‫تقدیم نامه‬

‫تقدیم به‬
‫( ُا ُ‬
‫ستاذنا الشیخ االحسان الغالمی)‬
‫که راه تاریک علم را برای ما روشن ساخت‬
‫و‬ ‫از طرف‬
 ‫ازمایش شماره ‪2‬‬
‫ّ‬
‫جریان متناوب درمدارهای مرکب از سلف‪ ،‬خازن و مقاومت‬
‫نوسانات میرا و تشدید‬

‫پل های جریان متناوب‬

‫جریان متناوب در مدارهای مرکب از سلف‪ ،‬خازن و مقاومت‪ .‬نوسانات میرا و تشدید‬

‫هدف‬
‫• ولتاژ و جریان متناوب در مدارهای ّ‬
‫مرکب از سلف‪ ،‬خازن و مقاومت‪.‬‬

‫تئوری‬
‫تعریف جریان متناوب‬ ‫•‬
‫مقادیر لحظه ای جریان و ولتاژ متناوب‬ ‫•‬
‫مقادیر موثر جریان و ولتاژ متناوب‬ ‫•‬
‫رابطه ی بین ولتاژ و جریان در مدار‬ ‫•‬
‫مدار ‪RC‬‬ ‫•‬
‫• مدار ‪RLC‬‬
 ‫انواع جریان‬
‫جریان دایم‬
‫• همواره مقدار و جهت جریان ثابت‬
‫جریان یک طرفه‬
‫• مقدار متغیر ولی جهت ثابت‬
‫جریان ّ‬
‫متغیر‬
‫• مقدار و جهت با زمان تغییر می کند‬
‫جریان متناوب‬
‫• یک نوع جریان متغیر که تغییرات ان در فاصله ی زمانی معین تکرار می شود‬
 ‫مقادیر لحظه ای جریان و ولتاژ متناوب‬
‫ابتدا باید یک مبدا زمانی برای جریان و ولتاژ در نظر بگیریم‬
 ‫مقادیر موثر جریان و ولتاژ متناوب‬
‫مقدار موثر یک جریان متناوب عبارت است از جریان دایمی که در زمانی مشخص با مقاومتی معین همان مقدار گرما را‬
‫تولید کند که جریان متناوب ایجاد می کند‪.‬‬
 ‫مقادیر موثر جریان و ولتاژ متناوب‬
‫مقدار موثر یک ولتاژ متناوب هم به طریق مشابه به دست می اید‬
‫رابطه بین ولتاژ و جریان در مدار‬
 ‫رابطه بین ولتاژ و جریان در مدار‬
‫مقاومت‬

‫می باشند‪.‬‬ ‫و‬ ‫از رابطه باال نتیجه می گیریم و هم فازند و‬

 ‫رابطه بین ولتاژ و جریان در مدار‬
‫سلف‬
‫بر اثر عبور جریان از یک سلف‪ ،‬میدانی (‪ )H‬در ان به وجود می اید که شار مغناطیسی ‪ ɸ‬را ایجاد می‬
‫کند‪.‬‬
‫رابطه بین ولتاژ و جریان در مدار‬
‫سلف‬
‫رابطه بین ولتاژ و جریان در مدار‬
‫سلف‬
‫رابطه بین ولتاژ و جریان در مدار‬
‫سلف‬

‫هم بعد هستند‬ ‫و‬

 ‫رابطه بین ولتاژ و جریان در مدار‬
‫سلف‬
‫در عمل سیم پیچ سلف دارای مقداری مقاومت است با در نظر گرفتن این مقاومت جریان به صورت زیر‬
‫به دست می اید‬
‫رابطه بین ولتاژ و جریان در مدار‬
‫سلف‬
‫رابطه بین ولتاژ و جریان در مدار‬
‫خازن‬
 ‫رابطه بین ولتاژ و جریان در مدار‬
‫خازن‬
‫هم بعد با مقاومت است‪.‬‬ ‫از رابطه (‪ )2‬اسالید قبل نتیجه می شود‬
‫مدار ‪RC‬‬
‫مدار ‪RC‬‬
‫مدار ‪RLC‬‬
 ‫مدار ‪RLC‬‬
‫پس از دیفرانسیل گیری از معادله ی قبل به عبارت زیر می رسیم‬

‫از حل معادله ی باال معادله ی جریان به صورت زیر در می اید‬

‫مدار ‪RLC‬‬
 ‫مدار ‪RLC‬‬
‫وقتی جریان متناوب باشد‬

‫مقاومت ظاهری‬

‫اختالف فاز ولتاژ و جریان‬

‫فرکانس تشدید‬
 ‫پل های جریان متناوب‬

‫هدف‬
‫• اندازه گیری ‪ L‬و ‪ C‬مجهول با استفاده از پل های جریان متناوب‪.‬‬

‫تئوری‬
‫• پل‬
‫پل اندازه گیری جریان متناوب‬
‫پل اندازه گیری جریان متناوب‬
‫پل اندازه گیری جریان متناوب‬
 ‫انواع پل ها‬
‫پل ُا ِون‬
‫• اگر دو متغیر در یک بازو و به طور سری باشند‪( .‬متغیرها مستقل از فرکانس منبع)‬

‫پل شرینگ‬
‫• اگر دو متغیر به طور انشعابی در یک بازو باشند‪( .‬متغیرها مستقل از فرکانس منبع)‬

‫پل لیساژو‬
‫• متغیرها مستقل از فرکانس نیستند‬
 ‫ُ‬
‫پل ا ِون‬
 ‫ُ‬
‫پل ا ِون‬
‫چنانچه اشکارساز دارای امپدانس داخلی زیاد باشد در حالت تعادل جریانی از خط وسط نمی گذرد‬

‫و چون ‪:‬‬
 ‫ُ‬
‫پل ا ِون‬
‫با توجه به (‪ )1‬و (‪ )2‬خواهیم داشت‬

‫از (‪ )3‬دو شرط زیر به دست می اید‬

 ‫ُ‬
‫پل ا ِون‬
‫یا‬
 ‫ازمایش ‪2‬‬
‫وسایل الزم‪ :‬اسیلسکوپ‪ ،‬اسیالتور‪ ،‬مقاومت و خازن‬
‫‪ -1‬مدار روبرو‬
‫موج مربعی‬
‫منحنی و‬
‫منحنی را از روی‬
‫اسیلسکوپ دیده جدول‬
‫را کامل می کنیم‪.‬‬
 ‫ازمایش ‪2‬‬
‫‪-1‬‬
‫در فرکانس ‪250Hz‬‬ ‫‪ ‬توجه به تفاوت شکل های و‬
‫‪ ‬مقایسه ی منحنی در فرکانسهای ‪ 250Hz‬و ‪.15KHz‬‬
‫‪ -2‬ثابت زمانی مدار را از نمودار به دست اورید و با مقدار پیش بینی شده با رابطه ی‬
‫مقایسه کنید و خطای نسبی را به دست اورید‪ .‬فرکانس = ‪250Hz‬‬
‫سوال‪ :‬چرا نمی توان در این مورد از منحنی در فرکانس ‪15KHz‬استفاده کرد‪.‬‬
 ‫ازمایش ‪2‬‬
‫‪ -3‬مدار روبرو‬
‫فرکانس ‪20HZ‬‬
‫مشاهده منحنی ولتاژ‬
‫دو سر خازن‬
‫‪ R‬را تغییر دهید‬
‫جدول را کامل کنید‬
‫علت قرار دادن خازن میکروفارادی ؟‬
‫مقایسه ی به دست امده از ازمایش و محاسبه‪.‬‬
 ‫ازمایش ‪2‬‬
‫ُ‬
‫‪ -4‬پل ا ِون‬
‫مدار روبرو‬
‫فرکانس ‪500Hz‬‬
‫و را تغییر‬
‫دهید تا مدار به‬
‫تعادل رسد‬
‫و را به دست اورید‬
 ‫ازمایش ‪2‬‬
‫ُ‬
‫‪ -4‬پل ا ِون‬
‫تحقیق کنید که حالت تعادل به فرکانس بستگی ندارد‪.‬‬
‫?=‪L‬‬ ‫به وسیله سلف سنج‬
‫?=‪L‬‬ ‫از طریق محاسبه‬
‫?=‪L‬‬ ‫از طریق ازمایش‬
‫متشکریم‬