lîi thÕ vÒ ®Þa ®iÓm vµ lîi
thÕ vÒ néi bé ho¸
 Lîi thÕ quyÒn së h÷u (FSA)
 Mét DN tiÕn hµnh SX KD ë n­íc ngoµi ph¶i tr¶ nh÷ng chi phÝ
phô tréi do:
- Sù kh¸c biÖt v¨n ho¸, luËt ph¸p, thÓ chÕ vµ ng«n ng÷

- ThiÕu hiÒu biÕt vÒ thÞ tr­êng néi ®Þa

- Chi phÝ th«ng tin liªn l¹c & sù c¸ch biÖt vÒ ®Þa lý

 DN ph¶i së h÷u mét hoÆc mét sè lîi thÕ c¹nh tranh (kh«ng bÞ
chi sÎ víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh): Lîi thÕ riªng cña DN & s½n
sµng chuyÓn giao trong néi bé DN & gi÷a c¸c n­íc => Gióp
kh¾c phôc bÊt lîi vÒ chi phÝ phô tréi khi ho¹t ®éng ë n­íc
ngoµi, t¨ng TN so víi ®èi thñ c¹nh tranh
 Lîi thÕ néi bé ho¸
 DN cã nhiÒu c¸ch më réng ho¹t ®éng ra n­íc
ngoµi:
XK -> CÊp license-> Franchising->Liªn doanh-> DN 100% vèn NN
 MNC sÏ so s¸nh nh÷ng bÊt lîi vµ ®iÓm lîi cña lùa
chän h×nh thøc nµo cã lîi cho m×nh nhÊt.
 Theo gt nµy: FDI sÏ ®­îc sö dông nh»m thay thÕ c¸c
giao dÞch trªn thÞ tr­êng = giao dÞch néi bé khi giao
dÞch nµy Ýt tèn kÐm, an toµn & kh¶ thi h¬n (Do sù
kh«ng hoµn h¶o cña thÞ tr­êng)
 FDI gióp MNC tiÕn hµnh ®ång bé, hoµn chØnh, sx
nhiÒu n­íc
 Lîi thÕ vÒ ®Þa ®iÓm (CSA)
 §iÒu kiÖn s¶n xuÊt thuËn lîi: lao ®éng, ®Êt ®ai, thÞ
tr­êng... -> MNC khai th¸c lîi thÕ quyÒn së h÷u - >
t¨ng thu nhËp
 Bao gåm kÕt h¬p:
- C¸c lîi thÕ vÒ kinh tÕ
- C¸c lîi thÕ vÒ v¨n ho¸-x· héi
- Lîi thÕ vÒ chÝnh trÞ
 HÊp dÉn cña 1 ®Þa ®iÓm thay ®æi theo thêi gian
 3.4 Ph©n lo¹i ®Çu t­trùc tiÕp
1. C¸ch thøc x©m nhËp

 §Çu t­míi  Mua l¹i vµ s¸p nhËp

(Greenfield Investment - GI) (Merger & Acquisition M&A)

X©y dùng c¬ së s¶n xuÊt, kinh Mua l¹i hoÆc s¸p nhËp víi c¬
doanh míi t¹i n­íc nhËn ®Çu
t­ së s¶n xuÊt ®· s½n cã ë n­íc
nhËn ®Çu t­
 §Æc ®iÓm
GI M&A
 Ph¶i bá nhiÒu tiÒn ®Ó  TËn dông lîi thÕ cña
®Çu t­ ®èi t¸c ë n¬i tiÕp nhËn
 Nghiªn cøu thÞ tr­êng ®Çu t­ (tËn dông s½n cã
cña thÞ tr­êng)
 Chi phÝ liªn hÖ c¬
 TiÕt kiÖm thêi gian
quan nhµ n­íc
 Rñi ro  Gi¶m thiÓu rñi ro
 2. Møc ®é tham gia cña nhµ ®Çu t­

- Nhµ ®Çu t­gãp 100% vèn

- Liªn doanh
- Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh
 3. Môc ®Ých thu hót ®Çu t­cña
n­íc nhËn ®Çu t­
 C¸c ho¹t ®éng ®Çu t­s¶n xuÊt hµng ho¸ thay
thÕ nhËp khÈu
 KhuyÕn khÝch ®Çu t­trùc tiÕp n­íc ngoµi ®Ó
t¨ng xuÊt khÈu sang c¸c n­íc kh¸c
 Thùc hiÖn môc ®Ých kh¸c cña chÝnh phñ
4. Quan hÖ vÒ ngµnh nghÒ, lÜnh vùc gi÷a chñ
®Çu t­vµ ®èi t­îng tiÕp nhËn ®Çu t­
 Vertical FDI (§Çu t­theo chiÒu däc)
 Horizontal FDI (§Çu t­theo chiÒu ngang):
s¶n xuÊt sp t­¬ng tù cïng lo¹i s¶n phÈm c¸c s¶n
phÈm kh¸c
 Conglomerate FDI: hçn hîp (§Çu t­vµo nhiÒu
lÜnh vùc)
 II. M«i tr­êng ®Çu t­
Kh¸i niÖm: Tæng hoµ c¸c yÕu tè vÒ ph¸p luËt,
kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸, x· héi vµ c¸c yÕu tè c¬
së h¹ tÇng, n¨ng lùc thÞ tr­êng, lîi thÕ cña mét quèc
gia cã liªn quan, ¶nh h­ëng trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp
®Õn ho¹t ®éng ®Çu t­ cña nhµ ®Çu t­ trong vµ
ngoµi n­íc khi ®Çu t­vµo quèc gia ®ã
=> MT§T lµ tæng thÓ c¸c yÕu tè, ®iÒu kiÖn vµ
chÝnh s¸ch cña n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­ chi phèi ®Õn
ho¹t ®éng ®Çu t­n­íc ngoµi
M«i tr­êng ®Çu t­n­íc
ngoµi
M«i tr­êng ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ tÊt c¶
c¸c yÕu tè vÒ tù nhiªn, kinh tÕ, chÝnh
trÞ, x· héi, ph¸p luËt, t©m lý, t«n gi¸o cña
n­íc nhËn ®Çu t­ nh»m ®¶m b¶i kh¶ n¨ng
sinh lêi tèi ®a cña nguån vèn ®Çu t­ n­íc
ngoµi
2. C¸c yÕu tè cÊu thµnh

 Cã nhiÒu c¸ch tiÕp cËn

 C¸ch tiÕp cËn thø nhÊt:
M«i tr­êng ®Çu t­
 M«i tr­êng chÝnh trÞ - x· héi
 M«i tr­êng v¨n ho¸
 M«i tr­êng ph¸p lý vµ hµnh chÝnh
 M«i tr­êng kinh tÕ vµ tµi nguyªn
 M«i tr­êng tµi chÝnh
 M«i tr­êng c¬ së h¹ tÇng
 M«i tr­êng lao ®éng
 M«i tr­êng quèc tÕ
 1. M«i tr­êng chÝnh trÞ – x· héi

- Sù æn ®Þnh cña chÕ ®é chÝnh trÞ

- Quan hÖ c¸c ®¶ng ph¸i ®èi lËp vµ vai trß kinh tÕ cña hä
- Sù ñng hé cña quÇn chóng, cña c¸c ®¶ng ph¸i, tæ chøc x·
héi vµ Quèc tÕ víi ChÝnh phñ cÇm quyÒn
- N¨ng lùc ®iÒu hµnh vµ phÈm chÊt ®¹o ®øc cña ®éi
ngò l·nh ®¹o
- ý thøc d©n téc vµ tinh thÇn tiÕt kiÖm cña nh©n d©n
- Møc ®é an toµn vµ an ninh x· héi: khñng bè, chiÕn
tranh...
 2. M«i tr­êng v¨n ho¸

 T«n gi¸o, tÝn ng­ìng, tËp qu¸n

 Ng«n ng÷
 TruyÒn thèng lÞch sö vµ v¨n ho¸
 3. m«i tr­êng ph¸p lý vµ hµnh chÝnh

 TÝnh ®Çy ®ñ vµ ®ång bé

 TÝnh chuÈn mùc vµ héi nhËp
 TÝnh râ rµng, c«ng b»ng, c«ng khai vµ æn ®Þnh
 Kh¶ n¨ng thùc thi cña ph¸p luËt
 Kh¶ n¨ng b¶o vÖ
 Nh÷ng ­u ®·i vµ h¹n chÕ
 Thñ tôc hµnh chÝnh vµ h¶i quan
 4. M«i tr­êng kinh tÕ vµ tµi nguyªn

 ChÝnh s¸ch kinh tÕ

 ChØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ – x· héi
 Tû lÖ tiÕt kiÖm quèc gia
 Dung l­îng thÞ tr­êng vµ søc mua cña thÞ tr­êng
 TNTN vµ kh¶ n¨ng khai th¸c
 TÝnh c¹nh tranh cña tæng thÓ
 HÖ thèng th«ng tin kinh tÕ
 5. M«i tr­êng tµi chÝnh

 C¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh: thu chi, më tµi

kho¶n vay vèn, l·i suÊt, chuyÓn lîi nhuËn
 NÒn tµi chÝnh quèc gia: c¸n c©n th­¬ng m¹i
quèc tÕ, thanh to¸n quèc tÕ, nî quèc gia...
 Tû gi¸ hèi ®o¸i vµ kh¶ n¨ng ®iÒu tiÕt cña nhµ
n­íc
 Kh¶ n¨ng tù do chuyÓn ®æi ®ång tiÕn
 Ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng
 Kh¶ n¨ng ®Çu t­tõ chÝnh phñ cho ph¸t triÓn
 6. M«i tr­êng C¬ së h¹ tÇng
 HÖ thèng ®­êng s¸, cÇu cèng, s©n bay, c¶ng...
 Møc ®é tho¶ m·n c¸c dÞch vô: ®iÖn, n­íc, b­u
chÝnh viÔn th«ng, kh¸ch s¹n
 Kh¶ n¨ng thuª ®Êt vµ së h÷u nhµ.
 Chi phÝ thuª ®Êt, ®Òn bï gi¶i to¶, thuª nhµ,
chi phÝ dÞch vô vËn t¶i, ®iÖn n­íc, fax,
Internet...
 7. m«i tr­êng lao ®éng
 Nguån lao ®éng vµ gi¸ c¶ nh©n c«ng lao ®éng
 Tr×nh ®é ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý vµ tay nghÒ
 C­êng ®é lao ®éng vµ n¨ng suÊt lao ®éng
 TÝnh cÇn cï vµ tÝnh kû luËt lao ®éng
 T×nh h×nh ®×nh c«ng b·i c«ng
 HÖ thèng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
 Sù hç trî cña ChÝnh phñ cho ph¸t triÓn nguån
nh©n lùc
 8. M«i tr­êng quèc tÕ
 Quan hÖ ngo¹i giao cña ChÝnh phñ
 Quan hÖ th­¬ng m¹i víi thÕ giíi
 Hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ: tham gia c¸c khèi kinh
tÕ
 Sù ñng hé vÒ tµi chÝnh: ODA
 Møc ®é më cöa vÒ kinh tÕ vµ tµi chÝnh víi
thÞ tr­êng n­íc ngoµi
 Tham gia c¸c diÔn ®µn th­¬ng m¹i thÕ giíi:
WTO
 C¸ch tiÕp cËn thø 2:
Dùa vµo nhãm nh©n tè chÝnh t¸c ®éng ®èi víi ho¹t
®éng ®Çu t­
1. Khung chÝnh s¸ch FDI
2. C¸c yÕu tè kinh tÕ
3. C¸c hç trî trong kinh doanh

(Theo WIR n¨m 1998 cña UNCTAD, page 91)

 Khung chÝnh s¸ch
 Sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ vµ x· héi
 C¸c quy ®Þnh liªn quan ®Õn viÖc thµnh lËp vµ ho¹t
®éng
 C¸c chÝnh s¸ch ®èi víi chøc n¨ng vµ cÊu tróc thÞ tr­
êng
 C¸c hiÖp ®Þnh quèc tÕ vÒ ®Çu t­
 ChÝnh s¸ch t­nh©n ho¸
 ChÝnh s¸ch th­¬ng m¹i
 ChÝnh s¸ch thuÕ
 C¸c yÕu tè kinh tÕ

 FDI cã ®éng c¬ thÞ tr­êng

 FDI cã ®éng c¬ t×m kiÕm nguån lùc vµ tµi
s¶n
 FDI t×m kiÕm hiÖu qu¶
 hç trî trong kinh doanh

 Xóc tiÕn ®Çu t­

 C¸c ­u ®·i ®Çu t­
 Phô phÝ
 C¸c dÞch vô sau khi cÊp phÐp ®Çu t­
 C¸ch tiÕp cËn th­3:
Dùa vµo giai ®o¹n h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng ®Çu t­

 TiÕp cËn
Kết thúc
Tiếp cận Hoạt động
hoạt động
thị trường kinh doanh kinh doanh

Thuế
1. An ninh, Xuất nhập khẩu
chính trị, Tuyển dụng LĐ 1.Giải thể
xã hội Đất đai 2. Phá sản
2. Thủ tục Chi phí sản xuất DN 3. Khiếu kiện
thành lập DN Ngoại hối và giải quyết
3. Xuât nhập cảnh Khiếu kiện tranh chấp
4. Minh bạch, Chuyển tiền
công khai Bảo hộ tài sản
Giải quyết tranh chấp
3.M«i tr­êng ®Çu t­t¹i
ViÖt Nam
§äc tµi liÖu
 Nh÷ng rµo c¶n cña m«i tr­êng
®Çu t­®èi víi ho¹t ®éng FDI
1. C¸c rµo c¶n mang tÝnh hµnh chÝnh
(Administrative Impediments)
2. Kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ tr­êng vµ c¸c tiªu chuÈn vÒ
®èi xö (Market access & standards of treatment)
3. C¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ®Çu t­(Incentives)
4. C¸c h¹n chÕ vÒ mÆt ho¹t ®éng/vËn hµnh
(Operational Restriction)
- C«ng bè cña APEC -
 ChØsè vÒ®é hÊp dÉn cña c¸ c ®Þa ®iÓm ®Çu t­ n­ í c ngoµi cña A.T.
Kearney n¨ m 2004

0.73
5 1.36 0.94 0.57
1.36

0.35
4 1.77 0.92 1.19
0.93 0.7

3
2.63

2
3.32 3.59 3.44 3.36
3.09

1
1.47

0
Trung Quèc Malaysia Singapore Philippines Thailand ViÖt Nam

§ iÓm sè con ng­ êi § iÓm sè kinh doanh § iÓm sè tµi chÝnh

 GNI GNI/ng­êi PPP*
(tû USD) (USD)

Khu vùc/ GNI/

GNI/ ng­êi KTphi chÝnh thøc D©n sè
nÒn kinh tÕ (USD) (%GNI) (tr ng­êi)
Nhãm thu nhËp

§«ng ¸ vµ Th¸i 7622 5.464 - 24,3 1395

B×nh D­¬ng

OECD   1067 25.773 - 16,8 41,5

Hµn Quèc Thu nhËp cao 576 12.020 4990 27,5 48,0

Trung Quèc Thu nhËp d­íi TB 1417 1.100 17.930 13,1 1.288,4

Thailand Thu nhËp d­íi TB 136 2.190 8.940 52,6 60,0

Malaysia Thu nhËp trªn TB 94 3.780 7.450 31,1 24,8

ViÖt Nam Thu nhËp thÊp 39 480 2.490 15,6 81,3

 Chỉ số về mức độ tham nhũng
Transparency International

2000 2001 [91] 2002 [102] 2003 [133]

[90]

9,4 (5)
3,3 (70)

Nước 9,2 (4) 9,3 (5) 2004 [146]

Trung Quèc 3,1 (63) 3,5 (57) 3,5 (59) 2,5 (92) 3,4 (71)

L­u ý: -sè trong [] lµ sè quèc gia trong b¸o c¸o

-sè trong () lµ xÕp h¹ng cña quèc gia
Nguån: Tæ chøc Transparency International, www.transparency.org
 Chỉ số về mức độ tham nhũng (CPI) của
một số quốc gia châu Á giai đoạn 2000-2007

2000[90] 2001 [91] 2002 2003 2005 2006 2007

[102] [133] [159] [163] [180]

2004
9,4 (5) 9,4 (5) 9,5 (5) 9,3 (4)
Quốc gia [146]
9,1 (6) 9,2 (4) 9,3 (5) 3,3 (70) 9,3 (5)

3,1 (63) 3,5 (57) 3,5 (59)

2,5 2,5 2,5
(124) (121) (131)

Singapore 2,8 (69) 2,9 (65) 2,6 (77)

Việt Nam 2,5 (76) 2,6 (75) 2,4 (85)

Lưu ý: Số trong [] là quốc gia trong báo

Số trong () là thứ tự xếp hạng của quốc gia
Inđônêsia 1,7 (85) (Nguồn:1,9Transparency
1,9 (88) (96) 2,5 (92) International,
3,4 (71) www.transparency.org)
FDI vào một số nước khu vực châu Á (1992-2003)
(Đơn vị: Triệu USD)

20000
18000
16000
14000
12000
10000
8000
6000
4000
2000
0
1992-1997* 1998 1999 2000 2001 2002 2003

ViÖt Nam 1586 1700 1484 1289 1430 1200 1450

Thailand 2269 7,491 6,091 3,350 3,813 1,068 1802
Malaysia 5816 2714 3895 3788 554 3203 2474
Hµn Quèc 1298 5039 9436 8572 3683 2941 2752
Singapore 8295 7690 16067 17217 15038 5730 11409

* dßng FDI bqu©n

hµng năm
Nguån: UNCTAD,
WI R 2004
 4. T¸c ®éng cña FDI
- N­íc chñ ®Çu t­
- N­íc nhËn ®Çu t­
 4.1 N­íc Chñ ®Çu t­
1. Bµnh tr­íng søc m¹nh kinh tÕ vµ n©ng cao uy tÝn
chÝnh trÞ trªn tr­êng quèc tÕ
2. N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn: sö dông lîi thÕ ë n­íc
nhËn ®Çu t­
3. X©y dùng mét thÞ tr­êng æn ®Þnh (thÞ tr­êng tiªu thô
s¶n phÈm), cung cÊp nguyªn liÖu víi gi¸ c¶ ph¶i ch¨ng
4. KÐo dµi vßng ®êi s¶n phÈm (s¶n phÈm + c«ng
nghÖ)-> më réng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm, kh¾c
phôc t×nh tr¹ng l·o ha¸ s¶n phÈm
5. §æi míi c¬ cÊu ¶n phÈm, ¸p dông c«ng nghÖ míi,
n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh
 4.2 N­íc nhËn ®Çu t­
1. §Çu t­n­íc ngoµi lµ nguån vèn bæ sung ph¸t triÓn kinh tÕ
(c¸c n­íc ®ang vµ chËm ph¸t triÓn)
2. TiÕp thu c«ng nghÖ tiªn tiÕn, häc hái kinh nghiÖm cña c¸c
nhµ ®Çu t­n­íc ngoµi
3. T¨ng thu ng©n s¸ch (thuÕ, tiÒn thuÕ ®Êt, phÝ dÞch vô)
4. T¹o viÖc lµm míi cho ng­êi lao ®éng, n©ng cao chÊt l­îng
nguån lao ®éng, n©ng cao ®åi sèng
5. T¹o m«i tr­êng c¹nh tranh ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ – th­¬ng m¹i
6. Më réng quan hÖ víi c¸c n­íc, n©ng cao vÞ thÕ kinh tÕ,
chÝnh trÞ cña n­íc nhËn ®Çu t­, gióp thu hót c¸c nguån vèn
kh¸c
 Tiªu cùc

1. Vèn vµ c«ng nghÖ cña n­íc chñ ®Çu t­

2. Sù æn ®Þnh cña ®ång tiÒn cña n­íc chñ §T
3. C¸n c©n thanh to¸n
4. ViÖc lµm vµ lao ®éng
 Bæ sung vèn ®Ó thùc hiÖn CNH –
H§H vµ ®Èy nhanh tèc ®é t¨ng tr­
ëng kinh tÕ
1. M« h×nh Harrod – Domar (§Çu t­vµ TTKT)
Mèi quan hÖ gi÷a 2 yÕu tè = ICOR
(Incremental Capital Output Ratio)
ICOR = I / (GDP kú nghiªn cøu - GDP kú gèc)
 ICOR
2. C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn g
(tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ)
- ICOR
- I
- GDP kú gèc
 Vai trß hÖ sè ICOR
 Sö dông ICOR ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông
vèn ®Çu t­
 Ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch thu hót vèn ®Çu t­vµ
hiÖu qu¶ sö dông vèn
 §èi víi c¸c n­íc nghÌo
 ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng CNH
 Sö dông c¸c lîi thÕ s½n cã trong n­íc ®¹t hiÖu
qu¶ (TNTN, khÝ hËu, vÞ trÝ ®¹i lý, søc lao
®éng, ®Èy nhanh qu¸ tr×nh CNH-H§H )
 Tiªu cùc

 Cã thÓ bÞ phô thuéc kinh tÕ

 Cã thÓ tiÕp thu c¸c c«ng nghÖ l¹c hËu
 G©y « nhiÔm m«i tr­êng, c¹n kiÖt tµi nguyªn
 C¸c vÊn ®Ò kinh tÕ – x· héi
 III. FPI (Foreign Portfolio Investment)
§Çu t­chøng kho¸n n­íc ngoµi
1. Kh¸i niÖm: FPI lµ h×nh thøc ®Çu t­quèc
tÕ trong ®ã chñ ®Çu t­cña 1 n­íc mua chøng
kho¸n cña 1 c«ng ty hoÆc mét tæ chøc ph¸t
hµnh ë 1 n­íc kh¸c víi 1 møc khèng chÕ nhÊt
®Þnh nh»m thu ®­îc lîi nhuËn mµ kh«ng tham
gia kiÓm so¸t c«ng ty hay tæ chøc ph¸t hµnh
chøng kho¸n
 2. §Æc ®iÓm FPI

1. Tû lÖ n¾m gi÷ chøng kho¸n cña chñ ®Çu t­

NN bÞ khèng chÕ tû lÖ tèi ®a
2. Chñ ®Çu t­NN kh«ng cã quyÒn kiÓm so¸t
DN tiÕp nhËn vèn
3. Ph¹m vi ®Çu t­bã hÑp h¬n FDI
4. Thu nhËp cña chñ ®Çu t­phô thuéc vµo lo¹i
chøng kho¸n mua
5. H×nh thøc FPI cã ®é æn ®Þnh kh«ng cao
 Xu thÕ vËn ®éng cña FDI trªn
thÕ giíi tõ 1990 ®Õn nay
1. Dßng FDI t¨ng m¹nh trong 1990, gi¶m m¹nh vµo
®Çu nh÷ng n¨m 2000 vµ ®ang phôc håi
2. Ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c n­íc
3. Tù do ho¸ FDI diÔn ra m¹nh mÏ ë tÊt c¶ c¸c cÊp ®é
4. MNC lµ c¸c chñ ®Çu t­chñ yÕu trªn thÕ giíi
5. M&A lµ h×nh thøc ®Çu t­chñ yÕu
6. Cã sù thay ®æi vÒ lÜnh vùc ®Çu t­
 Tù do ho¸ ®Çu t­

 Qu¸ tr×nh xo¸ bá rµo c¶n, h¹n chÕ ®Çu t­n­íc

ngoµi
 Tiªu chuÈn ®èi xö tiÕn bé ®èi víi FDI (MFN,
NT)
 Kh«ng cã sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c nhµ
®Çu t­víi nhau
 C¬ chÕ ®Ó thÞ tr­êng ho¹t ®éng tù do
 CÊp ®é tù do ho¸

1. §¬n ph­¬ng (> 90% thay ®æi c/s thuËn lîi

h¬n )
2. Song ph­¬ng (BITs)
3. §a ph­¬ng: ký kÕt gi÷a nhiÒu quèc gia hoÆc
tham gia c¸c tæ chøc, hiÖp ®Þnh quèc tÕ
 MNC (MultiNational Cooperation)
 Chi nh¸nh ë n­íc ngoµi  Tû lÖ ho¹t ®éng ë n­íc
 Sè n­íc ®Çu t­vµo ngoµi
 M&A
 M&A chiÕm 90%
 GI chiÕm 10%
 LÜnh vùc ®Çu t­

 60s->70s chñ yÕu ®Çu t­ vµo lÜnh vùc khai

má, chÕ biÕn
 80s-> 90s: c«ng nghiÖp chÕ t¹o
 90s ®Õn nay : dÞch vô
- Nhu cÇu tiªu dïng
- LÜnh vùc dÞch vô th«ng tho¸ng & t¹o thuËn
lîi cho nhµ ®Çu t­n­íc ngoµi
 IV. ODA
(Official Development Assistance)
Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc
1. Kh¸i niÖm:
Lµ c¸c kho¶n viÖn trî kh«ng hoµn
l¹i, cã hoµn l¹i hoÆc tÝn dông ­u ®·i cña c¸c
chÝnh phñ, c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ,
c¸c tæ chøc thuéc Liªn hiÖp quèc vµ c¸c tæ
chøc phi chÝnh phñ dµnh cho c¸c n­íc ®ang
vµ chËm ph¸t triÓn.
 2. §Æc ®iÓm ODA
- Nhµ tµi trî: chÝnh phñ c¸c n­íc, c¸c tæ chøc quèc tÕ
- §èi t­îng nhËn viÖn trî: chÝnh phñ vµ nh©n d©n c¸c n­
íc ®ang vµ chËm ph¸t triÓn
- ODA cã tÝnh ­u ®·i
- Cã 1 phÇn kh«ng hoµn l¹i
- ODA th­êng kÌm theo c¸c ®iÒu kiÖn
- ODA ®Çu t­vµo c¬ së h¹ tÇng, phóc lîi x· héi
- Nhµ tµi trî kh«ng tham gia sö dông vèn ®Çu t­
- Cã thÓ g©y nªn t×nh tr¹ng nî nÇn
=> Bµi häc kinh nghiÖm
 3. C¸c n­íc vµ tæ chøc cung cÊp ODA

 DAC
 NGO
 OPEC
 NICs
 4. Vai trß cña ODA
* §èi víi nhµ tµi trî * §èi víi n­íc nhËn tµi trî
- Môc ®Ých chÝnh trÞ – - Bæ sung vèn nh»m ph¸t
ngo¹i giao triÓn kinh tÕ – x· héi,
- Môc ®Ých kinh tÕ – th­ t¨ng kh¶ n¨ng tiÕp nhËn
¬ng m¹i
khoa häc – kü thuËt
- Gi¸n tiÕp thóc ®Èy thu
hót ®Çu t­n­íc ngoµi
- C¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng
 V. TÝn dông quèc tÕ
(International Loans)
1. Kh¸i niÖm
Tín dụng quốc tế là một hình thức đầu tư
quốc tế trong đó chủ đầu tư ở một nước sẽ
cho doanh nghiệp hoặc các tổ chức kinh tế ở
một nước khác vay vốn và thu lợi nhuận
thông qua lãi suất tiền cho vay
 2. §Æc ®iÓm
 Đối tượng tiếp nhận vốn chỉ có quyền sử dụng vốn
trong 1 khoảng thời gian nhất định
 Quan hệ giữa chủ đầu tư với đối tượng tiếp nhận đầu
tư hoàn toàn là quan hệ vay nợ
 Chủ đầu tư không có quyền kiểm soát, quyền quản lý
điều hành đối với đối tượng tiếp nhận vốn đầu tư
 Thu nhập của chủ đầu tư không phụ thuộc vào kết
quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp
 Thường không kèm theo chuyển giao công nghệ