MBE 1032 PEDAGOGI

.:: PENDEKATAN PENGAJARAN ::.

Oleh:
Prof Madya HJ. SAPON BIN IBRAHIM

sapon@uthm.edu.my 1
 Pendekatan Pengajaran

1.0 Pengajaran Berpusatkan Guru

2.0 Pengajaran Berpusatkan Pelajar
3.0 Pengajaran Berpusatkan Bahan
4.0 Konsep Induktif
5.0 Konsep Deduktif

sapon@uthm.edu.my 2
 PENGAJARAN BERPUSATKAN
GURU

sapon@uthm.edu.my 3
 PENGAJARAN BERPUSATKAN GURU

DEFINISI

 Tumpuan kepada guru.

 Guru memonopoli percakapan atau aktiviti.

 Sesuai digunakan untuk mata pelajaran yang bergantung

sepenuhnya kepada guru.
Contoh : pengiraan dan fakta.

sapon@uthm.edu.my 4
 PENGAJARAN BERPUSATKAN GURU

CIRI-CIRI STRATEGI PEMUSATAN GURU

 Guru memainkan peranan utama dalam proses pengajaran

pembelajaran.
 Komunikasi sehala.
 Guru mengarah dan mengawal pembelajaran (suasana autokratik).

GURU

PELAJAR
PELAJAR
PELAJAR
sapon@uthm.edu.my 5
 PENGAJARAN BERPUSATKAN GURU
Membantu dalam mata pelajaran pengiraan
contohnya matematik dan penguasaan fakta
contohnya sejarah.

KELEBIHAN
STRATEGI
PEMUSATAN GURU

Membantu pelajar-pelajar
yang lemah dalam
menguasai pembelajaran.

Banyak membantu di dalam

pengajaran pelajar-pelajar
khas.
sapon@uthm.edu.my 6
 PENGAJARAN BERPUSATKAN GURU

Menekankan pada KEKURANGAN

hafazan. STRATEGI
PEMUSATAN GURU

Murid pasif, sifat

sosial positif kurang
dipupuk. Murid kurang
kreatif dan tidak
berinisiatif.

Murid mudah berpuas

hati dengan fakta-fakta
yang diberikan oleh Tidak mementingkan aspek
guru lain selain daripada
perkembangan intelek murid

sapon@uthm.edu.my 7
 PENGAJARAN BERPUSATKAN
PELAJAR

sapon@uthm.edu.my 8
 PENGAJARAN BERPUSATKAN PELAJAR

DEFINISI

 Pendidikan mengikut nature (secara semulajadi), pembelajaran

melalui pengalaman dan pembelajaran melalui penemuan.

 Menentang pengajaran atau tunjuk ajar formal (Schofield,1972).

sapon@uthm.edu.my 9
 PENGAJARAN BERPUSATKAN PELAJAR

CIRI-CIRI STRATEGI PEMUSATAN PELAJAR

 Guru dan pelajar bersama-sama memainkan peranan.

 Pelajar aktif menyertai proses P&P
 Komunikasi berbentuk dua hala.
 Suasana kepimpinan bersifat demokratik.

GURU

PELAJAR

PELAJAR
PELAJAR
sapon@uthm.edu.my 10
 PENGAJARAN BERPUSATKAN PELAJAR

CIRI-CIRI STRATEGI PEMUSATAN PELAJAR

Sambungan..
 Menekankan perkembangan pelajar.

 Menekankan pembelajaran kendiri.

 Menekankan pada kefahaman dan bahan-bahan bermakna.

 Penekanan kepada pelajaran dengan melakukan aktiviti.

 Lebih mengutamakan pencapaian objektif pembelajaran pelajar.

sapon@uthm.edu.my 11
 PENGAJARAN BERPUSATKAN PELAJAR
Kurang bergantung
Dapat terhadap guru.
memotivasikan
pelajar.

KELEBIHAN
STRATEGI
PEMUSATAN PELAJAR

Tahap kefahaman
pelajar-pelajar tidak
sama. Tumpuan dapat
Idea sesama pelajar lebih
diberikan kepada pelajar
mudah difahami.
tertentu.

sapon@uthm.edu.my 12
 PENGAJARAN BERPUSATKAN PELAJAR

KEKURANGAN
Menentang tunjuk
ajar dan dianggap
STRATEGI
tidak natural. PEMUSATAN PELAJAR

Pengajaran
berpusatkan kepada
pelajar bukan Memerlukan tahap disiplin
merupakan satu idea diri yang tinggi.
yang bermakna.

sapon@uthm.edu.my 13
 PENGAJARAN BERPUSATKAN PELAJAR

Kaedah
Kaedah Yang Kaedah Inkuiri-
Perbincangan Digunakan Penemuan
Dalam
Pengajaran
Sumbangsaran
Berpusatkan Pembelajaran
Pelajar Koperatif

Kaedah Lawatan
Penyelesaian
Masalah

Penyiasatan
Kumpulan Pendekatan
Projek

sapon@uthm.edu.my 14
 PERBAHASAN
• PENDEKATAN PENGAJARAN
BERPUSATKAN GURU LEBIH
BERKESAN BERBANDING
PENDEKATAN PENGAJARAN
BERPUSATKAN MURID

sapon@uthm.edu.my 15
 PENGAJARAN BERPUSATKAN PELAJAR

Rajah Kontinum pergerakan pembelajaran berpusatkan

guru kepada pembelajaran berpusatkan pelajar.

Sumber : http://mahirppb.tripod.com/murid.htm
sapon@uthm.edu.my 16
 PENGAJARAN BERPUSATKAN
BAHAN

sapon@uthm.edu.my 17
 PENGAJARAN BERPUSATKAN BAHAN

DEFINISI

 Pengajaran berpusatkan bahan ialah pengajaran yang

lebih menumpukan kepada penggunaan bahan pembelajaran oleh
pelajar (Rahil, Habibah dan Kamariah, 1997).

sapon@uthm.edu.my 18
 PENGAJARAN BERPUSATKAN BAHAN
PENGGUNAAN ALAT BANTU BAHAN
MENGAJAR (ABBM)

 Pilih bahan-bahan yang hendak digunakan, samaada sesuai

dengan bilik, saiz, kemampuan, umur serta minat.

 Tunjukkan bahan satu persatu kepada pelajar.

sapon@uthm.edu.my 19
 PENGAJARAN BERPUSATKAN BAHAN

BAHAN P&P

Diklasifikasikan kepada dua kategori iaitu:

Bahan pengajaran Bahan pembelajaran

- Digunakan oleh guru. -Digunakan oleh pelajar.

- Contoh: carta, graf, peta, - Contoh: buku teks, kad

spesimen, model, gambar, kerja, bahan bercetak,
slaid, radio, perakam pita, radas, alat-alat ujikaji
video, televisyen dan dan komputer
projektor,transperensi. (Mok Soon Sang, 2002).

sapon@uthm.edu.my 20
 PENGAJARAN BERPUSATKAN BAHAN

KAEDAH STRATEGI PEMUSATAN BAHAN

Televisyen LCD Projector

AUDIO-VISUAL

Radio Alat Pemain Video, CD,

sapon@uthm.edu.my DVD 21
 Kaedah CD Interaktif Perisian Persembahan

KOMPUTER
E-PEMBELAJARAN

Kaedah
Blackboard Kaedah e-Mel

Kaedah Laman Web

sapon@uthm.edu.my 22
 PENDEKATAN INDUKTIF

sapon@uthm.edu.my 23
 PENDEKATAN INDUKTIF

KONSEP INDUKTIF

 Melibatkan aktiviti mengumpul dan mentafsir maklumat-

maklumat,kemudian membuat generalisasi atau kesimpulannya.

 Guru akan memulakan pengajarannya dengan memberikan

beberapa contoh yang khusus tetapi mengandungi satu prinsip
yang sama.

sapon@uthm.edu.my 24
 PENDEKATAN INDUKTIF

PROSES PENDEKATAN INDUKTIF

Contoh-contoh
Khusus

Memerhati, mengkaji,
mengenal pasti,
mentafsir

Membuat generalisasi

sapon@uthm.edu.my 25
 PENDEKATAN INDUKTIF

PROSES PENGAJARAN PEMBELAJARAN

MELALUI KAEDAH INDUKTIF
Contoh-contoh
khusus Memerhati
dan mengkaji Mentafsir dan
membuat
generalisasi
Ikan emas,
udang, kerang,
sotong, berudu Bernafas melalui
insang
Haiwan hidup dalam air
mempunyai insang
untuk bernafas

sapon@uthm.edu.my 26
 PENDEKATAN INDUKTIF

Membentuk satu generalisasi JENIS

daripada contoh-contoh tertentu PENDEKATAN
INDUKTIF

Membentuk satu prinsip

daripada ujikaji tertentu

Membentuk satu teorem Membentuk satu

melalui aktiviti-aktiviti induktif hukum daripada
penyataan-
penyataan tertentu
Membentuk satu teori daripada
satu urutan pemikiran

sapon@uthm.edu.my 27
 PENDEKATAN INDUKTIF
PRINSIP-PRINSIP PENGGUNAAN STRATEGI
PENGAJARAN INDUKTIF

• Guru harus menyediakan contoh-contoh yang sesuai iaitu yang

boleh membantu pelajar membuat rumusan

• Pelajar dibimbing melalui aktiviti soal jawab untuk mendapat

kesimpulan

• Contoh khusus yang diberikan mestilah pelbagai tetapi

mengandungi ciri yang sama serta mudah untuk membolehkan
pelajar mengenal pastinya.

• Contoh-contoh khusus yang dipilih haruslah sesuai dan

mencukupi

• Selepas contoh-contoh dikemukakan, pelajar digalakkan memberi

contoh-contoh yang serupa.

sapon@uthm.edu.my 28
 PENDEKATAN INDUKTIF
PRINSIP-PRINSIP PENGGUNAAN STRATEGI
PENGAJARAN INDUKTIF

Sambungan..
• Guru mempersembahkan contoh satu demi satu agar dapat
menarik perhatian pelajar.

• Alat bantuan mengajar harus disediakan untuk membantu

pelajar mendapatkan kesimpulan yang berkenaan.

• Aktiviti pembelajaran secara induktif harus melibatkan

penggunan deria-deria pelajar khasnya penglihatan,
pendengaran, hidu dan sentuh.

• Proses pengajaran dan pembelajaran harus mengikut urutan

yang tepat, iaitu daripada coontoh-contoh spesifik kepada
kesimpulan umum.

sapon@uthm.edu.my 29
 MODEL STRATEGI PENGAJARAN DENGAN
PENDEKATAN INDUKTIF

Peringkat I • Menentukan objektif pelajaran

Perancangan • Menyediakan contoh-contoh
• Menyediakan soalan-soalan
• Menyediakan alat bantu mengajar

Peringkat II • Set Induksi

Pendedahan • Mengemukakan contoh-contoh
• Memerhati contoh-contoh

Peringkat III • Mengenalpasti ciri-ciri

Pembentukan konsep • Menganalisis ciri-ciri
mentafsir ciri-ciri

sapon@uthm.edu.my 30
 MODEL STRATEGI PENGAJARAN DENGAN
PENDEKATAN INDUKTIF

Sambungan..
• Merumuskan ciri-ciri
Peringkat IV
• Membuat generalisasi
Pembentukan
• Menerangkan fungsi kesimpulan,
kumpulan
hukum, prinsip, teori atau teorem

• Membuat kesimpulan kognitif

Peringkat V
• Membuat kesimpulan sosial
Penutup
• Memberi aktiviti susulan

sapon@uthm.edu.my 31
 PENDEKATAN INDUKTIF

TUNJUK CARA KAEDAH INDUKTIF

• Mata Pelajaran : Bahasa Melayu

• Tajuk : Imbuhan ‘ter’

• Objektif : - Menyatakan fungsi imbuhan ‘ter’ yang

membawa maksud tidak sengaja
- Memberi beberapa contoh dengan
menggunakan imbuhan ‘ter’

• Sumber Pelajaran : Kad-kad ayat yang menggunakan

imbuhan ‘ter’

sapon@uthm.edu.my 32
 PENDEKATAN INDUKTIF

CONTOH PENGAJARAN SECARA INDUKTIF

Contoh 1
2x3=6
3x2=6

2x3=3x2
Contoh 2 3x4=4x3 axb=bxa
3 x 4 = 12 4x5=5x4
4 x 3 = 12

Contoh 3
4 x 5 = 20
5 x 4 = 20
sapon@uthm.edu.my 33
 PERINGKAT I (PENDEDAHAN)

sapon@uthm.edu.my 34
 PERINGKAT II (PEMBENTUKAN KONSEP)

sapon@uthm.edu.my 35
 PERINGKAT III (PEMBENTUKAN KESIMPULAN)

sapon@uthm.edu.my 36
 PERINGKAT IV (PEMBENTUKAN PENGUKUHAN)

sapon@uthm.edu.my 37
 PENDEKATAN DEDUKTIF

sapon@uthm.edu.my 38
 PENDEKATAN DEDUKTIF

KONSEP DEDUKTIF

Aplikasi rumus,
prinsip, teorem
atau hukum.
Rumus, prinsip
atau hukum yang Kaedah Deduktif
telah diketahui

Mendapatkan rumus,
prinsip teorem atau
hukum yang baru.

sapon@uthm.edu.my 39
 PENDEKATAN DEDUKTIF

JENIS PENDEKATAN DEDUKTIF

 Penyelesaian masalah
– Setelah pelajar mempelajari fungsi imbuhan ‘ber’, mereka disuruh
membuat beberapa ayat dengan menggunakan imbuhan ‘ber’.

 Membentuk generalisasi baru

Bahagi luas (L)

Umus luas (L)
Rumus luas (L) segiempat tepat
segitiga
segiempat tepat kepada dua
bersudut tegak.
yang diketahui. bahagian yang
L=pxl
sama
l 2
L=pxl
l L=pxl l 2 P
P P

sapon@uthm.edu.my 40
 MEMBUAT HIPOTESIS

a a

b c b c

Hipotesis Gunting mengikut

garis putus
a + b + c = 180o

b
c a
Membuktikan hipotesis
hasil tambah tiga
sudut dalaman
segitiga ialah 180o
Menggunakan teorem yang
diketahui: a + b + c = 180o
(bersebelahan pada
garis lurus)
sapon@uthm.edu.my 41
 PRINSIP-PRINSIP PENGGUNAAN STRATEGI
PENGAJARAN DEDUKTIF

Pendedahan masalah
atau hipotesis

Pemilihan generalisasi,
prinsip atau teori
yang telah diketahui

Menyelesaikan
masalah atau
membuktikan hipotesis

sapon@uthm.edu.my 42
 MODEL STRATEGI PENGAJARAN DENGAN
PENDEKATAN DEDUKTIF

Peringkat I • Menentukan objektif pelajaran.

Perancangan • Menyediakan masalah / hipotesis.
• Menyediakan generalisasi / prinsip / teori.
• Menyediakan alat bantu mengajar.

Peringkat II • Mengemukakan masalah/hipotesis.

Pendedahan • Mengigat kembali generalisasi / prinsip /
teori yang berkaitan.
•Menghuraikan konsep generalisasi /
prinsip / teori yang diketahui.

Peringkat III
Pembentukan konsep
mentafsir ciri-ciri
• Mengaitkan masalah / hipotesis dengan
prinsip / generalisasi / teori yang diketahui.
• Mengaplikasikan prinsip / generalisasi /
teori / pada masalah yang dikemukakan.

sapon@uthm.edu.my 43
 MODEL STRATEGI PENGAJARAN DENGAN
PENDEKATAN DEDUKTIF

Sambungan..
Peringkat IV • Membuktikan hipotesis.
Pembentukan • Membentuk kesimpulan baru
kumpulan • Menerangkan kesimpulan baru.

• Membuat kesimpulan kognitif

Peringkat V • Membuat kesimpulan sosial
Penutup • Memberi aktiviti susulan

sapon@uthm.edu.my 44
 PENDEKATAN DEDUKTIF

TUNJUK CARA KAEDAH DEDUKTIF

• Mata Pelajaran : Sains

• Tajuk : Ciri-ciri Haiwan

• Objektif Pelajaran : Membentuk generalisasi baru berdasarkan

generalisasi yang diketahui

• Generalisasi Lama : Haiwan yang mempunyai sayap boleh

terbang.

• Generalisasi Baru : Haiwan yang mempunyai sayap dan

badannya ringan boleh terbang.

• Sumber Pelajaran : Kad-kad gambar dilukis berbagai-bagai haiwan

yang mempunyai sayap.

sapon@uthm.edu.my 45
 PERINGKAT I (PENDEDAHAN)

sapon@uthm.edu.my 46
 PERINGKAT II (APLIKASI)

sapon@uthm.edu.my 47
 PERINGKAT III (PEMBENTUKAN KESIMPULAN)

sapon@uthm.edu.my 48
 PERINGKAT IV (PENUTUP - PENGUKUHAN)

sapon@uthm.edu.my 49
 KESIMPULAN

sapon@uthm.edu.my 50
 KESIMPULAN

• Pendekatan pengajaran yang berkesan tidak

bergantung kepada satu kaedah sahaja.

• Pendidik harus bijak memilih kaedah pengajaran

yang bersesuaian dengan subjek yang diajar.

• Sesuatu pengajaran dan pembelajaran akan

menjadi lebih berkesan sekiranya pendidik,
pelajar dan alat bantuan mengajar berinteraksi
antara satu sama lain.

sapon@uthm.edu.my 51
 TAMAT

sapon@uthm.edu.my 52